program ve ders bİlgİ paketİ hazirlama kilavuzu · 2014-11-06 · 2-alanı ile ilgili...
TRANSCRIPT
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
TIP ETİĞİ VE TARİHİ DOKTORA PROGRAMI
Mayıs 2013
BÖLÜM I
PROGRAM GELİŞTİRME ÇALIŞMASI
1. Sağlık Temel Alanı Akademik Ağırlıklı Doktora Eğitimi Yeterlikleri
Tablo 1. Sağlık Temel Alanı Akademik Ağırlıklı Doktora Eğitimi Yeterlikleri
TYYÇ Sağlık Temel Alanı Yeterlilikleri (Akademik Ağırlıklı)
8. Düzey (DOKTORA Eğitimi)
TYYÇ
DÜZEYİ
BİLGİ
-Kuramsal
-Olgusal
BECERİLER
-Bilişsel
-Uygulamalı
YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme ve
Sorumluluk Alabilme
Yetkinliği
Öğrenme
Yetkinliği
İletişim ve Sosyal
Yetkinlik
Alana Özgü
Yetkinlik
8
DOKTORA
_____
EQF-LLL:
8. Düzey
_____
QF-EHEA:
3. Düzey
1-Yüksek lisans
yeterliliklerine dayalı olarak
alanındaki güncel
ve ileri düzeydeki bilgileri özgün
düşünce ve/veya
araştırma ile uzmanlık düzeyinde
geliştirir,
derinleştirir ve alanına yenilik
getirecek özgün
tanımlara ulaşır. 2-Alanının ilişkili
olduğu disiplinler
arası etkileşimi kavrar; yeni ve
karmaşık fikirleri
analiz, sentez ve değerlendirmede
uzmanlık gerektiren
bilgileri kullanarak özgün sonuçlara
ulaşır.
3-Sağlık alanının gerektirdiği düzeyde
bilgisayar dâhil
diğer teknolojik araçlar ile alana
özgü olan cihaz ve
aletler hakkında ileri düzeyde bilgi
sahibidir. 4-Etik ilkelerin ve
etik kurulların birey
ve toplum için önemini bilir.
5-Sağlık alanına
yönelik yapılan çalışmalarda sürekli
olarak kullanılan
istatistiksel yöntemler hakkında
bilgi sahibidir.
1-Alanındaki yeni
bilgileri sistematik bir yaklaşımla
değerlendirir ve
kullanır. 2-Alanına yenilik
getiren, yeni bir
düşünce, yöntem, tasarım ve/veya
uygulama geliştirir ya
da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım
ve/veya uygulamayı
farklı bir alana uygular, özgün bir
konuyu araştırır,
kavrar, tasarlar, uyarlar ve uygular.
3-Yaptığı / katıldığı
araştırmanın raporunu yazabilme ve
ulusal/uluslar arası
kabul görmüş hakemli bir dergide yayınlar,
bilimsel toplantılarda
sunar. 4-Yeni ve karmaşık
düşüncelerin eleştirel
analizini, sentezini ve değerlendirmesini
yapar.
5-Alanı ile ilgili çalışmalarda araştırma
yöntemlerini kullanabilmede üst
düzey becerilere
sahiptir. 6-Sağlık alanının
gerektirdiği düzeyde
bilgisayar dâhil diğer teknolojik araçlar ile
alana özgü olan cihaz
ve aletleri ileri düzeyde kullanarak
gerekli incelemeyi
yapar, problemlere yeni yaratıcı çözümler
geliştirir.
1-Alanına yenilik getiren,
yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama
geliştiren ya da bilinen bir
düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı
bir alana uygulayan
özgün bir çalışmayı bağımsız olarak
gerçekleştirerek
alanındaki ilerlemeye katkıda bulunur.
2-Bilimsel bir makaleyi
değerlendirebilecek düzeyde istatistiksel
analiz yapar.
3-Alanı ile ilgili en az bir bilimsel makaleyi ulusal
ve/veya uluslararası
hakemli dergilerde yayınlayarak alanındaki
bilginin sınırlarını
genişletir. 4-Alanı ile ilgili ve
disiplinler arası sorunların
çözümlenmesini gerektiren ortamlarda
liderlik yapar.
1-Yaratıcı ve
eleştirel düşünme, sorun çözme ve
karar verme gibi
üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak
alanı ile ilgili yeni
düşünce ve yöntemler geliştirir.
2-Kanıta dayalı
uygulamaları takip eder ve mesleki
uygulamalar ile
ilgili kendi alanında kanıt
oluşturacak
araştırmalar yapar. 3-Sağlık alanı ile
ilgili ileri düzeyde
mesleki gelişim ve yaşam boyu
öğrenme ilkelerini
gerçekleştirdiği çalışmalarda
uygular.
1-Sosyal ilişkileri ve bu
ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir
bakış açısıyla inceler,
geliştirir ve gerektiğinde
değiştirmeye yönelik
eylemleri yönetir. 2-Uzman kişiler ile
alanındaki konuların
tartışılmasında özgün görüşlerini savunur ve
alanındaki yetkinliğini
gösteren etkili bir iletişim kurar.
3-Bir yabancı dili en az
Avrupa Dil Portföyü C1 Genel Düzeyinde
kullanarak ileri
düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurar ve
tartışır.
1-Sağlık alanındaki
bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel
ilerlemeleri
tanıtarak, yaşadığı toplumun bilgi
toplumu olma ve
bunu sürdürebilme sürecine katkıda
bulunur.
2-Alanı ile ilgili karşılaşılan
sorunların
çözümünde stratejik karar verme
süreçlerini
kullanarak işlevsel etkileşim kurar.
3-Sağlık alanı ile
ilgili konularda karşılaşılan
toplumsal, bilimsel,
kültürel ve etik sorunların çözümüne
katkıda bulunur ve
bu değerlerin gelişimini destekler.
4-Diğer sağlık
disiplinleri ile çalışabilme
deneyimine sahiptir.
5-Sağlık alanına yönelik yaptığı
çalışmalarda doğru istatistiksel
yöntemleri seçer ve
uygular, doğru yorumlar. Analiz ve
sentez yapar.
6-Sağlık alanı ile ilgili güncel
gelişmeleri ve
bilgileri çocuk, aile, ulusal değerler ve
ülke gerçekleri
doğrultusunda toplum yararına
kullanır.
2. Programın Amacı
Tıp Etiği ve Tarihi doktora programının amacı: Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi
alanlarına özgü sorunları tanımlayabilen ve teknolojik gelişmeler karşısında ortaya çıkabilecek yeni
konuları öngörebilen, yorumlayabilen, önleyebilen, çözebilen ve çözümü konusunda danışmanlık
verebilen; ilgili konularda özgün, gerektiğinde disiplinler arası ve/veya uluslararası araştırmalar
tasarlayabilen, yürütebilen, yorumlayabilen, raporlayabilen, araştırma ve yayın etiği ilkelerine uygun
biçimde sözlü ve yazılı olarak sunabilen; ilgili alanlarda ihtiyaç analizi yaparak her düzeye uygun
eğitim programları oluşturup, yürütebilen nitelikli ve yetkin bilim doktorları yetiştirmektir.
3. Program Yeterlilikleri
Tıp Etiği ve Tarihi programından mezun bir bilim doktoru,
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına toplumsal
duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik ikilemlerin
çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme yöntemleri
geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek her
türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri, kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür.
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır.
4. Temel Alan Yeterlilikleri ile Program Yeterliliklerinin İlişkilendirilmesi
Tablo 2. TTYÇ sağlık temel alanı doktora yeterlilikleri ve “Tıp Etiği ve Tarihi” program yeterliliklerinin
ilişkilendirilmesi Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi
TYYÇ Sağlık Temel Alanı Yeterlilikleri (Akademik Ağırlıklı)
8. Düzey (DOKTORA Eğitimi)
PROGRAM YETERLİLİKLERİ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
BİL
Gİ
1-Yüksek lisans yeterliliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık
düzeyinde geliştirir, derinleştirir ve alanına yenilik getirecek özgün
tanımlara ulaşır.
x x x x x x x x
2-Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar; yeni ve
karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık
gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşır.
x x x x x x x x x x
3-Sağlık alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar dâhil diğer teknolojik araçlar ile alana özgü olan cihaz ve aletler hakkında ileri düzeyde bilgi
sahibidir.
x
4-Etik ilkelerin ve etik kurulların birey ve toplum için önemini bilir. x x x x x x x x x x x x 5-Sağlık alanına yönelik yapılan çalışmalarda sürekli olarak kullanılan
istatistiksel yöntemler hakkında bilgi sahibidir. x x x
BE
CE
RİL
ER
1-Alanındaki yeni bilgileri sistematik bir yaklaşımla değerlendirir ve kullanır.
x x x x x x x x x x x x x
2-Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya
uygulama geliştirir ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım
ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygular, özgün bir konuyu araştırır, kavrar, tasarlar, uyarlar ve uygular.
x x x x x x x x x x x x
3-Yaptığı / katıldığı araştırmanın raporunu yazabilme ve
ulusal/uluslar arası kabul görmüş hakemli bir dergide yayınlar, bilimsel toplantılarda sunar.
x x
4-Yeni ve karmaşık düşüncelerin eleştirel analizini, sentezini ve
değerlendirmesini yapar. x x x x x x x x x x x x x
5-Alanı ile ilgili çalışmalarda araştırma yöntemlerini kullanabilmede üst düzey becerilere sahiptir.
x x x x
6-Sağlık alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar dâhil diğer
teknolojik araçlar ile alana özgü olan cihaz ve aletleri ileri düzeyde kullanarak gerekli incelemeyi yapar, problemlere yeni yaratıcı
çözümler geliştirir.
x x
YE
TK
İNL
İKL
ER
Bağ
ımsı
z Ç
alı
şab
ilm
e v
e
So
ru
mlu
luk
Ala
bil
me
Yetk
inli
ği
1-Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım
ve/veya uygulama geliştiren ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana
uygulayan özgün bir çalışmayı bağımsız olarak
gerçekleştirerek alanındaki ilerlemeye katkıda bulunur.
x x x
2-Bilimsel bir makaleyi değerlendirebilecek düzeyde
istatistiksel analiz yapar. x x
3-Alanı ile ilgili en az bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya
uluslararası hakemli dergilerde yayınlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletir.
x x
4-Alanı ile ilgili ve disiplinler arası sorunların
çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapar. x x x x x x x
Öğ
ren
me
Yetk
inli
ği
1-Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili
yeni düşünce ve yöntemler geliştirir.
x x x x x x x x
2-Kanıta dayalı uygulamaları takip eder ve mesleki uygulamalar ile ilgili kendi alanında kanıt oluşturacak
araştırmalar yapar.
x x x x x
3-Sağlık alanı ile ilgili ileri düzeyde mesleki gelişim ve yaşam
boyu öğrenme ilkelerini gerçekleştirdiği çalışmalarda uygular.
x x x x x x
İleti
şim
ve S
osy
al
Yetk
inli
k
1-Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları
eleştirel bir bakış açısıyla inceler, geliştirir ve gerektiğinde
değiştirmeye yönelik eylemleri yönetir.
x x x x x x x x x
2-Uzman kişiler ile alanındaki konuların tartışılmasında
özgün görüşlerini savunur ve alanındaki yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurar.
x x x x x
3-Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü C1 Genel
Düzeyinde kullanarak ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel
iletişim kurar ve tartışır.
x x x
Ala
na
Özg ü
Yet
kin
li
k
1-Sağlık alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel
ilerlemeleri tanıtarak, yaşadığı toplumun bilgi toplumu olma
ve bunu sürdürebilme sürecine katkıda bulunur.
x x x x x x x x x
2-Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunların çözümünde stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurar.
x x x x x x
3-Sağlık alanı ile ilgili konularda karşılaşılan toplumsal,
bilimsel, kültürel ve etik sorunların çözümüne katkıda bulunur ve bu değerlerin gelişimini destekler.
x x x x x x x x x
4-Diğer sağlık disiplinleri ile çalışabilme deneyimine sahiptir. x x x x x x x x 5-Sağlık alanına yönelik yaptığı çalışmalarda doğru
istatistiksel yöntemleri seçer ve uygular, doğru yorumlar.
Analiz ve sentez yapar.
x x
6-Sağlık alanı ile ilgili güncel gelişmeleri ve bilgileri çocuk, aile, ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda toplum
yararına kullanır.
x x x x x x x x x
5. Program Derslerinin Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Tablo 3. Tıp Etiği ve Tarihi Doktora Programındaki Derslerin Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi DERSİN ADI VE KODU Program yeterlilikleri*
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
TET702 Biyoetik 5 5 5 5 5 3 2 3 2 - - - 5
TET703 Tıp Etiği 5 5 3 4 3 3 3 2 2 2 2 - 5
TET704 Düşünce ve Bilim Tarihi - - - - - - - - 3 5 5 5 4
TET705 Tarih Metodolojisi - - - - - - - - 3 5 5 5 4
TET706 Klinik Etik 4 5 5 5 4 3 2 3 3 - - - 5
TET707 Tıp Tarihi - - - - - - - - 5 5 5 5 5
TET708 Sağlık Hukuku - - - - 5 - 5 3 2 - - - 3
TET709 Araştırma ve Yayın Etiği 3 - 5 - 4 5 - 5 - - - - 5
TET710 Türk Tıp Tarihi - - - - - - - - 5 5 5 5 5
TET711 Tıp Etiği Semineri 5 5 3 2 3 5 2 1 2 - - - 5
TET712 Tıp Tarihi Semineri - - - - - - - - 5 5 5 5 5
YET790 Doktora Yeterlilik Sınavına Hazırlık 5 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 4 5
TET701 Özel Konular 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
TET713 Osmanlıca I - - - - - - - - - 3 4 5 -
TET714 Ahlak Felsefesi 2 5 - 2 2 2 1 1 1 2 2 - 2
TET715 Osmanlıca II - - - - - - - - - 3 4 5 -
TET716 Akademik Etik - 5 5 5 - - 4 5 2 3 - - 4
TET717 Genetik ve Biyoetik 5 5 - 3 5 2 2 2 2 1 1 - 2
TET718 Hayvan Araştırmaları ve Etik 5 5 5 5 5 5 5 3 - - 3 - 3
TET719 Etik Metinlerin Çözümlenmesi 2 3 - - 2 2 1 - 2 2 2 - 4
TET720 Tarih Metinlerinin Çözümlenmesi - - - - - - - 2 5 5 5 4
TET721 Palyatif Bakım Etiği 5 5 - 3 2 1 1 - 1 - - - 3
1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
6
BÖLÜM II
PROGRAM BİLGİ PAKETİ
Eğitimde dönüşüm projesi kapsamında Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı öğretim üye ve elemanları
tarafından Hacettepe Üniversitesi Program ve Ders Bilgi Paketi Hazırlama Kılavuzu (2012)
doğrultusunda literatür taraması ardından gerçekleştirilen toplantılarla programın amaçları güncellenmiş,
program yeterlikleri belirlenmiştir. Bu taslak amaç ve yetkinlikler mezun ve öğrencilerle paylaşılmış
program amaç ve yetkinlikleri alınan görüşler doğrultusunda düzenlenmiştir.
a. Program Hakkında Genel Bilgi
Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı 1998 yılında kurulmuş olup, öncelikle Tıp Fakültesi Dönem I’de 10
saatlik Tıp Tarihi; Dönem II’de 10, Dönem III’te 11 saatlik Tıp Etiği; Dönem IV’te 2 saatlik cerrahi etik
derslerinden oluşan mezuniyet öncesi eğitim programları hazırlanmıştır. Bu program 2012-2013 Eğitim-
Öğretim yılı itibariyle Dönem IV Kadın Hastalıkları ve Doğum, İç Hastalıkları, Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları stajlarına 2’şer saatlik Klinik Etik stajı eklenmesiyle devam etmektedir. Mezuniyet öncesi tıp
eğitimine gelecek eğitim-öğretim yılından itibaren açılmak üzere Dönem I, II, III ve V için 6 adet seçmeli
ders eklenmiştir.
Ayrıca mezuniyet öncesi eğitim kapsamında 2012-2013 Eğitim-Öğretim yılı itibariyle Diş Hekimliği
Fakültesi Dönem III Deontoloji ve Etik, Dönem V Diş Hekimliğinde Deontoloji derslerinin 4’er saati
anabilim dalımız öğretim üyeleri tarafından verilmektedir.
Mezuniyet sonrası eğitim kapsamında anabilim dalımız tarafından 2001 yılından itibaren yılda iki kez
gerçekleştirilen “Asistan Etik Eğitimi” ile ülkemizdeki çeşitli tıp fakültelerinden mezun olan Hacettepe
Tıp Fakültesi tıpta uzmanlık öğrencilerinin temel tıp etiği bilgisi kazanması amaçlanmaktadır.
Alanımız için uzman yetiştirebileceğimiz mezuniyet sonrası eğitim kanallarından biri, Tıp Tarihi ve Etik
Anabilim Dalları tarafından verilen tıpta uzmanlık eğitimi, 2002 yılı Tıpta Uzmanlık Tüzüğü
değişikliğiyle kaldırılmıştır. Bu bağlamda Tıp Tarihi ve Etik uzmanı yetiştirebilmek için tek program
olması nedeniyle özel önemde olan “Tıp Etiği ve Tarihi Doktora Programı” anabilim dalımızın önerisi ve
YÖK Yürütme Kurulu’nun 21.07.2003 tarihli onayıyla açılmıştır. İlk öğrencilerini 2004-2005 Eğitim-
Öğretim yılında kabul eden programdan bugüne kadar 2 “Tıp Etiği ve Tarihi” doktoru mezun olmuştur.
2012-2013 Eğitim-Öğretim yılında 1’i ders aşamasında, 3’ü tez aşamasında olan 4 doktora öğrencisi
bulunmaktadır.
Doktora programının eğitim dili Türkçe olmakla birlikte öğrenciler, seçmeli ders yüklerini Sağlık
Bilimleri Enstitüsü veya üniversitemizin diğer enstitülerinde açılmış olan İngilizce seçmeli dersleri alarak
da tamamlayabilirler.
Bir temel tıp bölümü olarak eğitim sürecinde kliniğe ve laboratuara ihtiyaç duyulmayan bölümümüzde
asistan ve toplantı odasında, anabilim dalı kütüphanesi, barkovizyon cihazı ve bilgisayarlarla eğitim
etkinliklerimiz sürdürülmektedir.
b. Kazanılan Derece
Tıp Etiği ve Tarihi doktora derecesi
c. Öğrenim Düzeyi
Doktora
d. Kayıt Kabul Koşulları
Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliği (23 Kasım 2012 tarih ve 28476
sayılı) m. 15 ve 16’da belirtilen koşullardan1 başka adayın,
- Tıp ve Diş Hekimliği Fakültesi mezunu olması veya Tıp ve Sağlık Bilimleri alanında Bilim
uzmanlığı yapmış olması veya Anabilim Dalı akademik kurulunca onaylanması kaydıyla “Tıp Etiği
ve Tarihi” programı ile ilişkili olabilecek bir yüksek lisans programından mezun olması,
- ÜDS/ KPDS’den en az 65 puan almış olması,
- Doktora giriş sınavında değerlendirilmek üzere adayın neden “Tıp Etiği ve Tarihi” alanında doktora
yapmak istediğini anlatan bir niyet mektubu yazması,
- İki adet kapalı zarfta referans mektubu sunması, gerekmektedir.
Yabancı uyruklu adaylar için adayın, yukarıdaki koşullara uyan bir yüksek lisans programından mezun
olması, yüksek lisans programının YÖK tarafından denkliğinin onaylanması, Senato tarafından belirlenen
Türkçeden yeterlik derecesine sahip olması ve doktora sınav jürisi tarafından yapılacak Türkçe mülakat
sınavında başarılı olması gereklidir.
e. Kazanılan Derece Gereklilikleri ve Kurallar
Yönetmelikte (m.35-41) belirtilen koşullarla beraber öğrencinin,
- 120 AKTS’lik ders yükünü başarıyla tamamlaması (m.35),
- Doktora yeterlik sınavında başarılı olması (m.36),
- Tez savunma sınavına girmeden önce en az 4 (dört) ulusal, 2 (iki) uluslararası kongreye katılıp en az
4 (dört) ulusal, 2 (iki) uluslararası sözlü veya poster bildiri sunması,
- Araştırma projelerinden 1 (bir) uluslararası 1 (bir) ulusal yayın yapmış (veya yayına göndermiş)
olması,
- (en az) 120 AKTS’lik doktora tez çalışmasını hazırlayıp, doktora tez savunma sınavında başarılı
olması (m.41),
- Gerekli evrakları (m.43) Sağlık Bilimleri Enstitüsü’ne teslim etmesi gerekmektedir.
1 Doktora ve sanatta yeterlik programlarına başvuru koşulları
MADDE 15 – (1) Doktora ve sanatta yeterlik programlarına başvuracak adaylarda aşağıdaki koşullar aranır:
a) İlgili anabilim/anasanat dalı başkanlığınca ya da anabilim/anasanat dalına ilişkin esaslarda belirlenen ve enstitü yönetim kurulunca
onaylanan bir bilim ya da sanat dalında lisans veya yüksek lisans diplomasına; hazırlık sınıfları hariç en az on yarıyıl süreli tıp, diş hekimliği,
eczacılık ve veteriner fakülteleri diplomasına veya ilgili mevzuata göre bir laboratuvar dalında kazanılan uzmanlık yetkisine sahip olmak,
b) Başvurduğu programın puan türünden Senato tarafından belirlenecek ALES veya eşdeğeri bir sınav puanına sahip olmak,
c) Senato tarafından kabul edilerek başarı taban puanı belirlenen ÜDS ve benzeri ulusal ve uluslararası geçerliliği olan KPDS, TOEFL,
IELTS ve benzeri dil sınavlarında asgari taban puanına sahip olmak.
(2) Temel tıp bilimlerinde doktora programlarına başvuracak tıp fakültesi mezunlarının Senato tarafından belirlenecek TUS veya ALES
standart puanına sahip olmaları gerekir.
(3) Güzel sanatlar, müzik ve sahne sanatları alanlarındaki öğrenci kabulünde ALES’e girmiş olma koşulu aranmaz;yabancı dille ilgili kabul
koşulları Senato tarafından düzenlenir.
(4) Yabancı uyruklu adayların Türkçe yeterlik derecesi, Senatonun kabul ettiği sınavlardan alınacak puana göre değerlendirilir. Tamamen
yabancı dilde yürütülen programlarda Türkçe yeterlik belgesi aranmaz.
Genel başarı değerlendirmesi
MADDE 16 – (1) Adayların değerlendirilmesi sınav jürileri tarafından yapılır. Sınav jürisi anabilim/anasanat dalı başkanlığınca önerilen ve
enstitü yönetim kurulu kararıyla onaylanan en az üç asıl, iki yedek öğretim üyesinden oluşur. Bir anabilim/anasanat dalında yürütülen farklı
lisansüstü programlar için ayrı jüriler kurulabilir. Sınav jürisinin uygun görmesi koşuluyla sınavlar görüntülü elektronik iletişim araçları ile
yapılabilir. Müzik ve sahne sanatları alanlarındaki sınavlar görüntülü ve sesli olarak kaydedilir.
(2) Yüksek lisans ve doktora/sanatta yeterlik programına öğrenci kabulünde, adayların genel başarı notu, 100 üzerinden tam nota
dönüştürülen ALES puanının ya da TUS/DUS temel tıp puanının %50'si, lisans ve/veya yüksek lisans not ortalamasının %20'si ve giriş
sınavı sınav tam notu üzerinden alınan notun %30'u alınarak hesaplanır.
…
(5) Doktora/sanatta yeterlik programlarında sınav değerlendirilmesinde tam not üzerinden en az %60 alan ve genel başarı notunda da tam
notun en az %70'ini sağlayan adaylar başarılı kabul edilir. Başarılı adayların kendi içinde sıralaması, sınav jürisi tarafından genel başarı
notuna göre yapılır. Genel başarı puanının eşitliği halinde adayların sınav notu dikkate alınır.
(6) Anabilim/anasanat dalları yüksek lisans, doktora/sanatta yeterlik programları için belirlenen kontenjanların en fazla %50’si kadar yedek
adayı, genel başarı değerlendirme sırası esas alınarak belirleyebilir. Programa kayıt hakkı kazanmasına rağmen, akademik takvimde belirtilen
günlerde kayıt yaptırmayarak haklarını kaybeden adayların yerine, başarılı bulunan yedek adaylar genel başarı değerlendirme sırası esas
alınarak kabul edilir.
f. Önceki öğrenmelerin tanınması
Programa yatay geçiş başvurularının kabul edilmesi için Yönetmelikte belirtilen koşullardan başka (m.18)
öğrencinin aldığı derslerin program dersleri ile uyumluluğunun Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı
akademik kurul kararı ile onaylanmış olması gerekir.
Benzer şekilde ERASMUS gibi değişim programları ile başka bir yükseköğretim kurumunda belli bir süre
öğrenim görmüş veya özel öğrenci olarak herhangi bir programdan ders almış olan öğrencilerin bu
öğrenimleri ders içeriklerinin de tanımlandığı not çizelgelerinin Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı
akademik kurul kararı ile onaylanmasıyla tanınır.
g. Programın Amacı
Tıp Etiği ve Tarihi doktora programının amacı: Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi
alanlarına özgü sorunları tanımlayabilen ve teknolojik gelişmeler karşısında ortaya çıkabilecek yeni
konuları öngörebilen, yorumlayabilen, önleyebilen, çözebilen ve çözümü konusunda danışmanlık
verebilen; ilgili konularda özgün, gerektiğinde disiplinler arası ve/veya uluslararası araştırmalar
tasarlayabilen, yürütebilen, yorumlayabilen, raporlayabilen, araştırma ve yayın etiği ilkelerine uygun
biçimde sözlü ve yazılı olarak sunabilen; ilgili alanlarda ihtiyaç analizi yaparak her düzeye uygun eğitim
programları oluşturup, yürütebilen nitelikli ve yetkin bilim doktorları yetiştirmektir.
Bu amaca ulaşabilmek için programın içeriği biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etiğin temel kuram,
öğreti, ilke ve yaklaşımları, karşılaşılan konu ve sorunlar, etik akıl yürütme ve sorun çözme yöntemleri;
düşünce ve bilim tarihi paralelliğinde evrimsel süreçte tıp ve sağlık tarihi, biyoetik ve tıp tarihi araştırma
yöntemlerinden oluşmaktadır.
h. Öğretim Programı
Öğretim programının ders dönemi (ilk üç yarıyıl) 11 adet zorunlu “Tıp Etiği ve Tarihi” program dersi
(Toplam 55 AKTS) ve program yeterliklerine uygun olarak program sorumlusu tarafından herhangi bir
enstitü bünyesinde yüksek lisans veya doktora düzeyinde belirlenen seçmeli derslerden oluşur. Öğrenci
35 AKTS’yi tamamlamak kaydıyla ilgi alanına göre bu derslerden istediği sayıda seçebilir. Programın ilk
üç yarıyılında alan içi ve dışı zorunlu ve seçmeli ders yükünü tamamlayan öğrenci ders döneminin son
yarıyılında 30 AKTS’lik zorunlu “Doktora Yeterlik Sınavına Hazırlık” dersini alır ve program sorumlusu
ve danışmanının yönlendirmesiyle doktora yeterlik sınavına hazırlanır. Yeterlik sınavını başardıktan sonra
en az dört yarıyılda “Özel Konular” başlıklı 30’ar AKTS’lik (en az 120 AKTS) dersler ile doktora tez
çalışmasını tamamlar.
i. Ders-Program Yeterlilikleri Matrisi
Tablo 4. Tıp Etiği ve Tarihi Doktora Programındaki Derslerin Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
DERSİN ADI VE KODU Program yeterlilikleri*
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
TET702 Biyoetik 5 5 5 5 5 3 2 3 2 - - - 5
TET703 Tıp Etiği 5 5 3 4 3 3 3 2 2 2 2 - 5
TET704 Düşünce ve Bilim Tarihi - - - - - - - - 3 5 5 5 4
TET705 Tarih Metodolojisi - - - - - - - - 3 5 5 5 4
TET706 Klinik Etik 4 5 5 5 4 3 2 3 3 - - - 5
TET707 Tıp Tarihi - - - - - - - - 5 5 5 5 5
TET708 Sağlık Hukuku - - - - 5 - 5 3 2 - - - 3
TET709 Araştırma ve Yayın Etiği 3 - 5 - 4 5 - 5 - - - - 5
TET710 Türk Tıp Tarihi - - - - - - - - 5 5 5 5 5
TET711 Tıp Etiği Semineri 5 5 3 2 3 5 2 1 2 - - - 5
TET712 Tıp Tarihi Semineri - - - - - - - - 5 5 5 5 5
YET790 Doktora Yeterlilik Sınavına Hazırlık 5 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 4 5
TET701 Özel Konular 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
TET713 Osmanlıca I - - - - - - - - - 3 4 5 -
TET714 Felsefede Etik 2 5 - 2 2 2 1 1 1 2 2 - 2
TET715 Osmanlıca II - - - - - - - - - 3 4 5 -
TET716 Akademik Etik - 5 5 5 - - 4 5 2 3 - - 4
TET717 Genetik ve Biyoetik 5 5 - 3 5 2 2 2 2 1 1 - 2
TET718 Hayvan Araştırmaları ve Etik 5 5 5 5 5 5 5 3 - - - - 3
TET719 Etik Metinlerin Çözümlenmesi 2 3 - - 2 2 1 - 2 2 2 - 4
TET720 Tarihi Metinlerin Çözümlenmesi - - - - - - - 2 5 5 5 4
TET721 Palyatif Bakım Etiği 5 5 - 3 2 1 1 - 1 - - - 3
1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
j. Tıp Etiği ve Tarihi doktora programı yeterlilikleri:
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya çıkaracağı
hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına toplumsal
duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik ikilemlerin
çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme yöntemleri geliştirir
ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek her
türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli veya
disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik
kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür.
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin geçmişten
bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller
çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik
kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır.
k. Mezunların Mesleki Profili
Tıp Etiği ve Tarihi doktora programı mezunları yurt içi veya yurt dışında devlet üniversiteleri ve özel
üniversitelerde Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dallarında öğretim görevlisi/üyesi
Biyoetik kurullarda (araştırma, hastane, akademik… ) üye
Özel hastaneler ve kamu hastanelerinde klinik etik danışman
Tıp ve Sağlık Müzelerinde danışman
Biyoteknoloji şirketlerinde uzman / danışman olarak görev yapabilirler.
l. Bir üst öğrenime geçiş
Doktora, en yüksek seviyedeki akademik derece olduğundan mezunların daha üst seviyede bir programa
geçmesi mümkün değildir. Bununla birlikte mezunlar akademik gelişimlerini sürdürmek amacıyla dünya
üniversitelerinde doktora sonrası araştırmacı olarak pozisyon bulabilir, ulusal veya uluslararası
kuruluşlardan burs alabilirler2.
m. Öğretim Programının yapısı
Dönemlik derslerden oluşan öğretim programının ders dönemi (ilk üç yarıyıl) 11 adet zorunlu “Tıp Etiği
ve Tarihi” program dersi (Toplam 55 AKTS) ve program yeterliklerine uygun olarak program sorumlusu
tarafından herhangi bir enstitü bünyesinde yüksek lisans veya doktora düzeyinde belirlenen seçmeli
derslerden oluşur. Öğrenci 35 AKTS’yi (ders yükünün %30’u) tamamlamak kaydıyla ilgi alanına göre bu
derslerden istediği sayıda seçebilir. Zorunlu derslerden ikisi üçüncü dönemde alınacak olan önkoşullu
seminer dersleridir ve burada hazırlanan seminerler mezuniyet koşulları arasında bulunan ulusal ve
uluslararası yayınlar için temel oluşturur.
Programın ilk üç yarıyılında, alan içi ve dışı zorunlu ve seçmeli ders yükünü tamamlayan öğrenci, ders
döneminin son yarıyılında 30 AKTS’lik zorunlu “Doktora Yeterlik Sınavına Hazırlık” dersini alır ve
danışmanının yönlendirmesiyle doktora yeterlik sınavına hazırlanır. Yeterlik sınavını başardıktan sonra en
az dört yarıyılda “Özel Konular” başlıklı 30 AKTS’lik ders ile doktora tez çalışmasını tamamlar (en az
120 AKTS).
Öğretim programında anabilim dalı tarafından açılan zorunlu ve seçmeli dersler ile diğer programlar
tarafından açılmış olan seçmeli ders örnekleri aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
2 Türkiye Bilimler Akademisi Doktora Sonrası Araştırma Programı (TÜBA-DSAP) Esasları http://www.tuba.gov.tr/tr/destek-
ve-odul/destek-programlari/doktora-sonrasi-arastirma-programi.html; Fulbright Doktora Sonrası Araştırma Bursu
http://www.fulbright.org.tr/tr/turk/doktora-sonrasi-arastirma; YÖK Doktora Sonrası Araştırma Bursu
http://burs.yok.gov.tr/index.php?page=cat&i=62
Tablo 5. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Etiği ve Tarihi Doktora Programının Yapısı
GÜZ BAHAR
T P K AKT
S T P K AKTS
1.YARIYIL 2.YARIYIL
ZORUNLU DERSLER LİSTESİ ZORUNLU DERSLER LİSTESİ
TET 702 Biyoetik 3 0 3 5 TET 706 Klinik Etik 3 0 3 5
TET 703 Tıp Etiği 3 0 3 5 TET 707 Tıp Tarihi 2 0 2 5
TET 704 Düşünce ve Bilim Tarihi 3 0 3 5 TET 708 Sağlık Hukuku 2 0 2 5
TET 705 Tarih Metodolojisi 2 0 2 5
TOPLAM ZORUNLU DERS 20 TOPLAM ZORUNLU DERS 15
SEÇMELİ DERSLER LİSTESİ* SEÇMELİ DERSLER LİSTESİ
TET 713 Osmanlıca I 2 0 2 5 TET 715 Osmanlica II 2 0 2 5
TET 714 Ahlak Felsefesi 2 0 2 5 TET 716 Akademik Etik 2 0 2 5
BIS 735 Biyoistatistik 3 0 3 7 TET 717 Genetik ve Biyoetik 2 0 2 5
İLT 640 Kültürlerarası İletişim 3 0 3 7 SHO 714 Nitel Araştırma Tasarımı 3 0 3 5
FEL 661 Değer Felsefesi Problemleri 3 0 3 7 SOS 647 Feminist Biyoetik 3 0 3 6
TAR 763 Osmanlı Düşünce Tarihi-2 3 0 3 7 BIS 736 Sağlık Bil. Arş. Yön 3 0 3 7
TEB 653 Tıp Eğt. Ölçme Değerlendirme 3 0 3 8 TAR 764 Osmanlı Düşünce Tarihi-2 3 0 3 7
FEL 794 İnsan Hakları Problemleri 3 0 3 15 ESD 722 Qualitatıve Survey Tech. 2 0 2 8
ANT 723 Kültürel Değ. ve Sağlık-1 3 0 3 15 KLP 504 Psikosomatik Tıp 2 0 2 9
FEL 773 Yüzyılımızda İnsan 3 0 3 15 ANT 724 Kültürel Değ. ve Sağlık-2 3 0 3 15
TOPLAM SEÇMELİ DERS 10 TOPLAM SEÇMELİ DERS 15
YARIYIL TOPLAM 30 YARIYIL TOPLAM 30
3.YARIYIL 4.YARIYIL
ZORUNLU DERSLER LİSTESİ ZORUNLU DERSLER LİSTESİ
TET 709 Araştırma ve Yayın Etiği 3 0 3 5 YET 790 Dok. Yet.Sınavına Hazırlık 0 4 2 30
TET 710 Türk Tıp Tarihi 2 0 2 5
TET 711 Tıp Etiği Semineri 1 0 1 5
TET 712 Tıp Tarihi Semineri 1 0 1 5
TOPLAM ZORUNLU DERS 20 TOPLAM ZORUNLU DERS 30
SEÇMELİ DERSLER LİSTESİ SEÇMELİ DERSLER LİSTESİ
TET 718 Hayvan Araş. ve Etik 2 0 2 5
TET 719 Etik Metinlerin Çözümlenmesi 2 0 2 5
TET 720 Tarih Metinlerinin Çözümlenmesi 2 0 2 5
TET 721 Palyatif Bakım Etiği 2 0 2 5
TKD 521 Socıal Survey Meth. 2 0 2 6
TEB 656 Tıp Eğt. Yeni Yaklaşımlar 3 0 3 6
ARK 615 Anad.Ölü Gömme Adetleri 3 0 3 8
TOPLAM SEÇMELİ DERS 10 TOPLAM SEÇMELİ DERS 0
YARIYIL TOPLAM 30 YARIYIL TOPLAM 30
5.YARIYIL 6.YARIYIL
ZORUNLU DERSLER LİSTESİ ZORUNLU DERSLER LİSTESİ
TET 701 Özel Konular 5 0 0 30 TET 701 Özel Konular 5 0 0 30
TOPLAM ZORUNLU DERS 5 0 0 30 TOPLAM ZORUNLU DERS 5 0 0 30
SEÇMELİ DERSLER LİSTESİ 0 0 0 0 SEÇMELİ DERSLER LİSTESİ 0 0 0 0
TOPLAM SEÇMELİ DERS 0 0 0 0 TOPLAM SEÇMELİ DERS 0 0 0 0
YARIYIL TOPLAM 5 0 0 30 YARIYIL TOPLAM 5 0 0 30
7.YARIYIL 8.YARIYIL
ZORUNLU DERSLER LİSTESİ ZORUNLU DERSLER LİSTESİ
TET 701 Özel Konular 5 0 0 30 TET 701 Özel Konular 5 0 0 30
TOPLAM ZORUNLU DERS 5 0 0 30 TOPLAM ZORUNLU DERS 5 0 0 30
SEÇMELİ DERSLER LİSTESİ 0 0 0 0 SEÇMELİ DERSLER LİSTESİ 0 0 0 0
TOPLAM SEÇMELİ DERS 0 0 0 0 TOPLAM SEÇMELİ DERS 0 0 0 0
YARIYIL TOPLAM 5 0 0 30 YARIYIL TOPLAM 5 0 0 30
GENEL TOPLAM 240
ZORUNLU DERS KREDİSİ 205
SEÇMELİ DERS KREDİSİ 35
ZORUNLU DERS KREDİ YÜZDESİ %85
SEÇMELİ DERS KREDİ YÜZDESİ %15¥
* Tabloda diğer programlardan seçilebilecek bazı örnek seçmeli dersler gösterilmektedir. Ancak eğitim programlarının
güncellenmesi çalışmalarında TET kodlu olmayan ders bilgilerinin değişebileceği dikkate alınmalıdır.
¥ Ders dönemi için toplam 120 AKTS’nin 85’i (%70’i) zorunlu, 35’i (% 30) seçmeli derslerden oluşmaktadır.
n. Sınavlar, Değerlendirme ve Notlandırma
Her ders için uygulanan ölçme ve değerlendirme yöntemleri ilgili öğretim üyesi/leri tarafından hazırlanan
ve Bilgi paketinde yer alan “Ders Öğretim Planı”nda tanımlanmıştır. Sınavlar ve ders başarı notları ile
ilgili olarak Yönetmeliğin 25 ve 26. maddeleri uygulanır.
o. Programdan mezun olmak için gerekli koşullar
Yönetmelikte (m.35-41) belirtilen koşullarla beraber öğrencinin,
- 120 AKTS’lik ders yükünü başarıyla tamamlaması (m.35),
- Doktora yeterlik sınavında başarılı olması (m.36),
- Tez savunma sınavına girmeden önce en az 4 (dört) ulusal, 2 (iki) uluslararası kongreye katılıp en az
4 (dört) ulusal, 2 (iki) uluslararası sözlü veya poster bildiri sunması,
- 1 (bir) uluslararası 1 (bir) ulusal araştırma projesini yayına göndermiş veya yayınlatmış olması,
- 120 AKTS’lik doktora tez çalışmasını hazırlayıp, doktora tez savunma sınavında başarılı olması
(m.41),
- Gerekli evrakları (m.43) Sağlık Bilimleri Enstitüsü’ne teslim etmesi gerekmektedir.
p. Eğitim Türü
Tam zamanlı birinci öğretim
q. Bölüm Başkanı ya da eşdeğeri
Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nüket Örnek Büken
BÖLÜM III
DERS BİLGİ PAKETLERİ
1. TET702 Biyoetik
2. TET703 Tıp Etiği
3. TET704 Düşünce ve Bilim Tarihi
4. TET705 Tarih Metodolojisi
5. TET706 Klinik Etik
6. TET707 Tıp Tarihi
7. TET708 Sağlık Hukuku
8. TET709 Araştırma ve Yayın Etiği
9. TET710 Türk Tıp Tarihi
10. TET711 Tıp Etiği Semineri
11. TET712 Tıp Tarihi Semineri
12. YET790 Doktora Yeterlilik Sınavına Hazırlık
13. TET701 Özel Konular
14. TET713 Osmanlıca I
15. TET714 Ahlak Felsefesi
16. TET715 Osmanlıca II
17. TET716 Akademik Etik
18. TET717 Genetik ve Biyoetik
19. TET718 Hayvan Araştırmaları ve Etik
20. TET719 Etik Metinlerin Çözümlenmesi
21. TET720 Tarih Metinlerinin Çözümlenmesi
22. TET721 Palyatif Bakım Etiği
“Özel Konular” Ders Tanıtım Bilgileri Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Özel
Konular
TET
701
Güz/Bahar 5 0 0 0 30
Önkoşullar Doktora yeterlik sınavında başarılı olmak Dersin
Dili Türkçe
Dersin
Türü Zorunlu
Dersin
Verilme
Şekli
Yüz yüze
Dersin
öğrenme
ve
öğretme
teknikleri
Proje Tasarımı/Yönetimi, Rapor Hazırlama ve Sunma
Dersin
Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar
Dersin
amacı Öğrencinin alanına özgü özgün bir konu belirlemesini, bilimsel ve etik standartlar doğrultusunda
araştırmasını, bulgulara ulaşmasını, tartışmasını, sonuçlandırmasını, yazılı ve sözlü olarak
sunmasını sağlamaktır. Dersin
Öğrenme
çıktıları
Dersin sonunda öğrenci,
1. Alanında özgü özgün bir araştırma sorusu belirleyebilir.
2. Araştırma sorusuna ulaştırabilecek yöntemi belirleyebilir.
3. Belirlediği yöntemle veri toplayıp analiz edebilir.
4. Bulguları yorumlayıp mevcut bilgilerle tartışabilir.
5. Tartışmalardan sonuç çıkarıp öneriler sunabilir
6. Araştırmayı yazılı olarak sunup, sözlü olarak savunabilir. Dersin
içeriği Bir bilimsel araştırmanın planlanmasından raporlaştırılıp savunulmasına kadar araştırma
yürütmekle ilgili tüm süreçler Kaynaklar – Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Tez Yazılması ve Değerlendirilmesi
Hakkında Yönerge, Ankara: 2006
http://www.saglikbilimleri.hacettepe.edu.tr/images/stories/Sabil/belgeler/aciklama/tez_yazi
m_yonergesi.pdf
– Tez konusuna göre belirlenecek literatür
Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Araştırma sorusu belirlemek üzere ilgili literatür taraması yapılması
2. Hafta Araştırma sorusunun belirlenmesi
3. Hafta Araştırma sorusu hakkında bilinen ve bilinmeyenleri belirlemek için ilgili literatür
taraması yapılması
4. Hafta Araştırma sorusunu yanıtlayabilecek yöntem seçimi için literatür taraması
5. Hafta Araştırma yönteminin seçimi
6. Hafta Araştırma yönteminin uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi
7. Hafta Araştırma verilerinin seçilen yöntemle toplanması
8. Hafta Araştırma verilerinin seçilen yöntemle toplanması
9. Hafta Bulguların uygun şekilde raporlaştırılması ve yorumlanması
10. Hafta Literatür taramasıyla bulguların tartışılması
11. Hafta Tartışmadan sonuç çıkarılması
12. Hafta Sonuçlara dayalı önerilerin sunulması
13. Hafta Araştırmanın ilgili standartlara göre raporlaştırılması
14. Hafta Araştırmanın sözlü sunu haline getirilmesi
15. Hafta Genel hazırlık
16. Hafta Tezin savunulması
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 -
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 3 %30
Sunum 1 %20
Projeler 1 %50
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav - -
Toplam 5 %100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı - -
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı - -
Toplam %100
AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 5 70
Laboratuvar - - -
Uygulama - - -
Derse Özgü Staj (varsa) - - -
Alan Çalışması - - -
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 30 420
Sunum / Seminer Hazırlama 1 130 130
Proje 1 130 130
Ödevler 3 50 150
Ara sınavlara hazırlanma süresi - - -
Genel sınavlara hazırlanma süresi - - -
Toplam İş Yükü 900
Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu
etik ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun
çözme yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…)
gereksinimini belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar. X
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında
karşılaşılabilecek her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik
danışmanlık” verir
X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri
kurumsal ve ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve
eleştirel düzeyde katkı sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve
bunlara çözüm olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel,
disiplinler arası, çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar,
yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline
getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri
doğrultusunda, toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik
ve biyotıp etiği alanında politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası
etik ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve
komisyonlarda (UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü
düzeyde, gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve
yürütür.
X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir,
mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların
çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür,
geçmişle bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası,
çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür,
yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı
yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
1/4
“Biyoetik” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Biyoetik TET
702
Güz /
Bahar
3 0 0 3 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-Yanıt, Örnek Olay İncelemesi, Problem Çözme,
Rapor Hazırlama ve Sunma Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Biyoetik konularıyla ilgili bilgi, farkındalık ve duyarlılık kazandırmak, etik
analiz ve çözümleme yapılmasını sağlamaktır Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Etik, biyoetik, biyomedikal etik kavramlarını, etik kuramları, ana
akımları, biyomedikal etiğin temel ilkeleri tanımlayabilir.
2. Etik ikilem, Etik Çözümleme, Etikte Temellendirme ve Etik
Danışmanlık kavramlarını açıklayabilir.
3. Günümüzde sık tartışılan biyoetik konuları hakkında etik tartışma
yürütebilir,
4. Etik karar verme süreçlerini kullanabilir,
5. Biyoetik kurulların görevlerini açıklayabilir. Dersin içeriği Biyoetiğin teknolojik ilerlemelerin yol açtığı değer sorunları nedeniyle
toplumların gündemine nasıl geldiği, hekimlerin, bilim insanlarının ve
öteki profesyonellerin toplum üzerinde sahip oldukları gücü nasıl
kullandıkları, biyoetikte değer sorunlarının ne olduğu ve çözüm yollarıdır. Kaynaklar – Akarsu B. Ahlak Felsefesi. Ankara: İnkılap Yay, 1999.
– Aydın E. Tıp Etiği Güneş Kitabevi 2006.
– Beauchamp TL, Childress JF. Principles of Biomedical Ethics. 6th ed.
USA: Oxford University Press, 2009.
– Büken NÖ. “Yaşlılık Etiği“ (Geriatric Ethics), Türk Tıp Etiği ve Tıp
Hukuku Araştırmaları Yıllığı, Vol:1, No: 1, 205-218, Ekim 2008.
– Camus A. Veba, Can Yayınları, İstanbul, 1997.
– Encyclopedia of Bioethics, Revised edition, New York. Macmillan,
2005.
– Kuçuradi, I., Etik, TFK, 1996, Ankara.
– Kuçuradi, I., İnsan ve Değerleri, TFK, 1998.
– Kuçuradi, I., Nietzche ve İnsan,TFK, 1997, Ankara.
– Moreno, J.D. Deciding Together,Oxford University Press 1995.
– Nuttal, J., Etiğe Giriş, Ahlak Üzerine Tartışmalar. Ayrıntı Yayınları,
İstanbul, 1997.
– Oğuz NY, Tepe H, Büken NÖ., Kucur D., "Biyoetik Terimleri
Sözlüğü", TFK (Türkiye Felsefe Kurumu) Yayını, Ankara, 2005.
– Pieper Annemarie, Etiğe Giriş, Ayrıntı, 1999.
– Sahinoglu S. Buken NO. Gender, Infertility, Motherhood, and Assisted
Reproductive Technology (ART) in Turkey, Human Reproduction and
Genetic Ethics, Vol 16, No:2, November, 2010 (pages: 182-217).
– Tong, Rosemarie, Gwen Anderson and Aida Santos, eds. 2000.
2/4
Globalizing Feminist Bioethics: Women's Health Concerns Worldwide.
Boulder, Colorado: Westview Press.
– UNESCO Universal Declaration On Bioethics and Human Rights
Social Responsibility and Health, April 2011, İstanbul.
http://www.unesco.org.tr/dokumanlar/komiteler/bio/bio.pdf
– UNESCO. (2006). Biyoetik Kurullar İş Başında: Çalışma Biçimleri ve
Politikalar Kılavuz No 2 Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür
Kurumu Türkiye Milli Komisyonu Biyoetik Komitesi
– UNESCO. (2006). Biyoetik Kurulların Oluşturulması Kılavuz No 1
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu Türkiye Milli
Komisyonu Biyoetik Komitesi
– UNESCO. (2007). Biyoetik Kurulların Eğitimi Kılavuz No 3 Birleşmiş
Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu Türkiye Milli Komisyonu
Biyoetik Komitesi
Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Etik, Biyoetik ve ilgili /alt ve üst kavramların tanımlanması 2. Hafta Etik kuramlar, Etik kodlar, Etik Yaklaşımlar 3. Hafta Değer, Değer Biçme, Değer Çatışması, Değer Yargısı, Değer Kuramları 4. Hafta Etik ikilem, Etik Çözümleme, Etikte Temellendirme ve Etik Danışmanlık 5. Hafta Tıp etiği, Hemşirelik etiği, Sağlık etiği, Çevre etiği, Araştırma Etiği, Klinik etik
kavramları ve Biyoetik ile ilişkisi 6. Hafta Biyomedikal etiğin temel ilkeleri 7. Hafta Yararlılık/zarar vermeme ilkesi 8. Hafta Özerkliğe saygı ilkesi ve aydınlatılmış onam uygulaması 9. Hafta Adalet ilkesi ve sınırlı kaynakların dağıtımı 10. Hafta Yaşamın sonuna doğru alınan kararlar; Yaşlılık ve etik sorunlar, Canlandırma
komutları, Ötanazi, Faydasız tedavi 11. Hafta Kök hücre araştırmalarının etik boyutları, Klonlama, Genetik ve Etik, Genetiği
değiştirilmiş bitki ve hayvanlar... 12. Hafta Feminist biyoetik, Yardımcı üreme teknolojilerinin etik boyutları. 13. Hafta Çevre etiği, Biyogüvenlik, Hayvan Hakları 14. Hafta Etik kurulların tarihsel geçmişi, Batıda ve bizde yapılanması, işlevleri ve ilgili
tartışmalar 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
3/4
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 2 20
Sunum 1 20
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 3 42
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 3 42
Sunum / Seminer Hazırlama 1 16 16
Proje 0 0 0
Ödevler 2 10 20
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
4/4
Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu
etik ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun
çözme yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…)
gereksinimini belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar. X
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında
karşılaşılabilecek her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik
danışmanlık” verir
X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri
kurumsal ve ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve
eleştirel düzeyde katkı sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve
bunlara çözüm olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel,
disiplinler arası, çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar,
yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline
getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri
doğrultusunda, toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik
ve biyotıp etiği alanında politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası
etik ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve
komisyonlarda (UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü
düzeyde, gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve
yürütür.
X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir,
mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların
çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür,
geçmişle bugünü değerlendirirken geleceği öngörür
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası,
çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür,
yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı
yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
4/1
“Tıp Etiği” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Tıp Etiği TET
703
Güz 3 0 0 3 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, soru-yanıt, rapor hazırlama ve sunma, Örnek Olay
İncelemesi Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Tıp etiğinin temel kavram, ilke ve değerlerini tanıtmak, hekim- hasta
iletişiminden kaynaklanan etik sorunlar ve etik ikilemler konusunda
farkındalığı arttırmak ve ikilem çözümünde “etik haklı çıkarma”da
izlenecek yol konusunda kişiye donanım kazandırmaktır Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Tıp etiğinin temel kavramlarını, iyi hekim-hasta iletişiminin
belirleyenlerini tanımlayabilir, etik duyarlılıkla profesyonel
uygulamalarında bunları tutumlarına yansıtabilir.
2. Biyomedikal etiğin temel prensiplerini ve teorilerini bilebilir. İlkeci etik
yaklaşım bağlamında tıp etiğinde kullanılan 4 temel ilkeyi
tanımlayabilir.
3. Tıbbi paternalizmi, tanı ve tedavide aydınlatılmış onam sürecini
tanımlayabilir
4. Hekim-hasta ilişkisinde ortaya çıkabilecek değer sorunlarını fark
edebilir, hastanın mahremiyetine saygı gösterilmesi ve hasta sırrının
saklanması ile ilgili tarihsel süreci, bunların istisnalarının neler
olduğunu bilir ve uygulamada bunların önemini kavrar.
5. Konu ile ilgili ulusal uluslararası etik ve hukuki düzenlemeleri, hasta
hakları bildirgelerini, ilgili yönetmeliği ve hekimin hukuki
sorumluluğunu bilir Dersin içeriği Hekim-hasta ilişkisi, bu ilişkinin belirleyenleri, ilişkide ortaya çıkan değer
sorunları/etik ikilemler ve bunların çözümü, tanı ve tedavide aydınlatılmış
onam sürecinin gereklilikleri, tıbbi paternalizm, hasta sırrının saklanması,
risk/yarar değerlendirmesi, sınırlı kaynakların adil kullanımı, hekimin etik
sorumluluğu ve hasta haklarıdır. Kaynaklar – Arras JD, Steinbock B. "Ethical Issues in Modern medicine" 2008.
– Aydın E. "Tıp Etiği" Güneş Kitabevi 2006.
– Aydın E. "Tıp Etiğine Giriş" Pegem yayınevi 2001
– Beauchamp TL, Childress JF. "Principles of Biomedical Ethics"
2001.
– Buken NO “The Health System, Health Policies and Health
Transformation Program in Turkey”, Medicine and Law, Volume: 28,
Number: 1, page: 23-47, March 2009.
– Buken NO, Arapkirlioglu K “Bioethics Committees and Examining
Consent within The Patient-Physician Relationship in Turkey”,
Medicine and Law, Volume 29 Number 3(September 2010) pages
403- 418.
4/2
– Buken NO. Buken E. “HIV/AIDS in Turkey and an HIV (+) Child's
Right to Education: Turkey's Example”, Journal of International
Society for the History of Islamic Medicine (JISHIM), Vol:4,
Number:7, April 2005.
– Buken NÖ, Tıp Etiği Terimleri Sözlüğü, Nisan 2009, Altın Örümcek
– Büken NÖ. AIDS ve Tıp Etiği, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik
Mikrobiyolojide Önemli Konular, Uzmanıyla Söyleşi, HIV/AIDS,
2010.
– Childress, JF. "Practical Reasoning in Bioethics" 1997.
– Monagle JF, Thomasma DC. "Health care Ethics" 1998.
– Pellegrino ED, Thomasma DC. "The Virtues in Medical Ethics"
1993.
– Veatch RM. "Medical Ethics" 1997.
– Veatch RM. “Bioetiğin Temelleri” MegaBasım 2010.
– Weinberg M "Medical Ethics" 2001.
“Tıp Etiği” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Biyomedikal etik, tıp etiği kavramları 2. Hafta Etik ikilemler karşısında hekim tutumları, etik haklı çıkarma sürecinde
kullanılabilecek argümanlar, teoriler, ilkeler, etik kodlar 3. Hafta Tıp etiğinde ilkesel yaklaşım 4. Hafta Hekim- hasta iletişiminde paternalizm 5. Hafta Tanı ve tedavide aydınlatılmış onam süreci 6. Hafta Hasta değerleri ve hastanın tıbbi karara katılımı 7. Hafta Tarihsel süreç içerisinde hekim-hasta iletişim modelleri 8. Hafta Hekim-hasta ilişkisinin etik boyutu, yaşamın başı ve sonunda yaşanan etik
sorunlar 9. Hafta Hastanın mahremiyeti, hasta sırrının saklanması, tıp etiğinde mahremiyet kavramı
ve uygulanışı 10. Hafta Hastaya tıbbi gerçeğin söylenmesi, kötü tanının hastaya söylenmesi 11. Hafta Hastane/Klinik Etik Kurullar 12. Hafta Tıp etiğinde ulusal/ uluslararası bildirgeler, Dünya Hekimler Birliği ve TTB’nin
Hasta Hakları Bildirgeleri 13. Hafta Hekim sorumluluğu kavramı, ilgili yasal düzenlemeler 14. Hafta Seminer sunumları 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
4/3
“Tıp Etiği” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 15
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 1 15
Sunum 1 10
Projeler - -
Seminer 1 10
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
“Tıp Etiği” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 3 42
Laboratuvar - - -
Uygulama - - -
Derse Özgü Staj (varsa) - - -
Alan Çalışması - - -
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 3 42
Sunum / Seminer Hazırlama 2 18 36
Proje - - -
Ödevler 1 15 15
Ara sınavlara hazırlanma süresi - - -
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 15 15 Toplam İş Yükü 150
4/4
“Tıp Etiği” Dersi Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu
etik ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun
çözme yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…)
gereksinimini belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar. X
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında
karşılaşılabilecek her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik
danışmanlık” verir
X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri
kurumsal ve ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve
eleştirel düzeyde katkı sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve
bunlara çözüm olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel,
disiplinler arası, çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar,
yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline
getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri
doğrultusunda, toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik
ve biyotıp etiği alanında politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası
etik ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve
komisyonlarda (UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü
düzeyde, gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve
yürütür.
X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir,
mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların
çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür,
geçmişle bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası,
çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür,
yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı
yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
“Düşünce ve Bilim Tarihi” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Düşünce ve
Bilim Tarihi
TET
704
Güz /
Bahar
3 0 0 3 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-Yanıt, Rapor Hazırlama ve Sunma
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Ramazan Acun, Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr.
Müge Demir, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar Dersin amacı Bu dersin amacı, bilim tarihini düşünce tarihi ile ilişkisi çerçevesinde
öğretmektir. Dersin Öğrenme
çıktıları Bu dersin sonunda öğrenci:
1. Bilim ve bilim tarihi kavramlarını, felsefe, siyaset, sanat, ekonomi
ve teknoloji kavramları ile ilişkisi çerçevesinde tanımlayabilir.
2. İlkçağlardan günümüze bilimsel gelişmenin seyrini özetler, bilimin
ve bilimsel düşüncenin gelişmesinde etkili olan unsurları tarihi
süreç içerisinde analiz edebilir.
3. Tıp tarihinin bilim tarihi içindeki yerini ve önemini
değerlendirebilir.
4. Bilim tarihinde “köşe taşı” niteliğindeki bilimsel teori ve buluşlar
ile bunları yaratan bilim insanlarını döneminin koşulları
çerçevesinde değerlendirebilir.
5. Bilimsel ve teknolojik gelişme ile sosyal ve ekonomik gelişme
(kalkınma) arasındaki pozitif ilişkinin farkına varabilir. Dersin içeriği Bilimin ilk toplumlardaki kökenlerinde başlayarak, modern bilim
kavramına yol açan belli başlı gelişmeler, zaman ve mekan boyutlarında ve
düşünce tarihi ile ilişkisi çerçevesinde karşılaştırmalı olarak ele
alınmaktadır.
Kaynaklar 1. Ronan CA. "Bilim Tarihi" Tübitak Yayınları, Ankara 2005.
2. Asimov İ. "Bilim ve Buluşlar tarihi" İmge Kitapevi 2006.
3. Yıldırım C. "Bilim Felsefesi" Remzi Kitapevi İstanbul 2008.
4. Yıldırım C. "Bilim tarihi" Remzi Kitapevi İstanbul 2006.
5. Timuçin A. “Düşünce Tarihi” Bulut yayıncılık, 2008.
6. Tanilli S. “Uygarlık Tarihi”, Alkım Yayınevi İstanbul 2006.
7. Şenel A. “Siyasal Düşünceler Tarihi”. Bilim ve Sanat Yayınları 2011
8. Bernal JD Tarihte Bilim I (çev. Tonguç Ok). İstanbul: Evrensel Basım,
2008.
9. Bernal JD Tarihte Bilim II (çev. Tonguç Ok).. İstanbul: Evrensel
Basım, 2008
Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Ampirik bilgi, felsefi bilgi, bilimsel bilgi çerçevesinde bilimin ortaya çıkışı ve
karakteri, düşünce tarihi ve bilim tarihi ilişkisi 2. Hafta İlkçağda düşünce ve bilim 3. Hafta Ortaçağda düşünce ve bilim 4. Hafta Rönesans’ta düşünce ve bilim 5. Hafta Bilimsel devrim: Modern bilimin doğuşu ve niteliği 6. Hafta Bilim ve Sanayi Devrimi 7. Hafta On dokuzuncu yüzyılda düşünce ve bilim 8. Hafta Yirminci yüzyılda düşünce ve bilim 9. Hafta Bilim tarihinin ve bilim felsefesinin günümüze etkisi
10. Hafta Sosyoekonomik etkenlerin, siyasi, felsefi, dini görüşlerin bilime etkisi 11. Hafta Eğitimde bilim, Bilimin kurumsallaşması ve üniversiteler 12. Hafta Bilimsel buluşların tarihi ve tarihte bilim insanları 13. Hafta Bilim politikaları 14. Hafta Tıbbın düşünce bilim tarihindeki yeri 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel Sınav
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 1 20
Sunum 1 10
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 60 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 60 Toplam 100
AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi (Saat) Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 3 42
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 3 42
Sunum / Seminer Hazırlama 1 16 16
Proje 0 0 0
Ödevler 1 20 20
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30
Toplam İş Yükü 150
Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
“Tarih Metodolojisi” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Tarih
Metodolojisi
TET
705
Güz,
Bahar
2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-Yanıt, Rapor Hazırlama ve Sunma
Dersin Sorumlusu Doç. Dr. Yunus KOÇ, Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge
Demir, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar Dersin amacı Tarih disiplinin anlamı ve önemi ile diğer sosyal bilimler arasındaki yerini;
bilimsel tarih yöntemi ve kullanılan araştırma tekniklerini kavratmak;
dipnot ve kaynakça kullanımının önemini, belgelerin kanıta dayalı
yorumlanmasını öğretmek; Tarihsel bilgi üretimi ve bu bilgiye dayalı
yorumlar yaptırmak. Olaylara tarihsel bakış açısıyla yaklaşmayı, onları bu
çerçevede değerlendirmeyi benimsetmek. Dersin Öğrenme
çıktıları Bu dersin sonunda öğrenci,
1. Tarih tanımını yapar; işlevi ve yararını kavrar;
2. Tarih araştırmalarında yöntem bilgisini tanımlar ve kullanır;
3. Bilimsel tarih incelemesinde kullanılan araştırma tekniklerini kullanır;
eleştirel yaklaşımı benimser ve dipnot ile kaynakça kullanımının
önemini kavrar
4. Olayları tarihi süreç içerisinde neden sonuç ilişkileri ve fon-figür ayrımı
yaparak yorumlar;
5. Belgelerden tarihsel bilgi üretir, bu bilgileri analiz eder ve sentez yapar; Dersin içeriği Tarih biliminin tanımı ve konusu, tarih araştırmalarının toplum
kalkınmasındaki rolü, tarih biliminin beşeri ve tarihi bilimler arasındaki
yeri ve bunlarla ilişkileri, tarihin bölümlere ayrılması, tarih yazıcılığının
çeşitleri, kaynak bilgisi ve kaynakların değerlendirilmesi, tarihi olayların
tahlil, tenkid ve terkibi gibi konular ele alınmaktadır. Tarisel bilgi
üretmenin yöntemi ve bu bilgileri analiz etme ve senteze ulaşma
denemeleri yapılır. Kaynaklar – Behar B.E., İktidar ve Tarih, Türkiye’de “Resmi Tarih” Tezinin Oluşumu
(1929-1937), Afa yay., İstanbul 1996, (2. Bs)
– Burke P., Tarih ve Toplumsal Kuram, çev. Mete Tunçay, Tarih Vakfı Yurt
Yayınları, İstanbul 2000 (2. bs).
– Carr E.H., Tarih Nedir, çev. Misket Gizem Gürtürk, Birikim yay. İstanbul
1980.
– Ergun D., Sosyoloji ve Tarih, Sosyolojide Yöntem Sorunu, Der yay. İstanbul
1982 (2bs).
– Skocpol T., (Editör), Tarihsel Sosyoloji, çev Ahmet Fethi, Tarih Vakfı Yurt
Yay., İstanbul 2002 (2. Bs)
– Tosh J., Tarihin Peşinde, çev. Özden Arıkan, Tarih Vakfı Yurt Yayınları,
İstanbul, 1997.
Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Tarih nedir? sorusuyla başlanması ve bilim/disiplin tartışmalarından yola çıkarak
tarihin tanımlanması, nasıl işlediği sorularının tartışılması. 2. Hafta Tarihin bir bilimsel disiplin/bilim alanı olarak, diğer sosyal bilimler içersindeki
yeri ve önemi konusunda yapılan tartışmalardan haberdar olunması 3. Hafta Tarihin geçmiş dönemlerde, özellikle İlk ve orta çağlarda nasıl algılandığı ve hangi
amaçlarla kaleme alınıp kullanıldığı, işlevinin ne olduğu konusunun tartışılması 4. Hafta Yeni ve Yakın çağlarda tarih metodolojisinde görülen gelişmeler, diğer bilim
alanlarıyla paralel bir şekilde değişen tarih metodolojisi. 5. Hafta Ranke ile başlayan modern tarih yazıcılığını ana eğilimleri, getirdiği yenilikler ve
yirminci yüzyıla bıraktığı tesirler 6. Hafta Yirminci yüzyıldaki tarih yaklaşımları, Alman Tarih Mektebi, Annales Ekolü,
Sosyal Tarih ve Yeni Tarih Anlayışı ve Postmodern tarih yazıcılığı
akımları,temsilcileri ve bunların eleştirel değerlendirilmesi. 7. Hafta Türk Tarih yazıcılığının kökenleri ve bugünkü durumu, temsilcileri, metodolojik
katkıları ve konuyla ilgili tartışmalar 8. Hafta Tarihin sosyoloji, Psikoloji, Coğrafya, Teoloji, Edebiyat ve Dilbilim Çalışmaları,
Siyaset ve Ekonomi ile ilişkisi 9. Hafta Tarih yazımında dikkate edilecek hususlar, Alan tespiti, kaynak taraması, konu
seçiminde gerekli hususlar, kaynak ve araştırmaların değerlendirme teknikleri,
bunlardan bilgi çıkarma ve araştırma konusuyla bağlantı kurmada rasyonel ve
metodolojik düşünme ve davranma 10. Hafta Tarih incelemelerinde tanıklıkların/belgelerin önemi, tarihi belgelerin iç ve dış
tenkit mekanizmalarıyla eleştiriye tabi tutulması, sorgulanması,
tanıklık/belgelerden bilgi çıkarma yöntemleri ve bilgilerin güvenilirlik seviyeleri 11. Hafta Tarih metodolojisine uygun olarak konu inceleme teknikleri, karşılaştırma, farklı
verilerin bir konu bağlamında değerlendirilmesi ve analiz edilmesi, bu yönde
olumlu ve olumsuz örnekler üzerinden değerlendirmeler yapılması 12. Hafta Tarihi bir konunun incelenmesinde olgular ve olaylar arasıdaki fark, belgelerin
güvenirliliği sorunu, tanıklıkların sorgulanma biçimleri, karşılaştırma ve analiz
etme ve yorumlama denemeleri 13. Hafta Sorun eksenli veya belge eksenli tarih araştırmalarının faklı ve benzer yönleri,
işleyiş biçimlerindeki farklar, kuramsal yaklaşımlarla bağlantı kurma ve genelleme
yapmaya elverişli analizleri deneme 14. Hafta Ampirik tarihi bulgular ile kuramsal açılımları karşılaştırmaları, daha uzun soluklu
bakışa açısıyla yapılacak değerlendirmelerin önemi ve bu bağlamda deneme
yapabilme becerileri 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 1 20
Sunum 1 10
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 60 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 60 Toplam 100
AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 3 42
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 3 42
Sunum / Seminer Hazırlama 1 16 16
Proje 0 0 0
Ödevler 1 20 20
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu
etik ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun
çözme yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…)
gereksinimini belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında
karşılaşılabilecek her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik
danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri
kurumsal ve ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve
eleştirel düzeyde katkı sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve
bunlara çözüm olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel,
disiplinler arası, çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar,
yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline
getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri
doğrultusunda, toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik
ve biyotıp etiği alanında politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası
etik ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve
komisyonlarda (UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü
düzeyde, gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve
yürütür.
X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir,
mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların
çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür,
geçmişle bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası,
çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür,
yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı
yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Klinik Etik” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Klinik Etik TET
706
Güz 3 0 0 3 5
Önkoşullar Biyoetik veya Tıp Etiği dersini başarıyla tamamlamış olmak Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Örnek Olay İncelemesi, Problem Çözme, Rapor
Hazırlama Sunma Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar, Öğr. Gör.
Dr. Müge Demir Dersin amacı Öğrencinin klinik etiğin temel kavramlarını ve klinik etik karar verme
yöntemlerini öğrenmesini ve bu yöntemi klinikte sık karşılaşılan etik
sorunlara uygulayabilmesini sağlamaktır Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Klinik etiğin temel kavramları ve karar verme yöntemlerini tartışabilir
2. Klinikte karşılaşılan etik sorunları tanıyabilmek, ayırt edebilmek ve
analiz edebilir
3. Etik sorunlara klinik-etik karar verme yöntemi uygulayabilir
4. Etik sorunlarla ilgili kendi değerlerinin farkına varabilir
5. Farklı bakış açılarını kavrayarak tarafsız karar alabilir Dersin içeriği Klinik etiğin temel kavram ve kuralları çerçevesinde klinik etik karar
verme yöntemlerinin analizinin ardından önce klasik klinik etik olgular
ardından klinikte sık karşılaşılan varsayımsal ve gerçek olgular üzerinde bu
karar verme yönteminin uygulanması Kaynaklar – Jonsen AR, Siegler M, Winslade WJ. Clinical Ethics A Practical
Approach to Ethical Decisions in Clinical medicine. 6th ed. McGraw
Hill, 2006.
– Pence G. Classic Cases in Medical Ethics. 5th ed. USA: McGraw Hill,
2008.
– Ford PJ, Dudzinski DM. Complex Ethics Consultations. USA:
Cambridge University Press, 2008.
– Ashcroft R, Lucassen A, Parker M. et al. Case Analysis in Clinical
Ethics. USA: Cambridge University Press, 2005.
– Fletcher JC, Spencer EM, Lombardo PA. Fletcher's Introduction to
Clinical Ethics. 3rd ed. Univ Pub Group, 2005.
– Lo B. Resolving Ethical Dilemmas A Guide for Clinicians. 4th ed.
Lippincot Williams & Willkins, 2009.
– Veatch RM. Transplantation Ethics. Washington: Georgetown
University Press, 2000.
– Veatch R. Biyoetiğin Temelleri. İstanbul: HAYAD, 2010.
3/2
“Klinik Etik” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Klinik Etiğin Tanımı, Tarihi, İçeriği, Kaynakları ve İşlevleri
2. Hafta İlkeci, Erdemci, Anlatısal, Yararcı, Feminist, Fenomenolojik ve Empirik yaklaşımlar
3. Hafta İlke ve kural temelli akıl yürütmeye karşı Vakasallık (Kasuaistik), Klinikte Etik Karar
Verme Yöntemleri ve Dört Adımlık Klinik Etik Karar Verme Modeli
4. Hafta Sağlık çalışanlarından beklenen etik yeterlik ve duyarlılık
5. Hafta Klasik olgu örnekleri çerçevesinde Dünyada ve ülkemizde hastane etik kurulları ve klinik
etik konsültasyonun gelişimi ve uygulaması
6. Hafta Olgularla klinik uygulamalarda güvene dayalı Hekim-Hasta İlişkisi
7. Hafta Olgularla karar vericinin belirlenmesi, gerçeğin söylenmesi, Aydınlatılmış onam ve ret
8. Hafta Olgularla Mahremiyetin Korunması, Tıbbi Gizlilik ve Uyarma Ödevi
9. Hafta Olgularla tıpta adalet, nafile tedavi kavramı ve bunun tedavi kararlarına yansıması: kıt
kaynakların paylaşımı ve triyaj
10. Hafta Olgularla yaşamın sonuna ilişkin etik sorunlar: Tedavinin esirgenmesi, sonlandırılması,
intihara yardım, ötanazi, nafile tedavi
11. Hafta Olgularla organ ve doku nakillerinde etik konular: Ölümün tanımı, organ sağlanması,
organ paylaşımı, organ satışı
12. Hafta Olgularla yaşamın başına ilişkin etik sorunlar: Kürtaj yardımcı üreme teknikleri prenatal
tanı testleri
13. Hafta Olgularla klinik genetik: tarama testleri, aydınlatılmış onam, tıbbi gizlilik, adalet
14. Hafta Olgularla etiğe aykırı tutum ve davranışların önlenmesi: "primum non tacere" "önce sessiz
kalma"
15. Hafta Genel hazırlık
16. Hafta Genel sınav
“Klinik Etik” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 7
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 12 18
Sunum 1 25
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
3/3
“Klinik Etik” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 3 42
Laboratuvar - - -
Uygulama - - -
Derse Özgü Staj (varsa) - - -
Alan Çalışması - - -
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 3 42
Sunum / Seminer Hazırlama 1 16 16
Proje - - -
Ödevler 12 2 24
Ara sınavlara hazırlanma süresi - - -
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 26 26 Toplam İş Yükü 150
“Klinik Etik” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar. X
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Tıp Tarihi” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Tıp Tarihi TET
707
Güz /
Bahar
2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-Yanıt, Rapor Hazırlama ve Sunma
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Tıp tarihi dersinde tıbbın evrimsel/tarihsel gelişiminin canlı bir süreç
olduğu, hekimliğin hangi evrelerden geçerek geliştiği ve yapılaştığı
öğretilecektir.
Tarihteki "olaylar" yerine "olguları" ele alma ve olguları inceleme becerisi
kazandırılacak, bugün ve bundan sonraki mesleki, toplumsal, siyasal
yaşamında da doktora öğrencisinin "olay-olgu değerlendirmesini" yaparak,
daha işevuruk sonuçlara ulaşabilmesi konusunda farkındalık
oluşturulacaktır. Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Sağlık ve hastalık kavramlarının sosyokültürel açılımlarını ve
dönemlere göre değişen hastalık paradigmalarını bilir.
2. Tıbbın gelişiminin ana evrelerini sayabilir.
3. Mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, düşünce ve yaklaşımlar
çerçevesini, dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini
ve değişen hekim kimliğini tanımlayabilir.
4. Tıbbın gelişimini etkileyen büyük buluşlardan örnekler verebilir.
(Jenner, Pasteur, Harvey, Vesalius, vb).
5. Tıp tarihini yaşayan bir süreç olarak görerek ilgili konuda dün ve
bugünü değerlendirirken yarını da öngörebilecek, karşılaştırmalı tarih
analizi yapabilir.
Dersin içeriği Dersin içeriğinde ilk uygarlıklardan günümüze kadar tıptaki gelişmeler,
eski uygarlıklarda tıbbın özellikleri, tıbbın dönemsel farklılıkları, tıp
tarihindeki buluşlar ve uygulamalar, önemli isimler, hekim kimliği ile
sağlık ve hastalık kavramlarının değişim süreci ve bunun günümüze
yansımaları yer almaktadır. Kaynaklar – Ackernecht EH. A Short History of Medicine". 1982.
– Aydın E. "Dünya ve Türk Tıp tarihi" Güneş Kitabevi 2006.
– Bayat AH. "Tıp tarihi" 2003.
– Castiglioni A. "A History of Medicine" 1958
– Lewis P. Tıp Tarihi. 1998.
– Lyons As, Petrucelli RJ. "Medicine An Illıstrated History" 1978.
– Moynihan R, Cassels A., "Satılık Hastalıklar" Hayy Kitap, 2012.
– Straus E. W., Straus A., "Tıbbi Mucizeler" Domingo Yayınevi, 2009.
– Udwadia F. E., "Man and Medicine A history" Oxford University Press, New
Delhi ,2001.
– Büken NÖ. “Hekim - Hasta İletişimi ve Deontoloji -Tıp Etiği -Tıp Tarihi
3/2
Dersinin Önemi”, Sendrom, 16(9): 69-72 (2004).
– Buken NO. “Tıbbın Evriminde Anatominin Yeri ve Andreas Vesalius”,
Sendrom Dergisi, 18(11): 75-82, 2006, Istanbul.
- Buken NO Sahinoglu S. “Critique of medical history education in Turkey's
medical faculties”, Vesalius, Jun;12(1):44–9, 2006.
“Tıp Tarihi” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Tıp tarihi eğitiminin amacı ve gereği, Modern tıbbın geçmişle bağlantısı 2. Hafta Tıbbi bilginin gelişimi, İlkel tıp ve ilkel tıp uygulamaları 3. Hafta Büyüsel-mistik tıbbın tıp tarihindeki yeri 4. Hafta Ampirik tıp uygulamalarına bakış 5. Hafta Felsefi tıp ve dönemsel özellikleri 6. Hafta Eski uygarlıklarda tıbbi gelişmeler 7. Hafta Hipokratik tıbbın oluşumu ve yarattığı tarihsel dönüşüm 8. Hafta Seminer konularının belirlenmesi, kaynak paylaşımı 9. Hafta Ortaçağda Batı Tıbbındaki gelişim 10. Hafta Ortaçağda Doğu tıbbındaki gelişim ve Batıya etkileri 11. Hafta Modern tıbbın doğuşu 12. Hafta Tıptaki bilimsel buluşlar 13. Hafta 20. ve 21. yüzyıldaki gelişmeler 14. Hafta Günümüzde tıbbi paradigma ve gelecek tıbbının öngörülmesi 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
“Tıp Tarihi” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 1 20
Sunum 1 10
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 60 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 60 Toplam 100
3/3
“Tıp Tarihi” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 3 42
Sunum / Seminer Hazırlama 1 20 20
Proje 0 0 0
Ödevler 2 10 20
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 40 40 Toplam İş Yükü 150
“Tıp Tarihi” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5 1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Sağlık Hukuku” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Sağlık Hukuku TET
708
Güz /
Bahar
2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru Yanıt, Rapor Hazırlama ve Sunma
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Zarife Şenocak, Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr.
Müge Demir, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar Dersin amacı Doktora öğrencisinin tıbbi uygulamalarla ilgili hukuki kural ve yaptırımları
kavraması, analiz edebilmesi ve Türk hukuk sisteminde hekim
sorumluluğunu tanımlayabilmesi amaçlanmaktadır. Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Türk hukuk sisteminin temel yapısını kavrayabilir.
2. Yaşam hakkı, sağlığa ulaşma hakkı, hasta hakkı kavramları temelinde
devletin ve sağlık çalışanlarının sorumluluklarını tanımlayabilir.
3. Hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının hukuki, cezai ve idari
yükümlülüklerini ve sorumluluklarını tanımlayabilir.
4. Türk hukuk sisteminde tıbbi uygulamalarla ilgili mevzuata ulaşabilir.
5. Malpraktisi sistem sorgusu ile birlikte tartışabilir. Dersin içeriği Temel hukuk bilgileri ile birlikte sağlık alanındaki uygulamalarda ortaya
çıkan hukuki yükümlülükler ve yaptırımların neler olduklarının anlatılması Kaynaklar – Anayurt Ö. “Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları.” 2005
– Aşçıoğlu Ç. “Doktorların Hukuki ve Cezai Sorumlulukları.” 1982.
– Aşçıoğlu Ç. “Tıbbi yardım ve Et Atmalarda Sorumluluklar” 1993.
– Bayraktar K. “Hekimin Tedavi Nedeniyle Ceza Sorumluluğu” 1972.
– Güriz A. “Hukuk Başlangıcı” 2005.
– Güriz A. “Hukuk Felsefesi” 2003.
– Şenocak Z. "Özel Hukukta hekim sorumluluğu" 2000.
3/2
“Sağlık Hukuku” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Hukuk kavramı 2. Hafta Hukukta temel ilkeler 3. Hafta Hukuk-etik ilişkisi 4. Hafta Hukukta yaptırımlar 5. Hafta Hukukun tıbba yansıması 6. Hafta Temel insan haklarının 1,2,3. Kuşak haklar bağlamında tartışılması 7. Hafta Tıp tarihinde hekimin hukuki sorumluluğunun gelişimi, 14.04.1928 tarih 863 sayılı
Tababet ve Şuabatı Sanatların Tarzı İcrasına Dair Kanun ve 19.02.1960 tarih
10436 sayılı Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi 8. Hafta Çağdaş hukukta sağlık çalışanlarının sorumlulukları 9. Hafta Hukuk alanlarında sorumluluklar 10. Hafta Hekim-hasta ilişkisinde sözleşme 11. Hafta Tıbbi malpraktis kavramı 12. Hafta Ceza hukukunda kusur 13. Hafta İdare hukukunda sorumluluk 14. Hafta Tıbbi uygulamalarda tazminat 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
“Sağlık Hukuku” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 1 20
Sunum 1 10
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 60 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 60 Toplam 100
3/3
“Sağlık Hukuku” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar - - -
Uygulama - - -
Derse Özgü Staj (varsa) - - -
Alan Çalışması - - -
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 3 42
Sunum / Seminer Hazırlama 1 10 10
Proje - - -
Ödevler 1 20 20
Ara sınavlara hazırlanma süresi - - -
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 50 50 Toplam İş Yükü 150
“Sağlık Hukuku” Dersinin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5 1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Araştırma ve Yayın Etiği” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Araştırma ve
Yayın Etiği
TET
709
Güz
/Bahar
3 0 0 3 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-Yanıt, Örnek Olay İncelemesi, Problem Çözme,
Rapor Hazırlama ve Sunma Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Doktora öğrencisine araştırma ve yayın etiği ile ilgili bilgi, farkındalık ve
duyarlılık kazandırmak, bu bağlamda araştırma ve yayın etiğine uygun
çalışmalar yürütmesini sağlamak amaçlanmaktadır. Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Araştırma ve yayın etiğine ilişkin kavramları, bir araştırmanın etik
açıdan geçerli ve güvenilir olması konusunda araştırmacının
sorumluluklarını tanımlayabilir.
2. Klinik araştırmalar, girişimsel olmayan klinik araştırmalar ve hayvan
deneylerinde araştırma deneği (insan/hayvan) ile ilgili etik gereklilikleri
tanımlayabilir.
3. Araştırmaları etik açıdan değerlendiren araştırma etik kurullarının
çalışma disiplini doğrultusunda, araştırma proje başvuru dosyalarında
dikkat edilmesi gereken gereklilikleri bilecek ve uygulayabilir.
(özellikle aydınlatılmış onam konusu)
4. Araştırma etiği ve yayın etiği ile ilgili ulusal ve uluslararası etikolegal
düzenlemeleri bilir.
5. Araştırmanın yayın haline dönüştürülmesi sürecinde yayın etiğinin
gerekliliklerini yerine getirebilir. Dersin içeriği Araştırma Etiği kavramı, ilgili alt ve üst kavramlar, günümüzde en çok
tartışılan araştırma etiği konuları, klinik araştırmalar, girişimsel olmayan
klinik araştırmalar, hayvan deneyleri konusunda bilimsel geçerlik ve
güvenilirliğin nasıl sağlanabileceği, en sık görülen araştırma etiği ihlalleri
ve bunları önleme yöntemleri, ihlal tespiti durumunda izlenecek yolların
neler olduğu hakkında bilgi ve farkındalık kazandırmaktır. Kaynaklar – Aydın E. Tıp Etiği Güneş Kitabevi 2006.
– Büken NÖ, Yegenoglu S., “Physician-Industry Relationships and Promotion
Ethics in Turkey.” Clinical Research and Regulatory Affairs, Volume 20,
Issue 4, pages: 379-389 (2003).
– Büken NÖ. “Klinik Araştırma Etik Kurulları“(Clinical Research Ethics
Committees), Sendrom, 20 (3–4): 61–70, Mart-Nisan 2008.
– Büken NÖ. Büken E. “Plasebo ve Plasebo Etkisi”, Sendrom, 16(3): 98-103
(2004).
– Büken NÖ. Büken E.: “Uluslararası Araştırmalar, Araştırma Etiğinde Temel
İkilemler ve Etik Kurullar” (International Researches, Fundamental Dilemmas
in Research Ethics and Ethics Committees), Sendrom, Volume 20, Number
7,8: 37–47, July- August 2008.
– Büken NÖ. Büken E: The Legal Grounds Regarding Clinical Trial in Turkey,
A Glimpse of National Legislation, Med Law. 2011 Dec; 30(4): 591-611.
3/2
– Demir M, BÜKEN N Ö, İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik İle Klinik
Araştırmalar Hakkında Yönetmeliğin Karşılaştırılması. Türkiye Klinikleri J
Med Ethics;17(3):168-75, (2009).
– Buken NO, Arapkirlioglu K “Bioethics Committees and Examining Consent
within The Patient-Physician Relationship in Turkey”, Medicine and Law,
Volume 29 Number 3 (September 2010) pages 403- 418.
– Buken E. Buken B. Buken NO. Çığlık-Çocuk İstismarı Araştırmalarından
Elde Edilen Verilerin Bildirimi Zorunlu mu, Neden? (Scream -Is It Necessary
to Disclose of Obtained Data from Child Abuse Researchs, Why?) Bilimsel
Mektup, Türkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(1):339-2
– Buken NO “The Health System, Health Policies and Health Transformation
Program in Turkey”, Medicine and Law, Volume: 28, Number: 1, page: 23-
47, March 2009.
– Buken NO., Buken E. “Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Açısından Klinik İlaç
Araştırmaları” (“Clinical Drug Research from Medical Ethics and Legal
Perspectives”). Türk Psikiyatri Dergisi (Turkish Journal of Psychiatry), 14(4):
289-299 (2003).
– Buken NO, Büken E. "The Rights Experimental of Subjects and Patients in
Clinical Drug Researches". FABAD Journal of Pharmaceutical Sciences, 27,
173-185 (2002).
– Büken NÖ. "İnsanlar Üzerinde Yapılan Araştırmaların Tarihçesi", Sendrom,
14(9): 130-139 (2002).
– Büken NÖ. Büken E. “Etkilenebilir Denekler Üzerinde Yapılan Klinik
Araştırmaların Etik ve Hukuki Görünümü”, Sağlık ve Toplum (Journal of
Health and Society), 14(1): 3-15 (2004, Ocak-Mart)
– Büken NÖ. "Klinik İlaç Araştırmalarının Ülkemizde Durumu", Hacettepe Tıp
Dergisi, 34(2): 76–83 (2003).
– Büken NÖ. "Dünya Tabipler Birliği Helsinki Bildirgesi", Hacettepe Tıp
Dergisi, 34(2): 83–88 (2003).
– Büken NÖ. “Kadınların Klinik Araştırmalara Katılımında Etik Tartışmalar”,
Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, ATO Yayını,2007, Cilt:16, Sayı: 2, sy: 12-15.
– Türkiye Bilimler Akademisi Bilim Etiği Komitesi. Bilimsel Araştırmada Etik
ve Sorunları. 2002.
“Araştırma ve Yayın Etiği” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Tanışma, amaç, beklenti ve kaynakların paylaşımı 2. Hafta Araştırma kavramı, biyomedikal araştırma, amaçlarına ve yöntemlerine göre
araştırmalar 3. Hafta Lab. çalışmaları, hayvan deneyleri, klinik araştırmalar 4. Hafta Bilim ve bilim etiği 5. Hafta Araştırma etiği kavramı ve araştırma etiği ihlalleri, araştırma etiğinin temel ilkeleri 6. Hafta Bilimsel yanıltmalar, Yayın etiği ihlalleri, Yazarlık hakkı sorunları 7. Hafta Taraflı yayın (çıkar çatışması), Editöryal etik 8. Hafta Araştırmada aydınlatılmış onam 9. Hafta Araştırma denekleri, araştırmacı- denek ilişkisi 10. Hafta Denek seçimi, denek hakları, yeterliği olmayan denekler 11. Hafta Araştırma etik kurulları 12. Hafta Araştırmanın İlgili Taraflarının Hak ve Sorumlulukları (Araştırmacı, Denek,
Sponsor, Araştırma Etik Kurulu, Sözleşmeli Araştırma Kuruluşu...) 13. Hafta Araştırmacı - endüstri ilişkisinden doğan etik sorunlar 14. Hafta Ülkemizde araştırma ve yayın etiği ile ilgili yasal mevzuatın değerlendirilmesi ve
3/3
tartışılması 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
“Araştırma ve Yayın Etiği” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 1 20
Sunum 1 10
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 60 Toplam - 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı - 40
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı - 60 Toplam 100
“Araştırma ve Yayın Etiği” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 3 42
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 3 42
Sunum / Seminer Hazırlama 1 6 6
Proje 0 0 0
Ödevler 1 10 10
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 50 50 Toplam İş Yükü 150
3/4
“Araştırma ve Yayın Etiği” Dersinin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5 1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar. X
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür.
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Türk Tıp Tarihi” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Türk Tıp
Tarihi
TET
710
Güz /
Bahar
2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-Yanıt, Rapor Hazırlama ve Sunma
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Doktora öğrencisinin Türk tıbbının canlı bir süreç olan tıp tarihi içindeki
yerini anlamasını, hekim kimliğinin Türk tıp tarihi içindeki yerini
görmesini sağlayarak "olay-olgu değerlendirmesini" yaparak, daha işe
vuruk sonuçlara ulaşabilmesi konusunda farkındalık oluşturulması
amaçlanmaktadır. Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Türk tıbbının tıp tarihi içindeki yerini ve önemini kavrayabilir.
2. Anadolu tıbbının özellikleri ve günümüz tıbbına yansımalarını
tartışabilir.
3. Türk tıp tarihinde önemli Türk hekimlerini ve tıp tarihine katkılarını
açıklayabilir.
4. Türk sağlık teşkilatlanmasının tarihsel süreçte hangi koşullarda nasıl
değiştiğini ve değişen sağlık politikalarının etkilerini açıklayabilir. Dersin içeriği İlk Türkler'den günümüze kadar Türk tıbbının yaşadığı tarihsel değişimler Kaynaklar – Adıvar A. "Osmanlı Türklerinde İlim" 1991.
– Aydın E. "Dünya ve Türk Tıp tarihi" Güneş Kitabevi 2006.
– Aydın E. “Türkiye’de Sağlık Teşkilatlanması Tarihi”, Naturel, Ankara
2002.
– Bayat F, Türk Kültüründe Kadın Şaman, Ötüken Neşriyat, İstanbul
2010.
– Cantay G. "Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Darüşşifaları" 1992.
– Kahya E, Erdemir AD. “Bilimin Işığında Osmanlıdan Cumhuriyete Tıp
ve Sağlık Kurumları”. Türkiye Diyanet Vakfı Ankara 2000.
– Macar OD, Balkan Savaşlarında Salgın Hastalıklar ve Sağlık
Hizmetleri, Libra Yayıncılık, İstanbul.
– Panzac D. "Osmanlı İmparatorluğunda Veba". 1997.
– Roux JP. Türklerin Tarihi. 8. Baskı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2012.
– Şevki O. Beşbuçuk Asırlık Türk tababet tarihi. 1991.
– Uludağ OŞ. “Osmanlılar Devrinde Türk Hekimliği”, Türk Tarih
Kurumu, Ankara 2010.
3/2
“Türk Tıp Tarihi” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Türk tıbbının tarihsel genel özellikleri 2. Hafta Eski Türk Uygarlıklarında tıp 3. Hafta Şamanizm ve Türk kültüründe kadın şamanlar 4. Hafta İslamiyetin kabulünün Türk Tıbbına etkileri, tıp tarihinde Türk-İslam sentezi 5. Hafta Anadolu Selçukluları'nda tıp ve Darüşşifalar 6. Hafta Osmanlı'da hekimlik mesleği ve Hekimbaşılık 7. Hafta Osmanlı’da sağlık kuruluşları 8. Hafta Osmanlı İmparatorluğu'nda salgın hastalıklar 9. Hafta Karantina Örgütü 10. Hafta Osmanlı'da tıp eğitimi, Osmanlı Tıbbı’nda Türkçe ve yabancı dil sorunu 11. Hafta Tıp okulunun açılışı 12. Hafta On dokuzuncu Yüzyılda Osmanlı'da bilimsel tıp 13. Hafta Osmanlı sağlık teşkilatlanmasının gelişimi 14. Hafta Cumhuriyetten günümüze sağlık politikaları 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
“Türk Tıp Tarihi” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 1 20
Sunum 1 10
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 60 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 60 Toplam 100
3/3
“Türk Tıp Tarihi” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 28
Sunum / Seminer Hazırlama 1 14 14
Proje 0 0 0
Ödevler 1 25 25
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 55 55 Toplam İş Yükü 150
“Türk Tıp Tarihi” Dersinin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5 1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Tıp Etiği Semineri” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Tıp Etiği
Semineri
TTE
711
Güz 2 2 0 3 5
Önkoşullar 1. ve 2. yarıyıl derslerini başarıyla tamamlamış olmak Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Rapor hazırlama ve sunma
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Öğrencinin tez savunma sınavına girmeden önce yayın haline getireceği bir
araştırma konusunu belirlemesi, araştırması, metin haline getirmesi ve
sunmasını sağlamaktır. Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Tıp etiği konusunda araştırma konusu belirleyebilir.
2. Konuya ilişkin güvenilir ve geçerli bilgilere ulaşabilir.
3. Araştırma verilerini sınıflandırarak yorumlayabilir.
4. Seminer halinde raporlayabilir.
5. Sözlü olarak sunabilir. Dersin içeriği Araştırma konusu belirleme, literatür tarama, verileri sınıflandırma,
raporlama ve sunma Kaynaklar – Day. Bilimsel makale Nasıl Yazılır Nasıl Yayınlanır? TÜBİTAK Yay.
2000.
– Uniform Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical
Journals: Writing and Editing for Biomedical Publication Updated
April 2010 Publication Ethics: Sponsorship, Authorship, and
Accountability
– International Committee of Medical Journal Editors
http://www.icmje.org/urm_full.pdf
– Seçilen seminer konusuna göre belirlenecek kitap ve makaleler
3/2
“Tıp Etiği Semineri” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Literatür taraması 2. Hafta Konu seçimi 3. Hafta Konuya özgü literatürün değerlendirilmesi 4. Hafta İlgili başlıkları belirleme, 5. Hafta Gerekçe ve amaç belirleme 6. Hafta Amaca uygun kaynakları belirleme 7. Hafta Bir seminer taslağı hazırlama 8. Hafta Tartışma bölümünü yazma 9. Hafta Tez-antitez özelinde sentez yapma ve sonuç bölümünü yazma 10. Hafta Seminer metnini tamamlama 11. Hafta Görsel materyal hazırlama yöntemleri 12. Hafta Seminer metnini sunuma uygun hale getirme 13. Hafta Görsel materyal ile sunum materyalini birlikte kullanma 14. Hafta Seminer sunumu 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel Sınav
“Tıp Etiği Semineri” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler - -
Sunum - -
Projeler 1 30
Seminer 1 10
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
3/3
“Tıp Etiği Semineri” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 24
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 24
Sunum / Seminer Hazırlama 1 32 32
Proje 1 40 40
Ödevler 0 0 0
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
“Tıp Etiği Semineri” Dersinin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5 1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar. X
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Tıp Tarihi Semineri” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Tıp Tarihi
Semineri
TTE
712
Güz 1 0 0 1 5
Önkoşullar 1. ve 2. yarıyıl derslerini başarıyla tamamlamış olmak Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Rapor hazırlama ve sunma
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Öğrencinin tez savunma sınavına girmeden önce yayın haline getireceği bir
araştırma konusunu belirlemesi, araştırması, metin haline getirmesi ve
sunması sağlamaktır. Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Tıp tarihi konusunda araştırma konusu belirleyebilir.
2. Konuya ilişkin güvenilir ve geçerli bilgilere ulaşabilir.
3. Araştırma verilerini sınıflandırarak yorumlayabilir.
4. Seminer halinde raporlayabilir.
5. Sözlü olarak sunabilir. Dersin içeriği Araştırma konusu belirleme, literatür tarama, verileri sınıflandırma,
raporlama ve sunma Kaynaklar – Day. Bilimsel makale Nasıl Yazılır Nasıl Yayınlanır? TÜBİTAK Yay.
2000.
– Uniform Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical
Journals: Writing and Editing for Biomedical Publication Updated
April 2010 Publication Ethics: Sponsorship, Authorship, and
Accountability
– International Committee of Medical Journal Editors
http://www.icmje.org/urm_full.pdf
– Seçilen seminer konusuna göre belirlenecek kitap ve makaleler
3/2
“Tıp Tarihi Semineri” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Literatür taraması 2. Hafta Konu seçimi 3. Hafta Konuya özgü literatürün değerlendirilmesi 4. Hafta İlgili başlıkları belirleme, 5. Hafta Gerekçe ve amaç belirleme 6. Hafta Amaca uygun kaynakları belirleme 7. Hafta Bir seminer taslağı hazırlama 8. Hafta Tartışma bölümünü yazma 9. Hafta Tez-antitez özelinde sentez yapma ve sonuç bölümünü yazma 10. Hafta Seminer metnini tamamlama 11. Hafta Görsel materyal hazırlama yöntemleri 12. Hafta Seminer metnini sunuma uygun hale getirme 13. Hafta Görsel materyal ile sunum materyalini birlikte kullanma 14. Hafta Seminer sunumu 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel Sınav
“Tıp Tarihi Semineri” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler - -
Sunum - -
Projeler 1 30
Seminer 1 10
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
3/3
“Tıp Tarihi Semineri” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 28 28
Sunum / Seminer Hazırlama 1 24 24
Proje 1 40 40
Ödevler 0 0 0
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
“Tıp Tarihi Semineri” Dersinin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5 1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Osmanlıca-I” Ders Tanıtım Bilgileri Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Osmanlıca-I TET
713
Güz /
Bahar
2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Uygulama-Alıştırma
Dersin Sorumlusu Yrd. Doç. Dr. Hulusi Lekesiz, Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr.
Müge Demir, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar Dersin amacı Doktora öğrencisinin Osmanlıcanın dil ve yazım özelliklerini temel
düzeyde kavraması amaçlanmıştır. Dersin Öğrenme
çıktıları Bu dersin sonunda öğrenci,
1. Osmanlı alfabesini kullanabilecek,
2. Osmanlı Türkçesi ile ilgili temel kuralları tanımlayabilecek,
3. Türkçe kuralları okuma-yazma örneklerine uygulayabilecek,
4. XX. yüzyıl Osmanlıca metinleri okuyabilecektir. Dersin içeriği Osmanlı Türkçesi, Osmanlı Alfabesi, Osmanlı Türkçesi ile ilgili temel
kurallar, Türkçe kuralların uygulandığı okuma-yazma örnekleri, XX. yüzyıl
Osmanlıca metinler Kaynaklar – Ergin, Muharrem (1989) Osmanlıca Dersleri, Boğaziçi Yayınları,
İstanbul.
– Kurt, Yılmaz (2000) Osmanlıca Dersleri I, Ankara.
– Timurtaş, Faruk K. (1998) Osmanlı Türkçesine Giriş, İstanbul.
“Osmanlıca-I” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Osmanlıca Alfabe: Harfler ve birleşme şekilleri 2. Hafta Türkçe kelimelerin imlası 3. Hafta Kelime köklerinin ve eklerin yazılışı 4. Hafta Türkiye Türkçesi ile yazılmış basit metinleri okuma 5. Hafta Türkçede Arapça kelimelerin aldığı şekiller 6. Hafta Kelime çeşitleri 7. Hafta Masdarlar:Sülasi semai 8. Hafta Masdarlar:Sülasi kıyasi 9. Hafta Klasik Metinleri okumaya giriş ve anlama çalışmaları 10. Hafta Arapça ve Farsça tamlamalar 11. Hafta Metinler üzerinde kelime ve tamlamaların tahlilleri 12. Hafta Metinlerde geçen Türkçe, Arapça ve Farsça kelime ve kavramların tahlil ve
tenkitleri 13. Hafta Orta seviyede metin okuma ve anlama 14. Hafta Osmanlı Türkçesi ile yazılmış çeşitli metinlerin (Tıbbi metinler de dahil olmak
üzere) mukayeseli olarak okutulması 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
3/2
“Osmanlıca-I” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 3 30
Sunum - -
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 60 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 60 Toplam 100
“Osmanlıca-I” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 28
Sunum / Seminer Hazırlama - - -
Proje 0 0 0
Ödevler 3 15 45
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 50 50 Toplam İş Yükü 150
3/3
“Osmanlıca-I” Dersinin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu
etik ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun
çözme yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…)
gereksinimini belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında
karşılaşılabilecek her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik
danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri
kurumsal ve ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve
eleştirel düzeyde katkı sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve
bunlara çözüm olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel,
disiplinler arası, çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar,
yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline
getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri
doğrultusunda, toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik
ve biyotıp etiği alanında politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası
etik ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve
komisyonlarda (UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü
düzeyde, gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve
yürütür.
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir,
mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların
çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür,
geçmişle bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası,
çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür,
yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı
yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır.
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Ahlak Felsefesi” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Ahlak Felsefesi TET
714
Güz/Bahar 2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-Yanıt, Rapor Hazırlama ve Sunma
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar, Öğr. Gör.
Dr. Müge Demir Dersin amacı Ahlaki kararlarımıza yol gösterici olarak büyük ahlak filozoflarının
yanıtlarını öğrenmek Dersin Öğrenme
çıktıları Dersin sonunda öğrenci,
1. Ahlak felsefesinin temel soru ve sorunlarını tartışabilir
2. Tarihsel süreçte normatif, betimleyici ve metaetik kuramları
özetleyebilir
3. Biyoetiğin temelindeki felsefi arka planı ahlak felsefesi boyutunda
açıklayabilir Dersin içeriği Geçmişten bugüne ahlak felsefi alanında ortaya konan kuramsal ve
uygulamalı ahlak kuramları Kaynaklar – Akarsu B. Immanuel Kant’ın Ahlak Felsefesi. İstanbul: İnkılap Kitabevi
– Akarsu B. Mutluluk Ahlakı, Ahlak Öğretileri 1. İstanbul: İnkılap
Kitabevi
– Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. Ayraç yayınları, 1998.
– Cevizci A. Etiğe Giriş, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2. Baskı, 2007.
– Eski Yunan Tragedyaları 12 Sofokles-Antigone, Mitos Boyut Yayınları
İstanbul, 2011.
– Harun Tepe, Etik ve Meslek Etikleri, Türkiye Felsefe Kurumu
Yayınları, Ankara, 2000.
– Hobbes T. Leviathan. Yapı Kredi Yayınları, 2001.
– Kant I. Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi. Türkiye Felsefe
Kurumu, 1995.
– Kuçuadi İ. Nietzsche ve İnsan Ankara: TFK Yay.
– Kuçuadi İ. Schopenhauer ve İnsan Ankara: TFK Yay.
– Kuçuradi İ. Etik. Ankara: TFK Yay.
– Kuçuradi İ. İnsan ve Değerleri. Ankara: TFK Yay.
– McIntyre A. Erdem Peşinde. Ayrıntı Yay. 2001.
– McIntyre A. Ethik'in Kısa Tarihi Homerik Çağdan Yirminci Yüzyıla.
İstanbul: Paradigma Yay, 2001.
– Mill JS. Utilitarianism. Barnes and Noble, 2005.
– Nietzsche F. İyinin ve Kötünün Ötesinde. Ara Yay. 1990.
– Platon. Devlet. İş Bankası Yay. 2000.
3/2
“Ahlak Felsefesi” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Tarihsel süreçte din ve ahlakın temelleri, temel kavramlar, 2. Hafta Antik Çağda ahlak felsefesi 3. Hafta Eski Yunanda ahlak felsefesi ve Platon 4. Hafta Aristoteles ve erdemler 5. Hafta Ortaçağ ve dinsel ahlaklar 6. Hafta Hobbes ve Spinoza 7. Hafta Aydınlanma ve Kant 8. Hafta Hegel ve Marks 9. Hafta Varoluşçu Ahlak ve Nietzsche 10. Hafta Yararcılık 11. Hafta Komüniteryan Etik 12. Hafta Feminist Etik 13. Hafta Uygulamalı Etikler 14. Hafta Ahlak Felsefesi ve Biyoetik 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
“Ahlak Felsefesi” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 1 20
Sunum 1 20
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam - 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı - 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı - 50 Toplam 100
3/3
“Ahlak Felsefesi” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 4 56
Sunum / Seminer Hazırlama 1 16 16
Proje 0 0 0
Ödevler 10 2 20
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
“Ahlak Felsefesi” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
“Osmanlıca-II” Ders Tanıtım Bilgileri Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Osmanlıca-II TET
715
Güz /
Bahar
2 0 0 2 5
Önkoşullar Osmanlıca-I dersini tamamlanmış olmak Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Uygulama-Alıştırma
Dersin Sorumlusu Yrd. Doç. Dr. Hulusi Lekesiz, Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr.
Müge Demir, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar Dersin amacı Doktora öğrencisinin Osmanlıca yazılı metinleri okuyabilir olması
amaçlanmaktadır. Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Temel Arapça-Farsça terkip ve edatları tanıyabilir.
2. Osmanlıca örnek metinlerdeki Arapça-Farsça terkip ve edatları
açıklayabilir.
3. Osmanlıca edebi metinleri okuyabilir.
4. Tarih kaynaklarının yazım ve üslup özelliklerini fark edebilir. Dersin içeriği Temel Arapça-Farsça terkip ve edatlar, Osmanlıca örnek metinlerdeki
Arapça-Farsça terkip ve edatlar, Osmanlıca edebi metinler, Tarih
kaynaklarının yazım ve üslup özellikleri Kaynaklar Ergin, Muharrem (1989) Osmanlıca Dersleri, Boğaziçi Yayınları,
İstanbul.
Timurtaş, Faruk K. (1998) Osmanlı Türkçesine Giriş, İstanbul.
Kurt,Yılmaz (2000) Osmanlıca Dersleri I, Ankara.
İlgili kaynak, kitap ve makalelerden örnek metinler
“Osmanlıca-II” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Osmanlı Türkçesi'nde kullanılan Arapça ve Farsça unsurlar 2. Hafta İsimler ve muhtelif şekilleri 3. Hafta Tıbbi kelime ve kavramlar 4. Hafta Sıfatlar 5. Hafta Tıbbi metinler okuma 6. Hafta Arapça ve farsça kelimelerin tekil çoğul halleri ve sayılar 7. Hafta Arapça ve Farsça zamirler ve edatlar 8. Hafta Metin okuma ve tahlilleri 9. Hafta Metinler üzerinde kelime, kavram ve terkiplerin aldığı şekillerin tekrarı 10. Hafta Değişik bilimsel metinlerin mukayeseli okutulması 11. Hafta Tıbbi metinlerde geçen muhtelif kavramların anlam ve karşılıkları 12. Hafta Gramer tekrarı 13. Hafta Basit el yazısı metinlere giriş 14. Hafta Matbu metinlerle el yazısı metinlerin mukayeseli olarak okululması 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
“Osmanlıca-II” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 3 30
Sunum - -
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 60 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 60 Toplam 100
“Osmanlıca-II” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 28
Sunum / Seminer Hazırlama - - -
Proje 0 0 0
Ödevler 3 15 45
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 50 50 Toplam İş Yükü 150
“Osmanlıca-II” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5 1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür.
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır.
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Akademik Etik” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Akademik
Etik
TTE
716
Güz/Bahar 2 0 0 2 5
Önkoşullar Yoktur Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Örnek Olay İncelemesi, Sorun/Problem Çözme, Rapor
Hazırlama ve/veya Sunma Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Akademik etik ve ilgili konularda bilgi, farkındalık ve duyarlılık
kazandırmak Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Üniversitenin ve akademik yaşamın tarihsel süreçte gelişimini
tanımlayabilir.
2. Akademinin değerler sisteminin farkında olarak akademik etik
ihlalleri tanımlayabilir.
3. Etik ihlallerle başa çıkma yöntemleri önerebilir.
4. Akademik etik ile ilgili sorunlara etik sorun çözme yöntemlerini
uygulayarak yaklaşabilir. Dersin içeriği Tarihsel perspektifle akademik yaşam ve akademik kimlik ilişkisiyle
akademik etik konu ve sorunlar ve ilgili sorun çözme yöntemleri Kaynaklar – Adıvar A. Tarih Boyunca İlim ve Din. İstanbul: Remiz Kitabevi, 1994.
– Castiglioni A. A History of Medicine. 1958.
– Ertekin C, Berker N, Tolun A, Ülkü D. Bilimsel Araştırmada Etik ve
Sorunları, Ankara: TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) Yayınları, 2002.
– Foucault, M. Hapishanenin Doğuşu. (çev.) Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara:
İmge, 1992.
– Gillin CT. The bog-like ground on which we tread: Arbitrating academic
freedom in Canada”, The Canadian Review of Sociology and Anthropology
2002;39(3):301-322.
– Hacettepe Üniversitesi Senatosunda Kabul Edilmiş Etiğe Aykırı Davranışlar
– Hacettepe Üniversitesi Tacizden Korunma ve Koruma Kılavuzu
– Hacettepe Üniversitesinin Etik Değer ve İlkeleri
– Harvie D. Alienation, Class and Enclosure in UK Universities. Capital and
Class 2000:71:103-132.
– Kılıçbay MA. Hayalimdeki Üniversite. Düşünen Siyaset 1999;1(3):17-20.
– Magna Carta Universitatum. Bologna Process Committee, 900th Aniversary of
the Alma-mater, Bologna, Italy. 1988
– Nasuhioğlu İ. Tıp Tarihine Kısa Bir Bakış. Ankara, 1974.
– Teichler U. Higher education policy and the world of work: changing
conditions and challenges. Higher Education Policy 1999;12:285-312.
– Timur T. Toplumsal Değişme ve Üniversiteler. Ankara: İmge Yayıncılık,
2000.
– UNESCO. Statement on Academic Freedom, University Autonomy and Social
Responsibility1998. http://www.unesco.org/iau/tfaf_statement.html
– Yıldırım C. Bilim Tarihi. Ankara: Remzi Kitabevi, 1991.
3/2
“Akademik Etik” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Üniversite ve akademinin tanımı 2. Hafta Üniversitenin evriminde ortaçağ 3. Hafta İslam dünyasındaki medreseler ile Ortaçağ Avrupa’sının okulları 4. Hafta Osmanlı üniversitesinin kuruluşu: Darülfünun 5. Hafta Osmanlı toplumu, Meşrutiyet ve Bilim 6. Hafta Cumhuriyet ve Üniversitenin kuruluşu, 1933 Reformu ve sonrası 7. Hafta Küreselleşme ve Üniversiteler 8. Hafta İdeal bir üniversitenin “olmazsa olmazları” 9. Hafta Akademik etiğin tanımı 10. Hafta Türkiye Açısından Üniversitelerde Akademik Etik 11. Hafta Üniversitelerde en sık gözlenen eğitim etiğine aykırı tutum ve davranışlar 12. Hafta Üniversite yönetiminin etik dışı, akademik özerklik ve akademik liyakate uygun
olmayan tutum ve davranışları 13. Hafta Araştırma ve Yayın etiği ihlalleri, mobbing, taciz, kötü muamele 14. Hafta Hacettepe Üniversitesi Akademik Etik Kurulu ve akademik etik ilkeleri 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel Sınav
“Akademik Etik” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 15
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 1 15
Sunum 1 10
Projeler - -
Seminer 1 10
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
3/3
“Akademik Etik” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 28
Sunum / Seminer Hazırlama 2 20 40
Proje - - -
Ödevler 1 24 24
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
“Akademik Etik” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar. X
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
4/1
“Genetik ve Biyoetik” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Genetik ve
Biyoetik
TET
717
Güz/Bahar 2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Örnek olay incelemesi, Sorun/Problem Çözme
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Genetik bilimiyle ortaya çıkan çevre etiğinden, araştırma etiğine,
biyogüvenlikten klinik etiğe çeşitli sorun alanları hakkında duyarlılık
kazandırmak Dersin Öğrenme
çıktıları Dersin sonunda öğrenci,
1. Genetik bilimi çerçevesinde tartışılan etik sorunları tanımlayabilir
2. Genetiği değiştirilmiş organizmaların yarattığı etik sorunları tartışabilir
3. Klinikte genetik bilginin kullanımının yarattığı etik sorunları tartışabilir
4. Genetik bilgiyi tıbbın yeni paradigması olarak tanımlayarak, tanı, tedavi
ve araştırmada gelecekteki uygulamaları öngörebilir Dersin içeriği Tarihsel süreçte genetik biliminin yarattığı olanaklar çerçevesinde etik
konu ve sorun alanları Kaynaklar – Anderson, W.F. “Prospects For Human Gene Therapy”. Science (226)
1984: 401-9.
– Baird RM, Rosenbaum SM. Genetically Modified Foods. New York:
Prometheus Books, 2002.
– Billings, P.R. “Genetik Testlerin Bir Sonucu Olarak Ayrımcılık” Am J.
Hum. Genet. 1992 ;50 : 476 - 482 (California Passific Medical Center).
– British Medical Association (BMA), Human Genetics: Choice and
Responsibility. USA: Oxford University Press, 1998.
– Büken, N.Ö. “Genetik ve Etik”. Etik Bunun Neresinde? ATO Yayınları.
– Council of Europe, (2008) Additional Protocol to the Convention on
Human Rights and Biomedicine concerning Genetic Testing for Health
Purposes CETS No.: 203
– Cox, D.R. “Tıbbi Genetik” JAMA, 5(9) 1992: 668 - 670.
– Dündar, C. Gen- Etik. 28.06.2000.
– Encyclopedia of Bioethics, 3rd ed, New York: Macmillan. 2005.
– European Commission The Independent Expert Group, (2004) Ethical,
legal and social aspects of genetic testing: research, development and
clinical applications.
– Huxley A. Cesur Yeni Dünya. İthaki yay, 2000.
– İyi Klinik Uygulamalar, 2009;22.
– Nuffield Council on Bioethics, (2006) Genetic Screening: a Supplement
to the 1993 Report by the Nuffield Council on Bioethics
– Oğuz NY, Tepe H, Büken NÖ., Kucur D. "Biyoetik Terimleri Sözlüğü",
TFK (Türkiye Felsefe Kurumu) Yayını, Ankara, 2005.
– Rothstein MA. Genetic Secrets: Protecting Privacy and Confidentiality
4/2
in the Genetic Era, New Haven, CT: Yale University Pres, 1997
– Steinbock B, Arras JD, London AJ. Ethical Issues in Modern Medicine.
New York: McGrawHill, 2009.
– UNESCO (1997). İnsan Genomu ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi,
kuramdan uygulamaya.
– UNESCO (2003) İnsan Genetik Verileri Uluslararası Bildirgesi
“Genetik ve Biyoetik” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Temel kavramlar ve tarihçe 2. Hafta Genetik teknolojinin biyomedikal alana girişi 3. Hafta Transgenik besinler (Monsanto örneği) ve etik tartışmalar 4. Hafta Transgenik hayvan üretimi ve etik tartışmalar 5. Hafta Biyopolitika, biyoçeşitlilik, biyogüvenlik, biyoterörizm 6. Hafta İnsan Genom Projesi ve ELSI 7. Hafta Genetik tanı ve tarama testleri, PGT, prenatal testler 8. Hafta Gen Tedavisi 9. Hafta Tasarlanmış bebekler: Sağlıklı doğma hakkı mı? Çağcıl ırk ıslahı mı? 10. Hafta Klinikte genetik bilginin kullanımı ve genetik danışmanlık 11. Hafta Genetik bilginin gizliliği ve paylaşımı, DNA bankaları 12. Hafta Klonlama, kök hücre araştırmaları 13. Hafta İlgili etik ve yasal düzenlemelerin tartışılması 14. Hafta Genetiği değiştirilmiş bir gelecek tasarımı 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
4/3
“Genetik ve Biyoetik” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 2 20
Sunum 2 20
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
“Genetik ve Biyoetik” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 28
Sunum / Seminer Hazırlama 2 16 32
Proje 0 0 0
Ödevler 2 16 32
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
4/4
“Genetik ve Biyoetik” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile
İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu
etik ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun
çözme yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…)
gereksinimini belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında
karşılaşılabilecek her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik
danışmanlık” verir
X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri
kurumsal ve ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve
eleştirel düzeyde katkı sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve
bunlara çözüm olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel,
disiplinler arası, çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar,
yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline
getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri
doğrultusunda, toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik
ve biyotıp etiği alanında politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası
etik ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve
komisyonlarda (UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü
düzeyde, gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve
yürütür.
X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir,
mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların
çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür,
geçmişle bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası,
çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür,
yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı
yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Hayvan Araştırmaları ve Etik” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Hayvan
Araştırmaları
ve Etik
TET
718
Güz /
Bahar
2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-Yanıt, Örnek Olay İncelemesi, Problem Çözme,
Rapor Hazırlama ve Sunma Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Doktora öğrencilerinin deneylerde hayvan kullanımını bilimsel ve etik
açıdan değerlendirebilmesi, hayvan kullanımını gerekçelendirilebilmesi ve
hayvan araştırmaları ile ilgili ulusal ve uluslararası mevzuata ulaşabilmesi
amaçlanmaktadır. Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Araştırmalarda hayvan kullanımı ile ilgili etik sorun alanlarını
tanımlayabilir.
2. Hayvan araştırmalarında kullanılan 3R kuralını açıklayabilir.
3. Araştırmalarda hayvan kullanımı ile ilgili etik sorun çözme yollarını
bilir.
4. Araştırmalarda hayvan kullanımını gerekçelendirebilir.
5. Alanla ilgili ulusal ve uluslararası mevzuata ulaşabilir. Dersin içeriği Hayvan deneylerinin etik ve bilimsel bütünlüğünü sağlamanın temeli
olarak, yerine getirilecek ön gereklilikler ve uygulanacak ilkeler Kaynaklar 1. Bankowskı;Howard,J.N.(1984). Biomedical Research Involving Animals :
Proposed International Guiding Principles (Proceeding of the XVIII
CIOMS Round-table Conference), CIOMS, Geneva.
2. Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Hayvanların Refah
ve Korunmasına Dair Yönetmelik (Resmi Gazete 13.12.2011-28141)
Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı
3. Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair
Yönetmelik (Resmi Gazete 13.08.2010-27671) Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı
4. Hacettepe Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurul Yönergesi.
http://www.etikkurul.hacettepe.edu.tr/hdek/yonerge.php
5. Hacettepe Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu-
ALTERNATİF YÖNTEMLER 2007
(http://www.etikkurul.hacettepe.edu.tr/hdek/egitim.php)
6. Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair
Yönetmelik (Resmi Gazete 06.07.2006-26220) Çevre ve Orman Bakanlığı
7. Kutlay, N.Y.(1996). Etik ve Hukuk Yönleriyle Deney Hayvanları, Türkiye
Klinikleri Tıbbi Etik Dergisi, Ankara.
8. PORTER, D.G. (1992). Ethical Scores for Animal Experiments. Nature,
356(12): 101-102.
9. Sungurbey, İ. ( 1992). Hayvan hakları, İstanbul Üniversitesi Yayın
No:3685, İstanbul.
10. Uzel, İ (1994). Hayvan Deneyleri Etik Yasası, Türkiye Klinikleri Tıbbi
Etik Dergisi, Ankara.
3/2
“Hayvan Araştırmaları ve Etik” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Hayvan hakları kavramının tartışılması 2. Hafta Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi 3. Hafta Hayvan deneylerinin tanımlanması ve günümüzde hayvan deneyleri yapılan
alanların belirlenmesi 4. Hafta Tarihsel süreçte antivivisection akımlar 5. Hafta Deney hayvanı 6. Hafta Araştırmacı-deney hayvanı ilişkisinde araştırmacı sorumluluğu 7. Hafta Laboratuvar hayvanları kullanım ilkeleri 8. Hafta Sağlık Bilimlerinde en çok hayvan deneylerinin yapıldığı alanlar ve yaşanan
sorunlar 9. Hafta PETA (People For The Ethical Treatment of Animals / Hayvanlara Etik Muamele
İçin Mücadele Edenler Birliği) www.peta.org- HAYTAP (Hayvan Hakları
Federasyonu) www.haytap.org örnekleri ile sivil toplum kuruluşları çalışmaları 10. Hafta Hayvan Deneyleri Etik Kurulu’nun çalışma prensipleri 11. Hafta Deney hayvanı kullanım sertifikaları 12. Hafta HÜ Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurul Yönergesi 13. Hafta Konu ile ilgili ülkemizdeki etik ve yasal düzenlemeler 14. Hafta Görüş ve önerilerin paylaşımı 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
“Hayvan Araştırmaları ve Etik” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 2 20
Sunum 1 10
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 60 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 40
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 60 Toplam 100
3/3
“Hayvan Araştırmaları ve Etik” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 28
Sunum / Seminer Hazırlama 1 14 14
Proje 0 0 0
Ödevler 2 10 20
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 60 60 Toplam İş Yükü 150
“Hayvan Araştırmaları ve Etik” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5 1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar. X
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür.
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Etik Metinlerin Çözümlenmesi” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Etik Metinlerin
Çözümlenmesi
TET
719
Güz/Bahar 2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-cevap, Beyin Fırtınası, Deneme yazma
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar, Öğr. Gör.
Dr. Müge Demir Dersin amacı Biyoetik tartışmalara referans olan biyoetik, etik, felsefi metin/metinleri
analiz etmek Dersin Öğrenme
çıktıları Dersin sonunda öğrenci,
1. İlgili metin/metinleri tanımlayabilir
2. Metinleri yazıldığı dönem koşullarında değerlendirebilir
3. Güncel biyoetik konulara yansımasını tartışabilir
4. Metinler üzerine deneme yazabilir Dersin içeriği Yazıldığı dönem ve koşullar bağlamında biyoetik tartışmalara referans olan
metin/metinler Kaynaklar 1. Platon. Devlet. İş Bankası Yay. 2000.
2. Kant I. Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi. Türkiye Felsefe
Kurumu, 1995.
3. Hobbes T. Leviathan. Yapı Kredi yayınları, 2001.
4. Mill JS. Utilitarianism. Barnes and Noble, 2005.
5. Nietzsche F. İyinin ve Kötünün Ötesinde. Ara Yay. 1990.
6. McIntyre A. Erdem Peşinde. Ayrıntı Yay. 2001.
7. Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. Ayraç yayınları, 1998.
8. Foucault M. Söylemin Düzeni. Hil Yayın, 1987
“Etik Metinlerin Çözümlenmesi” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Tartışılacak metin/metinlerin seçimi 2. Hafta Metin/metinlerin yazıldığı dönemin siyasi, düşünsel, bilimsel koşulları 3. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 4. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 5. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 6. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 7. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 8. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 9. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 10. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 11. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 12. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 13. Hafta Denemelerin sunumu ve tartışılması 14. Hafta Denemelerin sunumu ve tartışılması 15. Hafta Denemelerin sunumu ve tartışılması
3/2
16. Hafta Genel sınav
“Etik Metinlerin Çözümlenmesi” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 10 20
Sunum 2 20
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
“Etik Metinlerin Çözümlenmesi” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 28
Sunum / Seminer Hazırlama 2 7 14
Proje 0 0 0
Ödevler 10 5 50
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
3/3
“Etik Metinlerin Çözümlenmesi” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile
İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu
etik ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun
çözme yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…)
gereksinimini belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında
karşılaşılabilecek her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik
danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri
kurumsal ve ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve
eleştirel düzeyde katkı sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve
bunlara çözüm olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel,
disiplinler arası, çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar,
yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline
getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri
doğrultusunda, toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik
ve biyotıp etiği alanında politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası
etik ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve
komisyonlarda (UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü
düzeyde, gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve
yürütür.
X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir,
mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların
çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür,
geçmişle bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası,
çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür,
yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı
yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
3/1
“Tarih Metinlerinin Çözümlenmesi” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Tarih
Metinlerinin
Çözümlenmesi
TET
720
Güz/Bahar 2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-cevap, Beyin Fırtınası, Deneme yazma
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr.
Aslıhan Akpınar Dersin amacı Tıp tarihi tartışmalarına referans olan felsefi metin/metinleri analiz etmek Dersin Öğrenme
çıktıları Dersin sonunda öğrenci,
1. İlgili metin/metinleri tanımlayabilir
2. Metinleri yazıldığı dönem koşullarında değerlendirebilir
3. Tıp Tarihi araştırma ve eğitimine yansıyacak boyutlarını tartışabilir
4. Metinlerin tıp tarihine yansıyan boyutlara ilişkin deneme yazabilir Dersin içeriği Yazıldığı dönem ve koşullar bağlamında tıp tarihi eğitim/araştırmalarına
referans olan metin/metinler Kaynaklar 1. Hobsbawm E. Tarih Üzerine. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları,
1999.
2. Carr EH. Tarih Nedir? İletişim Yay, 2012
3. Collingwood Rg. Tarih Tasarımı. DoğuBatı, 2007
4. Hegel GWF. Tarihte Akıl. Kabalcı, 2003.
“Tarih Metinlerinin Çözümlenmesi” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Tartışılacak metin/metinlerin seçimi 2. Hafta Metin/metinlerin yazıldığı dönemin siyasi, düşünsel, bilimsel koşulları 3. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 4. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 5. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 6. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 7. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 8. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 9. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 10. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 11. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 12. Hafta Metin okuma, beyin fırtınası, tartışma 13. Hafta Denemelerin sunumu ve tartışılması 14. Hafta Denemelerin sunumu ve tartışılması 15. Hafta Denemelerin sunumu ve tartışılması 16. Hafta Genel sınav
3/2
“Tarih Metinlerinin Çözümlenmesi” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 10 20
Sunum 2 20
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
“Tarih Metinlerinin Çözümlenmesi” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 28
Sunum / Seminer Hazırlama 2 7 14
Proje 0 0 0
Ödevler 10 5 50
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
3/3
“Tarih Metinlerinin Çözümlenmesi” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile
İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu
etik ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun
çözme yöntemleri geliştirir ve uygular
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…)
gereksinimini belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında
karşılaşılabilecek her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik
danışmanlık” verir
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri
kurumsal ve ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve
eleştirel düzeyde katkı sunar
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve
bunlara çözüm olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel,
disiplinler arası, çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar,
yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline
getirir.
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri
doğrultusunda, toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik
ve biyotıp etiği alanında politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası
etik ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasında aktif rol oynar.
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve
komisyonlarda (UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü
düzeyde, gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve
yürütür.
X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir,
mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların
çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür,
geçmişle bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası,
çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür,
yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı
yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek
“Palyatif Bakım Etiği” Ders Tanıtım Bilgileri
Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Palyatif Bakım
Etiği
TET
721
Güz/Bahar 2 0 0 2 5
Önkoşullar Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Anlatım, Tartışma, Örnek Olay incelemesi, Sorun/Problem Çözme
Dersin Sorumlusu Doç. Dr. Nalan Örnek Çelebi, Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr.
Müge Demir, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan Akpınar Dersin amacı Öğrencilerin palyatif bakım ve etiği hakkında temel bilgi ve farkındalık
kazanmasıdır. Dersin Öğrenme
çıktıları 1. Palyatif bakımın tıbbın amaçlarından biri olduğunu bilir.
2. Palyatif bakımda ortaya çıkan etik ikilemleri tanımlayabilir ve
çözüm önerileri geliştirebilir.
3. Palyatif bakımda ortaya çıkan etik ikilemlerin çözümlenmesinde
hasta ve aileyle iletişim kurabilir ve süreci yönetebilir.
4. Palyatif bakımla ilgili etik ve yasal düzenlemelere ulaşabilir.
5. Palyatif bakımın kültürel boyutlarını fark edebilir. Dersin içeriği Palyatif bakımın uygulanmasında tıbbi, etik, yasal ve kültürel öğeler Kaynaklar 1. Angelos P. Ethical Issues in Cancer Patients Care. Springer, 2008.
2. Crippen DW. End-of-life Communication in the ICU. A Global
Perspective. Springer, 2008.
3. Doyle D, Barnard D. Palliative Care and Hospice. In: Bioethics
Encyclopedia. Ed. Post SG. 3rd. Ed 2004.
4. Steinbock B. The Oxford Handbook of Bioethics. Oxford University
Press. 2007.
5. Ten Have, Clark D. The Ethics of Palliative Care: European
Perspective. Open University Press. 2002
“Palyatif Bakım Etiği” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Palyatif bakıma giriş, tarihi, felsefesi, tanımı 2. Hafta Fiziksel bakım ve tedavi 3. Hafta Palyatif bakım ve nütrisyon 4. Hafta Yaşam sonu kararları ve yaşam sonu bakımı, hospisler, 5. Hafta Kültür, dil, din ve manevi açıdan ölüme yaklaşım ve ölüm karşısında hekim
tutumları 6. Hafta Palyatif bakımda semptom ve ağrı yönetimi ve çift etki öğretisi 7. Hafta Psikososyal bakım ve müdahaleler 8. Hafta Palyatif bakımda aydınlatılmış onam ve iletişim, kötü haberin verilmesi 9. Hafta Palyatif bakımda sağlık ekibi ve aile iletişimi 10. Hafta Yenidoğan ve çocuklarda palyatif bakım etiği 11. Hafta Tedaviyi ret, tedavilerin esirgenmesi ve sonlandırılması, 12. Hafta Hekim yardımlı intihar, Ötanazi, 13. Hafta Palyatif bakımla ilgili yasal konular 14. Hafta Palyatif bakım araştırmaları ve etik 15. Hafta Genel hazırlık 16. Hafta Genel sınav
“Palyatif Bakım Etiği” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 10
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler 2 20
Sunum 2 20
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav 1 50 Toplam 100
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı 50
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı 50 Toplam 100
“Palyatif Bakım Etiği” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj (varsa) 0 0 0
Alan Çalışması 0 0 0
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 2 28
Sunum / Seminer Hazırlama 2 16 32
Proje 0 0 0
Ödevler 2 16 32
Ara sınavlara hazırlanma süresi 0 0 0
Genel sınavlara hazırlanma süresi 1 30 30 Toplam İş Yükü 150
“Palyatif Bakım Etiği” Dersinin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile
İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5 1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu etik
ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun çözme
yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…) gereksinimini
belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar.
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında karşılaşılabilecek
her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik danışmanlık” verir X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri kurumsal ve
ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve eleştirel düzeyde katkı
sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve bunlara çözüm
olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel, disiplinler arası, çok disiplinli
veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve
akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri doğrultusunda,
toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik ve biyotıp etiği alanında
politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemelerin
hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve komisyonlarda
(UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü düzeyde,
gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve yürütür. X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir, mesleğin
geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların çerçevesini, mesleğin
dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür, geçmişle
bugünü değerlendirirken geleceği öngörür
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası, çok
disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür, yorumlar, raporlaştırır
ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı yazılı ve
sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
3/1
“Doktora Yeterlik Sınavına Hazırlık” Ders Tanıtım Bilgileri Dersin Adı
Kodu Yarıyılı Teori
(saat/hafta)
Uygulama
(saat/hafta)
Laboratuvar
(saat/hafta)
Yerel
Kredi
AKTS
Doktora
Yeterlik
Sınavına
Hazırlık
YET
790
Bahar 0 4 0 2 30
Önkoşullar Ders döneminin son yarıyılında olmak Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu Dersin Verilme
Şekli Yüz yüze
Dersin öğrenme ve
öğretme teknikleri Tartışma, Soru‐Yanıt
Dersin Sorumlusu Prof. Dr. Nüket Örnek Büken, Öğr. Gör. Dr. Müge Demir, Öğr. Gör. Dr. Aslıhan
Akpınar Dersin amacı Öğrencinin doktora yeterlik sınavına hazırlanmasını sağlamaktır Dersin Öğrenme
çıktıları Dersin sonunda öğrenci doktora yeterlik sınavında çıkabilecek sorulara yazılı ve
sözlü olarak yanıt verebilecektir Dersin içeriği Doktora ders aşamasındaki bilgilerin tartışılması Kaynaklar Öğrencinin ihtiyaçlarına göre belirlenecek literatür
“Doktora Yeterlik Sınavına Hazırlık” Haftalara Göre İşlenecek Konular
Haftalar Tartışılacak işlenecek Konular
1. Hafta Tartışma ve soru-yanıt
2. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 3. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 4. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 5. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 6. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 7. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 8. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 9. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 10. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 11. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 12. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 13. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 14. Hafta Tartışma ve soru-yanıt 15. Hafta Tartışma ve soru-yanıt
16. Hafta Doktora yeterlik sınavı
3/2
“Doktora Yeterlik Sınavına Hazırlık” Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Devam 14 -
Laboratuvar - -
Uygulama - -
Alan Çalışması - -
Derse Özgü Staj (Varsa) - -
Ödevler - -
Sunum - -
Projeler - -
Seminer - -
Ara Sınavlar - -
Genel Sınav (Doktora yeterlik Sınavı) 1 100
Toplam - -
Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı - -
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı - -
Toplam 100
“Doktora Yeterlik Sınavına Hazırlık” AKTS (Öğrenci İş Yükü) Tablosu
Etkinlikler Sayısı Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
Ders Süresi (x14) 14 5 70
Laboratuvar - - -
Uygulama - - -
Derse Özgü Staj (varsa) - - -
Alan Çalışması - - -
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 59 826
Sunum / Seminer Hazırlama - - -
Proje - - -
Ödevler - - -
Ara sınavlara hazırlanma süresi - - -
Genel sınavlara hazırlanma süresi - - -
Toplam İş Yükü 896
3/3
“Doktora Yeterlik Sınavına Hazırlık” Dersin Öğrenme Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile
İlişkilendirilmesi
Program yeterlilikleri Katkı düzeyi*
1 2 3 4 5
1. Biyotıp alanında uygulanan ileri teknolojinin ne tür etik sorunlar/değer sorunları ortaya
çıkaracağı hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir X
2. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği ve klinik etik alanlarında ortaya çıkan değer sorunlarına
toplumsal duyarlılık ve çevre duyarlılığı ile yaklaşır, etik ikilemlerin farkındadır ve bu
etik ikilemlerin çözümünde ilgili etik sorun çözme yöntemlerini tanımlar, özgün sorun
çözme yöntemleri geliştirir ve uygular
X
3. Çalıştığı kurumda etik kurul (araştırma, klinik, deney hayvanları, akademik…)
gereksinimini belirlemeye katkı sunar ve etik kurul kuruluşunda liderlik yapar. X
4. Çalıştığı kurumda gereksinim duyulduğunda biyoetik, biyotıp kapsamında
karşılaşılabilecek her türlü etik sorunun çözümü konusunda başvuranlara “etik
danışmanlık” verir
X
5. Biyoetik ve biyotıp etiği alanında ulusal ve uluslararası etik ve yasal düzenlemeleri
kurumsal ve ulusal politikaları sistematik bir yaklaşımla değerlendirir, kullanır ve
eleştirel düzeyde katkı sunar
X
6. Biyoetik (tıp etiği) alanında yaşanan/yaşanabilecek sorunları ortaya koyacak ve
bunlara çözüm olabilecek ulusal ve uluslararası düzeyde niteliksel ve niceliksel,
disiplinler arası, çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar,
yürütür, yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline
getirir.
X
7. Biyoetik alanıyla ilgili güncel gelişmeleri ulusal değerler ve ülke gerçekleri
doğrultusunda, toplumsal cinsiyet duyarlılığıyla toplum yararına kullanır ve biyoetik
ve biyotıp etiği alanında politika metinlerinin, etik rehberlerin, ulusal ve uluslararası
etik ve yasal düzenlemelerin hazırlanmasında aktif rol oynar.
X
8. Ulusal (TTB Etik Komisyonu, TEDMER…) ve uluslararası etik komite ve
komisyonlarda (UNESCO, ICH-GCP…) aktif görev alır, liderlik yapar X
9. Biyoetik, sağlık etiği, tıp etiği, klinik etik ve tıp tarihi alanlarında lisans ve lisansüstü
düzeyde, gerektiğinde de toplum eğitimi düzeyinde eğitim programları hazırlar ve
yürütür.
X
10. Bilim tarihinin bir parçası olarak tıp tarihini evrimsel yaklaşımla değerlendirir,
mesleğin geçmişten bugüne gelişimini, temel düşünce ve felsefi yaklaşımların
çerçevesini, mesleğin dayandığı temeller çevresinde oluşan değerler sistemini tanımlar
X
11. Tarihi olayları değerlendirirken fon-figür ayrımı yapar, neden-sonuç ilişkilerini görür,
geçmişle bugünü değerlendirirken geleceği öngörür X
12. Tıp tarihi metodolojisine dayanarak, ulusal ve uluslararası düzeyde disiplinler arası,
çok disiplinli veya disiplinler üstü özgün araştırma projeleri tasarlar, yürütür,
yorumlar, raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir.
X
13. Alana ilişkin bilgisini ulusal ve uluslararası eğitim ve bilim ortamıyla paylaşım amaçlı
yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. X
*1 En düşük, 2 Düşük, 3 Orta, 4 Yüksek, 5 Çok yüksek