prof. Marek Derwich

Wyklad z historii Polski Sredniowiecznej

Egzamrn pisemnyLiteratura do egzaminu (do wyboru):I. U irddel Polski (do 1038 roku), red. M. DERwlcu, A. Zunsr (Polska. Dzieje cywilizacji inarodu), Warszawa-Wroclaw 2002, s. 136-2ll; Monarchia Piast6w (1038-1399), rcd. M.Dpnwtcu (Polska. Dzieje cywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw 2003, s.8123; MonarchiaJagiellon6w (1399-1586), red. M. DpRwtcu (Polska. Dzieje cywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw 2003, s. 8-100 [podstawa do wykladu]il. J. WvRozuvst<t, Dzieje Polski piastowskiej (VIil wiek-1370), Krak6w 1999; K.BaczrowsKr, Dziej e P olski p6inoiredniow ie cznej ( I 3 7 0- I 5 06), Krak6w I 999m. S. SzczuR, Historia Polski iredniowiecznej, Krak6w 2002

Temafy wyklad6w:

l. Ksztaltowanie sig pierwszych paristw slowiariskich2. Narodziny i rozw6j paristwa Mieszka I (IX w. *992)3. Panstwo Boleslawa Chrobrego (992-1025)4. Upadek i odbudowa pierwszego paristwa polskiego (1025-1138)5. Pocz4tki i ronv6j rozbicia dzielnicowego (l138-1241)6. Spoleczeristwo i gospodarka do kofca XIII w.7. Ko6ci6l, kultura i sztuka do korica XIII w.8. Zj edno czen i e paristwa po I skie go (124 1 - | 320)9. Kr6lestwo Polskie (1320-1382)10. ZakonKrzylacki, RUS i Litwa (XIII-XV w.)11. Unia zLiwqi Wladyslaw Jagiello (1382-1434)12. Apogeum potggi: Wadyslaw Warnefczyk i Kazimierz Jagielloriczyk(1434-1492)13. Gospodarka i spoleczefistwo w XIV i XV w.14.Poczqtki i rozw6j dominacji szlachty w paristwie (1372-1505)15. Kultura i wiara w XIV-XV w.

prof. Marek Derwich

iwiczenia z historii Polski Sredniowiecznei

Warunki zaliczenia: l. Pisemny referat na wybrany temat, oparty na co najmniej 5 pozycjachliteratury i o objqtoSci co najmniej 9000 znak6w (ze spacjami);2. znajomoil zadanej literatury(kserokopie z ptac niedostgpnych w bibliotece s4 dostgpne w specjalnej teczce w czytelni) iaktywnoSi na zajqciach; 3. obecnoSd na zajgciach (wszystkie nieobecnoSci, zawyjqtkiem jednej,

nale|y zaliczy (, na konsultacj ach)

Program zajp( (z literaturq przedmiotu):l. Zajpcia wstgpne2. Pafstwo Mieszka IJ. SrRZELczyK,Mieszko Pierwszy,Poznah, Abos, 1992, s.39-51 (rozdz. Ill: Ibrahim synJakuba); s.61-68 (tozdz.

Y'. Imiona pierwszej polskiej chrzeicijaitskiej pary l<siq2ecej); s.97-128 (rozdz.YIII: Chrzest)

3. Dagome iudexJ. STRZELCZvT, Mieszko Pierwszy,Poznah, 1992,rozdz. XII (Dagome iudex): s. 181-196; J. Srnzplczvrc, Boleslaw

Chrobry, Poznah, Wydawnictwo Wojew6dzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu, 1999, s. 19-30 (rozdz. ll:

Dagome iudex); G. LABUDA, Stan dyskusji nad dolatmentem "Dagome iudex" i pafistwem "Schinesghe",lw:) Civitas

Schinesghe cum pertinentiis,red. W. CHUDZIAK, Torufi, UMK, 2003, s. 9-17

4. Sw. Wojciech izjazd gnieZniefskiJ. SrRZELcZyr,Boleslaw Chrobry, Wydawnictwo WBK, Poznaf 1999,s.31-43 (rozdz. III: Wojciech), i s.44-88(rozdz.IV: Gniezno: marzec 1000),

5.Przyczyny zalamania sig monarchii pierwsrych Piast6w.S. SzczUR, Historia Polski iredniowiecznej, Krak6w 2002, s.76-81; G. LABUDA, Mieszko II krdl Polski (1025-

1034). Czasy przelomu w dziejach panstwa polskiego (PAU, Rozprawy Wydz. Hist.-Filoz. 73), Krak6w, PAU,

7992, s.93-118 (rozdz. VI: Spoleczne i polityczne podloze zalamania monarchii (Powstanie ludowe i reakcjapogariska. Chronologia i przebieg wydarzeri)) + praca w grupach: s.147-174 (Boleslaw (rzekomo) zapomniany); s.

184-194 (Ilyprawa czeska na Polskl: w roku I0j8 czy 1039?)

6. Sw. Stanislaw i Boleslaw SzczodryS. SzczuR, Historia Polski iredniowiecznej,,Krak6w 2002, s. 107-114 + praca w grupach: G. Labuda, Swipty

Stanislm,v biskup krakowski, patron Polski. Sladami zab6jstwa - mqczefisttva - kanonizacji (Publikacje Instytutu

Historii UAM 39), Poznari, lH UAM, 2000, s. 13-46 (Cz.I: Przeglqd historiografii); 47-76 (Cz.II: Analiza 2rddef);s. 77-128 (Cz. III: W poszukiwaniu tla konfliktu miqdzy kr6lem Boleslawem a biskupem Stanislqwem w Swietlep62niejszej tradycji); s. 129-165 (Cz. IV: Rozw6j legendy od biskupa ,,zabitego" do biskupa ,,umqczonego" i

kanonizowanego)

7. Spoleczefistwo i pafstwo polskie w XI i XII w.Z. KuRNATowsKA, M. DERwtcH, Organizacja paristwa, U 2r6del Polski (do 1038 roku), red. M. DERWICH, A.

ZSREK (Polska. Dzieje cywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw, Swiat Ksi4Zki, 2002, s. 190-195; T. LALIK,

Spoleczefistwo i paristwo w drugiej polowie XI i pierwszej polowie XII wieku, fw:l Polska pierwszych Piast6w.

Pafistwo - spoleczehstwo - kultura, red. T. Manteuffel (Konfrontacje historyczne), Warszawa, WP,1974, s.223-

268: J. BTENTAK, Mo2ni i rycerze, fw:l Monarchia Piast6w (1038-1399), red. M. DERWICH (Polska. Dzieje

cywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw, Swiat Ksiq2ki, 2003, s. 68-73; S. SzczuR, Historia Polski

ire dni ow ie cznej, Krak6w 2002, s. 82-8 8, I 48- 1 69

8. Tzrv. testament Boleslawa KrzywoustegoM. DERwTCH, Testament Boleslawa Krzywoustego w polskiej historiografii iredniowiecznei,lw:) Acta Universitatis

Wratislaviensis 499, Historia XXXIII, Wroclaw, Wyd. UWr, 1980, s. ll3-152; S. SzczuR, Historia Polski

iredniowiecznej, Krak6w 2002, s. 127-l3l; J. BmNmr, Statut Krzywoustego, Wojna i pokdi, fw.:l Monarchia

Piast6w (1038-1399), red. M. DERwICH (Polska. Dzieje cywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw, Swiat Ksi4zki,

2003, s. 54-65

9. Kolonizacja na prawie niemieckim i polskiS. TRAwKowSKr, Przemiany spoleczne i gospodarcze w XII i XIII wieku, lw:f Polska dzielnicowa i zjednoczona.Paristvvo - spoleczefistwo - kultura, red. A. GIEyszroR (Konfrontacje historyczne), Warszawa, WP, 1972, s. 62-118; T. Jasirlski, Przybysze z Zachodu, fw:f. Monarchia Piast6w (1038-1399), red. M. DERwtcH (Polska. Dziejecywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw, Swiat Ksi42ki,2003, s. 108-113; R. Czele, Miasta i mieszczarist'wowPolsce XIII/ilV w., [w:] Polska okolo 1300. Paristwo - spoleczeristwo - kultura, red. W. FALKOwSKI, Warszawa,Neriton, 2003, s. 57 -72; . SzcztJR, Historia Polski Sredniowiecznej , Krak6w 2002, s. 218-224

10. Najazd Mongol6w w l24l r. i bitwa na Legnickim PoluW. Korta, Problemy bitwy legnickiej i stan badari,fw] Bitwa legnicka. Historia i tradycja, red. W. Korta, (Sl4skieSympozja Historyczne), Wroclaw-Warszawa, Volumen, 1994, s.7-32; J. Marori, Legnica l24l (Historyczne Bitwy),Warszawa, Bellona, 1996, s. 89-14511. Rozw6j gospodarczy Polski XIV-XV w.H. SAMSoNowtcz, Polska w gospodarce europejskiej XIV i W w.,lw:f Polska dzielnicowa i zjednoczona. Panstwo- spoleczefistwo - kultura, red. A. GIEYSZToR (Konfrontacje historyczne), Warszawa, WP, 1972, s. 368-398; J.KURTYKA, Odrodzone kr6lestwo. Monqrchia Wladyslawa tr okietka i Kazimierza lVielkiego w lwietle nowszychbadari, Krak6w, Societas Vistulana, 2001, s. 189-209 (rozdz. V: Nowa gospodarka)

12. Organiz ci^ pafstwa i spoleczefstwa w XIV-XV w.A. G,lsIonowsKr, Monarchia nier6wnoprawnych stan6w, fw:.l Polska dzielnicowa i zjednoczona. Panstwo -

spoleczeristwo - kultura, red. A. GIEYSZToR, Warszawa, WP, 1972, s.279-312; H. SAMSoNowrCZ, Spoleczeristwo wPolsce okolo 1400 r., [w:] Polska okolo 1400. Pafistwo - spoleczefistwo - kultura, red. W. FAtr-KowSKI, Warszawa,Neriton, 2001, s. 9-40; J. KURTYKA, Odrodzone krdlestwo. Monarchia Wladyslawa tr-okietka i Kazimierza Wielkiegow Swietle nowszych badari, Krak6w, Societas Vistulana, 2001, s. I l5-188 (rozdz.IY: Modernizacja)13. KoSci6l w Polsce XIII-XV w. i jego rolaT. JesNsrr, Nowa duchowoit, fwl.l lw'.f Monarchia Piastdw (1038-1399), red. M. DERwtcH (Polska. Dziejecywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw, Swiat Ksiqzki,2003, s. ll6-119; A. Relzlrranvsrl, Koici6l w Polscewok6t 1300,[w:] Polska okolo 1300. Paristwo-spoleczeristwo - kultura, red. W. FAI-KowsKI, Warszawa, Neriton,2003, s. 121-154; M. DERwICH, Koici6t polski na przelomie XIV i XV w., [w:] Polska okolo 1400. Paristwo -

spoleczeristwo - kultura, red. W. FAtr KowsKI, Warszawa, Neriton, 2001, s. 4l-8214. Rozrv6j kulturyM. Dsnwrcs, Z. SwrccsowsKr, Kultura i sztuka doby pierwszych Piastdw, [w:] U ir6del Polski (do 1038 roku),red. M. Dr,RwIcs, A. Zunpr (Polska. Dzieje cywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw, Swiat Ksiq2ki, 2002, s.204-209; L. ZYGNER, W krqgu kultury dtvorskiej , fw:l Monarchia Piast6w (l 038- I 399) , red. M. DERwICH (Polska.Dzieje cywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw, Swiat Ksi4zki, 2003, s. 78-83; J. KRzyzaNIAKowI, Kulturaumyslowa w czasach przelomu. Oirodki - ludzie - dokonania, fw:] Polska okalo I300. Paftstwo - spoleczeristwo -kultura, red. W. FAI-KOWSKI, Warszawa, Neriton,2003, s.73-120; K. OZoc, Zlota jesieri.polskiego Sredniowiecza,fw:l Monarchia Jagiellonotu (1399-1586), red. M. DERwICH (Polska. Dzieje cywilizacji i narodu), Warszawa-Wroclaw 2003, s. 62-65; B. GEREMEK, Zakoficzenie: modernizacja kultury, lw:] Kultura Polski iredniowiecznejXIV-XY w., Warszawa, Semper, 1997, s. 91 0-91 515. Pocz4tki polskiej SwiadomoSci narodowejA. GIEYSZTOn, WigZ narodowa i regionalna w polskim iredniowieczz, [w:] Polska dzielnicowa i zjednoczona.Paristwo - spoleczeristwo - kultura, red. A. GIEYSZTOR (Konfrontacje historyczne), Warszawa, WP, 1972, s. 9-36;H. MANIKowSxe, Wiqi narodowa i paftstwowa, lw:l Kultura Polski iredniowiecznej XIV-XV w., Warszawa,Semper, 1997, s. 886-909