Bezdomność, bieda, bezrobocie jako zjawiska trudne w rodzinie.

Anna Jaworska i Iwona Klawikowska

2

Rodzina

• Czym tak naprawdę jest rodzina? To jednostka Czym tak naprawdę jest rodzina? To jednostka społeczna, która składa się z rodziców i dzieci. społeczna, która składa się z rodziców i dzieci. Tak przynajmniej kojarzy się rodzina w naszym Tak przynajmniej kojarzy się rodzina w naszym kraju. A czym jest rodzina dla każdego z nas, dla kraju. A czym jest rodzina dla każdego z nas, dla każdego z osobna? każdego z osobna?

• Otóż, każdy inaczej traktuje swoją rodzinę dla Otóż, każdy inaczej traktuje swoją rodzinę dla każdego rodzina jest synonimem innych cech, każdego rodzina jest synonimem innych cech, innych wartości. innych wartości.

• Dla jednych to ogrom miłości, to wsparcie. Dla jednych to ogrom miłości, to wsparcie. • Dla innych rodzina jest ciężarem, jest kulą u Dla innych rodzina jest ciężarem, jest kulą u

nogi. nogi.

3

Bezdomność

• Termin bezdomny upowszechnił się w polskim Termin bezdomny upowszechnił się w polskim słownictwie na przełomie XVIII/XIX w i był słownictwie na przełomie XVIII/XIX w i był kojarzony z ofiarami wojen i powstań. Przeszedł kojarzony z ofiarami wojen i powstań. Przeszedł on następnie do polskiego języka prawa i on następnie do polskiego języka prawa i oznaczał osoby, które utraciły zamieszkanie.oznaczał osoby, które utraciły zamieszkanie.

• Definiuje się zatem osoby bezdomne poprzez Definiuje się zatem osoby bezdomne poprzez nieprzystosowanie społeczne, pozbawienie nieprzystosowanie społeczne, pozbawienie środków do życia oraz przynależność do grupśrodków do życia oraz przynależność do grup

4

Bezdomność

• BezdomnośćBezdomność to w to w ujęciu socjologicznymujęciu socjologicznym problem problem społeczny charakteryzujący się brakiem miejsca stałego społeczny charakteryzujący się brakiem miejsca stałego zamieszkania – brakiem domu. zamieszkania – brakiem domu.

• w w ujęciu psychologicznym ujęciu psychologicznym to kryzysowy stan to kryzysowy stan egzystencji osoby nie posiadającej faktycznego miejsca egzystencji osoby nie posiadającej faktycznego miejsca zamieszkania, pozbawionej środków niezbędnych do zamieszkania, pozbawionej środków niezbędnych do zaspokojenia elementarnych potrzeb, zaspokojenia elementarnych potrzeb,

• trwale wykorzenionej ze środowiska w wyniku rozpadu trwale wykorzenionej ze środowiska w wyniku rozpadu więzi społecznych i akceptującej swoją rolę społecznąwięzi społecznych i akceptującej swoją rolę społeczną.

5

Bezdomność

• Przyczyny bezdomności w rodzinie związane są:Przyczyny bezdomności w rodzinie związane są:• z patologiami (alkoholizm, przestępczość, • z patologiami (alkoholizm, przestępczość, prostytucja, narkomania, rozpad więzi prostytucja, narkomania, rozpad więzi rodzinnych, włóczęgostwo, żebractwo)rodzinnych, włóczęgostwo, żebractwo)• z zaburzeniami psychicznymi• z zaburzeniami psychicznymi• z konfliktami na tle obyczajowym i odtrąceniem • z konfliktami na tle obyczajowym i odtrąceniem niesamodzielnych członków rodziny (samotne niesamodzielnych członków rodziny (samotne matki, porzucone dzieci, chorzy na AIDS, matki, porzucone dzieci, chorzy na AIDS, zniedołężniali starcy);zniedołężniali starcy);

6

Bezdomność

Przyczyny bezdomnościPrzyczyny bezdomności• Stan ten jest uwarunkowany wieloczynnikowo, miedzy Stan ten jest uwarunkowany wieloczynnikowo, miedzy

innymi poprzez zmniejszoną zdolność do samodzielnego innymi poprzez zmniejszoną zdolność do samodzielnego życia i radzenia sobie, poddania się wymaganiom życia i radzenia sobie, poddania się wymaganiom społeczeństwa, niewielką odporność na sytuacje trudne, społeczeństwa, niewielką odporność na sytuacje trudne, czy marginalizację społeczną. czy marginalizację społeczną.

• Możliwe są sytuacje, Możliwe są sytuacje, gdy konflikty rodzinne gdy konflikty rodzinne uniemożliwiają faktyczne współzamieszkiwanie w lokalu, uniemożliwiają faktyczne współzamieszkiwanie w lokalu, w którym jest się zameldowanym, lub też zaspokajanie w którym jest się zameldowanym, lub też zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych pomimo braku zameldowania potrzeb mieszkaniowych pomimo braku zameldowania

i formalnego prawa do zamieszkiwania w danym lokalu.i formalnego prawa do zamieszkiwania w danym lokalu.

7

Bieda

• Stan niezaspokojenia niektórych potrzeb Stan niezaspokojenia niektórych potrzeb człowieka, uznanych za podstawowe, niezbędne człowieka, uznanych za podstawowe, niezbędne do normalnego rozwoju i funkcjonowania w do normalnego rozwoju i funkcjonowania w danym społeczeństwie.danym społeczeństwie.

• Ubóstwo to nie Ubóstwo to nie tylko brak pieniędzy na życie, aletylko brak pieniędzy na życie, ale także także niezaspokojenie potrzeb psychicznych,niezaspokojenie potrzeb psychicznych, duchowych, duchowych, intelektualnych, a takżeintelektualnych, a także zdrowotnych.zdrowotnych.

8

Bieda (ubóstwo)

• Pogorszenie stanu zdrowia fizycznego i Pogorszenie stanu zdrowia fizycznego i psychicznego w rodziniepsychicznego w rodzinie

• Wzrost przestępczości wśród bezrobotnych Wzrost przestępczości wśród bezrobotnych rodzinrodzin

• Bezrobocie sprzyja wzrostowi liczby rozwodów;Bezrobocie sprzyja wzrostowi liczby rozwodów;• Młodzi w biednej rodzinie są grupą najbardziej Młodzi w biednej rodzinie są grupą najbardziej

zagrożoną skutkami dezaktywacji zawodowej zagrożoną skutkami dezaktywacji zawodowej (trwałe i groźne społecznie zmiany w psychice);(trwałe i groźne społecznie zmiany w psychice);

• Przestępczość przybiera dla Przestępczość przybiera dla młodych ludzimłodych ludzi postać zaklętego kręgu, z postać zaklętego kręgu, z którego wyjście jestktórego wyjście jest bardzo trudne. bardzo trudne.

9

Bieda

Wyrazem ubóstwa w rodzinie są:Wyrazem ubóstwa w rodzinie są:

• prześladowanieprześladowanie

• naruszenie integralności psychicznejnaruszenie integralności psychicznej

• alkoholizm, narkomaniaalkoholizm, narkomania

• prostytucja, seksualne wykorzystywanieprostytucja, seksualne wykorzystywanie

• przemoc a w ostateczności samobójstwoprzemoc a w ostateczności samobójstwo

10

Bieda• Bieda (ubóstwo) indywidualne czy Bieda (ubóstwo) indywidualne czy

grupowe na płaszczyźnie ekonomicznej grupowe na płaszczyźnie ekonomicznej jest, wg ks.H.Skorowskiego, głównie jest, wg ks.H.Skorowskiego, głównie wytworem bezrobocia i bezdomności.wytworem bezrobocia i bezdomności.

11

Bezrobocie

Istniejące do 2007 r. definicje bezrobocia można podzielić Istniejące do 2007 r. definicje bezrobocia można podzielić na definicje prawne, ekonomiczne, socjologiczne.na definicje prawne, ekonomiczne, socjologiczne.

Definicje prawne określają, kto może mieć status Definicje prawne określają, kto może mieć status bezrobotnego, jaki zasiłek może pobierać czy ma prawo bezrobotnego, jaki zasiłek może pobierać czy ma prawo do bezpłatnej pomocy medycznej itp.do bezpłatnej pomocy medycznej itp.

Do bezrobotnych zalicza się osoby w wieku produkcyjnym, Do bezrobotnych zalicza się osoby w wieku produkcyjnym, które są zdolne i gotowe do podjęcia pracy na typowych które są zdolne i gotowe do podjęcia pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce oraz pozostają warunkach występujących w gospodarce oraz pozostają bez pracy, pomimo podjęcia starań o nią.bez pracy, pomimo podjęcia starań o nią.

12

Bezrobocie

Negatywne skutki bezrobocia dla samych Negatywne skutki bezrobocia dla samych bezrobotnych i ich rodzin - to kłopoty finansowe, a bezrobotnych i ich rodzin - to kłopoty finansowe, a często ubóstwo; trudności z zagospodarowaniem często ubóstwo; trudności z zagospodarowaniem wolnego czasu, izolacja społeczna, zależność od wolnego czasu, izolacja społeczna, zależność od innych ludzi, upokorzenia, niepokój o przyszłość i innych ludzi, upokorzenia, niepokój o przyszłość i poczucie napiętnowania. Wszystko to pogarsza stan poczucie napiętnowania. Wszystko to pogarsza stan psychiczny bezrobotnych, zwłaszcza, gdy psychiczny bezrobotnych, zwłaszcza, gdy pozostawanie bez pracy jest długotrwałe.pozostawanie bez pracy jest długotrwałe.

13

Bezrobocie

• Wpływ bezrobocia na funkcje rodziny:Wpływ bezrobocia na funkcje rodziny:1. Funkcje ekonomiczno-konsumpcyjne – ludzie nie 1. Funkcje ekonomiczno-konsumpcyjne – ludzie nie mogą się prawidłowo odżywiać, posiadać mieszkania, mogą się prawidłowo odżywiać, posiadać mieszkania, ponosić kosztów jego utrzymania i wyposażenia, ponosić kosztów jego utrzymania i wyposażenia, organizować wypoczynku ani korzystać z dóbr kultury;organizować wypoczynku ani korzystać z dóbr kultury;2. Funkcje opiekuńczo –2. Funkcje opiekuńczo –wychowawcze – np.wychowawcze – np. bezrobocie matkibezrobocie matki najczęściej powoduje najczęściej powoduje zabranie zabranie dziecka z przedszkola ze względudziecka z przedszkola ze względu na opłaty, a na opłaty, a przedszkole to przedszkole to także instytucja wychowawcza a nietakże instytucja wychowawcza a nie tylko opiekuńcza. tylko opiekuńcza.

14

Bezrobocie

• 3. Funkcja Prokreacyjna – 3. Funkcja Prokreacyjna – młodzi ludzie rezygnują z młodzi ludzie rezygnują z zawieraniazawierania małżeństw i przesuwają w małżeństw i przesuwają w czasie decyzje czasie decyzje urodzenia dziecka.urodzenia dziecka.

• 4. Funkcja socjalizacyjna – 4. Funkcja socjalizacyjna – bieda, konflikty i napięcia wbieda, konflikty i napięcia w rodzinie bezrobotnego nie rodzinie bezrobotnego nie stwarzają właściwego klimatustwarzają właściwego klimatu do wszechstronnego do wszechstronnego rozwoju dzieci. Dochodzi czasamirozwoju dzieci. Dochodzi czasami do wytworzenia tzw. do wytworzenia tzw. stygmatu niższości.stygmatu niższości.

15

Bezrobocie

• 5. Funkcje emocjonalno –. Funkcje emocjonalno – ekspresyjne – badania ekspresyjne – badania wykazują, że w pierwszej wykazują, że w pierwszej fazie bezrobocia następujefazie bezrobocia następuje zacienienie więzi zacienienie więzi rodzinnych. Ale wraz z wydłużaniemrodzinnych. Ale wraz z wydłużaniem się tego bezrobocia się tego bezrobocia narastają konflikty w rodzinienarastają konflikty w rodzinie związane z niedostatkiem związane z niedostatkiem i obwinianiem o toi obwinianiem o to bezrobotnego. bezrobotnego.

• Bezrobotny Bezrobotny traci swoja pozycje wtraci swoja pozycje w małżeństwie i rodzinie, małżeństwie i rodzinie, obniża się jego autorytet wobniża się jego autorytet w oczach współmałżonka i oczach współmałżonka i dzieci. Następuje zachowaniedzieci. Następuje zachowanie lub nawet utrata poczucia lub nawet utrata poczucia bezpieczeństwa osóbbezpieczeństwa osób zależnych materialnie od zależnych materialnie od bezrobotnegobezrobotnego

16

Zakończenie

• Można przyjąć założenie że z Można przyjąć założenie że z bezrobociem w rodzinie szczególnie bezrobociem w rodzinie szczególnie długotrwałym wiąże się na początku długotrwałym wiąże się na początku ubóstwo materialne, następnie społeczne ubóstwo materialne, następnie społeczne w dalszej kolejności w dalszej kolejności indywidualne co możeindywidualne co może być skutkiem być skutkiem bezdomności jednostki całejbezdomności jednostki całej rodzinyrodziny

17

Bibligrafia, Netografia• Krystyna Kmiecik- Baran, Bezrobocie czynnikiem marginalizacji i ubóstwa, Wydawnictwo Krystyna Kmiecik- Baran, Bezrobocie czynnikiem marginalizacji i ubóstwa, Wydawnictwo

Uniwersytetu Gdańskiego ,Gdańsk 2009 .Uniwersytetu Gdańskiego ,Gdańsk 2009 .

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Bezdomny z dnia 10-12-2011r, godz.20:55

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Bieda z dnia 10-12-2011r, godz.23:54

18

• DziękujemyDziękujemy

• Anna JaworskaAnna Jaworska

• Iwona KlawikowskaIwona Klawikowska