ERASMUS+ EDUKACJA DOROSŁYCH

Spotkanie dla beneficjentów programu ERASMUS+

Edukacja dorosłych, akcja 2. Partnerstwa strategiczne na rzecz edukacji

dorosłych – projekty zaakceptowane w konkursie 2017 r.

Warszawa, 27 września 2017

Narodowa Agencja Programu Erasmus+

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

• Wyzwania sektora i kolejne konkursy wniosków

• Przedstawienie się uczestników spotkania i prezentowanie ich projektów

• Realizacja umowy finansowej i zarządzanie projektem

• Monitorowanie realizacji projektów przez Narodową Agencję

• Aspekty finansowe realizacji i rozliczania umowy finansowej

• Raportowanie projektu w systemie Mobility Tool+

• Nowoczesne metody upowszechniania materiałów edukacyjnych, raportów

i wyników badań

• Przedstawienie funkcjonalności platformy EPALE

• Pytania, dyskusja, ewentualne konsultacje

PROGRAM SPOTKANIA

Alina Respondek

ERASMUS+ EDUKACJA DOROSŁYCH

Specyfika sektora, rok 2017.

Polska ma doskonałe osiągnięcia w efektach edukacji osób młodych (wyniki testów

umiejętności, odsetek osób z wykształceniem średnim i wyższym) - jedne z lepszych w Europie.

Niestety, w obszarze uczenia się dorosłych brak osiągnięć, efekty

w Polsce są niższe niż średnia europejska::

1) niskie uczestnictwo w uczeniu się

2) niesatysfakcjonujące wyniki testów umiejętności podstawowych – rozumienia tekstu,

rozumowania matematycznego oraz wykorzystywania technologii informacyjno-

komunikacyjnych (1/5 – 1/4 dorosłych ma te umiejętności na najniższych dwóch

poziomach)

WYZWANIA EDUKACJI DOROSŁYCH

„Edukacja i szkolenia 2020”, poziom odniesienia dotyczący edukacji dorosłych:

uczestnictwo dorosłych w procesie uczenia się przez całe życie

Wskaźnik: uczestnictwo osób w wieku 25-64 lata w uczeniu się formalnym i pozaformalnym w ostatnich czterech

tygodniach przed badaniem

* dane ze strony http://ec.europa.eu/eurostat/web/education-and-training/eu-benchmarks, 1.06.2017

(Labour Force Survey 2016, w Europie badanie koordynuje Eurostat, w Polsce realizuje GUS - prowadzone w sposób ciągły, jedno z największych

badań społecznych)

WYZWANIA EDUKACJI DOROSŁYCH

Rok 2010 2013 2014 2015 2016 Cel - 2020 r.

Europa 9,3% 10,7% 10,7% 10,7% 10,8% min. 15%

Polska 5,2% 4,3% 4,0% 3,5% 3,7% min. 10%

MONITOR KSZTAŁCENIA I SZKOLENIA 2016 POLSKA

EDUCATION AND TRAINING MONITOR 2016 (7 listopada 2016)

Wykres

(kopia z Monitora):

Miejsce w stosunku

do najlepszych (zewnętrzny

pierścień)

i najgorszych wyników

(środek wykresu)

Zbyt wczesne kończenie nauki

NOWY EUROPEJSKI PROGRAM NA RZECZ UMIEJĘTNOŚCI

THE NEW SKILLS AGENDA (czerwiec 2016)

Kluczowy cel:

poprawa umiejętności podstawowych u osób dorosłych w Europie

70 mln Europejczyków nie posiada wystarczających umiejętności czytania

i pisania, a jeszcze więcej osób nie umie rozumować matematycznie i ma niskie umiejętności

cyfrowe.

NOWY EUROPEJSKI PROGRAM NA RZECZ UMIEJĘTNOŚCI

THE NEW SKILLS AGENDA (czerwiec 2016)

Plan obejmujący 10 działań:

1. Gwarancja umiejętności

2. Przegląd europejskich ram kwalifikacji

3. Koalicja na rzecz umiejętności cyfrowych i zatrudnienia

4. Plan działania na rzecz współpracy sektorowej

5. Narzędzie do tworzenia profilu umiejętności obywateli państw trzecich

6. Przegląd ram Europass

7. Kształcenie i szkolenie zawodowe jako pierwszy wybór

8. Przegląd zalecenia w sprawie kompetencji kluczowych

9. Inicjatywa dotycząca monitorowania informacji o dalszych losach absolwentów

10. Propozycja dalszej analizy i wymiany najlepszych praktyk

OBCHODY 30-LECIA PROGRAMU ERASMUS

W tym 30-leciu obecność programu Grundtvig i sektora Edukacja dorosłych od roku 2000

2000-2006 2007-2013 2014-2020

Socrates GRUNDTVIG LLP GRUNDTVIG Erasmus+ EDUKACJA DOROSŁYCH

OBCHODY 30-LECIA PROGRAMU ERASMUS

Najważniejsze rocznicowe wydarzenia w FRSE związane w obszarem edukacji dorosłych:

• Erasmus+ Bus http://erasmusplus.org.pl/bus/ (jeździ cały rok)

• Ambasadorowie Erasmusa+ http://erasmusplus.org.pl/zostan-ambasadorem-erasmusa/

(zgłoszenia były do 20.06.2017)

• Konkurs SelfiE+ http://selfieplus.frse.org.pl/konkurs/ (zgłoszenia do 30.09.2017)

• Konkurs EDUInspirator (zgłoszenia były do 11.09.17) EDUinspiracje http://eduinspiracje.org.pl/

• Europejski Tydzień Umiejętności Zawodowych w Polsce (zapraszamy!):

- konferencja dot. sektora Kształcenie i szkolenia zawodowe (20.11.2017)

- Forum Edukacji Dorosłych (21.11.2017)

• Zapraszamy do odwiedzania strony Akademia Erasmusa+ http://erasmusplus.org.pl/akademia/

1.Rezultaty projektów – przedstaw rezultaty

swojego projektu; co udało się osiągnąć,

jakie efekty przyniosły działania, chodzi

zarówno o rezultaty materialne, jak i

niematerialne.

2.Twój projekt w jednym ujęciu – za pomocą

jednego zdjęcia przedstaw główny temat

działań projektowych.

3.Pokaż nam plusy swojego Erasmusa+ – jak

projekt realizowany w ramach programu

Erasmus+ wpłynął na Twoje życie.

selfie+

CO JESZCZE WAŻNEGO DLA PROGRAMU ERASMUS SIĘ

DZIEJE W ROKU 2017

Europejskie konsultacje społeczne nt. programu Erasmus+. Zebranie uwag i opinii na temat programu

Erasmus+ oraz były także programów poprzedzających program Erasmus+, w tym programu „Uczenie się

przez całe życie” i odnoszą się do ew. następcy programu Erasmus+ (ankieta on-line do 31 maja br.)

Ewaluacja śródokresowa programu Erasmus+. Działania Komisji Europejskiej i krajów uczestniczących,

w tym badania ankietowe i wywiady z wnioskodawcami, beneficjentami i ekspertami oceniającymi wnioski,

ankiety on-line dla Narodowych Agencji.

Role Models. Z inicjatywy Komisji Europejskiej wszystkie kraje uczestniczące w programie Erasmus+

wybierają osoby, które dzięki działaniom edukacyjnym osiągnęły bardzo znaczące pozytywne zmiany w życiu

i chcą się dzielić doświadczeniami z innymi – metoda pracy z osobami wykluczonymi.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego nt. przyszłości programu Erasmus+ 14 września br.

The future of the Erasmus+ programme. (…) the Erasmus+ programme and its successor should focus,

in particular, on lifelong learning and mobility, covering formal, non-formal and informal education, and

that, in so doing, it can support the development of skills and key competences for personal, social and

professional fulfilment, which goes together with the promotion of democratic values, social cohesion,

active citizenship and the integration of migrants and refugees in enabling a wider intercultural dialogue”

• Realizacja celów strategii europejskich w obszarze edukacji, w tym zwłaszcza strategii „Edukacja i szkolenia 2020” (ET 2020)

Interpretacja dla edukacji dorosłych: poprawić uczestnictwo dorosłych w uczeniu się. Projekty sektora ED programu Erasmus+ powinny pomóc: angażować dorosłych w uczenie się, tworzyć dla nich dostosowaną do potrzeb ofertę edukacyjną, spowodować wzrost uczestnictwa w uczeniu się, zwłaszcza dla grup osób z niższymi umiejętnościami/ kompetencjami z trudem lub nieradzących sobie z samodzielnym funkcjonowaniem w społeczeństwie.

• Rozwój krajów partnerskich w obszarze edukacji na poziomie wyższym

• Spełnienie celów współpracy europejskiej w obszarze młodzieży

• Spełnienie celów związanych z rozwojem europejskiego wymiaru sportu

• Promowanie wartości europejskich takich jak godność ludzka, wolność, demokracja, równość, respektowanie prawa i praw obywatelskich

OGÓLNE CELE PROGRAMU ERASMUS+

• Uznawanie nabytych umiejętności i kwalifikacji (w tym Europass)

• Upowszechnienie i wykorzystanie rezultatów projektów (w tym Platforma

Rezultatów Projektów, EPALE)

• Otwarty dostęp do materiałów edukacyjnych dokumentów i mediów

wyprodukowanych w ramach programu (j.w.)

• Międzynarodowy wymiar

• Wielojęzyczność

• Równe szanse i włączenie - dostęp do programu dla grup z mniejszymi

możliwościami i wymagających szczególnego wsparcia

WAŻNE CECHY PROGRAMU ERASMUS+

Akcja 1.

Mobilność edukacyjna

Akcja 2.

Współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk

Mobilność kadry edukacji dorosłych

• projekty trwające od 12 do 24 miesięcy dot.

rozwoju organizacji aktywnej w obszarze

niezawodowej edukacji dorosłych oraz

doskonalenia jej kadry w tym obszarze

• działania w projekcie: zagraniczne wyjazdy

edukacyjne kadry jw. (np. job shadowing, udział

w kursach, seminariach, prowadzenie zajęć w

obszarze niezawodowej edukacji dorosłych)

• budżet w 2017 r.: 699 967 EUR

• termin składania wniosków: początek lutego 2018

Partnerstwa strategiczne na rzecz edukacji dorosłych

• projekty partnerskie trwające od 12 do 36 miesięcy realizowane

wspólnie z partnerami z Europy

• dwa typy projektów:

1) partnerstwa wspierające wymianę dobrych praktyk (35%

budżetu),

2) partnerstwa na rzecz innowacji (65% budżetu)

• działania w projekcie: spotkania partnerów, wymiana dobrych

praktyk i doświadczeń, wyjazdy szkoleniowe dla kadry i słuchaczy,

tworzenie innowacyjnych produktów i ich upowszechnianie

• budżet w 2017 r.: 5 722 191 EUR • termin składania wniosków: koniec marca 2018

EPALE – e-Platforma na rzecz uczenia się dorosłych w Europie

http://ec.europa.eu/epale/pl/

STRUKTURA SEKTORA EDUKACJA DOROSŁYCH

Definicja terminu EDUKACJA DOROSŁYCH na potrzeby programu Erasmus+ z Przewodnika po

Programie Erasmus+ w 2017 r.

„Wszystkie formy niezawodowej edukacji dorosłych zarówno o charakterze

formalnym, jak i pozaformalnym i nieformalnym

(w odniesieniu do ustawicznego szkolenia zawodowego = continuous vocational

training, zobacz „kształcenie i szkolenia zawodowe” )”

Definicja terminu VET z Przewodnika jw.

„Kształcenie i szkolenie, które mają na celu zapewnienie ludziom wiedzy, know-how, umiejętności

lub kompetencji wymaganych w określonych zawodach, a w ogólnym ujęciu na rynku pracy. Do

celów programu Erasmus+ projekty koncentrujące się na kształceniu i szkoleniu zawodowym,

wstępnym lub ustawicznym (VET and CVET), kwalifikują się w ramach działań kształcenia i

szkolenia zawodowego.”

SEKTOR EDUKACJA DOROSŁYCH - DEFINICJA

SEKTOR EDUKACJA DOROSŁYCH - DEFINICJA

Edukacja dorosłych

Edukacja niezawodowa dorosłych

uczenie się dorosłych w celu zdobycia

kompetencji niezawodowych

Dorośli słuchacze

Doskonalenie zawodowe kadry

zdobywanie wiedzy i kompetencji dot.

wspierania „niezawodowego” uczenia się

osób dorosłych, czyli zdobywania przez

nich kompetencji niezawodowych

Kadra edukacji dorosłych

Edukacja niezawodowa dorosłych

W projektach są określane grupy dorosłych słuchaczy oraz ich potrzeby edukacyjne w obszarze

edukacji niezawodowej. Kadry wspierają rozwój kompetencji niezawodowych tych osób.

rozumiemy w

programie jako

jej uczenie się w

programie to

Rozumienie obszaru EDUKACJI DOROSŁYCH – na potrzeby programu Erasmus+

ich uczenie się

w programie to

EDUKACJA DOROSŁYCH – SPECYFIKA SEKTORA

Wnioski składają głównie:

• stowarzyszenia i fundacje aktywne w obszarze edukacji dorosłych (w tym UTW, UL oraz

zajmujące się niepełnosprawnymi)

• instytucje kultury (w tym biblioteki, muzea, domy kultury)

• firmy aktywne w obszarze edukacji dorosłych, np. szkoły językowe

• urzędy pracy, ośrodki pomocy społecznej i inne publiczne placówki wspierające rozwój osób

dorosłych w obszarze niezawodowym

• centra edukacji dorosłych (np. Centra Kształcenia Ustawicznego, w strukturze których są szkoły

ogólnokształcące dla dorosłych)

• uczelnie aktywne w obszarze edukacji dorosłych

• zakłady penitencjarne

AKCJA 1 Mobilność kadry edukacji dorosłych

Szczególnie ważny temat w 2017: odniesienie do potrzeb edukacyjnych osób dorosłych z

grup defaworyzowanych (w tym uchodźcy, poszukujący azylu i migranci)

AKCJA 2 Partnerstwa strategiczne na rzecz edukacji dorosłych

W sektorze Edukacja dorosłych w roku 2017 priorytetem są działania edukacyjne na rzecz osób z niskimi

umiejętnościami lub niskimi kwalifikacjami w celu doskonalenia ich umiejętności pisania, czytania,

rozumowania matematycznego i umiejętności cyfrowych:

1. poprawa i rozwój wysokiej jakości możliwości uczenia się, dostosowanych do indywidualnych potrzeb

ww. osób i dla ww. celu edukacyjnego

2. zwiększanie popytu i uczestnictwa w uczeniu się poprzez strategie aktywizacji, poradnictwa i

motywowania ww. osób i w celu uczenia się jw.

3. doskonalenie kompetencji edukatorów, zwłaszcza pracujących z ww. osobami w celu jw.

… oraz priorytety horyzontalne dla Akcji 2 (dotyczące wszystkich sektorów)

PRIORYTETY SEKTORA EDUKACJA DOROSŁYCH

NA ROK 2017

Statystyki wniosków w obu akcjach – czerwiec 2017

• Stan na 27 września 2017 - 38, ale prawdopodobna akceptacja z rezerwy

Rok konkursowy 2017 – Akcja 2 Złożone wnioski: 90

Zatwierdzone wnioski: 39 (20 – na rzecz innowacji, 19 – wymiana dobrych praktyk)

Wnioski na liście rezerwowej: 13 (tylko na rzecz innowacji)

Średni przyznany budżet: 135 tys. EUR (na rzecz innowacji ok. 3 razy większy niż wymiana d.praktyk. )

Średnia długość trwania zaakcept. projektu: 22,7 miesięcy

STATYSTYKI SEKTORA EDUKACJA DOROSŁYCH

2014 2015 2016 2017

Akcja złożone dofinan-

sowane

złożone dofinan-

sowane

złożone dofinan-

sowane

złożone dofinan-

sowane

Akcja 1 114 43 77 17 99 24 71 29

Akcja 2 64 18 83 20 101 39 90 39*

• Zaproszenie do składania wniosków (dla roku 2017 ogłoszone przez KE 20.10.2016):

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ:JOC_2016_386_R_0009

• Przewodnik po programie Erasmus+ (dla roku 2017 opublikowany przez KE 20.10.2016):

https://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/programme-guide/table-of-contents_en

• Strona Narodowej Agencji – komunikaty (np. o stawkach), instrukcje i formularze wniosków:

http://erasmusplus.org.pl/edukacja-doroslych/

• Wyniki poprzednich konkursów oraz przykłady dobrych praktyk

(Platforma Rezultatów Programu Erasmus+ http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects/,

przykłady projektów z lat ubiegłych www.grundtvig.org.pl)

• EPALE (inspiracje, partnerzy) www.ec.europa.eu/epale

• Spotkania/szkolenia/konsultacje NA

ŹRÓDŁA INFORMACJI

Michał Chodniewicz

ASPEKTY FORMALNE I JAKOŚCIOWE

ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ

PROJEKTÓW W AKCJI 2.

Na czym polega projekt?

Organizacje zajmujące się niezawodową edukacją dorosłych z kilku krajów, zainteresowane

konkretnym tematem – mniej lub bardziej innowacyjnym - i chcące wspólnie nad nim

popracować, we wniosku opisują diagnozę potrzeb i planują wspólne działania, które

odpowiedzą na te potrzeby. Możliwe są 2 typy projektów:

Partnerstwa wspierające wymianę dobrych praktyk (zwykle dla mniej doświadczonych

organizacji, działających zwykle na rzecz społeczności lokalnej)

Partnerstwa na rzecz innowacji, z innowacyjnymi produktami (zwykle dla

doświadczonych organizacji, działających zwykle szerzej na rzecz rozwoju edukacji

dorosłych)

CELE

• Czas trwania projektu: od 12 do 36 miesięcy (określany na etapie wnioskowania)

• Skład partnerski: organizacje z minimum 3 krajów programu (tylko koordynator

składa wniosek)

• Termin składania wniosków: raz w roku (31 marca 2017 r., godz. 12:00:00)

• Termin rozpoczęcia projektu: elastyczny (od 1 września do 31 grudnia 2017 r.)

Projekt musi zakończyć się najpóźniej 31 sierpnia 2020 r.

• Kraje, z którymi można współpracować: 28 państw członkowskich UE, Islandia,

Liechtenstein, Norwegia, Turcja, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii oraz przy

bardzo dobrym uzasadnieniu kraje reszty świata.

• Miejsce realizacji działań: kraje beneficjentów oraz dodatkowo miasta z

siedzibami instytucji UE (Bruksela, Frankfurt, Luksemburg, Sztrasburg, Haga).

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE

Przykładowe działania w projekcie – dla wszystkich typów projektów

• Wymiana doświadczeń i dobrych praktyk między organizacjami z sektora Edukacja

dorosłych (element obecny w każdym projekcie, głównie w mniejszych projektach).

• Spotkania międzynarodowe partnerów dot. koordynacji i wdrażania projektu.

• Międzynarodowe działania dot. szkoleń i uczenia się:

‐ krótkie wspólne szkolenia kadry (3 dni – 2 mies.);

‐ dłuższe pobyty szkoleniowe kadry - prowadzenie zajęć w zagranicznej organizacji partnerskiej (2–12 mies.);

‐ łączona mobilność (physical & virtual mobility) dorosłych słuchaczy (5 dni – 2 mies.).

DZIAŁANIA

Przykładowe działania w projekcie – tylko dla projektów na rzecz innowacji

• Opracowywanie, testowanie i zatwierdzanie innowacyjnych programów, metod i

narzędzi edukacyjnych – tzw. Rezultatów Pracy Intelektualnej.

Rezultaty muszą być istotne pod względem jakościowym i ilościowym oraz możliwe

do szerokiego upowszechnienia i wykorzystania przez inne zainteresowane

podmioty. Rezultaty muszą wspierać rozwój edukacji dorosłych.

• Wydarzenia upowszechniające ww. Rezultaty Pracy Intelektualnej, takie jak

konferencje i seminaria. Służą one upowszechnianiu już opracowanych rezultatów.

DZIAŁANIA

Kto jest uprawniony w Akcji 2. w sektorze Edukacja dorosłych:

Uczestniczące organizacje:

• organizacje prywatne lub publiczne aktywne w obszarze edukacji dorosłych, np.

stowarzyszenia, fundacje, instytucje kultury, władze lokalne.

Grupy docelowe:

• kadra edukacji dorosłych (wspierająca uczenie się w zakresie niezawodowym),

• dorośli słuchacze uczący się aspektów niezawodowych.

GRUPY DOCELOWE

1. Warunki Szczególne (WS)

2. Załączniki:

0. Dane identyfikacyjne umowy (strona zerowa);

I. Warunki Ogólne (WO);

II. Opis Projektu, Szacunkowy budżet projektu, Lista pozostałych beneficjentów;

III. Zasady finansowe i umowne;

IV. Stawki mające zastosowanie w umowie;

V. Pełnomocnictwa udzielone Koordynatorowi przez pozostałych Beneficjentów;

VI. Wzór Potwierdzenia otrzymanych środków finansowych.

Załączniki I, III, IV dostępne są na stronie erasmusplus.org.pl, zał. VI w Systemie dokumentów Online FRSE.

UMOWA FINANSOWA - STRUKTURA

• Umowę podpisuje tylko Koordynator projektu.

• Czas realizacji działań w okresie od 1 września – 31 grudnia 2017 do maksymalnie 31

sierpnia 2020.

• Podpisanie umowy jest uzależnione od badania wiarygodności finansowej (dofinansowanie

>60000 EUR, ale nie dotyczy organizacji publicznych).

• Wysokość zaliczek zgodnie z zapisami w Umowie finansowej.

Standardowo, umowa bez zabezpieczenia: zaliczka 30 dni po podpisaniu umowy – dla

projektów do 24 miesięcy jedna zaliczka 80%, a dla dłuższych dwie zaliczki po 40%.

Umowa z zabezpieczeniem – kolejny slajd

• Warunki dotyczące wypłaty zaliczek mogą być zmodyfikowane w wyniku badania

wiarygodności finansowej i wprowadzenia zabezpieczenia umowy.

• Wzór umowy – obowiązuje we wszystkich krajach, opracowany przez KE.

PODPISANIE UMOWY FINANSOWEJ

Możliwe formy zabezpieczenia umowy:

• rozłożenie dofinansowania na większą liczbę rat zaliczkowych,

• weksel in blanco z poręczeniem z deklaracją wekslową z poręczeniem,

• weksel in blanco z deklaracją wekslową,

• refundacja poniesionych kosztów (w formie rat),

• gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa,

• połączone formy powyższych zabezpieczeń.

ZABEZPIECZENIE UMOWY FINANSOWEJ

OBOWIĄZKI WSZYSTKICH BENEFICJENTÓW, W TYM

KOORDYNATORA (ART. II.2.1, II.2.2 WO)

• Beneficjenci - partnerzy projektu są odpowiedzialni solidarnie za realizację

projektu zgodnie z postanowieniami umowy, w tym zapisami wniosku o

dofinansowanie.

• Beneficjenci powinni stworzyć i przyjąć wewnętrzną umowę dot. realizacji

obowiązków wynikających z umowy.

• Partnerzy są zobowiązani do:

– informowania Koordynatora o wszelkich zmianach mogących mieć wpływ na

realizowany projekt, np. o swojej sytuacji prawnej,

– dostarczania Koordynatorowi wszelkich informacji oraz dokumentacji niezbędnej

m. in. dla procesów raportowania, kontroli i monitoringu,

– dostarczania informacji oraz dokumentacji bezpośrednio do NA i KE zgodnie z

zapisami Umowy finansowej.

OBOWIĄZKI KOORDYNATORA (ART. II.2.3 WO, I.4.8 WS)

• Monitorowanie projektu pod względem jego prawidłowej realizacji.

• Pośredniczenie w komunikacji pomiędzy pozostałymi beneficjentami i NA.

• Informowanie NA o wszelkich zmianach dot. każdego Beneficjenta (dane

adresowe, stan prawny, finansowy, własnościowy, organizacyjny).

• Informowanie NA o wszelkich wydarzeniach i ogólnościach, które mogą mieć wpływ

na zmianę realizowanego projekt.

• Dostarczanie NA wszelkich informacji i dokumentacji związanej z realizowanym

projektem, zgodnie z postanowieniami Umowy.

• Przekazywanie pozostałym Beneficjentom otrzymanych środków finansowych bez

zbędnej zwłoki (za pomocą przelewów bankowych).

WSPÓŁPRACA Z PARTNERAMI

• Częste i regularne kontakty e-mailowe.

• Nie kasujemy e-maili, zbieramy dokumentację ustaleń/próśb.

• Powołujemy się, podpinamy do korespondencji ważne e-maile z ustaleniami.

• Spotkania partnerów – jesteśmy dobrze przygotowani i uczestniczymy aktywnie.

• Spotkanie w Polsce – starannie przygotowujemy i dokumentujemy, rozsyłamy

informacje, wymagania, notki po spotkaniach/ protokoły.

• Uzgadniamy z partnerami wszystkie ważne etapy i zadania – ustalamy kto, co i

kiedy robi.

• Spisujemy uzgodnienia podczas spotkań - protokoły podpisujemy lub zachowujemy

akceptację e-mailową.

DOKUMENTOWANIE DZIAŁAŃ PROJEKTOWYCH –

PRZYKŁADY DOKUMENTACJI

Poza dokumentami określonymi w umowie (Zał. III, WO), należy przechowywać dokumenty merytoryczne np.:

• dokumentacja dot. rekrutacji uczestników mobilności i działań projektowych

• listy obecności uczestników działań przygotowawczych i upowszechniających

• umowy z usługodawcami (np. osobami zapewniającymi przygotowanie językowe, grafikami opracowującymi

materiały promocyjne)

• programy szkoleń zagranicznych

• wypracowane produkty, wyniki prac: sprawozdania z wyjazdów, artykuły dotyczące realizacji projektu itp.

• dokumentacja dotycząca ewaluacji mobilności i całego projektu

• fotografie, nagrania

• korespondencja z partnerami i NA

• zapisy stron internetowych

• dokumentacja związana z upowszechnianiem i wdrażaniem rezultatów

Zmiany w projektach

• O wszystkich istotnych zmianach należy informować NA z odpowiednim wyprzedzeniem, choć nie

wszystkie modyfikacje wymagają zgody NA/aneksu.

• Najczęściej zgłaszane przez beneficjentów zmiany dotyczą harmonogramu realizowanych działań oraz

zmian w budżecie.

• Wprowadzane zmiany nie mogą zmieniać głównych założeń projektu i muszą być dobrze

uzasadnione.

• Zalecane jest, aby korespondencja dotycząca wprowadzanych zmian, w tym ewentualnych zgód

wyrażanych przez NA, była przechowywana w dokumentacji projektu.

• Wszystkie merytoryczne zmiany należy opisać w raporcie końcowym.

• Zalecane jest także dokumentowanie wszelkich zmian w odniesieniu do zadań poszczególnych

partnerów.

ZMIANY W PROJEKTACH

Zmiany w umowie finansowej wymagające podpisania aneksu z NA:

zmiana formy prawnej i nazwy beneficjenta (nie dotyczy zmiany samej nazwy),

zmiana organu prowadzącego,

zmiana rachunku bankowego,

zmiana okresu realizacji projektu,

zmiana harmonogramu sprawozdawczości (terminów składania raportów),

zmiany w budżecie (przekroczenie limitów określonych w umowie),

zmiana okresu realizacji projektu.

Do powyższego wykazu mogą zostać dodane kolejne sytuacje wymagające aneksu.

- W przypadku ww. zmian należy złożyć wniosek o zmianę najpóźniej na 30 dni przed końcem

okresu obowiązywania umowy (zakończeniem realizacji projektu)

http://erasmusplus.org.pl/dokumenty/edukacja-doroslych/.

ZMIANY W UMOWIE FINANSOWEJ

KONTAKT Z NA

Zapewnienie możliwości szybkiego kontaktu z osobami zaangażowanymi w realizację projektu

• NA w pierwszej kolejności kontaktuje się z osobą wskazaną w umowie jako osoba do kontaktu.

• Preferowane rozwiązanie: żeby więcej niż jedna osoba była w pełni zorientowana w sprawach

projektowych.

• W wyjątkowych okolicznościach - jeśli pytanie w sprawie projektu kieruje do NA inna osoba z

organizacji niż jej prawny przedstawiciel lub osoba do kontaktu, prosimy wówczas, żeby było

ono kierowane także do wiadomości osoby kontaktowej podanej w umowie finansowej.

• W przypadku zmiany osoby do kontaktu należy bezzwłocznie poinformować NA w formie

pisemnej. Pismo musi być podpisane zgodnie ze sposobem reprezentowania danej organizacji.

Obowiązek informowania o otrzymanym dofinansowaniu

• Obowiązek ten oraz zasady wykorzystania emblematów UE określa umowa finansowa (art.II.8 WO).

• Dodatkowo kwestie te opisuje materiał opracowany przez FRSE: „Zastosowanie logo programu

Erasmus+” (http://erasmusplus.org.pl/do-pobrania).

• Nie wolno posługiwać się logo FRSE.

• Informacje na stronie internetowej powinny być na bieżąco aktualizowane.

• Publikacje na temat projektu powinny zawierać wyczerpujące informacje na temat projektu

(podstawowe dane: tytuł projektu, informacja o sektorze programu Erasmus+ i akcji, informacje na

temat celów projektu i jego uczestnikach).

• Publikacje internetowe są sprawdzanie przez NA na etapie oceny raportu końcowego.

• Beneficjenci mają obowiązek upowszechniania rezultatów projektów na Platformie Rezultatów

Projektów Erasmus+ http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects/ oraz zachęcani są do

umieszczania ich również na platformie EPALE https://ec.europa.eu/epale/pl.

INFORMACJA O DOFINANSOWANIU

UPRAWNIONE DZIAŁANIA (ART I.2.A., ZAŁ. III)

KATEGORIA: ZARZĄDZANIE I WDRAŻANIE PROJEKTU

• Działania i rezultaty z tej kategorii muszą odzwierciedlać zapisy we wniosku.

• Dystrybucja kwot musi być uzgodniona między partnerami w zależności od ich

nakładu pracy oraz wkładu w działania Projektu i wytworzenie jego rezultatów.

Przykładowe działania:

• Zarządzanie projektem (planowanie, komunikacja, współpraca z partnerami).

• Materiały i narzędzia na małą skalę, w tym dot. dotyczące uczenia

się/nauczania/szkoleń ; wirtualna współpraca i działania lokalne (np. działania

projektowe ze słuchaczami, w tym szkolenia, organizowanie i zapewnianie

mentoringu w ramach uczenia się/działań szkoleniowych, itd.).

• Działania związane z informowaniem, promowaniem i rozpowszechnianiem projektu

(np. broszury, ulotki, informacje na stronach internetowych itd.).

UPRAWNIONE DZIAŁANIA (ART. I.2.B., ZAŁ. III)

KATEGORIA: MIĘDZYNARODOWE SPOTKANIA PROJEKTOWE

• Domyślnym miejscem wyjazdu i przyjazdu uczestników spotkań są siedziby

organizacji wysyłających i przyjmujących (wyjątki należy uzasadnić na etapie

raportowania).

• Należy wykazać formalne powiązanie organizacji Beneficjenta z uczestnikiem

wyjazdu (zatrudnienie w organizacji lub jako wolontariusz lub osoby uczące się

w organizacji beneficjenta).

• Przykładowe działania:

Robocze spotkania związane z koordynacją i wdrażaniem projektu – również

możliwy jest udział słuchaczy, jeżeli jest to uzasadnione celami projektu.

UPRAWNIONE DZIAŁANIA (ART. I.II.C., ZAŁ. III)

KATEGORIA: REZULTATY PRACY INTELEKTUALNEJ (RPI)

• Koordynator jest zobowiązany umieścić rezultaty projektu na Platformie Rezultatów Projektów E+).

• Osoba pracująca nad RPI musi być formalnie powiązana z organizacją (zatrudnienie lub jako

wolontariusz) i być związana z danym obszarem edukacji.

• Nie można finansować pracy w kategoriach „managers” i „administrative staff” przy braku

akceptacji przez NA dofinansowania dla tych kategorii.

Przykładowe działania:

• Rezultaty pracy intelektualnej/materialne produkty takie jak programy nauczania, materiały

pedagogiczne, otwarte zasoby edukacyjne (OER), narzędzia informatyczne, analizy, badania, metody

wzajemnego uczenia się itd.).

• Rezultaty pracy intelektualnej muszą być istotne pod względem jakościowym i ilościowym oraz

możliwe do szerokiego wykorzystania.

UPRAWNIONE DZIAŁANIA (ART. I.II.D., ZAŁ. III)

KATEGORIA: WYDARZENIA UPOWSZECHNIAJĄCE

REZULTATY PRACY INTELEKTUALNEJ (WURPI)

• WURPI są możliwe do zrealizowania wyłącznie w odniesieniu do RPI, dla których

przyznano dofinansowanie.

• Dofinansowanie może dotyczyć tylko tych uczestników WURPI,

którzy nie są związani z organizacjami Beneficjenta (nie dla pracowników organizacji).

• Miejscem wydarzenia może być wyłącznie kraj, w którym ma siedzibę Beneficjent

(koordynator albo partner) albo jedno z miast, w których siedziby mają instytucje Unii

Europejskiej.

Przykładowe działania:

• Krajowe i transnarodowe konferencje, seminaria i wydarzenia mające na celu wymianę i

rozpowszechnianie rezultatów pracy intelektualnej zrealizowanych w ramach projektu.

UPRAWNIONE DZIAŁANIA (ART.I.2.E., ZAŁ. III)

KATEGORIA: MIĘDZYNARODOWE DZIAŁANIA ZWIĄZANE

Z UCZENIEM SIĘ / NAUCZANIEM / SZKOLENIAMI

• Działania z udziałem słuchaczy i te dla kadry trwające powyżej 2 miesięcy

mogą się odbywać wyłącznie w Krajach Programu i w mieście, w którym

siedziby mają instytucje Unii Europejskiej.

• Beneficjent musi wykazać formalny związek z uczestnikami działania -

uprawione osoby to pracownicy i słuchacze organizacji Beneficjenta

(zależnie od typu działania).

• Działania mogą łączyć różne formy szkoleniowe: warsztaty, wykłady,

praktyki, seminaria, wizyty studyjne, itp.

UPRAWNIONE DZIAŁANIA (ART. II.II.A/B, ZAŁ.)

KATEGORIA: WSPARCIE UCZESTNIKÓW PROJEKTU ZE

SPECJALNYMI POTRZEBAMI, KOSZTY NADZWYCZAJNE

Wsparcie uczestników ze specjalnymi potrzebami:

• Możliwość wykorzystania kategorii budżetu Wsparcie Uczestników Projektu ze

Specjalnymi Potrzebami jest ograniczona tylko do uczestników biorących udział w

Międzynarodowych Działaniach Związanych z Uczeniem

się/Nauczaniem/Szkoleniami.

Koszty nadzwyczajne:

• Zakup usług i towarów niezbędnych do realizacji projektu, których beneficjenci nie

są w stanie zapewnić samodzielnie. Nie mogą obejmować typowego sprzętu

biurowego wykorzystywanego w ramach bieżącej działalności.

RAPORTY POSTĘPÓW, PRZEJŚCIOWE I KOLEJNE PŁATNOŚCI

ZALICZKOWE (1/2) (ART. I.4.2/3 WS)

Cele:

1. Monitorowanie przez Narodową Agencję prawidłowości realizacji projektów.

2. Wsparcie Beneficjentów w przypadku problemów powstałych podczas realizacji

projektów.

3. Wstępna identyfikacja kandydatów do przykładów dobrej praktyki.

4. Dodatkowo w przypadku raportu przejściowego: Weryfikacja dotychczas przyznanego

dofinansowania, wypłata kolejnych płatności zaliczkowych lub w postaci rat

refundowanych.

Forma: Dokument składany elektronicznie w Mobility Tool+.

RAPORTY POSTĘPÓW, PRZEJŚCIOWE I KOLEJNE PŁATNOŚCI

ZALICZKOWE (2/2) (ART. I.4.2/3 WS)

Wymóg złożenia raportu postępów dotyczy wszystkich projektów, zgodnie z zapisami umowy

finansowej.

Wymóg złożenia raportu przejściowego dotyczy projektów:

• powyżej 24 miesięcy (zawsze ma miejsce druga płatność zaliczkowa)

• z zabezpieczeniem w przypadku rozłożenia płatności zaliczkowych na większą liczbę rat,

• z zabezpieczeniem w przypadku rat refundowanych.

Termin dla NA na sprawdzenie raportu / wypłatę płatności: 60 dni.

RAPORT KOŃCOWY– ROZLICZENIE PROJEKTU (1/2)

(ZAŁ. III CZ. IV)

Ocena realizacji projektu będzie opierać się na:

• raporcie końcowym złożonym przez Koordynatora wg kryteriów określonych m. in. w zał. III,

• produktach i rezultatach wytworzonych w ramach projektu.

• NA weźmie pod uwagę także informacje z innych źródeł, w tym przeprowadzonych wizyt

monitorujących i kontroli.

• Ocena w oparciu o kryteria jakościowe i ocenę punktową uzyskaną w ramach 100 punktowej

skali – ustalone przez Komisję Europejską.

• Jeśli wynik punktowy niższy niż 50 punktów, NA zmniejszy ostateczną kwotę przyznanego

dofinansowania z uwagi na niski poziom jakości, częściową lub nieterminową realizację

Projektu.

• Dofinansowanie zostanie również obniżone o wysokość odpowiadającą niezrealizowanym

działaniom.

Raport a wniosek

• Przy pisaniu raportu należy odnosić się do planów opisanych we wniosku. Ewentualne zmiany należy

przedstawić i uzasadnić.

• Należy przedstawiać jak najbardziej konkretne informacje dotyczące poszczególnych aspektów

realizacji projektu (np. w przypadku działań upowszechniających - dane na temat datprzeprowadzenia

spotkań, liczby i profilu ich uczestników oraz tematyki działań).

Inne istotne kwestie

• Przy powoływaniu się na publikacje internetowe dobrze jest podać bezpośredni link do nich.

• Jeśli przy realizacji projektu wykorzystywana była platforma EPALE, warto opisać to w raporcie.

Stopień realizacji działań i ich jakość a wysokość dofinansowania

• Niezrealizowane/nieuprawnione mobilności, działania, itp. -> nieuznanie dofinansowania tych działań.

• Niska jakość, częściowa lub nieterminowa realizacja projektu -> pomniejszenie kwoty dofinansowania

(zgodnie z zasadami opisanymi w zał. III do umowy).

RAPORT KOŃCOWY– ROZLICZENIE PROJEKTU (2/2)

(ZAŁ. III CZ. IV)

NARZĘDZIA IT DOT. RAPORTOWANIA WYMAGANE PRZEZ

NA I KE (ART. I.9 WS)

1. Mobility Tool+ – platforma internetowa służąca do raportowania. Koordynator jest

zobowiązany do składania raportów postępów/przejściowych i końcowego w ww.

narzędziu.

2. Platforma Rezultatów Projektów Erasmus +

http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects/.

Koordynator jest zobowiązany do umieszczenia produktów projektu na platformie.

Warunkiem akceptacji raportu końcowego jest zamieszczenie produktów na

platformie (w terminie na złożenie raportu).

EWALUACJA PROJEKTU

• Ewaluacja - nieodzowny element procesu zarządzania projektem, często niewłaściwie ograniczany

do oceny poziomu satysfakcji uczestników działań projektowych i mobilności

• Cele ewaluacji:

– sprawdzenie, czy i w jakim stopniu osiągane są cele projektu (zgodnie z wnioskiem o

dofinansowanie) i czy projekt przyczynił się do realizacji celów programu i sektora Edukacja

dorosłych;

– ocena dostosowania działań do celów i potrzeb;

– określenie słabych i mocnych stron przedsięwzięcia, ewentualnych obszarów do poprawy;

– źródło informacji dla znalezienia rozwiązania problemów.

• Obszary ewaluacji: rekrutacja uczestników, działania przygotowawcze, przebieg szkoleń, rezultaty

projektu, współpraca z partnerami, działania upowszechniające i dotyczące wdrażania rezultatów

• Ewaluacja może dotyczyć różnych grup zaangażowanych w projekt i służyć np. sprawdzeniu, jak

projekt przyczynił się do rozwoju kadry, czy miał wpływ na efekty edukacyjne dorosłych osób

uczących się przy wsparciu Beneficjenta.

PRZECHOWYWANIE DOKUMENTACJI (ART. II.27.2 WO)

• Beneficjenci muszą przechowywać wszystkie oryginały dokumentów, w

szczególności dowody rachunkowe i podatkowe, w odpowiedniej formie, w tym

również w formie elektronicznej, jeżeli jest to dopuszczalne zgodnie z

obowiązującymi w danym państwie przepisami i jeżeli takie przechowywanie

odbywa się zgodnie z warunkami określonymi w tych przepisach, przez okres

pięciu lat od dnia płatności salda.

• Powyższy okres będzie ograniczony do trzech lat, jeśli kwota dofinansowania

ustalona w Artykule I.3.1 nie przekroczy 60 tys. EUR, jeśli przepisy prawa

krajowego nie wymagają dłuższego okresu przechowywania.

PRZYKŁADY DOBREJ PRAKTYKI I INFORMACJE O

PROJEKTACH

• Platforma Rezultatów Projektów Erasmus+ http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-

plus/projects/

• Strona internetowa Narodowej Agencji – wyniki konkursu EduInspiracje i EduInspirator

• Publikacje Narodowej Agencji (m.in. raporty roczne, broszury tematyczne)

• Newsletter, oraz kwartalnik FRSE

• Seminaria, konferencje, spotkania organizowane przez Narodową Agencję z udziałem

Beneficjentów

• Prosimy o odpowiadanie na nasze prośby….

PROSIMY PAMIĘTAĆ O:

• Dokumentowaniu wszystkich działań, w tym wyjazdowych.

• Stronie internetowej – od początku realizacji, stale uaktualniana.

• Współpracy z lokalnymi organizacjami i instytucjami – w miarę możliwości

rozszerzyć działania projektowe poza własną organizację.

• Ewaluacji projektu – powinna obejmować cały okres trwania projektu i w

szczególności uwzględniać opinie i potrzeby uczestniczących w projekcie słuchaczy.

• Promocji projektu i wdrażaniu rezultatów – nie tylko wewnątrz własnej

organizacji, ale wśród szerszej społeczności lokalnej / w kraju.

• Kontaktowaniu się z Narodową Agencją w przypadku jakichkolwiek problemów i

wątpliwości związanych z realizacją projektu.

Jakub Kozłowski

MONITORING PROJEKTÓW PRZEZ

NARODOWĄ AGENCJĘ

MONITORING projektów – cele

- sprawdzenie zgodności realizacji projektu z założeniami

- wsparcie beneficjenta

- poznanie projektu i beneficjenta

MONITORING PROJEKTÓW - RODZAJE

-Bieżący (zdalny, w oparciu o raporty postępów/przejściowe)

-Wizyta monitorująca - zapowiedziana ok. 2 tygodni przed (w

oparciu o specjalny kwestionariusz)

WIZYTA MONITORUJĄCA

PRZEPROWADZONA JEST W SYTUACJI:

• zaniepokojenia NA o prawidłową realizację projektu,

• realizacji kilku projektów przez jednego beneficjenta,

• zabezpieczenia umowy gwarancją finansową, ratami refundowanymi, rozłożenie płatności na większą liczbę zaliczek,

• wyjątkowości projektu (tematyka, innowacyjność, grupa docelowa),

• identyfikacji przykładów „dobrych praktyk”

RAPORTOWANIE PROJEKTU

W SYSTEMIE MOBILITY TOOL+

Wojciech Zawadzki

MOBILITY TOOL+ WPROWADZENIE

Jak dostać się do MT+?

Przedstawiciel NA

Uruchamia transfer danych

Koordynator

Otrzymuje e-mail na adres,

który podany był we

wniosku

MOBILITY TOOL+ WPROWADZENIE

Koordynator loguje się do MT+ przez EU Login (jeśli nie był

wcześniej zarejestrowany, konieczna jest rejestracja)

MOBILITY TOOL+ WPROWADZENIE

Do logowania się do Mobility Tool+ należy użyć dokładnie tego samego adresu e-mail, na

który przyszło powiadomienie o dostępie do projektu.

MOBILITY TOOL+ WPROWADZENIE

MOBILITY TOOL+ WPROWADZENIE

Kiedy wprowadzać dane na temat projektu do Mobility Tool+?

NA BIEŻĄCO, nie warto zostawiać tego na moment tuż przed złożeniem

raportu.

MOBILITY TOOL+

Dane wprowadzane przez beneficjenta:

• zarządzanie projektem (koszty ryczałtowe zarządzania)

• międzynarodowe spotkania projektowe (tytuł, uczestnicy)

• działania związane z uczeniem się, nauczaniem, szkoleniami (rodzaj

działania, opis, uczestnicy)

• rezultaty pracy intelektualnej (koszty ryczałtowe, opis, osoby)

• wydarzenia upowszechniające rezultaty pracy intelektualnej (opis)

• koszty nadzwyczajne (wartość rzeczywista, opis)

Beneficjent nie może zmieniać danych własnej organizacji (np. nazwy,

adresu) ani dat realizacji projektu - może to zrobić tylko NA.

MOBILITY TOOL+ WPROWADZANIE DANYCH

Możliwe rodzaje raportów:

• raport postępu – progress - w trakcie realizacji projektu

• raport przejściowy – interim - w trakcie realizacji projektu

• raport końcowy – po zakończeniu realizacji projektu

zależą od czasu trwania projektu, wysokości dofinansowania, liczby rat

oraz ew. indywidualnych ustaleń z beneficjentem – terminy składania

raportu są ustalone w umowie finansowej.

Raporty w trakcie realizacji projektu są udostępniane w systemie Mobility

Tool+ przez opiekuna projektu z NA tuż przed końcem okresu

sprawozdawczości.

RODZAJE RAPORTÓW

Przed przystąpieniem do składania raportu końcowego:

1. Zapoznanie się z filmikami instruktażowymi:

http://erasmusplus.org.pl/raportowanie/

2. Sprawdzenie aktualności danych – opisu działań i ich uczestników w

systemie Mobility Tool+

3. Sprawdzenie poprawności budżetu zgodnie z umową finansową z NA

RAPORTOWANIE

1. Wygenerowanie raportu w systemie Mobility Tool+

2. Wypełnienie raportu

3. Wydrukowanie, podpisanie i zeskanowanie oświadczenia (dostępne po

zakończeniu wypełniania raportu -> START SUBMISSION PROCESS)

4. Dodanie wymaganych załączników (Oświadczenie)

5. Wysłanie raportu w formie elektronicznej -> SUBMIT BENEFICIARY

REPORT

6. Po wysłaniu raport będzie zablokowany do edycji

PROCES SKŁADANIA RAPORTU

Ocena jakościowa

raportu przez

ekspertów

(raport zablokowany

do edycji)

Raport

Informacja o

rozliczeniu

raportu

Analiza finansowa -

ostateczna kwota

dofinansowania jest

uzależniona nie tylko od

stopnia realizacji

działań, ale również od

ich jakości

RAPORTOWANIE – RAPORT KOŃCOWY

Pracownik NA Koordynator

projektu

W przypadku problemów/niejasności

EUROPASS

Wojciech Zawadzki

EUROPASS

Europass-Mobilność jest elementem portfolio 5 dokumentów Europass –

nie każdy musi mieć wszystkie, ale ten stanowi ukoronowanie Paszportu

Umiejętności

EUROPASS-MOBILNOŚĆ

Dlaczego warto uzyskać dokument Europass-Mobilność?

• jest poświadczony przez organizacje partnerskie oraz Krajowe Centrum Europass;

• prezentuje efekty mobilności edukacyjnej – działań szkoleniowych;

• szczegółowo przedstawia doświadczenia zdobyte podczas szkolenia, treningu zagranicznego w sposób jednolity dla wszystkich krajów europejskich

• ułatwia przejrzystą ocenę umiejętności, kwalifikacji i wiedzy zdobytych poza granicami kraju;

Zapraszamy na www.europass.org.pl

EUROPASS-MOBILNOŚĆ

Co należy zrobić aby otrzymać potwierdzony dokument Europass–Mobilność?

• skorzystać z aplikacji OnLine.System dokumentów OnLine – aplikacja do wydawania

dokumentów – https://online.frse.org.pl;

• wypełnić poszczególne sekcje dokumentu (korzystamy z instrukcji dostępnych na stronie

Krajowego Centrum Europass);

• wydrukować dokument;

• potwierdzić przez organizację wysyłającą i przyjmującą;

• przesłać oryginały wszystkich podpisanych dokumentów

(po jednym dokumencie dla każdej osoby w wersjach

językowych) na adres Krajowego Centrum Europass

• Michał Chodniewicz mchodniewicz@frse.org.pl, 22 46 31 234

• Jakub Kozłowski jkozlowski@frse.org.pl, 22 46 31 235

• Wojciech Zawadzki wzawadzki@frse.org.pl, 22 46 31 237

Alina Respondek - koordynator Zespołu Edukacja Dorosłych

arespondek@frse.org.pl, 22 46 31 232

Dziękujemy za uwagę !

ZESPÓŁ AKCJI 2 – DANE KONTAKTOWE