“สํานึกไทย ไมโกง”หลักสูตร “โตไปไมโกง”ชั้นประถมศึกษาปที่ 3

คณะอนุกรรมการตอตานการทุจริตแหงชาติดานการปลูกจิตสํานึกและสรางการรับรูคณะกรรมการตอตานการทุจริตแหงชาติ (คตช.)

หามจําหนาย

จดหมายถึงคุณครูคุณครูที่รักคะ

ดฉินัมีความยนิดียิง่ทีไ่ดมโีอกาสฝากขอคดิถงึคณุคร ูผูซึง่อยูในวิชาชพีเดยีวกบัดิฉนั ถงึแมวาวชิาชพีครขูองเราจะถกูเปรยีบเปรยวาเปนเสมอืน “เรอืจาง” ทีห่มด ความสําคัญสําหรับผูโดยสารเมื่อเขาไดขามถึงฝงแลว แตดิฉันเชื่อเสมอวาความสุขทีแ่ทจรงิของครู คอื การไดมโีอกาสกระตุนใหผูเรยีนไดเปดมมุมองใหม และไดนาํเอาขอคดิและประเดน็จากการเรยีนไปขบคดิ ยอยสลาย และดดูซมึ จนกลายเปนระบบความเชื่อของเขาเองอยางเปนธรรมชาติ ในภาวะท่ีสงัคมไทยมคีวามเปราะบางและออนแอดานคณุธรรมและจรยิธรรม คุณครูคงเห็นดวยกับดิฉันวา ภารกิจหลักของการเรียนการสอนในระบบการศึกษาควรเนนการปลกูฝงจิตสาํนกึและคานยิมทีพ่งึประสงค เพือ่ใหนกัเรยีนไดเพิม่พนูคณุคาความเปนคนดีของสังคม หวังวาคุณครูจะไดใชหลักสูตรคูมือเปนเครื่องมือชวยใหนักเรียนไดเรียนรูและซึมซับคานิยมหลักของหลักสูตรไดอยางสนุกสนานและสรางสรรคนะคะ

ดร.จุรี วิจิตรวาทการประธานอนุกรรมการตอตานการทุจริตแหงชาติ

ดานการปลูกจิตสํานึกและสรางการรับรูคณะกรรมการตอตานการทุจริตแหงชาติ

เพลง “โตไปไมโกง”

จิตสํานึก ที่เราตองมี เพื่อจะเปนคนดี เมื่อเปนผูใหญ หาขอ หาคํา แคทําใหได เปนเรื่องงาย ๆ เทานั้นเอง

* ขอ 1 ซื่อสัตย ขอ 2 รับผิดชอบ ขอ 3 รักในความเปนธรรม ขอ 4 พอเพียง

ขอ 5 ทําเพื่อสวนรวม...แคนี้ ทํางายไมยากเลย~ย ** เปนคนดี เราจะไมคดโกง คนคดโกง เขาเปนคนไมดี

เมื่อเปนผูใหญ จะไมลืมเรื่องน้ี จะเปนคนดี “โตไปไมโกง”

(ซํ้า * , **) *** ลา ลาลา โตไปไมโกง (ซํ้า 4 ครั้ง)

###

สารบัญ

ที่มาของหลักสูตร 1

หลักสูตร “โตไปไมโกง” : ลักษณะพิเศษ 2

วิสัยทัศน 6

วัตถุประสงคของหลักสูตร 6

สาระของหลักสูตร 7

จุดประสงครายสาระและกิจกรรม 15

การจัดการเรียนการสอนและการประเมินผล 27

แนวทางการประเมินสําหรับครูผูสอน 28

ที่มาของหลักสูตร ปญหาการทุจริตคอรรัปชันในประเทศไทยเปนปญหาท่ีหนักหนวงและบอนทําลายประเทศในทุก ๆ ดาน พฤติกรรมคอรรัปชันฝงรากลึกในสังคมไทยมาเปนเวลายาวนานและทวีความรุนแรงขึ้น ความแพรหลายของคอรรัปชันในปจจุบันมีอิทธิพลอยางสูงในการแปรเปล่ียนคานิยมดีงามเดิมของสังคมไทยที่ยึดมั่นในความสุจรติ คอย ๆ กลายมาเปนการยอมรับการคอรรัปชันวาเปนเร่ืองธรรมดา พฤติกรรมการคอรรัปชันมีความสลับซับซอนและมักมีผูมีอํานาจท่ีทุจริตเขามาเก่ียวของ การปราบปรามการทุจริตคอรรัปชันจึงเปนไปโดยลําบากมากข้ึน และความพยายามท่ีผานมาก็ยังไมสามารถทําใหคอรรัปชันหมดไปได การปองกันการคอรรัปชันจึงนาจะเปนอีกมาตรการที่สําคัญ โดยตองเร่ิมตนท่ีจิตสํานึกของแตละบุคคลที่จะตองมีความเขมแข็งยึดมั่นในความสุจริต และรังเกียจพฤติกรรมการทุจริตคอรรัปชัน และพรอมที่จะตอสูกับความไมถูกตอง หลกัสตูรเก่ียวกบัการตานทุจรติคอรรปัชนัสาํหรบัใชในโรงเรยีนไดกําเนิดข้ึนโดยเปนความรวมมือของกรุงเทพมหานคร ศูนยสาธารณประโยชนและประชาสงัคม สถาบนับณัฑติพัฒนบริหารศาสตร และมูลนิธิองคกรเพ่ือความโปรงใสในประเทศไทย ซึ่งตระหนักถึงความสําคัญในการสรางคานิยมไมยอมรับพฤติกรรมทุจริตคอรรัปชันและการโกงทุกรูปแบบ โดยเฉพาะในกลุมเด็กและเยาวชน และเช่ือวาการสรางคานิยมที่ถูกตองนี้จะเปนรากฐานสําคัญเพื่อทําใหเด็กเติบโตขึ้นเปนพลเมืองท่ีมีคุณภาพ และเปนปราการปองกันและแกไขปญหาทุจริตคอรรัปชันท่ีไดผลที่สุด

หลักสูตร “โตไปไมโกง”“สรางเดก็ไทยใหคดิด ีทาํด ีนสิยัดี สงัคมมคีวามสขุ”

1

หลักสูตร “โตไปไมโกง” : ลักษณะพิเศษ หลักสูตร “โตไปไมโกง” มีลักษณะที่พิเศษแตกตางไปจากหลักสูตรโดยทั่วไป นอกเหนือจากเปนหลักสูตรที่มุงเนนการปลูกฝงจิตสานึกของเด็กให “โตไปไมโกง” แลว ยังมีความพิเศษในประเด็นหลัก ๆ ที่เกี่ยวของกับครู นักเรียน และการจัดการเรียนการสอน ดังตอไปน้ี 1) ปรชัญาความเช่ือ : เดก็ทุกคนมคีวามบรสิทุธิ ์ไมมเีดก็ทีม่คีวามชัว่ราย เลวราย ที่ติดมากับตัว เชน พันธุกรรมกําหนด เร่ืองเลือดช่ัว สันดานไมดี เกิดมาก็ คดโกง หรอืขาดจติสาํนกึและคณุธรรม เปนเร่ืองทีข่าดการพิสจูนเชงิประจกัษ พี่นองท่ีมีพันธุกรรมคลายกัน มีทั้งเปนคนดีและคนเลว ดังนั้น กระบวนการ หลอหลอม กลอมเกลาประสบการณตาง ๆ โดยเฉพาะในวัยเด็ก ยอมมี อิทธิพลตอการปลูกฝงจิตสํานึกความคิด ความเชื่อ และระบบคานิยมของ แตละคน 2) เปาประสงคของโครงการ ใหโอกาสการเรียนรูที่ดีที่สุดในวัยเด็กวาดวยเรื่อง ปลูกฝงจิตสํานึกและระบบคุณคาความคิด ความเชื่อ ดวยวิธีการตาง ๆ ที่ ผสมผสานสาระกับการเรียนรูผานประสบการณตาง ๆ เชน การฟงและการ อานหนังสือ และการถกคุย อภิปรายถึงสาระของสิ่งที่เรียนรู การใชสื่อการ เรียนรูอื่น ๆ ที่สนุก เชน เพลง การเลนเกม การเลนละคร การทํางานศิลปะ เพื่อใหเกิดความประทับใจกับสาระที่ควรรู 3) กระบวนการเรียนรูที่เด็กมีสวนรวมและใหเด็กเปนผูปฏิบัติเอง คิดเอง ทําเอง และขบคิดแกปญหาเอง จะเปนวิธีการที่สรางความประทับใจใหแกเด็กได มากที่สุด และจะเปนการเรียนรูที่ฝงรากลึกลงในจิตใจและความทรงจําของ เด็กไดยาวนานท่ีสุด 4) หลักสูตรนี้มีความพิเศษและความเฉพาะเจาะจง เพราะเปนการนํารองใน ความพยายามท่ีจะสกัดคานิยมหลักที่เช่ือวา จะชวยสรางภูมิคุมกันอยางดี ตอการถูกย่ัวยุใหกระทําการทุจริตประพฤติมิชอบ หรือคอรรัปชัน

2

5) ความพิเศษน้ีรวมถึงวิธีการเรียนการสอนที่ไมยึดวิธีการทั่วไป เชน ครูจะมี บทบาทเปนผูนํา ผูชี้แนะ ผูกํากับควบคุมกิจกรรมตาง ๆ และเด็กนักเรียนจะ เปนฝายปฏิบัติทดลองทํา โดยมีสวนรวมในทุกกระบวนการและทุกข้ันตอน ในทุกครั้งที่มีการเรียนการสอนหรือทํากิจกรรม 6) เพื่อใหครูเขาใจ สงเสริมและสนับสนุนการทดลองนํารอง หลักสูตรไดรวมถึง คูมือใหครู การอบรมครู และการบานที่ฝากใหครูที่สนใจชวยรวมพัฒนา หลักสูตรตอไป นอกจากนี้ ยังมีกลองอุปกรณสําหรับทุกหองเรียนในทุก ระดับชั้นท่ีเขารวมโครงการ โดยทุกหองจะมีกระเปาที่มีสื่อการเรียนการ สอนครบถวน อาทิ คูมือครู หนังสือ ซีดีเพลง ครูจะไมตองกังวลในการ เตรียมสื่อการเรียนการสอนท่ีจะดําเนินการในวิชานี้ ครูสามารถจะเปด กระเปาท่ีมีสื่อการเรียนการสอนมาใชประโยชนไดทุกสัปดาหตามสาระ การเรียนท่ีคูมือไดกําหนดไว 7) เน่ืองจากเปนหลักสูตรพิเศษและหลักสูตรเสริมที่มีความสําคัญตอการสราง เดก็เพือ่สรางชาต ิกระบวนการเรียนรูของหลกัสูตร จึงถูกออกแบบใหมีความ แตกตางจากการสอนท่ัวไป โดยเฉพาะอยางย่ิง การปลูกฝงเร่ืองคุณคา คานิยม ตองเนนวิธีการทางตรง แตตองไมละเลยวิธีการทางออม เพราะ เด็กตองเกิดความประทับใจ และเกิดการดูดซึม ซึมซับคุณคาและคานิยม อยางเปนธรรมชาตโิดยไมถกูบงัคบั ยดัเยยีด ความประทบัใจนีจ้ะมผีลกระทบ ตอการยึดรากฐานของความเชื่ออยางลึกซ้ึง ถาเด็กไดรับการตอกยํ้า คุณคาอยางสนุก ชวนคิด ถูกกระตุ น และปลุกเราใหคิดใหทําอยาง สมํ่าเสมอผานสื่อ และวิธีการตาง ๆ ตัวอยางที่ดี คือ เมื่อเด็ก ไดยินเพลง ใดเพลงหน่ึงท่ีเคยรอง หรือจะเปนเพลงหลักของโครงการก็ได เด็กจะเกิด ความทรงจําอันหลากหลายเก่ียวกับประสบการณของการฟง เรือ่งเลาการอาน การละเลนการลงมือทํากิจกรรมหรือจากละคร และจากการท่ีถกคุยกันทุก ครั้งหลังจากไดทํากิจกรรม

3

กระบวนการทวนความจํา (recall) ของมนุษยสามารถจะถูกกระตุนหรือ ปลกุเราจากสมัผสัตาง ๆ ได ดงันัน้ หลกัสตูรจึงมุงเนนใหเดก็เกดิความประทับ- ใจ และใหมีแรงบันดาลใจจากส่ือสัมผัสตาง ๆ ซึ่งจะทําใหเกิดการคิดและ ไตรตรองเม่ือมีเหตุการณทาทายหรือลอแหลมที่ตองเผชิญดวย

โดยสรุป หลักสูตรมุงหวังจะฉีดวัคซีนอันมีประสิทธิภาพเพื่อใหเด็กไดมีภูมิคุมกัน สามารถจะชวยตานทานสิ่งที่ไมดีและสิ่งที่จะมายั่วยุในภายภาคหนาของชีวิต เปรียบเสมือนถาเราเคยฉีดวัคซีนที่ดีมีคุณภาพและประสิทธิภาพ เราสามารถจะมีภูมิคุมกันตอโรคภัยท่ีหอมลอมเรา ทําใหเรายังแข็งแรงไมติดเชื้อติดโรคเหลานั้น

4

การจัดทําหลักสูตรนี้จึงเปรียบเสมือนการคิดคนศึกษาวิจัย วิเคราะห และผลิตวัคซีนของการสรางภูมิคุมกันตอความไมดีใหแกเด็กนักเรียน ถาเด็กนักเรียนไดรับในปริมาณท่ีเพียงพอและเหมาะสมยอมจะสงผลใหมีภูมิตานทานที่ดี ทั้งน้ี มกีารถามวาจะเห็นผลไดอยางไร หรือจะเห็นผลไดเร็วแคไหน คําตอบ คือ ในชวงทดลองนํารองดําเนินการหลกัสตูรน้ีจะมกีารประเมนิวาหลกัสูตรไดถกูนาํไปปฏบิตัจิรงิหรอืไม มปีญหาอปุสรรคอยางใดหรือไม เด็กนักเรียนและครูมีความรูสึกอยางไรตอหลักสูตร มีความพึงพอใจมากนอยเพียงใด เครื่องมือ สื่อ และวธิีการตาง ๆ ใชได สะดวกและเปนประโยชนหรือไม การประเมนิในขัน้แรกคอืการประเมนิศกัยภาพและ การดาํเนนิการของหลกัสูตร รวมถึงความพึงพอใจของผูใชซึ่งรวมถึงครูและนักเรียนดวย สวนผลลัพธและผลกระทบในระยะยาวของการปลูกฝงคานิยม คงตองใหเวลาฟูมฟก หย่ังรากฝงในและบมเพาะในตัวเด็กระยะหน่ึงกอน จึงจะประเมินไดอยางแทจริงวาไดเกิดผลมากนอยเพียงใด

5

วิสัยทัศน หลักสูตร “โตไปไมโกง” มุงหลอหลอมปลูกฝงใหเด็กเติบโตเปนผูใหญ ท่ีมีคุณภาพ เปยมไปดวยคานิยมและคุณสมบัติที่พึงปรารถนา ไดแก ซื่อสัตยสุจริต มีจิตสาธารณะ และรับผิดชอบตอสังคมสวนรวม รวมทั้งมีความรักในความถูกตองและเปนธรรม โดยยึดหลักความพอเพียงในการดําเนินชีวิต ซึ่งจะเปนพื้นฐานที่ขาดเสียมิไดในการสรางภูมิคุมกันตอการทุจริตและประพฤติมิชอบ และตอตานการเอารัดเอาเปรียบผูอ่ืน สังคม และประเทศชาติ

วัตถุประสงคของหลักสูตร 1) เพือ่พฒันากระบวนการเรยีนรูของนกัเรยีนใหรูจกัการอยูรวมกบัผูอืน่อยางสนัติ ดวยพื้นฐานของความถูกตองและเปนธรรม 2) เพือ่สรางจติสาํนกึคณุธรรมของนักเรียนใหไมเหน็แกตวั ไมเอาเปรียบผูอืน่ รูจกั จําแนกช่ัวดี สามารถแยกแยะความผิดและความถูกตอง เพื่อเปนภูมคิุมกันตอ ปญหาทุจริตคอรรัปชัน 3) เพื่อพัฒนาใหนักเรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค ไดแก ความซื่อสัตยสุจริต การมีจิตสาธารณะ ความเปนธรรมทางสังคม การกระทําอยางรับผิดชอบ และการเปนอยูอยางพอเพียง 4) เพื่อพัฒนาสมรรถนะในการคิดและมีวิจารณญาณในการแกไขปญหาของ นักเรียน ใหคิดเปนและปฏิบัติอยางถูกตอง กลาหาญ และมีคุณธรรม

6

สาระของหลักสูตร คานิยมและคุณคาที่ดีงามของสังคมนั้นมีอยูมากมาย ดังนั้น ในหลักสูตรน้ีจึงไดคัดเลือกคานิยมหลักที่เกี่ยวของโดยตรงในการสรางจิตสํานึกจะนําไปสูเปาหมายการสรางสรรคสังคมสุจริต นํามาเปนเน้ือหาในการถายทอดบทเรียนตาง ๆ กระบวนการคัดเลือกคุณคาเหลาน้ีไดมีการคัดสรรและวิเคราะหจากผูเชี่ยวชาญในสาขาท่ีเกี่ยวของ เพื่อใหมีความครอบคลุมมากที่สุด และเหมาะสมกับสถานการณและบริบทสังคมไทยในปจจุบัน สาระหลักของหลักสูตรโตไปไมโกง ประกอบไปดวยคุณคาความดี 5 ประการ ไดแก • ความซ่ือสัตยสุจริต (Honesty and Integrity) • การมีจิตสาธารณะ (Greater Good) • ความเปนธรรมทางสังคม (Fairness and Justice) • การกระทําอยางรับผิดชอบ (Responsibility and Accountability) • การเปนอยูอยางพอเพียง (Suffi ciency and Moderation)

คุณคาเหลาน้ีมีความเช่ือมโยงและสรางเสริมซ่ึงกันและกันใหแข็งแรงข้ึน เสมือนเปนการวางเสาหลักหลาย ๆ ตนเพ่ือเปนรากฐานใหเด็ก ๆ มีจิตสํานึกที่มั่นคงในความสุจริต รังเกียจการคดโกง และเห็นแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน

7

8

การมีจิตสาธารณะGreater Good

ความเปนธรรมทางสังคม

Fairness and Justice

การกระทําอยางรับผิดชอบ

Responsibility and Account-

ability

การเปนอยูอยางพอเพียง

Suffi ciency and Moderation

ความซื่อสัตยสุจริตHonesty and

Integrity

• ความซื่อสัตยสุจริต (Honesty and Integrity)แนวคิด ความซ่ือสัตยสุจริตเปนคานิยมพ้ืนฐานท่ีสําคัญและจําเปนอยางย่ิงในการดําเนินชีวิตที่ดีงามและนําไปสูสังคมท่ีสุจริตและใสสะอาด ความซื่อสัตยเปนส่ิงที่เขาใจงาย แตการสรางจิตสํานึกของความซ่ือสัตยสุจริตใหเขมแข็งอยางแทจริงนั้นตองอาศัยการบมเพาะและตอกยํ้า ฝกฝนท้ังความคิดและพฤติกรรมใหมีความซื่อสัตยไมวาเรื่องเล็กหรือใหญ โดยเฉพาะการซ่ือสัตยตอตนเองและดวยตนเองยามไมมีใครกํากับควบคุม ทั้งนี้ เพื่อใหเด็ก ๆ สามารถดํารงตนดวยความซื่อสัตยไดภายใตสภาวะสิ่งลอใจตาง ๆ โดยจะตองสรางความเขาใจใหเห็นวาผูที่ยอมแพตอความทุจริต มีพฤติกรรมคดโกงยอมแลกความซื่อสัตยสุจริตเพื่อใหไดมาซึ่งชื่อเสียงอํานาจและเงินทองนั้น เปนผู ที่มีพฤติกรรมนาละอาย เนื่องจากความไมซื่อสัตยและทุจริตนั้นทํารายตนเองและผูอื่น บุคคลทุจริตมิไดเปนผูที่ประสบความสําเร็จอยางแทจริง ไมนานับถือ และไมสามารถมีความสุขในระยะยาวได ในทางตรงกันขามผูที่ยึดมั่นอยูในความซ่ือสัตยสุจริตเปนผูที่มีเกียรติและศักดิ์ศรี และมีชีวิตที่เจริญงอกงามอยางแทจริง

ความหมาย ความซ่ือสัตยสุจริต คือ การยึดมั่นในความสัตยจริงและในสิ่งที่ถูกตองดีงาม มีความซือ่ตรง และมเีจตนาทีบ่รสิทุธิ ์ประพฤติปฏบิตัติอตนเองและผูอืน่โดยชอบ ไมคดโกง

การนําไปใชในเชิงพฤติกรรม • พูดความจริง • ไมลักขโมย • ทําตัวเปนท่ีนาเชื่อถือ ทําตามสัญญา • ตรงไปตรงมา • กลาเปดเผยความจริง • รูจักแยกแยะประโยชนสวนตัวสวนรวม

9

• การมีจิตสาธารณะ (Greater Good)แนวคิด เราทุกคนเปนสมาชิกของสังคม ซึ่งทุกคนลวนปรารถนาที่จะอยูในสังคมที่ดีและเปนสุข สังคมจะดีไดขึ้นอยูกับสมาชิกในสังคมที่จะตองรวมกันสรางและชวยกันประคับประคอง โดยการอยูรวมกันของสมาชิกในสังคมหนึ่งน้ัน ตองอาศัยความเอ้ือเฟอเผ่ือแผ ความเขาใจซึ่งกันและกัน รวมทั้งการที่สมาชิกในสังคมคิดและทําเพื่อสวนรวม รูจักการใหเพื่อสังคม ไมเห็นแกประโยชนสวนตนเปนใหญ และพรอมที่จะเสียสละหรือชวยปกปองผลประโยชนของสวนรวม การปลูกฝงจิตสาธารณะต้ังแตเล็กน้ีจะเปนพื้นฐานสําคัญในการสรางคนดีที่มิใชเกงเพียงอยางเดียวหรือเกงแตเอาเปรียบผูอื่น แตเปนคนดีที่จะสามารถโอบอุมสังคมและพัฒนาประเทศชาติ โดยในระดับเยาวชนอาจเร่ิมฝกฝนจากสังคมเล็ก เชน จิตสาธารณะในโรงเรียนหรือชุมชน

ความหมาย การมีจิตสาธารณะ คือ การมีจิตสํานึกเพ่ือสวนรวม มีความตระหนักรูและคํานึงถึงสังคมสวนรวม มีความรับผิดชอบตอตัวเองในการกระทําใด ๆ เพื่อไมใหเกิดผลกระทบเสียหายตอสวนรวม และพรอมที่จะเสียสละประโยชนสวนตนเพ่ือรักษาผลประโยชนของสวนรวม

การนําไปใชในเชิงพฤติกรรม • รวมดูแลสังคม • รับผิดชอบสวนรวม • เสียสละเพื่อสวนรวม • เอื้อเฟอ เมตตา มีนํ้าใจ • ไมเห็นแกตัว

10

• ความเปนธรรมทางสังคม (Fairness and Justice)แนวคิด ทกุคนควรไดรบัความเปนธรรมอยางเสมอภาคและเทาเทยีมกนั ไมวาจะแตกตางกันดวยเชื้อชาติ ศาสนา ภูมิกําเนิด ฐานะ หรือการศึกษา ดังน้ัน การใหความเคารพในศักดิ์ศรีความเปนมนุษยของผูอื่น การไมเอาเปรียบผูอื่น การเขาใจสิทธิและหนาที่ของตนเอง และไมละเมิดสิทธิของผูอื่น จะชวยใหรักษาความเปนธรรมในสังคมไดมากข้ึน ผูที่เขาใจและรักความเปนธรรมจะไมเอาเปรียบผูอื่น ผูนําที่มีความเปนธรรมจะไมคดโกงจากสวนรวมหรือใหผลประโยชนแตเพียงพวกพอง แตคํานึงถึงทุก ๆ คนอยางเทาเทียมและยุติธรรม

ความหมาย ความเปนธรรมทางสังคม คือ การปฏิบัติตอผูอื่นอยางเสมอภาคและเทาเทียมกัน และอยางมีเหตุผล โดยไมเลือกปฏิบัติตอ เพศ เช้ือชาติ ชนช้ัน สถานะทางเศรษฐกิจและสังคม

การนําไปใชในเชิงพฤติกรรม • นึกถึงใจเขาใจเรา • ไมเอาเปรียบผูอื่น • รับฟงผูอื่น • เคารพใหเกียรติผูอื่น • กตัญูอยางมีเหตุผล • คํานึงถึงความยุติธรรมโดยตลอด

11

• การกระทําอยางรับผิดชอบ (Responsibility and Accountability)แนวคิด ทุกสังคมประกอบดวยสมาชิกหรือบุคคลท่ีแตกตางหลากหลาย แตละคนตางก็มีบทบาทและหนาท่ีตาง ๆ ที่เหมือนกันบางและตางกันบาง ตั้งแตเปนสมาชิกของครอบครัว สมาชิกของโรงเรียน สมาชิกของท่ีทํางาน และสมาชิกของสังคม ดังน้ัน การอยูรวมกันอยางสันติสุข สมาชิกทุกคนจะตองเขาใจความรับผิดชอบในบทบาทและหนาท่ีของตนเอง ปฏิบัติหนาท่ีตาง ๆ อยางมีความรับผิดชอบไมใหขาดตกบกพรอง มีความเขาใจซึ่งกันและกัน ไมละเมิดผูอื่น มีวินัยและมีความเคารพตอกฎเกณฑกติกาที่ตกลงรวมกันเพื่อความผาสุกและเปนธรรมของสังคม ผูที่มีความรับผิดชอบจะตองมีความเปดเผยและโปรงใส พรอมท่ีจะใหมีการตรวจสอบได และหากกระทําผิดก็พรอมที่จะยอมรับผิดและปรับปรุงแกไขในการกระทําที่ผิดพลาดของตนเอง คุณคาของความรับผิดชอบน้ีเปนอีกหน่ึงจิตสํานึกท่ีจําตองสรางและฝกฝน ผูที่ขาดจิตสํานึกของความรับผิดชอบนอกจากจะมีแนวโนมท่ีจะละเลยหนาที่ของตัวเอง อาจนําไปสูการใชอํานาจหนาที่ในการหลบเลี่ยงกฎกติกาหรือกอบโกยผลประโยชน โดยไมคํานึงถึงความเดือดรอนของผูอื่น

ความหมาย การกระทําอยางรับผิดชอบ คือ การมีจิตสํานึกในบทบาทและหนาท่ีของตัวเองและปฏิบัติหนาท่ีใหดีที่สุด เคารพกฎเกณฑกติกา พรอมใหตรวจสอบการกระทําไดเสมอ หากมีการกระทําผิดก็พรอมท่ีจะยอมรับและแกไขในสิ่งที่ผิด

การนําไปใชในเชิงพฤติกรรม • ทําหนาท่ีของตัวเองใหดีที่สุด • มีระเบียบวินัย • เคารพกติกา • รับผิดชอบในสิ่งที่ทํา กลายอมรับผิดและรับการลงโทษ • รูจักสํานึกผิดและขอโทษ แกไขในส่ิงผิด • กลาทําในสิ่งที่ถูกตอง

12

• การเปนอยูอยางพอเพียง (Suffi ciency and Moderation)

...พอเพียง มีความหมายกวางขวางย่ิงกวานี้อีก คือคําวาพอ ก็พอเพียงนี้ก็พอแคนั้นเอง

คนเราถาพอในความตองการก็มีความโลภนอย เมื่อมีความโลภนอยก็เบียดเบียนคนอื่นนอย ถาประเทศใดมีความคิดอันนี้

มีความคิดวาทําอะไรตองพอเพียงหมายความวาพอประมาณ ซื่อตรง ไมโลภอยางมาก คนเราก็อยูเปนสุข

พอเพียงนี้อาจจะมี มีมาก อาจจะมีของหรูหราก็ได แตวาตองไมไปเบียดเบียนคนอื่น...

พระราชดํารัส เน่ืองในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย วันที่ 4 ธันวาคม 2541

13

แนวคิด การดําเนินชีวิตตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ถือวาเปนแบบอยางท่ีดี ที่ควรถือปฏิบัติ การรูจักความพอดี พอประมาณในการใชชีวิต การรูสึกพอใจในสิ่งที่ตนเองมีอยู การรูประหยัดและรูคุณคาส่ิงของเปนเรื่องสําคัญในการสรางนิสัยที่เปนอยูอยางพอเพียง จะไมทําใหเกิดการด้ินรนแบบเห็นแกตัวและขาดสติ จนกระท่ังนําไปสูการทุจริตและคดโกง ความพอเพียงนั้นยังสงผลใหเราไมเอาเปรียบผูอื่นและสังคมในภาพรวมดวย

ความหมาย การเปนอยูอยางพอเพียง คือ การดําเนินชีวิตโดยยึดหลักความพอประมาณซื่อตรง ไมละโมบโลภมาก รูจักยับยั้งช่ังใจ และตองไมเอาเปรียบหรือเบียดเบียนทั้งตัวเองและผูอื่น

การนําไปใชในเชิงพฤติกรรม • รูจักความเพียงพอ ความพอดี • มีความอดทนอดกล้ัน รูจักบังคับตัวเอง • ไมกลัวความยากลําบาก • ไมทําอะไรแบบสุดขั้วหรือสุดโตง • มีสติและเหตุผล

14

จุดประสงครายสาระและกิจกรรมหลักสูตร “โตไปไมโกง” ในช้ันประถมศึกษาปที่ 3 ซึ่งประกอบดวยสาระทั้งหาประการ ดังที่ไดกลาว

มาแลวนั้น มีจุดประสงคและกิจกรรมดังนี้ (โปรดดูรายละเอียดการดําเนินกิจกรรม เครื่องมือการเรียนรู และสื่อการเรียนการสอนจากคูมือหลักสูตร เอกสารประกอบและส่ือตาง ๆ ที่ไดจัดเตรียมไว)

กิจกรรมในหลักสูตรเปนกิจกรรมที่ใหทั้งความสนุกสนานและสรางสรรค ผานการเลานิทาน เกม การละเลน ตาง ๆ การรองเพลง กิจกรรม ศิลปะ บทกวีและคําคลองจองสําหรับเด็กรวมทั้งกิจกรรมสรางประสบการณอื่น ๆ เพ่ือกระตุนใหเด็กคิดอยางมีเหตุผลและซึมซับคุณคาแหงความดีอยางเปนธรรมชาติและสรางความรูสึกผิดชอบชั่วดี ภูมิใจในการทําความดีรังเกียจคนโกงและคนเกงแตโกง

ตัวอยางกิจกรรมในหองเรียน เชน

- กิจกรรมกลุมที่แสดงถึงความรักและการดูแลสมบัติสาธารณะ- การเลานิทานที่เด็ก ๆ เปนผูกลาหาญเสียสละเพ่ือสวนรวม- เรื่องเลาเกี่ยวกับความกลาหาญทางจริยธรรมของผูนํา

- นิทานที่ชี้ใหเห็นโทษแหงการโกหกและเจาเลห

- กิจกรรมที่ชี้ใหเห็นประโยชนของความพอเพียงไมโลภ เปนตน

15

16

สาระที่ 1 ความซื่อสัตยสุจริตจุดประสงค1. เพื่อใหนักเรียนไดเรียนรูลักษณะการกระทําที่ซื่อสัตยสุจริต2. เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของสวนตัวสวนรวมและไมเอาของสวนรวมมาเปนของสวนตัว3. เพื่อใหนักเรียนเขาใจผลดีของความซ่ือสัตยสุจริตและโทษของการทุจริต

กิจกรรมที่ 1.1 จุดประสงคเรียนรูความซื่อสัตยสุจริตผาน เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาความซ่ือสัตยสุจริตและสุภาษิต คําพังเพยและสํานวน ไดเรียนรูลักษณะของคนที่มีความซื่อสตัยสุจริตและคนท่ีมีความคดโกงไทย ผานสุภาษิต คําพังเพยและสํานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมเกมบัตรคํา/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

กิจกรรมที่ 1.2 จุดประสงคเรียนรูความซื่อสัตยสุจริตผาน เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาความซ่ือสัตยสุจริตและสุภาษิต คําพังเพยและสํานวน ไดเรียนรูลักษณะของคนที่มีความซื่อสัตยสุจริตและคนท่ีมีความคดโกงไทย (2) ผานสุภาษิต คําพังเพยและสํานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมละคร

กิจกรรมที่ 1.3 จุดประสงคอะไรคือสวนตวัสวนรวม เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของสวนตัวสวนรวม

ลักษณะกิจกรรมกิจกรรมนอกหองเรียน/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

กิจกรรมที่ 1.4 จุดประสงคสิงโตสํานึกผิด เพื่อใหนักเรียนเขาใจถึงผลของความไมซื่อสัตย การเอาของสวนรวม

มาเปนของสวนตัว รวมถึงการไมปฎิบัติหนาที่อยางตรงไปตรงมาลักษณะกิจกรรม

นิทาน/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

17

กิจกรรมที่ 1.5 จุดประสงคสิงโตสํานึกผิด (2) เพื่อใหนักเรียนตระหนักถึงการใชของรวมกับผูอื่นและคํานึงถึงการเกิด

ประโยชนสูงสุดของการใชสิ่งของนั้น ๆลักษณะกิจกรรม

ศิลปะ/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 1.6 จุดประสงคของขวัญสําหรับแม เพื่อใหนักเรียนเขาใจผลดีของการซื่อสัตยและผลรายของการไมซื่อสัตย

ลักษณะกิจกรรมกรณีศึกษา/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

สาระที่ 2 การมีจิตสาธารณะจุดประสงค1. เพื่อใหนักเรียนเรียนรูลักษณะของคนท่ีมีจิตสาธารณะ2. เพื่อใหนักเรียนเขาใจประโยชนของความไมเห็นแกตัวและเห็นโทษของความเห็นแกตัวและการทุจริต3. รูจักคุณคาของการให การไมเห็นแกตัว ความเอ้ือเฟอเผื่อแผ จิตใจอาสาสมัครชวยเหลือผูอื่น

(ความเสียสละ ทําใหสังคมนาอยู นํ้าเอยน้ําใจ)4. เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายและความสําคัญของการดูแลสมบัติสวนรวม

กิจกรรมที่ 2.1 จุดประสงคเรียนรูการมจีิตสาธารณะผาน เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาการมีจิตสาธารณะและไดเรียนรูสุภาษิตคํา พังเพยและสํานวน ลักษณะของคนที่ทําเพื่อสวนรวมและคนที่ทําเพื่อตัวเองผานสุภาษิตไทย คําพังเพยและสํานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมเกมบัตรคํา/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

18

กิจกรรมที่ 2.2 จุดประสงคเรียนรูการมีจิตสาธารณะผาน เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาการมีจิตสาธารณะและไดเรียนรูสุภาษิต คําพังเพยและสํานวน ลักษณะของคนที่ทําเพื่อสวนรวมและคนที่ทําเพื่อตัวเองผานสุภาษิตไทย (2) คําพังเพยและสํานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมละคร

กิจกรรมที่ 2.3 จุดประสงคนิทานเรื่อง “เมฆนอย” เพื่อใหนักเรียนเห็นตัวอยางของความเห็นแกตัวที่เกิดจากความโลภและ

เห็นถึงผลของความเห็นแกตัวที่กระทบตอสังคมและตนเองลักษณะกิจกรรม

นิทาน/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 2.4 จุดประสงคภาพบอกอะไร เพ่ือใหนักเรียนตระหนักถึงความสําคัญของการชวยกันดูแลส่ิงแวดลอม

ลักษณะกิจกรรมแผนภาพ/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

กิจกรรมที่ 2.5 จุดประสงคเสื้อนกเพนกวิน เพื่อใหนักเรียนไดเห็นตัวอยางของการรวมมือรวมใจกันของอาสาสมัคร

ทั่วโลกในการเยียวยาผลกระทบจากปญหาสิ่งแวดลอมลักษณะกิจกรรม

บทบาทสมมติ/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 2.6 จุดประสงคศิลเปรอะบนโตะเรียน เพื่อใหนักเรียนไดตระหนักถึงผลกระทบท่ีเกิดจากการทําลายหรือ

การไมดูแลรักษาสมบัติสาธารณะลกัษณะกิจกรรม

ศิลปะ/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

19

กิจกรรมที่ 2.7 จุดประสงคเกาะกันไวเถิด เพื่อใหนักเรียนรูจักคุณคาของการให การไมเห็นแกตัวและ

การเอื้อเฟอเผื่อแผตอผูอื่นลักษณะกิจกรรม

เกม/ตั้งคําถามที่เก่ียวของกิจกรรมที่ 2.8 จุดประสงคความสุขเกิดจากการให เพื่อใหนักเรียนเขาใจคุณคาของการให การไมเห็นแกตัว

ความเอื้อเฟอเผื่อแผชวยเหลือผูอื่นลักษณะกิจกรรม

กรณีศึกษา/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 2.9 จุดประสงคหองเรียนสีขาว เพื่อใหนักเรียนเรียนรูผลราย/โทษของการทุจริตที่เกิดข้ึนตอสวนรวมตอน “นมโรงเรียน” ลักษณะกิจกรรม

บทบาทสมมติ/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 2.10 จุดประสงคขุมทรัพยมหาสมบัติ (การดูแล เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายและความสําคัญของการดูแลสมบัติรักษาของสวนรวม) สวนรวม

ลักษณะกิจกรรมกิจกรรมนอกหองเรียน/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

20

สาระที่ 3 ความเปนธรรมทางสังคม จุดประสงค1. เพื่อใหนักเรียนเรียนรูลักษณะของคนท่ีรักความเปนธรรม2. เพื่อใหนักเรียนเขาใจคุณสมบัติของผูนํา3. เพื่อใหนักเรียนเขาใจถึงความสําคัญของการไมเลือกปฏิบัติและการไมเลือกที่รักมักท่ีชัง

กิจกรรมที่ 3.1 จุดประสงคเรียนรูความเปนธรรมทางสังคม เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาความเปนธรรมทางสังคมและผานสุภาษิต คําพังเพยและ ไดเรียนรูลักษณะของคนที่รักความเปนธรรมและคนที่เอาเปรียบผูอื่นผานสํานวนไทย สุภาษิต คําพังเพยและสํานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมเกมบัตรคํา/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

กิจกรรมที่ 3.2 จุดประสงคเรียนรูความเปนธรรมทางสังคม เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาความเปนธรรมทางสังคมและผานสุภาษิตคําพังเพยและ ไดเรียนรูลักษณะของคนที่รักความเปนธรรมและคนที่เอาเปรียบผูอื่นผานสํานวนไทย (2) สุภาษิต คําพังเพยและสานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมละคร

กิจกรรมที่ 3.3 จุดประสงคนิทานเรื่อง “เมล็ดผักของ เพื่อปูพื้นฐานใหนักเรียนเขาใจถึงคุณสมบัติที่สําคัญของผูนําคือพระราชา” ตองมีความซื่อสัตยตอตนเอง ตอผูอื่นและตองานที่ไดรับมอบหมาย

ลักษณะกิจกรรมนิทาน/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

21

กิจกรรมที่ 3.4 จุดประสงคปลูกผักกันเถอะ เพื่อใหนักเรียนมีประสบการณเชื่อมโยงกับเรื่อง“เมล็ดผักของพระราชา”

กระตุนการเรียนรูดวยการลงมือปฏิบัติลักษณะกิจกรรม

กิจกรรมปลูกผักกิจกรรมที่ 3.5 จุดประสงคกรณีศึกษา “จะชวยใครกอนดี” เพื่อใหนักเรียนมีประสบการณเชื่อมโยงกับเรื่อง“เมล็ดผักของพระราชา”

ผานกรณีศึกษาทําใหเขาใจเรื่องความเปนธรรมในการจัดสรรทรัพยากรของสวนรวม

ลักษณะกิจกรรมกรณีศึกษา/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

กิจกรรมที่ 3.6 จุดประสงคแบงสรรปนผัก เพ่ือใหนักเรียนมีประสบการณตรงเกี่ยวกับคุณธรรมของผูมีอํานาจท่ีตอง

ไมเลือกที่รักมักที่ชัง และนําไปสูแนวทางการหาคําตอบในการจัดสรรทรัพยากรที่มีอยูอยางจํากัดรวมกัน

ลักษณะกิจกรรมกิจกรรมแบงผัก/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

22

สาระที่ 4 การกระทําอยางรับผิดชอบ จุดประสงค1. เพื่อใหนักเรียนเรียนรูลักษณะของการกระทําอยางรับผิดชอบ2. เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของบทบาทและหนาท่ีของบุคคลตาง ๆ ในสังคม3. เพื่อใหนักเรียนเขาใจความสําคัญของพลเมืองท่ีดี รูจักหนาท่ีของพลเมืองที่ดี และการปฏิบัติตนเปนพลเมือง

ที่ดีที่ทําใหสังคมดี4. เพื่อใหนักเรียนเขาใจความสําคัญของการเคารพกฎหมาย

กิจกรรมที่ 4.1 จุดประสงคเรียนรูการกระทําอยาง เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาการกระทําอยางรับผิดชอบและรับผิดชอบผานสุภาษิต คําพังเพย ไดเรียนรูลักษณะของคนที่ทําหนาที่อยางรับผิดชอบและคนท่ีเอาเปรียบและสํานวนไทย ไมรับผิดชอบผานสุภาษิต คําพังเพยและสํานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมเกมบัตรคํา/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

กิจกรรมที่ 4.2 จุดประสงคเรียนรูการกระทําอยาง เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาการกระทําอยางรับผิดชอบและรับผิดชอบผานสุภาษิต คําพังเพย ไดเรียนรูลักษณะของคนที่ทําหนาที่อยางรับผิดชอบและคนท่ีเอาเปรียบและสาํนวนไทย (2) ไมรับผิดชอบผานสุภาษิต คําพังเพยและสํานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมละคร

กิจกรรมที่ 4.3 จุดประสงคสัมมาอาชีพ เพื่อใหนักเรียนเขาใจบทบาทหนาที่ของบุคคลตาง ๆ ในสังคม

ลักษณะกิจกรรมบัตรภาพ/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

23

กิจกรรมที่ 4.4 จุดประสงคละคร “แมคาสมตํา” เพื่อใหนักเรียนเขาใจถึงการกระทําบทบาทหนาที่ตามอาชีพของตนเอง

อยางรับผิดชอบลักษณะกิจกรรม

ละคร/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 4.5 จุดประสงคจดหมายจากเด็กชายปอง เพื่อใหนักเรียนเขาใจถึงการกระทําบทบาทหนาที่ตามอาชีพของตนเอง

อยางรับผิดชอบลักษณะกิจกรรม

กรณีศึกษา/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 4.6 จุดประสงคละคร “แจงเหตุเท็จ” เพื่อใหนักเรียนเขาใจถึงความสําคัญของการเคารพกฎหมายและ

การเปนพลเมืองดีลักษณะกิจกรรม

ละคร/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 4.7 จุดประสงคขยะหนึ่งชิ้น เพื่อใหนักเรียนเขาใจความสําคัญของพลเมืองที่ดี รูจักหนาที่ของพลเมือง

ที่ดี และการปฏิบัติตนเปนพลเมืองที่ดีทําใหสังคมดีลักษณะกิจกรรม

กิจกรรมโยนขยะ/ศิลปะ/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่4.8 จุดประสงคพลเมืองดีมีอยูในเราทุกคน เพื่อใหนักเรียนเขาใจความสําคัญของพลเมืองที่ดี รูจักหนาที่ของพลเมือง

ที่ดี และการปฏบิัติตนเปนพลเมืองที่ดีทําใหสังคมดีลักษณะกิจกรรม

ตั้งคําถามที่เก่ียวของ/ไฮกุ

24

สาระที่5การเปนอยูอยางพอเพียง จุดประสงค1. เพื่อใหนักเรียนไดเรียนรูลักษณะของความพอเพียง การพอใจและการรูจักประมาณตนเอง2. เพื่อใหนักเรียนเขาใจความสําคัญของการประกอบการสุจริตรูคุณคาของการหาเล้ียงชีพอยางสุจริต3. เพื่อใหนักเรียนเขาใจเกี่ยวกับการมีความสุขที่แทจริงโดยไมตองขึ้นอยูกับขาวของเงินทองเทาน้ัน

กิจกรรมที่ 5.1เรียนรูการเปนอยูอยางพอเพียงผานสุภาษิต คําพังเพยและสํานวนไทย

จุดประสงคเพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาการเปนอยูอยางพอเพียงและไดเรียนรูลักษณะของความพอเพียงผานสุภาษิต คําพังเพยและสํานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมเกมบัตรคํา/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

กิจกรรมที่ 5.2เรียนรูการเปนอยูอยางพอเพียงผานสุภาษิต คําพังเพยและสํานวนไทย (2)

จุดประสงคเพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของคําวาการเปนอยูอยางพอเพียงและ ไดเรียนรูลักษณะของความพอเพียงผานสุภาษิต คําพังเพยและสํานวนไทย

ลักษณะกิจกรรมละคร

กิจกรรมที่ 5.3นิทานเรื่อง “หมูบานบาบูน”

จุดประสงคเพื่อปูพื้นฐานใหนักเรียนเขาใจถึงแนวคิดพื้นฐานเก่ียวกับการใชชีวิตอยางพอเพียง ไมหลงหรือยึดติดกับความหรูหราฟุมเฟอย

ลักษณะกิจกรรมนิทาน/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

25

กิจกรรมที่ 5.4 จุดประสงคเห็ดมหาภัย เพ่ือใหนักเรียนเขาใจโทษของความโลภ และการประกอบการงานท่ีไม

สุจริตลักษณะกิจกรรม

นิทาน/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 5.5 จุดประสงคนํ้าครึ่งแกว เพื่อใหนักเรียนสามารถมองเชิงบวกถึงสิ่งที่ตนมีและรูสึกพอใจ

ในสิ่งที่ตนมีอยูลักษณะกิจกรรม

กิจกรรมมองโลกในแงดี/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของกิจกรรมที่ 5.6 จุดประสงควาดภาพ “เปนตัวฉันนี้ดียังไง” เพื่อใหนักเรียนรูสึกพอใจและภูมิใจในสิ่งที่ตัวเองเปน

ลักษณะกิจกรรมศิลปะ/ไฮกุ

กิจกรรมที่ 5.7 จุดประสงคนิทานเรื่อง “ชางสลักหินกับแกว เพื่อใหนักเรียนเขาใจถึงความสุขแทจริงที่เกิดจากการทําหนาที่ของตนเองสารพัดนึก” ใหสมบูรณ และความสุขเทียมอันเกิดจากความอยากมีอยากเปนไมสิ้นสุด

ลักษณะกิจกรรมนิทาน/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

กิจกรรมที่5.8 จุดประสงคสีเทียนที่ไมไดใช เพื่อใหนักเรียนรูคุณคาของสิ่งของเครื่องใชในชีวิตประจําวัน

ลักษณะกิจกรรมศิลปะ/ตั้งคําถามท่ีเก่ียวของ

3บทท่ี

26

กิจกรรมละครจุดประสงค1. เพื่อตอกยํ้าและบูรณาการทุกสาระการเรียนรูผานเรื่องราวและกิจกรรมการมีสวนรวมที่สนุก

สนานและใหขอคิด2. เพื่อใหนักเรียนมีโอกาสประยุกตใชสิ่งท่ีไดเรียนรูในชีวิตจริงผานภารกิจที่ตองกระทํารวมกัน

กิจกรรมที่ 1 จุดประสงคเรื่อง “การผจญภัยของฟาใส” เพื่อใหนักเรียนมีสวนรวมในกิจกรรมของชั้นเรียนผานกระบวนการละคร

ลักษณะกิจกรรมละคร

กิจกรรมที่ 2 จุดประสงคเรื่อง “การผจญภัยของฟาใส” เพื่อใหนักเรียนมีสวนรวมในกิจกรรมของชั้นเรียนผานกระบวนการละคร(สัปดาหที่ 2) ลักษณะกิจกรรม

ละครกิจกรรมที่ 3 จุดประสงคเรื่อง “การผจญภัยของฟาใส” เพื่อใหนักเรียนมีสวนรวมในกิจกรรมของชั้นเรียนผานกระบวนการละคร(สัปดาหที่ 3) ลักษณะกิจกรรม

ละครกิจกรรมที่ 4 จุดประสงคเรื่อง “การผจญภัยของฟาใส” เพื่อใหนักเรียนมีสวนรวมในกิจกรรมของชั้นเรียนผานกระบวนการละคร(สัปดาหที่ 4) ลักษณะกิจกรรม

ละคร

27

กิจกรรมที่ 5 จุดประสงคเรื่อง “การผจญภัยของฟาใส” เพื่อใหนักเรียนมีสวนรวมในกิจกรรมของชั้นเรียนผานกระบวนการละคร(สัปดาหที่ 5) ลักษณะกิจกรรม

ละครกิจกรรมที่ 6 จุดประสงคเรื่อง “การผจญภัยของฟาใส” เพื่อใหนักเรียนมีสวนรวมในกิจกรรมของชั้นเรียนผานกระบวนการละคร(สัปดาหที่ 6) ลักษณะกิจกรรม

ละคร

การจัดการเรียนการสอนและการประเมินผล

1. คูมือและส่ือการเรียนการสอนการจัดการเรียนการสอนเพ่ือปลูกฝงคุณธรรมจริยธรรมตามสาระ 5 ประการในหลักสูตร

“โตไปไมโกง” จะมีกิจกรรมเพื่อสรางประสบการณการเรียนรูสําหรับปลูกฝงคุณธรรมในจิตใจผูเรียนโดยตรงโดยจะมีคูมือหลักสูตรสําหรับครูผูสอน ซึ่งในคูมือหลักสูตรจะระบุรายละเอียดของกิจกรรมและการใชเครื่องมือการเรียนรูของแตละสาระโดยละเอียด ประกอบดวยเพลง เกม ชุดกิจกรรม นิทาน ศิลปะ ละคร ในกลองอุปกรณสําหรับครูผูสอนจะมีสื่อการเรียนการสอน ไดแก แผนซีดีเพลง หนังสือนิทาน บทละคร ภาพประกอบ รวมทัง้อปุกรณตาง ๆ เพ่ือใหครผููสอนสามารถออกแบบแผนการจัดประสบการณสงเสรมิคณุธรรมในหลักสตูร ไดอยางมีประสิทธิภาพ

2. เวลาท่ีใชในจัดการเรียนการสอน ครูผูสอนควรจัดเวลาอยางนอยที่สุด 1 คาบตอสัปดาหเพื่อจัดกระบวนการเรียนรูหรืออาจเพ่ิมเติมดวยการสอดแทรกเนื้อหาสาระเขาไปเพื่อสรางประสบการณหรือการจัดการเรียนการสอนในรายวิชาอื่น ๆ ตามความเหมาะสม ทั้งนี้ ในการปลูกฝงคุณธรรมจริยธรรมตามสาระ 5 ประการครูผูสอนสามารถใช กิจกรรมหลาย ๆ ครั้งหลาย ๆ แบบและทําเปนประจําสม่ําเสมอเพ่ือที่จะได ซึมซับลงในจิตใจเด็กจนเปนลักษณะนิสัยประจําตัว

28

3. การเตรียมตัวของครูผูสอนการจัดกระบวนการเรียนรูเพื่อการปลูกฝงคุณธรรมจริยธรรมตามสาระ 5 ประการในหลักสูตร

“โตไปไมโกง” ครูควรศึกษาเนื้อหาในหลักสูตรและกิจกรรมในแตละเรื่องใหเขาใจกอนการนําไปใช อยางไรก็ตามครูผูสอนสามารถปรับแนวทางการดําเนินกิจกรรมไดตามความเหมาะสม

4. การประเมินผลครูผูสอนประเมินผลดวยการสังเกตพฤติกรรมและการสนทนาซักถามเด็กแบบไมเปนทางการ

และสอบถามพฤติกรรมเด็กจากผูปกครอง และจัดทําสมุดบันทึกพฤติกรรมโดยพิจารณาตามจุดประสงคของกิจกรรมในสาระ อยางไรก็ตาม จะไมมีการประกาศผลใหผานหรือไมผาน ครูผูสอนตองเปนผูพิจารณารวมกับผูบริหารสถานศึกษาในกรณีที่พบวาเด็กมีปญหาพฤติกรรมเพื่อแกไขปญหานกัเรียนเปนรายบุคคล

แนวทางการประเมินสําหรับครูผูสอนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3

สาระ จุดประสงคการเรยีนรู พฤติกรรม ระดับคุณภาพ

ความซ่ือสัตย - เพือ่ใหนักเรยีนไดเรยีนรูลักษณะ - นักเรียนไมพูดโกหกและ - ดี (ไมเคยโกหกสุจริต การกระทําที่ซื่อสัตยสุจริต ไมคดโกงผูอืน่ ไมเคยหยิบของคนอืน่)(Honesty and Integrity)

- เพื่อใหนักเรยีนเขาใจความหมายของสวนตวัสวนรวมและไมเอาของสวนรวมมาเปนของสวนตวั

- นักเรยีนรูจักการใชของสวนรวม เชน ตูโทรศัพท สาธารณะ

- ควรปรับปรุง(มีพฤติกรรมที่เปนปญหาตองปรบัปรงุ)

- เพือ่ใหนักเรยีนเขาใจผลดีของความซื่อสัตยสุจริตและโทษของการทุจริต

29

สาระ จุดประสงคการเรียนรู พฤติกรรม ระดับคุณภาพ

การมีจิตสาธารณะ(Greater-Good)

- เพือ่ใหนักเรยีนเรยีนรูลักษณะของคนที่มีจิตสาธารณะ

- เพือ่ใหนกัเรยีนเขาใจประโยชนของความไมเหน็แกตวัและเห็นโทษของความเห็นแกตวัและการทุจรติ

- รูจักคุณคาของการให การไมเห็นแกตัวความเอ้ือเฟอเผื่อแผ จิตใจอาสาสมัครชวยเหลือผูอื่น (ความเสียสละทําให สังคมนาอยู นํ้าเอยน้ําใจ)

- เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายและความสาํคญัของการดูแลสมบตัสิวนรวม

- นกัเรยีนมีความเอือ้เฟอ เผื่อแผชวยเหลือผูอืน่

- นักเรียนรักษาสมบัติสวนรวมของโรงเรียน และการดูแลรักษาของสาธารณะเชน ไมเขียนกําแพงโรงเรียน ไมเขียนโตะเรียน

- ดี (มีพฤติกรรมที่พึงปรารถนาอยางสมํ่าเสมอ)

- ควรปรับปรุง (เห็นแกตัวเอาเปรียบคนอื่น เอาเปรียบสวนรวม ไมรักษาสมบัติสวนรวม)

ความเปนธรรม - เพื่อใหนักเรียนเรียนรูลักษณะของคน - นักเรียนมีคุณสมบัติของ - ดี (มีพฤติกรรมที่พึงทางสังคม ที่รักความเปนธรรม การเปนผูนําที่รับผิดชอบ ปรารถนาอยาง(Fairness and Justice)

- เพื่อใหนักเรียนเขาใจคุณสมบัติของ

ผูนํา

- เพื่อใหนักเรียนเขาใจถึงความสําคัญ

คือไมรังแกผูที่ออนแอ

กวา ไมเขาขางคนผิดหรือ

คนที่อยูในกลุมของตนเอง

สมํ่าเสมอ)

- ควรปรับปรุง (ไมยอมรับ

ผิด เห็นแกตัว เอาเปรียบของการไมเลือกปฏิบัติและการไม

เลือกที่รักมักที่ชัง

- นักเรียนมีการแบงสรร

ปนสวนสิ่งของหรือขนม

ธรรม

คนอื่น เอาเปรียบ

สวนรวม)

30

สาระ จุดประสงคการเรียนรู พฤติกรรม ระดับคุณภาพ

การกระทําอยาง รับผิดชอบ(Responsibility and Account-ability)

- เพื่อใหนักเรียนเรียนรูลักษณะของการกระทําอยางรับผิดชอบ

- เพื่อใหนักเรียนเขาใจความหมายของบทบาทและหนาที่ของบุคคลตาง ๆในสังคม

- เพื่อใหนักเรียนเขาใจความสําคัญของพลเมืองที่ดี รูจักหนาที่ของพลเมืองที่ดี และการปฏิบัติตนเปนพลเมืองที่ดีที่ทําใหสังคมดี

- เพื่อใหนักเรียนเขาใจความสําคัญของการเคารพกฏหมาย

- นักเรียนรับผิดชอบตอหนาที่ที่ไดรับมอบหมายอยางเครงครัด

- นักเรียนรูหนาที่ของตนทั้งที่ตอโรงเรียนและสวนรวม เชน ตองดูแลรักษาของสวนรวมไมเอาสมบัติสวนรวมกลับบาน

- ดี (มีพฤติกรรมที่พึงปรารถนาอยางสมํ่าเสมอ)

- ควรปรับปรุง (ไมรับผิด ชอบตอหนาที่ ไมรับผิดชอบตอสวนรวมไมเคารพกฎเกณฑ)

การเปนอยูอยาง - เพื่อใหนักเรียนไดเรียนรูลักษณะของ - นักเรียนตองไมใชเงิน - ดี (มีพฤติกรรมที่พึงพอเพียง ความพอเพียง การพอใจและการรูจัก สุรุยสุราย เชน ไมซื้อของที่ ปรารถนาอยาง(Sufficiency and Moderation)

ประมาณในตนเอง - เพื่อใหนักเรียนเขาใจความสําคัญของ

การประกอบการงานสุจริต รูคุณคา

ไมเปนประโยชน- นักเรียนใชสิ่งของเครื่องใชอยางประหยัด

สมํ่าเสมอ)- ควรปรับปรุง (อยากไดโลภมาก สุรุยสุราย

ของการหาเลี้ยงชีพอยางสุจริต และรูคุณคารวมถึงการ ไมรูจักคุณคาส่ิงของ)- เพื่อใหนักเรียนเขาใจเกี่ยวกับการ ดูแลรักษาส่ิงของ เชนมีความสุขที่แทจริงโดยไมตองขึ้นอยู ยางลบ ดินสอกับขาวของเงินทองเทานั้น

ขอขอบคุณ

o สื่อการเรียนการสอนประกอบหลักสูตร เพลง หนูอยากเปนอะไร และอํานาจเงิน อนุเคราะหโดย บริษัท จีเอ็มเอ็ม แกรมมี่ จํากัด (มหาชน)