program adaptacyjny dla dzieci 3 - letnich · nieśmiałość, chętnie uczestniczy w zabawach i...
TRANSCRIPT
PRZEDSZKOLE SAMORZĄDOWE W DESZCZNIE
PROGRAM ADAPTACYJNY
DLA DZIECI 3 - LETNICH
Opracowała: mgr Janina Danuta Wangryn
Deszczno, 2013r.
SPIS TREŚCI
1.Wstęp………………………………………………………………………........... 3
2. Cele i zadania programu.........................................................................4
3.Adaptacja i modele zachowań adaptacyjnych u dzieci...............5
4. Zasady sukcesu adaptacji.......................................................................6
5. Spotkania adaptacyjne i forma ich realizacji.................................8
6. Scenariusze zabaw integracyjno- zapoznawczych......................9
10. Plan działań adaptacyjnych..............................................................11
11.Załączniki..................................................................................................13
12.Bibliografia……………………………………………………………….......21
WSTĘP
„ .... mów dziecku, że jest dobre,
że może, że potrafi”.
/ Janusz Korczak/
Od trzeciego roku życia zaczyna się okres zwany przedszkolnym. Znaczna liczba
dzieci po ukończeniu trzech lat zaczyna uczęszczać do przedszkola. Moment przekroczenia
przez dziecko 3-letnie progu przedszkola jest nadzwyczaj trudnym przeżyciem, dlatego
konieczne jest wspieranie go przez rodzinę
i nauczycieli. Z tego względu szczególną uwagę należy poświęcić procesowi przystosowania
się małych dzieci do instytucji wychowania zbiorowego, jaką jest przedszkole. W czasie
zapisów dzieci rodzice często zadają pytania: co dziecko idące do przedszkola powinno
umieć?, na ile musi być samodzielne?. Pytania te można sprowadzić do jednego – kiedy
dziecko osiągnie dojrzałość przedszkolną?
Zdaniem psychologów dojrzałość przedszkolna jest równoznaczna z osiągnięciem
takiego stopnia rozwoju fizycznego, umysłowego oraz społeczno – emocjonalnego, jaki
pozwala mu na pozostanie kilka godzin codziennie pod opieką personelu przedszkola i
współuczestniczenie w zajęciach tam prowadzonych. Wyrazem adaptacji małego dziecka do
przedszkola jest umiejętność zaspokojenia w tym środowisku potrzeb własnych oraz zdolność
do spełniania stawianych wymagań.
Przedszkole jest pojmowane (szczególnie przez rodziców) jako środowisko
edukacyjne stymulujące możliwości rozwojowe dziecka, zapewniające właściwe
przygotowanie do podjęcia nauki szkolnej. Przedszkole wspomaga rozwój indywidualnych
możliwości dziecka, tworząc korzystne warunki dla tego rozwoju. Jednakże przedszkole
może zapewnić prawidłowy rozwój dziecka oraz zaspokoić najistotniejsze jego potrzeby tylko
wtedy, gdy współdziała z rodziną. Małe dziecko może rozwijać swoje indywidualne
możliwości oraz nawiązywać kontakty społeczne tylko wtedy, gdy ma zapewnione poczucie
bezpieczeństwa. Owo poczucie bezpieczeństwa można kształtować poprzez stopniowe
oswajanie i poznawanie nowego otoczenia.
Dlatego też jedną z efektywniejszych i zarazem pierwszą formą współpracy
z rodzicami, która przynosi wymierne efekty jest opracowany przez nauczycielki program
adaptacyjny pt. „Moje dziecko idzie do przedszkola”.
Cele i zadania programu
CEL GŁÓWNY PROGRAMU:
Przygotowanie warunków otoczenia do potrzeb dziecka
z uwzględnieniem jego stopnia rozwoju emocjonalnego, psychicznego i
społecznego .
CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU:
Zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa w środowisku przedszkolnym,
wspomaganie go w procesie przystosowania do życia przedszkolnego.
Zminimalizowanie negatywnych przeżyć dziecka związanych z rozstawanie z
najbliższymi.
Wyrobienie u rodziców świadomości prawa i obowiązku aktywnego kreowania
sytuacji wychowawczo-edukacyjnych we współpracy z personelem przedszkola,
przygotowanie ich do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w procesie
przystosowania oraz obniżenie lęku rodziców, związanego z koniecznością oddania
dziecka pod opiekę personelowi przedszkola.
ZADANIA:
Organizowanie warunków i sytuacji wspomagających adaptację dzieci w grupie i w
przedszkolu, zapewnienie opieki i wspomaganie rozwoju dziecka w atmosferze
akceptacji i bezpieczeństwa.
Stworzenie sytuacji sprzyjających poznawaniu przez dziecko placówki i personelu
przedszkola, uczenie nawiązywania bliskiego i serdecznego kontaktu z innymi.
Łagodzenie trudności adaptacyjnych i zaspokajanie potrzeby bezpieczeństwa, uczenie
sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami, właściwego reagowania na przejawy
emocji innych oraz kontrolowania zachowań.
Wymiana(nauczyciel –rodzic, rodzic – nauczyciel) informacji o dziecku. zacieśnianie
więzi: dziecko – rodzina
– przedszkole, wzmacnianie więzi uczuciowej z rodziną
i środowiskiem, w którym dziecko wzrasta.
Adaptacja i modele zachowań adaptacyjnych
u dzieci przedszkolnych
Adaptacja to proces przystosowania się jednostki lub grupy do określonych warunków
środowiska społecznego, która polega na nieustannej interakcji zachodzącej między
jednostką lub grupą środowiskiem, w wyniku której dochodzi do przekształcenia własnej
struktury podmiotu zgodnie z wymaganiami otoczenia, a także do przekształcenia
otoczenia i dopasowania go do struktury wewnętrznej podmiotu.
Modele zachowań adaptacyjnych u dzieci:
PEŁNA ADAPTACJA (dobry przedszkolak) – dziecko względnie łatwo
przystosowuje się do przedszkola, bez sprzeciwu wykonuje polecenia nauczyciela,
chętnie uczestniczy we wszystkich organizowanych przez niego formach pracy,
dobrze działa w grupie rówieśniczej, łatwo nawiązuje kontakty, jest rozmowne i
inicjuje niektóre zabawy, cechuje je duży poziom samoobsługi, obserwuje się u
niego reakcje zadowolenia z przebywania
w przedszkolu.
CZĘŚCIOWA ADAPTACJA (samotny przedszkolak)
– dziecko, które we wczesnym okresie adaptacyjnym jest nieśmiałe, milczące i
przestraszone, nie nawiązuje z nikim kontaktów, działa jakby poza grupa
rówieśniczą, trzyma się w pobliżu nauczyciela, nie nawiązuje z nim jednak
kontaktu werbalnego, jest opanowane i dosyć samodzielne. Gdy minie początkowa
nieśmiałość, chętnie uczestniczy w zabawach i zajęciach prowadzonych przez
nauczyciela, podejmuje zabawy równoległe - w pobliżu kolegów. Początkowy
brak akceptacji przechodzi w stan zadowolenia z uczęszczania do przedszkola.
PRZEJŚCIOWA NIEADAPTACJA (chwiejny przedszkolak)
– dziecko o wyjątkowej wrażliwości, które w pierwszych dniach pobytu w
przedszkolu płacze i pyta o mamę, zdarzają się u niego torsje lub inne zaburzenia
fizjologiczne, uczestniczy jednak w formach prowadzonych
i inspirowanych przez nauczyciela, uczestniczy
w zabawach indywidualnych bądź z kolegami. Już po kilku dniach uczęszczania
do przedszkola okazuje zadowolenie, reakcja płaczu powraca na krótko po długiej
nieobecności w przedszkolu.
BRAK ADAPTACJI SPOŁECZNEJ (agresywny przedszkolak)
– dziecko, które niezbyt chętnie wykonuje polecenia nauczyciela, przeważnie
cechuje je nadpobudliwość psychoruchowa. Podczas zajęć i zabaw wykonuje
wiele zbędnych czynności (wiercenie się, zaczepianie kolegów), nie jest dobrym
kolegą, gdyż pragnie podporządkować sobie innych, często popada w konflikty,
które rozwiązuje najczęściej przemocą fizyczną. Dziecko jest jednak zadowolone z
siebie, nie zauważ się u niego lęku ani poczucia winy.
BRAK ADAPTACJI EMOCJONALNEJ ( smutny przedszkolak)
– dziecko uczestniczy w różnych formach aktywności organizowanych i
inspirowanych przez nauczyciela, lecz nie jest to aktywność wysokiego stopnia.
Wypełnia polecenia nauczyciela, ale nie zauważa się u niego zadowolenia z
wykonywanej czynności. Mimo podejmowanych początkowo samotnie zabaw, w
grupie rówieśniczej działa prawidłowo. Jest na ogół dobrym kolegą, choć na
początku pobytu w przedszkolu jest smutne.
ZASADY SUKCESU ADAPTACJI
Dzieci przychodzące do przedszkola znacznie różnią się między sobą poziomem
zdolności przystosowawczych. Część z nich adaptuje się do przedszkola łatwo, ale są też
dzieci mające duże problemy z adaptacją. Niejednokrotnie już w pierwszych dniach września
rodzice z przerażeniem patrzą jak dziecko rozpaczliwie broni się przed pozostaniem w
przedszkolu
– w obcym miejscu, bez bliskich sobie osób. W tym momencie zaczyna się dramat dzieci i
rodziców. Aby temu zapobiec należy już wcześniej rozpocząć przygotowania dziecka do roli
przedszkolaka.
Kiedy zapada decyzja o wysłaniu dziecka do przedszkola warto już wcześniej
pracować nad niektórymi umiejętnościami, takimi jak: radzenie sobie z czynnościami
samoobsługowymi (jedzenie, mycie, ubieranie się...), zgłaszanie swoich potrzeb,
zabawa z rówieśnikami.
Nim dziecko powędruje do przedszkola, roztaczamy przed nim niejednokrotnie
wspaniale wizje. Tymczasem może się okazać, że rzeczywistość jest mniej kolorowa.
Należy uświadomić dziecku, że każde nowe miejsce niesie ze sobą niespodzianki. Są
wśród nich te miłe i te mniej sympatyczne.
Przed właściwym rozpoczęciem chodzenia do przedszkola warto
z dzieckiem często odwiedzać przedszkole w celu zapoznania
z budynkiem, jego otoczeniem, poszczególnymi pomieszczeniami, personelem oraz
uczestniczyć w zajęciach otwartych proponowanych przez nauczycielki.
Chodzenie do przedszkola powinno być traktowane jako naturalna rzecz (podobnie jak
mama chodzi do pracy). Rodzice powinni być konsekwentni, gdyż przerywanie rytmu
chodzenia przedłuża tylko okres adaptacji. Dziecko powoli zrozumie, że przedszkole
jest jego obowiązkiem, a na pewno niedługo stanie się przyjemnością.
Nie rozprawiajcie w pierwszych dniach o wątpliwościach, dotyczących nowego
przedszkola.
Już od pierwszych dni zauważajcie najmniejsze sukcesy dziecka,
a ewentualne porażki bagatelizujcie.
Rozmawiajcie na temat minionego dnia, ale nie wypytujcie zbyt natarczywie, co się
wydarzyło. Pozwólcie dziecku mówić o tym, co dla niego jest ważne i o czym chce
wam powiedzieć.
W pierwszych dniach dziecka w przedszkolu można regulować czas jego pobytu po
uprzednim umówieniu się
z nauczycielką.
Wytłumaczcie dziecku, że to naturalne, że jest wam smutno, kiedy jesteście osobno.
Bardzo się kochacie, przez długi czas byliście razem i tęsknicie za sobą. Zapewnijcie
dziecko, że wkrótce przyzwyczaicie się do nowej sytuacji i będzie wam łatwiej.
Upewnijcie dziecko, że zawsze o określonej porze będziecie je odbierać
z przedszkola.
Postarajcie się tak zorganizować poranek, by starczyło czasu na przytulanie,
wyszeptanie do ucha „kocham cię”, czułe pożegnanie najpierw w domu, a potem w
przedszkolu.
Pożegnanie dziecka powinno się odbywać bez pośpiechu, ale również bez zbytniego
przedłużania czasu rozstania.
Jeżeli dziecko płacze przy rozstaniu nie zawstydzajcie go dając za przykład dzieci,
które nie płaczą.
Rodzice nie powinni podejmować za dziecko decyzji dotyczących jedzenia, jeśli nie
ma alergii na pokarmy, należy je zachęcić do ich zjadania.
Ulubiona zabawka przyniesiona z domu na pewno pomoże dziecku
w adaptacji, stworzy poczucie bezpieczeństwa.
Wyposażcie dziecko w wygodne ubranie. Spodnie na gumce, buty na rzepy i sweterek
wkładany przez głowę nie będą stanowiły dodatkowego utrudnienia podczas
rozbierania i ubierania.
Warto nawiązać kontakt z wychowawcą grupy. Nauczyciel chętnie poinformuje
rodzica o tym jak dziecko zjadało posiłki, czy dobrze się bawiło, czy wystąpiły
problemy wychowawcze, jak radzi sobie podczas zabaw i zajęć oraz podpowie nad
czym należałoby popracować w domu.
Wiadomości i umiejętności zdobyte w przedszkolu powinny być utrwalane w domu.
Trzeba pracować z dzieckiem szczególnie w tych dziedzinach, które sprawiają mu
największe trudności.
Pamiętajmy, że opinie i uwagi nauczycielek, szczególnie trudne do zaakceptowania
przez rodziców wynikają z troski
o dziecko. Przedszkole jest partnerem rodziców we właściwym kształtowaniu
osobowości ich pociech.
Pobyt w przedszkolu jest tylko jednym z etapów w życiu dziecka. Dołóżmy starań,
aby on był wspominany jako jeden z najradośniejszych okresów jego życia.
SPOTKANIA ADAPTACYJNE I FORMA ICH REALIZACJI
Przygotowanie dziecka do rozstania z rodzicami, do pobytu w przedszkolu to zadanie
bardzo ważne i jednocześnie trudne. Wymaga wielu przemyślanych poczynań personelu
przedszkola oraz dużego zaangażowania ze strony rodziców. Jest to doskonały moment do
podjęcia współpracy pedagogów z rodzicami. Włączenie najbliższych w poznanie przez
dziecko nowego środowiska wychowawczego ułatwi mu nawiązanie kontaktu
z nauczycielką, rówieśnikami, poznanie otoczenia materialnego, funkcji sprzętów,
pomieszczeń w warunkach komfortu psychicznego. Realizując program adaptacyjny,
organizując spotkania adaptacyjne w formie wspólnych zabaw, pragniemy tworzyć takie
warunki, aby start w usamodzielnienie się przebiegał łagodnie, aby dziecko chciało tu być i
czuło się bezpiecznie.
FORMA REALIZACJI
PIERWSZE KONTAKTY DZIECKA Z PRZEDSZKOLEM.
Przygotowanie nowo przyjętych dzieci i ich rodziców do rozpoczęcia nowego roku w
przedszkolu zaczynamy zaraz po wywieszeniu list (kwiecień). Następnie rodzice zostają
zaproszeni na 3 dni adaptacyjne, listownie powiadomieni o terminie spotkań (maj, czerwiec).
Podczas dni adaptacyjnych zajęcia z nauczycielką trwają około 1 godziny, natomiast dzieci
wraz z rodzicami mogą pozostać dłużej na placu zabaw, korzystać z piaskownicy i sprzętu
terenowego.
SCENARIUSZE
ZABAW INTEGRACYJNO – ZAPOZNAWCZYCH
(PROPOZYCJA)
SCENARIUSZ NR 1
WIZYTÓWKA
Dziecko w szatni z pomocą rodziców zmienia obuwie. W drzwiach sali wita ich
nauczycielka, przedstawiając się imieniem. Rodzic pomaga dziecku odnaleźć jego
wizytówkę ( wcześniej przygotowaną przez nauczycielkę).
PRZYWITANIE
Nauczycielka wita się z dziećmi i rodzicami, np. „Dzień dobry pani Doroto (uścisk dłoni),
dzień dobry Kasiu (uścisk dłoni). Bardzo się cieszę, że mogę cię poznać. Zapraszam cię do
zabawy w naszej sali”.
ZABAWY SWOBODNE W SALI – około 10 min.
ZABAWY INTEGRACYJNO – ZAPOZNAWCZE
„Mówiąca piłka” - Z pomocą kolorowej piłki witam się z każdym dzieckiem
siedzącymi w kole na dywanie. Nauczycielka podaje piłkę rodzicowi, który mówi:
„Jestem Ala, mama Moniki” (wskazuje na dziecko), dziecko mówi: „Jestem Monika”,
następnie podajemy dalej piłkę w określonym kierunku , aż wszyscy się przedstawią.
„Pociąg” - Zabawa ruchowa z piosenką „Jedzie pociąg z daleka”. Wprowadzam :
„Teraz pojedziemy na wycieczkę na kolorową łąkę. Zawiezie nas tam pociąg”.
Śpiewam, dzieci i rodzice tworzą pociąg.
„Na łące” - Pomoce: tamburyn, pacynki zwierząt. Przedstawiam kolejno zwierzątka,
pytam, jak wołają one do swoich mam – dzieci naśladują odgłosy zwierząt. Dzieci –
małe zwierzątka – biegają po łące w rytm tamburyna, rodzice stoją w kole. Na sygnał
dzieci biegną do rodziców i naśladują głosem zwierzątko, które pokazuję.
„Balonik”
POŻEGNANIE: stojąc w kole, każdy mówi swoje imię i kłania się.
SCENARIUSZ NR 2
WIZYTÓWKA
PRZYWITANIE
ZABAWY SWOBODNE W SALI
ZABAWA PLASTYCZNA W ZESPOŁACH
Dzieci razem z rodzicami w zespołach (przy stolikach) wyklejają duże sylwety: MOTYL,
ŻABA kawałkami kolorowej bibuły. Omówienie prac i pochwały – na dywanie. Kolorowe
sylwety będą powieszone na gazetkach grup NASZE PRACE we wrześniu.
ZABAWY INTEGRACYJNO – ZAPOZNAWCZE
„Całusek” - W kole – podaj swoje imię i prześlij całusek do osoby, która siedzi obok
ciebie.
„Słonko świeci – deszcz pada” - Przy dźwiękach tamburyna i na hasło „słonko
świeci” dzieci chodzą, biegają , podskakują. Na hasło „deszczyk pada” biegną pod
parasole (rodzice tworzą je ze swoich ramion) do rodziców siedzących w kole.
„Kółko graniaste” - Wspólnie z rodzicami zabawa w kole.
POŻEGNANIE : Zabawa pożegnalna w kole: podaj swoje imię i głośno klaśnij.
SCENARIUSZ NR 3
WIZYTÓWKA
PRZYWITANIE
ZABAWY SWOBODNE W SALI
ZABAWY INTEGRACYJNO – ZAPOZNAWCZE
Powitanie w kole - Podaj swoje imię i wysoko podskocz.
Zabawa w kole „Balonik”.
PRACA PLASTYCZNA . Dzieci przy stolikach malują farbami na kartkach postać Motyla
lub Żaby. Prace po wysuszeniu zostaną zabrane przez dzieci do domu – na pamiątkę.
ZABAWY Z CHUSTĄ ANIMACYJNĄ na podwórku.
POŻEGNANIE – podaj swoje imię i podskocz jak pajacyk.
PLAN DZIAŁAŃ ADAPTACYJNYCH
LP ZADANIA FORMY REALIZACJI, TEMATYKA TERMIN
1. Stworzenie sytuacji
sprzyjających
poznawaniu placówki i
personelu przedszkola
1.Wywieszenie listy dzieci przyjętych do
przedszkola.
2.Dosyarczenie rodzicom Informatora Przedszkola
Samorządowego w Deszcznie.
3.Dni adaptacyjne – pobyt dziecka w przedszkolu z
osobą bliską. Zabawy integracyjno-poznawcze.
4. Odwiedzanie przedszkola przez rodziców z
dziećmi:
- pobyt na terenie przedszkola i ogrodu
przedszkolnego,
- udzielenie informacji rodzicom na temat
organizacji pracy w grupie w pierwszych
dniach i tygodniach pobytu dziecka w
grupie.
5.Zebranie rodziców:
- ustalenie form współpracy przedszkola z
rodzicami ze szczególnym
zaakcentowaniem
kontaktów w pierwszych dniach i
tygodniach
pobytu dziecka w przedszkolu.
- spotkanie z logopedą – „Rozwój mowy
dziecka 3i 4-letniego”.
- Ulotka informacyjna dla rodziców „Co
będzie potrzebne dziecku do przedszkola?”
IV
V
V-VI
V-VII
V-VI
2. Organizowanie
warunków i sytuacji
wspomagających
adaptację dzieci w
grupie i w
przedszkolu
1.Przygotowanie sali z uwzględnieniem potrzeb i
zainteresowań dzieci.
2.Umożliwienie rodzicom pobytu w sali i w
ogrodzie razem z dzieckiem.
3.Zapoznanie dzieci z pomieszczeniami
przedszkola, wyposażeniem oraz otoczeniem
(podwórko przedszkolne).
4. Zawarcie umów i zasad wspomagających uczenie
się roli członka środowiska przedszkolnego.
5.Organizowanie zabaw integracyjnych z
rodzicami.
6. Rozmowy indywidualne, zebrania (ogólne i
grupowe) dotyczące organizacji pracy przedszkola,
realizacji zadań głównych z Planu Rozwoju (karta
informacyjna, ankieta, pogadanka, zapoznanie z
planem współpracy z rodzicami, przedstawienie
kalendarza imprez).
IX
IX–VI
3. Łagodzenie trudności
adaptacyjnych i
zaspokajanie potrzeby
1.Troska o samopoczucie dziecka, opieka nad nim.
2.Wspieranie dziecka w jego indywidualnych
wysiłkach.
IX -VI
bezpieczeństwa 3.Interesowanie się dzieckiem, jego kłopotami i
radościami.
4.Swobodny, otwarty stosunek do dziecka.
5.Pozwalanie dziecku na przebywanie w placówce
z ulubioną maskotką, zabawką.
6. Aktywizowanie różnorodnej działalności dzieci z
uwzględnieniem cech i możliwości każdego
dziecka.
7.Tworzenie sytuacji dla rozwoju aktywności i
twórczości dziecięcej. 8.Poznawanie i doskonalenie czynności
samoobsługowych.
9.Wzajemne poznawanie się, nawiązywanie
kontaktów, współdziałanie w grupie; tworzenie
sytuacji umożliwiających mówienie, słuchanie,
bycie słuchanym.
10.Utrzymywanie stałych i częstych kontaktów z
rodzicami ( szczególnie dzieci mających trudności
adaptacyjne).
UWAGA! Wymiana informacji o dziecku (nauczyciel –rodzic, rodzic – nauczyciel), zacieśnianie
więzi (dziecko – rodzina – przedszkole )musi być realizowane zgodnie
z opracowanym dla grupy programem współpracy z rodzicami. Natomiast cała realizacja
programu adaptacyjnego powinna być zgodna z planem rozwoju przedszkola, jej statutem,
planami strategii edukacyjnej.
ZAŁĄCZNIKI
JAK MOŻNA UŁATWIĆ DZIECKU ADAPTACJĘ W
PRZEDSZKOLU?
Szanowni Rodzice!
Już teraz należy zachęcać i motywować dziecko do samodzielnego ubierania się w to,
co nie będzie stanowiło dla niego problemu, jak: zapinania guzików, wkładania butów.
Należy zwrócić uwagę na umiejętność korzystania z sedesu, używania papieru toaletowego,
wycierania noska w chusteczkę, samodzielnego mycia rąk, spacerowania i samodzielnego
spożywania posiłków.
Dziecko 3-letnie powinno mieć opanowane następujące czynności samoobsługowe:
Samodzielne jedzenie łyżką i gryzienia,
Mycie rąk mydłem i wycieranie ich,
Komunikowanie potrzeb fizjologicznych
Czynności higieniczne przy załatwianiu potrzeb fizjologicznych – umiejętność zdjęcia
i podciągnięcia majteczek, korzystanie z papieru toaletowego,
Zdejmowanie i wkładanie podstawowych części garderoby,
Rozpoznawanie swoich rzeczy wśród innych,
Wycieranie nosa,
W miarę rytmiczne chodzenie po schodach przy poręczy.
Drodzy Rodzice !
Zapewniamy, że mniej samodzielne dziecko nie zostanie pozostawione samo sobie,
ale im bardziej jest ono samodzielne, tym mniej zależne jest od pomocy dorosłych.
JAK PRZEBRNĄĆ PRZEZ PIERWSZE DNI W
PRZEDSZKOLU?
Szanowni Rodzice!
Debiut w przedszkolu to niełatwa sprawa! Malucha czekają poważne zmiany w życiu,
często trudne do zaakceptowania. Ale to, co nowe, wcale nie musi być niedobre. Do trudnych
sytuacji trzeba po prostu dziecko i siebie przygotować:
W miarę możliwości bądźcie spokojni i zdecydowani. Wasz niepokój może
udzielić się dziecku.
Dajcie dziecku ukochaną maskotkę do przedszkola.
Powiedzcie dziecku kiedy i kto po nie przyjdzie.
Zapewnijcie je o Waszej miłości oraz o tym, że nie zostaje tu do nocy i że na
pewno je odbierzecie.
Pożegnajcie się z dzieckiem już w szatni, szybko i bez łez, nie przedłużajcie
rozstania i nie wracajcie jeszcze raz je ucałować.
Przyjdźcie po dziecko punktualnie i wręczcie mu mały prezent z okazji
zostania przedszkolakiem.
Chwalcie dziecko za jego dzielność i umiejętność radzenia sobie w każdej
sytuacji.
Jeżeli dziecko płakało, powiedzcie mu, że wszyscy ludzie denerwują się trochę
i boją robiąc coś pierwszy raz, ale po kilku dniach czują się pewniej – tak też
będzie i z nim.
RZECZY POTRZEBNE DO PRZEDSZKOLA : wszystkie rzeczy prosimy podpisać.
Luźne spodnie lub spódnica na gumkę, bluza dresowa lub lekki sweterek – czyli ubiór
na „cebulkę” ( ważniejsza wygoda od elegancji).
Kapcie – najlepiej zapinane na „rzepy” lub na gumkę, kurtka z suwakiem, który łatwo
się zapina.
Ubrania z rozciągliwymi dekoltami, rękawami.
Majtki, rajstopy lub skarpetki i spodnie na zmianę ( w razie „wpadki”).
Koszulka do przebrania ( gdy przy zupie zadrży ręka).
2 duże paczki chusteczek higienicznych (nawilżające i zwykłe).
ANKIETA INFORMACYJNA O DZIECKU
Drodzy Rodzice! Bardzo cieszymy się, że państwa dziecko będzie uczęszczało do naszego
przedszkola. Doskonale zdajemy sobie sprawę z tego , jak wielkim przeżyciem
i dla dziecka i dla Was rodziców jest rozpoczęcie edukacji przedszkolnej. Ze swojej
strony zrobimy wszystko, aby było to przeżycie miłe i jak najmniej stresujące. Dlatego
chcemy poznać każde dziecko indywidualnie - ich potrzeby
i upodobania a informacje podane w ankiecie będą nam bardzo pomocne przy
organizowaniu pracy z nimi w przedszkolu.
1.Imię i nazwisko........................................................................................
2. Data urodzenia: …………………………………………….
3.Jak lubi być pieszczotliwie nazywane...........................................................
4.Czy dziecko jest pod opieką specjalisty?..................Jakiego?.............................
5.Czy jest uczulone?.............Na co ?.......................................................................
6.Inne uwagi o stanie zdrowia, jakie chcieliby Państwo przekazać:
.......................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
7.Jest praworęczne czy leworęczne?.................................................................
8. Śpi w ciągu dnia ?.........................................................................................
9.Jest samodzielne?.........................................................................................
10.Jest „niejadkiem”?......................................................................................
11.Zdecydowanie nie lubi potraw :.........................................................................
12. Pamięta o załatwianiu potrzeb fizjologicznych;........................... ............
13.Czy wymaga pomocy przy ich załatwianiu ?.............................................
14.Czy łatwo rozstaje się z mamą i tatą?.........................................................
15.Proszę podkreślić cechy charakteru dziecka:
pogodne, spokojne, ruchliwe, płaczliwe, lękliwe, zamknięte w sobie, odważne;
W kontaktach z innymi: uległe, narzuca swoją wolę, współdziała, troskliwe, obojętne.
W zdenerwowaniu lub w złości najczęściej: płacze, rzuca się na ziemie, bije innych, zamka się
w sobie, ustępuje.
16.Czy są sytuacje, których się boi?.............Jakie?......................................
17.Proszę podkreślić z kim najczęściej bawi się w domu: z mamą, z tatą, z innymi dorosłymi,
z innymi dziećmi, samo.
18.Najchętniej zajmuje się: zabawkami, rysowaniem, malowaniem, oglądaniem TV, wideo,
oglądaniem książek, słuchaniem czytanych bajek, uczestniczeniem w czynnościach
domowych.
19. Czy potrafi przez dłuższy czas zajmować się jedną czynnością?..............
20.Jest szczęśliwe, gdy:…............................................................................
21.Martwi się, gdy:….................................................................................
22.Nie lubi, gdy:…..............................................................................
23. Komunikowanie się dziecka (proszę podkreślić właściwą odpowiedź):
a) posługuje się mową komunikatywną w kontaktach z rodzicami, z innymi dorosłymi, z
rówieśnikami;
b) ma ograniczony kontakt słowny poprzez.........................................;
c). brak kontaktu słownego
24. Dziecko jest (proszę podkreślić właściwą odpowiedź):
a) wdrażane do samodzielności
b) wyręczane przez rodziców
c) samodzielnie wykonuje czynności (wymienić jakie)...................................................
.........................................................................................................................................
25.Inne informacje i sugestie, które chcieliby Państwo nam przekazać:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………..…....................................................................................
Dziękujemy
ARKUSZ OBSERWACYJNY ZACHOWAŃ DZIECKA W PRZEDSZKOLU
PO WSTĘPNYM OKRESIE ADAPTACJI
Imię i nazwisko dziecka:
Czy rodzice uczestniczyli w programie wstępnej adaptacji dziecka do warunków przedszkola?
a). tak
b). nie
(proszę podkreślić właściwą odpowiedź)
1. Reakcja dziecka na pobyt w przedszkolu:
- Chętnie chodzi do przedszkola.
- Już po kilku dniach bez problemu rozstaje się z rodzicami i wchodzi do sali.
- Płacze przy rozstaniu z rodzicami.
- Chce uciekać do domu.
- Jest agresywne, wyrywa się, kopie, bije itp.
- Informuje, że nie lubi chodzić do przedszkola.
- Przez większą część dnia jest smutne, rozżalone.
- Ciągle pyta, kiedy przyjdą rodzice.
- Jest lękliwe, czegoś się boi.
- Przejawia ogólny niepokój ruchowy.
(proszę podkreślić właściwe odpowiedzi)
2. Występowanie zaburzeń wegetatywnych, ruchowych i łaknienia:
- Moczy się, mimo, iż opanowało nawyk czystości.
- Jąka się
- Obgryza paznokcie.
- Ma trudności z zasypianiem, śpi krotko, niespokojnie.
- Budzi się z trudem, po przebudzeniu płacze, nie chce się ubierać.
- Ma tiki.
- Nie ma apetytu.
- Zjada łapczywie, domaga się dokładek
- Przejawia stereotypy ruchowe ( np. kiwa się)......................................................
..............................................................................................................................
(proszę podkreślić właściwe odpowiedzi)
3. Nawiązywanie kontaktów społecznych:
- Łatwo nawiązuje kontakt z nauczycielką.
- Potrafi udzielać informacji o sobie.
- Jasno wyraża swoje potrzeby
- Chętnie bawi się z dziećmi.
- Nie bawi się z innymi dziećmi, nie lubi z nimi rozmawiać, jest zawsze samo.
- Jest agresywne w stosunku do dzieci.
- Jest szczególnie niegrzeczne, nieposłuszne wobec wychowawców.
- Prowokuje wychowawczynię do zwracania na nie uwagi, popisuje się, domaga się
specjalnego wyróżniania go.
- Zachowanie dziecka wskazuje, że boi się dorosłych.
- Preferuje zabawę z wychowawczynią, tylko z nią chce się bawić.
- Boi się nowych pomieszczeń, sytuacji, osób (np. nie chce uczestniczyć
w zajęciach, które prowadzą nowe osoby itp.)...................................................
4.Podejmowanie zabaw:
- Interesuje się zabawkami.
- Bierze udział w zabawach i zajęciach organizowanych przez nauczycielkę.
- Nie interesuje się zabawkami.
- Siedzi bezczynnie, spaceruje.
- Na zwraca na nic uwagi.
- Trzeba je namawiać do zabawy.
- Niszczy zabawki.
(proszę podkreślić właściwe odpowiedzi)
5.Radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych:
- W sytuacjach trudnych, konfliktowych próbuje radzić sobie samo.
- W razie kłopotów (np. sprzeczka z kolegą o zabawkę) nie próbuje znaleźć wyjścia, nie
prosi o pomoc. Bezradnie ustępuje.
- Na trudności, przykre sytuacje:
- reaguje krzykiem,
- rzuca się na podłogę,
- płacze,
- jest rozżalone,
- jest obrażone,
- trudno je uspokoić
6.Samodzielność:
- Dziecko potrafi samodzielnie:
- pić z kubka,
- jeść łyżką z talerza,
- podciągnąć samodzielnie dolne części garderoby,
- zdjąć i założyć kapcie,
- zdjąć i włożyć bluzeczkę czy kurtkę w szatni,
- myć ręce w łazience,
- wycierać nos,
- rozpoznawać swoje rzeczy wśród innych,
- uporządkować zabawki po skończonej zabawie
- W sytuacjach wymagających samodzielności nie próbuje sobie radzić, ale
bezradnie czeka na pomoc.
- Próbuje sobie radzić samo, ale popełnia liczne błędy.........................................
.............................................................................................................................
ANKIETA OBSERWACJI ADAPTACJI DZIECKA DO ŻYCIA
W PRZEDSZKOLU
Drodzy Państwo!
Upływa drugi miesiąc pobytu Państwa dziecka w naszej placówce. W tym czasie podjęliśmy szereg działań
zmierzających do ułatwienia mu bezstresowego przekroczenia progu przedszkolnego. Prosimy o wypełnienie
poniższej ankiety sprawdzającej efektywność naszej pracy w tym zakresie.
I.Dane o dziecku:
1. Imię i nazwisko................................................................................................
2. Data urodzenia.................................................................................................
3.
II.Reakcje dziecka w pierwszych dniach pobytu w przedszkolu
(proszę podkreślić właściwe odpowiedzi):
4. nie chciało wejść do sali zajęć, usiłowało pozostać z rodzicami
5. płakało w czasie rozstania z rodzicami, tuliło się do nich
6. było mu obojętne – ani się nie cieszyło, ani nie protestowało
7. potrzebowało dłuższego czasu przebywania z rodzicami w sali
8. prosiło, aby rodzice przychodzili wcześniej
9. niechętnie pozostawało w przedszkolu, jednakże po namowach zgadało się
10. krzyczało, zapierało się nogami, kopało, gryzło
11. bez problemów rozstawało się z rodzicami i wychodziło z sali
III.Informacje o dziecku po wstępnym okresie adaptacji
1.Samodzielność i samowystarczalność (proszę podkreślić właściwe odpowiedzi):
a) samodzielnie je
b) wymaga niewielkiej pomocy przy jedzeniu
c) trzeba je karmić
d) potrafi samo się ubrać, włożyć buty, pantofle
e) ubiera się z niewielką pomocą osób dorosłych
f) wymaga pomocy przy ubieraniu
g) umie samodzielnie skorzystać z toalety
h) zgłasza swoje potrzeby, ale wymaga pomocy przy pójściu do toalety
i) trzeba je pilnować, bo zapomina o zgłaszaniu potrzeb fizjologicznych
j) potrafi uporządkować zabawki po skończonej zabawie
k)potrzebuje pomocy przy porządkowaniu zabawek
l)potrafi posługiwać się przyborami
2 Stopień znajomości warunków życia w przedszkolu (proszę podkreślić właściwe odpowiedzi):
a) chętnie opowiada o tym, co wydarzyło się w przedszkolu
b) nie wypowiada się na temat pobytu w przedszkolu
c) zna panie pracujące w oddziale
d) orientuje się w rozmieszczeniu pomieszczeń przedszkolnych
(sala zajęć, szatnia, łazienka) i zna ich przeznaczenie
e) potrafi odnaleźć drogę do własnej sali
f) zna kąciki zainteresowań w sali i umie z nich korzystać
g) ma ulubionego kolegę, koleżankę...................................................................
h) W przedszkolu najbardziej:
- podoba mu się.........................................................................................
- lubi bawić się..........................................................................................
- martwi go, gdy.........................................................................................
- boi się...................................................................................................... .
-
3.Obecne samopoczucie dziecka w przedszkolu. Dziecko jest:
a) radosne b) zadowolone c) swobodne d) onieśmielone
e) zaniepokojone f) smutne
(proszę podkreślić właściwe odpowiedzi)
4.Umiejętność przystosowania się do warunków przedszkola
(proszę podkreślić właściwe odpowiedź):
a) łatwo przystosowuje się
b)ma trudności w zaakceptowaniu nowych warunków i okazuje to poprzez .......
c) brak możliwości zaaklimatyzowania się
5.Jak ocenia Pan(i) sposób wprowadzania dziecka w rolę przedszkolaka przez
przedszkole? Jak Pana(i) zdaniem powinien być zorganizowany okres
adaptacji dziecka w placówce?.............................................................................. ...
............................................................................................................................. ............
DZIĘKUJEMY!!
BIBLIOGRAFIA 1. Bielecka J. M. Adaptacja dziecka w przedszkolu. „Problemy psychologiczne” 2000
nr 2
2. Bolechowska M. Dojrzałość przedszkolna dzieci trzyletnich, Uniwersytet Śląski,
Katowice 1978
3. Bolechowska M. Adaptacja dziecka do środowiska przedszkola. „Wychowanie w
przedszkolu” 1979 nr 9
4. Brzezińska A. Czynniki stymulujące i blokujące uczenie się przez odkrywanie u dzieci
w wieku przedszkolnym. „Kwartalnik pedagogiczny” 1985 nr 3-4
5. Chrzanowska D. Sylwetki trzylatków wstępujących do przedszkola. „Wychowanie w
przedszkolu” 1997 nr 2
6. Fiutowska T. Każdy dzień w przedszkolu może być ciekawy. Trzylatki są już
przedszkolakami. „Wychowanie w przedszkolu” 1984 nr 3
7. Friedl J. Moje dziecko idzie do przedszkola. Poradnik dla rodziców. Jedność Kielce
2001
8. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E. Kłopoty adaptacyjne dzieci do przedszkola i
jak im można zaradzić. „Edukacja w przedszkolu” Grudzień 1998
9. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E. Płaczę i rozpaczam, gdy muszę iść do
przedszkola. Okłopotach adaptacyjnych dzieci i o tym, w jaki sposób można je
zmniejszyć. „Wychowanie w przedszkolu” Hurlock E. B. Rozwój dziecka. PWN
Warszawa 1985
10. Ilnicka V. Trzylatek w przedszkolu. „Wychowanie w przedszkolu” 1998 nr 10
11. Kąkol M. Z badań nad warunkami adaptacji dzieci trzyletnich do przedszkola.
„Wychowanie w przedszkolu” 1988 nr 2
12. Kielar M. Inicjująca i integrująca rola przedszkola w procesie wychowania dziecka.
„Wychowanie w przedszkolu” 1984 nr 11-12
13. Kielar-Turska M. Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata. WSiP Warszawa 1992
14. Kienig A. Adaptacja dziecka do przedszkola. „Test” 1997 nr 1
15. Leszczyńska M. O adaptacji trzylatków w przedszkolu. „Wychowanie w przedszkolu”
1998 nr 7
16. Lis S. Proces socjalizacji dziecka w środowisku pozarodzinnym. PWN Warszawa
1992
17. Lubowiecka J. Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola. WSiP
Warszawa 2000
18. Lubowiecka J. Trzylatek w przedszkolu. Współpraca rodziców i nauczycieli.
„Wychowanie w przedszkolu” 1993 nr10
19. Lubowiecka J. Współpraca nauczycielek z rodzicami nad przystosowaniem dzieci
trzyletnich do przedszkola. (W) Jakość życia dziecka Materiały PK OMEP. Warszawa
1994
20. Mizia M., Lemieszko J. O adaptacji dzieci trzyletnich w przedszkolu. „Wychowanie w
przedszkolu” 1983 nr 9
21. Misiorna E. Lęki i poczucie zagrożenia u dzieci. „Wychowanie w przedszkolu” 1994
nr 2
22. Pietrusiewicz B. Pierwsze dni. „Wychowanie w przedszkolu” 1993 nr 2
23. Sochaczewska G. Czynniki warunkujące przystosowanie dziecka do przedszkola. (W)
B. Wilgocka-Okoń (red.) Rozwój i wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym.
„Studia pedagogiczne” t. XLVIII, PAN 1985
24. Sochaczewska G. Rozwój dzieci trzyletnich. „Wychowanie w przedszkolu” 1993 nr 2
25. Sochaczewska G. Środowiskowo-wychowawcze uwarunkowania procesu adaptacji
dzieci 3-, 4-letnich do przedszkola. (W) L. Wołoszynowa (red.) Materiały do
nauczania psychologii. Seria II, t. 9 PWN Warszawa 1986
26. Suchanek I. Czy muszą płakać? „Wychowanie w przedszkolu” 1988 nr 3
27. Suświłło M. Muzyka łagodzi pierwsze trudności. „Wychowanie w przedszkolu” 1993
nr10
28. Suświłło M. Adaptacja w przedszkolu przez aktywność muzyczną. (W) Jakość życia
dziecka. Materiały PK OMEP. Warszawa 1994
29. Sutkowska M. Nowe wcale nie musi być obce. Adaptacja „maluchów” w przedszkolu.
„Edukacja w przedszkolu” Marzec 2000
30. Wójtowicz-Szczotka Z. Caroline Sutherland i Weronika Sherborne o trudnym okresie
trzylatka. „Wychowanie w przedszkolu” 1994 nr 10