prishtinë, 2009 - mjeksia islame...që do ta lexosh.” (ebu davudi, tirmidhiu dhe nesaiu nga...

Prishtinë, 2009

Titulli:

Abetarja Kur’anore

Autorë:

Osman Abazi

Jusuf Kastrati

Redaktor gjuhësor:

Besnik Kastrati

Redaktor teknik:

Jusuf Kastrati

Ballina:

VIVA4 Solutions – www.viva4.com

+377 (0)44 202317 & +386 (0)49 626024

Shtyp:

Shtypshkronja

Botim i dytë

Muaji, viti

Copyright © Autorët

E-mail: [email protected] & [email protected]

Tel.:+377 (0)44 640318

Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit

Parathënie

Lavdërimi i takon Allahut, Atë e falënderojmë dhe vetëm për Tij ndihmë

dhe falje kërkojmë. Kërkojmë mbrojtje tek Allahu prej të këqijave të shpirtrave tanë

dhe të veprave tona! Atë që e udhëzon Allahu nuk ka kush që e humb dhe atë që

Allahu e lë në humbje nuk ka kush që e udhëzon. Dëshmojmë se nuk ka Zot që

meriton të adhurohet me të drejtë përveç Allahut dhe se Muhammedit është rob

dhe i dërguar i Tij.

Falë Zotit të Madhërishëm, u kompletua ky libër, i cili është një përpjekje

modeste për ta ndihmuar çdo musliman të mësojë ta lexojë Kur’anin fisnik. Libra

të tillë ka shumë, mirëpo, megjithatë ne e pamë se është e nevojshme të botohet ky

libër për arsyet e mëposhtme:

1. Shkronjat arabe që janë përdorur në disa nga këta libra ndryshojnë nga

ato që gjenden në Mus’haf, gjë që ua vështirëson nxënësve kalimin prej atij libri në

Kur’an. Ne kemi përdorur shkrimin që përdoret në Mus’hafin e botuar në Medine,

i cili ka përparësi të shumta dhe është më i përhapuri në botë.

2. Shumë prej atyre librave janë të mangët.

3. Metoda e mësimit në disa nga këta libra është e vështirë.

4. Këtë libër e kemi pasuruar me shembuj të mjaftueshëm nga Kur’ani

fisnik dhe me një shtojcë për ushtrimin e shkrimit, e cila ka rëndësi të veçantë, pasi

që ndihmon nxënësin në ngulitjen në kokë të asaj që e mëson.

5. Ky libër është i përshtatshëm për të gjithë, pa marrë parasysh moshën

apo gjininë.

Duam t’jua kujtojmë se askush nuk mund të lexojë Kur’an tamam ashtu si

duhet nëse nuk mëson me ndonjë libër të tillë te ndokush që di të lexojë mirë

Kur’an, sepse disa nga shkronjat arabe nuk ekzistojnë në gjuhën tonë shqipe.

Gjithashtu, dëshirojmë t’jua bëjmë me dije se mësimi i leximit të Kur’anit

me përpikëri është detyrë për çdo musliman dhe po ashtu për prindërit që t’ua

mësojnë fëmijëve të tyre.

Për fund, lusim Allahun e Madhëruar t’i shpërblejë me Xhennetin Firdeus

të gjithë ata që kontribuuan në përpilimin dhe botimin e këtij libri dhe ata që do të

punojnë me të.

Shpresoj të mos na harroni neve dhe prindërit tanë nga lutja juaj e mirë.

Lutja jonë e fundit është: I gjithë falënderimi i takon Allahut, Zotit të

botëve. Allahu e thotë të vërtetën dhe vetëm Ai udhëzon në rrugën e drejtë.

Lëvdatat, bekimet dhe paqja e Allahut qofshin me Muhammedin ,

familjen, shokët dhe pasuesit e tij.

Autorët

Vlera e leximit të Kur’anit famëlartë

Lavdërimi i takon Allahut, Atë e falënderojmë, nga Ai kërkojmë ndihmë

dhe falje. Lëvdatat, bekimet dhe paqja qofshin me të Dërguarin e Tij të fundit

Muhammedin , me familjen dhe shokët e tij, si dhe me ata që e pasojnë rrugën e

tij.

Kur’ani fisnik është fjala e Allahut të Lartësuar. Vlera e tij ndaj fjalëve tjera

është sikurse vlera e Allahut ndaj krijesave. Ndërsa leximi i tij është gjëja më e

mirë që e shqipton gjuha.

Allahu i Lartmadhërishëm thotë:

Ata të cilëve ua kemi dhënë Librin dhe e lexojnë ashtu siç është

shpallur, ata besojnë vërtet në të… (El-Bekare: 121).

Ndërsa, Pejgamberi Muhammed ka thënë:

“Më i miri në mesin tuaj është ai që e mëson Kur’anin dhe ua mëson të tjerëve.”

(Buhariu nga Othman Ibn Affani ).

“Ai që e lexon Kur’anin, duke qenë i përpiktë në leximin e tij është nën përcjellje të

melekëve shëtitës, fisnikë dhe bamirës, ndërsa ai që e lexon Kur’anin duke pasur vështirësi

gjatë leximit, i ka dy shpërblime.” (Buhariu dhe Muslimi nga Aisheja r.a.).

“Me të vërtetë, Allahu i Madhërishëm lartëson me këto fjalë (me Kur’an) disa

njerëz dhe poshtëron disa të tjerë.” (Muslimi nga Omer Ibnul-Hattabi ).

“Lexojeni Kur’anin, sepse ai do të vijë ndërmjetësues për lexuesit e tij në Ditën e

Kijametit.” (Muslimi nga Ebu Umame El-Bahiliu ).

“Ai që e lexon një shkronjë nga Libri i Allahut të Madhëruar ka një të mirë e cila

shtohet dhjetëfish. Nuk them se elifi, lami dhe mimi janë një shkronjë, por elifi është një

shkronjë, lami një shkronjë dhe mimi një shkronjë.” (Tirmidhiu nga Abdullah Ibn

Mesudi ).

“Lexuesit të Kur’anit i thuhet: lexo dhe ngjitu lart (në Xhennet), lexo ashtu si e

lexoje në dunja, sepse ti do të ngrihesh vazhdimisht duke e lexuar atë deri në ajetin e fundit

që do ta lexosh.” (Ebu Davudi, Tirmidhiu dhe Nesaiu nga Abdullah Ibn Amri ).

“Allahu i Lartësuar thotë: “Ai, që shpenzon kohën me Kur’an dhe me përmendjen

Time dhe lë mangu të luturit Mua, do t’ia japë më të mirën e lutjeve të të tjerëve. Vlera e

fjalëve të Allahut të Madhëruar mbi fjalët e tjera është si vlera e Allahut ndaj krijesave të

Tij.” (Tirmidhiu nga Ebu Seid El-Huderiu ).

“Me të vërtetë ai i cili në brendinë e tij nuk ka asgjë nga Kur’ani është si

gërmadha!” (Tirmidhiu nga Ibn Abbasi ).

“Ai i cili e lexon Kur’anin dhe punon me atë që gjendet në të, dy prindërve të tij

Allahu do t’ua vë një kurorë në Ditën e Kijametit, drita e së cilës do të jetë më e mirë se

drita e diellit në këtë botë. E ç’mendoni për atë që punoi me të?!” (Ebu Davudi nga

Muadh Ibn Enesi ).

El-Humejd El-Himaniu ka thënë: E pyeta Sufjan Eth-Thevriun për njeriun

që lufton në rrugë të Allahut dhe për atë që e lexon Kur’anin, cili është më i mirë?

Ma ktheu: “Ai i cili e lexon Kur’anin është më i mirë, sepse i Dërguari ka thënë: “Më i

miri në mesin tuaj është ai që e mëson Kur’anin dhe ua mëson të tjerëve.”

Këto ajete, hadithe e shumë të tjera të ngjashme me to tregojnë vlerën e

mësimit, leximit dhe zbatimit të Kur’anit fisnik.

Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të Dërguarin e Allahut,

Muhammedin, familjen e tij të ndershme, mbi shokët e tij dhe mbi të gjithë ata që e

pasojnë atë deri në Ditën e Gjykimit.

Autorët

Hyrje

1. Alfabeti i gjuhës arabe përbëhet nga njëzetetetë shkronja (bashkëtingëllore) dhe

secila shkronjë ka emrin e vet.

2. Nëntë prej këtyre shkronjave janë të rënda:

(Ḳẫf) - (Ġajn) - (Ӑjn) - (Ḍhẫ') - (Ṭẫ') - (Ḍẫd) - (Ṣẫd) - (Ḣẫ') - (Ḥã')

3. Pos këtyre shkronjave, në gjuhën arabe ekzistojnë edhe tri zanore apo vokale:

a) Fet’ha ػػىػ - e1 p.sh.: B - ب be -

ى - ben ب بن

b) Damme ػػيػ - u p.sh.: B - ب bu -

ي - bun ب ب

c) Kesre ػػػ - i p.sh.: B - ب bi - ب bin - بو

Dyfishimi i këtyre zanoreve quhet tenvin dhe lexohet si në vijim: ػنػػ en, ػػه ose ــــ un dhe

ػوػػ in.2 Tenvini shkruhet gjithherë në fund të fjalës.

4. Zanorja ػػىػ e te shkronjat e rënda shqiptohet a, p.sh.

ى ,(ḥa)ح

ى ,(ṣa) ص

ى etj.3 ,(ḍa) ض

5. Të gjitha shkronjat e Kur’anit lidhen me njëra – tjetrën, vetëm gjashtë prej tyre lidhen

para (nga ana e djathtë) e nuk lidhen mbrapa, ato janë: ا د ذ كرز (Elifun, dalun, dhalun,

raun, zajun dhe wawun).

e/me/re ىرى we/zi/re أىم

ىزرى ra/ze/ķa ك

ىؽىزىر

Ndërsa, të gjitha shkronjat tjera lidhen nga të dyja anët.

ke/te/be ىبىت xhe/le/se كى

ىلىس ى ha/mi/de ج دى حى

6. Allahu i Lartësuar, për çdo shkronjë të Kur'anit fisnik që e lexojmë na shpërblen me

nga dhjetë shpërblime.

1 E-ja në arabisht lexohet sikurse e-ja në fjalën shqipe "tre". 2 Shih shembujt më lartë.

3 Vërejtje: Shkronjat e rënda përveç që kanë ndonjë shenjë dalluese, gjithashtu janë të

shënuara edhe me të zezë përgjatë gjithë librit.

Bã' - ب - B

Të lidhura me njëra - tjetrën Në fund të fjalës Në mes të fjalës Në fillim të fjalës

ىػبػب

يبػ بيػ ب ػبى ػ

ىػبػب

ي ب ىبو

بي ب بن

يبب بب

ى ب

ىػبػب

ي ب

ىبب به يبو

بى ب ببن

ي ب

Tã' - ت - T


ىػتػت

ي ػتى ػتػ )ةػ (تيػ ت

ىػتػت

ي ت

يبتى ب

يتبى ب

يببى ت

ىػتػت

ي ت تو

ى تيب بن

يتتي بت ى

ب

Thã' - ث - Th


ػثػثى ػثى ػثػ ثيػ ثي

ػثػثى ثي بث ى ت

يثتى ب

ىتى ثىب

ػثػثى ثيىبه تث

ىثت

يثى ب ي

بب

Xhĩm - ج - Xh


ىػجػج

يجػ جيػ ج ػجى ػ

ىػجػج

يػبتي ج ى

ج ىجثي ب تب ى

ج

ىػجػج

ي ج

يتج ثى

يب ججن

يج ثوى ب

Ḥã' - ح - H e rëndë e fytit


ىػحػح

ي ػحى ػحػ حيػ ح

ىػحػح

ي ح حو

ىبى ج

ى تيحب

يبتى ح

ىػحػح

ي ح

يبى حت

ىبحه ث

ىجح

ي ب

Ḣẫ' - خ - H e rëndë, me grithje


ىػخػخ ػخى ػخػ خيػ خي

ىػخػخ ب خي ػثى خي

يختى ب جثي ى

خ

ىػخػخ خي

يبىت خو

يخحى ج

يتجى خ

Gjashtë shkronjat të cilat lidhen para e nuk lidhen mbrapa

Elif4 E, I, U - ا -


ي ا اى اى اػ ايػ ا

ي ا اى اى ا بج

ياجىيػباى ب

ح

ي ا اى ياو اجى ت

ىابىاى ت جثي

Dãl - د - D


ى د د

ي دى دػ ديػ د

ى د د

يجدي د ى

دي ت ى ح ي بو ىجا

د

ى د د

يدو د دي ى

خ ىديجن ب

يخبى د

Dhãl - ذ - Dh


ي ذ ذى ذى ذػ ذيػ ذ

ي ذ ذى ذىذ خذي د

ى ج

ي ذى ب ى

حى ب

ي ذ ذى تذي ذ ى ح

يذجى د

يتب ذى

4 Elifi nuk ka shqiptim të vetin, por lexohet varësisht nga zanorja që ka (e,i,u).

Rẫ' - ر - R


يررى رى ػر ريػ ر

يررى ر ثره

ى ب

ىبيرىب خ

ىر

ي ػح

يررى ر

يجرىي د رذ ى

ب ثدى ي ر

Zãj - ز - Z


ززي ى زى ػز زيػ ز

ززي ى ز

ىػبػت

يز

يزدى ت

يجرى ز

ززي ى ز

ى خيب

يزرى ب دو

ىبى ز

Wãw - ك - W – lexohet si në anglisht


يككىػو ويػ ك وى

يككى ك

يتوى ح

ى ثيوب

ىزرى ك

يككى ك

يرك ذى

ىكج زي رثى ى

ك

Këtu mbarojnë shkronjat që nuk lidhen mbrapa.

Sĩn - س - S


ىػسػس

ي ػسى ػسػ سيػ س

ىػسػس

ي س

يجسى د

هدىسى ح حو

ىبى س

ىػسػس

ي س

يتسى ب

يسوى ر

ىػخرى س

Shĩn - ش - Sh


ػشػشى ػشى ػشػ شيػ شي

ػشػشى شي حشي ى ك

ى بىش

يتت شى

ػشػشى ر شيىج شي

ي ذىشس

ىزد شى

Ṣẫd - ص - S e rëndë


ىػصػص

ي ػصى ػصػ صيػ ص

ىػصػص

ي ص

ي ذىبص رو ى

صى ب

يخرى ص

ىػصػص

ي ص

ي ثىجس

يصبى ح

يصى رد

Ḍẫd - ض - D e rëndë


ػضػضى ػضى ػضػ ضيػ ضي

ػضػضى ضي ىبضيضدي ت ى

حنجا ضى

ػضػضى ضي سضي ى ك

ىضس

ي ب ضي

ى رب

Ṭẫ' - ط - T e rëndë


ػطػطى ػطى ػطػ طيػ طي

ػطػطى طي ىسطى ب ىطىبه ح جو

ى طىز

ػطػطى طي ذىصطي طثي شى و طىبى

Ḍhẫ' - ظ - Dh e rëndë


ػظػظى ػظى ػظػ ظيػ ظي

ػظػظى ظي تظي ى ج ىظشي

بي ظىخر

ػظػظى زظياى ظي ظخي ى ج ظىسطي

Ӑjn - ع - A, I ose U e rëndë (e kundërt me elifin)


ىػعػع

ي ػعى ػعػ عيػ ع

ىػعػع

ي ع

ىبى عنت عدى ي

س طىشو ى ع

ىػعػع

يع ع ى

ج ضىيعس شى

ىثري ع

Ġajn - غ- G e rëndë, me grithje


ػغى ػغػ غيػ غيػغػغى

غيػغػغى يغىب طى ىغضي

ب به ضى غى

زغي غيػغػغى ى ك

ى يغى ص

يطس غى

Fã' - ؼ - F


ػفػفى ػفى ػفػ فيػ في

ػفػفى في سفي ى خ

يفر غى فىرح

ػفػفى في طفى ى ع

ىفع شي

ىيسخ ف

Ḳẫf - ؽ - K


ػقػقى ػقى ػقػ قيػ قي

ػقػقى قي ىقىبى س قره

ى قيراى ح

ػقػقىي قي فقى ي ك قدى ي

ع ىس قىب

Kãf - ؾ - K


ػكػكى ػكى ػكػ كيػ كي

ػكػكى كي فىتكيىكػر شي

يسب كى

ػكػكى كيى كيذب كفى ى

عىير ث كى

Lãm - ؿ - L


ػلػلى ػلى ػلػ ليػ لي

ػلػلى لي ل ىسى ع

ىلىس ى ج لىحقى

ػلػلى لي يجلى اىلي ك لىبثى

Mĩm - ـ - M


ىػمػم

ي ػمى ػمػ ميػ م

ىػمػم

ي م اىلىمه ل

ى ى ج

ىرضى م

ىػمػم

ي م

ى ظيلم مقي ى

عيص مقى

Nũn - ف - N


يػنػنى ػنى ػنػ نيػ ن

يػنػنى ن

ين كىى س

ػمىن غى

ىحى نىج

يػنػنىىكيو ن

فىنعي ص نىظىره

Hã' - ق - H


يهه هيػ هى () هػ ػ ػهى

يهه هى

ي اىل

ى طيهر

ننا هى

يهه هى

ىرق هدي كى شى لىكو هى

Jã' - ل - J


ىيػي

ييػ ىي ػى ػيى ػ

ىيػي

يب ػى

ىس

ي ى يسه كى

يجبى ي

ىيػي

ي ػى

ىضىى ر يغى ظي

ىي

ي زد

PËRDORIMI I TENVINIT

Në hyrje të këtij libri përmendëm se zanoret e dyfishuara quhen Tenvin dhe lexohen

kështu:

a) zanorja ػػىػ e e dyfishuar ػنػػ en.

b) zanorja ػػيػ u e dyfishuar ــــػػهػ ــ un.

c) zanorja ػػػ i e dyfishuar ػوػػ in.

Tenvinët shfaqen vetëm në fund të fjalës dhe asnjëherë në fillim apo në mes të

saj, p.sh.:

يبوا كيت فن

ىنى ج

ىريج ل

kutubin xhenefen Rexhulun

ةوىزىل هيم دن هي

هةىلم كى

hemezetin huden kelimetun

ىنىسىح

ن ة ب ى

نىص مى قىس

ة ىر ىقىا ب فن

يحي ص ىلو

بى ج

نلىمى ع

هةىرىج ا شى

نطىسى ك

ل طيون جنىرى اح رو

ىوي س

SUKUNI ػػػ

Nëse shkronja nuk e ka ndonjërën nga tri zanoret e shkurtra bëhet e palëvizshme – e

pavokalizuar dhe fiton këtë shenjë ػػػ që quhet sukun e që vihet mbi shkronjë.

Sukuni nuk mund të vijë në fillim të fjalës, por vetëm në mes dhe në mbarim të saj.

Shembuj:

سو نىف كى

تل وؼى ى

س

nefsin tilke Sewfe

م لىي ى ع

فىزحى ت

ىي

ىوـ

ӑlejhim taḥzen Jewme

مي من

ىىعىدي س

عى ب

جيرخىيدي ي

ب نىع قي ىرهى

ت

ىوف يسقى ي

ىنطىسى ك

ىتغى فىر

يبىسحى ي

ير ذك

ىـ دىمى د

TESHDIDI (DYFISHUESI) ػػػ

Teshdidi është një shenjë e vogël, e cila shfaqet mbi shkronja. Ai dyfishon shkronjën

mbi të cilën gjendet, gjegjësisht tregon se aty janë dy shkronja të njëjta, e para me

sukun (ػػػ), ndërsa e dyta me ndonjërën nga tri zanoret (e, u, i).

Shembuj:

ىػة ن ى ج ؿى نىزى

ى سى م

xhen-netun5 nez-zele mes-se

لغى ب

يىسيػي ن

ىلىم ى ع

bel-liġ nujes-siru ӑl-leme

ىز ري ب

ىب ذى كى

ىؽ دى ى ص

ةو ى قيو يضي

حى ي قى ى

فىح

يىلع طى ت

تىر يج ف

تىج ك زي

ىي

ير كى ذى

ىنىع ى قىط ملى

5 – Kjo shkronjë quhet "T e rrumbullakët"; nëse ndalemi në të lexohet "H" ( ), e nëse

vazhdojmë lexohet "T" dhe vjen vetëm në fund të fjalës.

HEMZEJA

Hemzeja është një shenjë e vogël, e cila lexohet sipas zanores që ka, pa marrë

parasysh se a vjen e vetmuar (ء), vjen mbi apo nën elif (إ أ), mbi waw (ؤ) apo mbi

shkronjën ja (ئ).

Hemzeja mund të vijë në këto mënyra:

يأى ءئئؤإأ

Shembuj:

ءو شىيمنؤي ي لى أىكى

shej/in juë/mi/nu e/ke/le

دبيي

ية ئ ى

ه فئ إلىي

jub/di/u fi/e/tun i/lej/hi

ىسس بئ

ير أ ا لى سن

أ كى

ئذوىومى ي

نوئلىإ م ىشى ي

أىى نىب

ةى لىئن ئدى

أىف

نةى فئ

هة دى ىصؤي م

ىتيىءى أىر

Vërejtje: Hemzeja që vjen me sukun lexohet si gjysmë ë-je, siç mund të vërehet edhe në

shembujt e mësipërm.

ZGJATIMET

Elif-i, waw-i dhe ja-ja (ا ك م) zgjasin zanoret يػػػػى kur këto të fundit shfaqen (e, i, u) ػ

para këtyre shkronjave, por me kusht që elif-i, waw-i dhe ja-ja të mos kenë kurrfarë

shenje (ػيػػػػػى .(ػػػػ

SHNDËRRIMI I ZANORES E NË A TË GJATË:

a) ا - kur zanorja e shfaqet para elif-it, p.sh.:

ىاؿواننا لىي

ىهي م

ىاف كى

lejãlin muhãnen kãne

b) و - kur zanorja e shfaqet para waw-it, p.sh.:

وةن كى ىلىوةى ز ى

و صى ةنىج

zekãten ṣâlãte nexhãti

c) ى - kur zanorja e shfaqet para ja-së, p.sh.:

لىر ذك

لأىه دى

ىوقى لت

dhikrẫ ehdã taḳwã

d) - kur ky elif i vogël shfaqet mbi shkronjë ose pas zanores e, p.sh.:

ػذ لػ قهىىس ػلك مه

ى م

hãdhihi selãmun mãliki

يخ لأىو ر

ىيى ةيح

ىاءى ج

افو ىوا صن

ى ى أىن لى

صى ي

ػىايىاء

ى تن

ىاكى لء

يآئرىصى ب

ىػ ن ىج ػ ت

ىاضع ثى فن

ين ىأ

SHNDËRRIMI I ZANORES I NË I TË GJATË:

:.kur zanorja i shfaqet para ja-së, p.sh - ي م

ريه كى يبيونى م

ى ب

kerĩmun mubĩnin benĩ

ديثي ى ح

حيى حيى ر

نىيى ع ثيو كى إن

فيه قيلىهيد حى

ا كيمنىل ح

يسي ر لىطيف

SHNDËRRIMI I ZANORES U NË U TË GJATË:

:.kur zanorja u shfaqet para waw-it, p.sh - و

ي ون ر هةىوريكف س

ي د

nũrun sũretun dũni

ىيكت وؿي أ ي

سى ر فيور غى

ىوفيمنؤيا ي كجن

يري ب في ي

وسي ي

ا كيورن ا شى يهىقيود ى ك

ىغيوفبى ي

ىريآي

ىكفييوفو ء

سنىوره م

ي بن

LIDHJA E FJALËVE

Kur kjo shenjë shfaqet ndërmjet dy, tri, katër apo pesë fjalëve nënkupton se të gjitha – ٱ

ato duhet të lidhen sikur të jenë një fjalë.

Po qe se lami (ؿ) vjen pas kësaj shenje (ٱ) pa sukun, atëherë nuk lexohet, por tejkalohet

duke përforcuar gjithmonë shkronjën vijuese me teshdid ( لٱ ), ndërsa kur vjen me

sukun ( لٱ ), atëherë patjetër duhet lexuar, sikurse edhe shkronjat tjera. Shkronjat tek të

cilat lexohet lami quhen el-huruf el-kamerije, kurse ato tek të cilat nuk lexohet lami

quhen el-huruf esh-shemsije.

ىىقيضىٱليرم ٱػب ق ى

حل ٱ

ىىةمن جنل

ḳuḍije’l-emru bi’l-ḥaḳ-ḳi mine’l-xhin-neti

ٱلىآءمن

ىمى س لىقى ى

ٱخىر لىكى

ىي ـ و ين ٱل

mine’s-semãi ḣaleḳa’dh-dhekera jewmi’d-dĩni

ب ىر

ٱلى لىميىػع

ي ىديٱالل ى

م لصى مبس ٱللى

ٱإذىا قى ىىس ٱب ت ق ى

حي ل لى

لىي

رٱلد قى

ى

يىقيٱع

ىي ل

ىحفيلٱبػبأىص

ل

يارىد

تىقيىٱل ي م

ىواأىم ؿى

ىاسٱل ن

ىىٱبك

ارل

ىح س ى لى

آءٱرح

ىت لش

RËNIA E ZGJATIMEVE

Zgjatimet që gjenden në fund të fjalëve bien vetëm atëherë kur bëhet lidhja e fjalëve

ndërmjet njëra – tjetrës, si p.sh.:

ويلٱىسىم يػدى

ل

ىاكىٱىتىء اؿى ى

م ل

ىنٱاقيل

ل ح

mũse’l-hudã we ãte’l-male ḳulna’ḥmil

د ىلٱلي بيلى ى

ش سغيٱىي لى

ىي ا ل

ىػلٱىتء

ى

حى نر

jehdi’s-sebĩl juġshi’l-lejle ãti’rraḥmãni

يوأىقيم لىولٱا ةىصى

يابىوج

لٱا

ىرخ يكتي صى وأ

ػٱا

ىكت

ل

ى ب

eḳĩmu’ṣ-ṣâlãte xhãbu’ṣ-ṣâḣra ũtu’l-kitãbe

يك ذٱل

ى

حى ةر لٱإلى يػدى

ل ل

ىرىتىٱك كى

فيل ل

اىىلىػٱم

تب

يول ه

ىش ٱي

ىوقيجيو ل لى

ىاسٱلأىك ن

قىالى ىديٱك

مىحىاتيو ل

ء وٱا كى ا ةىلزى

ىطىػٱفىم

س

واي ع

ىىبقي ارلدىٱع ٱإلى

ىين ػ لى هى ى

اك ٱذى لىىب ل

Vërejtje: Kur të vijë elifi në këtë formë ( ,pra me këtë zero të vogël mbi të ,( ا

nuk lexohet fare, siç shihet edhe në shembujt e mësipërm.

NGJASHMËRIA E SHKRONJAVE

Ndonjëherë mund të ngatërrohet një shkronjë me ndonjë shkronjë tjetër si

shkak i vendartikulimit të njëjtë ose afërsisë së tij, për shembull shkronja Ajn

mund të shqiptohet si Hemze apo Elif, ose shkronja Ha e rëndë si Ha e lehtë.

Për këtë, ne po paraqesim këtu disa krahasime praktike në mes shkronjave që

më së shumti mund t’u ngatërrohen lexuesve të rinj të Kuranit. Por, mësuesit i

takon barra më e rëndë që t’i largojë ato pështjellime nga nxënësit e Kuranit.

Këtu mund të ndihmojnë edhe mjetet bashkëkohore dhe incizimet e ndryshme

të shqiptimit të shkronjave arabe.

) ح-ق(

Haja dhe Ḥaja

ىح

ه امد

هامد هى

ىرى نىح

ىرى ى ن

ىاح با أىش

ىب ق أىش

ـهىرىـه ح

ىر هى

احىس ره اهره

ى س

)ع - أ(

Hemzeja (Elifi) dhe Ӑjni

نى ع

أىف

لى ىعى س أىؿى ى

س

اعى شىىاء شى

هلىمى ع

هلى أىم

عى ىأى قىر

ى قىر

)ض - د(

Dali dhe Ḍâdi

ربه ضى بهرى د

نىاضره نىادره

ضى ى ع دى ى

ع

لى ضى ؿى ى د

ىع ضى ى ر ىعى

دى ر

)غ - خ(

Ḣaja dhe Ġajni

ىاب غى

ىابى خ

أىغى ى ب

ى ىب أىخ

غىىر أىف

ىخىر أىف

ى

ي غى

ى

يى خ

اغى ى س

ىاخى س

)ص - س(

Sini dhe Ṣâdi

ى بى ص

ى بى س

دى ى فىص دى ى

فىس

صى ى م

ى سى م

هةىوري ص

هةىوري س

هعيدى ص

هعيدى س

)ط - ت(

Taja dhe Ṭâja

ى طىاب

ىابى ت

ىطىرى س

ى ىتى س

ىطىبى ر

ىتىبى ر

ه طي

ه تي

اطى ى أىم اتى ى

أىم

)ظ - ز(

Hemzeja (Elifi) dhe Ӑjniâ

لى ظى ؿى ى ز

ظىاهرهى م اهره

ىزى م

هافظى ح افزه

ى ح

ره ظىه ره

هى ز

ى فى ظىن ى

ز

)ؽ - ؾ(

Kafi dhe Ḳâfi

لى قىفى لى فى كى

قىدى ى ر دى كى ى

ر

لىقى ى س لىكى ى

س

ىسى قىب

ىسىب كى

قى شى كى شى

چ چ ڃ ڃ ڃ

Kërkoj mbështetje te Allahu që të më mbrojë nga shejtani i mallkuar

SUREJA EL-FATIHA

SURET EL-IḢLAS, EL-FELEḲ DHE EN-NAS

Ushtrime

Të ngjitura Në fund Në mes Në fillim Ndaras

ىػبػب

ي ب ػب ػبػ بػ ب

ىػبػب

ي ب ػب ػبػ بػ ب

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ىػتػت

ي ت ػت ػتػ تػ ت

ىػتػت

ي ت ػت ػتػ تػ ت

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ػثػثى ث ػث ػثػ ثػ ثي

ػثػثى ث ػث ػثػ ثػ ثي

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ىػجػج

ي ج ػج ػجػ جػ ج

ىػجػج

ي ج ػج ػجػ جػ ج

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ىػحػح

ي ح ػح ػحػ حػ ح

ىػحػح

ي ح ػح ػحػ حػ ح

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ىػخػخ

ي خ ػخ ػخػ خػ خ

ىػخػخ

ي خ ػخ ػخػ خػ خ

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ي ا اى ا ا اػ اػ ا

ي ا اى ا ا اػ اػ ا

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ى د د

ي د د دػ دػ د

ى د د

ي د د دػ دػ د

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ي ذ ذى ذ ذ ذػ ذػ ذ

ي ذ ذى ذ ذ ذػ ذػ ذ

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


يررى ر ر رػ رػ ر

يررى ر ر رػ رػ ر

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ززي ى ز ز زػ زػ ز

ززي ى ز ز زػ زػ ز

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


يككى و و وػ وػ ك

يككى و و وػ وػ ك

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ىػسػس

ي س ػس ػسػ سػ س

ىػسػس

ي س ػس ػسػ سػ س

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ػشػشى ش ػش ػشػ شػ شي

ػشػشى ش ػش ػشػ شػ شي

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ىػصػص

ي ص ػص ػصػ صػ ص

ىػصػص

ي ص ػص ػصػ صػ ص

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ػضػضى ض ػض ػضػ ضػ ضي

ػضػضى ض ػض ػضػ ضػ ضي

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ػطػطى ط ػط ػطػ طػ طي

ػطػطى ط ػط ػطػ طػ طي

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ػظػظى ظ ػظ ػظػ ظػ ظي

ػظػظى ظ ػظ ػظػ ظػ ظي

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ىػعػع

ي ع ػع ػعػ عػ ع

ىػعػع

ي ع ػع ػعػ عػ ع

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


غ ػغ ػغػ غػ غيػغػغى

غ ػغ ػغػ غػ غيػغػغى

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ػفػفى ؼ ػف ػفػ فػ في

ػفػفى ؼ ػف ػفػ فػ في

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ػقػقى ؽ ػق ػقػ قػ قي

ػقػقى ؽ ػق ػقػ قػ قي

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ك ػكى ؾ ػك ػكػ كػ كي

ك ػكى ؾ ػك ػكػ كػ كي

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ػلػلى ؿ ػل ػلػ لػ لي

ػلػلى ؿ ػل ػلػ لػ لي

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ىػمػم

ي ـ ػم ػمػ مػ م

ىػمػم

ي ـ ػم ػمػ مػ م

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


يػنػنى ف ػن ػنػ نػ ن

يػنػنى ف ػن ػنػ نػ ن

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


يػهػهى ق ػه ػهػ هػ ه

يػهػهى ق ػه ػهػ هػ ه

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .


ىػيػي

ي م ػي ػيػ يػ ي

ىػيػي

ي م ػي ػيػ يػ ي

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . . .

لى اللى وؿي يسىرهد مى ىحيم اللى إلى ى

إل

لى اللى وؿي يسىرهد مى ىحيم اللى إلى ى

إل

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ظيىعال اللى ى

افىحبيدقس

مىبحىك اللى ى

افىحبي س

ظيىعال اللى ى

افىحبيدقس

مىبحىك اللى ى

افىحبي س

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ي

يىخ

يهىلىم ىعىكىلىمالقيرآف ى

عىتنىكيمم

يهىلىم ىعىكىلىمالقيرآف ى

عىتنىيكيمم

يى خ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

نايىبهخ

ي ىردالل

يينىينم يفال

هه ق يفى ي

ين يفالهه ق يفىناييىبهخ

ي ىردالل

يينى م

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

سلميمأىخيوال ي

سلميم ال

يسلميمسلمال

يم أىخيوال

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

نيهعىي الى ىميىركيهرءتىـالم يسناإلسلى

ح من

نيهعىي الى ىميىركيهرءتىـالم يسناإلسلى

ح من

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

PËRMBAJTJA Parathënie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Hyrje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Shkronjat Bã', Tã', Thã', Xhĩm dhe Ĥã' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Shkronjat Ħẫ', Elif, Dãl, Dhãl dhe Rẫ'. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Shkronjat Zẽj, Wãw, Sĩn, Shĩn dhe Ŝẫd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Shkronjat Đẫd, Ŧẫ', Đhẫ', Ąjn dhe Ġajn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Shkronjat Fã', Ķẫf, Kãf, Lãm dhe Mĩm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Shkronjat Nũn, Ha dhe Ja' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Përdorimi i tenvinit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Sukuni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Teshdidi (Dyfishuesi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Hemzeja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Zgjatimet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Shndërrimi i zanores e në a të gjatë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Shndërrimi i zanores i në i të gjatë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Shndërrimi i zanores u në u të gjatë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Lidhja e fjalëve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Rënia e zgjatimeve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

prishtinë, 2009 - mjeksia islame...që do ta lexosh.” (ebu davudi, tirmidhiu dhe nesaiu nga...

Documents