ır

1

www.ebimegitim.com

EDĠTÖR Ahmet Nafiz DEMĠR

ır

2

www.ebimegitim.com

1. Bölüm. EĞĠTĠMDE TEMEL KAVRAMLAR VE YASAL DÜZENLEMELER

ÖZET TABLO

EĞĠTĠMDE TEMEL KAVRAMLAR

Eğitim Bireylerde, kendi yaşantısı yoluyla, kasıtlı ve istendik davranış değişikliği

meydana getirme sürecidir.

Eğitimin ĠĢlevleri

Bireysel işlevler

Toplumsal işlevler

Ekonomik işlevler

Siyasal işlevler

Gizil işlevler

Eğ

itim

in S

ınıf

lan

dır

ılm

as

ı Ġnformal

Eğitim

Önceden belirlenmiş bir program veya plâna bağlı olmaksızın gerçekleşen

eğitimdir. Çocuğun televizyondan öğrendikleri, oyun oynarken

arkadaşlarından öğrendikleri, aile içerisinde anne baba v.b. yakın

akrabalardan öğrenilenler bu gruplama içerisinde ele alınabilir.

Formal Eğitim

Örgün Eğitim: Belirli yaş grupları düzeyinde programlanmış, birbirini takip

eden aşamalılık özelliği taşıyan, süreklilik gerektiren ve bir okul çatısı

altında gerçekleşen, genellikle bir diploma ile sonuçlanan eğitimdir.

Yaygın Eğitim: Örgün eğitim sisteminin belli bir basamağından ayrılmış,

hiç girmemiş olan veya örgün eğitime devam etmesine rağmen belirli bir

alanda eğitim almak isteyenlerin, isteğe bağlı olarak katıldıkları eğitim

türüdür. Hizmet içi eğitim etkinlikleri, dershaneler, her tür kurs çalışmaları,

açıköğretim ve uzaktan öğretim etkinlikleri yaygın eğitim kapsamındadır.

Öğretim

Bireylerde istenilen davranış değişikliklerinin oluşturulabilmesi ve

öğrenmenin gerçekleştirilebilmesi amacıyla düzenlenen süreçlerin

tümüdür.

Öğretme

Bireylerde istenilen davranış değişikliklerinin oluşturulması, öğrenmenin

gerçekleştirilmesi sürecinde, öğrenmeye kılavuzluk etme veya öğrenmeyi

sağlama etkinliğidir.

Öğrenme Bireyde, çevresiyle etkileşimi ve kendi yaşantısı yoluyla bilgi ve

davranışlarında kalıcı izli değişiklik meydana gelmesi sürecidir.

ır

3

www.ebimegitim.com

ÖZET TABLO

EĞĠTĠMLE ĠLGĠLĠ YASAL DÜZENLEMELER

Uluslar arası

Düzenlemeler

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi

Çocuk Hakları Sözleşmesi

An

ayas

a v

e K

an

un

ları

mız

da E

ğit

im

Anayasalar

1876 Kanun-i Esasi: Temel eğitimin zorunluluğu ilk kez bir yasada yer

almıştır.

1924 Anayasası: Temel eğitim zorunluluğu bu anayasa ile uygulanmaya

başlanmıştır.

1961 Anayasası: Din Kültürü Eğitimi zorunlu ders olmaktan çıkmearılarak

isteğe bağlı hale getirilmiştir.

1982 Anayasası: 42. Maddede “Eğitim Hakkı ve Ödevi” başlığı altında

eğitimle ilgili düzenlemeler yer almaktadır.

Kanunlar

Tevhid-i Tedrisat Kanunu: Eğitim-öğretim birleştirilerek bütün okulların

yönetimi Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmiş, ilköğretimin her Türk vatandaşı

için zorunlu olduğu hükmü getirilmiştir.

Ġlköğretim ve Eğitim Kanunu: Okulların statülerini, türlerini ve eğitim-

öğretimin işleyişi ile ilgili konuları düzenlemektedir.

Milli Eğitim Temel Kanunu: Türk Milli Eğitim sisteminin yapısını, genel

amaçlarını ve temel ilkelerini, öğretmenlik mesleğini, okul bina ve tesisleri ile

eğitim araç-gereçlerini sistem bütünlüğü içerisinde ele almaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı TeĢkilat ve Görevleri Kanunu: Bu kanun ile Milli

Eğitim Bakanlığının örgüt yapısı, merkez, taşra ve yurtdışı örgütü olmak üzere

üç birimden oluşturulmuştur.

ÖZET TABLO

MĠLLĠ EĞĠTĠMĠN AMAÇLARI VE ĠLKELERĠ

Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Amaçları

1) Devletimizin, anayasada ifade edilen temel yapısına ve Atatürk İlkelerine bağlı, milli, ahlaki, kültürel

ve manevi değerlerini benimseyen, koruyan, geliştiren ve demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti

olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluklarım bilen ve uygulayan bireyler yetiştirmek.

2) Bireyleri, beden, zihin, ruh ve duygusal bakımdan sağlıklı, gelişmiş bir kişiliğe ve yapıcı yaratıcı

özelliklere sahip, insan haklarına saygılı hür ve bilimsel düşünen özelliklere göre yetiştirmek.

3) Bireyleri, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda hayata ve mesleklere hazırlamak suretiyle Türk milletini

çağdaş uygarlığın yapıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.

Türk Milli Eğitim Sisteminin Özel Amaçları

Türk milli eğitim ve öğretim sistemi, genel amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenir.

Türk Milli Eğitiminin Temel Ġlkeleri

Genellik ve eşitlik

Ferdin ve toplumun

ihtiyacı

Yöneltme

Eğitim hakkı

Fırsat ve imkan

eşitliği

Süreklilik

Her yerde eğitim

Demokrasi eğitimi

Laiklik

Bilimsellik

Planlılık

Karma eğitim

Okul-aile işbirliği

Atatürk İlke ve

İnkılapları ile Atatürk

Milliyetçiliği

ır

4

www.ebimegitim.com

ÖZET TABLO

ÖĞRETĠMDE PLANLAMA

Eğitimde Sistem YaklaĢımı

Sistem; belirlenen amaçlara ulaşmak için, hizmetleri etkileyen faktörlerin birbiriyle ilişkilendirilerek, bu amaçları gerçekleştirebilecek şekilde organize edilmesi olarak tanımlanabilir. Her sistem; girdiler, işlemlerin gerçekleştirildiği süreçler, çıktılar ve değerlendirme ögelerinden oluşur. Eğitime de sistem yaklaşımı açısından bakıldığında, girdileri, süreçleri ve çıktıları olan, değerlendirme ve kontrol etkinliklerinin gerçekleştirildiği bir yapıdan oluştuğu ortaya çıkmaktadır. Eğitimin sistem yapısını oluşturan bu ögeler birbirinden bağımsız parçalar olarak değil, bir bütündür.

Toplam Kalite Yönetimi

Temel sayıltısı; ürün veya hizmet üretiminde, her aşamada kontrol ve düzeltme işlemlerinin yapılması, yani süreçlerin kontrol edilmesi sağlanırsa, sonucun kendiliğinden istenilen yeterlikte olacağıdır. Takım çalışması, toplam kalite yönetiminin vazgeçilmez unsurudur. Takım çalışmalarında işbirliği esastır. Takım çalışmalarında işbirliği, paylaşım, etkileşim ve katılım, sinerji (artı güç) ortaya çıkarır.

Öğretim Sistemleri Öğretim sistemi: Öğrencileri belli bir amaca ulaştırmak için çalışacak unsurların işbirliği halinde çalıştırılmasıdır.

Toplu Öğretim Sistemi (Toplu Tedris): Çocuk konuları parçalayarak, onları tek tek analiz ederek inceleyip anlayamaz. Hayata ve konulara bir "bütün" olarak bakar. Dış dünyadaki şeyler bir bütün olarak algılanır. Toplu öğretim sisteminin temeli, derslerin belli üniteler içinde birleştirilerek yapılmasıdır. Herhangi bir olay veya dönem ve nesne hakkında ayrı ayrı dersler tarafından öğrencilere verilecek bilgi ve beceriler, tek bir ünite içinde birleştirilir. Türkiye’de 1926 Programı ile kabul edilmiş ve uygulanmaktadır.

Decroly (Ġlgi Merkezleri) Sistemi: Decroly sistemine göre, öğretimde yapay dersler kaldırılmalı, çocuklar doğanın içinde yaşayarak, gözleyerek, yaparak öğrenmelidir.

Dalton Planı: Öğrencilerin ilgi ve yetenekleri birbirinden farklı olduğu için, bunları bir sınıfa doldurarak ortak ders yapmak doğru olmadığını savunur. Dalton Plânında okulun sınıfları her ders için ayrı ayrı düzenlenmiş ve oraya, o ders ile ilgili kitap ve diğer malzemeler konulmuştur.

Platoon Sistemi (Küme Modeli): Okul, öğretim işini gerçekleştirmek için kurulmuş sınıf, laboratuvar, kütüphane, atelye, spor salonu gibi unsurlardan medyana gelen bir organizasyondur. Dersler de uzman öğretmenler tarafından verilir.

Winnetka Sistemi: Sistemin özü, öğretimin mümkün olduğu kadar bireyselleştirilmesidir. Çünkü bilgi ve beceri kazanma miktar ve süresi çocuktan çocuğa değişmektedir. Yeni okul düzeninde yıllık sınıflar sistemi kaldırılmış, her öğrencinin öğretim amaçlarına ulaşma hızı onun yetenek ve bireysel çalışma hızına kalmıştır.

Proje Sistemi: Proje sistemini H. Kilpatrick geliştirmiştir. Ona göre çocuk, hayatı projeler içinde çalışarak öğrenir. Projeleri genellikle öğrenciler yapar; ama bazen öğretmenlerin verdiği projeler de olabilir. Bazı projeleri öğrenciler tek başlarına bireysel olarak yaparlar, bazılarını da gruplar halinde. Bütün okulun üzerinde çalıştığı büyük projeler de olabilir.

Jena Planı: Yıllık sınıflar sistemini, notu, karneyi, ceza sistemlerini reddeder. Onun aradığı, okulda sıcak bir toplum hayatı, eğitimin her yaş, cins, din ve tabakadan insanlara açık olmasıdır. Yıllık sınıflar sisteminin yerine yaş grupları sistemini ortaya koymuştur. Gruplar 2-6 kişilik olabilir ve öğrenci grup arkadaşlarını kendisi seçer.

ır

5

www.ebimegitim.com

2. Bölüm. PROGRAM GELĠġTĠRMENĠN TEMELLERĠ

ÖZET TABLO

PROGRAM TÜRLERĠ / ÖGELERĠ / ÖZELLĠKLERĠ

Pro

gra

m T

ürl

eri

Eğitim

Programı

Eğitimde, belirlenen hedeflere ulaşabilmek amacıyla, okul içerisinde ve

okul dışında gerçekleştirilecek etkinlikler düzeneği bütünüdür.

Öğretim

Programı

Belli bir öğretim düzeyinde (İlköğretim 7. sınıf, Lise 2. sınıf gibi) belirlenen

hedeflere ulaşmak için gerçekleştirilecek tüm çalışmaları ifade eder.

Ders Programı Öğretim programı içerisindeki bir derste (Matematik, Fizik, Türkçe, Müzik

vb.) ait programdır.

Müfredat

Bir öğretim programının veya dersin (Matematik, Fizik, Türkçe, Müzik vb.)

ünite ve konularının sıralandığı, o derste hangi konu ve ünitelerin

işleneceğini belirten listedir.

Örtük

Program

Eğitim programlarının düzenlenmesinde, okul içi ve dışı ve okul dışı

etkinliklerin birlikte planlanmasıdır.

Pro

gra

m Ö

gele

ri

Hedefler “Niçin öğretelim?” sorusuna yanıt verir. Öğrenende oluşturulmak istenen

davranış değişikliklerini ifade eder.

Ġçerik “Ne öğretelim?” sorusuna yanıt verir. Hedeflere ulaşabilmek için öğrenene

nelerin öğretilmesi gerektiğini ortaya koyar.

Eğitim

Durumları

“Nasıl öğretelim?” sorusuna yanıt verir. Hedeflere ulaşabilmek için

belirlenen içeriğin öğrenene nasıl, hangi yol ve yöntemlerle, ne kadar

sürede, hangi araç gereçleri kullanarak vb. kazandırılacağını ifade eder.

Değerlendirme

“Ne kadar öğrettik?” sorusuna yanıt verir. Hedeflere ne düzeyde

ulaşıldığını, eğitim etkinliklerinin ne düzeyde etkili olduğunun

belirlenmesidir.

Pro

gra

mın

Özellik

leri

ĠĢlevsel

(Görevsel)

olma

Eğitim programlarının, hedefleri ve kapsamı itibarıyla öğrencilere, onların

yaşamlarında işlerine yarayacak, ihtiyaç duydukları bilgi ve becerileri

kazandırması gerekir.

Çerçeve olma Eğitim programları, eğitim etkinliklerinin ana hatlarını düzenler, ayrıntıları

ve tüm uygulamalar hakkında bilgi vermez.

Esnek olma

Eğitim programlarının uygulanması sürecinde uygulayıcı, bulunduğu görev

yerinin sosyal, kültürel, doğal, ekonomik vb. özelliklerine göre programı

esnik bir şekilde uygulayabilir.

DeğiĢmez ve

genel olma

Eğitim programlarının çerçevesi (anahatları) ülke genelinde aynıdır ve

değiştirilemez.

Uygulayıcıya

yardımcı olma

Eğitim programları, uygulayıcılarını yönlendiren, yol gösteren bir yapıya

sahip olmalıdır.

ır

6

www.ebimegitim.com

ÖZET TABLO

EĞĠTĠM FELSEFELERĠ

Day

and

ığı

Fel

sefe

Özellikleri

Daim

icil

ik

Rea

lizm

Kasik esererin öğretimi

Bilginin değişmezliği

Evrensel ve entelektüel eğitim

Eğitim hayata hazırlıktır

Üstün zekalı kişilerin seçilmesi ve eğitimi

En geleneksel eğitim felsefesi

Esa

sic

ilik

Rea

lizm

ve

İdea

lizm

Konu alanının özümlenmesi

Eğitim hayata hazırlıktır

Temel becerilerin öğretimi

Toplumsal değerlerin eğitimi

Yetenekli ve beceri sahibi bireyler yetiştirilmesi

Disiplinli ve zorlama yoluyla çalışma

Ġlerl

em

ec

ilik

Pra

gmat

izm

Çağın özelliklerine en uygun, en çağdaş eğitim felsefesi

İşbirlikli öğrenme

Problem çözme becerilerinin öğretimi

Üst düzey zihinsel becerilerin geliştirilmesi

Öğrenci merkezli eğitim

Demokratik ve sosyal yaşamı geliştirmeyi amaçlayan eğitim

Eğitim yaşamın kendisidir

Bireysel farklılıkların dikkate alınması

Yen

iden

Ku

rmacıl

ık

Pra

gmat

izm

ve

Varoluş

çuluk

Yeniliğe ve gelişmeye en açık eğitim felsefesi

Eğitimin amacı, toplumu yeniden yapılandırmak

Eğitimde fırsat eşitliği

Öğretmen, reformların ve değişimin öncüsü

Kullandığı yöntemler; problem çözme ve araştırma inceleme gibi öğrenci

merkezli yaklaşımlar

Öncüsü; John Dewey

ır

7

www.ebimegitim.com

ÖZET TABLO

PROGRAM GELĠġTĠRME MODELLERĠ

Am

eri

ka’d

a Y

ayg

ın O

lan

Mo

delle

r

Taba Modeli Tüm ilgililerin (özellikle öğretmenlerin) program geliştirme etkinliklerine katılmasını savunur. Tümevarım yaklaşımını kullanır.

Tyler Modeli

Program geliştirme çalışmalarını daha kapsamlı ele alan bir modeldir. İlerlemeci yaklaşımı benimser ve en akılcı model olarak kabul edilir. Tümevarım sürecini kullanır. Programın daha çok hedefler ve eğitim durumları ögelerine ağırlık verir. Okul merkezli bir modeldir.

Taba-Tyler Modeli Taba ve Tyler’ın ortaya koyduğu modellerin birleşiminden oluşur. Bu modeldeki aşamalar, günümüzdeki program geliştirme çalışmalarında bütün modellere kaynaklık etmektedir.

Avru

pa’d

a Y

ayg

ın

Ola

n M

od

ell

er

Rasyonel Planlama Modeli (Teknokratik Model)

Taba-Tyler modeline benzemektedir. Yeniden Kurmacılık felsefi akımından etkilenmiştir.

Yenilikçi-Durumsal Model

Hümanist akımdan etkilenmiştir. Okul merkezlidir.

Süreç YaklaĢımı Modeli

Öğretmenlerin kullandığı ders planlama sürecinden geliştirilerek düzenlenmiştir. İlerlemecilik felsefi akımından etkilenmiştir.

ÖZET TABLO

PROGRAM GELĠġTĠRME TASARIMLARI

Konu Merkezli Tasarımlar Öğrenci Merkezli

Tasarımlar Sorun Merkezli

Tasarımlar Konu Tasarımı: Birbiriyle ilgili bilgi

birimlerinin bir araya getirilerek konu başlıkları oluşturulmasıdır.

Disiplin Tasarımı: Birbiriyle ilgili

konuların (bilgilerin) bir araya getirilerek ders (disiplin) oluşturulmasıdır.

GeniĢ Alan Tasarımı: Birbiriyle

ilişkili derslerin (disiplinlerin) bir araya getirilerek yeni bir disiplin oluşturulması, bir başka deyişle bir disiplin içerisinde birbiriyle ilişkili, birden fazla disiplin konusunun yer almasıdır.

Disiplinler Arası Tasarım:

Konuların dersler arasında ilişkilendirilerek programın düzenlenmesidir.

Süreç Tasarımı: Tüm dersler için

uygun ortak yöntem ve tekniklerin kullanılmasını ifade eder.

Çocuk Merkezli Tasarımlar:

Programın merkezine o yaş düzeyinin ilgi ve ihtiyaçları, gelişim özellikleri alınır.

YaĢantı Merkezli Tasarım:

Çocukların ilgi ve ihtiyaçlarının süreç içerisinde belirlenebileceğini, programın bunun dikkate alınarak hazırlanmasını savunur.

Romantik Tasarım:

Programın, çocuğun doğasının dikkate alınarak hazırlanmasını savunur.

Hümanistik Tasarım:

Programın uygulanmasında öğrenenin söz ve karar hakkının olması gerektiğini savunur.

YaĢam ġartları Tasarımı:

Yaşam şartlarının sürekli değiştiğini, bu nedenle çocuklara problem çözme becerisinin öğretilmesi gerektiğini savunur.

Çekirdek Tasarım:

Programın, merkeze alının sorunların ve konuların çevresinde şekillendiği tasarımlardır.

Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı: Programın

içeriğini toplumsal sorunların oluşturduğu, programın topumsal değişimi sağlamaya yönelik hazırlandığı programlardır.

ır

8

www.ebimegitim.com

ÖZET TABLO

PROGRAM GELĠġTĠRME SÜRECĠ

Program GeliĢtirmenin

Tanımı

Programın ögeleri arasındaki dinamik ilişkileri ifade eder. Yani; programın

hedefler, içerik, eğitim durumları ve değerlendirme ögeleri arasındaki

ilişkiler bütünü olarak tanımlanabilir.

Devamlılığı olan, dinamik bir süreçtir,

Mevcut porgram değerlendirilerek geliştirilir,

Program ögelerini sistem yaklaşımıyla inceler,

Mevcut programın kalite kontrolünü ve değerlendirmesini de yapar.

Program GeliĢtirme

Sürecinin AĢamaları

1) Program geliştirme çalışmaları gruplarının oluşturulması.

2) İhtiyaçların belirlenmesi.

3) Hedeflerin yazılması.

4) Davranışların (kazanımların) yazılması.

5) İçerik analizi yapma.

6) Belirtke tablosu hazırlama.

7) Eğitim durumlarını hazırlama.

8) İzleme veya performans testi hazırlama.

9) Düzey belirleme testi hazırlama.

10) Programın denenmesi ve sonuçların raporlaştırılması.

11) Programın uygulanması.

Program GeliĢtirme

Grupları

Karar ve Koordinasyon Grubu:

Süreçle ilgili tüm karar ve koordinasyon çalışmalarını yapar.

ÇalıĢma Grubu:

Programın hazırlanması ve uygulanmasındaki tüm çalışmaları

gerçekleştirir.

DanıĢma Grubu:

Program geliştirme sürecinde her aşamada danışılabilecek alan

uzmanlarından oluşur.

ır

9

www.ebimegitim.com

3. Bölüm. EĞĠTĠMDE AMAÇ-HEDEF-DAVRANIġ KAVRAMLARI

ÖZET TABLO

EĞĠTĠMDE ĠHTĠYAÇ BELĠRLEME

Ġhti

yaç A

nalizi Y

akla

Ģın

ları

Farklar

YaklaĢımı

Bugünkü mevcut olan durum ile, bugün olmasını istediğimiz veya olması

gereken durum arasındaki farkın eğitim ihtiyacı olarak belirlenmesidir.

Analitik

YaklaĢım

Bugünkü mevcut durum ile, gelecekte olmasını istediğimiz durum veya,

gelecekte olması muhtemel durum arasındaki farkın eğitim ihtiyacı olarak

belirlenmesidir.

Demokratik

YaklaĢım

Toplumun ihtiyaçlarının ve beklentilerinin, toplumsal taleplerin eğitim

ihtiyaçlarını belirlediği yaklaşımdır.

Betimsel

YaklaĢım

Belli özelliklerin bireylerde var olup olmadığına bakılarak veya bir konu veya

durumun programa alındığında bir yarar sağlayıp sağlamayacağına

bakılarak eğitim ihtiyacının belirlenmesidir.

Süreç

YaklaĢımı

Eğitim süreçlerindeki mevcut olanaklardan yola çıkılarak eğitim ihtiyacının

belirlenmesidir.

Ġhti

yaç B

elirl

em

e T

ekn

ikle

ri

Delphi Tekniği

Ortak düşünce ve görüşleri belirlemek üzere, anket uygulanarak alınan

düşünce ve görüşlerin değerlendirilerek ihtiyaç tesbitini sağlayan bir tekniktir.

Bireylerin bağımsız olarak düşüncelerini belirtebilmeleri için, görüş alınan

kişiler, yüz yüze ve birbirleriyle iletişim kurmayan kişilerden seçilir.

Dacum

(Progel)

Tekniği

Bir işi gerçekleştirmek için bireylerde bulunması gereken beceriler, eğitim

ihtiyacı olarak belirlenir.

Meslek Analizi

Bir mesleğin öncelikle, adım adım nasıl işlediği, nasıl gerçekleştirildiğinin

belirlenmesidir. Meslek yapılacak işlere, işler de işlem basamaklarına

ayrılarak incelenerek gerçekleştirilir.

Diğer

Teknikler Grup toplantıları, Gözlem, Görüşme, Testler, Literatür Tarama…

ÖZET TABLO

HEDEFLERĠN GRUPLANDIRILMASI

Dkey

Bo

yu

t Uzak Hedefler Ülkenin hedefleridir. Eğitimin nihai amacıdır.

Genel Hedefler Milli Eğitim sisteminin ve okulun hedefleridir.

Özel Hedefler Derslerde öğrencilere kazandırılmak istenen davranışları (kazanımları)

ifade eder

Yata

y B

oyu

t

BiliĢsel Alan Zihinsel öğrenme süreçlerinin kullanımını içeren alandır. Düzeyleri; Bilgi, Kavrama, Uygulama, Analiz, Sentez, Değerlendirme

DuyuĢsal Alan İlgi, tutum, sevgi, hoşlanma gibi duygusal eğilimleri içerir. Düzeyleri; Alma, Tepkide bulunma, Değer verme, Örgütleme, Kişilik haline

getirme

Psikomotor Alan

Bedensel eylemleri, becerileri kapsar. Düzeyleri; Algılama, Kurulma, Klavuzla yapma, Mekanikleşme, Beceri haline

getirme, Duruma uydurma, Yaratma

ır

10

www.ebimegitim.com

ÖZET TABLO

HEDEF DAVRANIġLAR

Hedef DavranıĢların Özellikleri

Öğrenci yaşantısına dönüklük Öğrenme ürününe dönüklük Kenetlilik (Konu alanı ile ilişkili olma) Ulaşılabilirlik Genellik ve sınırlılık Bitişiklik Açık seçiklik Tutarlılık

Kritik davranıĢ: Hedefi temsil eden davranışlar arasında önem derecesi yüksek olan ve öncelikli davranışlara, bir başka deyişle eylemin gerçekleşme noktasını belirleyen davranış kritik davranış olarak tanımlanır.

Ölçüt dayanaklı hedefler: Yeterliğe veya performansa dayalı alanlarda belirlenen hedef davranışlar, genellikle hangi nicelikte gerçekleştiğinde öğrenilmiş kabul edileceği belirlenen hedef davranışlar ölçüt dayanaklı hedef davranışlar olarak tanımlanır.

Hedef davranışlar, öğrenme-öğretme sürecini başlatan, yönlendiren ve ölçme değerlendirme işlemine kılavuzluk yapan bir nitelik taşır.

Hedefler, hangi alanda ise, o alanın özelliklerine uygun olarak yazılmalıdır. Hedef davranışlar, somut, özel, gözlenebilir öğrenci davranışları olarak

ifade edilmelidir.

Hedef Belirlemede Göz Önünde Bulundurulması Gereken Durumlar

Toplumun özelliklerinin dikkate alınması Bireylerin özelliklerinin dikkate alınması Konu alanının özelliklerinin dikkate alınması Hedeflerin belirlenmesinde eğitim felsefesinden yararlanılmalıdır Eğitim psikolojisinin verilerinden yararlanılması Eğitim ekonomisinden yararlanılması

Hedef Yazma YaklaĢımları

AĢamalı Hedef Yazma: Hedefler yazılırken Blooom’un aşamalı sınıflama yaklaşımına uygun olarak (bilişsel, duyuşsal ve psikomotor) hedeflerin yazılmasıdır.

Yeterliğe Dayalı Hedef Yazma: Programdaki hedefin gerçekleşmiş sayılabilmesi için önceden bir kriter belirlenerek, hedefin bu kriteri içerecek şekilde düzenlenmesidir.

Modüler Hedef Yazma: Birbiriyle ilişkililiği ve aşamalılığı olmayan ünite veya konuların, bağımsız modüller olarak planlanması durumunda hedefler de de aşamalılık özelliği olup olmadığına bakılmaksızın hedeflerin yazılmasıdır.

Hedeflerin DavranıĢlara DönüĢtürülme Nedenleri

Ölçme - Değerlendirme Yapabilmek. Standart ve birbirine yakın düzeyde eğitim seviyesi oluşturmak. Eğitim-öğretim etkinliklerini yönlendirmek. Programın verimliliğini belirlemek ve arttırmak. Öğrencilerin, kazanacakları davranışları önceden bilmeleri, öğrencilerin

nasıl öğreneceğine ilişkin önceden bilgi verir.

ır

11

www.ebimegitim.com

4. Bölüm. ĠÇERĠK (KONU ALANI) DÜZENLEME

ÖZET TABLO

ĠÇERĠK DÜZENLEME

Ġçerik Düzenleme

Ġlkeleri

Yakından-uzağa

Somuttan-soyuta

Basitten-karmaşığa

Kolaydan-zora

Bugünden-geçmişe

Bilinenden-bilinmeyene

Genelden-özele

Bütün-parça-bütün

Hedeflerle tutarlı olma

Bilimsellik

Anlamlılık

Güncellik

Gerçekçilik

Önkoşul olma

Aşamalılık

Kapsama ilkesi

Tümdengelim

Yaşama yakınlık

Öğrenilebilirlik

Geçerlik

Güvenirlik

Kaynaşıklık

Ġçeri

k D

üzen

lem

e Y

ak

laĢım

ları

Doğrusal

Programlama

İçeriğin düzenlenmesinde konuların, aşamalı, ardışık, sıralı ve önkoşul olma

ilkelerine göre ilişkilendirilerek düzenlenmesidir.

Sarmal

Programlama

Ünite veya konuların, yeri ve zamanı geldikçe tekrar işlenmesi esasına

dayanan programlama modelidir. Konular yeri ve zamanı geldiğinde

tekrarlanır ve her tekrarda yeni bilgilerin eklenmesiyle kapsam sürekli

genişler.

Modüler

Programlama

İçerik, bireye kendi kendine öğrenme olanağı sağlayacak biçimde, kendi

içinde anlamlı bütünlüğe sahip modüler bilgi kümeleri şeklinde düzenlenir.

Piramitsel

Programlama

Eğitim sürecinin ilk yıllarında geniş alan konularının düzenlendiği, sonraki

yıllarda konuların ayrıntılandırılarak giderek uzmanlık alanlarına yönelik

derslerin planlandığı, konu kapsamlarının giderek daraltıldığı içerik

düzenleme yaklaşımıdır.

Çekirdek

Programlama

Programın merkezine, her öğrencinin almak zorunda olduğu çekirdek

derslerin yerleştirildiği, daha sonra öğrencilerin ilgi ve yetenek alanlarına

göre isteğe bağlı olarak alabilecekleri diğer ders ve konuların programlandığı

içerik düzenleme yaklaşımıdır.

Konu Ağı-

Proje Merkezli

Programlama

Grupla veya bireysel öğrenmeyi amaçlayan, konuların projeler halinde

düzenlendiği ve birbirleriyle ilişkilendirildiği içerik düzenleme yaklaşımıdır.

Sorgulama

Merkezli

Programlama

Programda içerik düzenlemede öğrencilerin günlük yaşamlarında

karşılaşabileceği sorunların ve ihtiyaçlarının dikkate alınarak çözümlemeye

dönük düzenlendiği yaklaşımdır.

Belirtke Tablosu

Hedef davranışlarla (kazanımlar) içeriğin bir çizelge üzerinde gösterildiği,

hangi içeriğin hangi hedef davranış düzeyinde (Bloom taksonomisi)

gerçekleştirileceğini gösteren çizelgedir.

ır

12

www.ebimegitim.com

5. Bölüm. EĞĠTĠM DURUMLARI VE PLANLAMA

ÖZET TABLO

EĞĠTĠM DURUMLARI

Eğitim Durumları

(Öğrenme-

Öğretme Süreci)

Eğitim durumları süreci, uygulanacak yöntem ve teknikleri, zamanı,

gerçekleştirilecek etkinlikleri, araç gereçleri, öğrenme ortamının özellikleri,

biçimlendirme ve yetiştirmeye dönük değerlendirme ekinliklerini kapsar.

Eğitim

Durumlarının

Düzenlenmesinde

Temel Ġlkeler

Hedefe uygunluk

Öğrenciye uygunluk

Konu alanının özelliğine uygunluk

Ekonomiklik

Tutarlılık

Öğretim ilkelerine uygunluk

Eğitim

Durumlarının

Düzenlenmesinde

Dikkat Edilecek

Noktalar

Doğrudan edinilen yaşantılar en kalıcı öğrenmeleri sağlamaktadır.

Sözel sembollerle edinilen öğrenmeler hem istenilen düzeyde elde

edilemez, hem de kalıcılığı düşüktür.

Çok sayıda duyu organıyla edinilen bilgiler, az sayıda duyu organıyla

edinilen bilgilere göre daha fazla kalıcıdır.

Kendi kendine edinilen bilgiler, başkalarının yardımıyla edinilen bilgilerden

daha kalıcıdır.

En iyi öğrenme, yaparak, yaşayarak edinilen öğrenmelerdir.

Öğrenilen şeylerin çoğunluğu, görme yoluyla elde edilen öğrenmelerdir.

En iyi öğrenme, somuttan soyuta, basitten karmaşığa gibi, öğrenme

ilkelerine uygun olarak gerçekleşen öğrenmelerdir.

Eğ

itim

Du

rum

ları

nın

Bo

yu

tları

GiriĢ

Öğrenmeye hazır olma sürecidir.

Dikkat çekme, güdüleme (motivasyon), hedeften haberdar etme ve ön

öğrenmelerin hatırlanmasıyla gerçekleşir.

GeliĢme

Davranış değişikliğinin oluşturulduğu öğrenme-öğretme sürecidir. Yöntem-

teknik, araç-gereç kullanımı, öğrenci katılımı, ipuçları, katılım, dönüt-düzeltme,

pekiştirme işlemlerinin gerçekleştiği süreçtir.

Sonuç

Öğrenmelerin kontrol edilerek, hedef davranışlara (kazanımlara) ne düzeyde

ulaşıldığının, öğrenme eksikliklerinin belirlendiği, özet ve tekrarların yapıldığı

ve bir sonraki konunun açıklandığı, dersin son aşamasıdır.

Eğ

itim

Du

rum

ları

Değ

iĢk

en

leri

Ġpucu

Öğrencinin öğrenme için harekete geçirilmeine ve istenen davranışın

yapılmasına yardımcı olan, yol gösteren mesajların, hatırlatıcıların veya

uyarıcıların tümüdür.

Katılım

Öğrencinin etkinlik içerisinde yer alması, soru sorması, sorulara yanıt vermesi,

örnek vermesi, açıklama yapması, zihinsel olarak öğrenmesini

gerçekleştirmesidir.

PekiĢtirme Öğrenilen bir davranışın tekrarlanma sıklığını arttırma veya kalıcılığını azaltma

işlemi “pekiştirme”dir. Bu amaçla kullanılan uyarıcılar ise “pekiştireç” adını alır.

Dönüt-

Düzeltme

Davranışın kazanılıp kazanılmadığı veya ne düzeyde kazanıldığı konusunda

öğrenciye bilgi verilmesine “dönüt”, bu bildirim sonucunda eksikliklerin ve

yanlışlıkların giderilmesine ise “düzeltme” denir.

ır

13

www.ebimegitim.com

ÖZET TABLO

PLAN VE PLAN TÜRLERĠ

Plan

Öğrenme-öğretme sürecinde hangi hedeflere ulaşılacağını, bu hedeflere

ulaşmak için hangi konulardan yararlanılacağı, hangi etkinliklerin

gerçekleştirileceği, hangi yöntem ve tekniklerin kulanılacağı, hangi araç

gereçlerden yararlanılacağı, etkinliklerin gerçekleştirileceği zaman ve

süreyi, uygulama sonunda hedeflere ulaşma düzeyinin nasıl

belirleneceğini yazılı olarak önceden tasarlamasıdır.

Planın Amacı Davranış değiştirme sürecinin tesadüflere bırakılmasını engelleyerek,

hedeflerin istenilen yeterlikte gerçekleştirilmesini sağlamaktır.

Planlamanın Yararları

Davranış değiştirme sürecine “öğretim niteliği” kazandırma.

Uygulamaların rastlantılara kalmasını önleme, sürecine yön verme.

Uygulamaların tutarlılığını arttırma, etkinliklerin verimini yükseltme.

Öğretmene ve öğrenciye yol gösterme, öğretmene güven verme.

Ölçme-değerlendirmede güvenirlik ve geçerliği yükseltme.

Plan Yapma Ġlkeleri

(Planda Bulunması

Gereken Özellikler)

Hedeflere ulaştırıcı nitelikte, bilimsel, öğrencilerin gelişim özellikleri ve

ihtiyaçlarına uygun olmalıdır.

Öğrenme ortamının özellikleri dikkate alınmalı, zümre ve branş

öğretmenleri işbirliği içinde hazırlamalıdır.

Çağdaş eğitim anlayışlarına uygun, açık ve anlaşılır, esnek ve işlevsel

olmalı, öğretim ilkelerine uygun ve uygulanabilir nitelikte olmalıdır.

Pla

n T

ürl

eri

ÜnitelendirilmiĢ

Yıllık Plan

Öğretim yılı boyunca gerçekleştirilecek hedeflerin, konuların, kullanılacak

yöntem, teknik ve stratejilerinin ve değerlendirme esaslarının belirlendiği

ve zamanın düzenlendiği tasarıdır.

Günlük Plan

(Ders Planı

Bir gün içerisinde veya bir derste gerçekleştirilecek etkinliklerin

tasarlandığı planlardır.

Günlük planlar genel olarak, giriş bölümü, gelişme bölümü ve sonuç

bölümü olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır.

Günlük Plan yapmanın yararları;

Eğitim öğretim etkinliklerini düzensizlikten kurtarır.

Öğrenme-öğretme sürecinin öğretim programına uygunluğunu

sağlar.

Derslerde sürekliliği sağlar.

Öğrenme-öğretme sürecinin etkililiğini yükseltir.

Öğrenme-öğretme sürecindeki etkinliklerin belgelendirilmesini

sağlar.

Eğitimde fırsat ve imkan eşitsizliğine katkı sağlar.

Öğretim programlarının değerlendirilmesinde geribildirim sağlar.

ır

14

www.ebimegitim.com

ÖZET TABLO

ÖĞRETĠM MATERYALLERĠ VE ARAÇ-GEREÇ KULLANIMI

Duyu Organlarının

Öğrenmeye Katkısı

En kalıcı öğrenmeler; görme, işitme, dokunma ve söyleme yoluyla elde

edilir ve kalıcılığı % 90 oranındadır.

Kalıcılığı en düşük öğrenmeler, okuma yoluyla elde edilen öğrenmelerdir

ve kalıcılığı % 10’dur.

Öğrenme Ortamlarının

Öğrenmeye Etkisi

Ortamların öğrenme üzerine etkisi aşamalı olarak en etkiliden en etkisize

doğru sıralandığında, aşağıdaki sıralama ortaya çıkmaktadır:

Gerçek ortamlar

Gerçek ortamlara benzeyen yapay ortamlar

Dramatizasyon

Gezi ve gösteriler

Elektronik araç gereçler

Kitap, grafik, harita, yazı tahtası vb.

Sözel semboller

Araç-Gereç

Kullanmanın Yararları

Öğretmenin etkililiğini arttırır.

Öğrencilerin ilgisini çeker, güdülenmelerini sağlar.

Konuları somutlaştırır, bilginin zihinde canlandırılmasını sağlar.

Etkinliklerde monotonluğu önler, alıştırma ve pratik yapmayı sağlar.

Sözde ekonomi sağlar, zaman etkili kullanılır.

Öğretimde açıklık ilkesini gerçekleştirir.

Araç-Gereç

Kullanmanın

Sınırlılıkları

Öğrencilerin düşünme becerilerinin azalmasına neden olabilir.

Ekonomik olmayabilir, kullanım için yeterli zaman olmayabilir.

Öğretmen araç-gereci kullanmak için yeterli bilgi ve beceriye sahip

olmayabilir.

Ders Kitaplarında

Bulunması Gereken

Özellikler

Biçimsel Görünüm: Ders kitaplarının boyu, kullanılan yazıların punto

büyüklüğü, kullanılan resim, grafik, şekil ve fotograflar, sayfa düzeni,

alıştırma soruları gibi ögelerin, eğitim bilimleri açısından doğru ve yaş

düzeyinin özelliklerine uygun olarak düzenlenmiş olması gerekir.

Bilimsel Ġçerik: Kitapta verilen bilgilerin bilimsel olması, hedeflerle

tutarlı, güncel, geçerli, öğrenci gelişim düzeyine uygun, öğrencileri

araştırma, gözlem, inceleme yapmaya yönlendirici bir şekilde

düzenlenmesi gerekir.

Dil ve Anlatım: Kitapta kullanılan dil ve anlatımın, Türkçe kurallarına

uygun olması, öğrencinin yaş gelişim özelliklerine uygun ve anlaşılabilir

bir ifade biçimi kullanılarak hazırlanmış olması gerekir.

ır

15

www.ebimegitim.com

6. Bölüm. EĞĠTĠM PROGRAMLARININ DENENMESĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ

ÖZET TABLO

PROGRAMIN DENENMESĠ

Program

GeliĢtirme

AĢamaları

Programın

Tasarlanması

Programın hangi ögelerden oluşacağının, bu ögelerin

taşıması gereken ilkelerin ve özelliklerin neler olduğunun

belirlenmesi ve bu ögeler arasındaki ilişkinin

düzenlenmesidir.

Programın

Uygulanması Bu aşama, hazırlanan tasarının uygulandığı aşamadır.

Programın

Değerlendirilmesi

Program değerlendirme, belirlenen hedeflere ulaşmada

programın ne derecede etkili olduğunu belirleme sürecidir.

Programın

GeliĢtirilmesi

Program değerlendirmeden elde edilen sonuçlara göre

programdaki eksiklerin giderilmesi, yanlışlıkların düzeltilmesi,

değişikliklerin yapılması sonucunda programın güncelliğinin

ve uygulanabilirliğinin devamı sağlanır.

Program

Denemesinin

(Pilot

Uygulama)

AĢamaları

Uygulamanın planlanması

Deneme yapılacak okullar ve sınıfların seçimi

Yönetici ve öğretmenlere programın tanıtımının yapılması

Programın uygulanması

Deneme uygulamasının değerlendirilmesi ve gerekli düzeltmelerin yapılması

ÖZET TABLO

PROGRAM DEĞERLENDĠRME YAKLAġIMLARI

Program

Değerlendirme

YaklaĢımları

Hedeflere dayalı

değerlendirme

Ürüne dayalı

değerlendirme

Başarıya dayalı

değerlendirme

Erişiye dayalı

değerlendirme

Programın ögelerine

dayalı değerlendirme

Stufflebeam’in bağlam-girdi-süreç-

ürün değerlendirme modeli

Metfessel-Michael değerlendirme

modeli

Eisner’in eğitsel eleştiri

değerlendirme modeli

Provus farklar yaklaşımı

Stake’in uygunluk-olasılık modeli

ır

16

www.ebimegitim.com

7. Bölüm. DÜNYA’DA VE TÜRKĠYE’DE PROGRAM GELĠġTĠRMENĠN TARĠHSEL SÜRECĠ

ÖZET TABLO

DÜNYADA VE TÜRKĠYE’DE PROGRAM GELĠġTĠRMENĠN TARĠHSEL SÜRECĠ

Dü

nyad

a P

rog

ram

GeliĢti

rme

nin

Tari

hsel G

eliĢim

i

Sokrates

Dönemi

Aristokratların (üst sosyo-ekonomik sınıfın) erkek çocuklarının okuma, yazma, şiir, lir

çalma ve matematik alanlarında eğitimini kapsar.

M.Ö. 5. YY Atina’da kültürel birlik sonucu var olan askeri eğitim ile estetik, moral ve bedensel eğitimi

birleştirme çabalarını içerir.

M.Ö. 4. YY

Aristokratlar için eğitimin orta sınıfın gereksinimlerine yanıt vermemesi üzerine, “yaşama

katkısı oranında yararlı eğitim” anlayışıyla, orta sınıf için eğitim ortaya çıkmıştır. Bu

dönemde ortaya çıkan Sofistler sayesinde eğitim ilk kez sivil yaşama katkı sağlamaya

başlamıştır.

M.Ö. 3. YY Romalılar, Yunan Eğitim geleneklerini kendilerine uyarlamışlar, Homeros’un eserlerine,

dilbilgisi ve etkili konuşmaya dayalı bir eğitim oluşturmuşlardır.

Ortaçağ

Avrupası

Bağımsız Kent Devletlerinde eğitim kurumlarının çeşitliliğine ve manastırların etkisine

karşın programlar klasik eserlerin öğretimine dayanan, biçimsel ve dinsel metin ağırlıklı

Latince ve gramer eğitiminden oluşmaktadır.

Snayi

Devrimi

Öncesi

John Comenius tarafından yazılan “Didactica Magna” adlı kitapla ilk kez ders

kitaplarında resimlere yer verilmiş ve çevredeki nesnelerden eğitimde yararlanılmaya

başlanmıştır.

19. YY

Dinsel ve klasik bilgiler veren derslerin yerini Matematik, Kimya, Biyoloji, Astronomi ve

Botanik gibi dersler almıştır.

Eğitim programlarının içeriği ve öğretim yöntemleri konusunda yapılan tartışmalar,

eğitimde program geliştirme alanının doğuşuna temel oluşturmuştur.

Bobbit ve Charters, eğitim programları üzerinde aĢağıdaki çalıĢmaları yapmıĢtır;

Hedeflerin, ihtiyaç belirleme çalışmaları ile belirlenmesi gerektiğini savunmuşlardır.

“Hedef davranış” kavramını ilk kez kullanmışlardır.

Öğrenme yaşantılarının ve amaçların belirlenmesi için ilkeler belirlemişlerdir.

Program geliştirme çalışmaları yapacak olan kişilerin mutlaka alan uzmanı olması

gerekmediğini savunmuşlardır.

Tü

rkiy

e’d

e P

rog

ram

GeliĢ

tirm

en

in

Tari

hi

Program geliştirme alanında ilk çalışma, 1924 yılında çıkarılan Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile

gerçekleştirilmiş, okul programları üzerinde kapsamlı değişiklikler yapılmıştır. Programdaki

değişikliklerin özünü, “laiklik, müsbet bilimler ve batıya dönüĢ” oluşturmuştur.

1926 tarihli İlkokul Programı, öğretimde “toplu tedris” ilkesini getirmiştir.

Eğitim sistemimizde 1950’li yıllara kadar “Müfredat Programı” anlayışıyla devam edilmiş,

1950’lerden sonra bu anlayış yerini “Eğitim Programı” anlayışına bırakmıştır.

1924 yılında Türkiye’ye gelen John Dewey’in hazırladığı rapor doğrultusunda ilköğretim prog-

ramlarının geliştirilmesine ağırlık verilmiş, 1953-1954 yıllarında ise ortaöğretim programlarının

geliştirilmesi ağırlık kazanmıştır.

1950’li yıllara kadar devam eden müfredat programı anlayışı, 1952’de köy okullarında incelemeler

yapan K. V. Wofford’un hazırladığı raporla daha sistematik bir anlayışla yapılmaya başlanmıştır.

1997 yılında sekiz yıllık zorunlu eğitime geçilmesi nedeniyle yeni eğitim programlarının

hazırlanmasına başlanmıştır.

2005 öğretim yılından itibaren ilköğretim okullarınde yeni programlar uygulanmaya başlanmıştır.

ır

17

www.ebimegitim.com

ÖZET TABLO

YENĠ EĞĠTĠM PROGRAMLARIMIZ

2005-2006 Eğitim öğretim yılında uygulanmaya başlanmıştır.

Yeni programlar, aşağıdaki özellikleri taşımaktadır.

1) Davranışçı program yaklaşımları terk edilerek, bilişsel ve yapılandırıcı bir yaklaşıma

geçilmiştir.

2) İlerlemecilik eğitim felsefesi programlara temel oluşturmuştur.

3) İçerik düzenlemeleri, sarmal programlama modeline uygundur.

4) Sadece öğretim değil, eğitim de vurgulanmıştır.

5) AB ve Uluslararası eğitim normları dikkate alınmıştır.

6) Yüzeysel davranış ifadesi yerine, bilgi, beceri, anlayış ve tutumlar konulmuştur.

7) Baskın doğrusal düşünce yerine, karşılıklı nedensellik ilkesi öne çıkarılmıştır.

8) Disiplinler arası bir yaklaşımla belli konular ara disiplinler olarak programın omurgasına

yerleştirilmiştir.

9) Ölçme değerlendirme anlayışında, süreci de değerlendiren bir anlayışa geçilmiştir.

10) Türk Dili bilinci ve Tarih bilinci oluşturulması, programın ana hedefleri arasında yer almıştır.

11) “Nasıl öğretmek”ten çok, “öğrenme”yi merkeze almıştır.

ÖZET TABLO

Program Alan Özellikleri

So

kra

tes

(Genel E

ğitim

)

(Eğitim

in t

üm

ala

nla

rını ka

psam

akta

dır

.) Comenius

(Okul Eğitimi)

Programı

Comenius 1. Okul ortaklıkları

Comenius 2. Okul eğitim personelinin eğitimi

Comenius 3. Bilgi ve İletişim ağları

Erasmus (Yüksek

Öğretim) Programı Yüksek öğretimin tüm seviyelerini kapsamaktadır.

Lingua (Dil

Öğrenimi) Programı

İnsanları yabancı bir dili öğrenmeye teşvik etmek, onların buna ilgi

duymalarını, mevcut değişik fırsatlar hakkında bilgilendirilmelerini ve

öğrenim yeri ve imkanlarına erişim sağlamalarını kolaylaştıracak

projeleri desteklemektedir.

Grundtvig (YaĢam

Boyu Öğrenim)

Programı

Yetişkinlerin okula veya üniversiteye dönerek yeni nitelikler

kazanarak iş bulmasını kolaylaştırmak, bireylerin sosyal ve bireysel

gelişimine katkı sunmak ve aktif bir Avrupa vatandaşı olarak kadın ve

erkeğin rolünü yükseltmeyi hedeflemektedir.

Minerva (Uzaktan ve

Açıköğrenim)

Programı

Minerva, Avrupa Komisyonu tarafından Eğitimin Açık ve Uzaktan

Eğitim (ODL) ile Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT) yoluyla

desteklenmesini hedeflemektedir.

Leonardo (Mesleki Eğitim)

Mesleki eğitimin kalitesinin artırılması ve güçlendirilmesini amaçlar.

Youth (Gençlik

Programı) 15-25 yaş arası gençlerin değişim ve gönüllülük programlarıdır

ır

18

www.ebimegitim.com