proagri 122

AgriTraderSien binne vir puik aanbiedinge

tegnologie vir die boertechnology for the farmer

Nr 122Maart 2010

Binne:Kom bekyk kleingraanKom kry jou Pannar-glimlag!Spring nou gou met kuilvoer

Groente:Klein Karoo wys wensaad

Nuut:Bekostigbare

besproeiing

Senter 360:Slim spilpunt bespaar krag

3www.proagri .co.za ProAgri 122 Maar t 2010

Copyright © 2010. All rights reserved. No material, text or photo graphs may be reproduced, copied or in anyother way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of theeditor. We recognise all trademarks and logos as the sole property oftheir respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or forany actions in reliance thereon.

distribution

M A S S M E D I A S P E C I A L I S T S

Distributed by

SMARTPUBLISHING

smart

Published by

ProAgri 122 In hierdie uitgawe

Die ProAgri-spanBusiness-to-Business Magazine (July – Sept 2009) with a free circulation of 58 722 per month(Paid 26, Total 58 748)

17

RedakteurCoenraad Rall > [email protected] redakteurSuzanne Grobler [email protected] advertensieverteenwoordgerStefan van Wyk > [email protected] Strauss > [email protected] & grafika Esta van [email protected] & intekeningPaula MacMavis > 012-362-6390Sakebestuurder George Grobler [email protected]

Maart 2010

10

7

Voorblad: Wintertyd is koringtyd enboere maak nou al gereed vir dieseisoen. Dit is nie in ProAgri se vermoë om gunstige kleingraan-pryse vir boere te verseker nie,maar die nuttige artikels in hierdieuitgawe kan boere help om beste enplae te beveg en groter, gesonderopbrengste te behaal – soos hierdiekoring en kanola ’n jaar of watgelede in die Overberg.

AgriTraderSien binne vir puik aanbiedinge

tegnologie vir die boertechnology for the farmer

Nr 122Maart 2010

Binne:Kom bekyk kleingraanKom kry jou Pannar-glimlag!Spring nou gou met kuilvoer

Groente:Klein Karoo wys wensaad

Nuut:Bekostigbare

besproeiing

Senter 360:Slim spilpunt bespaar krag

Meganisasie5 Diereproduksie: Troef die winter met

kuilvoer van Valtrac7 Senter 360 bespaar elektrisiteit,

onderhoud en instandhouding8 Put meer uit weiding met K-line se

slim besproeiing13 Elsenburg: Wegspring vir die wenboer

Gewasproduksie10 Kom kry jou PANNAR-glimlag!13 Advance Seed: Op Sable Ranch is net

die beste genetika aanvaarbaar14 Beheer onkruiddoderweerstandbiedende

raaigras in 201017 KLEIN KAROO Saadbemarking wys

wensaad: Hier kom groot groei vir groenteboere!

18 Mango Pak kikker insekte enswamme uit

19 Plaagbeheeropsies: Hoor wat “sê” die plante

Opleiding15 Elsenburg: Wegspring vir die wenboer

AgriTrader24 AgriGids28 GeneGids30 Veilings

056-817-7308 www.valtrac.co.za

Krrrk!Krrrk!

WAT wag op SA se boere in

2010?

grommelgrommelgro

mm

elg

rom

mel

gromm

elgrommel grom

Aan

Suid-

Afrik

a se

boer

e

Boioioing!

Pokkk!


m Meganisasie Kuilvoer

Jy kan die Cat 1200 aan syskarniermontering tot reg agter dietrekker omswaai sodat jy die eerstery truwaarts kan oopsny sonder om’n enkele plant plat te trap. (Met ’nValtra TwinTrac-trekker kan jy som-mer al jou kuilvoer truwaarts kerf!)

As jy nou baie vinnig groot massaskuilvoer wil maak, is Valtrac seKemper Champion C3000, gemon-teer aan ’n Valtra TwinTrac-trekkerjou kerwer. (Daar is ook kleinerKemper-modelle beskikbaar.)TwinTrac beteken dat dietrekker net so goed enmaklik agteruit kan werkas vorentoe. Jy koppeldie Kemper aan joudriepunt hyser, draaijou sitplek om endaar gaan jy teenbeste spoed. Hysny drie meter wydry-onafhanklik enmaak so 55 tonkuilvoer as jouoes mooi is.

Niks gaanverlore nieen jy kansysnitlengtein enigevan

twaalf posisies tussen 4,3 en 33mm verstel. Hy breek ook diemieliepitte om voedsaamheid teverseker.

Met Valtrac se Jeantil-waens ry jy10 ton of 25 kubieke meter materi-aal op ’n slag uit dieland uit en

Voorspoed regdeur die jaar is dievoorreg van die boer wat betyds

genoeg kuilvoer vir winter maak. Enom daardie kuilvoer, flink, vinnig, presies en perfek te maak,staan Valtrac, die boer se voer-broer, reg met nommerpasbekostigbare, betroubare toerustingen diens.

Kuilvoergewasse bied jou ’nbeperkte tyd wanneer die vogge-halte presies reg is om voedsamekuilvoer te maak. Moenie daardiebeperkte tyd vermors met ’ngesukkel met minderwaardigetoerusting nie – praat met Valtracoor kuilvoerkerwers wat jou nie indie steek sal laat nie.

Talle melkboere in Suid-Afrikabeperk hulle voerrekening, maarnie hulle produksie nie, met kuilvoer wat hulle met Valtrac seNogueira Pecus II 9004-eenrykuil-voerkerwer maak. Hy sny so 20 tot30 ton per uur en sy snitlengte kanop 5, 7, 10 en 14 mm verstel word.

Die Nogueira Pecus is lig, maarstaalsterk en altyd lus vir werk.

Goeie nuus vir besproeiingsboere isdat Valtrac nou ook vir jou dieNogueira Cat 1200 ry-onafhanklikekuilvoerkerwer bied. Met hierdiegulsige kalant se sirkelsaagsny-stelsel kan jy besproeiingsmielies ofsorghum van enigekant af aandurf. Hymaak so 30 tot 36kuilvoer per uur enjy moet maarregstaan met die wegryery en vas-trappery, anderswerk hy skoononder jou uit.

Hy sny die vollewydte van sy 1 200mm breë bek enkerf die materiaal in enigevan agt lengtestussen 4 en 17 mm.

Valtrac se Nogueira Cat 1200 ry-onafhanklike kuilvoerkerwer sny 1,2 meterwyd en is perfek om kuilvoer van besproeiingsmielies of -sorghum te maak.

laai ditflink af met

die wa sewipvermoë.

Die res van die jaarkan jy die waens, soos

jou Valtra TwinTrac-trekker, vir ander take ge-

bruik.

Valtrac staan ook reg met diePöttinger-kuilvoerkerwerwa om kuilvoervan kleingraan, gras en peulge-wasse te maak. Hy tel materiaal skoon en netjies op,kerf dit na smaak, stop dit styfin sy pens om ’n groot volumeop ’n slag te hanteer, en laai ditmet sy kettingvloer en aflaai-rotors in jou kuilvoersloot af.

Een so ’n kuilvoerwa hanteervan 35 tot 66 kubieke meter (21 ton) en verg een man en118 kW trekkerkrag teenoor ’nselfloopkerwer en aanrywaens se5 werkers en 712 kW!

Diereproduksie: Troef die winter met kuilvoer van Valtrac

Vir perfekte kuilvoer van gras, kleingraan of peulgewasse verg Valtrac se Pöttinger-kuilvoerker-werwa twee die keer die tyd, maar gebruik die helfte van die diesel, 80% minder mannekrag en84% minder trekkerkrag as ’n selfloopkerwer met aanrywaens.

praat met Hennie du Toit vanValtrac by 056-817-7308 of besoek www.valtrac.co.za.

Vir meer inligting oor die boer sevoerbroer en sy produkte endiens enige plek in die land,

Meganisasie Besproeiing

Senter 360 bespaar elektrisiteit, onderhoud en instandhoudingDie perfekte balans tussen gehalte

en bekostigbaarheid – dis wat ’nSenter 360-spilpunt die besproeiings-boer bied.

Boere weet reeds dat ’n Senter 360-spilpunt die toonbeeld van doeltreffent-heid en duursaamheid is. Op tallebesproeiingsplase loop hulle jaar najaar na jaar, soms in die moeilikste omstandighede waar hulle knaend oorgroentewalle moet klouter, maar moegword is min.

Die Senter 360 is slim ontwerp, deeglikvervaardig en word volgens die boer sepresiese behoeftes opgerig.

Alhoewel bekostigbaarheid ’n kernken-merk van die Senter 360 is, word daarnie die geringste toegewing ten opsigte van gehalte gemaak nie. Senter360 het net die beste sproeiers, spesiale spilpuntbande, ’n uniekepatent om die laaste sproeier skoon tehou, ’n spansterkte van 60% bo diegewone standaard vir hulle strukture,SABS-galvaniseringstandaarde vir allestrukturele komponente en die modernste, mees gevorderde en betroubaarste elektriese/elektromega-niese beheerpanele.

Senter 360-eienaars bespaar op dieaankoopprys, op herstelwerk en

instandhouding, en goeie nuus is dathulle V5 Softstarter-aansitters boonopelektrisiteit bespaar en die leeftyd vanpomptoerusting verleng.

Dit werk só: ’n gewone aansitskake-laar stuur dadelik volle krag na diepompmotor, wat dan met alle geweldprobeer om onmiddellik teen vollekrag en op volle spoed te werk. Ditplaas ’n hewige skoklas op die motor,op die aandrywingstelsel, op die pompen op al die pype en koppelings sooswat water eensklaps daarin geforseerword.

Senter 360 se V5 Softstarter skakeldie pompmotor sagkens aan en voerhom gelykmatig sodat hy algaandespoed vermeerder – daar is in geenstadium enige skok op enige deel vandie stelsel nie.

Maar dit is nie al nie. Gewone aansit-skakelaars pluk meteens soveel elek-trisiteit uit die toevoernetwerk, dat ’nspanningsdaling ondervind word watander toerusting kan beskadig, watoorgroot kontakpunte noodsaak enwat dit moeilik maak om te bepaal hoesterk sekerings moet wees.

Al hierdie probleme is iets van dieverlede as jy ’n Senter 360-spilpuntmet sy V5 Softstarter gebruik. Die

stelsel verseker vir jou:

• Perfekte gelykmatige aanskakelingom ’n aanvanklike wringkraguitbars-ting te vermy.

• Beheerde wringkragtoename omgelykmatige pompmotorversnellingte verseker.

• Beheerde afskakeling om die motorse spoed beheersd te laat afneem.

• Minder onderhoudbehoeftes as metgewone aansitstelsels.

• Uitskakeling van elektrisiteit-toevoerversteurings tydens aanskakeling.

• ’n Langer komponentlewe en elektrisiteitbesparing.

• Die V5 Softstarter het geen beweegbare onderdele nie en hetdaarom ’n lang, onderhoudvry lewemet gepaardgaande betroubaarheid.

Die V5 Softstarter bied boonopbeskerming teen skade wat opgedoen kan word as een fase ingee,as fases verkeerd-om gekoppel word,as daar ’n wanbalans tussen fases is, asdie motor oorbelaai of onderbelaaiword, as daar ’n oortoevoer of ondertoevoer van spanning is, en as die pompmotor te warm word.

Moenie mors of sukkel nie. Kry vir joudie spilpunt sonder verspilling – Senter360. Praat met Theuns Dreyer by018-469-1331 of 082-564-5955 virflink en kundige diens regoor die land.Besoek ook www.senter360.co.za.

Senter 360 se V5 Softstarter skakeldie spilpuntpompmotor sagkens aanen vermeerder sy spoed gelykmatigom skokke op die aandryfstelsel enpomp uit te skakel.

Senter 360 is nie net ’n doeltreffende, duursame staatmaker-spilpunt nie, hy bied die boer ook beduidende besparings ten opsigte van elektrisiteitsverbruik, onderhoud en instandhoudingvan pomptoerusting

www.proagri .co.za 7ProAgri 122 Maar t 2010

ProAgri 122 Maar t 20108 www.proagri .co.za

Welkome nuus vir veeboere isdat weidingsgewasse nou

doeltreffend, ekonomies enbekostigbaar besproei kan word om produksie drasties te verhoog.

Dit is te danke aan ’n vindingrykenuwe tegniek wat water ten bestebenut, wat maklik en goedkoop isom op te rig en te gebruik en watwemel van voordele.

K-line Pod-besproeiing is in Nieu-Seeland ontwikkel en is reedsdaar, in die VSA en in Australië baiegewild omdat dit ’n groot verskil indie winsgewendheid van voer-produksie vir veeboerdery maak.

Dit werk so: Spesiale klap- of wentelspuite word in PVC-pottegemonteer, die potte word aan ’nspesiale sterk, buigsame pypgekoppel en die pyp aan die water-toevoer. Die pyp met sy ry pottebesproei ’n strook van so 30 meterwyd. Sodra die strook deeglik benatis, haak jy die punt van die pyp aanjou vierwielmotorfiets of kleintrekkertjie en sleep die hele stelselna die volgende baan – as jy wilsommer terwyl die spuite aan’tspuit is.

As ’n mens dink hoe tydsaam enmoeisaam so ’n proses metgoukoppelpype geduur het, staan jyverstom dat niemand nog nie lankal hierdie vernuftige stelsel bedink hetnie. Dit stel baie boere vir wie besproeiing van weidingsgewasse

voorheen te duur, tetydrowend, te arbeid-sintensief en te omslagtig was in staatom nou meer wins uitweiding te maak –maklik en bekostigbaar.

Die K-line-stelsel isperfek vir die besproei-ing van weiveld, lusernen ander voergewasse,sooigrasproduksie,vrugteboorde, afval-waterbenutting, vuur- en stofbeheer engrondherwinningspro-jekte.

Die stelsel verseker diebeste waterbenuttingomdat water stadig genoeg toegedien word sodat diegrond dit deeglik kan opneem. Daar isgeen afloop en geen vermorsing nie.

Die stelsel word maklik en vinnigverskuif of heeltemal uit die padgesleep om gewasse te plant of tesny. Dis geskik vir die beste benut-ting van water op enige vorm vanland en vir enige grondoppervlak –tot op skotige heuwels. Oral waar jymet jou vierwielmotorfiets oftrekker kan ry, kan die K-line-besproeiingstelsel werk.

Weiding kan benat word terwylbeeste daarop wei. Wanneer ditwarm is, koel beeste hulleself graagonder die spuite af.

Die hart van die K-line-besproeiingstelsel isdie sterk plastiekpot wat die sproeierbeskerm. Dit is sterk, stewig en skuur-bestand met ’n swaar bodem wat sorg datdit nie omval nie.

Bekostigbaar, betroubaar, maklik, doeltreffend:

Put meer uit weiding met K-line se slim besproeiing

Meganisasie Besproeiing

’n Belangrike voordeel is dat jy ’nklein stelsel kan installeer en dit algaande kan uitbrei soos wat daarkapitaal beskikbaar raak. Jy kanook jou besproeiing perfek beheermet kleppe om net sekere dele tebesproei as dit so verlang word.

Die stelsel verg die minimum onderhoud. Die enigste bewegendedele is die sproeiers, die pomp endie kleppe. Min energie en ’n relatief lae waterdruk (250 tot 350 kPa) word vereis.

Die stelsel het ook nie koper ofander metaal wat dit ’n skyf virdiewe maak nie.

Gewasse van tot 600 mm hoog kanbesproei word.

Boere wat reeds K-line gebruik, is ingenome met dieresultate. Jý kan ook meerwaarde uit jou weiding put.Praat vandag met Dick ofKevin Isted by 051-603-1144 / 7039 of e-pos na [email protected]. Hy sal jou help om die stelsel presies volgens jou behoefteste beplan.

Besoek ook www.k-linena.comvir meer inligting; selfs ’n videowat jou wys presies hoe diestelsel werk. Skakel ook 082-9299-729 / 082-457-0912Gewasse wat bewei of gesny is herstel en groei gou weer uit as dit met

die unieke K-line-stelsel besproei word.

Powerpacks

Steeringunits

FiatControlvalves

Egte en alternatiewe onderdele- Perkins enjin onderdele- Landini- Massey Ferguson- Brillion- MacDon- Filters - Baldwin

- Fleetguard- Donaldson

- Rubber onderdele vir melkmasjiene

Hydraulics Products -General- Gearpumps: Gr1, 2 & 3- Hydraulics Motors: BMP, BMR, BMS- Steering units: open and closed centre- Hydraulic Valves- Mini Power Packs: DC 12 & 24V, AC 220 & 380Gearpumps for agricultural applications- Claas, Deutz, Fiat & Ford, John Deere- Lamborghini & SAME, Landini, Massey Ferguson

Contact persons:Jacques Laubscher

021-907-8010 / 083-642-3344

Barry Raats

021-907-8007 / 082-801-6109

Ford

Quality with a Warranty

John Deere

ClaasLandini

Hydraulicmotors

MFinternal &steering

10 www.proagri .co.zaProAgri 122 Maar t 2010

Die PANNAR-glimlag – dis dienaam van daardie tevrede

uitdrukking op die gesigte vanboere wat PANNAR-saad plant. Ennamate die stroopseisoen al naderkom, word daardie Pannar-glimlagal breër.

Dis ook geen wonder nie, want PANNAR-boere kan klaar sien dathulle vanjaar weer ’n goeie,gesonde oes gaan behaal.

En hulle weet: Terwyl hulle hullenog so in vanjaar se opbrengs verlekker, is PANNAR se wakkerkundiges reeds volstoom besig omnóg beter kultivars te teel vir vol-gende jaar en elke jaar daarna. Sóbly die PANNAR-boer op die voor-punt en word sy glimlag elke jaarbreër.

Groot opgewondenheid het by van-jaar se PANNAR-gewasextravagan-zas by Delmas, Klerksdorp,Kroonstad en Biesiesvlei geheersoor die opwindende nuwe genetikawat PANNAR aan boere bekend ges-tel het.

Wat mielies betref, bied PANNAR ’nskitterpakket wit- en geelmielie-basters, gekenmerk deur ’n uitstekende opbrengspotensiaal enstabiliteit vir graanproduksie, kuilvoerproduksie en weimielies.PANNAR se ultra-vinnige geelpakketis die markleiers vir mielieproduksieonder besproeiing en vir hoë-potensiaal-droëlandgebiede.

PANNAR se witbasterpakket virdroëlandproduksie

Vir droëlandproduksie in die ooste-like en westelike gebiede, het PAN 5Q-433B en PAN 6Q-445B top-prestasie in PANNAR en die LNR senasionale proewe gelewer. Hierdiebasters, met hulle skitterende op-brengspotensiaal en graangehalteword as hoofaanplanting aanbeveel.

PAN 5Q-433B* met weerstandteen stronkboorder lewer goeie sta-

Kyk net hierdie gesonde, veelvuldige koppe aan PANNAR se nuwevinnige, Roundup Ready Plus®onkruiddoderverdraagsame baster,PAN 4P-516R. Hierdie baster is besonder sterk meerkoppig enlewer baie goeie resultate in die oostelike Hoëveld, veral in die koelproduksiestreke soos die Oos-Vrystaat. Dit is ideaal vir graan- ofkuilvoerproduksie.

Kom kry jou eie PANNAR-glimlag!

Gewasproduksie Saad

www.proagri .co.za 11ProAgri 122 Maar t 2010

vinnige en mediumgroeiklassemet ’n baie goeie opbrengs-prestasie, stabiliteit en wye gebiedsaanpasbaarheid, geskikvir elke plantdatum in al die produksiegebiede.

PAN 4P-116 is ’n vinnige basterwat goed in die oostelike Hoëveldpresteer, veral in die koel produk-siestreke soos die Oos-Vrystaat.Hy is besonder sterk meerkoppigen agronomies goed gebalan-seerd met ’n goeie staanvermoë.PAN 4P-116 is ideaal vir graan-en kuilvoerproduksie.

PAN 4P-316B is ’n stronk-boorderweerstandbiedendebaster soortgelyk aan PAN 4P-116, met ’n soortgelykeagronomiese balans. Dit is goedaangepas vir die oostelike pro-duksiestreek en word teen ’nhoër stand as die mediumbastersaanbeveel.

PAN 4P-516R* is soortgelyk aanbogenoemde twee basters, maarmet Roundup Ready Plus®-onkruiddoderverdraagsaamheid.Dit bied die boer die voordeel vandoeltreffende onkruidbeheer waarprobleemonkruide spesialeaandag verg. ’n Hoër plantestand

as vir mediumbasters word aanbeveel en dié baster is ookgeskik as toevlugsoord vir PAN 4P-716BR.

PAN 4P-716BR* is die stapelgeen-variant van PAN 4P-116. Dit bieddie voordeel van stronk-boorder-beskerming, gekombineermet Roundup-onkruiddoderver-draagsaamheid. Die baster is sterkmeerkoppig met ŉ goeie staan-vermoë. ’n Hoër plantestand as diemediumbasters word aanbeveel.

PAN 6Q-308B is ’n baster metstronkboorderverdraagsaamheidwat baie goed oor die hele oostelikeen westelike produksiestreekpresteer. PAN 6Q-308B en PAN 6Q-508R lewer baie goeieprestasie in die LNR se nasionaleproewe. Dit is besonder wydaangepas met goeie opbrengs-potensiaal en stabiliteit, ŉ goeiestaanvermoë en sterk meerkop-pigheid. Die baster word ashoofaanplanting aanbeveel. PAN 6P-110 is die ideale baster omsaam as toevlugsoord aan te plant.

biliteit en prestasie in al die produk-siegebiede, veral in die Noordwes-Vrystaat. Dit het ’n baie goeiestaanvermoë en is besondermeerkoppig. Dit kan met vrugdigter en in nouer rye aangeplantword en word ook vir besproeiingaanbeveel.

PAN 6Q-445B is die algehele wenner in PANNAR se nasionaleproewe. In die LNR se nasionaleproewe was dit die toppresteerderin die oostelike produksiestreek endie naaswenner in die westelikestreek. Hierdie opwindende nuwebaster met sy stronkboorderweer-stand lewer uitsonderlike prestasiein al die produksiegebiede, met ’nbaie goeie stabiliteit en kompen-sasievermoë as gevolg van sy baiesterk meerkoppigheid. Die basterstaan baie goed en is meer geneigtot spruitvorming as PAN 5Q-433B.

PANNAR se kerngeelbaster-pakket vir droëlandproduksie

Hierdie pakket bestaan uit ’nvolledige reeks van ultravinnige,

PAN 6Q-508R* het die uitsonder-like prestasie behaal om as ’nRoundup Ready-baster eerste onderdie geelbasters in die LNR-proewein die ooste te eindig. Dié bastermet Roundup Ready Plus®-onkruid-doderverdraagsaamheid is die stalmaat van PAN 6Q-308B en PAN 6P-110. Dit is goed aangepasoor die hele oostelike en westelikeproduksiestreek. PAN 6Q-508R is ’ngoeie keuse waar hoë onkruiddrukondervind word, asook as toevlugs-oord vir PAN 6Q-708BR.

PAN 6Q-708BR* is ’n stapelgeen-baster wat die voordeel van stronkboorderbeskerming en verdraagsaamheid teen RoundupReady Plus®-onkruiddoder bied. Dit is soortgelyk aan die vorige driebasters en is goed aangepas vir aldie produksiestreke.

* Onderhewig aan registrasie

’n Mieliepakket wat waarlikwaarde uit besproeiing put

Trek voordeel uit die topopbrengstevan PANNAR se volledige besproei-ingsmieliepakket. PANNAR se ultravinnige geelbasterpakket isleiers in die bedryf.

Die ruggraat van PANNAR se toonaangewende geel besproei-ingspakket is die ultravinnigebasters PAN 6126, PAN 6236B enPAN 3D-736BR. Opwindende nuwetoevoegings is PAN 3P-502R en PAN 3Q-740BR.

PAN 3P-502R met sy RoundupReady Plus®onkruiddoder-beskerming presteer puik onder besproeiing. Dit is goed aangepasvir al die produksiestreke. Dis ’ngoeie keuse waar hoë onkruiddrukondervind word, asook as toevlugs-oord vir PAN 3D-736BR en PAN 3Q-740BR. Dit lewer hoë-gehalte graan. Dit is ook aangepasvir droëlandverbouing in die oostelike produksiegebiede van dieOos-Vrystaat, oostelike Hoëveld enKwaZulu-Natal.

PAN 3Q-740BR eindig algeheeleerste in die LNR-proewe vir kort-groeiseisoenbasters. Hierdieprestasie van in die LNR-besproei-ingsproewe plaas dit in ’n klas vansy eie. Die stapelgeenbaster leweruitsonderlike prestasie in die warm

Pieter Rademeyer, produk-bestuurder, verduidelik aan besoekers by die PANNAR-gewasextravaganza hoekom goeie vroeë onkruidbeheer diesleutel tot goeie oesvooruitsigte is, met verkoopbestuurder vir ontwikkelende produsente, HarryMatebese, wat aandagtig luister.Noue samewerking tussen bemarkers en landboukundigesstel PANNAR in staat om altyd diebeste diens aan die boer te bied.

...vervolg op bladsy 12


sonneblomproduserende gebiedeaanbeveel. Die baster is teen allehuidige rasse van bruinroes (Puccinia helianthi) bestand.

PAN 7057, ’n nuwegenerasie-baster, is ŉ toppresteerder in dieLNR-proewe vir die 2008/09-seisoen. Dit pas aan in al die pro-duksiegebiede en het ’n uitstekendeolie-inhoud. Dit vul PAN 7033 enPAN 7049 baie goed aan in diepakket. Dié drie basters word saamvir die hoofaanplanting aanbeveel.Al drie basters is teen alle huidigerasse van bruinroes (Puccinia he-lianthi) bestand.

PAN 7063CL inkorporeer dieClearfield®produksiestelsel vir na-opkomsbeheer van ŉ breë spek-trum breëblaaronkruide, asooksommige grasse. Die medium-seisoenkultivar lei ŉ nuwe onkruid-beheerstelsel in produksie vansonneblom in met doeltreffendeonkruidbeheer met Euro-Lightning®

(imazethapyr) onkruiddoder. Dieonkruiddoderweerstand is ’n na-tuurlike mutasie en PAN 7063CL isdus nie ’n geneties gemodifiseerdebaster nie. Dit hou wisselbouvoor-dele met opslag-Roundup Ready-gewasse in. PAN 7063CL het ’n hoë olie-inhouden stroop baie maklik. Clearfield isdie geregistreerde handelsmerk vanBASF.

Veelsydige sojapakket

PANNAR se super RoundupReady®-sojakultivars is diemarkleiers en pas die sojaboer sebehoeftes perfek. Die veelsydigepakket van verskillende groei-seisoenklasse bied die boer dieoptimale kultivar vir elke plant-datum in al die produksiegebiede.Die pakket bied ook spesialis-kultivars met ’n regop groeiwyse,geskik vir nou rywydtes onderbesproeiing. Sojabone is ideaal aswisselbougewas met mielies enkoring. Die Roundup Ready-pakket word met een nuwe konvensionele kultivar aangevul.

PAN 1652 is ’n konvensionele kultivar wat vir al die produksie-gebiede aanbeveel word. Dit isbesonder goed aangepas vir diekoeler dele en word ook as hoof-aanplanting vir die gematigdedele en later aanplanting in die

warm gebiede onder besproeiingaanbeveel. Dit het uitstekendeagronomiese eienskappe soos goeiestaanvermoë, peulhoogte en weer-stand teen oopspring. Die kultivarhet ’n goeie droogtebestandheid.

Rooi gespikkelde bone uit dieboonste rakke

PANNAR se toppresterende rooigespikkeldeboonpakket, bestaande uitPAN 128, PAN 148 en PAN 9249, bieduitsonderlike opbrengs-prestasie enstabiliteit in die vernaamste droëboon-produksiegebiede. Die droëboon-pakket bied ’n wye keuse vanvoordelige eienskappe waarmee boerein al die produksiegebiede wins kanbehaal.PAN 9249 is ’n grootsadige kultivarmet uitstekende opbrengsprestasie en stabiliteit in al die droёboon-produksiegebiede. Dit presteer veralgoed in KwaZulu-Natal, Mpumalangaen Noordwes se produksiegebiede.Die boontjie bied goeie algemenesiekteweerstand, insluitende roes-,hoekigeblaar-vlek- en BMV-weerstand.Die vorm ’n gedugte pakket saam met PAN 128 en PAN 148.

Die gesogte PANNAR-glimlag wordook ontlok deur Pannar se voor-treflike graansorghumpakket envolledige reeks voergewasse wat joudiere somer en winter toppresteerders maak.

Maar dit is nie al nie. PANNAR het ’nreeks op-en-wakker verteen-woordigers en landboukundiges watimmer gereed staan om die boer diebeste raad oor saad en produksie te gee.

Om te hoor wie die PANNAR-glimlag-maker naaste aan jou is, kontak diehoofkantoor [email protected] of 033-413-9500, of een van die volgende streekskantore:

KwaZulu-Natal en Kaap (Greytown) 033-413-9500Noordwes (Klerksdorp) 018-406-1700Oostelike Hoëveld en Limpopo (Delmas) 013-665-8500Sentraal Hoëveld (Heidelberg) 016-341-6404Wes-Vrystaat en Noord-Kaap (Kroonstad) 056-216-3000Besoek ook Pannar se webwerf bywww.pannar.com

Werkstrots en roepingsbesef straaluit al Pannar se mense. Hier verduidelik een van Pannar segeesdriftige sonneblomtelers,Ruaan Lochner, aan besoekers hoePannar se sonneblom sonskyn indie boer se beursie sit.

...van bladsy 11

besproeiingsgebiede soos die Oranjerivier, westelike Hoëveld enLimpopo. Dit het ’n goeie graan-gehalte en is ’n goeie spanmaat virPAN 3D-736BR.

PANNAR-sonneblom sit sonskynin jou beursie

Die bruinroesweerstandige PAN 7033 en PAN 7049 vorm ’ngedugte pakket. Dié basters is sino-niem met hoë opbrengspotensiaal,uitstekende stabiliteit oor seisoeneen wye gebiedsaanpasbaarheid. Diepakket word aangevul met ’nClearfield®baster vir doeltreffendena-opkoms onkruidbeheer asook ’nbaster met ’n hoë oleïensuurinhoud.

PAN 7049 is ’n baie egalige, volseisoenbaster met bruinroes-weerstand. Dis die afgelope driejaar ’n toppresteerder in PANNARen die LNR se kultivarproewe. Ditword as die hoofaanplanting vir allesonneblomproduserende gebiedeaanbeveel en is bestand teen allehuidige rasse van bruinroes (Puccinia helianthi).

PAN 7050 is een van die top-presteerders in PANNAR en die LNRse nasionale kultivarproewe dieafgelope drie jaar. Dit is ’n egaligevolseisoenbaster met uitstekendeolie-opbrengs met ’n kenmerkendekorter planttipe, wat stroopbaarheidverbeter. Dit word vir al die


’nLastige pes in graanlande israaigras, en as daardie raaigras

boonop weerstand teen onkruiddoderbegin bied, kan dit die opbrengs ernstig benadeel.

Daar is baie omskrywings vanonkruiddoderweerstand, maar dieeenvoudigste is dat jy onkruiddoder-weerstand ondervind wanneer ’nonkruid ’n dosis onkruiddoder oorleefwat normaalweg die onkruid sou doodmaak. Na bespuiting is dieonkruid nog steeds in staat om voortte plant.

Gedurende die afgelope jare is al hoemeer gevalle van weerstandbiedendeonkruide in Suid-Afrika aangemeld enbevestig. Raaigras (Lolium spp) is diemees problematiese grasonkruid interme van onkruiddoderweerstand-biedendheid (sien foto).

Ramenas is die breëblaaronkruid watdeesdae ook, weens onkruidweer-standbiedendheid, al hoe swakker inkleingraanproduksiegebiede beheerword.

Baie faktore kan tot onkruid-doderweerstand lei, soos:

• Herhaalde gebruik van onkruid-doders met dieselfde metode vanwerking (in dieselfde seisoen of inopeenvolgende jare op dieselfdegewas)

• Die gebruik van te hoë of te lae dosisse onkruiddoder

• Verkeerde kalibrasie van diespuittoerusting en/of verkeerde bespuiting

• Die aanmaak en gebruik van ongeregistreerde mengsels

• Etiketaanbevelings wat nie nagekomword nie

• Bespuiting in die verkeerde groeistadium

Hierdie is slegs ’n paar van die faktorewat tot weerstand in ’n onkruidbevol-king kan bydra. Ander faktore moetegter ook te alle tye in ag geneemword wanneer swak onkruidbeheer virdie eerste maal opgemerk word. Faktore wat altyd in ag geneem moetword, is:

• Omgewingstoestande tydens bespuiting

• Verkeerde of foutiewe spuittoerus-ting en kalibrasies wat verkeerd gedoen word

wat die afgelope jaar in die markbeskikbaar is, maar geen weerstands-proewe is nog deur die Landbou-navorsingsraad se Kleingraaninstituutgedoen nie. Weerstandstoetsing teen“Dims” moet nog voltooi word.

Die opname is gedoen vanaf Piketbergin die noordweste tot by Riversdal indie ooste en 90% van die monstershet ’n mate van weerstandbiedendheidteen een of meer van die onkruiddo-ders getoon. Uit al die monsters watregoor die Wes-Kaap getoets is, isslegs vier monsters totaal sensitief viralle onkruiddoders.

Beheer van onkruiddoderweer-standbiedendheid

Weerstandbiedendheid kan vertraag ofvoorkom word deur die volgendemaatreëls te volg:

• Lande moet voortdurend ondersoekword vir die voorkoms van onkruidsowel as moontlike onkruiddoder-weerstandbiedende kolle of gebiede.

• Sodra onkruid waargeneem word,moet dit korrek geïdentifiseer wordsodat die regte middel toegedienkan word.

• Indien weerstandbiedendheid teenonkruiddoder vermoed word, moetdaar ’n ander middel gebruik wordas die onkruiddoder wat reedsgespuit is, of in die vorige seisoengespuit is.

• Hou rekord van onkruiddoders watgebruik word, asook die dosis waarteen dit gespuit word.

• Onkruiddoders verskil en is spesifiekteen sekere onkruide geregistreer,daarom moet dit te alle tye gebruikword op die manier waarop ditgeregistreer is om die optimalewerking daarvan te verseker.

• Sorg dat die regte dosis altyd gebruik word, omdat te hoë dosisseen te lae dosisse vir weerstand-

Weerstandbiedende raaigras in ’n koringland.

Beheer onkruiddoderweerstand

Gewasproduksie Onkruidbeheer

Hestia NienaberLNR-Kleingraaninstituut, Bethlehem

• Ongeregistreerde mengsels• Groeistadium van onkruide tydens

toediening

Voorkoms van onkruiddoderweer-standbiedendheid

Die afgelope vier jaar is LNR-Klein-graaninstituut besig met ’n raaigras-weerstandbiedendheid-opname in die Wes-Kaap.

Raaigrasmonsters is in die Rûens endie Swartland geneem. Hierdie monsters word getoets vir weerstandteen onkruiddoders wat vyf verskil-lende chemiese groepe insluit. Verteenwoordigende onkruiddoderssluit in: Glisiene, Bipiridiliums, Sulfonielureas, Fops en Dims.

Die resultate toon dat weerstand wydverspreid in die kleingraanproduk-siegebiede van die Rûens voorkom.Die enigste onkruiddoder waarteendaar nog geen weerstand voorkomnie, is glifosaat. Glifosaatweerstand kom wel in andergewasse voor.

In net vier van die monsters kom baielae vlakke van weerstandbiedendheidteen parakwat voor. Dit is egter ookbelangrik om te noem dat, alhoewelweerstand nie nou teen hierdie middels voorkom nie, daar geen redeis hoekom weerstand nie in dietoekoms kan ontwikkel nie.

Dis daarom baie belangrik datonkruiddoders wat onkruid steedsdoeltreffend beheer, optimaal benutmoet word. Meeste van die monsterswat getoets is toon egter hoë vlakkevan weerstand teen “SU’s” en “Fops”,en die korrekte aanbeveling sou weesdat boere glad nie meer hierdie middels moet gebruik nie.

“Dens” is nuwe middels van Syngenta

dbiedende raaigras in 2010

• Moet nooit ongeregistreerdemengsels maak en toedien nie.

• Sorg dat die onkruiddoder opdie regte blaarstadium toege-dien word. As die plante tegroot is, sal die werking van dieonkruiddoder belemmer word.

• Sorg dat die spuittoerusting korrek gekalibreer is en dat diepersoon wat verantwoordelik isvir die spuitproses weet wathy/sy doen.

• Volg altyd die onkruiddo-deretiket se aanbevelings.

Onkruiddoders met uiteenlopendechemiese werking is baie beperk inSuid-Afrika en dit verg verskeie jareom nuwe onkruiddoders in die markte kry.

Alhoewel chemiese middels ’noorheersende rol in onkruidbeheer indie Wes-Kaap speel, is dit nou nodigom, weens onkruiddoderweerstand-biedendheid, na meer geïntegreerdebeheer te begin beweeg.

Verder is dit is belangrik om altyd dieonkruiddoders waarteen onkruid nognie weerstand toon nie, te gebruik,maar onthou om selfs hierdie mid-dels met mekaar af te wissel indien moontlik.

Die eerste stap na meer doeltref-fende onkruidbeheerstrategieë isegter deur die onkruiddoderweer-standbiedendheidstatus van joulande te ken.

Vir verdere navrae skakel gerus virHestia Nienaber by 058-307-3420 of [email protected].

biedende onkruide kan selekteer.• Wissel onkruiddoders met mekaar af

sodat dieselfde onkruiddoder nie jaarna jaar op die dieselfde onkruidgespuit word nie.

• Pas gewasrotasie toe indien moont-lik, want dit beïnvloed die spektrumvan onkruide wat sal voorkom. ’nVerskeidenheid onkruiddoders metverskillende metodes van werking,kan dan oor ’n aantal seisoeneaangewend word. Dit is dikwels baiedoeltreffend vir die beheer vanonkruid.

“Die Kaapse Instituut vir Land-bou-Opleiding: Elsenburg

(voorheen Elsenburg Landboukol-lege) is reeds vir meer as ’n eeu bekend en bemind as een van dievoorste voorsieners van landbou-opleiding in die land,” sê mnr Marius Paulse, programbestuurdervan Gestruktureerde Landbouoplei-ding by die Departement van Land-bou: Wes-Kaap. Die Kaapse Instituutvir Landbou-opleiding (KILO) biedverskeie opleidingsprogramme insowel die Voortgesette Onderwys en– Opleidingsband as die as Hoër Onderwysband aan.

Pasgemaak en behoeftege-drewe: kort kursusse en leerlingskappe vir almal!Die KILO beskik oor ’n Verdere Onderwys en Opleidingsentrum watkortkursusse in sowat 50studievelde aanbied. Kursusse wis-sel van lewensvaardighede-, bestuurs- en finansiële kursusse totpraktiese kursusse in groente- envrugteverbouing, diereproduksie,metaalwerk, besproeiing, kalibrasievan spuittoerusting en nog veelmeer. Kursusse word ook aangepas

by die behoeftes van spesifieketeikengehore, en die kursusse wordnormaalweg aangebied in die taal(Afrikaans of Engels) wat deur diemeeste kursusgangers verstaanword. Enkele kursusse word ook inXhosa aangebied.

Elsenburg bied sedert 2005 Leer-lingskap opleiding aan leerders watnie in besit is van ’n matriek-sertifikate is nie. Opleiding strekoor ’n periode van 10 maande,waarna ’n eenjarige Sertifikaat aansuksesvolle studente toegekenword.

Na-matriek opleidingVoornemende studente wat niematrikulasievrystelling het nie, kanvir die Hoër Sertifikaat in Landbouinskryf. Die kursus strek oor tweejaar. Na suksesvolle voltooiing hiervan, kan studente registreer virdie deeltydse Diploma in Landbou,wat meerendeels op ervaringsonder-rig gebaseer is.

Elsenburg bied vanaf 2004 ’n drie-jarige B.Agric-graadkursus in assosiasie met die Universiteit van

Elsenburg: Wegspring vir die wenboerStellenbosch aan. Studente moet oormatrikulasievrystelling beskik om virkeuring vir die graadkursus in aanmerking te kom. Die wyevakkeusespektrum maak dit vir stu-dente moontlik om te spesialiseer indie velde wat hulle interesseer. Die B.InstAgrar (Hons) word vanaf 2010in assosiasie met die Universiteit Pretoria op ’n deeltydse grondslag oortwee jaar te Elsenburg aangebied indrie hoofrigtings, naamlik Plantpro-duksie, Diereproduksie en Voorligting. Toelatingsvereistes is ’n toepaslikeB.Agric of B.Techgraad.

Elsenburg bring opleiding na diemenseGedesentraliseerde opleiding poog omopleiding nader aan veral hulpbron-arm boere te bring. Vir hierdie doel isopleidingsentra reeds te George,Clanwilliam, Oudtshoorn en Bredasdorp gevestig. Waar die be-hoefte bestaan en voldoende kursus-gangers en die nodige geriewebeskikbaar is, kan kursusse ook in diegemeenskappe self aangebied word.

Vir meer inligting skakel KILO by 021-808-5451/2

For additional information contact:Student Administration: CIAT: ElsenburgHigher Education: Tel: (021) 808 5451/2

Further Education and Training: (021) 808 7000E-mail: [email protected]; [email protected]

Website: www.elsenburg.com

Gewasprodukie Groentesaad

KLEIN KAROO Saadbemarking wys wensaad:Hier kom groot groei vir groenteboere!

KKSB steun ook die boer in sy strydteen peste en plae met kultivars wat weerstand bied teendie lastigste groentesiektes. So isdaar tamatiekultivars wat weerstand bied teen die gevreesdetamatie-geelbladkrulvirus, kromnekvirus en altwee hierdie bedreigings saam.

Daar is koolkultivars wat hullehewig verset teen siektes soosswartvrot en skorsies wat weerstand bied teen vier virusse en altwee rasse van poeieragtige meeldou.

Daar is wortels wat weerstand biedteen Alternaria poeieragtige meel-dou.

Dit kos baie geld om Alternaria enweerstandige kultivars te ontwikkel,maar KKSB probeer immerdeur omdie saadpryse so laag as moontlikte hou sonder om gehalte in teboet.

Terselfdertyd sorg die maatskappyse saadtelers dat hulle produktesteeds mooi en smaaklik is om diemark te wen, en ’n goeie opbrengslewer.

KKSB bied boere ook die nodigegroenbemes-tinggewasse enkundigheid om die biobalans vanhulle grond altyd nommerpas tehou.

Vir jou volgende aanplanting vanbone, beet, broccoli, kool,spruitkool, uie, wortels, blomkool,seldery, komkommers, eiervrug,grasuie, slaai, mosterd, okra,waatlemoene, spanspek, pieter-sielie, ertjies, soetrissies, pampoene, radyse, salotte, murg-van-groente, suikermielies oftamaties, praat nou met jou saad-agent oor die skitterende opsieswat KLEIN KAROO Saadbemarkingjou bied; nie net wat saad betrefnie, maar ook met kundige ondersteuning.

Vir meer inligting oor wensaad virdie groenteboer wat wil groei,skakel met Piet Grobler by 012-252-6849 of [email protected] of kontak die hoofkantoor te Oudtshoorn by 044-203-5180. En onthou – KLEIN KAROO Saadbe-marking is ’n vennoot vanAgribonus. Jy kan punte verdien op al jou aankope.

Met glinsterende oë het groente-boere onlangs KLEIN KAROO

Saadbemarking (KKSB) se groente-saaddag op die maatskappy se proef-plaas naby Bapsfontein bygewoon.Daar kon hulle self sien hoe die resultate van KKSB se noukeurigesaadontwikkeling en -produksie lyken ingeligte besluite neem oor hulle volgende aanplantings.

Kundiges van KLEIN KAROO Saad-bemarking was byderhand om vraete beantwoord en raad te gee.

KKSB bestaan al sedert 1947. Diemaatskappy het begin om lusern-saad vir lede te bemark, maar latersy bedrywighede so uitgebrei dathy vandag ook ’n volledige reeksgroentesaad bemark onder die handelsnaam, Afrigro. Dit sluit indie reg om produkte van etlikeoorsese maatskappye soos Bejo,Syngenta, en Zeraim Gedera te versprei.

Die maatskappy bied ook ’nvolledige reeks weidings-; mielie-;sonneblom-; koring-; kanola- enlusernsaad.

KLEIN KAROO Saadbemarking sesukses berus op ’n aktiewe streweom die beste saad, raad en profes-sionele dienste aan boere regoordie wêreld te verskaf.

Die groentekultivars wat tydens diekultivardemonstrasiedag by Bapsfontein vertoon is, sowel as diebruikbare inligting wat daar verstrek is, dui daarop dat diemaatskappy hierdie strewe daadwerklik uitleef.

Die maatskappy se op-en-wakkerprodukontwikkelingsafdelings virdie suide en noorde ontwikkel envermeerder groentesaad noukeurigby die maatskappy se proefplaas byOudtshoorn en op boere se plase.

KKSB verstaan die boer se omstandighede en behoeftes, envoorsien daarvolgens ’n wye reeksgroentesaad vir alle toestande enmarkvoorkeure.

Hulle groei so gaaf want hulle is so gaaf.

So kon boere by KLEIN KAROO Saadbemarking se kultivardemonstrasiedag self kom kyk watter voortreflike groenteuit Afrigro-saad spruit.


Vrugteverbouing Plaagbeheer

Mango Pak knikker insekte en swamme uitRoelf Allworth, Syngenta Besigheidsbestuurder, Laeveld

’nVernietigende wapen help boerom hulle mango-oeste teen

insekte en swamme te verdedig –die nuwe Mango Pak-konsep.

Na deeglike navorsing en verskeiegrootskaalse demonstrasieproewehet Syngenta, in samewerking metLaeveld Agrochem, begin om hierdie produk/konsep aan mangoboere beskikbaar te stel – en die gevolge is oorweldigend.

Mango Pak bestaan uit ’n volledigereeks produkte vir die beheer vaninsekte en swamsiektes. ’n Vastespuitprogram word gevolg vanblomstadium tot die laaste bespui-ting drie weke voor oes.

Resultate is astronomies. Sommigeboere het hulle opbrengste vansowat 17 ton/ha drie jaar gelede totsoveel as 40 ton/ha die afgelopeseisoen verhoog.

Dit is nie al nie, want tot soveel as97% uitpak is behaal. Van soge-

naamde “aan en af” seisoene isdaar nie meer sprake nie.

Waaruit bestaan Mango Pak ?

Eerstens word Actara eenmalig asgrondtoediening gebruik vir beheervan al die belangrike insekplae. Ditbeteken dat GPB (geïntegreerdeplaagbeheer) ten volle toegepasword. Voordelige insekte en dieomgewing word nie nadelig beïnvloed nie.

Tweedens volg daar ’n swamdoderprogram met Tilt, Thiovit Jet enOrtiva, wat belangrike siektes soospoeieragtige meeldou, antraknoseen sagte bruinvrot in toom hou.

Slegs drie koperbespuitings wordbenodig vir die beheer van bakte-riese swartvlek, wat beteken aansienlik min koper word gebruik.

Die produk, Bion, is nie ingesluit indie Mango Pak nie, maar dit kanook gebruik word om die mango-

boom se siekteweerstand te verbeterom te verseker dat siektes soos bak-teriese swartvlek beter beheer word .

Vir meer inligting kan enige vanLaeveld Agrochem se agente in dieproduksiegebied gekontak word.

Gesonde blomstadium met Mango Pak

Goeie drag gedurende Mango Pak seisoen


Plaagbeheeropsies:

Hoor wat “sê” die plante

Gewasproduksie Plaagbeheer

Goddy Prinsloo, LNR-Kleingraaninstituut, Bethlehem

Vanaf die vroegste tye vindchemiese kommunikasie tussen

verskillende organismes in dienatuur plaas, waarvan ons salig onbewus is omdat ons dit nie kan“ruik” nie.

Met die ontwikkeling van meergevorderde tegnieke en toerustingis wetenskaplikes besig om al hoemeer inligting oor die interaksiestussen plante en insekte te bekom,maar daar is nog baie kennis watontbreek en wat verkry moet word.

Insekte kan ook hulle sintuiegebruik

Insekte maak gebruik van driebasiese maniere om ‘n geskiktegasheerplant te vind: kleur, reuk ensmaak. So, byvoorbeeld, gee ‘nplantluis se saamgestelde oë virhom ‘n sekere beeld en kleur watbelangrik is om ‘n groep plante teidentifiseer. Op sy antennae of voelers is daar chemiese sensors(Fig 1) waarmee hy tussen verskil-lende vlugtige chemiese stowwekan onderskei.

Wanneer ‘n gevleuelde plantluis na‘n gasheerplant soek, gebruik hykleur en reuk om op ‘n klaarblyklikgeskikte gasheerplant te lande tekom. Hierna sal hy die plant met symonddele binnedring om te proe of

om hulle te waarsku dat daar ‘ninsek is wat hulle kan aanval. Dieomringende plante kan dan reageerdeur hulle verdedigingsmeganismesvooraf aan te skakel om die insektete verdryf voordat hulle aangevalword.

Natuurlike vyande doen dieselfde

Die natuurlike vyande vanplantluise en ander insekte watplante aanval, reageer op dieselfdemanier om hulle prooi of gasheer teidentifiseer. Die vlugtige stowwewat plante in die verdedigings-proses afskei, dien as sein vir dienatuurlike vyand om die plantwaarop die plantluise voed te vind(Fig 2). Die natuurlike vyande saldus op die plante gaan land en danmet hulle voelers die plant al soekende betas, totdat hulle hulleprooi vind en siedaar – die plantluiswat die plant wou vreet word nouself ‘n prooi.

Die hele proses vind ook plaas asplantluise op koringplante beginvoed. In veral Europa is gevind datdie hawerluis tussen seisoene vangasheerplante verwissel.

dit ‘n geskikte plant isom op te voed. Soudit nie geskik wees virvoeding nie, sal dieplantluis na die volgende plant beweeg en weer toetstotdat ‘n geskiktegasheer gevind word.

Plante verdedighulleself

Indien ‘n plant geskikis vir voeding en dieplantluis begin dieplantsappe inneem,reageer die plant opsekere chemiesestowwe in die speek-sel van die luis enskakel dan syverdedigings-meganisme aan.

Die verdediging van die plant behels onder meer dat die plantverskeie sekondêre chemiesestowwe vervaardig, waarvan som-mige vlugtig en ander nie-vlugtig is.

Die nie-vlugtige chemiese stowwekan veroorsaak dat die plant onsmaaklik word vir die plantluis,terwyl die vlugtige stowwe fisiesafwerend is vir plantluise en hullekan verdryf.

Wanneer ‘ngevleueldeplantluis op soekna ‘n gasheer-plant met hierdieafwerende reuk-stowwe in aan-raking kom, salhy wegbeweegvan die plante afsonder om daaropte gaan sit (Fig 2).

Van hierdie reuk-stowwe dien ookas ‘n sein vir om-ringende plante

Figuur 1: Elektronmikroskoopfoto’s van chemiesesensors op luisantenna. (Foto: Minks and Harewijn. 1987. Aphids, their biology, natural ene-mies and control Vol 2B)

Figuur 2: Plante waarop insekte voed, skeireukstowwe af wat ander insekte afweer enook die aanvallers se natuurlike vyandeaantrek.

20 122 Maar t 2010

21www.proagri .co.za

In die herfs sal hulle byvoorbeeldna ’n wilde kersieboom vlieg waar geslagsvorming, paring en eier-legging plaasvind. Die eiers kan dandie strawwe winters oorleef.

Uit hierdie eiers broei die volgendegeslag plantluise in die lente uit,wat dan vir ‘n kort rukkie op dieboom voed voordat hulle weer nadie gras of ander primêre gasheerbeweeg.

Navorsers van die Sweedse Univer-siteit van Landbouwetenskappe hetjare gelede vasgestel dat reuk-stowwe wat die boom afskei wan-neer die luise in die lente voed,veroorsaak dat die tweede geslagplantluise gevleueld is en dan weervir die somer na die graan beweeg.

Nou wat beteken dit vir plaagbeheer?

Reukstowwe uit plante watplantluise en ander insekte kanafweer, word tans geïdentifiseer enkan daarna vir omgewingsvriende-like plaagbeheer gebruik word.

‘n Reukmeter word in die toetse gebruik. Dit is ‘n klein apparaat (Fig 3) waaraan verskillende reuk-stowwe gekoppel word. Lug wordby ‘n sentrale punt uit die metergesuig en die reukstowwe sodoendein die apparaat ingesuig. ‘nGevleuelde plantluis word nou hierin geplaas en dan vir 10 minutedopgehou om vas te stel waarheendit beweeg en hoeveel tyd daar indie verskillende reukstowwe seteenwoordigheid bestee word.

Plante is in sekere stadiums vanhulle groeisiklus meer vatbaar virskade as in ander. So, byvoorbeeld,is koring gevoeliger vir skade in diejonger stadiums wanneer diehalms, are en pitte gevorm word

(Fig 4). Dit is hoekom die Russiesekoringluis byvoorbeeld so baieskade kan aanrig.

‘n Mens gebruik nie afwerendereukstowwe om die insekte dood temaak nie, maar eerder om besmet-ting uit te stel totdat die plantverby die kwesbaarste groei-stadiums is en die betrokke insekdus nie meer ekonomiese skadekan aanrig nie.

Plante kan ook deur die gebruik van hierdie reukstowwe vooraf“aangeskakel” word om afwerendereukstowwe teen plantluise enander insekte af te skei sodra hullena die graan toe begin vlieg.

Van die reukstowwe kan ook dienas aantrekkers vir natuurlikevyande, waarmeedie getalle van natuurlike vyandein die lande verhoog kan wordom die biologiesebeheerkomponentdoeltreffender temaak.

In toetse by dieLNR-Kleingraan-instituut is gevinddat een van diereukstowwe (watook deur verskeie

Figuur 4: Groeistadium-skale en ontwikkelingstadia van koringdeur die groeiseisoen met skadelike periode vir Russiese koringluis

Aangepas uit: • Ohio Agronomy guide 14th edition. Bulletin 472-05.• Slafer & Rawson, 1994.• Wheat growth and physiology. A. Acevedo, P. Silva & H. Silva, 2002. FAO Corporate

document repository (www.fao.org). • Bread wheat, 2002 (B.C. Curtis, S. Rajaram & H. Gomez MacPherson, eds.). FAO Plant

Production and Protection Series, no 30, Rome, 2002.

Figuur 3: Reukmeter

Figuur 3: Gevleulde plantluis

...van bladsy 19

ProAgri 122 Maar t 2010

plante afgeskei word), nie net dieplantluise wegjaag nie, maar inkonsentrasies hoër as 2% word dieparasietwespe van luise ook afge-weer, wat ons nie wil laat gebeurnie.

Figuur 5 dui aan dat die parasiet-wespe minder as drie minute in dieteenwoordigheid van die reukstofgebly het, terwyl dit meer as tweemaal so lank vertoef het in dieafwesigheid van die reukstof.

Toe dieselfde plantreukstof op koringplante gespuit is, het onsegter bevind dat die behandeldeplante na 24 uur baie meeraantreklik was vir die parasiet-wespe as die onbehandelde plante(Fig 6).

Wat ons vermoed, is dat die behan-deling van plante met die spesifiekereukstof die verdedigingsreaksie indie plant aangeskakel het. Die plantkon as gevolg hiervan ander reuk-stowwe produseer wat vir die luisse natuurlike vyand aantreklik is.

Die behandeling van koring met hierdie reukstowwe kan dus nie net‘n invloed op die luisgetalle uitoefennie, maar ook natuurlike vyandeaanlok wat die luise wat wel teen-woordig is sal aanval.

Daar is nog heelwat navorsingnodig om vas te stel hoe die verskillende reukstowwe met dieplante en die verskillende insektereageer en presies hoe hierdiereukstowwe doeltreffend in die beheer van plantluise en ander insekte aangewend kan word.

Hierdie navorsing word moontlikgemaak deur die geldelike bystandvan die LNR en die Wintergraan-navorsingstrust. Vir meer inligtingskakel Goddy Prinsloo by 058-307-3400.

Figuur 6: Die gemiddelde tyd wat parasietwespe vertoef het in dieteenwoordigheid reukstowwe wat op koringplante toegedien isteen 8% konsentrasie, 24 uur nadat die plant behandel is. Hullehou dus baie meer van die behandelde plante.

Figuur 5: Die gemiddelde tyd wat parasietwespe vertoef het in dieteenwoordigheid van ’n reukstof wat plantluise afweer teen konsentrasies van 6 en 8%. Hier word die parasietwespe dussoortgelyk afgeweer.

Konse

ntr

asie

van

reu

ksto

f

6%

8%

Gemiddelde tyd (minute) spandeer

Tyd (minute)

0 1 2 3 4 5 6 7

0 1 2 3 4 5 6 7 8

Reukstof Kontrole

Onbehandelde plant Behandelde plant

...van bladsy 21

Ag

riG

ids


AgriTrader is ŉ uitstekende bemarkingsmeganisme om kopers en verkopers van lewendehawe, trekkers, voertuie, werktuie, en alle ander landbou -toerus�ng by mekaar uit te bring. Veeveilingsadvertensies in AgriTrader lok wye reaksie uit, veral as dit aangevul word met promosie-ar�kels wat die betrokke stoeterye bekendstel. Vir die mees bekos�gbaarste advertensie-tariewe in Suid-Afrika, skakel ons nou:

60 000 eksemplare na aktiewe kommersiële boere landswydAgriTrader Advertensiediens vir die boer

Advertising service for the farmer

Stefan van Wyk (Bloemfontein) 051-446-0789 | 082-381-7563 [email protected]

Anelda Strauss (Pretoria) 012-362-2732 | 083-748-3413 [email protected]

Ag

riG

ids



Dor

per

Gen

eg

ids

Dor

per

Adverteer jou veiling in die Agritrader.

Skakel Stefan van Wyk

by 051-446-0789BLOEMFONTEIN

of sel: 082-381-7563

Ag

riG

ids

Boer

bok

Land

skaa

p

Dor

per

Dor

per

Dor

per


Pinz2yl

Braford

Beefmaster

Pinzgauer

SA Vleism

erino

Nguni

Hugenoot

Tuli produksie veiling7 Oktober 2010Alwyn Marx 051-933-4391 | 082-927-1554

Limousine

16 April 2010 -

Stephan Welz, 083-266-6829

8 Junie 2010 - Cornelius Rautenbach,

058-863-1735, 082-371-4390

21 September 2010 - William Biggs,

082-415-3751

6 Oktober 2010 - Dave Cawthorn,

084-363-5392 & Arthur Schulze,

083-441-5781

7 Oktober 2010 - Alwyn Marx,

051-933-4391, 082-927-1554

21 Oktober 2010 - Russell Clark

045-943-3011, 082-492-7036

produksie veilings vir

2010Tuli Genootskap

Tuli

Tuli

Herefords

Herefords

Sa merino

charolais

Ge

ne

gid

s

Brahman

Veil

ing

s

30 www.proagri .co.zaProAgri 122 Maar t2010

dorp

er

beef

mas

ter

wild

Jers

ey

Ve

iling

s


Bonsmaras

nguni

Adverteer jou veiling in die Agritrader.

Skakel Stefan van Wyk

by 051-446-0789BLOEMFONTEIN

of sel: 082-381-7563

Adverteer jou Agritrader.

Skakel Anelda Stauss

by 012-362-6390PRETORIA

of sel: 083-301-9134

boerbok

proagri 122

Documents