prira~nik za rp7 - >> wbc-rti.info...istra`uva~ite vo oblasta na zemjodelstvo i hrana, vo...

Prira~nik: „Kako da gi pretvorite svoite idei vo evropski proekti“?

Prira~nik za RP7

EU-BALKAN-FABNet Strana 1 od 55

Kako da gi pretvorite svoite idei vo evropski proekti?


SODR@INA


GLAVA 1: KAKVI PROGRAMI SE NUDAT VO EVROPSKATA UNIJA? ............ 5

1.1. Voved vo istraùva~kite programi na Evropskata Unija ................................... 5

1.2 [to e RP7? ........................................................................................................................ 5

1.3 [to se nudi na istraùva~ite vo oblasta na zemjodelstvo i hrana? .................. 7

1.3.1 Zaedni~ko istraùvawe (Colaborative projects) ................................................. 8

1.3.2 Istraùvawa za MSP ........................................................................................... 12

1.3.3 Istraùva~ki potencijal (RegPot) ................................................................... 15

1.3.4 Lu|e .............................................................................................................................. 18

1.3.5 Idei ............................................................................................................................. 24

GLAVA 2: KAKO RABOTI? ................................................................................................... 27

2.1 Koi se osnovnite principi? ......................................................................................... 27

2.1.1 Objava na povici za predlog proekti od Evropskata Komisija ................ 27

2.1.2 Izrabotka na predlog proekti ......................................................................... 29

2.1.3 Ocenka na predlog proekti .................................................................................. 29

2.1.4 Pregovori .................................................................................................................. 30

2.1.5 Implementacija na proektot ............................................................................ 30

2.1.6 Izvestuvawe (izrabotka na izve{tai)............................................................. 30

2.2 Kakvi vidovi proekti? ................................................................................................... 32

2.3 Koj moè da u~estvuva? .................................................................................................. 32

2.4 [to se finansira? .......................................................................................................... 33

2.5 Kako da najdete novi mo`nosti? .................................................................................. 33

GLAVA 3: KAKO DA UÊSTVUVATE?.............................................................................. 36

3.1 Podgotvuvawe na predlog proekt ................................................................................ 36

3.1.1 Kako da zapo~nete?................................................................................................ 36

3.1.2 Kako da najdete partner?...................................................................................... 36

3.1.3 Kako da napi{ete proekt? .................................................................................. 38

3.1.4 Soveti za uspeh ........................................................................................................ 41

3.1.5 [to posle podnesuvaweto na predlog proektot?......................................... 42

3.2 Pregovori za Va{iot proekt ....................................................................................... 43

3.2.1 Kako ponatamu?........................................................................................................ 43

3.2.2 Soveti za uspeh ........................................................................................................ 46


3.3 Implementacija na Va{iot proekt ............................................................................ 47

3.3.1. Osnovni pravila ..................................................................................................... 47

3.3.2 Soveti za uspeh ........................................................................................................ 47

3.3.3 Po zavr{uvaweto na proektot .......................................................................... 47

GLAVA 4: PROEKTI OD OBLASTA NA ZEMJODELSTVO I HRANA,

GENERALNI SOVETI I DETALNI PRIMERI .........................................................48

4.1 Primeri na proekti od oblasta na zemjodelstvo i hrana ...................................... 48

4.2 Koi se celite i celnite grupi na EU-Balkan-FABNet? ........................................... 49

4.3 EU-Balkan-FABNet partneri .......................................................................................... 50

ANEKSI ...................................................................................................................................... 52

A. 1 Re~nik .............................................................................................................................. 52

A. 2 Veb strani od korist .................................................................................................... 55



Voved Prira~nikot „Kako da gi pretvori{ tvoite idei vo evropski proekt“ dava nasoki za Ramkovnata programa 7 na Evropskata Unija za istraùvawe i razvoj (RP7). Toj e izraboten vo ramkite na proektot EU-Balkan FABNET, koj spa|a vo grupata specifi~ni akcii za poddr{ka (SSA) finansirani preku Ramkovnata programa 6 (RP6). Osnovnata cel na ovoj prira~nik e da go zgolemi u~estvoto na istraùva~ite od Zapaden Balkan vo proekti od oblasta na zemjodelstvoto i hranata, finansirani preku Ramkovnata programa 7. Napi{an za istraùva~ite od ovaa oblast, ovoj prira~nik gi dava potrebnite informacii za postavuvawe na proekt preku Ramkovnata programa 7, a koj odgovara na potrebite na istraùva~ite (individualni obuki, pro{iruvawe na kapacitetite na istraùva~kite proekti). Vo prvata glava, prira~nikot gi pretstavuva pette najinteresni pod-programi na Ramkovnata programa 7, dostapni za istraùva~ite od oblasta na zemjodelstvo i hrana. Vtorata glava dava generalen pregled na Ramkovnata programa 7: mehanizmot i osnovnite ~ekori kaj proektite, izvorite na informacii, potencijalnite u~esnici i stapkite na finansirawe. Tretata glava obezbeduva informacii i soveti za uspeh vo sekoja faza vo proektniot ciklus, od po~etokot do krajot na proektot. Konkretni primeri na proekti od oblasta na zemjodelstvo i hrana i detalni informacii za proektite BAFN and EU-Balkan FABNET se dadeni vo poslednata glava.



Glava I: Kakvi programi se nudat vo Evropskata Unija? Vo ovaa glava se pretstaveni pette najinteresni pod-programi dostapni za istraùva~ite vo oblasta na zemjodelstvo i hrana, vo ramkite na Ramkovnata programa 7. 1.1. Voved vo istraùva~kite programi na Evropskata Unija

Iako u{te vo sredniot vek moàt da se najdat nekolku primeri za nau~na i tehnolo{ka sorabotka, istraùva~kata rabota vo Evropa sé do sredinata na dvaesettiot vek se izveduvala glavno vo nacionalnite istraùva~ki centri. Pojavata na prvite evropski istraùva~ki programi i instituti vo 50-tite godini na minatiot vek, se sovpa|a so prvite ~ekori na formirawe na Evropskata unija. So cel da se podobri povrzanosta na evropskite istraùvawa i tehnolo{kiot razvoj i da se stimulira transnacionalnata sorabotka, vo 1984 godina Evropskata Komisija ja promovira{e Ramkovnata programa (RP). Lisabonskata spogodba od mart 2000 godina so koja se ustanovi Evropskata unija, ja opi{uva potrebata od Ramkovna programa (~len 180-istraùvawe, tehnolo{ki razvoj i vselena) i ja istaknuva potrebata vo narednata dekada Evropa da stane najkonkurentna ekonomija vo svetot bazirana na znaewe.

Ramkovnata programa (RP6 za period 2002- 2006 i RP7 za period 2007- 2013) e eden od glavnite instrumenti na Evropskata Komisija, koj ovozmoùva realizirawe na Lisabonskite celi, odnosno Evropskata Unija da stane „najdinami~na i najkonkurentna ekonomija vo svetot bazirana na znaewe“. Osobeno, ramkovnata programa ima namera da go transformira konceptot na Evropskata istraùva~ka oblast (ERA) vo realnost preku zdruùvawe na evropskite istraùva~i i unapreduvawe na sorabotka me|u nacionalnite programi. 1.2. [to e RP7? Imaj}i ja predvid konkurentnosta na Evropskata Unija kako i poddr{kata pri izrabotka na politikite, Ramkovnata programa 7 (RP7) gi definira prioritetite pri finansirawe na istraùvawata i finansiskite instrumenti koi se povrzani so finansiraweto vo periodot od 2007-2013. Poddr{kata na aktivnostite za istraùvawe i tehnolo{kiot razvoj se obezbeduva preku:

- Finansirawe na istraùva~ki proekti vodeni od konzorcium sostaven od pretprijatija i istraùva~ki centri od nekolku zemji.

- Finansiska poddr{ka na istraùva~i vklu~eni vo fundamentalni istraùvawa.

- Individualni grantovi dodeleni na najnade`nite istraùva~i.


- Podobruvawe na evropskite istraùva~ki kapacitetite preku zgolemuvawe na istraùva~kata infrastruktura i kreirawe na specijalizirani mreì na istraùva~ki centri.


Osnovna {ema na Ramkovnata programa 7

Ramkovnata programa e podelena na 4 specifi~ni programi i 13 pod-programi:

Za zemjite od Zapaden Balkan osobeno se interesni pod-programite za Zaedni~ko istraùvawe, istraùvawa za mali i sredni pretprijatija i istraùva~ki potencijali.

1) Zdravje 2) Hrana, zemjodelstvo, ribarstvo i biotehnologija 3) Informaciska i komunikaciska tehnologija 4) Nanonauki, nanotehnologija, materijali i tehnologii na novi produkti 5) Energija 6) Okolina (vklu~uvaj}i klimatski promeni) 7) Transport 8) Socio-ekonomski i humanitarni nauki 9) Vselena 10) Bezbednost


Pod-programata Zaedni~ko istraùvawe ima 10 temi {to gi reflektiraat osnovni oblasti na

znaewe i tehnologija. Tuka se vklu~eni proekti za sorabotka, rakovodeni od konzorcium na

istraùva~ki institucii.


Sledniot del dava poprecizni informacii za strukturata na RP7 i dava soveti kako da se u~estvuva na takov proekt. 1.3 [to se nudi na istraùva~ite od oblasta na zemjodelstvo i hrana? Ovoj del dava informacii za 5 pod-programi koi se odnesuvaat na istraùva~ite vo oblasta zemjodelstvo i hrana. Tie pet pod-programi se: o Zaedni~ki istraùvawa (specifi~na programa „Sorabotka“) o Istraùvawa za MSP (specifi~na programa „Kapaciteti“) o Istraùva~ki potencijal (RegPot-specifi~na programa „Kapaciteti“) o Marija Kiri akcii (specifi~na programa „Lu|e“) o Evropska Agencija za istraùvawe (specifi~na programa „Idei“) Sekoja pod-programa e ilustrirana so primer od konkreten proekt. Isto taka pretstavena stapkata na uspeh od posledniot povik.


Pod-programata istraùvawe za mali i sredni pretprijatija dava finansiska poddr{ka na MSP

koi imaat potreba da gi zajaknat svoite inovativni kapaciteti preku sklu~uvawe dogovor

so istraùva~ki centri ili univerziteti.

Osnovna cel na pod-programata istraùva~ki potencijali e da go stimulira istraùva~kiot

potencijal vo zemjite ~lenki preku davawe poddr{ka na centrite na izvonrednost.


1.3.1 Zaedni~ko istraùvawe

→ vo slikata: Istraùva~ki kapaciteti (ne Kapaciteti za istraùvawe). Celi Zaedni~koto istraùvawe e naso~eno kon: razvoj na novi znaewa, novi tehnologii, proizvodi, aktivnosti na demonstrirawe ili zaedni~ki resursi za istraùvawe, so cel da se podobri evropskata konkurentnost ili da se odgovori na najgolemite op{testveni potrebi. Tie moè da bidat naso~eni kon specijalni grupi kako {to se MSP i drugi pomali ~initeli. Vkupniot buxet za temata hrana, zemjodelstvo, ribarstvo i biotehnologija (HZRB), za periodot od 2007 do 2013 godina iznesuva 1.935.000.000 €. Toa e zna~itelen porast vo sporedba so buxetot {to be{e namenet za agro-prehranbeniot sektor vo RP6 (tematskiot prioritet „Kvalitet i bezbednost na hrana“ vo periodot od 2002 do 2006 godina ima{e buxet od 685.000.000 € za 178 finansirani proekti). Celite na HZRB temata vo programata sorabotka se da se: • Izgradi evropska Bio-ekonomija bazirana na znaewa (BEBZ) - (Knowledge-Based Bio Economy -KBBE). Poimot bio-ekonomija gi vklu~uva site industrii i ekonomski sektori {to proizveduvaat, upravuvaat i na drug na~in gi iskoristuvaat biolo{kite resursi (kako {to se: zemjodelstvoto, hranata, {umarstvoto, ribarstvoto i ostanatite bio-bazirani industrii, kako i srodnite uslugi, snabduvawe ili potro{uva~i). • Odgovori na socijalnite i ekonomskite predizvici: o Visok kvalitet na hranata i odr`livo proizvodstvo na hrana o Bolesti povrzani so hranata (kardiovaskularni, debelina) o Infektivni zaboluvawa kaj ìvotnite i zoonozi o Odr`livo zemjodelstvo/ribarstvo i klimatski promeni o îsti biomaterijali od obnovlivi bio-resursi • Vklu~at site ~initeli (i industrijata) vo istraùvawata • Poddrì zaedni~kata zemjodelska politika (ZZP) i zaedni~kata ribarska politika (ZRP) • Odgovori brzo na novite potrebi za istraùvawe (se predviduva godi{no da bidat finansirani okolu 70 proekti vo agro-prehranbeniot sektor).



U~esnici Generalno, mora da postojat najmalku 3 „legalni entiteti“ formirani vo razli~ni zemji ~lenki na Evropskata unija ili vo pridru`nite zemji. Ovie entiteti mora da se nezavisni edni od drugi. Zavisno od povik do povik moè da se bara u~estvo na razli~en broj u~esnici ili tipovi na organizacii. [emi na finansirawe 1. Zaedni~ko istraùvawe (Collaborative project-CP) - Cel: Razvoj na novi znaewa, novi tehnologii, proizvodi, vklu~uvaj}i nau~na koordinacija. Aktivnosti za demonstrirawe ili zaedni~ki resursi za istraùvawe, - Aktivnosti: Istraùvawe i tehnolo{ki razvoj (Research and Technological development–RTD), Demonstrirawe (Demonstration-DEM), Drugo (Other-OTH) i Menaxment (Management-MGT), - Traewe: 24-60 meseci. 3. Mreì na izvonrednost (Networks of Excellence-NoE) o Cel: Poddr{ka na zedni~ko programirawe na aktivnosti na nekolku istraùva~ki organizacii koi gi integriraat svoite aktivnosti vo specifi~no pole i imaat za cel da ostvarat odr`livo partnerstvo o Aktivnosti: Istraùvawe i tehnolo{ki razvoj, Demonstrirawe, Drugo i Menaxment, o Traewe: 48-60 meseci 2. Akcii na koordinacija i poddr{ka (Coordination and Support Actions-CSA) - Cel: o Nema finansirawe za istraùvawe, razvoj ili aktivnosti za demonstrirawe. Se finansiraat samo akcii na koordinacija i poddr{ka (drugo, menaxment), o Akcii na koordinacija (Coordination Action-CA): aktivnosti fokusirani na istraùva~ki aktivnosti i politiki, o Akcii na poddr{ka (Support Action-SA): Obi~no fokusirani na edna specifi~na aktivnost i ~esto za vmreùvawe i nastani, - Traewe: do 48 meseci, no obi~no od 12 do 24 meseci. Tipovi na aktivnosti {to se finansiraat - Istraùvawe i tehnolo{ki razvoj [RTD (CP i NoE]: aktivnosti na istraùvawe i tehnolo{ki ravoj {to prestavuvaat sr` na proektnite aktivnosti i ~ija cel e zna~itelen napredok pogolem od stepen na izvonrednost, vklu~uvaj}i nau~na koordinacija, - Demonstrirawe (samo CP): nameneti da se dokaè ìvotosposobnosta na novite tehnologii koi ne moàt direktno da se komercijaliziraat (pr. testirawe na proizvodi kako prototipovi), - Drugo (CP, NoE i CSA)


o Trening na istraùva~ite i klu~niot personal, vklu~uvaj}i menaxeri vo istraùva~kata dejnost, direktori od industrijata kako i koi bilo potencijalni korisnici na znaeweto zdobieno vo tekot na proektot,


o Diseminacija: aktivnosti naso~eni kon diseminirawe na rezultatite od istraùvaweto i podgotovka za nivnoto koristewe, vklu~uvaj}i upravuvawe so znaeweto i aktivnosti direktno naso~eni kon nivnata za{tita, - Menaxment (CP, NoE i CSA) o Administrativen, o Tehni~ki. Intelektualna sopstvenost Vo predlog proektot na zaedni~kite proekti (CP) kako del na zadolìtelniot konzorciumski dogovor (Consortium Agreement), mora da se vklu~i i dogovorot za intelektualna sopstvenost. Kriteriumi za evaluacija - Nau~en i tehni~ki kvalitet - Kvalitet i efikasnost na implementacijata na menaxmentot, - Vlijanie (potencijalno vlijanie preku razvoj, diseminacija i rezultati od proektot). Buxet - Vkupniot buxet na RP7 za hrana, zemjodelstvo, ribarstvo i biotehnologija iznesuva 1,9 milijardi €, - Maksimalnoto u~estvo na EK e: o Pome|u 2 i 6 milijardi € za CP HZRB, [najmnogu do 3 milijardi € za mali CP i najmnogu do 6 milijardi € za golemi CP] o Najmnogu do 1 milijarda € za CSA, o Najmnogu do 6 milijardi € za NoE. - Intenzitetot na EU u~estvoto e: o Istraùvawe i tehnolo{ki razvoj: 50% generalno i 75% za MSP i javni istraùva~ki centri ili neprofitni organizacii, o Demonstrirawe: 50%, o Drugo: 100%, o Menaxment: 100%. Stapka na uspe{nost na posledniot povik FP7-KBBE-2008-2B

Broj na podneseni predlog proekti: 277 Broj na neprifatlivi predlog proekti: 15 Broj na proekti ~ij zbir na poeni od evaluacijata bil nad dolnata granica: 163 Broj na finansirani proekti: 40


Stapka na uspe{nost: 14%


Primer za HZRB (KBBE) proekt:

Poln naslov: Novi izvori na prirodni, gastro-stabilni, prehranbeni dodatoci i nova funkcionalna hrana (COLORSPORE) Akronim: COLORSPORE Organizacija koordinator

ROYAL HOLLOWAY AND BEDFORD NEW COLLEGE, Velika Britanija Povik: KBBE-2007-2.3-03 (Bio-)tehnologii za proizvodstvo na prehranbeni dodatoci, boi i aromatizeri Opis na proektot Funkcionalnata hrana e sektor vo porast, a upotrebata na karotenoidi bez ogled dali se raboti za boi ili prehranbeni dodatoci e najdinami~niot del na taa industrija. Eden od problemite so koi se soo~uvaat ovie proizvodi e nivnata nestabilnost, kako za vreme na ~uvaweto, taka i po nivnoto varewe vo digestivniot trakt. Vo poslednive godini, ~lenovi na ovoj konzorcium otkrija gastro-stabilni i bakteriski dobieni karotenoidni smeski. Vo ovoj proekt }e se ispituva ovaa vtora generacija na karotenoidni smeski, kako i bakteriite {to se odgovorni za nivnoto dobivawe. Kako potencijalni prehranbeni dodatoci }e se razvivaat postoe~kite prototipovi, no isto taka }e se vr{i inteziven skrining na vtorata generacija prototipovi dobieni od morska sredina. Konzorciumot se sostoi od mikrobiolozi, biohemi~ari i prehranbeni biotehnolozi. Tie }e go otkrijat identitetot na novite karotenoidni smeski i bakteriite {to se odgovorni za nivnoto dobivawe. ]e se ispituva prehranbenata vrednost na ovie bakterii i }e se napravi procenka na rizikot i korista. Ovaa procenka }e se napravi so upotreba na moderni metabolomi~ki tehnologii, a }e se koristi i tradicionalnata toksikologija, so cel da se postavi prototip za kvalifikuvana pretpostavka za bezbednosta-KPB (Qualified Presumption of Safety-QPS). Bio-prerabotkata na ovie bakteriski karotenoidi }e pridonese za otstranuvawe na tradicionalnite hemiski sintezi i upotrebata na organski rastvoruva~i. Isto taka, sistemot za dobivawe na ovie materii }e koristi sinergisti~ki biolo{ki matriks so {to }e se dobie odr`liv izvor. Drugi karakteristiki: Referenten broj na proektot: 207948, Datum na po~etok: 01.06.2008 Traewe: 36 meseci Tro{oci za proektot: 4,1 milioni evra, Datum na zavr{uvawe: 31.05.2001, Finansirawe na proektot: 3 milioni evra.

U~esnici JOHAN WOLFGANG GOETHE UNIVERSITAET FRANKFURT AM MAIN

GERMANY

AQUAPHARM BIODISCOVERY LIMITED UNITED KINGDOM THE UNIVERSITY OF MEDICINE & PHARMACY AT HO CHI MINH CITY

VIET NAM

NESTEC S.A SWITZERLAND TECHNICAL UNIVERSITY OF ISTANBUL TURKEY INSTITUT NATIONAL DE LA RECHERRCHE AGRONOMIQUE (INRA)

FRANCE

UNIVERSITA DEGLI STUDI DI NAPOLI FEDERICO II.

ITALY



1.3.2. Istraùvawe za MSP

Celi • Da se poddràt mali grupi na inovativni mali i sredni pretprijatija (MSP) vo re{avaweto na tehnolo{ki problemi i zdobivawe tehnolo{ki know-how. • Da im se ovozmoì na MSP da angaìraat istraùva~ki centri za sopstveni aktivnosti na istraùvawe i tehnolo{ki razvoj. • Da se olesni transnacionalnata sorabotka pome|u MSP i istraùva~kite centri. Pristap Direktni korisnici na proektot se MSP: tie investiraat vo proekt za istraùvawe i tehnolo{ki razvoj i go najmuvaat najgolemiot del na aktivnostite za istraùvawe i demonstrirawe od istraùva~kite centri. Za vozvrat MSP se korisnici na tehnolo{kiot know-how koj im treba za da razvijat ili podobrat postoe~ki proizvodi, sistemi, procesi ili uslugi. U~esnici • 3 MSP od zemji ~lenki na EU ili od pridru`ni zemji ~lenki, • 2 istraùva~ki centra, nezavisni, od 2 zemji ~lenki na EU ili od pridru`ni zemji ~lenki, • Golemina: 6 do 10 partneri. MSP go menaxira proektot • Koordinacijata e na edno MSP • Tro{ocite za koordinacija se opravdani • Istraùva~kite centri se podizveduva~i • Intelektualnata sopstvenost e na MSP Tipovi na aktivnosti {to se finansiraat • Istraùvawe i tehnolo{ki razvoj • Demonstrirawe • Trening • Menaxment o Administrativen o Tehni~ki



Traewe 12-24 meseci. Intelektualna sopstvenost - Ako ne postoi specifi~en dogovor, sopstvenici na rezultatite se MSP, - MSP moàt da prodadat eden del od rezultatite na istraùva~kite centri, - Vo predlog proektot mora da bide vklu~en dogovorot za intelektualna sopstvenost. Kriteriumi za evaluacija • Nau~na i tehni~ka izvonrednost, • Kvalitet i efikasnost na menaxmentot, • Vlijanie. Buxet • Vkupniot buxet za RP7 Kapaciteti-istraùvawe vo korist na MSP iznesuva 1,3 milijardi €, • Buxetite se me|u 0,5 i 1,5 milioni € za nov proizvod, usluga ili proces, • Intenzitetot na EU u~estvoto pri finansirawe aktivnost e 50%, 75% do 100%, zavisno od aktivnosta, • Istraùvawata od delot za istraùvawa i tehnolo{ki razvoj treba da so~inuvaat 60% od site aktivnosti, • Istraùvaweto moè da go realiziraat javni ili privatni istraùva~ki centri, visoko tehnolo{ki razvieni MSP ili industriski grupi. U~estvoto na Evropskata Komisija ne smee da e pogolemo od 110% od sumata fakturirana od izveduva~ite na istraùvawe i razvoj, za istraùvawe i razvoj i aktivnosti na demostrirawe. Stapka na uspe{nost na posledniot povik 2008-1



Stapka na uspe{nost: 13,6%


Primer: Poln naslov: Namaluvawe na upotrebata na pesticidi pri odgleduvawe pe~urki

vo Evropa Akronim: PRIME Organizacija koordinator BIOLOGICAL CROP PROTECTION LTD, Velika Britanija RP5 akronim na programata: LIFE QUALITY CRAFT Opis na proektot Glavna cel na proektot e da se razvie strategija za za{tita od {tetnici vo industrijata za proizvodstvo na pe~urki vo Evropa, so {to }e se namali upotrebata na hemiski pesticidi. Ovoj koncept ne samo {to }e ja podobri konkurentnosta na industrijata preku namaluvawe na proizvodnite tro{oci, tuku }e vlijae i vrz doverbata na potro{uva~ite zatoa {to }e se namali prisustvoto na hemiski ostatoci i ostatoci od insekti vo proizvodite. Namaluvaweto na potrebata na pesticidi isto taka }e pridonese da se podobri zdravjeto na vrabotenite vo ovaa industrija vo cela Evropa. Evropskata industrija za proizvodstvo na pe~urki koja se sostoi od proizvoditeli na kompost, materijali za pakuvawe, odgleduva~i i pomo{ni sredstva, zaposluva okolu 50.000 lu|e. Vkupnoto proizvodstvo na pe~urki vo EU e okolu 900.000 toni, so vrednost od okolu 3 milijardi evra godi{no. Za{titata od insekti pri proizvodstvoto na komercijalni pe~urki pretstavuva sé pogolem problem, za{to i pokraj tro{ocite od 60 milioni evra za za{tita, zagubite od napadi na insekti iznesuvaat 123 milioni evra. Povlekuvaweto na insekticidite, netolerantnosta na pe~urkite i razvojot na otpornost kaj insektite pridonese proizvoditelite da se potpiraat samo na po eden insekticid za kontrolata na sekoj pogolem {tetnik. Predloènoto istraùvawe }e ovozmoì odr`liva, ekolo{ki podobna i komercijalno konkurentna strategija za kontrola na {tetnicite vo evropskata industrija za proizvodstvo na pe~urki. Drugi karakteristiki: o Referenten broj na proektot: QLK5-CT-2002-70693, o Datum na po~etok: 01.10.2002, o Traewe: 32 meseci o Tip na dogovor: Dogovor za zaedni~ko istraùvawe o Tro{oci za proektot: 4,55 milioni evra o Datum na zavr{uvawe: 31.05.2005 o Status na proektot: zavr{en.

U~esnici

Konzorciumot se sostoi od sedum partneri, vklu~uvaj}i 4 mali do sredni privatni pretprijatija i 3 istraùva~ki institucii od Evropa, odnosno: Belgija, Velika Britanija i Republika Irska.



1.3.3 Istraùva~ki potencijal (Research Potential-RegPot)

Celi Stimulirawe na istraùva~kiot potencijal vo pro{irenata Evropska unija preku otvorawe i razvivawena istraùva~kiot potencijal vo evropskite regioni na konvergencija i oddale~enite regioni, kako i preku pomo{ za zajaknuvawe na kapacitetite na nivnite istraùva~i za uspe{no u~estvo vo istraùva~kite aktivnosti na evropsko nivo. Pristap Koj bilo istraùva~ki centar od Evropskata unija i pridu`nite zemji {to saka da go modernizira svojot centar, da ja zgolemi negovata izvonrednost i podobro da se integrira vo evropskata istraùva~ka zaednica, moè da apliciraat za ovie fondovi. U~esnici • 1 istraùva~ki centar {to raboti na koja bilo tema vo RP7, • Fokus na istraùva~kite centri od regionite na konvergencija i oddale~enite regioni na EU 1. Zaradi razmena na know-how i najdobri praktiki, univerzitetite ili istraùva~kite centri vo EU }e sorabotuvaat so istraùva~kite centri-korisnici. Tipovi na aktivnosti {to se finansiraat • Trening • Menaxment o Administrativen o Tehni~ki Zabele{ka: vo RegPot proektite ne se dozvoleni istraùva~ki aktivnosti. Sekoj tro{ok povrzan so istraùvawe (potro{en materijal, vremeto na istraùva~ite {to rabotele na proekti za istraùvawe i tehnolo{ki razvoj itn) nema da se finansira.

1 Od septemvri 2008 godina, slednive zemji se podobni za Reg Pot proekti: Republika Makedonija, Hrvatska, Srbija, Crna Gora, Bosna i Hercegovina, Albanija, a Kosovo koga }e go potpi{e dogovorot so EU za pridruùvawe (za najnovi nastani vidi: http://cordis.europa.eu/fp7/who_en.html#countries)



Detalni aktivnosti • Dvonaso~ni transnacionalni dogovori za istraùva~kiot kadar vo regionite na konvergencija; • Kupuvawe i nadgradba na oprema za istraùvawe; • Organizacija na rabotilnici i konferencii za olesnuvawe na transferot na znaewe; • Nezavisna me|unarodna ekspertska evaluacija na kvalitetot na istraùvawa i infrastrukturite kaj istraùva~kiot centar {to apliciral. Traewe Okolu 36 meseci. [ema na finansirawe Akcii na koordinacija i poddr{ka (Coordination and Support Actions). Intelektualna sopstvenost Neprimenlivo, za{to nema istraùvawe i tehnolo{ki razvoj. Kriteriumi za evaluacija • Nau~na i tehni~ka izvonrednost, • Kvalitet i efikasnost na menaxmentot, • Vlijanie. Buxet • Vkupniot buxet za RP7 Kapaciteti -istraùva~ki potencijal e 340 milioni €, • Buxetite se okolu 1 milion €, • EU udel vo buxetot e 100%. Stapka na uspe{nost na posledniot povik 2008-1



Stapka na uspe{nost: 6,7%


Primer:

Poln naslov: Podobruvawe na istraùva~kiot potencijal za kvalitet na hrana od ìvotinsko poteklo vo Balti~kiot region preku razvoj na nau~nite i tehni~kite kapaciteti na istraùva~kiot institut Sigra Akronim: BALTFOODQUAL Organizacija koordinator

LATVIJAS LAUKSAIMNIECIBAS UNIVERSITATE, Latvija RP5 akronim na programata: LIFE QUALITY CRAFT

Povik: REGPOT-2007-1-01 Opis na proektot

Opsegot na proektot e da se razvie nau~niot i tehnolo{kiot potencijal na istraùva~kiot centar Sigra vo Latvija. Toa e neophodno zaradi primenuvawe na visok stepen na istraùvawa na dobito~nata hrana i kvalitetot na hranata vo sorabotka so istraùva~kite timovi od drugi EU zemji, kako i so cel da se razvie istraùva~kiot kapacitet na Balti~kiot region i negovata integracija vo evropskata istraùva~ka zaednica.

o Dolgoro~na cel: Da se stimulira realizacijata na polniot istraùva~ki potencijal na

pro{irenata EU, preku podobruvawe i razvoj na postoe~kiot istraùva~ki potencijal vo eden od regionite na konvergencija-Baltikot.

o Kratkoro~ni celi: 1. Zajaknuvawe na kapaciteti na istraùva~ite vo istraùva~kiot institut

Sigra za da moàt da u~estvuvaat vo istraùva~ki proekti i aktivnosti za dobito~na hrana i kvalitet na hrana na EU nivo.

2. Podobruvawe na tehni~kiot kapacitet na istraùva~kiot institut Sigra so cel da izveduvaat visoko kvalitetni istraùvawa na dobito~na hrana i kvalitet na hrana i da imaat vlijanie vrz zdravjeto na potro{uva~ite.

Drugi karakteristiki: o Referenten broj na proektot: 205079, o Datum na po~etok: 01.02.2008, o Traewe: 36 meseci o Tro{oci za proektot: 1,1 milioni evra

o Traewe: 36 meseci o Tip na dogovor: Akcii za poddr{ka (Support actions)

o Datum na zavr{uvawe: 31.01.2011.



1.3.4 Marija Kiri akcii (Lu|e)

Celi Ovaa specifi~na programa ovozmoùva obuka, razvoj na kariera i {emi na mobilnost koi davaat mo`nost na istraùva~ite da bidat pomobilni, kako me|unarodno taka i me|u komercijalnot i nekomercijalniot sektor. Postojat mo`nosti za istraùva~ite na koe bilo nivo na kariera i od koja bilo nacionalnost. Pet glavni naslovi i buxet Posvetena isklu~ivo na ~ove~ki resursi vo istraùva~kata oblast, ovaa pod-programa ima vkupen buxet od nad 4,7 milijardi evra, za site sedum godini od Ramkovnata programa 7. ]e bide implementirana preku akciite Marija Kiri preku 5 programi so slednive buxeti:



Marija Kiri akcii vo 2008 godina (navedeni spored datumot na zatvorawe)

Akcija Identifikaciski

broj na povikot Povikot otvoren na

Povikot se zatvora/prekinuva na

NO] No} na istra`uva~i

FP7-PEOPLE-NIGHT-2008

30 noemvri 2007 5 mart 2008

KOFINA KO-finansirawe na regionalen, nacionalen & me|unaroden napredok

FP7-PEOPLE-2007-2-3-COFUND

16 noemvri 2007 13 mart 2008

IAAP Industrija-akademija partnerstvo&pati{ta

FP7-PEOPLE-IAAP-2008

30 noemvri 2007 25 mart 2008

MRK Me|unarodna razmena na kadar

FP7-PEOPLE-IRSES-2008

30 noemvri 2007 28 mart 2008

ERG Evropski grantovi za reintegracija

FP7-PEOPLE-ERG-2008

30 noemvri 2007 3 april 2008

MGR Me|unarodni grantovi za reintegracija /prv del

FP7-PEOPLE-IRG-2008

30 noemvri 2007 3 april 2008

IEF Intra-evropski grantovi

FP7-PEOPLE-IEF-2008 30 noemvri 2007 19 avgust 2008

MVS Me|unarodni vlezni stipendii

FP7-PEOPLE-IIF-2008 19 mart 2008 19 avgust 2008

MIS Me|unarodni izlezni stipendii

FP7-PEOPLE-IOF-2008

19 mart 2008 19 avgust 2008

MPT Mre`i za po~eten trening

FP7-PEOPLE-ITN-2008

4 april 2008 2 septemvri 2008

ERG Evropski reintegraciski grantovi/vtor del

FP7-PEOPLE-ERG-2008

30 noemvri 2007 8 oktomvri 2008

MGR Me|unarodni grantovi za reintegracija /vtor del

FP7-PEOPLE-IRG-2008

30 noemvri 2007 8 oktomvri 2008

KO-finansirawe na regionalen, nacionalen & me|unaroden napredok

FP7-PEOPLE-COFUND-2008

19 noemvri 2008 19 februari 2009



SUMAREN BUXET ZA 2008 GODINA

Akcii {to bile predmet na povici za predlog proekti

Buxet vo 2008 (vo milioni evra)

1. Po~eten trening za istraùva~i Mreì za po~eten trening (MPT) 185**

2. Doìvoten trening i razvoj na kariera Intra-evropski stipendii za razvoj na karierata (IEF) 75

Evropski grantovi za reintegracija (EGR) 7 KO-finansirawe na regionalen, nacionalen & me|unaroden napredok (KOFINA) 65*

KO-finansirawe na regionalen, nacionalen & me|unaroden napredok (KOFINA) 0*

3. Industrija-akademija partnerstvo&pati{ta Industrija-akademija partnerstvo&pati{ta (IAAP) 45

4. Me|unarodna dimenzija Me|unarodni izlezni stipendii za razvoj na karierata (MIS) 25

Me|unarodni vlezni stipendii (MVS) 25 Me|unarodni grantovi za reintegracija (MGR) 17 Me|unarodna razmena na kadar (MRK) 25 5. Specifi~ni akcii No} na istraùva~i (NO]) 3

Zbir 472 Akcii {to ne bile predmet na povici za predlog proekti 5,14

Eksperti evaluatori 6,02 Vkupno 483,16

* za povicite vo 2007 godina ** Opredelen iznosot od buxetot za 2009 godina se o~ekuva da bide prefrlen vo ovoj

povik, a dopolnuvawe na buxetot za taa godina }e bide napraveno so nova finansiska odluka, po odnapred podneseno barawe. U~esnici Akciite vo programata LU\E e posvetena na istraùva~i na site nivoa na kariera, od javniot i privatniot sektor. Istraùva~ite treba da se najmalku magistranti ili da se na ekvivalentno nivo i se klasificiraat na osnova na profesionalnoto iskustvo. Cel Marija Kiri mreìte za po~eten trening (MPT) imaat za cel da ja podobrat karierata na perspektivnite istraùva~i koi se nao|aat vo prvite pet godini od svojata kariera i toa preku ponuda za strukturiran trening vo dobro definirana nau~na i/ili tehnolo{ka oblast, kako i da obezbedat komplementarni ve{tini, a so toa da se prikaàt i na drugite sektori, vklu~uvaj}i gi i privatnite pretprijatija.



Akcii o Intra-evropski stipendii (IES) - Intra European Fellowships (IEF) Ovie akcii imaat za cel da ja poddràt karierata na iskusnite istraùva~i vo razli~ni etapi od nivnata kariera, a koi baraat da ja podobrat svojata individualna kompetentnost, da se zdobijat so diverzifikacija vo smisla na steknuvawe so ve{tini na multi- ili interdisciplinarno nivo i/ili da se zdobijat so me|usektorsko iskustvo. Celta e da se poddràt istraùva~ite vo zadrùvaweto i/ili zajaknuvaweto na vode~kata nezavisna pozicija, kako na pr. glaven istraùva~, profesor ili druga seniorska pozicija vo obrazovanieto ili pretprijatieto. So ovaa akcija moè da im se pomogne na istraùva~ite so povtorno zapo~nuvawe na karierata po nekoj prekin. o Evropski grantovi za reintegracija (EGR) - ERG European Reintegration Grants (ERG) Ovaa akcija ima za cel da im pomogne na iskusnite istraùva~i pri (re)integracija vo istraùva~ka kariera posle iskustvo so mobilna trans-nacionalna kariera vo akciite na Marija Kiri. Akcijata gi ohrabruva istraùva~ite da ja nadgraduvaat svojata trans-nacionalna mobilna kariera vo ramkite na povrzan profesionalen proekt i da gi promovira izgledite za razvoj na istraùva~kata kariera. o Ko-finansirawe na regionalen i me|unaroden napredok (KOFINA) - CO-Funding of Regional, National & International Progress (COFUND) Ovaa akcija e naso~ena kon zgolemuvawe na evropskite mo`nosti na mobilnost za obuka i razvoj na kariera na iskusni istraùva~i, vo soglasnost so celite postaveni vo glavata: „Doìvotno u~ewe i razvoj na kariera“, so {to go zgolemuva celokupnoto vlijanie. Akcijata ko-finansirawe e naso~ena kon programi koi poddrùvaat trans-nacionalna mobilnost kaj iskusni istraùva~i na razli~no nivo na kariera, vklu~uvaj}i istraùva~i koi {totuku se steknale so doktorat, pro{iruvawe i prodlabo~uvawe na individualnite kompetencii, osobeno preku steknuvawe multi ili inter-disciplinarni ve{tini ili me|usektorski iskustva; za poddr{ka na istraùva~ite vo postignuvawe i/ili zajaknuvawe vode~ka nezavisna pozicija, glaven istraùva~, profesor ili druga seniorska pozicija vo obrazovanie ili vo pretprijatie; (re)integrirawe na istraùva~ite vo istraùva~kata kariera vo zemjite ~lenki i pridru`ni zemji ~lenki, vklu~uvaj}i gi nivnite zemji na poteklo, po zavr{uvawe na mobilnoto iskustvo. o Industrija-akademija partnerstvo & pati{ta (IAAP) - Industry Academia Partnerships & Pathways (IAPP) Ovaa akcija se obiduva da otvori i pottikne dinami~ni pati{ta me|u javni istraùva~ki organizacii i privatni komercijalni pretprijatija, osobeno MSP, vklu~uvaj}i tradicionalni prerabotuva~ki industrii, bazirani na dolgoro~ni programi na sorabotka so golemi potencijali za zgolemuvawe na {ireweto na znaewe i me|usebno razbirawe na razli~ni kulturni osnovi i ve{tini barani od strana na industrijata i akademskot sektor.



o Me|unarodni izlezni stipendii (MIS) - International Outgoing Fellowships (IOF) Ovaa akcija ima za cel da ja zajakne me|unarodnata dimenzija na karierata na evropskite istraùva~i preku davawe mo`nost da bidat obu~uvani i da steknuvaat znaewe vo treti zemji, vo visoko razvieni istraùva~ki organizacii. Potoa, ovie istraùva~i }e se vratat so steknatoto znaewe i iskustvo vo organizacija na zemja ~lenka ili pridru`na zemja ~lenka. o Me|unaroden grant za reintegracija (MGR) - International Reintegration Grants (IRG) Celta na akcijata e da se zajakne privle~nosta na Evropa preku ohrabruvawe na evropskite istraùva~i koi vr{ele istraùvawa nadvor od Evropa najmalku 3 godini, da se reintegriraat vo zemja ~lenka na EU ili vo pridru`na zemja ~lenka. So ova tie }e moàt da napravat transfer na znaewata od treti zemji i im se ovozmoùvaat uslovi da go kapitaliziraat nivnoto iskustvo vo Evropa. Na toj na~in se spre~uva odlevaweto na mozoci od Evropa vo treti zemji. Isto taka se ovozmoùva razvoj na dolgotrajna sorabotka pome|u nau~nata i/ili industriskata sredina so zemjite od koi tie istraùva~i se vratile. o Me|unarodna razmena na kadar (MRK) - International Staff Exchanges (IRSES) Marija Kiri {emata za ma|unarodna razmena na kadar e nov model koj se stremi kon zajaknuvawe na istraùva~koto partnerstvo preku razmena na kadar i aktivnosti na vmreùvawe pome|u evropskite istraùva~ki organizacii i organizaciite od zemjite so koi EU ima potpi{ano dogovor za nau~o-tehnolo{ka sorabotka ili se vo proces na pregovori, kako i zemji koi zemji pokrieni so evropskata politika na sosedstvo. Vo sporedba so akciite na Marija Kiri koi davaat mo`nost za mobilnost na individualni istraùva~i, ovie novi akcii }e obezbedat poddr{ka na istraùva~ki organizacii da vospostavat ili ja zasilat dolgoro~nata istraùva~ka sorabotka, preku koordinacija na zaedni~ki proekti na razmena za kratok period. Idni aktivnosti Vo osnova, 2009 godina }e pretstavuva prodolùvawe na glavnite akcii na Marija Kiri od 2008 godina. Vo ovaa faza ne se predvideni novi akcii na Marija Kiri. Ovie akcii, osobeno dvete novi akcii implementirani za prv pat vo 2008 godina, COFOUND i IRSES, }e bidat vnimatelno sledeni, za da gi identifikuvaat mo`nostite za adaptacija. Dotolku pove}e, vo kontekst na neodamna lansiraniot zelen list (Green paper) za evropskata istraùva~ka oblast, Komisijata otpo~na javni konsultacii koi treba da rezultiraat so zaklu~oci do krajot na godinata. Ova moè da dovede do pojava na novi inicijativi, ili da go prefrli akcentot ili da nastane modificirawe na ve}e postoe~kite inicijativi vo programata LU\E.



Primer: Poln naslov: Metabolomika: definirawe na standardi za podgotovka na

primeroci od mali molekuli (METABOLOMICSSTANDARD) Organizacija koordinator QIAGEN GMBH, Germanija Povik: PEOPLE-2007-3-1-IAPP Marija Kiri akcii Opis na proektot Generalnata cel na metabolomikata e da se identifikuva merka i da se interpretira kompleksnata koncentracija vo relacija so vremeto, fluksot i aktivnosta na metabolitite vo biolo{ki primerok. Metaboliti se i malite molekuli koi se proizvod ili me|uproizvod na metabolizmot, no isto taka toa se i jaglehidratite, peptidite i lipidite. Site tie moè da se smetaat kako hemiska karakterizacija na fenotipot. Kako najmlada naukite vo oblasta na „omikata“ metabolomikata seu{te e vo razvoj. Mnogu od tekovnite istraùvawa se fokusiraat na razvoj na novi genomski i proteonomski orudija i koristewe na tie pristapi pri prou~uvawe na funkcijata na kletkata. Za razlika od niv, samo nekolku istraùva~ki programi se fokusirani na metabolonomikata. Eden od najgolemite problemi spored istraùva~ite vo ovaa oblast e nedostatokot na standardizacija na podgotovka na primerocite. Drugi karakteristiki: o Referenten broj na proektot: 217895, o Datum na po~etok: 01.08.2008, o Traewe: 48 meseci o Tip na dogovor: Industrija-akademija partnerstvo & pati{ta (IAPP) o Tro{oci za proektot: 430.690 evra

o Datum na zavr{uvawe: 31.07.2012



1.3.4. Evropska istraùva~ka agencija (IDEI)

Celi: Specifi~nata programa IDEI obezbeduva finansirawe za napredni fundamentalni istraùvawa izveduvani od individualni timovi. Komunikacijata i diseminacijata na rezultatite od istraùvawata se vaèn aspekt na ovaa programa. Sredstva Specijalno za ovaa programa be{e osnovan Evropskiot istraùva~ki sovet (European Research Council -ERC), koj se sostoi od nezavisen nau~en sovet i implementaciska struktura. Ovaa agencija poddrùva proekti naso~eni kon fundamentalni istraùvawa izveduvani od individualni timovi koi se natprevaruvaat na evropsko nivo, vo ramkite na i niz site oblasti na istraùvawe. Vkupniot buxet za ovaa namena vo ramkite na RP7 iznesuva 7,5 milijardi Evra za site 7 godini (2007-2013). Priod Preku ovie proekti, po priroda vodeni od istraùva~ot ili so priod oddolu-nagore, agencijata dava mo`nost istraùva~ite sami da gi identifikuvaat novite mo`nosti i nasoki za istraùvawe, a ne da bidat vodeni od prioriteti postaveni od drugi. Ovoj priod so golem stepen na fleksibilnost, garantira deka fondovite }e bidat kanalizirani vo novi i vetuva~ki oblasti na istraùvawe.



U~esnici i ocenka Grantovite na evropskiot sovet za istraùvawe se dodeluvaat preku otvoreni natprevari nameneti za mladi i iskusni istraùva~i koi rabotat vo Evropa, bez ogled na nivnoto poteklo-osnovniot kriterium za izbor e izvonrednost. Celta e da se prepoznaat najdobrite idei i da se zadrì i dodeli statusot i vidlivosta na najdobrite mozoci vo Evropa, kako i da se privle~at talenti od stranstvo. Postojat tri glavni vidovi na grant-{emi: po~etni grantovi, napredni grantovi i grantovi nameneti za koordinacija i poddr{ka. Tuka se prezentirani samo prvite dva vida (akciite za koordinacija i sorabotka se nameneti za pomo{ pri funkcioniraweto na ERC grantovite preku nabquduvawe i ocenka). Po~etni istraùva~ki grantovi • Evropskata unija pokriva 100%, • Vremetraewe: okolu 5 godini, • Profil: potencijalnite istraùva~i za po~etni istraùva~ki grantovi mora da imaat prethodno iskustvo vo nezavisno istraùvawe i dokaz za zrelost. Aplikantite, isto taka treba da bidat vo sostojba da demonstriraat zapisi od predhodni postignuvawa vo nivnoto pole na istraùvawe i nivo na kariera, vklu~uvaj}i zna~ajni publikacii (kako nose~ki avtor) vo pove}e me|unarodni multidisciplinarni nau~ni spisanija, priznaeni od soodvetni evaluatori. Tie moàt da prezentiraat dokazi od pokani za prezentirawe na etablirani me|unarodni konferencii, dobieni patenti, nagradi, itn. • Priznaeni od soodvetni evaluatori: podneseniot celosen predlog }e bide evaluiran vo dva ~ekora. Evaluacijata }e bide izvedena preku specifi~no postavena struktura na visoko stru~ni paneli za ocenka. Osnoven kriterium za ocenka e izvonrednosta. • Buxet:

• Fizika i energetika: 39%, • Prirodni nauki: 34%, • Socijalni i humanitarni nauki: 14%, • Interdisciplinarni: 13%.

Napredni istraùva~ki grantovi Celta e da se najdat individualni timovi vodeni od etablirani, inovativni i aktivni glavni istraùva~i, bez ogled na nacionalnosta, vozrasta ili tekovnata lokacija. Tie }e vklu~uvaat, na primer, vode~ki istraùva~i od Evropa, od dijasporata ili od ne-evropski nacionalnosti koi sakaat da se etabliraat vo Evropa i da vodat vrvni i visokorizi~ni istraùvawa koi otvoraat novi nasoki vo nivnoto pole na istraùvawe ili vo drugi domeni. • Pridonesot na Evropskata unija e 100%, • Vremetraewe: okolu 5 godini • Profil: aplikantite za presti`niot istraùva~ki napreden grant se o~ekuva da bidat aktivni istraùva~i i da imaat dokaz za zna~ajni istraùva~ki dostignuvawa vo poslednite 10 godini, koi mora da bidat prezentirani vo aplikacijata. Mali se mo`nostite za onie aplikanti koi nemaat takvi zapisi, k{to }e svedo~at za niv kako isklu~itelni lideri od aspekt na originalnost i zna~ajnost na nivniot istraùva~ki pridones.


• Buxet, ist kako i predhodniot.


Buxet • Vkupen buxet od RP7 za kapaciteti-idei: 7,5 milijardi evra, • Za po~etni grantovi buxetot e 1 milion evra. Stapka na uspe{nost za po~etnite istraùva~ki grantovi za 2007 godina

Broj na predlozi podneseni vo prva faza: 8 794 Broj na predlozi podneseni vo vtora faza: 559 (stapka na uspe{nost od 6%) Broj na finansirani proekti: 300 (stapka na uspe{nost od 54%)

Pove}e informacii: ftp://ftp.cordis.europa.eu/pub/fp7/docs/erc-annual-report_en.pdf Primer:

Poln naslov: Integrirana evolutivna analiza na genetskite i drugite interakciski mreì kaj kvascite (NETWORK EVOLUTION) Organizacija koordinator MAGYAR TUDOMANYOS AKADEMIA SZEGEDI BIOLOGIAI KOZPONTJA, Ungarija Povik: ERC-StG Starting Grants

Opis na proektot Sposobnosta na kleto~nite sistemi da se adaptiraat na genetskite i nadvore{nitepromeni, pretstavuva fundamentalen, no slabo razbran proces, kako na molekularno, taka i na evolutivno nivo. Postojat fiziolo{ki i evoluciski pri~ini, zo{to mutaciite ~esto imaat ograni~en efekt vrz kleto~niot rast. Prvo, pre~kite {to vlijaat na edna cel ~esto nemaat vlijanie vrz celokupnata rabota na kompleksniot sistem (kako {to se metaboliti~kite mreì) kako pre~kite {to moàt da se napravat so reorganizacija na fluksovite vo metaboliti~kite mreì ili so promena na regulacijata i ekspresijata na genite. Vtoro, zaradi brzinata so koja evoluiraat mikroorganizmite, efektot na pre~kite moè da se zgolemi so samata evolucija na kompenzaciskite mutacii na drugite mesta vo mreàta. Razbiraweto na stepenot na intristi~nost i evolutivna robustnost na kleto~nite sistemi bara integrirana analiza {to }e kombinira funkcionalna genomika i kompjuterska sistemska bilogija so eksperimenti za mikrobiolo{ka evolucija. Drugi karakteristiki: o Referenten broj na proektot: 202591, o Datum na po~etok: 01.07.2008, o Traewe: 60 meseci o Tro{oci za proektot: 1,28 milioni evra

o Traewe: 36 meseci o Tip na dogovor: po~etni istraùva~ki grantovi

o Status na proektot: Vo tek.


Stapka na uspe{nost: 3.4 %


Glava II: Kako raboti?

Ovaa glava dava generalna slika za Ramkovnata programa 7, osobeno za: mehanizmite, izvorite na informacii, kako i glavnite ~ekori vo sekoj povik, potencijalnite u~esnici i stapkite na finansirawe.

2.1 Koi se generalnite principi? Postojat {est va`ni fazi vo proektniot ciklus, koi }e bidat prezentirani vo ovoj del. Toa se:

• Otvarawe nov povik za predlog proekti • Podgotvuvawe na predlog proekt • Evaluacija/ocenka na predlog proektite od strana na nezavisni

eksperti • Pregovori so Evropskata Komisija • Implementacija na proektot • Izvestuvawe/izrabotka na izve{tai

2.1.1 Objava na povici za predlog proekti od Evropskata Komisija

Evropskata Komisija e zadolèna za definirawe i objavuvawe na godi{nite rabotni planovi i za objavuvawe na povicite za predlog proekti. Tie se odnesuvaat na specifi~ni nau~ni ili tehnolo{ki pra{awa ili mu nudat na u~esnikot mo`nost za izbor na tema za istraùvawe (osobeno za nekoi povici koi se posveteni na MSP). Povikot za predlog proekt i rabotnata programa gi definiraat:

• Koja tema treba da bide pokriena • Vidot na instrument (CP, CSA i dr.) • Buxet • Kraen datum za podnesuvawe na predlog proekt • ... Povikot za predlog proekt i rabotnata programa se pridruèni so

detalni instrukcii za podgotovka na predlog proekt. Predlog verzija od rabotnata programa nekoga{ moè da kruì me|u

istraùva~ite pred objavuvawe na finalnata verzija. Povikot za predlog proekt i rabotnata programa sekoga{ se objaveni na

veb stranata na Cordis: http://cordis.europa.eu/fp7 vo delot „najdi povik“. Eden primer za povik od oblasta na hrana, zemjodelstvo, ribarstvo i

biotehnologija, objaven vo 2007 godina so kraen rok na prijavuvawe do fevruari 2008 godina (KBBE-2008-2B) e prikaàn na slednava strana:


http://cordis.europa.eu/fp7


Generalen raboten plan na programata: 2.1.2 KBBE-2008-I-2-04: Mikrobna kontrola za

poodr`liva akvakultura Mal proekt za sorabotka

2.1.2 KBBE-2008-I-2-05: Podobruvawe na agro-{umarskite sistemi za odr`livo farmerstvo-SICA

Mal proekt za sorabotka-SICA

2.1.2 KBBE-2008-I-2-06: Predviduvawe na {umskata raznovidnost pod vlijanie na klimatskite promeni i posledicite vrz stabilnosta i produktivnosta na {umskite ekosistemi

Mal proekt za sorabotka

2.1.2 KBBE-2008-I-2-07: [umska energija-[umarstvo so kratkoro~na rotacija kako odr`liv i eko-efikasen sistem za upotreba na zemjata i menaxment pri dobivawe na zameniteli na fosilni goriva, vo sklopot na CDM -proektite

Akcija za koordinacija i poddr{ka (koordinacija)

2.1.2 KBBE-2008-I-2-08: Novi pristapi pri povtorna upotreba na zagubite na azot

Akcija za koordinacija i poddr{ka (poddr{ka)

2.1.3 KBBE-2008-I-3-01: Podobruvawe na zdravjeto na ìvotnite i bezbednosta na hranata preku ispituvawe na funkcijata na èludnikot kaj doma{nite ìvotni, gasto-intestinalnata mikroflora i nejzinite interakcii


2.1.3 KBBE-2008-I-3-02: [ap i ligavka: podobruvawe i/ili ravivawe na vakcina, strategii i dijagnosti~ki testovi za slobodni i otvoreni sredini -SICA


2.1.3 KBBE-2008-I-3-03: Podobreni orudija i strategii za prevencija i kontrola na klasi~nata svinska ~uma


2.1.4 KBBE-2008-I-4-01: Razvoj na novi dijagnosti~ki metodi za poddr{ka na politikata za za{tita na rastenijata


2.1.4 KBBE-2008-I-4-02: Upravuvawe so ribarstvo vo dlaboko more


2.1.4 KBBE-2008-I-4-03: Pristap za upravuvawe so ribarstvo na osnova na „maksimalno dozvoleni ograni~uvawa na negativnite vlijanija“


2.1.4 KBBE-2008-I-4-04: Zaedni~ka zemjodelska politika-prostorna dimenzija na evropskite programi na ruralen razvoj


2.1.4 KBBE-2008-I-4-05: Makro ekonomska analiza na konkurentnosta, vklu~uvaj}i ne-tarfini barieri


2.1.4 KBBE-2008-I-4-06: Sociolo{ko vlijanie na organskoto zemjodelstvo


2.1.4 KBBE-2008-I-4-07: Ispituvawe na pro i kontra mislewata i javnata percepcija za genetski modificiranite ìvotni


2.1.4 KBBE-2008-I-4-08: Karakterizacija i valorizacija na andskiot po~ven mikrobiolo{ki biodiverzitet vo poddr{ka na odr`livoto proizvodstvo rastenija i agro-ekosistemi -SICA


2.1.4 KBBE-2008-I-4-09: [emi za upravuvawe so kvalitet Akcija za koordinacija i poddr{ka (poddr{ka)

2.1.4 KBBE-2008-I-4-11: Koordinirawe na aktivnostite na HZRB relevatni za evropskite tehnolo{ki platformi




2.1.2 Izrabotka na predlog proekt Pred da se zapo~ne so izrabotka na predlog proekt va`no e da se proveri dali toj odgovara na odreden broj barawa: Va`no e da se ~itaat vnimatelno dostapnite dokumenti po sledniov redosled: 1) Rabotna programa, 2) Povik za predlog proekt, 3) Prira~nik za evaluacija i 4) Finansiski prira~nik. Predlog proektot treba da odgovara na barawata na temata. Toj treba da sodrì:

o Celi na proektot o Napredok nad stepenot na izvonrednost o Organizacija na proektot o Razni zada~i koi }e bidat sproveduvani o Planirawe na proektot i izrabotka na buxet o Profil na u~esnicite o O~ekuvanoto vlijanie od proektot (vo odnos na pazarot i vo odnos

na evropskata dodadena vrednost). Predlog proektot mora striktno da go sledi dadeniot model.

Formatot e objasnet vo Vodi~ot za aplikanti i e objaven zaedno so povikot. Predlog proektot mora da se podnese samo so upotreba na Elektronskiot sistemot za podnesuvawe na predlog proekt - ESPP (Electronic Proposal Submission System-EPSS), pred istekot na krajniot rok na povikot. Vnimavajte:

- Predvidete gi dobro krajnite rokovi. Imajte predvid deka Va{ite partneri retko }e odgovorat tolku brzo kolku {to o~ekuvate.

- Kolku ste poblisku do krajniot datum, tehni~kite problemi moàt da go odloàt podnesuvaweto na predlog proektot. Sekoga{ podnesete ja prvata verzija od Va{iot predlog proekt preku ESPP pred krajniot rok, posledniot den za podnesuvawe. 2.1.3 Ocenka na predlog proekti

RP7 e bazirana na konkurentni povici za predlog proekti, t.e. za sekoja tema po daden povik nekolku konzorciumi podgotvuvaat predlog proekti i samo najdobriot }e bidat finansiran. Za da se opredeli koj predlog proekt }e bide finansiran, Evropskata Komisija formira panel od nezavisni eksperti (nadvor od Evropskata Komisija). Evaluacijata e bazirana na slednive kriteriumi:

o Nau~en i tehni~ki kvalitet o Kvalitet i efikasnost na implementacija na menaxmentot o Vlijanie (potencijalnoto vlijanie od razvojot, diseminacijata i

koristeweto na proektnite rezultati).


• Zo{to e Va{iot proekt presuden (kakov problem re{ava)? • Dali ima Evropska dodadena vrednost? • Koja e korista od proektot? • Dali e inovativen ili dali ovozmoùva napredok nad stepenot na izvonrednost?


Maksimalniot broj na bodovi {to moàt da se dobijat e 15, odno po 5 za sekoj kriterium. Za da se dobijat sredstva, proektot mora da osvoi najmalku 3 poeni od sekoj kriterium, a dolnata granica na vkupniot broj poeni da bide najmalku 10. Voobi~aeno, konkurencijata e tolku golema {to predlog proekt so vkupno 13 bodovi ima mnogu mali {ansi da uspee. 2.1.4 Pregovori Otkako proektot }e bide prifaten (fazata na ocenka trae 3 meseci), konzorciumot i Komisijata pregovaraat okolu Dogovorot za grant, koj gi definira zada~ite {to }e bidat sprovedeni, buxetot i pridonesot (iznosot na sredstva) koj }e bide dobien od Evropskata Komisija. 2.1.5 Implementacija na proektot

Proektot se implementira po potpi{uvaweto na Dogovorot za grant. Partnerite dobivaat avansna isplata, no finalnoto pla}awe }e bide napraveno po zavr{uvaweto na proektot.

2.1.6 Izvestuvawe (izrabotka na izve{tai)

Za vreme na proektot, Evropskata Komisija treba da bide postojano informirana za zavr{enite zada~i i so niv povrzanite tro{oci. Finansiskite resursi, pripi{ani na specifi~en proekt, se definitivni i sigurni samo otkako istite }e bidat napraveni, dokaàni i odobreni od strana na Evropskata Komisija. Ako tro{ocite ne se vo soglasnost so buxetot ili so finansiskite pravila na RP7, Evropskata Komisija moè da bara vra}awe na avansiranite sredstva. Izve{taite se sostojat od voobi~aeno finansisko sledewe:

o Na tro{ocite, preku fakturi/smetki o Na personalnite tro{oci, preku pregledi za potro{eno rabotno

vreme (time sheets), koi treba da bidat potpolneti i potpi{ani od sekoj vraboten na proektot:



Formularot C e formular {to sekoj korisnik na RP7 treba da go popolni i podnese do Evropskata Komisija vo soglasnost so periodite za izvestuvawe definirani vo Dogovorot za grant.



2.2 Kakvi vidovi na proekti?

Vo RP7 moàt da bidat finansirani razli~ni vidovi na proekti. Slednive {emi na finansirawe se od osoben interes za istraùva~kite centri:

- Zaedni~ki proekti, koi se naso~eni kon razvoj na novi tehnologii vo specifi~na nau~na oblast i sobiraat kompanii, istraùva~ki centri i javni tela od cela Evropa vo konzorciumi, koi rabotat zaedno na proekti {to traat od 18 do 48 meseci.

- Mreì na izvonrednost, dolgoro~ni proekti za sorabotka me|u istraùva~ki centri, specijalizirani vo opredeleni oblasti. Tie se naso~eni kon integracija i delewe na nau~noto znaewe na evropsko nivo, taka {to pridonesuvaat za kreirawe na evropskata istraùva~ka oblast.

- Akcii za koordinacija i poddr{ka, koi ne vklu~uvaat istraùva~ki aktivnosti. Primer za vakov proekt e EU-Balkan FABNET, proekt koj ima za cel da gi obu~i istraùva~ite od Zapaden Balkan za Ramkovnite programi 7. Akciite za koordinacija i poddr{ka se isto taka instrument na pod-programata istraùva~ki potencijal (REG POT). Ovie proekti imaat za cel da gi stimuliraat istraùvawata preku poddr{ka na edna istraùva~ka organizacija (vklu~uvaj}i istraùva~ki organizacii od zemjite od Zapaden Balkan2). Ova e napraveno voglavno preku poddr{ka na vmreùvawa, razmena na personal i nabavka na oprema za koja bilo tema pokriena so RP7. Nov povik }e bide otvoren vo 2009 godina.

- Istraùva~ki proekti od korist za MSP ili zdruènija na MSP i organizacii za istraùvawe i tehnolo{ki vo razvoj na nekoja osobeno inovativna ideja. Partnerite vo istraùvawe i tehnolo{ki razvoj rabotat kako podizveduva~i na MSP koi go finansiraat celiot istraùva~ki napor. Na krajot na proektot, MSP gi zadrùvaat avtorskite prava i sopstvenosta na inovaciite, rezultatot na istraùva~kite napori. 2.3 Koj moè da u~estvuva?

RP7 e otvorena za {irok opseg na organizacii, MSP, istraùva~ki centri, individualni istraùva~i (za grantovite kaj Marija Kiri), univerziteti, nevladini organizacii...

RP7 e otvorena za site organizacii od zemjite ~lenki na Evropskata Unija kako i pridu`nite zemji ~lenki vo Ramkovnata programa 7. Isto taka, otvorena e za golem broj treti zemji koi se smetaat za me|unarodni partnerski zemji za sorabotka. Organizaciite od ovie zemji moàt da u~estvuvaat vo RP7 pod opredeleni minimalni uslovi. Vo regionot na zemjite od Zapaden Balkan-Makedonija, Albanija, Hrvatska, Crna Gora, Srbija i Bosna i Hercegovina (od 2009) se pridu`ni zemji ~lenki.

2 Vo septemvri 2008 godina slednive zemji se kvalifikuvani za RegPoT: Albanija,

Hrvatska, Makedonija, Grna Gora i Srbija. Bosna i Hercegovina i Kosovoke bidat podobni koga }e go potpie{at dogovorot za ssocijacija so Evropskata Unija, za najnovi informacii vidi na: http://cordis.europa.eu/fp7/who_en.html#countries.



2.4 [to se finansira?

Vo proektite na RP7 se finansiraat razni vidovi aktivnosti kako dopolnuvawe na ednostavnata istraùva~ka rabota. Finansiraweto se odnesuva na slednive aktivnosti:

- Istraùvawe i tehnolo{ki razvoj - Demonstracija - Drugo (obuki, diseminacija)

Evropskata Komisija gi finansira personalnite tro{ocite (tro{oci za rabota bazirani na mese~en iznos i vreme potro{eno od strana na vrabotenite vo organizacijata), oprema (zemaj}i ja predvid amortizacijata na opremata i nejzinoto koristewe vo proektot), potro{en materijal, patni tro{oci i tro{oci povrzani so organizirawe na nastani. 2.5 Kako da se najdat mo`nosti? Rabotnite programi i povicite za predlog proekti moàt da se najdat na veb stranata na informaciski uslugi na zaednicata za istraùvawe i razvoj-IUZIR) - (Community research and Development Information Service-CORDIS): http://www.cordis.europa.eu/fp7



So pritiskawe na kop~eto „najdi povik“ (“find a call”), mo`ete da gi najdete site povici koi momentalno se otvoreni za u~estvo i nivnite krajni rokovi, za site specifi~ni programi.

Site dokumenti (rabotni programi i vodi~i za aplikantite), povrzani so specifi~en povik koi }e Vi pomognat da napi{ete predlog proekt, mo`ete da gi najdete so pritiskawe na kop~eto so imeto na povikot.


Nacionalni kontakt lica-NKL (National Contact Points-NCP) se nacionalni strukturi, finansirani od vladite na zemjite ~lenki na Evropskata unija i pridru`nite zemji ~lenki koi u~estvuvaat vo Ramkovnata programa.


Ovie lica davaat poddr{ka na nivnite korisnici, na nivniot jazik, i moàt da odgovorat na mnogu pra{awa vo vrska so RP7. Tie se specijalizirani vo opredelena oblast od RP7 i zatoa moàt da dadat individualni soveti i pomo{ za relevantni pra{awa. Spored nacionalnata tradicija i razli~nite metodologii na rabota, nacionalnite kontakt lica se odbiraat od razli~ni organizacii kako: ministerstva, istraùva~ki centri, univerziteti, agencii ili privatni konsultantski kompanii.

Informaciski kontakt lica-IKL (Information Contact Points-ICP) davaat informacii na istraùva~ite koi doa|aat od treti zemji i koi imaat namera da u~estvuvaat vo evropskite istraùvawa. Ovie lica isto taka davaat informacii za organizaciite od EU i pridru`nite zemji ~lenki koi baraat partneri vo treti zemji. Detali za kontakt so Va{ite za NCP i ICP moète da najdete na slednive veb strani: http://cordis.europa.eu/fp7/third-countries_en.html http://cordis.europa.eu/fp7/ncp_en.html


http://cordis.europa.eu/fp7/third-countries_en.html

http://cordis.europa.eu/fp7/ncp_en.html


Glava III: Kako da u~estvuvate?

Ovaa glava obezbeduva informacii i soveti za uspeh vo sekoj ~ekor od ìvotniot ciklus na proektot, od podgotovkite do pregovorite i rakovodeweto. 3.1 Podgotvuvawe na predlog proekt 3.1.1 Kako da zapo~nete?

U~estvoto vo RP7 proektite bara vnimatelni podgotovki, duri i pred da se zapo~ne so samoto pi{uvawe na predlog proekt.

Najnapred, mora da se ima jasna ideja za proektot. Prviot ~ekor e da se analizira povikot i da se razbere temata. Isto taka e va`no da se razbere zo{to EK se re{ila da lansira povik tokmu za ovaa tema. Moète da pobarate proekti koi se predhodno finansirani od EU i da gi kontaktirate proektnite lica (Project Officer) vo EK (imiwata se dadeni na Cordis), za da doznaete pove}e za potekloto na temata. Pri podgotovka na Va{iot prv opis na proektot }e Vi pomogne odgovorot na slednive pra{awa:

- Koi se Va{ite istraùva~ki/tehnolo{ki celi? - Koj e stepenot na izvonrednost vo oblasta koja ja odbravte? - Koja e potrebata izrazena od strana na krajnite korisnici? - Koe e o~ekuvanoto vlijanie vo odnos na pazarot? - Zo{to se koristi evropskiot pristap, namesto nacionalniot? - Kakvi napori treba da se prevzemat za postignuvawe na celite? - Koi kompetencii }e bidat potrebni vo ramkite na konzorciumot?

Ovoj prv opis }e Vi bide korisen kako po~eten predlog proekt i kako

na~in da go prezentirate proektot na Va{ite potencijalni partneri. 3.1.2 Kako da najdete partner?

a. Kade da najdete potencijalni parteneri?

Prviot pristap e da pobarate partner od Va{ata sopstvena mreà. Istraùva~i ili kopmanii koi ste gi zapoznale na me|unarodni kongresi ili so koi ve}e imate raboteno se bez somnenie dobra pojdovna to~ka za kreirawe na Va{iot konzorcium. Isto taka, moè da se konsultirate so Stopanski komori ili specijalizirani agencii.

Moè da ispratite barawe za partneri i do nacionalnite kontakt lica vo zemjite koi se cel na Va{eto barawe. Ako barate treti zemji (zemji koi ne se nitu postojani nitu pridru`ni zemji ~lenki vo EU), treba da gi pobarate informativnite kontakt lica koi gi imaat site relevantni bazi na podatoci od Va{ interes. Na veb stranata na CORDIS FP7, moète da gi najdete nivnite kontakt detali, preku selektirawe na „najdi poddr{ka“ (“Get support”).


Isto taka, moè da najdete potencijalni partneri koristej}i ja bazata na podatoci na veb stranata na CORDIS. Treba da odberete „najdi partner“ (“find a partner”) na po~etnata strana na veb stranata na RP7. So koristewe na klu~ni


zborovi i selektirawe na vid na profil(i), programa(i) koja Ve interesira(at) ili zemja(i), moète da najdete potencijalni partneri i nivni kontakt detali.

Drug na~in da najdete partneri za Va{iot proekt e da poglednete kaj akciite za poddr{ka (nekoi od akciite za poddr{ka se nameneti za sledewe na razni organizacii vo dadena oblast na istraùvawe i razvoj, vo dadeni zemji-EU Balkan FABNet e primer za takov proekt).

Generalno zemeno, moète da gi kontaktirate koordinatorite ili partnerite na razni tekovni ili zavr{eni evropski proekti, povrzani so temata sli~na na Va{ata.

Site zavr{eni proekti moète da gi najdete na veb stranata na CORDIS, so ednostavno klikawe na „najdi proekt“ (“find a project”) i potoa selektirawe na temata od Va{ interes ili so ispi{uvawe na klu~nite zborovi koi gi barate.

b. Kako da prodolìte? Prv neformalen kontakt so potencijalni partneri koi ste gi na{le i

sakate da gi zapoznaete so Va{iot predlog proekt, moète da napravite preku telefon ili elektronska po{ta. Ako pokaàt interes, moète da im ispratite kratok opis na proektot i da pobarate da Vi pratat pregled na nivnite kompetencii (vklu~uvaj}i lista na nivni publikacii) i koi aktivnosti bi moèle da gi izvr{uvaat vo proektot.

Isto taka, moète da im ispratite dogovorot za doverlivost, pred da pominete na naredniot ~ekor pri davawe podetalni informacii za proektot.



3.1.3 Kako da se napi{e proekt?

Predlog proektot e podelen na dva dela: - Delot A }e bide popolnet direktno preku sistemot za elektronsko

podnesuvawe na proekti. Toj gi sodr`i osnovnite podatoci za proektot, administrativnite podatoci za partnerite i buxetot.



- Delot B sodr`i tehni~ki podatoci za proektot: specifi~ni celi, napredok nad stepenot na izvonrednost, opis na zada~ite koi }e bidat sprovedeni i nivnoto planirawe, pretstavuvawe na sekoj partner i vlijanieto na proektot.



Pri izrabotka na predlog proekt treba da se sledi prira~nikot za aplikanti. Ovoj prira~nik moète da go najdete na veb stranata na CORDIS FP7, so odbirawe na imeto na povikot za koj aplicirate (zaedno so rabotnata programa na povikot i drugite dokumenti koi gi opi{uvaat generalnite pravila na RP7).

Vnimavajte: - Moè da ima nekolku prira~nici za aplikanti za eden povik. Mora da se

prevzeme onoj koj odgovara na Va{ata {ema na finansirawe (SA, CP ili NE). - Prira~nicite za aplikanti moàt da bidat aùrirani za vremetraewe

na povikot. Zatoa treba postojano da proveruvate dali postoi nova dostapna verzija. 3.1.4 Soveti za uspeh

Generalni soveti: - Koga pi{uvate predlog proekt treba da po~nete od celite: {to

}e bide ispora~ano na krajot na proektot? Dali site partneri se svesni za ovie celi?

- Precizno definirawe na rezultatite i inovativnosta. - Site partneri mora da u~estvuvaat vo pi{uvaweto na predlog

proektot, osobeno vo opisot na rabotnite paketi (grupi na zada~i) vo koi tie se vklu~eni.

- Partnerite mora da zemat uloga vo finalnoto definirawe na proektot: tie moàt da ja koristat nivnata specijalizirana ekspertiza za davawe kritika ili za predefinirawe na nekoi aspekti na proektot.

- Ulogata na sekoj partner mora da bide jasno definirna vo ramkite na konzorciumot.

- Konzorciumot mora da demonstrira vkupna dodadena vrednost sporedena so kapacitetite na sekoj od individualnite partneri.



Intelektualna sopstvenost: Intelektualnite sopstveni~ki prava se od osobena va`nost od aspekt na

iskoristuvawe i diseminacija na proektnite istraùva~ki rezultati. Voobi~aeno, intelektualnata sopstvenost razviena vo ramkite na proektot e za{titena na nekolku na~ini, vo zavisnost od vidot na znaewe, novitetot, negoviot uspeh i strate{kite karakteristiki na znaeweto. Se prepora~uva da se zeme predvid patentirawe vo evropskata kancelarija za patenti i da se potpi{e dogovor za doverlivost so klientot koj pra{uva/bara pristap do znaeweto.

So cel da se nadminat nekoi konfliktni situacii treba: - Da se opfatat site prava za intelektualna sopstvenost vo dogovorot za

doverlivost; - Da se odbegne zaedni~ka sopstvenost i da se vospostavi jasno

sopstveni{tvo nad znaeweto sozdadeno vo tekot na proektot. Vo drug slu~aj, da se napravi zaedni~ka sopstvenost vo iskoristuvaweto na znaeweto vo ramkite na konzorciumot;

- Da se izbegnat ili minimiziraat mo`nite idni konflikti vo odnos na pravata na intelektualna sopstvenost so konzorciumot.

Elaborirawe na buxetot: Elaboracijata na buxetot ne e ednostavna rabota, bidej}i treba da se

predvidat site tro{oci za dolg vremenski period. Treba sekoga{ da se opredelat, {to e mo`no podetalno, zada~ite koi treba da bidat izvr{eni (detalen plan na rabota) i da se procenat tro{ocite za sekoja zada~a.

Tro{ocite se podeleni na direktni tro{oci, personalni tro{oci (nadomest za potro{eno vreme), patuvawe, smestuvawe, hrana i drugi tro{oci, oprema so podolg rok na traewe, potro{en materijal, podizveduva~i i indirektni tro{oci. Opredeluvaweto na indirektnite tro{oci zavisi od soodvetnata {ema {to treba da bide odbrana od 3 mo`ni opcii: realni indirektni tro{oci, ramna stapka koja po pravilo e 20% (so isklu~oci za: neprofitni javni tela, sredno i visoko obrazovanie, istraùva~ki organizacii i MSP, koga vo slu~aj u~esnikot ne moè da gi identifikuva realnite indirektni tro{oci i samo za {emite so: istraùvawe, tehnolo{ki razvoj i demonstrirawe koga toj procent e 60% ili procentot da e 7% samo za {emite na akciite za koordinacija i poddr{ka).

Za da se izraboti dobar i izbalansiran buxet potrebno e da se identifikuvaat kategoriite na tro{oci. Zatoa, koga se dizajnira planot za rabota, treba da gi identifikuvate vidovite na aktivnosti i kategoriite na tro{oci za sekoj raboten paket (zada~a). Pri procenka na personalnite tro{oci drète se za realnoto scenario. Za da go postignete toa, po~nete so realni vistinski plati, procenete go normalniot godi{en procent na poka~uvawe na platite i dodadete mala marà. 3.1.5 [to posle podnesuvaweto na predlog proektot?


Otkako predlog proektot }e bide podnesen, Evropskata Komisija ocenuva dali proektot gi zadovoluva postavenite minimalni administrativni barawa. Predlog proektot e prifatliv koga e celosen, vo soglasnost so site minimalni barawa, relevanten e na povikot i koga pridonesot na Evropskata Komisija e pod minimalnata granica (obi~no 6 milioni € za golemi proekti za sorabotka i mreì na izonrednost, 3 milioni € za mali proekti za sorabotka i 1


milion € za akcii na koordinacija i poddr{ka, no ova treba da se proveri vo sekoja rabotna programa, bidej}i postojano se menuva).

Predlog proektot se ocenuva od strana na panel od nezavisni eksperti. Timot za evaluacija go ocenuva predlog proektot spored tri kriteriumi:

o Nau~na i tehnolo{ka izvedba o Struktura i procedura na implementirawe o Potencijalno vlijanie na proektot

Sekoj od trite kriteriumi se ocenuva so 5 poeni, odnosno maksimalnata ocenka e 15 poeni. Za sekoj od ovie kriteriumi predlog proektot mora da dobie najmalku 3 poeni, a za da bide finansiran vkupniot broj na poeni treba da bide najmalku 10. Naj~esto proektot {to }e ima najgolem broj na bodovi e onoj koj }e bide finansiran.

Vnimavajte: Vo povicite od RP7 moè da imate procedura so eden ili dva ~ekori. Kaj

procedurata od eden ~ekor konzorciumot najnapred podnesuva kratok prikaz na proektot. Samo predlog proektite koi }e ja pominat prvata ocenka }e bidat pokaneti da go podnesat kompletniot predlog proekt. Procedurata od dva ~ekori se koristi kaj golemite proekti za sorabotka i mreìte na izvonrednost. Vo oblasta hrana, zemjodelstvo, ribarstvo i biotehnologija se primenuvaat i dvete proceduri.

Na krajot na procedurata za ocenka, proektniot koordinator }e dobie pismo koe sodrì sumaren izve{taj za ocenka (Evaluation Summary Report-ESR), koj gi sodrì ne samo zabele{kite, no i komentarite za prednostite i nedostatocite na proektot spored evaluatorite. Ovoj izve{taj treba da bide vnimatelno razgledan od proektniot koordinator i partnerite, za da se razbere zo{to rezultatot e negativen, ili da se sogleda koi aspekti od proektot }e bidat predmet na diskusija na sesijata za pregovarawe so Evropskata Komisija, vo slu~aj proektot da bide selektiran.

Sumarniot izve{taj za ocenka dava informacija za rangiraweto, no ne i dali proektot e selektiran za finnasirawe ili ne. Vo slu~aj na uspeh, proektniot koordinator }e dobie pismo koe navestuva deka proektot e pokanet na pregovori. Vo sprotivno, negativniot odgovor }e pristigne mnogu podocna. 3.2 Pregovori za Va{iot proekt 3.2.1 Kako ponatamu?


Dokolku Va{iot proekt e selektiran za finansirawe, koordinatorot }e dobie pismo od Komisijata kako pokana za pregovori okolu dogovorot za grant. Ova pismo sodrì informacii za slednite ~ekori pri pregovarawe (ime na licata za nauka i finansii koi }e bidat zadolèni za pregovori, maksimalniot buxet, krajni rokovi za pregovori i komentari za izmeni vo proektot). Isto taka, }e dobiete klu~ za pristap do elektronskata alatka kade }e bidat dostapni informacii za proektot.


https://webgate.ec.europa.eu/nef-rtd/frontoffice/login Proektniot koordinator pregovara vo imeto na site partneri.

Pregovorite mo`at da se odnesuvaat na mnogu raboti, no voobi~aeno se razgleduvaat slednive:

- Buxet - Detali za opisot na rabotnata programa i menaxmentot - Konzorciumot i priemot na novi partneri - Prava na intelektualna sopstvenost. Dokumentite koi treba da se podgotvat, mo`at da bidat podeleni vo dva

dela: o Tehni~ki dokumenti (Opis na rabota-OnR) - (Description of Work-

DoW ), Opisot na rabotata e mnogu sli~en na Delot B od predlog proektot, no

mora da se zeme predvid sumarniot izve{tajot za ocenka. OnR e dodaden na aneksot za dogovorot za grant.


https://webgate.ec.europa.eu/nef-rtd/frontoffice/login


- Administrativni dokumenti (dogovor za grant) - U~esnici Se ispituva statusot na sekoj u~esnik vo RP7. Sekoj u~esnik se registrira

vo „Edinstven registar“ http://ec.europa.eu/research/participants/urf. Evropskata Komisija direktno go kontaktira sekoj u~esnik koj mora da gi

dostavi do EK site barani informacii (kopija od statusot ili drug praven dokument). Koga organizacijata ne e od zemjite ~lenki na EU, se bara dokumentot da bide preveden na angliski jazik. Informaciite se baraat samo edna{ za vremetraewe na celiot proekt od RP7.


http://ec.europa.eu/research/participants/urf


- Formular za odobruvawe na grant - FoG (Grant Preparation Form-GPF) Formularite se popolnuvaat od strana na koordinatorot na proektot koj

go ima dobieno klu~ot za pristap do veb stranata: https://webgate.ec.europa.eu/nef. Koordinatorot bara od site u~esnici da gi dostavat potrebnite

informacii. Treba da se popolnat dva dela: informacii za sekoj u~esnik i za buxetot. Informaciite za sekoj u~esnik gi pokriva slednive oblasti:

- Pravni informacii (ime, adresa, registarski broj i dano~en broj), - Organizaciska struktura (javno/privatno, profitno/ne-profitno), - Opolnomo{teni pretstavnici (detali za kontakt od dve lica koi moàt

da go potpi{at dogovorot), - Kontakt (lice zadolèno za administrativni i nau~ni aspekti). Vremetraeweto na pregovorite zavisi najmnogu od: - Kvalitetot na predlog proektot, - Komentari od sumarniot izve{taj za ocenka, - Proektniot slu`benik. Tie moàt da bidat mnogu ednostavni ili komplicirani, brzi (2 meseci)

ili dolgi (12 meseci). 3.2.2 Soveti za uspeh

- Apliciraweto za evropskite programi moè da predizvika izvesna emocionalna tenzija. Posle napnatosta od podgotvuvawe na proektot, podnesuvaweto doa|a kako olesnuvawe. Potoa, ~ekaweto moè da bide dolg i frustrira~ki proces, no nade`da ne smee da se gubi.

- Otkako }e se dobie pokana za pregovori, posle dolg period na neaktivnost na proektot, procesot naedna{ se zabrzuva i dokumentite za dogovorot za grant treba da bidat podgotveni mnogu brzo.

- Koga go izrabotuvate predlog proektot, postojano imajte go predvid opisot na rabota i {to sé treba da dostavite do EK vo slu~aj Va{iot predlog proekt da bide uspe{en. Kolku e Va{iot predlog proekt poblisku do barawata, podobro za Vas i pregovorite }e bidat poednostavni.

Pove}e informacii za pregovorite moète da najdete vo Prira~nikot za pregovori (Negotiation Guidance Notes), dostapen na veb stranata:

http://cordis.europa.eu/fp7/find-doc_en.html , Section « Guidance documents »


https://webgate.ec.europa.eu/nef

http://cordis.europa.eu/fp7/find-doc_en.html


3.3 Implementacija na Va{iot proekt 3.3.1 Osnovni pravila

Po zavr{uvaweto na fazata na pregovori, se potpi{uva dogovorot za grant. Potoa, na opredelen datum, zapo~nuva implementacijata na proektot.

Voobi~aeno proektot zapo~nuva so vaèn po~eten sostanok (kick-off meeting) na koj prisustvuvaat site u~esnici. Ovoj sostanok e vaèn za{to pomaga da se razbere zaedni~kata vizija za proektnite celi.

Za vreme na proektot, dogovorena e redovna procedura na izvestuvawe. Izvestuvaweto do EK voobi~aeno se odviva na 18 meseci, a internoto

izvestuvawe na 6 meseci, no toa ne e osnovno pravilo. Isto taka, treba da se organiziraat redovni sostanoci me|u partnerite

koi }e ovozmoàt redovno sledewe na proektot, diskutirawe za dostignuvawata, problemite i idnite aktivnosti.

Vo odnos na proektot, rakovodeweto so rizici e mnogu va`na problematika koja treba da se isplanira od po~etokot na elaboriraweto na proektot. Za da se izbegne ili minimizira pojavata na rizici, mnogu e va`no da se vospostavat redovni sostanoci ili telekonferencii (obi~no na sekoi 2-3 meseci), me|u site rakovoditeli na rabotni paketi i da se izrabotat alternativni planovi za realizirawe na zada~ite i postavenite celi. 3.3.2 Soveti za uspeh

- Za vreme na implementacijata na proektot edna od najva`nite

raboti za negoviot uspeh e komunikacijata me|u site partneri na site nivoa. Ne samo {to site partneri treba da se ~uvstvuvaat involvirani dlaboko vo proektot, tuku i liceto zadolèno za proektot od Evropskata Komisija treba postojano da se izvestuva za napredokot na proektot.

- Site konfliktni situacii treba otvoreno da se diskutiraat me|u partnerite i treba da se vospostavi efektivna i nepreklopuva~ka menaxerska struktura so cel da se reagira brzo i uspe{no na site rizi~ni situacii. 3.3.3 Po zavr{uvaweto na proektot

Mnogu va`no pra{awe po zavr{uvaweto na proektot e da se obezbedi transfer na znaewe i koristewe na proektnite rezultati. Dobriot proekt ima pozitivno i zna~ajno vlijanie vo svojata oblast i moè da sluì kako primer za idni proekti.

Finansiskite dokumenti mora da gi ~uvaat site u~esnici na proektot vo slu~aj na kontrola na tro{ocite. Ovie dokumenti treba da se ~uvaat 5 godini po zavr{uvaweto na proektot.



Glava IV: Proekti od oblasta zemjodelstvo i hrana, generalni navestuvawa i detalni primeri

Vo ovaa glava }e najdete konkretni primeri na proekti od agro-prehranbenata industrija i detalni informacii za proektite BAFN i EU-Balkan FABNET.

4.1 Primeri na proekti od oblasta zemjodelstvo i hrana Proektite od RP7 {to se orientirani kon zemjite na Zapaden Balkan

imaat postojana tendencija na porast. Vo prodolènie sleduvaat primeri na nekolku takvi proekti:

Kancelarija za informacii na platforma za upravuvawe so

istraùvawata za zemjite od Zapaden Balkan http://see-science.eu ERA West Balkan + http://www.westbalkanresearch.net/ ERA West Balkan http://www.bit.or.at/erawestbalkan/ IS2Web http://www.is2web.org South Eastern Europe ERA-Net http://www.see-era.net/ EU AGRI MAPPING http://www.agrifoodresearch.net JRC Initiatives for Balkans http://ec.europa.eu/dgs/jrc/index.cfm?id=1750&lang=en Balkan Agro-food Network http://www.europartnersearch.net/bafn/ BAFN (Balkan Agro Food Network) be{e proekt finansiran od RP6 i ima{e

za cel da gi stimulira istraùvawata vo agro-prehranbeniot sektor vo zemjite na Zapaden Balkan. Trae{e 2 godini. Kozorciumot se sostoe{e od 8 zemji, a 4 od niv bea od Zapaden Balkan (Republika Makedonija, Bosna i Hercegovina, Srbija i Crna Gora i Albanija).

Krajnata cel na proektot be{e da se poddrì otvoraweto na evropskata istraùva~ka oblast preku razvoj na odr`liva mreà vo zemjodelskiot i prehranbeniot sektor na Zapadniot Balkan.

Glavni rezultati od proektot se:


• Edna baza na podatoci za istraùva~i i edna baza na podatoci za pretprijatija

http://see-science.eu/

http://www.westbalkanresearch.net/

http://www.bit.or.at/erawestbalkan/

http://www.is2web.org/

http://www.sea-era.net/

http://www.see-era.net/

http://www.agrifoodresearch.net/

http://ec.europa.eu/dgs/jrc/index.cfm?id=1750&lang=en

http://www.europartnersearch.net/bafn/


Bazite na podatoci se alatka nameneta za gradewe mreì pome|u organizaciite za proizvodstvo hrana od Zapaden Balkan i EU. Ovie bazi imaat za cel da im pomognat na istraùva~ite, istraùva~kite centri i pretprijatijata i da pottiknat me|usebna sorabotka. Ovie bazi na podatoci se dostapni na internet portalot na BAFN proektot.

• Izve{taj za mapirawe êtirite nacionalni izve{tai za mapirawe imaa za cel identifikacija

na istraùva~kiot potencijal vo poleto na prehranbenata industrija vo sekoja od zemjite na Zapaden Balkan, u~esni~ki vo proektot. Ovie izve{tai vklu~uvaat podatoci za organizaciite (tip na organizacija, prose~na golemina, proizvodstvo i produktivnost) i nau~nicite (nivo i sektor na obrazovanie, vozrast, pol itn).

Konsolidiraniot izve{taj gi identifikuva glavnite pretstavnici vo prehranbeniot sektor.

• Preporaki za istraùva~kite oblasti i instrumentite za podd{ka Sintetiziraniot izve{taj ja identifikuva momentalnata situacija i

idnite potrebi za ago-prehranbeni istraùvawa vo zemjite na Zapaden Balkan. Vo izve{tajot e stavena lista na glavni poliwa {to se smetaat za prioriteti za istraùvawa vo zemjodelskiot i prehranbeniot sektor vo sekoja zemja. Isto taka vo izve{tajot e daden opis na mehanizmot {to moè da dade odgovor na specifi~nite problemi na istaùva~kite i industriskite organizacii vo zemjite na Zapaden Balkan.

4.2 Koi se celite i celnite grupi na EU-Balkan-FABNet?

EU-Balkan-FABNET (http://www.balkan-fabnet.eu) e proekt od RP6 i spa|a vo akciite za poddr{ka vo temata „Kvalitet i bezbednost na hrana“. Negova cel e zgolemuvawe na u~estvoto na istraùva~ite od agro-prehranbeniot sektor od Zapadniot Balkan vo RP7.

Glavnite aktivnosti {to gi izvede konzorciumot se : • Mapirawe na istraùva~ite od sektorot HZRB vo zemjite na Zapaden

Balkan i na lokalnite potencijali za finansirawe na me|unarodnata sorabotka vo istraùvawata.

• Trening na multiplikatorite na informacii vo zemjite na Zapaden Balkan za temi {to go pokrivaat RP7 i negovite karakteristiki, kako i za najdobrite praktiki vo podignuvawe na svesnosta za RP7 i nejzina diseminacija.

• Trening na istraùva~ite vo zemjite na Zapadniot Balkan za temi {to go pokrivaat RP7 i negovite karakteristiki, prakti~ni soveti za pi{uvawe predlog proekti itn.

• Zajaknuvawe na profilot i vidlivosta na istraùva~ite preku nivno u~estvo na me|unarodni nau~ni nastani ili vmreùvawa.

• Kontinuirana poddr{ka za RP7, kako i barawe na partneri spored individualnite potrebi na istraùva~ite.

• Podignuvawe na svesnosta i informirawe za RP7 preku veb strana, prira~nik za RP7 i bilteni.


http://www.balkan-fabnet.eu/


Specifi~ni celi na proektot se istraùva~ite, istraùva~kite grupi i lokalnite pretprijatija od zemjite na Zapaden Balkan, so cel da se podigne generalnata svesnost na mo`nostite za finansirawe od EU fondovite i da se zgolemi u~estvoto na istraùva~ite od zemjite na Zapaden Balkan vo evropskite istraùvawa.

4.3 EU-Balkan-FABNet partneri Vo proektot EU-Balkan-FABNet u~estvuvaat 11 partneri i toa 6 od zemjite

na Zapaden Balkan i 5 od zemji ~lenki na EU. Site partneri imaat golemo iskustvo vo evropski proekti za sorabotka.

Tie ja odrùvaat i zgolemuvaat mreàta na kontakti so lokalnite istraùva~ki zaednici. Vo isto vreme, posveteni se na pomagaweto i zgolemuvaweto na u~estvoto vo site inicijativi za me|unarodna sorabotka na lokalnite ~initeli na temata HZRB.

EU-Balkan-FABNet konzorciumot go so~inuvaat: Grcija Food Industrial Research and Technological Development Company

ETAT S.A. http://www.etat.gr

Albanija Sustainable Economic Development Agency SEDA http://www.seda.org.al

Crna Gora Agency for International Scientific, Educational, Cultural and Technical

Cooperation AISC

http://www.gom.cg.yu/zamtes


http://www.etat.gr/

http://www.seda.org.al/

http://www.gom.cg.yu/zamtes


Srbija University of Belgrade, Faculty of Agriculture UNIBEL

http://www.agrifaculty.bg.ac.yu Ss. Cyril and Methodius University Skopje, Faculty of Agricultural Sciences and Food

Republika Makedonija

CMU http://www.ukim.edu.mk/index.php?lan=en&pon=clenki University of Sarajevo, Faculty of Agriculture and Food Science Sarajevo Bosna i

Hercegovina UNISAR http://www.ppf.unsa.ba

Hrvatska Ministry of Science, Education and Sports, Directorate for International Cooperation

MSES http://www.mzos.hr

Italija Agency for the Promotion of European Research APRE http://www.apre.it

Francija Euroquality EQY http://www.euroquality.fr

Belgija Brussels Enterprise Agency BEA http://www.bea.irisnet.be

Bugarija EuroProject EP http://www.europroject.bg/


http://www.agrifaculty.bg.ac.yu/

http://www.ukim.edu.mk/index.php?lan=en&pon=clenki

http://www.ppf.unsa.ba/

http://www.mzos.hr/

http://www.apre.it/

http://www.euroquality.fr/

http://www.bea.irisnet.be/

http://www.europroject.bg/


Aneksi

A. 1 Re~nik Akcii za koordinacija i poddr{ka - Coordination and Support Actions Akciite za koordinacija i poddr{ka imaat za cel koordinacija i

poddr{ka na istraùva~kite aktivnosti i politiki (vmreùvawe, razmeni, transnacionalen pristap do istraùva~ki infrastrukturi, studii, konferencii itn). Ovie akcii nemaat za krajna cel dobivawe na opiplivi rezultati vo odnos na inovacii. Tie pove}e se naso~eni kon pregled na postoe~kite evropski resursi vo opredelena oblast i kon pomo{ pri implementacija na RP7.

Barawe partner - Partner search Za da moète da u~estvuvate vo evropskite istraùvawa, vo najgolem broj

na slu~ai }e bidete del od evropski ili me|unaroden konzorcium. Ne e sekoga{ lesno da go najdete najsoodvetniot partner za Va{iot proekt.

Za da Ve poddràt i olesnat rabotata pri sozdavaweto na silen konzorcium, IUZIR, NKL IKL i odreden broj na evropski proekti moàt da Vi pomognat da najdete partneri.

Evropska istraùva~ka oblast (EIO) - European Research Area (ERA) EIO e koncept {to go promovira slobodnoto dvièwe na znaewa,

tehnologii i istraùva~i i sozdavawe na realen vnatre{en evropski pazar za istraùva~ite. Nejzinata cel e strukturirawe i koordinacija na nacionalnite politiki i aktivnosti za istraùvawe i razvoj na zaedni~ka evropska politika za istraùvawe.

RP7 proektite se instrument {to go pomaga ostvaruvaweto na celite na EIO.

EU-Balkan-FABNet - EU-Balkan-FABNet EU-Balkan-FABNET e EU finansiran proekt za akcii na poddr{ka, ~ija

cel e zgolemuvawe na brojot na istraùva~ite od zemjite na Zapaden Balkan vo RP7 proektite. Proektot obezbeduva direktna i dodadena vrednost vo pomagaweto na istraùva~ite i multiplikatorite na informacii. Proektot e fokusiran na trening i promocija na sorabotkata vo istraùvawata vo temata hrana, zemjodelstvo, ribarstvo i biotehnologija.

Zaedni~ki proekti - Collaborative projects Zaedni~kite proekti pretstavuvaat poddr{ka za istraùva~ki proekti

izvedeni od konzorcium, so u~estvo na partneri od razli~ni zemji, a koi imaat za cel: razvoj na novi znaewa, novi tehnologii, proizvodi, akcii na demonstrirawe ili zaedni~ki resursi za istraùvawe. Traeweto na proektite e od 18 do 48 meseci.

Proektite moè da se od mali ili sredno golemi fokusirani na istraùvawe do golemi integrira~ki proekti zaradi postignuvawe na definirana cel. Proektite treba da celat i kon specijalni grupi kako MSP i drugi pomali ~initeli.



Zemji ~lenki na EU - European Union Member States Zemji ~lenki na EU se: Avstrija, Belgija, Bugarija, Velika Britanija,

Germanija, Grcija, Danska, Estonija, Irska, Italija, Kipar, Latvija, Litvanija, Luksemburg, Malta, Polska, Portugalija, Romanija, Slova~ka, Slovenija, Ungarija, Finska, Francija, Holandija, ê{ka Republika, [vedska i [panija.

Informaciski kontakt lica (IKL) - Information Contact Points (ICPs) IKL rabotat vo treti zemji (vo odnos na EU). Tie obezbeduvaat

informativni uslugi na istraùva~ite. Tie ja vr{at istata rabota kako i NKL (nacionalni kontakt lica) vo zemjite ~lenki na EU i pridru`nite zemji. Tie se prvata to~ka za kontakt vo slu~ai koga treba kakva bilo informacija za RP7.

Informaciski uslugi na zaednicata za istraùvawe i razvoj (IUZIR) -

Community Research and Development Information Service (CORDIS) Toa e oficijalna veb strana i baza na podatoci za RP7. Site informacii

za proektite i predlog proektite vo RP7 moète da gi najdete na slednava veb strana:

http://cordis.europa.eu/fp7/home_en.html. Istraùva~ki potencijal - Research Potential Istraùva~kiot potencijal e oblast vo RP7 ~ija cel e stimulirawe na

potpolniot istraùva~ki potencijal na Evropskata unija preku otvorawe i razvoj na postoe~kiot ili noviot istraùva~ki potencijal vo regionite na konvergencija na EU (nivniot BDP e pomal od 75% od prose~niot BDP vo 27-te zemji ~lenki na EU) i pomagawe vo zajaknuvaweto na nivnite istraùva~ki kapaciteti za da moàt uspe{no da rabotat na EU nivo. Ovie aktivnosti se podeleni na 3 dela. Tretiot del se odnesuva na me|unarodnata sorabotka (International cooperation), odnosno ovozmoùvawe na partnerstvo pome|u postoe~kite ili novite istraùva~ki centri vo zemjite ~lenki na EU i zemjite na Zapaden Balkan. Vo ovoj kontekst, treba da se kaè deka nov povik za predlog proekti }e ima vo 2009 godina.

Konzorcium - Consortium Konzorcium e grupa na organizacii (pr. istraùva~ki centri,

univerziteti, vladini i nevladini organizacii, zdruènija na potro{uva~i i industriski zdruènija, MSP, privatni pretprijatija itn) koi rabotat zaedno kako partneri vo RP7 proekt.

Konzorciumski dogovor - Consortium Agreement Konzorciumskiot dogovor e dokument {to treba da se finalizira pome|u

partnerite i koj im ovozmoùva da gi definiraat vo detali administrativnite i menaxment odgovornostite neophodni za odvivawe na nivniot proekt.

Mali i sredni pretprijatija (MSP) - Small and Medium Enterprises (SME) MSP se nezavisni komercijalni pretprijatija {to nemaat pove}e od 250

vraboteni i imaat godi{en prihod pomal od 50 milioni €. Definicijata i klasifikacijata na ovie pretprijatija vo detali se opi{ani vo preporakata na Komisijata (Commission Recommendation) 2003/361/EC.


http://cordis.europa.eu/fp7/home_en.html


Mreì na izvonrednost (MnI) - Networks of Excellence (NoE) Mreìte na izvonrednost ja poddrùvaat sorabotkata me|u

istraùva~kite centri {to se specijalizirani vo odredeno pole. Nivna cel e integrirawe i spodeluvawe na nau~noto znaewe na evropsko nivo.

Nacionalni kontakt lica (NKL) - National Contact Points (NCP) NKL se strukturi vospostaveni na nacionalno nivo i se finansiraat od

sekoja nacionalna Vlada na zemjite ~lenki na EU i pridru`nite zemji ~lenki. NKL obezbeduvaat individualna pomo{ na istraùva~ite na nivniot maj~in jazik.

NKL treba da znae da gi objasnuva rabotite vo soglasnost so nacionalnite tradicii i metodologija na rabota. NKL treba da se li~nosti od razli~ni op{testveni ~initeli kako: industriski organizacii, zdruènija, univerziteti, istraùva~ki centri, ministerstva, specijalizirani agencii ili privatni pretprijatija.

Prvata to~ka za informacii {to se odnesuva do RP7 proektite, povicite, baraweto partner i dr. treba da Vi e NKL.

Partner zemji za me|unarodna sorabotka (PZMS) - International Cooperation Partner Countries (ICPC) PZMS se zemji so mal, sredno mal do sredno prose~en prihod po ìtel i

se cel na Evropskata Komisija koja saka da ja zgolemi nau~no-istraùva~kata sorabotka so niv. Organizaciite od ovie zemji moàt da u~estvuvaat i da primaat pari vo RP7 proektite, so toa {to mora da gi ispolnuvaat minimalnite kriteriumi.

Povik za predlog proekti - Call for proposals Ovie povici gi objavuva Evropskata Komisija i tie pretstavuvaat

otvorena pokana da se napi{e predlog proekt spored rabotnata programa na RP7. Ovie povici oficijalno se objavuvaat vo Slu`beniot vesnik na Evropskata unija i na veb stranata Cordis.

Pridu`ni zemji ~lenki-kandidati (PZK) - Associated Candidate Countries

(ACC) Spored dogovorot za nau~na i tehnolo{ka sorabotka za u~estvo vo RP7,

pridu`nite zemji ~lenki-kandidati imaat ist status kako i partnerite od 27-te zemji ~lenki na EU. Zemji so ovoj status se: Republika Makedonija, Turcija, Srbija, Hrvatska, Crna Gora, Albanija i Bosna i Hercegovina.

Rabotna programa - Work Programme Posebnite rabotni programi se sostojat od detalni planovi za

implementacija na istraùva~kite temi od specifi~nite programi i drugi aktivnosti vo RP7. Vo niv se odredeni: nau~nite, tehni~kite, ekonomskite i op{testvenite celi na sekoja aktivnost, so {to e ovozmoèna {iroka i detalna tehni~ka poddr{ka za sekoj predlog proekt.

Tie se „mapa“ na planiranite povici za predlog proekti i vo niv se objasneti site neophodni instrumenti i kriteriumi za evaluacija.



Sedma ramkovna programa za istraùvawe i tehnolo{ki razvoj (RP7) - Seventh Framework Programme for Research and Technological Development (FP7)

Ramkovnata programa u{te od 1984 godina pretstavuva glavna finansiska alatka so koja EU gi poddrùva aktivnostite na istraùvawe i razvoj vo re~isi site nau~ni disciplini. Vo momentov, RP7 pretstavuva glavna alatka za finansirawe na istraùvawata vo Evropa i }e trae od 2007 do 2013 godina. Vkupniot buxet za sedum godini e procenet na 50,5 milijardi €.

Sistem za elektronsko podnesuvawe proekti (SEPP) - Electronic Proposal Submission System (EPSS) Site predlog proekti mora da se pratat do Evropskata Komisija vo

elektronska forma. SEPP pretstavuva internet alatka za podgotovka i podnesuvawe predlog proekti vo RP7. Pri podnesuvaweto predlog proekt, zadolìtelno e koristeweto na elektronskiot sistem (SEPP).

Treti zemji - Third Countries Treti zemji se site dràvi {to ne se zemji ~lenki ili pridru`ni zemji

~lenki. Vo princip tie moàt da u~estvuvaat vo RP7 proekti, no samo dokolku PZMS se finansiraat od EU.

A.2 Veb strani od korist Pove}e informacii moète da najdete na slednive veb strani: RP7 na CORDIS http://cordis.europa.eu/fp7/home_en.html Istraùvawe i inovacii na serverot Evropa: http://europa.eu/pol/rd/index_en.htm Generalen Direktorat za istraùvawe http://ec.europa.eu/research/index_en.cfm Veb strana na biozdruènieto: http://ec.europa.eu/research/biosociety/index_en.htm EU-Balkan FABNet http://www.balkan-fabnet.eu/ BAFN http://www.europartnersearch.net/bafn/


http://cordis.europa.eu/fp7/home_en.html

http://europa.eu/pol/rd/index_en.htm

http://ec.europa.eu/research/index_en.cfm

http://ec.europa.eu/research/biosociety/index_en.htm

http://www.balkan-fabnet.eu/

http://www.europartnersearch.net/bafn/

prira~nik za rp7 - >> wbc-rti.info...istra`uva~ite vo oblasta na zemjodelstvo i hrana, vo...

Documents