lojİstİk ve taŞima hukuku sorunlarinin ÇÖzÜmÜnde … · lojİstİk ve taŞima hukuku...

LOJİSTİK VE TAŞIMA HUKUKU SORUNLARININ ÇÖZÜMÜNDE

ARABULUCULUK’TA UZMANLAŞMANIN ÖNEMİ

Av. Egemen Gürsel ANKARALI

İstanbul Barosu Lojistik ve Taşıma Hukuku

Komisyonu Başkan

[email protected]

mailto:[email protected]

SONUÇLARI HER İKİ TARAFIDA MEMNUN EDEN DAVA SAYISI ÇOK AZDIR.

ARABULUCULUK SİSTEMİ , BİR İHTİLAFI ÇÖZDÜĞÜNDE; TARAFLAR ARASINDA HUSUMET

YARATMADAN, HER İKİ TARAFI DA MEMNUN EDEN BARIŞÇI BİR ÇÖZÜM

YARATABİLMEKTEDİR

Ben davayı kazanmak istemiyorum, karşı tarafla uzlaşmak istiyorum.

( Japon Atasözü)

Arabuluculuk yapı olarak, uzun vadede her iki tarafında kazanacağı bir

sistem üzerine kurulmaktadır.

Gerek İş Mahkemeleri Kanunu’nun getirdiği Zorunlu Arabuluculuk,

gerekse alternatif çözüm yolu olarak bakıldığında; Lojistik Sektörü

Arabuluculuk için uygun bir ortam yaratabilecektir.

ARABULUCUNUN AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ HER ZAMAN VARDIR.

FAALİYETLERİNDE GİZLİLİK ESASINA ÇOK ÖZEN GÖSTERMELİDİR.

Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça arabulucu, arabuluculuk

faaliyeti çerçevesinde kendisine sunulan veya diğer bir şekilde

elde ettiği bilgi ve belgeler ile diğer kayıtları gizli tutmakla

yükümlüdür.

Arabulucunun tarafsız kalması gerekmekle birlikte, tarafların her

biri ile ayrı ayrı veya birlikte görüşebilir ve iletişim kurabilir. Taraflar

bu görüşmelere vekilleri aracılığıyla da katılabilirler.

Arabulucu, arabuluculuk faaliyetinin başında, tarafları

arabuluculuğun esasları, süreci ve sonuçları hakkında gerektiği

gibi aydınlatmakla yükümlüdür.

İŞ MAHKEMELERİ KANUNU

Numarası : 7036

Kabul Tarihi : 12/10/2017

Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 25/10/2017 Sayı : 30221

Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 59

Dava şartı olarak arabuluculuk

MADDE 3-

(4) Arabuluculuk Daire Başkanlığı, sicile kayıtlı arabuluculardan bu

madde uyarınca arabuluculuk yapmak isteyenleri, varsa uzmanlık

alanlarını da belirterek, görev yapmak istedikleri adli yargı ilk derece

mahkemesi adalet komisyonlarına göre listeler ve listeleri ilgili komisyon

başkanlıklarına bildirir.

HUKUK UYUŞMAZLIKLARINDA ARABULUCULUK KANUNU

Kanun Numarası : 6325




Tanımlar (1)

MADDE 2 –

B) Arabuluculuk: Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların

birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini

sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren,

tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde

çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız

ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen

uyuşmazlık çözüm yöntemini, ifade eder.

HUKUK UYUŞMAZLIKLARINDA ARABULUCULUK KANUNU

Kanun Numarası : 6325




Madde 22 /6

Tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde

arabulucu bir çözüm önerisinde bulunabilir. (Ek: 12/10/2017-7036/22

md.)

7036 SAYILI İŞ MAHKEMELERİ KANUNU İLE MEVZUATIMIZA UZMAN ARABULUCU

KAVRAMI GİRMİŞTİR.

Uzman arabuluculuğun temel düşüncesi, tarafların içinde bulundukları

durumu, esas konuyu bilen bilgili, o konuda eğitimli, tecrübeli, tarafsız

bir üçüncü kişinin uyuşmazlığa düşen taraflara yardım edebileceği

anlayışıdır.

Arabulucunun uyuşmazlık konusunda en azından belli ölçüde

deneyimli ve uzman olması esas tutulmaktadır.

Uzman arabulucu taraflara tavsiyede bulunmakta, değerlendirme

yapmakta, somut olaya ilişkin, eğer bu uyuşmazlık ile ilgili bir dava sözkonusu olmuş olsaydı, hakimin muhtemelen ne kadar zamanda, nasıl

bir karar verebileceğine ilişkin görüşünü ifade edebilmektedir.

YENİ DÜZENLEMEDE ARABULUCU TARAFSIZLIĞINI YİTİRMEDEN ÇÖZÜM ÖNERİSİNDE

BULUNABİLİR.

UZMAN ARABULUCU, TARAFLARIN HUKUKİ HAKLARINI GÖZ ÖNÜNDE TUTARAK

GÖREVİNİ YAPAR.

Tüm süreçte taraflara fikir verebilir.

Tarafsız olduğunu her zaman göz önünde bulundurup. Taraflara sunulan iddia ve savunmalar ile delillere ilişkin görüşlerini beyan edebilir

Bu tür arabulucular özellikle gerçeği göremeyen , çözüm konusunda çok fazla bilgisi olmayan taraflar için iyi bir modeldir.

Tecrübeli bir uzman arabulucu taraflara dava ve kararların farklılıklarını, ihtilaf konusu olayın zayıf ve güçlü noktaları belirte-rek, arabulucunun gerçekçi çıkarımına en yakın noktaya gelmesini sağlayacak objektif bakış açısını onlara kazandırabilir.

7036 SAYILI YENİ İŞ MAHKEMELERİ KANUNU İLE TANIMLANAN UZMAN

ARABULUCU’NUN AKADEMİK TANIMI DEĞERLENDİRİCİ ARABULUCU DUR.

İyi bir değerlendirici arabulucu, taraflarca izin verildiğinde yada

görüşmelerden sonuç alınamadığında görüşlerini belirten, tecrübelerini

onlara ne yapmaları gerektiğini söyleyerek onlara gerçekçi bir bakış

açısı kazandıran arabulucudur.

Tarafların, sadece menfaatlerine değil, hukuki hak ve sorumlulukları ile

birlikte menfaatlerine odaklı olması gerektiğini amaçlamaktadır.

7036 SAYILI YENİ İŞ MAHKEMELERİ KANUNU VE BU KANUNUN 6325 SAYILI KANUN (

HUAK) DA YAPILAN DEĞİŞİKLİK İLE , DEĞERLENDİRİCİ ARABULUCULUĞA GEÇİŞ

YAPILMIŞTIR.

Değişiklikten önceki uygulamada , arabuluculuk faaliyetiKolaylaştırıcı arabuluculuk , olarak adlandırılıyordu.

Bu modelde, arabulucunun üstlenmiş olduğu fonksiyon, pasifti veyeni düzenlemelerle bu uygulama terk edilmiştir.

Bu yöntemde arabulucu, özellikle geri çekilmekte, ancak taraflarıaktif bir şekilde iletişim kurmaları için cesaretlendirmekte veböylelikle taraflar uyuşmazlıklarına kendileri çözümgetirmekteydiler.

Bu modelinde, arabulucu tarafların içinde bulundukları durumudeğerlendirmelerine, kendi menfaatleri üzerineodaklanmalarına, durumu anlamalarına ve kendi aralarındaanlaşmaya ulaşmalarına yardımcı olmaktaydı.

DEĞERLENDİRİCİ ARABULUCULUK MODELİNDE, CÖZUMUN TARAFLARCA ADİL

OLDUĞUNUN ANLAŞILMASINI, SAĞLAMAK ÇOK ÖNEM ARZETMEKTEDİR.

Batı hukukundaki uygulamalarda, sıklıkla değerlendirici arabuluculuk

modelinin benimsendiği gözlemlenmektedir.

Bu yaklaşım gereğince, arabulucu tarafları kendi kararını kabul ettirmek

için zorlamamakta, bunun yerine, tarafların ön yargılarını, düzeltmeye

ve taraflara adil bir çözüm getirmeye yardım etmektedir.

Bütün bir surecin ve nihai sonucun taraflarca adil olarak ilerlediği

yönünde kanaat oluşması gerekmektedir.

Bu model, aynı zamanda uyuşmazlığa düşen taraflar arasında

arabulucunun aktif bir rol oynamasını gerektirdiği icin, açık bir şekilde

kolaylaştırıcı arabuluculuk modelinden farklıdır.

DEĞERLENDİRİCİ ARABULUCULUK TARAFLARIN HUKUKİ HAKLARI ÜZERİNDE

ODAKLANMIŞTIR

Değerlendirici arabuluculuk , tarafların hukuki hakları üzerine

odaklanmış olup, her bir tarafın ileri sürdüğü iddiayı

değerlendirmektedir. Bununla birlikte, bu süreç, çözümleri belirlemek

için üçüncü kişinin müdahalesini gerektiren, geleneksel yargılama

yöntemleri şeklinde olmamaktadır.

Değerlendirici arabulucu uyuşmazlığın sebebi ve onun altında yatan

sebep üzerine odaklanmaktadır. Bu modelde arabulucu tarafların

menfaatlerini de göz ardı etmemektedir.

LOJİSTİK HİZMET AÇISINDAN GEMİ ADAMLARI ,DENİZ VE HAVA TAŞIMA İŞLERİ 7036

İŞ MAHKEMELERİ KANUNU KAPSAMI İÇİNE GİRMİŞTİR.

Görev

MADDE 5- (1) İş mahkemeleri;

a) 5953 sayılı Kanuna tabi gazeteciler, 854 sayılı Kanuna tabi gemi adamları, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa veya 11/1/2011

tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun İkinci Kısmının Altıncı

Bölümünde düzenlenen hizmet sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren

veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya

kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına,

…..

c) Diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen

uyuşmazlıklara, ilişkin dava ve işlere bakar.

7036 SAYILI İŞ KANUNU 3/6 TARAFLARIN BİR ARABULUCU ÜZERİNDE ANLAŞMALARI

KONUSUNDAKİ DÜZENLEMESİ ARABULUCULUKTA UZMANLAŞMANIN ÖNEMİNİ

VURGULAMAKTADIR.

7036 s. İş Mahkemeleri Kanunu;

(6) Arabulucu, komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden büro tarafından belirlenir. Ancak tarafların listede yer alan herhangi bir

arabulucu üzerinde anlaşmaları hâlinde bu arabulucu görevlendirilir.

ARABULUCULUĞUN HER İKİ TARAFÇA ORTAK OLARAK BELİRLENDİĞİ BİR

UYUŞMAZLIĞIN,TARAFLARIN RIZASI İLE BELİRLENEN ARABULUCU HUZURUNDA

MÜZAKERE EDİLMESİ MAHKEMEYE GİTMEDEN UZLAŞMA İHTİMALİNİ ARTIRMAKTADIR.

Arabuluculuk, ihtilafların çözüm tekniği olarak oldukça yeni olsa da,

Lojistik ve Taşıma Hukuku alanlarındaki ihtilaflarda uygulanarak başarılı

sonuçlar alınması mümkündür.

Gerek İş Mahkemeleri Kanununda belirlenen işçi-işveren

uyuşmazlıklarındaki zorunlu arabuluculuk açısından bakıldığında,

gerekse Lojistik sektöründeki ticari uyuşmazlıklar, sigorta uyuşmazlıkları,

navlun, taşınan mala gelen hasar, kayıp, gecikme ,liman ,ardiye

ücretleri , bekleme ücretleri uyuşmazlıklarında alternatif çözüm yolu

olarak başarılı sonuçlar alınabilecektir.

LOJİSTİK SEKTÖRÜNÜN, UZMANLAŞMA KONUSUNDA EĞİTİM ÇALIŞMALARINI

HIZLANDIRMASI GEREKMEKTEDİR. UZMAN ARABULUCULUK VE UZMAN TARAF

VEKİLLİĞİ ANCAK EĞİTİM İLE OLUR.

Tarafların uyuşmazlık sürecine avukatları ile katılmaları mümkündür.

Sektörde çalışan avukatlar, arabuluculuğa giderek sorununun kısa zamanda , daha az giderle, esnek ve ılımlı çözümler bulacaklardır.

Uzman arabulucuyu seçmek ve bulmak hukuk sisteminin içinde bulunan avukatlar için daha kolay bir çözümdür.

Lojistik Sektöründeki dernekler, eğitime önem veren ve sektörü geliştirmeye çalışan faaliyetler içindedirler. Bu durum insanların bilgili olmasını ve farkındalığın artırılmasına imkan vermektedir.

Lojistik Sektörü Yasal düzenlemelere çok çabuk ilgi göstermekte ve gelişmeleri yakından takip etmektedir.

Mevcut istatistikler ve uygulama arabulucuların tecrübe ve uzmanlıkları ile, sorunları daha kısa zamanda çözebildiklerini göstermektedir.

DENİZ HUKUKUNDA ARABULUCULUK ÇALIŞMALARI (BIMCO)

Yüz yirmi iki ülkeden yaklaşık üçbin üyeli dünyanın önde gelen denizcilik

şirketlerinin oluşturduğu özel bir birlik olan BIMCO, donatanların haklarını

korumak bakımından aktif bir rol üstlenmekte olup bu hakların

korunması amacıyla Carter parti ve çarter parti klozlarına ilişkin taslak

hazırlama yoluna giderek söz konusu hazırlık aşamasında gerek

donatanların gerekse çartererlerin görüşlerine başvurmaktadır.

Deniz hukukuna ilişkin ihtilaflarda alternatif çözüm yollarının kullanılması

hususunda en önemli gelişme BIMCO'da yer alan tahkim klozunda

yapılan düzenlemedir.

Söz konusu düzenleme ile denizcilik sektöründe ilk defa arabuluculuk temelli alternatif çözüm yolu getirilmiştir

DENİZ HUKUKUNDA ARABULUCULUK ÇALIŞMALARI (SMA)

New York'ta deniz ticaret hukuku'nda tahkim alanında faaliyet

gösteren, çalıştıkları sektörde lider kabul edilen bazı şahıslar, tahkim

konusunda bir organizasyon oluşturma ve üyeler arasında etik

standartlar meydana getirme ihtiyacı görerek profesyonel, kar amacı

gütmeyen kurul olan "Denizcilik Hakem Kurulu'nu" (SMA) meydana getirmişlerdir.

SMA, arabuluculuğu oldukça geniş düzenlemiş, arabulucunun

atanması, rolü, hatta arabuluculuk görüşmeleri bu klozla detaylı olarak

ele alınmıştır.

BIMCO Standart Arabuluculuk Klozu örnek alınmıştır.

DENİZ HUKUKUNDA ARABULUCULUK ÇALIŞMALARI (CAMP)

Paris'te bulunan Chambre Arbitrale Maritime de Paris (CAMP)

tarafından hazırlanan Uzlaşma ve Arabuluculuk Kuralları 31 Mayıs

2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Kurallar taraflar arzu ettikleri

takdirde-tahkim prosedüründen önce- ihtilafları için uygun bir

çözüme ulaşmakta onlara yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır.

Söz konusu kuralların hazırlanmasında BIMCO tarafından hazırlanan

arabuluculuk klozu oldukça etkili olmuştur.

TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULUĞU HİZMETLERİNE İLİŞKİN UTİKAD HENÜZ

ARABULUCULUK DÜZENLEMESİ YOKTUR. ANCAK SON GELİŞMELER IŞIĞINDA

İHTİLAFLARIN ÇÖZÜMÜ,ALTERNATİF ÇÖZÜM YOLLARI VE EMREDİCİ HUKUK BAŞLIĞI

ALTINDA EKLEMENİN YAPILACAĞINI UMMAKTAYIZ.

KISIM IV: İHTİLAFLAR VE EMREDİCİ HUKUK

Bu sözleşmeden doğan ihtilaflar,İstanbul’da tahkim yoluyla çözülür.

Tahkim usulünü başlatmak isteyen taraf,hakemini seçerek diğer tarafa noter aracılığıyla

bildirir. Bu bildirimde hangi ihtilaf dolayısıyla tahkim usulünün başlatılmış olduğu da

açıklanır. Diğer taraf, bu bildirimi izleyen bir hafta içinde kendi hakemini belirler ve tahkimi

başlatan tarafa yine noter aracılığıyla tebliğ ettirir. Taraflarca atanmış olan hakemler bu

son tebligatı izleyen 10 gün içinde üçüncü hakemi seçerler.Anlaşamazlarsa üçüncü

hakem İstanbul Ticaret Odası Başkanı tarafından seçilir. TİK tarafından atanacak hakemin

UTİKAD hakem listesinde yer alması, diğer tarafça atanacak hakeminde

…………………………. Olması gereklidir.

ARABULUCULUK ANCAK AVUKATLAR VE BAROLARIN ETKİN İŞBİRLİĞİ İLE

KURUMSALLAŞABİLİR.

Uzman Arabulucu için en iyi kaynak hukuk eğitimi alan kimseler ve

avukatlardır. Çünkü arabulucu öncelikle hukuk penceresinden

uyuşmazlığa bakarak hareket etmektedir.

Bilindiği üzere hukuksal bir uyuşmazlık içine düsen kişilerin, sorunun

çözümü için öncelikle bir avukatın temsiline veya en azından

yönlendirmesine başvurmaları olgusu, sosyal bir gerçekliktir.

Bu gerçekliğin bir sonucu da avukatların önerecekleri yolu, öncelikle

kendilerinin benimsemesi ve inanmaları gerekmektedir.

YARARLANILAN ESERLER

1.ARABULUCULUK VE DENİZ HUKUKU’NA İLİŞKİN İHTİLAFLARDA UYGULANMASI

Doç. Dr. Pınar AKAN ANKARA-2013

2. ARABULUCUNUN ROLÜ KOLAYLAŞTIRICI VE DEĞERLENDİRİCİ ARABULUCULUK

( İÜHFM C. LXXI, S. 1, 2013 s. 1369-1390, ) Yard. Doç. Dr. Seda Özmumcu

3. ZORUNLU ARABULUCULUĞUN HUKUKUN TEMEL İLKELERİNE AYKIRILIĞ I VE

UYGULANABİLİRLİĞ İNE DAİR SORUNLAR (Ankara Barosu Dergisi 2016 /1 s.457-

487 Av. Kürsat KARACABEY )

4. UND ‘NİN SESİ DERGİSİ Sayı .417 yıl: 2017 s.34-45

lojİstİk ve taŞima hukuku sorunlarinin ÇÖzÜmÜnde … · lojİstİk ve taŞima hukuku...

Documents