Powerful industries need powerful people

at EuroporlBooth 2503

We know people. And we know the industries we service: Dredging, Maritime, Offshore, Tunneling, Oil & Gas.

That is why iPS is your qualified partner in HR and crewing solutions. A business associate that truly understands

your needs. And has the power to meet them. Powerful people are our tools and our trade. People that get your

job done. Wherever and whenever you need them. iPSAll you have to do is give us a call: +31 (0)10 447 94 94. Or visit our website: www.ipspowerfulpeople.com powerful people

Bezoek ook onze website: www .s wzonlin e.nl

Inhoudsopgave

26 The Breathe ConceptFeadship (De Voogt Naval Architects) has designed Breathe, a concept mega­yacht, in cooperation with Dutch research institute MARIN (Mari t ime Research Institute Netherlands). With its inte ll igent propulsion concept and systems, Breathe demonstrates that eco-consciousness and economic benefits can easi­ly go hand in hand. This article discusses the key elements of the Breathe design concept and provides insight in the technical background of the propulsion ar­rangement.

30 Korea geeft zich nog niet gewonnenAan het einde van het tweede kwartaal van dit jaar bevatte het orderboek volgens IHS-Fairplay 7744 schepen met in totaal 254,0 m GT en 126,8 m CGT. Vergeleken met het historische record van eind 2008 een daling van circa 35 procent. Opgeleverd werden er in dat kwartaal 840 schepen met in totaal 27,4 m GT en 13,4 m CGT. Gerekend in CGT was dat een record en dit suggereert het bestaan van een were ldwijde scheepsbouwcapacite i t van ruim 50 m CGT.

34 Speciall EuroportVan 8 to t en met 11 november staat Ahoy weer in het teken van de beurs Europort. De bezoeker kri jgt van circa duizend exposanten uit 35 landen een beeld van de nieuwste ontwikkelingen in zeevaart, offshore, waterbouw, scheepsbouw, werkboten en megajachten. Advanced Technology is het thema

van de beurs, duidend op het belang voorop te blijven lopen.I.n deze special informatie over de beurs, korte presentaties van de donateurs van de KNVTS die op Europort staan, een plattegrond en een deelnemersl ijst.

Verder in dit nummer

24714

1718

20

Nieuws 24Maritieme markt 57Maand maritiem Heropening 62Scheepvaartmuseum 6510 jaar Timmersprijs Real Time Testing Onboard a DredgerImproving the Early Stage Design of Service Vessels

Floating Wind Turbines Protecting a Ship from Corrosion MARS Report Verenigingsnieuws

Omslag: de nieuwe overkapping van de b innenplaats van

Het Scheepvaartmuseum in Am sterdam (foto Hugo Dill)

M aritiem e evenementenIn november vindt een aantal maritieme eve­nementen plaats waarvoor u als lezer van dit maritiem blad ongetwijfe ld belangstelling heeft. Al lereerst Europort 2011, de twee jaar­lijkse vakbeurs die van 8 to t 11 november plaatsvindt in Ahoy te Rotterdam. In dit num­mer tre ft u een plattegrond van de beurs en een exposantenli jst aan. Bedrijven, die dona- teu rvan de KNVTS zijn, geven we de gelegen­heid een bedrij fsprofiel of p roduct te promo­ten. De verwachting is dat evenals twee jaar geleden meer dan 30.000 bezoekers Ahoy aandoen. Maar Europort biedt meer dan een groot aantal stands w aar marit ieme bedrijven hun producten aanbieden. Er vinden meer dan tien conferenties en seminars plaats, sommi ge zijn vrij toegankeli jk, voor andere dient u zich in te schrijven. Op www.europort .n l vindt u meer informatie daarover.Op donderdag 3 november vindt het Maritime Awards Gala plaats in Studio 21 te Hilversum. Daar worden vi j f jaarlijkse, prestigieuze, mari­tieme prijzen uitgereikt: de KNVTS Schip van het Jaar Prijs, de VNSI-Timmersprijs, de HME Mari t ime Innovation Award, de HISWA Excel­lence Award en de KVNR Shipping Award. Tevens word t t ijdens het gala het startsein gegeven voor de Mari t ime W eek 2011. Van 3 to t en met 12 november 2011 worden op diver­se plaatsen in ons land de sch ijnwerpers op de maritieme industrie gericht. Voor jongeren, maritieme bedrijven, politiek, export en het grote publiek zijn er tal van activ ite iten door heel Nederland. Veel maritieme bedrijven zet­ten hun deuren open en organiseren mee- loopdagen voor studenten.Van de genoemde marit ieme prijzen word t in dit nummer speciale aandacht besteed aan de Timmersprijs. Deze prijs is tien jaar gele­den door ir. Wim Timmer, oud-werfd irecteur, in het leven geroepen om de communicatie tussen mari tieme ontwerpers te bevorderen. Achtergrond hierbij is het idee dat eindpro­ducten als een opgeleverd schip of product meestal voldoende aandacht krijgen, maar de wijze waarop het tot stand is gekomen, de methoden en gereedschappen die hierbij zijn gebru ikt veelal on­derbelicht blijven. Omdat deze doelstel ling overeenkomt met een van de belangrijkste aspecten van ons blad, geven we dit jaar ru im­te aan de kandidaten van de Timmersprijs om hun werk te exposeren.Hotze Boonstra, hoo fd redacteur

Transportsector ziet groei fi nk teruglopenNEA Transportonderzoek verwacht dat de stij ­ging in het totaal vervoerde volume in Neder­land in 2011 blijft steken op 1,5 procent. In juli gaf NEA nog een groeiverwachting af van 2,1 procent. Het optimisme van begin 2011 is af- gezwakt, met name door de schuldencris is in Europa. De f inanciële onzekerheid heeft de verwachtingen dermate sterk beïnvloed dat deze de reële economie en daarmee de ver­voersmarkten raakt. De toegenomen onzeker­heid vertaalt zich in lager consumentenver­t rouwen, lagere productie, kleinere voorraden en daarmee een lagertransportvolume dan verwacht. Voor 2012 verwacht NEA dat de groei in het totale transportvolume beperkt zal zijn tot 1,3 procent ten opzichte van 2011. Nog

steeds een groei, maar wel een behoorlijke terugval ten opzichte van eerdere schattingen. De volumegroei in wegvervoer neemt af ter­wij l het volume in spoorvervoer blijft groeien. Het ingezet herstel van de binnenvaart zwakt af. In 2009 ver loor de binnenvaart 12,6 procent van het ladingpakket ten opzichte van 2008. In2010 veerde de vraag op met een groei van 4,5 procent ten opzichte van 2009. Voor 2011 word t nog een groei ve rwach t van ongeveer 1,8 pro- cenrt en in 2012 1,4 procent. Dit betekent dat h e tve rw ach te volume voor 2011 nog altijd ze­ven procent onder het niveau ligt van 2008.Het sterkste herstel van de vervoersvraag is in 2011 zichtbaar in het vervoer van kolen, ert­sen, metalen en chemische producten. Het

vervoer van bouwmateria len is nog steeds dalende; voor 2011 w ord t gerekend op een daling van 1,5 procent ten opzichte van het volume in 2010.In de binnenvaart zijn in het eerste half jaar de tar ieven onder meer gestegen door de lang­durige laagwaters ituatie als gevolg van het droge voorjaar. Dit resulteerde ti jdel i jk in schaarste in scheepsruimte waardoor prijzen opliepen in combinatie met laagwatertoesla- gen. Dit betekende een incidentele opleving in de inkomsten van binnenvaartondernemingen. De financië le situatie blijft echter een punt van zorg gezien de vertraging van de groei in ladingstromen in combinatie met de overca­paciteit aan schepen.

Invitation for nomination of IHIaritime Safety AwardThe Royal Institution of Naval Architects (RINA) believes the safety of both seafarer and maritime environment begins w ith good design, followed by sound construction and eff ic ient operation. W hils t naval architects and other engineers involved in the design, construction and operation of maritime ves­sels and structures do not have a patent on such issues, their work can make a significant contribution. RINA also feels it has a role to play in recognising achievement of engineers in improving safety at sea and the protection of the maritime environment. Such recognition

raises awareness and promotes further impro­vements. RINA, in association with Lloyd’s Re­gister, therefore introduces a new Marit ime Safety Award to be presented to an individual, company or organisation that has made a sig­nificant technological contribution to impro­ving maritime safety or protecting the maritime environment, either by a specif ic activi ty or over a period of time. Nominations may be made by any member of the global maritime community, and wil l judged by a members’ pa­nel of RINA and Lloyd's Register. The award w ill be presented at RINA's Annual Dinner. No­

minations are now invited. Individuals may not nominate themselves, although employees may nominate their company or organisation. Nominations may be up to 750 words and should describe the technological contribution, which the individual, company or organisation has made in the field of design, construct ion and operation of maritime vessels and s tructu­res. Nominations may be forwarded online at www.rina.org.uk/marit imesafetyaward or by email to maritimesafetysward@rina.org.uk. No­minations should arrive by 31 December 2011.

Cli nese-Bui lt Ships Have Novel Dutch BowChinese shipyard Jiangsu Yangzijiang Ship­building has launched the f irs t vessel of the Super Green 8500 type for Carisbrooke Ship­ping. It is the f irs t Chinese-bui lt ship w ith a Groot Cross-Bow designed by Groot Ship De­sign. This bow shape uses the 'wave-pierc ing ' principle, w hich cuts through the waves. Compared with conventional bows with flare, the Cross-Bow provides a smoother ride with less pitching and less wasted energy and thus low e r fue l consumption. Another claimed ad­

vantage is more c om fo r t fo r c rew and less risk of cargo damage in heavy seas. Caris­brooke has ordered four vessels from Yangzij­iang, fo l lowed by a second order for a series of four more, similar but longer ships; the10,000 dw t Super Green 10000. The project is f inancia lly supported through the EFRO (Euro­pean fund for regional development) of the European Committee with fur ther assistance from the Dutch province Zuid-Holland (Subsi­d ieregeling C lusterpro jecten Zu id-Ho lland on-

der h e t OP Kansen voor West). Fuel consump­tion is designed to be up to thir ty per cent lower than fo r vessels of equal tonnage. M o ­del tests at HSVA at Hamburg proved the de­sign's ice capabilities.

Imtech verkrijgt Predicaat 'Koninklijk'Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden heeft Imtech N.V. het recht verleend to t het voeren van het Predicaat 'Koninklijk'. De Com­missaris van de Koningin in Zuid-Holland re ik­te het Predicaat 22 september uit, in a anwe­zigheid van de burgemeester van Rotterdam. Royal Imtech is hiermee een feit.In 2010 was het 150 jaar geleden dat zeekapi­tein Jan Jacob van Rietschoten zijn carrière op de grote vaart beëindigde en begon als zelfstandig scheepstakelaar in Rotterdam. Als één van de eerste in Europa zette hij stoom in voor het laden en lossen van schepen.Zo ont­stond Van Rietschoten & Houwens, de basis van het huidige Imtech. Technologie speelde door de jaren heen de hoofdrol; vanaf de eer­ste elektrische spoorbaan (1888), de eerste basisautomatiser ing aan boord van schepen

(1930), de uitvinding van energ iebesparende warmte-/krachtkoppeling en decentra le ener­giecentra les (1935), de eerste toepassing van analoge computers voor wetenschappeli jk onderzoek (1963) tot anno 2011 met 'groene' gebouwen, schepen, datacenters en hightech energ iecentrales.In 1967 werd het bedrij f overgenomen door ln- ternatio dat in 1970 fuseerde met Muller tot ln- ternat io -Mül le r N.V. (IM ) waarna vele overna­mes volgden. Rond 1990 was IM een conglo­meraat van meerdan honderd bedrijven, w aa r­van er zo’n 35 in techniek waren gespecial i­seerd. Deze technische ondernemingen w e r ­den in 1993 gebundeld tot Internatio-Mii l ler Techniek, ofwel Imtech. In 2000 werden de niet-technologische activ ite iten afgestoten, waarna IM in 2001 verder ging als Imtech en

er een nieuw beursfonds ontstond aan de Eu- ronext in Amsterdam. Imtech groeide, auto­noom en door acquisit ies, van 7000 medewer­kers (opbrengsten 350 miljoen euro) in 1993 naar 27.000 medewerkers (opbrengsten ruim 4,5 miljard euro) nu.De uitreiking van het Predicaat 'Koninklijk ' werd gevierd in de maritieme werkp laats aan de Sluisjesdijk in Rotterdam. In Rotterdam is Imtech één van de grootste werkgevers met ruim 1500 medewerkers.

BLP vindt oplossing dichtslibben leidingsystemenCarbonafzetting aan de binnenzijde van de lei­dingen aan boord van schepen zorgt regelma­tig voor problemen en veroorzaakt daarmee onmiddell ijk hoge kosten. BLP International vond een oplossing die bestaat uit een combi­natie van een nanoborate-formulering en een estermatrix. Daarmee w ord t bestaande car- bonafzelt ing verwijderd, carbonvorming te ­gengegaan en aanhechting voorkomen. Tests en projecten uit de praktijk wijzen uit dat de toepassing zo'n drie a v ier jaar w erk t alvorens vervangen te moeten worden. W oute r Ver­schuren, operations manager bij BLP Interna­tional, legt uit : 'Het probleem van carbon-af-

IHC Merwede Opleidingen uit Kinderdijk heeft de award Beste Leerbedrij f 2011 van de regio Randstad gewonnen in de categorie bedrijven met meer dan 25 medewerkers. Aan deze ver­kiezing namen 6000 leerbedrijven deel.IHC Merwede investeert structureel in de ver­betering van ople idingsfacil ite iten. Het Tech­nisch Opleidingscentrum (TOC) in Kinderdijk is onlangs geheel vernieuwd en leidt (vmbo-)

zetting is niet nieuw. Vaak w ord t de oplossing gezocht in het voorkomen van aanhechten door het in suspensie houden van de carboni- sering. Daarmee vertraag je het proces, maar dat kan ten koste gaan van het vlampunt en het auto ign ilion p un l van de Huid. Dat is on­wensel i jk en kan gevaarl ijk zijn. Omdat stops kapitalen kosten en er vaak hele leidingdelen moeten worden weggezaagd, zijn we met onze fabrikant van boortoepassingen en twee klan­ten aan het engineeren geslagen en is deze oplossing geschikt gemaakt voor verkoop. Een aantal reders past het nu geruime tijd toe en is tevreden over de eigenschappen, prestaties

leerlingen door intensieve begeleiding op tot vakmensen die blijven voldoen aan de eisen van vandaag en de toekomst. Een hoog per­centage van de huidige medewerkers is ooit begonnen in het ople idingscentrum. Volgens het juryrapport krijgen werknemers bij IHC Merwede alle ruimte om te werken en te groeien in een stimulerende en open bedri jfs­cultuur. De jury is zeer enthousiast over het

en werkbaarheid . ' Nanoborate toepassingen hebben drie hoofdkenmerken: anti-corrosivi- teit, sl ij tvastheid en een extreem lage fr ic t ie- coëfficient. Doordat nanoborate een binding met het metaalopperv lak aangaat, b lij ft het voor lange tijd op zijn plek. De extreem lage f r ic t ie-coëff ic iën t zorgt e rvoordat de carbon- deeltjes niet kunnen aan hechten en dus te ­rechtkomen w aar ze horen: in de filters. Door de binding laat de reeds aan-gehechte laag w eer langzaam los. De estermatr ix zorgt voor polarisatie, fi lmvorming en impregnering van fluid en leidingsysteem.

de Randstadcombineren van prakti jk en theorie gedurende de week en de open onderwijs innovatie, waarbij expertise beschikbaar w ord t gesteld aan de regio en de bedrijfstak. Daarmee is IHC Merwede een inspirerend voorbeeld voor andere leerbedrijven in de techniek. Peter Wemmers, Concern Manager Opleidingen, nam op 13 september de award en een che­que te r waarde van 2500 euro in ontvangst.

IHC lüerwede Beste Leerbedrijf cm

Maritieme marktDoor A.A. Oosting

Investeren in R&D moet de maakindustrie reddenDe ambities zijn niet gering. De Topsector Water, w aar ook de vrijwel complete Nederlandse scheepsbouw deel van uitmaakt, moet zich in 2020 hebben verdubbeld. Kwartiermaker van het Topteam Water, voormalig ceo van Royal Haskoning Jan Bout, heeft er vertrouwen in dat het de betrokken ondernemers beslist zal lukken. 'We krijgen meer mogelijkheden om het te doen,' zo kenschetste hij het Topsectorenbeleid zoals minister Maxime Verhagen dat samen met staatssecretaris Frans Weekers (Financiën) een w eek voor Prinsjesdag uit de doeken deed op een presentatie in het Bioscience Park in Leiden.

Het kabinetsbeleid moet leiden tot versterking en innovatie van de Neder­landse economie. Dat is hard nodig, want zoals Verhagen dat verwoordt:'De wereld is op een ongelooflijke manier aan het veranderen. De economi­sche macht verschuift naar het Midden- en Verre Oosten' en worden we in onze economische activiteiten ook nog eens geconfronteerd met uitdagin­gen op het gebied van klimaatverandering, bevolkingsgroei en vergrijzing. Daarbij gaat het er volgens Verhagen nadrukkelijk om dat nu eens niet poli­tici, maar ondernemers en onderzoekers zelf aangeven hoe ze de economie denken te kunnen versterken. Verhagen: 'Ondernemers en onderzoekers moeten beter van elkaar profiteren. Combineer kennis en kunde en je krijgt er uiteindelijk kassa van.'

Ander economisch beleidHet begint er inderdaad op te lijken dat Verhagen zijn economisch beleid fundamenteel anders gaat doen dari een lange reeks voorgangers onder wie het ministerie van Economische Zaken zich langzamerhand had laten uitkleden tot eeri departement dat vooral op de winkel paste, maar zich niet al te veel daadwerkelijk met het beleidsterrein bemoeide. Dat was gegroeid uit liet debacle van het industriebeleid van de jareri zeventig en tachtig waarbij, ondanks alle financiële steun, de grote Nederlandse scheepsbouw en de luchtvaartindustrie onder aanvoering van Fokker uiteindelijk toch kopje onder gingen. Daaruit groeide bij veel politici het idee dat de industrie voor Nederland verloren was eri alle kaarten moesten worden ingezet op dienstverlening.Het economisch beleid van achtereenvolgende kabinetten Lubbers, Kok en Balkenende beperkte zich vooral tot het verbeteren van randvoorwaarden; voorwaardenscheppend beleid. Veel (maak)industrie is daardoor verloren gegaan, maar een aantal niche industrieën, dat de concurrentie met de w e ­reld weer aandurfde, groeide. En ook de Nederlandse scheepsbouw liet zien dat het in nichesectoren w ee r to t de wereldtop kon behoren. Maar om de maakindustrie in Nederland echt een stevige, levensvatbare basis te ge­ven, moetje zoals Verhagen inderdaad terecht constateert: 'Veel meer doen.' Want het is mooi dat bedrijven als Damen en IHC Merwede en, sinds kort Koninklijke, Imtech inmiddels druk aan het internationaliseren zijn,

Antoon Oosting is freelance maritiem journalist

maar dat zet geen zoden aan de dijk voor het behoud van de werkgelegen­heid in Nederland. En het hoeft niet hopeloos te zijn, want een relatief duur land als Noorwegen weet ook een behoorlijke maakindustrie in stand te houden.

'Gouden driehoek'De huidige minister van Economische Zaken wil het dus anders doen door ondernemers en onderzoekers samen aan het stuur te zetten om samen met de overheid een 'gouden driehoek' te formeren. 'Netwerken en samenwer­king levert werk op. Daarvoor moeten we het aantrekkelijk maken.' En daar­bij moet de overheid het vooral aantrekkelijk maken om te investeren in in­novatie, dus in de benodigde R&D. Verhagen wil ondernemers en onderzoekers samen aan tafel hebben om gezamenlijk met de overheid in- novatiecontracteri af te sluiten waarin wordt bepaald wie welk onderzoek gaat doen en wie dat betaalt. Geld dat komt van onderzoeksinstituten en de overheid. In zijn presentatie noemde Verhagen met name de topsector Wa­ter die de uitdaging van zijn nieuwe economische beleid voortvarend heeft opgepakt. In reactie op een uitvraag van hettopteam heeft de watersector ruim zeventig businesscases ingediend waarvan dertien voorstellen in een vergevorderd stadium zijn en kansrijk in de uitvoering, zo staat te lezen in de beleidsbrief van Verhagen.De businesscases bevinden zich nog in verschillende stadia van uitwerking. Het kabinet vraagt de waterregisseur (Jan Bout) om het uitwerkingsproces van de businesscases vorm te geven samen met de sector en kennisinstel­lingen. Het kabinet belooft op zijn beurt de ontwikkeling en realisatie van businesscases zoveel mogelijk te faciliteren en te helpen knelpunten bij im­plementatie op te lossen. Diverse Rijksonderdelen (waaronder Rijkswater­staat) zullen participeren bij specifieke businesscases en ook decentrale overheden hebben inmiddels aangegeven mee te willen doen. Private busi­nesscases kunnen financieel ondersteund worden vanuit het innovatie­fonds MKB+. Daarnaast stelt het kabinet capaciteit en budget beschikbaar voor de uitwerking van kansrijke businesscases die bijdragen aan een maatschappelijke doelstelling.Zo is er vanaf 2012 € 250 miljoen oplopend tot £ 500 miljoen in 2015 beschik­baar voor extra belastingaftrek voor investeringen in onderzoeken ontwik­keling door bedrijven. Het mkb-investeringsfonds, bestaande uit innovatie- kredieten en risicokapitaal voor ondernemers krijgt tot 2015 een budget van ruim € 500 miljoen. Daarnaast stelt het kabinet € 32 miljoen beschikbaar voor het verstevigen van de band tussen bedrijven en onderwijs om onder­zoeksprogramma's op scholen en stages bij bedrijven te stimuleren. Verder wil Verhagen de economische diplomatie beter organiseren en zorgen dat ook in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking veel beter gebruik wordt gemaakt van de kennis en inzet van het Nederlandse bedrijfsleven.

Weinig kritiek vanuit de sectorDe reacties vanuit het bedrijfsleven op dit nieuwe beleid zijn positief. De grote scheepsbouw en de binnenvaart zijn hun aparte subsidiepotjes voor innovatieve projecten kwijtgeraakt. En toch is de kritiek uit de maritieme sector op het nieuwe economische topgebiedenbeleid van minister Verha­gen opvallend mild. Misschien dat ondernemers eigenlijk stiekem wel een beetje blij zijn dat dit kabinet op economisch gebied eindelijk weer een keu­ze maakt. Een keuze die draait om investeringen in innovatie en ontwikke­ling van nieuwe R&D in samenwerking met de kennisinstituten die daarmee ook de erkenning krijgen die ze verdienen. 'Bedrijven zijn bereid om hun nek uit te steken,' aldus VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes en zijn collega Hans Biesheuvel van MKB-Nederland: 'Met name het MKB-innovatiefonds spreekt ons geweldig aan. Want kassa hebben wij in Nederland hard nodig.' Wat hem betreft kon dat fonds niet snel genoeg van start gaan. Verhagen bediende hem op zijn wenken met de aankondiging dat bedrijven zich nu al bij AgentschapNL voor een bijdrage uit dit fonds kunnen aanmelden.

M et businesscases krijg je dingen voor elkaar En de als kwartiermaker namens de sector Water ook op de presentatie aanwezige Jan Bout is optimistisch. Op de vraag wat dit beleid nu kan bete­kenen voor het behoud van de maakindustrie in Nederland antwoordde hij: 'Ik denk heel veel. De sector is bij heel veel innovaties betrokken. Met onze businesscases hopen wij een flink aantal onderzoeksprojecten op gang te brengen.' Concrete voorbeelden daarvan zijn het onderzoek naar de moge­lijkheden van Deep Sea Mining, de bouw van Schone Schepen, met bijvoor­beeld luchtsmering voor het verminderen van de weerstand van het water bij het varen, en Shore Support, het optimaliseren van het management van schepen door de betere inzet van ICT vanaf de kust. Projecten waar zich bekende namen aan hebben verbonden als IHC-topman Goof Hamers (Deep Sea Mining), Damen-ceo René Berkvens (Schone Schepen) en Egbert Vuur­steen (Wagenborg) voor Shore Support. 'Als ik geen ceo heb om de case te trekken, hebben wij geen businesscase,' en ‘met deze aanpak hopen wij vooraan te komen te staan,' zegt Bout.Een andere, voor met name de baggeraars belangrijke, businesscase is die van Proeftuin Nederland, samen met Rijkswaterstaat en Boskalis-topmari Peter Berdowski. 'Daarbij gaan we kijken wat we kunnen doen met het Plan Veerman, hoe dit past in de planning van Rijkswaterstaat en hoe we de in­novatieve elementen hierin kunnen versterken.' Om de maakindustrie in Ne­derland te houden, moet deze volgens Bout om te beginnen innovaties ple­gen, vervolgens de financieringen regelen en ook studenten aantrekken en vasthouden, ook op mbo- en hbo-niveau. Om dat te bereiken is het volgens Bout dan ook cruciaal ‘vanuit de businesscases te kunnen laten zien datje ook dingen voor elkaar kunt krijgen.'

YOU SEIZE THE O P P O R T U N IT IE S ■ WE GIVE YOU THE SUPPORT . TOGETHER WE W IL L M A N A G E

A IdLSS H IP P IN G C O N P A N Y

N IE U W E V IS S E R S H A V E N 5 • 8 8 6 1 N X • H A R L I N G E N • ( + 3 1 ) ( 0 ) 5 1 7 4 3 2 7 0 0

Door G.J. de Boer

Gerrit de Boer is redacteur van SWZ Maritime en bekend schrijver van maritieme boeken

Kielleggi ngen Tewaterlatingen

PolluxOp 16 september legde mevrouw Diana de Nooijer, echtgenote van een kapitein van het Nederlands Loodswezen, bij Barkmeijer Stroobos de kiel voor het loodsvaartuig de Pollux (bouwnummer 325, imo 9496953). Over­eenkomstig de traditie werd de kiel gelegd op een muntstuk, in dit geval een oude loodspen- ning. De Pollux is de tweede van een serie van drie waarvoor Barkmeijer in september2010 de opdracht kreeg. De bouw van de eer­ste, de Polaris (bouwnummer 324, imo 9496915), is inmiddels in een vergevorderd stadium en w ord t 18 november te w a te r gela­ten. De derde, de Procyon (bouwnummer 326, irno 9496965), w ord t in 2014 opgeleverd.

Chang Jiang Kou 01Op 10 september is bij IHC Merwede in Kinder­dijk onder grote belangstelling de 12.000 m3- sleephopperzuiger Chang Jiang Kou 01 gedoopt en te water gelaten. Voordat mevrouw Tian Liying, echtgenote van Z.E.de heerZhang Jun, ambassadeur van de volksrepubliek China in Nederland, het baggerschip met de traditionele champagnefles doopte, hadden acht vertegen­woordigers van de Chinese opdrachtgever Yang­tze Estuary Waterway Administration Bureau MOT ieder een rood lint doorgeknipt. De tew a­terlating ging gepaard met een vuurwerkshow en daarna werd een kleurrijke leeuwendans op­gevoerd.Het contract voor het ontwerp, de bouw en op­levering van de sleephopperzuigers Chang J i ­ang Kou 01 (bouwnummer 1259, imo 9564281) en Chang Jiang Kou 02 (bouwnummer 1260, imo 9564281) werd in juli 2008 getekend. De kiel voor de eerste hopperzuiger werd gelegd op 21 december 2010 in Kinderdijk. De tweede hopper w ord t onder supervisie van IHC M er­wede gebouwd bij de Chinese w er f Daoda Heavy Industries in Qidong/Nantong. De bag- gervaartuigen zijn vernoemd naar de monding van de Yangtze-rivier, w aar zij over een af-

De Chang Jiang Kou 01 ve rlaa t de n ieuw bouw hal van IHC

M erw ede in K inderd ijk (foto M artin van Dijk)

stand van 122 ki lometer onderhoudsbagger- werkzaamheden gaan verrichten. Deze rivier vormt de verbinding met Shanghai, de g root­ste haven van de wereld die nog steeds groeit in omvang. Beide baggerschepen zijn specif iek ontworpen voor de hoge stroom­snelheid en bodemeigenschappen van de Yangtze-rivier. Daarom worden de hopperzui- gers uitgerust met de gepatenteerde IHC M erwede Wild Dragon draghead. De belang­rijkste gegevens zijn: tonnages 11.600 bt, 17.535 dwt, afmetingen: L o.a. (IJ.) x B x H (dg) = 132,00 (122,00) x 27,30 x 10,00 (8,37) meter, baggerdiepte 25 meter, diameter zuigbuis 2 x 1000 mm, snelheid 15 knopen. Aan boord is accommodatie voor 37 personen.

De Pollux is he t tw eede loodsvaartuig dat B arkm eijer bouw t

Stan PontoonsBij de Chinese Ganghua Shipyard Co. Ltd. is op 21 september de kiel gelegd voor de Stan Pontoon 12032, de eerste van een serie Stan Pontoons die worden gebouwd in nauwe sa­menwerking met Damen Shipyards. Traditio­neel werden onder de kiel drie munten ge­legd: een euro, een Roemeense Lei en een Chinese Yuan om daarmee de internat ionale samenwerking te symboliseren. Roemeense inspecteurs begeleiden de bouw. De ceremo­nie ging gepaard met een groot vuurwerk. De serie bestaat uit twaa l f pontons met opties op nog eens zes en tien met afmetingen van 30 x11 en 120 x 32 meter. De eerste serie wordt tussen januari en juli 2012 opgeleverd. Als de opties worden omgezet in def initieve op­drachten, dan worden die pontons in de tw e e ­de helft van 2012 in dienst gesteld. De Neptune w ord t ingezet b ij de insta lla tie van windm olenparken

NeptuneBij iHC Merwede in Krimpen aan den IJssel werd op 23 september het zelfvarende DP2- hefeiland Neptune (bouwnummer 723, imo 9616864) succesvol te w ater gelaten. Het con­trac t tussen GeoSea, de o ffshore-waterbouw- specia l is t van de Belgische DEME-groep, en IHC Merwede voor het detai lontwerp, de bouw en oplevering van de Neptune, werd getekend op 16 september 2010. De kiel werd gelegd op 25 maart 2011 en de oplevering is gepland voor januari 2012. Het hefeiland is vernoemd naar Neptunus, de god van de zee. De afmetingen van de Neptune zijn: L x B x H = 60 x 38 x 6 meter, ontwerpdiepgang: 3,90 meter. De Neptune krijgt een kraan met een hijsvermogen van 600 ton. Het hefeiland is uit­gerust met vier palen met een diameter van 3,50 meter en een lengte van 80 meter. Het jacking-systeem is van het type GustoMSC hydraulic pos itive engagement. De Neptune is ontworpen voor het transport en de installatie van offshore-windturb ines en andere zware offshore-constructies. Na oplevering aan Geo­Sea begint de Neptune met het installeren van 48 windturb ines voor de tweede en derde fase van het C-Power offshore w indmolen­park op de Thorntonbank voor de Belgische kust. Daarna word t de Neptune ingezet in Duitse wateren voor de bouw van het Trianel

De Neptune w erd succesvo lte w ater gelaten (foto G.J. de Boer}

W est Borkum II w indmolenpark (45 kilometer ten noorden van het Oostfriese eiland Bor­kum) en het EnBW Baltic 2 w indmolenpark (32 kilometer ten noorden van het eiland Rügen).

Vectis EagleOp 26 september is bij de Chinese scheeps­w er f J iangsu Yangzijiang Shipbui lding de eer­ste van een serie vrachtschepen van het type Super Green 8500 te w a te r gelaten voor Caris- brooke Shipping, de Vectis Eagle (bouwnum­mer YZJ2010-931, imo 9594286). Groot Ship Design heeft het innovatieve 8500 dw t meten­de multipurpose-vrachtschip Super Green in opdracht van de Nederlands/Bri tse rederij ontworpen. Carisbrooke contracteerde ver­

volgens Yangzijiang Shipbuilding voor de bouw van een serie van vier, niet veel later gevolgd door een tweede opdracht voor de bouw van nog eens v ier schepen, maar dan de verlengde versie van 10.000 dwt. Bij het originele ontwerp was al rekening gehouden met een verlenging. De Super Green-schepen hebben een innovatieve boeg die als het ware door de golven snijdt waardoor het schip bij zware zeegang minder stampt. Mede door een specif iek ontworpen onderwaterschip, een grote verstelbare schroef en een eff ic iën­te straalbuis met een diameter van 4,29 meter verwacht Carisbrooke een lager brandstof­verbruik to t 30 procent ten opzichte van ver­gel ijkbaar tonnage.

CalamarBij de aan Bodewes gel ieerde Marpro Ship­yard in Gdansk werd op 14 september de Ca­lamar (bouwnummer 706, imo 9528512) te w a ­ter gelaten. De Calamar is de tweede Bodewes Trader 4030 die de w er f voor AtoB@C Shipping AB in Ystad bouwt. Eerder werd de Delamar (bouwnummer 705, imo 9528500) op 20 juli opgeleverd.

FinnborgOp 30 september is bij Ferus Smit in Leer de Finnborg (bouwnummer 395, imo 9419321) te water gelaten na te zijn gedoopt door me-

De Calamar w ord t de tw eede Bodewes Trader 4030 voor

De Vectis Eagle is de eerste Super Green 8500 AtoB@ C Shipping A B

P c

Tewaterlating van de Finnborg op 30 septem ber (foto G.J. de Boer)

vrouw Mary Ann Simpson, echtgenote van Alfonso Simpson, manager Commercial en Shipping Department van de Peruaanse M i­nera Antamina. De Finnborg is de vijfde van een serie van zes 1A versterkte mpcc’s 14600 die Ferus Smit voor Koninklijke Wagenborg bouwt. Dit type heeft een tonnage van 8911 bt en 4419 fit. De afmetingen zijn: L o.a. (1.1.) x B x H (dg) = 154,60 (148,13) x 17,50 x 11,55(8,15) meter, ruiminhoud 17.415 in3 (615.000 cft), con- ta inercapacite i t 475 teu, waarvan 191 aan dek. De mpcc 14600 word t voortgestuwd door een Wartsi la-hoofdmotor, type 9L32C, van 6118 rpl</4500 kW op een schroef in een straal- buis voor een snelheid van 14 knopen. De op­levering word t medio november verwacht. In de n ieuwbouwhal is de bouw van het zesde en laatste schip van de serie, de Fuldaborg (bouwnummer 402, imo 9559092), inmiddels begonnen met oplevering in juni 2012.

OpleveringenUAL AfricaDe UAL Africa (bouwnummer 760, imo 9529243) werd op 23 september in Delfzijl ge­

doopt door Francien Koek, echtgenote van UAL-directeur Jac Koek en aan Universal Africa Lines overgedragen. Het schip werd op 21 juli bij Bodewes Shipyards in Hoogezand dwarsscheeps te w a te r gelaten. De UAL A fr i ­ca is het eerste schip van het type Bodewes Eco Trader 8250 met een n ieuw type voorste­ven die is ontworpen door Groot Ship Design in Leek, Vrijdagnacht 16/17 september is het schip verhaald naar Delfzijl voor de proefvaart op de Eems die op 19 september werd gehou­den. Na de overdracht vertrok de UAL Africa

de volgende dag voor de eerste reis naar Aberdeen en Antwerpen om projectlading be­stemd voor de olie- en gasindustrie in te ne­men voor Takoradi, Douala, Lobito, Luanda, Soyo en Pointe Noire. De UAL Africa is de eerste van een serie van v ier Eco Traders 8250 die voor rekening van Nescos Shipping in Hoogezand w ord t gebouwd om langdurig te worden vercharterd aan UAL in Capelle aan den IJssel.

Abis Bordeaux en Abis Bremen Een dubbeldoop komt niet zo vaak voor, maar op 9 september werden in de Nieuwe Vissers- haven in Harlingen twee schepen van Abis Shipping kort na elkaar gedoopt. Doopvrouwe van de Abis Bordeaux was Els van den Berg- Verouden, echtgenote van W.A. van den Berg, en van de Abis Bremen Juliette de Bruin, partnervan C.H.A. Collee. Beide heren zijn commissaris van Abis Shipping Company.De Abis Bordeaux (bouwnummer HDFS2008- 25, imo 9545039) werd op 22 juni 2010 te water gelaten bij Hangzhou Dongfeng Shipyard en op 20 april opgeleverd aan Beheer ms Abis Bordeaux. Via het Panamakanaal werd de reis naar de thuishaven Harlingen gemaakt. Het casco van de Abis Bremen (bouwnummer 108, imo 9612533) werd gebouwd bij Partner Sp zoo in Stettin en kwam op 11 mei gesleept door de mslb Taucher 0 ’W ulf f 5 in Harlingen aan om te worden afgebouwd. Dezelfde sleepboot leverde op 20 juli ook het casco van het zesde en laatste schip van de serie, de Abis Breskens (bouwnummer 109, imo 9612545, te water gelaten op 23 mei), af in Harlingen. De belangrijkste gegevens van de Abis B-schepen zijn: tonnages 2978 bt, 1384 fit

De UAL A frica met de opvallende nieuwe boeg Ifo to B.H.F. SpruitI

De Abis Bremen (foto G.J. de Boer)

en 3900 dwt; afmetingen: L o.a. (1.1.) x B x H (dg) = 89,95 (84,95) x 14,00 x 6,80 (5,35) meter. De voortstuwingsinsta l lat ie bestaat uit een MaK Caterpil lar-hoofdmotor, type 8M20C, van

De Stade tijdens de eerste re is in W illemstad/Curagao (foto Kees Bustraan) 2065 rpk of 1520 kW V O O r een snelheid van 13knopen. De containercapacite it is 214 te u . De schepen worden bevracht door Amasus Ship­ping in Delfzijl.

J-■ . —• — ■ —

__x *

De A bis Bordeaux (foto G.J. de Boer)

StadeOp 26 juli 2010 werd de Stade (bouwnummer 567312, imo 9535620) door Damen Shipyards Yichang Co. overgedragen aan Eckhoff GmbH & Co KG, Jork, die het schip onderbracht bij Stade BV, St.John's/Antigua. Het schip was op 26 oktober 2010 te water gelaten. De Stade vertrok begin augustus voor de eerste reis van Shanghai naar Brazilië. De CombiFreigh- te r 11000 meet 7878 bt, 3939 nt en 11.105 dwt. De afmetingen zijn: L. o.a. (I.l.) x B x H (dg) = 145,63 (138,62) x 18,29 x 10,30 (7,40) meter. Dit type heeft twee ruimen met tussendekken: ruim I 5370 m3 of 189.640 cft, ruim II 9420 m3 of

Opleveringen van het type CF 11000naam imo bnr. opdrachtgever opleveringUta 9369069 567301 Uta Schif fahrts GmbH, St.John's/Antigua 5-feb-2007Yepa > Maxima 9369071 567302 Maxima Shipping C.V., Wil lemstad/Curaçao 5-jul-2007Alexia 9369083 567303 Alexia Shipping C.V., Willemstad/Curaçao 3-ja n-2008Marina 1 9369095 567304 MMS Marina 1, St.John's / Antigua 8-aug-2008Katharina 9438573 567305 Intersee, Haren/Ems 20-a ug-2008Leandra 9438585 567306 Intersee, Haren/Ems 19-dec-2008Boris 9511636 567307 CV SO Boris, Rotterdam / St.John's -rnei-2010Elvira 9511648 567308 CV SO Elvira, Rotterdam / St.John's -mei-2010Rotes Kliff 9535591 567309 Eckhoff GmbH & Co KG, Jork/St.John ’s 30-jun-2010Jork 9535606 567310 Eckhoff GmbH & Co KG, Jork/St.John ’s 30-nov-2010Wenningstedt 9535618 567311 Eckhoff GmbH & Co KG, Jork/St.John ’s 31 jan 2011Stade 9535620 567312 Eckhoff GmbH & Co KG, Jork/St.John ’s 31 jul 2011

332.664 cft, totaal 14.790 m3 of 522.304 cft. De containercapacite it is 302 teu in de ruimen, 369 teu op de luiken, totaal 671 teu, waarvan zestig met reeferaansluit ingen op dek. De twee dekkranen aan stuurboord hebben een SWL van elk 80 ton tot 14 meter, 60 ton op 19 meter, 40 ton op 26 meter en 32 ton op 34 me­ter, in tandem maximaal 160 ton. De voortstu- wingsinsta l lat ie bestaat uit een MaK-hoofd- motor, type 9M32, van 5870 rpk of 4320 kW, op een verstelbare schroef met een diameter van 4200 mm voor een snelheid van 14 knopen. De boegschroef heeft een vermogen van 650 kW. De bunkercapacite it is 635 m3 HFO en 60 m3 MGO. Aan boord is accommodatie voor veer­tien personen. De Stade is de twaalfde en laatste CombiFreighter 11000 die vanaf feb ru ­ari 2005 door Damen is opgeleverd.

AthenaIHC Merwede heeft de zelfvarende snijkopzui- ger Athena (bouwnummer 1261, imo 9548603) opgeleverd aan Van Oord. De Athena werd op12 februari in Kinderdijk te water gelaten. Bij IHC Merwede in Kinderdijk is momenteel de identieke Artemis (bouwnummer 1262) in aan­bouw waarvoor de kiel werd gelegd op 22 de­

cember en oplevering in juli 2012. De Athena en Artemis behoren met een totaal geïnstaI leerd vermogen van 24.650 kW tot de sterkste zelfvarende snijkopzuigers van de wereld. De belangrijkste gegevens van deze baggervaar- tuigen zijn: 7812 bt en 2344 nt, L o.a. x B x H (dg) = 131,50 x 27,80 x 9,00 (6,60) meter. De maximale baggerdiepte is 32,4 meter. De Athena en Artemis zijn voor baggerwerk in­zetbaar tot 15 mijl uit de kust of 20 mijl uit de haven en bij een golfslag van minder dan 2,5 meter zelfs nog verder. De diameter pijp lei­ding is 1000 mm. De energievoorziening is d ie ­sele lektrisch (binnenboord baggerpompen 2x 5000 kW, onderwaterbaggerpomp 5000 kW en maximum snijkopvermogen 7000 kW). De snel heid is 10,8 knopen. Aan boord is accommo­datie voor vijftig personen.

StornesHet nieuwe flexibele vaIpijpschip Stornes is op 24 september aan de Wilheiminakade in Rotterdam gedoopt door mevrouw J. van Von­no, echtgenote van oud-commissaris W. van Vonno. De Stornes (bouwnummer YR02007- 215, imo 9549035) werd op 25 maart 2006 be­steld bij Yantai CIMC Raffles Offshore Co. Ltd.

De Stornes kwam op 22 septem ber in Rotterdam aan

waarna op 10 januari 2008 het eerste staal werd gesneden. De kiel werd gelegd op 18 november 2008 en de tewaterla t ing vond plaats op 20 augustus 2010. De Stornes werd op 16 juni opgeleverd en is met een laadcapa- citeit van 27.000 ton na de Tertnes en Nordnes het derde en grootste flexibele valpijpschip in de Van Oord-vloot. Het DP2-schip wordt inge­zet in de olie- en gasindustrie voor de zeer accurate bescherming van onder andere pijp­leidingen en kabels to t een diepte to t 2000 meter, maar de Stornes is ook inzetbaar als zelf ladende en -lossende bulkcarr ier met zes ruimen. Een ruim is ingericht voor de stenen stortinstallat ie met een capacite it to t 3000 ton per uur en de ROV. De gegevens van de Stor­nes zijn: 19.950 bt, 31.640 dwt, L o.a. x B x H (dg) = 175,00 x 26,00 x 14,50 (10,67) meter. Het schip w ord t voortgestuwd door twee hoofd­motoren van Rolls-Royce Marine A/S Dep. Engines-Bergen, type B32:40L8P met een ver­mogen van 8000 kW op twee schroeven voor een snelheid van 14,7 knopen. De drie boeg­schroeven in tunnels hebben een vermogen van 3x 1500 kW en de twee intrekbare roer­propellers 2x 2200 kW. De bunkercapacite it is 1137 m3 HFO en 620 m3 MDO. Aan boord is ac ­commodatie voor 56 personen.

De Athena tijdens he t passeren van de H e f in Rotterdam op 22 septem ber

u AV E R I T A

MOVE FORWARD WITH CONFIDENCE

Bureau Veritas Marine Nederland

Nationaal netwerk van 2 vestigingen (Rotterdam en Groningen) en 60 medewerkers.

Leveringsprogramma: ontwerp beoordeling, evaluaties,inspecties en certificering.

Activiteiten in scheepsbouw, scheepvaart en offshore industrie.

Vestiging Rotterdam Vissersdijk 223 - 241 3011 GW ROTTERDAM

POSTBUS 4600 3000 BA Rotterdam

Tel. 010-282 26 66 Fax. 010-241 10 00

Vestiging Groningen Marcellus Enantslaan 1A 9721 TK Groningen

Tel: 0 5 0 -3 1 2 07 56 Fax: 0 5 0 -3 1 4 14 64

Bekijk ook onze website www.veristar.com.

BureauVeritas

ij»

De Noble Globe Trotter I b ij Huisman Equipment in Schiedam

Sea FoxtrotSeacontractors in Vlissingen heeft een tw e e ­de Shoalbuster 3209 aangeschaft die op 15 september in Vlissingen aan de Piet Heinkade door Marieke van Beek Sea Foxtrot (bouw- nummer 571651, imo 9605449) werd gedoopt. Het casco, dat op 12 november 2010 bij Da­men Shipyards Kozle Sp zoo in Kedzierzyn-Ko- zle als bouwnummer 1161 te water werd gela­ten, kwam op 31 januari achter de mslb Zeus in Dordrecht aan waarna de werkboot in Har- dinxveld is afgebouwd. Als bouwnummer 571651 werd op 2 augustus de proefvaart ge­houden in Rotterdam Europoort. De gegevens zijn: 327 bt, 98 nt, afmetingen: L o.a. (I.l.) x B x H (dg) = 32,27 (30,00) x 9,35 x 4,40 (3,40) meter. De Shoalbuster 3209 w ord t voortgestuwd door twee Caterpi llar-hoofdmotoren, type 3512BTA/C, totaal vermogen 3344 rpk of 2460 kW, op twee schroeven in straalbuizen voor e e n tre kkra c ht va n 49,3 to n.

Noble Globe Trotter Op 1 oktober is in Schiedam het boorschip Noble Globe Trotter I (bouwnummer M 4001, imo 9540845) gedoopt door mevrouw G. Shar­pe, echtgenote van Peter Sharpe van Shell. Het nieuwe boorschip was op 19 juli in de Wil- tonhaven aangekomen om door Huisman Equipment te worden uitgerust met een boor­toren. De 34.114 bt metende Noble Globetrot­ter I is op 18 mei opgeleverd door STX Dalian (STX Offshore & Shipbuilding Co. Ltd.) aan Noble GT Holding LLC, Monrovia voor Noble Drilling U.S. LLC in Sugar Land (Texas). Bij de­zelfde w er f is ook de Noble Globetrotter II in aanbouw die in 2013 w ord t opgeleverd. Beide boorschepen zijn gebaseerd op het ontwerp van het Huisman Huisdril! 12000 boorschip. Dit type kan boren to t ruim 3000 meter onder de zeespiegel en vanaf de zeebodem tot 13.000 meter diep. De DP3-boorschepen zijn 189 me­ter lang, 31 meter breed en hebben een d iep­gang van 8 meter. Zij hebben een draagver­mogen van 18.000 ton. Aan boord is accom ­modatie voor 180 personen. Voor beide sche­pen is een tienjarig contract afgesloten met Shell. De multipurpose-boortoren voor de No­ble Globetrotter II is op dit moment in produc­tie in de nieuwe 66 meter hoge, 57 meter bre­de en 59 meter lange Huisman-productiehal

met een hijsvermogen van 1200 ton. Deze hal werd op dezelfde dag eveneens gedoopt en wel door mevrouw J. Robertson, Executive Vice President van Noble Corporation.

De Sea Foxtrot is van het type Shoalbuster 3209 (foto M. Coster)

VerslagDoor G.J. de Boer

Zien en belevenning Scheepvaartmuseum

Met koningin Beatrix als eregast vond op zaterdagavond 1 oktober de officiële heropening plaats van Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. De vorstin kwam met haar privéjacht De Groene Draeck aan bij het museum, waar ze twee tentoonstellingen be­zocht. Ook de andere 700 gasten arriveerden via het water voor het evenement. De volgende dag was het prachtige museum weer open voor publiek. Bezoekers konden niet alleen het gerenoveer­de museum en de nieuwe tentoonstellingen bezoeken, maar ook de Clipper Stad Amsterdam bezoeken die speciaal voor de ope­ning voor een dag aan de steiger van het museum was afgemeerd.

Het Scheepvaartmuseum is vanaf 1973 gevest igd In 's Lands Zeema­gazijn, één van de grootste gebouwen uit de Gouden Eeuw in Am ­sterdam dat in 1656 werd gebouwd door s tadsbouwmeester Daniël Stalpaert als pakhuis van de Amsterdamse oorlogsvloot. Ruim 350 jaar later is het Zeemagazijn nog altijd een indrukwekkend en karak­terist iek gebouw dat als het ware maritieme geschiedenis ademt. Het Scheepvaartmuseum is in de periode 2007-2011 ingrijpend ver­bouwd en aangepast aan de wensen van de moderne museumbe­zoeker. Ook zijn er nieuwe ruimtes ingericht voor vergaderingen, bij­eenkomsten en feesten. Tijdens de renovatie heeft de binnenplaats, het Open Pleyn, een nieuwe glazen overkapping gekregen. Geïnspi­reerd door een w indroos die op oude zeekaarten voorkomt, ont­wierp arch itect Laurent Ney een zelfdragende constructie met hon­

derden stukken glas in een metalen frame. Hierdoor kreeg de binnenplaats een totaal nieuwe functie als centraal plein en als evenementenlocatie. Het overdekte Open Pleyn is bovendien een prachtige locatie voor grote diners en feesten, met een capaciteit (tot 1000 gasten) die uniek is voor Amsterdam. Vanaf het vrij toegan­kelijke Open Pleyn kan de bezoeker makkelijk zijn weg vinden, niet alleen naar de tentoonstell ingen en attracties, maar ook naar de bi­blio theek met 40.000 boeken van na 1850 (de oudere collectie ligt in depot), het restaurant Stalpaert met uitzicht op de terrassen aan het w a te r en de museumwinkel Het Pakhuys. De restauratie, die van kap to t kelder € 58 miljoen euro kostte, werd gef inancierd door twee ministeries. Vermeldenswaard is dat voor de unieke overkapping liefst zeventig vergunningen nodig waren omdat het Zeemagazijn

Gerrit de Boer is redacteur van SWZ Maritime en be­kend schrijver van maritieme boeken

een Rijksmonument is. M et de nieuwe aanpak van de presentatie was nog eens een bedrag gemoeid van € 17,5 miljoen dat het muse­um bij 36 bedrijven, twaa lf fondsen en meer dan 200 particul ieren b ijeengebracht heeft.

BelevenNa de komst van de replica van het VOC-schip Amsterdam in 1991 is het museumpubliek veranderd: meer gezinnen en meer scholen. Het was een van de redenen voor de vern ieuwingsoperatie, die wel lan­ger duurde dan oorspronkeli jk gepland, maar van de drie te renove­ren Amsterdamse musea sloot het Scheepvaartmuseum als laatste de deuren en opende die weer als eerste. In het drastisch gereno­veerde museum is nog steeds veel te zien, maar nu ook van alles te beleven. De presentatie is grondig aangepakt. N ieuw is de attractie De Zeereis, een heel bijzonder en spannend virtueel avontuur op zee. De bezoeker ziet een evenbeeld van Michie l de Ruyter die in het Zeeuws barse bevelen geeft aan het begin van de reis. Tijdens de presentatie aan de pers werden op 25 september dertig journa­listen op instructie van Carlo Boszhard aan het roeien gezet. W aar­om het getrek aan de stangen op de video moest, werd aan het eind van de tw int ig minuten durende zeereis pas duidelijk: op het scherm roeiden de journal isten opeens het Oosterdok over, naar het muse­um. Eenmaal buitengaats zijn de opvarenden -bezoekers van het Scheepvaartmuseum- al snel verwikkeld in zeeslagen en worden zij aangevallen door schepen uit verschil lende eeuwen tegeli jk. Het gaat allemaal snel en flitsend, de bezoekers komen ogen te kort. Ondertussen is hun schip dan al in een storm verzeild geraakt en beleeft men op real istische wijze de torpedering van de Tubantia op 16 maart 1916.

TentoonstellingenDe collectie is nu in thema's onderverdeeld, met in totaal elf ten-

De co llec tie globes is wereldberoem d

toonstell ingen over hoe de walv is door de eeuwen heen veranderde van bejaagd monster in bedreigde diersoort, de Gouden Eeuw, de moderne haven van Amsterdam met een spectacula ire, tw int ig me­ter lange maquette van het hele havengebied tussen Amsterdam en IJmuiden. Voor de allerkleinsten is er de voorstell ing Matje & Roos­je en Circus Zee, een magische zeereis. In zeven objecttentoonstel- lingen zijn de opval lendste stukken uit de col lect ie van Het Scheep­vaartmuseum geëxposeerd. Op de eerste verdieping staan 74 van de 1800 scheepsmodellen die het museum bezit. Er word t niet meer zo veel mogel ijk getoond, maar een selectie. Elk museumstuk verte lt zijn eigen verhaal en nodigt de bezoeker uit om op zoekte gaan naar details, interactief en persoonli jk. Iedereen kan zelf bepalen hoeveel informatie hij oproept. Daarmee w ord t het museumbezoek een spannende en emotionele ontdekkingstocht door vij fhonderd jaar mari tieme geschiedenis. De attracties, tentoonstel l ingen en twee schepen (de Amsterdam en Christiaan Brunings) maken een bezoek aan Het Scheepvaartmuseum tot een inspirerende belevenis voor jong en oud. Amsterdam heeft er een prachtig museum bij dat zich kan meten met de andere gerenommeerde maritieme musea in de wereld.

Info: w ww .hetscheepvaartm useum .n l. Zie voor m eer foto 's en een film pje over he t museum ook w ww .sw zon line .n l.

or de unieke overkapping van het Open Pieyn w aren m aar lie fs t zeventig vergunningen nodig

Huisman zoekt Naval Architects/Marine Engineers“Our technology makes it possible, our people make it happen”

Huisman Equipment in Schiedam is een internationaal erkend bedrijf met ruime ervaring in het ontwerpen en bouwen van zware constructie-installaties voor ‘s werelds grootste offshore bedrijven. Onze producten zijn onder te verdelen in kranen, boor- en pijpleginstallaties en lieren. Om de integratie van deze systemen in schepen en offshore platformen zo efficiënt rnogelijk te maken zijn wij recent met een nieuwe scheepsbouwkundige afdeling begonnen. Tegenwoordig biedt Huisman niet alleen equipment aan maar ook het ontwerp van schepen waar deze equipment op geplaatst kan worden. Direct vanaf concept gaat de ontwikkeling van de equipment (hand in hand) samen met het ontwerpen van het schip. Deze aanpak leidt tot een heel compact en zeer geoptimaliseerd ontwerp. Vanwege deze nieuwe ontwikkeling zijn we op zoek naar een aantal nieuwe collega’s met achtergrond in scheepsbouwkunde en marine systemen.

www.huismanequipment.com Jfuisman

Maritieme prijzenDoor ir. C.M. van Hooren

Chris van Hooren is voorzitter van de Timmersstichting

Tien jaarTimmersprijsIn 2001 vond het eerste Timmers-ontwerperscongres plaats hij Van der Giessen de Noord in Krimpen aan den IJssel en op woensdag 15 juni 2011 het tiende bij Damen Shipyards in Gorinchem. Dit nummer van SWZ Maritime bevat samen­vattingen van de presentaties zoals gegeven op dit jubileumcongres. Maar eerst een korte terugblik.

De Nederlandse scheepsbouw had het in de jaren negentig moeilijk, maar w is t zich door specialisat ie goed staande te houden. Specia l i­satie kan alleen succesvol zijn wanneer het ontwerp op ingenieuze en innovatieve wijze optimaal op de door het schip te vervullen taak w ord t afgestemd. De inbreng van de ontwerper is hierbij cruciaal.In die tijd waren de Neder landse ontwerpers veelal op de achter­grond actief. Door de ontwerpers meer naar buiten te laten treden, zouden ze elkaar extra kunnen inspireren en tevens hun belangrijke rol voor de specia listische Nederlandse scheepsbouw kunnen on­derstrepen. Een door Wim Timmers opgerichte stichting wilde hier verbetering in brengen middels een jaarli jks te houden ontwerpers- congres met een daaraan verbonden prijs.Samen met de VNSI heeft het bestuur van de stichting inmiddels t ien ontwerperscongressen georganiseerd. Op basis van de schr i f ­telijke inzendingen en de presentaties op het ontwerperscongres werd ieder jaar de VNSI-Timmersprijs toegekend. Alle jaren heeft

Tijdens he t tiende ontw erperscongres ontvingen a lle oud-w innaars een gedenkpenning

het congres gastvr ijheid genoten binnen de inspirerende omgeving van bedrijven die actief zijn op maritiem gebied. Dank daarvoor! Thans dringt zich de vraag op of het streven van de stichting succes heeft gehad. Ik ben van mening dat dit zeker het geval is. Tijdens tien congressen hebben vijftig, doorgaans jonge, ontwerpers boei­end verteld over hun innovatieve werkzaamheden. De inzendingen waren immer zeer divers en van hoog niveau. Het was voor het be­stuur van de stichting dan ook niet altijd makkelijk een w innaar aan te wijzen.Het hoge niveau en diversiteit van de inzendingen moge wederom blijken uit de samenvattingen van de verschil lende bijdragen aan het t iende congres in dit SWZ-nummer. Daarin ontbreken helaas de presentaties van Sjoerd Wille (TU Delft/Shell) en Maarten Nijland (Wartsi la) omdat de betrokken bedrijven, in verband met ve r trouwe­lijke elementen in de betreffende onderzoeken, publ icatie niet op prijs stelden.De presentatie van Sjoerd Wille handelde over een door hem ont­wikkeld mathematisch model voor de interactie van drijfi js met af­gemeerde, conische offshore-constructies. Inzicht in deze interac­tie is van belang gezien de toenemende ontwikkelingen op olie- en gasgebied in diepe polaire wateren.De presentatie van Maarten Nijland (Wartsi la) handelde over ver­schil lende verbeteringen in het ontwerpproces van straalbuis- schroeven waardoor beter dan voorheen de maximaal haalbare prestatie kan worden gerealiseerd.De jury heeft de inzendingen van Ma uk Tilanus en Bart van Oers ge­nomineerd voor de VNSI-Timmerspr ijs 2011. Deze w ord t t ijdens het Mari t ime Awards Gala op 3 november aan de uiteindelijke w innaar uitgereikt.Na het t iende ontwerperscongres heeft W im Timmers te kennen ge­geven zijn inbreng in en bijdrage aan de St ichting te zullen beëindi­gen. Op deze plaats wil ik Wim, mede namens alle deelnemers aan de tien congressen en het bestuur van de Sticht ing, zeer bedanken voor zijn bijdragen.Het doet me groot genoegen te kunnen melden dat het bestuur van de stichting heeft besloten haar activite iten te continueren. Well icht gaat de uitvoering van de ontwerperscongressen op een andere wijze plaatsvinden. De daaraan verbonden prijs blijft evenwel naar de heer Timmers worden vernoemd.

Door W. Shi, Msc

Real "ime Testing Onboard a DredgerHow Dynamic Load Influences Fuel Consumption and NOx Emission

The shipping industry faces more and more stringent environmental and emission regulations. One of the factors that may influence fuel consumption and NOx emis­sion is a vessel's dynamic load. Therefore, for the first time ever, realtime tests were conducted onboard a trailing suction hopper dredger to uncover the dynamic load's impact and to use this knowledge to meet the demands of future regulations.

W hat is the price of transportation? In terms of cost/pro fit ratio, shipping is the cheapest (financially) and cleanest (environmental­ly). However, this is only half of the truth. Shipping consumes more energy than its competitors and has a big environmental impact. Be aware tha t th e shipping industry, in part icular engine manufactu­rers, faces increasing pressure to develop solutions that comply with existing and ongoing emissions regulations. In addition, fo l lo ­wing the automobile industry, future emission regulations may also take into account a ship's operational profile, in which the impact from dynamic load would be included.To uncover the impact of dynamic load on fuel consumption and N0x emission, a joint research pro ject is being carried out onboard a tra il ing suction hopper dredger by M i l Holland and TU Delft. For the f irs t time, extensive and complete measurements of the entire ener­

gy system of a trai l ing suction hopper dredger have been taken real time onboard, a llowing fo r th e impacts of dynamic load to be un­covered.When operating a t the constant nominal engine speed, during t ran ­sient operations, the fuel supply system can fo l low the dynamic load to the engine, but the air supply system's performance delays. As a consequence, dynamic load has minor inf luence on the fuel con­sumption, but does impact the N0x emission, as shown in figure 1. During accelera tion, specif ic N 0x emission is lower, where during deceleration, specific N0x emissions are higher. Effectively, the im­pacts from dynamic load are neutralized. When compared to the equivalent steady state operation, it consumes a simi lar amount of fuel and emits a similar amount of N 0 i as shown in figure 2.The important message is that in the application of constant engine

Figure / . Fuel consumption and NOx em ission in trans ien t operations (constant engine speed)

Wei Shi is een PhD kandidaat bij de TU Delft, 3mE, SDPO met onderzoek naar 'fuel consumption and exhaust emission conditions from ships in dy­namic operations'. Hij werkt ook in R&D als projectleider bij MTI Holland BV, waar hij zich bezighoudt met de dynamiek van de installaties aan boord van baggerschepen

: ISO

, 1 »

»

m

O «tynsmiE i t o K f y t l « ! * (Hfnams « r a d y t laK f

Figure 2. Comparisons o f to ta l consumed fue l and air, em itted NO Iconstant engine speed)

speed, dynamic load has only limited impact on the total consumed fuel and air and the total emitted NO .

X

Figure 3 shows specific fuel consumption and NOy emissions when operating with dynamic loads at variable engine speed. Equivalent to the operations with constant engine speed, the dynamic load again has minor impact on the fuel supply system. However, it now leads to completely different NOx concentrations in the exhaust gas and less air supplement, result ing in more power specif ic NOx emis­sion.Remarks: due to incomplete measurements, the impact of dynamic load on fuel consumption and NO^ emission w ith variable engine speed cannot be exactly quant if ied from figure 3. Indicat ions are very clear that, in terms of N 0 < emission, the power train w ith con­stant engine speed (for instance the diesel-electr ic driven system) wil l outperform a power train w ith variable engine speed (for in­stance the diesel d irect driven system).We developed a f irs t principle simulation model specif ical ly for a tra il ing suction hopper dredger. The block diagram is given in figure 4. Being matched and validated by the extensive dataset col lected from onboard measurements, it is capable of predicting the fuel consumption and NOi emission from various operational profiles.An important feature of the developed computer model is the modu­lar structure. By improving existing subsystems with new versions,

and/or adding/reducing subsystems, it can be implemented to other energy system arrangements of dif ferent ship types, predicting the fuel consumption and exhaust emissions (or testing the feasibi l i ty of new strategies on fuel saving and exhaust emission reductions). Its application is therefore not limited.

Figure 4. B lock diagram o f the f irs t p rinc ip le sim ulation m odel

m

\

%

.

SB *r

34m

r ~

Figure 3. Fuel consumption and NO emission in dynamic operations (variable engine speed)

Door Ir. B.J. van Oers

Improving the Early Stage Design of Service VesselsA Packing-Based Approach

Over the past decades, Dutch maritime industry has specialised successfully in the design, production and operation of service vessels. These vessels, such as dredgers, frigates, and crane ships, perform demanding operations at sea using large and complex systems. Designing a service vessel so that it is competitive is not straightforward, however. The packing-based design approach in this ar­ticle intends to help increase competitiveness by creating more 3D ship de­signs, with more detail, at much less effort.

To be of value, a service vessel must have the fo l lowing characte­ristics. Firstly, the ship has to have the relevant systems, both those required to perform the mission, such as a large crane or drill ing derrick, as well as a multitude of support systems, such as for power generation and distribution. Secondly, systems must be inte­grated in a coherent ship configuration so that they f it and work correctly, a crane’s position, for instance, should not interfere with fl ight deck operations. Thirdly, the whole ship’s performance, in terms of fo r example stability, buoyancy, speed, and sea-keeping, must enable the use of the ship’s systems in the required environ­ment, such as a l low drill ing operations until sea state 5. Furthermore, the naval a rch itect faces many options during the ear­ly design process of a service vessel. For example, multiple systems may be suitable to fulf il part of the mission, systems can have d if ­ferent positions in the ship and, lastly, one can choose (within owner-defined limits) the required performance the ship should

have. These options, in turn, give rise to a large number of a lterna­tives, some of which wil l be interesting, others less so. Investigating these alternatives thoroughly is important, as a suitable combin­ation of systems, configuration and performance should help ensure the service vessel is competit ive.Unfortunately, such a thorough invest igation is currently prohibi­tively t ime-consuming, for two reasons. First, predicting the ship's performances requires appropriate input and means one must f irst choose systems and create a ship configuration, a process that re­quires quite some human effort. In addition, the process of choosing systems, creating a configuration and predicting performances must be repeated for every alternative of interest, w hich greatly in­creases human effort. As a result, naval architects currently consi­der only a a small number of alternatives and resort to assumptions and rules-of-thumb to make up fo r the limited numbers.

Figure 1. D ifferent ob ject types used to represen t sh ip systems

Bart van Oers werkt als naval architect bij de Defensie Materi eel Organisatie (DMO) en is verantwoordelijk voor de ontwik­keling van conceptontwerp-tools voor marineschepen en het implementeren daarvan in het verwervingsproces

Figure 2. Objects packed inside the position ing space

The Packing ApproachThe design approach presented in this short art ic le offers naval ar­chitects the means to vastly increase the number of alternatives by reducing the effort to generate them (refer to [1] for details). This should enable a more thorough investigat ion of interesting combin­ations of systems, configurations and performance levels during the early stage design of service vessels and, in turn, might help naval architects to design more competit ive service vessels.The design approach (shown in figure 4) consists of a search algori­thm that, in combination w ith a packing-based parametric ship des­cription, searches for designs that comply with feasib i l ity require­ments (such as the ability to float upright). When successfu l, it can automatically generate a large number of feasible, three-d imensio­nal ship configurations from which the naval arch itect can select those deemed most suitable.The approach is perceived to have two main benefits. Through au­tomatical ly generating a large set of three-d imensional conf igurati ­ons, one can study a broad range of dif ferent options thoroughly, that is, by actually choosing systems, creating a configuration and predicting its performances. Secondly, ensuring the designs are feasible allows the naval architect to focus on identifying and set­t ling trade-offs between conflic t ing features of the design, regard­less of whe ther these are systems, configurations or performance levels (note, the process to investigate and select a design is not discussed; re fe r to [2] fo r details).The packing approach uses six object types to describe the ship; envelope, subdivision, hard, soft, free space and connection (see figure 1 for some examples). Input parameters from the search algo­rithm, combined with human input, determine the objects ' shape and size, position and weight.Envelope and subdivision objects are straightforward, they repre­sent the ship’s hull, superstructure, decks and bulkheads. Hard ob­jects represent those systems that cannot change shape w ithout loss of function, fo r example a gas turbine or drill ing derr ick, while soft objects represent systems that can change shape, for example, a fuel tank or accommodation area. Free space objects provide a free space around other systems, to mimic the working area of a crane or the firing arc of a gun, for instance. Lastly, connection ob­jects represent large connections between the ship’s systems, such as the air intakes and exhausts of the propulsion plant, as well as t ransport routes.The set of objects describing the ship is packed into a box-shaped

Figure 3. Two o f the sh ip types the pack ing approach has been applied to: d r il l sh ips and

friga tes

posit ioning space - larger than the ship’s dimensions - (see figure 2). The use of this box il lustrates the heritage of the parametr ic ship description. It was derived from a wel l-known class of mathemat­ical problems: 'packing problems' (re fe r to [3] fo r an overview).A simple set of overlap rules ensures a coherent configuration. Overlap management changes the objects ' shape and position to enforce the overlap rules. It fo l lows a fixed, user-defined packing sequence. Packing continues until all objects are placed, or until an object fails to find a suitable position.When all objects are packed successfully, performances are pre­dicted (such as initial stability) and converted into objectives and constraints. The result ing configuration is stored together with the performance data, while the objectives and constraints are used by the search algorithm to alter parameter values in the search for new configurations that comply with feasibil ity requirements.The packing approach has three key features. First, it can alter the entire ship configuration, that is, shape and size of hull and super­structure, and the arrangement of systems, to investigate a wide range of designs w ithout human interaction. It can also describe ships w ith a variable packing density, which is needed to handle both weight-driven and space-driven ships, as well as spacious ships w ith improved performances (for instance, the enlarged ship concept). Furthermore, the packing approach is re-useable, and was applied to f rigates, mine-counter-measure vessels, and drill ships (see figure 3). Refer to [1] for details.

Investigating Ship ConfigurationsThe search algorithm NSGA-II (see [4]) repeats the packing process thousands of t imes to search for feasible configurations (figure 4). The constraints used by NSGA-II concern the basic feasib i l ity re­quirements: all systems f it and work, and the entire ship f loats up­right in stable condition w ith limited trim, has suff ic ient reserve

TOGETHER WE CREATETHE BEST CONDITIONS!

Striving for the best solution for propulsion had been our goal for almost 40 years.

Our product range includes efficient, easy maintenance products from well reputed

manufacturers, and a comprehensive basic stock. Highly qualified engineers and ship's mechanics

are at your service.

We have excellent working relations with our suppliers so that we can keep our promises.

This will assure you of the best thought solutions and excellent after-sales service. A vast number

of ship owners, shipping companies, shipyard and outfitters are therefore our permanent customers.

CONSULTING - SALES - COMMISSIONING - STOCKIST • MAINTENANCE - SERVICE

r& iHtiC l n t t *

R R H K Hamilton

AfORtS

w e t f z l c t f t 1

AMW-MARINEAMW-MARINE-Veersedijk 99-3341 LL Hendrik-ldo-Ambacht - NL-T.+31 78 681 0100-F.+31 78 681 8878-www.amw.nl-info@amw.nl

MERWEDE

Onze technologie heeft ons marktleider gemaakt. Nieuwe technologie gaat ervoor zorgen dat we dat blijven. Die uitdaging ligt er voor jou bij IHC Merwede.

M e d e d o o r onze g roe ien d e o rde rp o r te fe u i l le zijn w i j v o o r versch i l lende business un its op zoek naar hoo go pge le ide technic i . W i j zoeken o n d e r andere:

• Structural engineer • Senior/lead engineer• System engineer * Global sales manager

W erke n bij IHC M e rw e d e b e te ke n t w e rke n aan g roo tse pro jec ten .W e zijn w e re ld m a rk t le id e r in de b o u w van gespecia l iseerd bagge rm a te r iaa l en com p lexe cus tom -bu i l t -o f fsho re schep en . Vele to n n e n staal d ie d o o r de kennis en kunde van onze m ensen to t leven kom en. W e b o u w e n ech ter n ie t alleen schepen, m a a r o n tw ik k e le n o o k h oo gw aa rd ig e q u ip m e n t v o o r d ie schepen en c o m b ine re n en in tegre ren d i t w a a r re levant.Z o n d e r de b ijd rage van onze m e nsen - hoe klein som s o o k - ro l t e r geen schip van de hel l ing af. En d ie b ijd rage w o r d t bij IHC M e rw e d e g roo ts be loond.

Kijk voor meer informatie over bovenstaande vacatures en andere vacatures op onze site.

The technology innovator. W W W . î h C jO b s • IT! I tw itter.com /ihcjobs

O u te r loopT N a v iI H irW iecr r t m t s w a r e n p t i k f s ï

Figure 4. O verall p rocess: na va l a rch itec t steers search process using a double loop

buoyancy to cope with damage due to flooding and meets speed and endurance requirements. Only a single objective is used: pack­ing density, to generate relatively compact ship configurations. When successful, the search process finds a large and diverse set of ship configurations, all of which meet feasibil ity requirements.The naval arch itect uses the designs to investigate the many opti­ons, fo r instance, the impact of hull shape on required fuel capacity and the impact of warship payload on displacement (see figure 5).

Increasing CompetitivenessIn conclusion, the packing-based ship descript ion, combined with the search algorithm, described in this short article can successfu l­ly generate a large set of service vessel designs that dif fer with res- p e c t to their systems, configuration and performance.The naval arch itect can use this set to invest igate thoroughly a broad range of a lternatives early on in the design process of service vessels, before settling upon a smaller set of suitable - and hopeful­ly more competit ive - alternatives worthy of more detailed investi­gation.

qflP 'HPI RHf M PI f rp w u r t i l J h * l * u 4 t f t t t f 4 I M « m i l l

Figure 5. Investiga ting options: im pact o f h u ll type on fu e l capac ity (Itop j and im pact o f

w arship payload on sh ip d isp lacem ent (bottom j

References1. Van Oers, B.J., A packing approach fo r the early stage design

of service vessels, Ph.D. thesis, Delft University of Technology,2011 (submitted).

2. Van Oers, B.J., Stapersma, D. and Hopman J.J., Issues when selecting naval ship configurations from a Pareto-optimal set, 12.th AIAA/ISSMO Mult id iscip l inary Analysis and Optimization Conference, Victoria, Canada, 2008.

3. Dyckhoff, H., A typology of cutting and packing problems, Eu­ropean Journal of Operational Research, 44/2, pp. 145-159, 1990.

4. Deb, K., Pratap, A., Agarwal, S. and Meyarivan, T., A fast and elitist multi-objective genetic algorithm: NSGA-II, IEEE Trans­act ions On Evolutionary Computation, 6/2, pp. 182-197, 2002.

A cknow ledgem en tsThe research in this article was carried out in a PhD pro ject at Delft University funded by the Netherlands Defence Academy (NLDA) and supported by the Defence Materie l Organisation (DM0). The author would like to express his grati tude to Douwe Stapersma, Hans Hopman, Robin Brouwer, Marce l Visser, Karel W agner and many others at DM0, TU Delft, NLDA and GustoMSC fo r th e i r support and contributions.

Door ir. H.M. Tilanus

loating Wind TurbinesModeling of Coupled Motion Behaviour

Wind power already produces five percent of the in­stalled energy in the EU and has been the most instal­led power generating technology of the last years. Moreover, offshore wind energy has been steadily in­creasing its share within the wind energy and is po­tentially the most promising renewable energy sour­ce. These facts motivate examining offshore wind's future possibilities in the energy field. [1]

Caused by a shortage of shallow water sites, offshore wind energy is experiencing a trend towards deeper water. This trend is pushed by higher and steadier w ind speeds and the absence of visual, noise or logistic restrictions. In deeper water, floating offshore wind turbines (FOWTs) become an option, as they wil l be more economi­cal at greater depth than a bottom-founded construction.In 2001, a Dutch consortium consisting of TNO, MARiN, Lagerwey and GustoMSC carried out the FloatWind project, which determined the boundary conditions and feasibi li ty of f loating wind turbines.The project resulted in a design known as Trifloater, presented in­ternational ly. [2]At the moment, a var iety of consortia are competing fo r the best ap­proach to the new energy area of offshore floating wind. These ef­forts are encouraged by increasing subsidies, which are being granted to FOWT projects. These recent developments made GustoMSC expand its activ ities in the field. As part of these act iv i­ties, a joint development pro ject was set up together with ECN and MARIN to couple their aero- and hydrodynamic simulation soft­ware. With this software coupling a tool was created that can be used to, firstly, study the interactions between w ind turbine and f loater and, secondly, to make an integrated dynamic design and optimisation of a FOWT. The research presented here is a prel imina­ry study of GustoMSC as forerunner to the collaborative w ork with ECN and MARIN.

Dynamic InfluencesCompared to a bottom founded wind turbine, a challenge in the de­sign of a floating one is caused by the enhanced dynamics, or igina­ting from the interaction between f loater and turbine. For the design and analysis of these dynamics, simulation tools, or codes, are used. For land-based turbines aero-servo-elastic codes are used, which incorporate aerodynamic, control system and structura l-dy­namic models in a fully coupled simulation. In an offshore environ-

The GustoMSC M lo a te r ment additional loading is present. This additional loading is intro-

MaukTilanus behaalde een Master in Offshore Engi­neering bij de TU Delft. Zijn thesis ging over het on­derwerp 'floating offshore wind' waarvoor hij onder­zoek deed bij GustoMSC. Hij is nu werkzaam bij Siemens Wind Power.

Two GustoMSC Trifloaters in iden tica l environm enta l c ircum stances w ith d iffe ren t blade

co n tro l a lgorithm s

duced by waves and current, and adds a new challenge to the modeling. A floating platform also introduces six extra degrees of freedom, which must be taken into account in the motion behaviour. These extra degrees of freedom demand for a dynamic coupling between the motions of the support platform, the wind turbine and the mooring system. [3]Besides the extra environmental loading, a FOWT's motion behav­iour is also influenced by the thrust of the wind turbine. The thrust is caused by a pressure dif ference between the front and the back of the wind turbine rotor. A typical thrust curve increases with an in­creasing wind speed up to the point where the rated wind speed is reached; from this point onwards the thrust decreases with increa­sing wind speed. The latter is a consequence of the pitching of the rotor blades, which is done to deliver a constant torque to the gene­rator and to make sure it is not overpowered. The blade pitch is ad­justed fo r w ind speed, and the relative w ind speed is dependent on the FOWT's motions. Consequently, the thrust delivered by the tu rb i­ne also varies over time as the blade pitch of the turbine changes. These changes in thrust result in non-l inear turbine forces, which are exerted on the f loater and inf luence motion behaviour.

Modeling SolutionBy augmenting the hydrodynamic suite AQWA with a module that simulates a wind turbine, a coupled aero-hydro model has been de­veloped. The wind turbine module does not a cco u n t fo r elasticity and only basic algori thms are used to control the blade pitch set­tings. Moreover, it is simplified by using a uniform wind speed over the surface of the rotor, and wind and waves are aligned.

Model ResultsVerif ications of the developed model with other coupled models show good results. As such, the simplif ications used for the wind

turbine model are justified fo r the modeling of a FOWT's motion be­haviour and it can be concluded that the combination of a sophist i­cated hydro package and a less sophist icated aero module gives useful predictions of its motion behaviour.Simulations of the Tr if loaters motion behaviour show that the domi­nant forces on a FOWT are wave induced. Nonetheless, it is ob­served that the forces exerted by the wind turbine can have dist inct effects. One effect of the w ind turbine concerns negative damping it can impose on the FOWT’s pitch motion (not to be confused with the blade pitch action). At w ind speeds above the rated wind speed, a pitch motion into the wind of the FOWT leads to a higher relative wind speed. Due to the decline of the thrust curve above the rated wind speed, this higher relative w ind speed results in lowerthrus t . Consequently, the turbine's thrust does not damp the forward moti­on, as it does at lower w ind speeds, but does the opposite as it de­creases the resistance. This effect is called negative damping. Both the steepness of the thrust curve and the algorithm controll ing the blade pitch have a strong inf luence on the amount of negative dam­ping a FOWT can experience. Both the effect of the negative dam­ping and the influence of the blade control algorithm can be seen in the figure below.Another effect of the wind turbine concerns the gyroscopic mo­ments that are exerted on the floater. These gyroscopic moments are caused by the spinning o f th e ro to rand result in a coupling between the pitch and yaw motion o f th e FOWT. As a FOWT has no stif fness in the ya w direction, this motion must be restrained by the mooring system.

OutlookThe developed model gives useful predictions on a FOWT’s motion behaviour and makes it possible to point out design challenges. On the other hand, validation o f th e model was not possible w ith in the scope of the pro ject and should be done in order to know the extent to which it may be used. Furthermore, the addition of elastic ity and sophist icated control algori thms should enable designers to explore new interactions between f loater dynamics, turbine dynamics and wind turbine controller. As such the collaborative w ork of Gusto­MSC, ECN and MARIN wil l provide an essential tool fo r th e integra­ted dynamic design of a FOWT.

References1. EWEA. "W ind energy - The Facts," Technical report EWEA,

2009.2. B.H. Bulder, et al. "Studie naar haalbaarheid van en randvoor­

waarden voor drijvende offshore w indturb ines," Nov. 2002.3. J. M. Jonkman. "Dynamics Modeling and Loads Analysis of an

Offshore Floating W ind Turbine," PhD thesis, Colorado State University, 2007.

Door R. Schouten en G. Loeff

The Breathe ConceptEconomic Sustainability » Part 1

Feadship (De Voogt Naval Architects) has designed Breathe, a concept mega­yacht, in cooperation with Dutch research institute MARIN (Maritime Research institute Netherlands). With its intelligent propulsion concept and systems. Breathe demonstrates that eco-consciousness and economic benefits can ea­sily go hand in hand. This article discusses the key elements of the Breathe de­sign concept and provides insight in the technical background of the propulsi­on arrangement. The second article w ill be published in a future edition of SWZ Maritime and discusses the control system and a system to regenerate wave energy to electricity.

Each year, a dif ferent concept design is produced by Feadship/De Voogt. The previous 'Future Feadship' Aeon proved a motor yacht w ith a minima! effect on the environment is possible. Breathe goes a step fur ther by showing how sustainable development, reduced investment costs, reduced fuel consumption and maintenance can all go together. This is an important distinction as surveys consis­tently s h o w th a t people's concern fo r th e environment cannot be seen in isolation from the economic impact of any decisions they take. Three quarters of people, fo r example, say that the ir primary motivation for saving energy is economic, w ith only a quarter doing so mainly for environmental reasons, Shelton Group [1],The Breathe motoryacht concept embodies several proven and new technologies having the objective to be both eco-conscious, econo­mic and attractive. It samples wha t is possible by smartly applying current and near future systems and engineering.

Simplicity Is KeyThe concept is characterized by simplic ity and a minimum of com­ponents, reduced energy consumption for both propulsion and hotel loads and at the same time the concept guarantees a higher level of rel iabil ity and better engine load. Key design features are a slender fore ship w ith wave damping aft body to reduce hull resistance and a single shaft contra rotating azimuthing thruster for increased pro­pulsion eff iciency.

Figure / . The s lender fore sh ip and wave damping a ft body reduce h u ll resistance

Main Dimensions of the YachtLength water l ine 62.0 mBeam overall 11.0 mDraught 3.6 mMaximum speed 16 knotsCruising speed 14 knotsRange 5500 NM

Hull DesignThe main objectives of the hull’s design were:• Accommodate a large propeller to optimise propulsive eff iciency.• Reduce resistance, especially at cruising speed, by combining a

s lenderforesh ip and wave damping aftbody.• Reducing necessity for appendages minimising related drag.• Reduce stern drag during long ranges.By avoiding f lat plate fields in the stern region, the r is k fo r aftbody slamming in anchored conditions is reduced. In case of transom emergence and re-entry into the water air is trapped underneath the stern dampening a potential impact avoiding transient or reso­nant vibrations.

Hull ResistanceThe hull combines a wave damping aftbody as published by Flamalainen [2] and a slender foreship. The wave damping aftbody

Figure 2. The wave damping a ftbody is characterized by a w ide stern, a ste rnw ards loca ­

ted centre -o f-buoyancy and sm a ll b ilge radius in the stern

Ronno Schouten is manager design bij Studio De Voogt. Giedo Loeff is senior projectmanager en teamleider Jachten bij het MARIN.

is characterized by a wide stern, a sternwards located centre-of- buoyancy and small bilge radius in the stern. The advantage of this aft body is the absence of the typical aft shoulder crest wave, while the deep wave trough and transom waves are smaller compared to more conventional hull forms.Not having the necessity for a stern wedge, or a smaller stern wedge, the transom resistance at typical range speeds when sailing w ith a 'wet ' transom is substantially lower due to a smaller transom immersion improving the range and/or decreasing fuel capacity.

Appendage DragThe main shaft is supported in the gondola while the thruster body and fin have a primary use for steering and course control. This concept gives a considerable reduction of the appendage resistan­ce compared to a conventional tw in shaft tw in rudder arrangement. As indicated in figure 3 the appendage drag due to the absence of the shaft lines is about halved.

Figure 3. Due to the absence o f the sha ft lines, the appendage drag is about halved

Total ResistanceThe combined impact of the reduced appendage drag and hull de­sign on the total resistance was compared to two reference de­signs. Figure 4 shows the difference in total resistance between the

Figure 4. The d iffe rence in to ta l resistance betw een tw o re fe rence yachts

Breathe hull and two conventional yacht designs. The basis of com­parison is at an equivalent Froude number range and displacement. Savings of about 25 per cent are achieved up to 16 knots or a Frou­de number of 0.35.

Propulsion SystemMost yachts have two propellers fo r redundancy reasons. Twin pro­pellers can also t ransfer more power than one (offering higher speeds) and enhance manoeuvrability. Nonetheless, there are downsides to fi tting a dual prop system, including the major costs of purchasing and maintenance. The two propellers and shaft lines also result in additional resistance. Breathe only has one main prope lle rthereby reducing component costs and decreasing resistance.Reliability is ensured by fitt ing a large contra-ro tating and azimu­thing stern thruster just aft of the main propeller. This provides the yacht with a speed of up to 12 knots, suff icient for gett ing home should something happen to the main engine. Moreover, while a conventional tw in screw yacht wil l lose all its propulsion capacity in case of fire or damage in the engine room, Breathes main engine and generators are installed in separate water t igh t compartments to guarantee constant propulsion.

Figure 5. Breathe has one main p rope lle r and a contra -ro ta ting azim uthing stern th ruster

Three dif ferent propulsion modes can be selected:• In generator mode one o r tw o generators supply the electricity.

This mode with a maximum speed of 14 knots wil l mainly be used for trips w ith owner and guests on board. The forward propeller is driven by a Power Take In on the gearbox, the aft thruster is e lec­trical.

• In main engine mode the main engine supplies all power. Electric power fo r the aft thruster and hotel load wil l be provided by the shaft generator via the Power Take Off. A t the cruising speed of 14 knots the main engine wil l run at an optimum load of eighty to ninety per cent. This mode wil l mainly be used during long cros­sings and reduces both fuel consumption and maintenance on the generators.

• In maximum speed mode the main engines together with the ge­nerators provide suff icient power fo r a maximum speed of 16 knots.

Propeller DiameterThe single tunnel hull design is combined with a relative large draught. This provides the possibil ity to increase the propeller dia­meter while maintaining the clearances to ensure low propeller in­duced pressure fluctuations.By applying a larger propeller diameter, a considerable increase of the propulsive eff ic iency can be obtained. This can only be allowed by satisfying the need for suff icient clearance between the propel­lers and the hull to control hull pressure fluctuations. The deep tun ­nel and relatively larger draught of the Breathe concept a l lo w fo r a larger diameter compared to a conventional tw in shaft arrange­ment. By applying a contra rotating propulsion concept it seems justi fied to reduce the c learance between the propellers and hull by one to two per cent. Figure 6 il lustrates the impact of a larger pro­pel ler on the overall propulsive efficiency. The RPM and blade area are optimised per diameter. In the Breathe concept the propeller di ameter is about five per cent larger compared to a conventional de­sign. This yields a propulsive eff ic iency increase by about four per cent.

Figure 6. The im pact o f a la rge r p rope lle r on the overa ll propu ls ive effic iency

Contra Rotating PropellerThe concept of contra rotating propellers is old; contra rotating 'b la - ded whee ls ’ were already applied in the nineteenth century. The principle of the contra rotating propellers is discussed in detail by Holtrop [5], Summarizing his w ork the fo l lowing key aspects can be deduced:• Recovery of rotat ional losses. Ideally, the total rotat ional losses of

a single propeller being three to six per cent can be recovered. It should be noted tha t a rudder behind a single propeller, which acts as stator, already recovers fifty per cent of the rotat ional los­ses. As the contra rotating propeller almost completely avoids ro­tat ional losses the remaining increase in eff ic iency can be two to three per cent.

• A reduced viscous loss by applying larger propeller pitches, hen­ce lower RPM, can lead to an increase in eff ic iency of up to f ifteen per cent. The larger pitch wil l induce stronger rotat ional losses of both propellers. This adverse effect, however, wil l be

■rib mm 441 M»

Figure 7. The op tim a l p o w e r distribu tion w ill be 55 p e r cen t on the fo rw a rd p rope lle r and 45

p e r cen t on the a ft p rope lle r

cancelled out by the contra rotating propeller principle.Applied on the Breathe propulsion concept the reduction of f r ic t io ­nal losses (in other words, due to the higher and lower RPM) is the main advantage. The actual eff ic iency increase depends on the po­w e r distribut ion between forward and aft propeller. The optimal po­w e r distribut ion will be 55 per cent on the fo rward propeller and 45 per cent on the aft propeller although dif ferences are small up to a power distribut ion of seventy per cent on the fo rward propeller and thir ty per cent on the aft propeller (figure 7). This enables a certain freedom in the selection of engines and thrusters.A to ta l propulsive eff ic iency gain o f te n per cent is expected for the Breathe propulsion concept in comparison to a conventional yacht design with similar design objectives.Such a system with single screw and contra rotating propeller has been installed in two fast ROPAXferries operating in Japan, Ueda [3], Savings in fuel of twenty per cent have been reported compared to a conventional system, W heater [4],In figure 8 the dif ference in del ivered p ow e r to the propeller is pre­sented. The reference yachts are scaled to arrive at an equivalent displacement. As a combined effect of the lower total resistance and increased propulsive effic iency, the Breathe concept yields a

Figure 8. The d iffe rence in de live red p o w e rto the p rope lle r fo r tw o re fe rence yachts

power saving of about thir ty per cent in comparison to two re feren­ce yachts sailing at cruising speeds. A t to p speed, the power saving is still about f ifteen per cent.The cavitat ion and vibration excitat ion of a contra rotating concept can be judged to be similar to a twin shaft and tw in propeller a rran­gement, Holtrop [5], Given the somewhat larger diameter and relati vely lower propeller revolutions, the amplitudes of the pressure f luctuat ions' harmonic components wil l become somewhat lower. Secondary impacts of the dif ference in wakefie ld behind the shaft- lines versus the centre gondola and/or the local sti ffness of the hull wil l be larger on the exper ienced propeller induced vibrat ions. In order to control the cavitat ion behaviour and pressure induced f lu c ­tuations by the azimuthing propeller, it is essential to minimise the azimuth angles. Cavitation observations and pressure pulse measu­rements in MARIN's depressurized towing indicated in earlier re­search that the azimuth angles should preferably not increase an angle of about four to f ive degrees. This applies to higher cruising speeds in relative calm seagoing condit ions. In more rough sea­going conditions, larger angles may be acceptable to increase the course control. In those conditions, the speed and propeller loading are lower, hence the cavitat ion and pressure pulses less of an is­sue, the ambient noise level wil l be higher and the vibration sour­cing from ship motions and the wave effects will be present. In part two of this art icle, the coursekeeping and steering concept is dis­cussed further.

i t * a r t mm t& trng— tppMjirjml * ,1 ,

Figure 9. Comparison o f fue l consumption

vely high cruising speed of 14 knots or over 7000 nrn at 12 knots with only 115.000 litres of fuel. The Breathe propulsion system's invest­ment costs wil l be similar to a conventional system. Reductions in maintenance costs are expected as a result of a reduction in engine hours and simply because of the lower number of engines. This ma­kes the Breathe propulsion concept attractive for all d isplacement yachts.

Power TrainBreathe deviates from tradit ional propulsion in many ways, being equipped with the type of eff ic ient and cost-e ffective solutions found in commercial shipping. Breathe, therefore, uses a larger and heavier, but also more eff ic ient medium-speed main engine. M ed i­um speed engines consume about nine per cent less fuel compared to the ir high speed equivalent. Although the we ight of medium speed engines is about two to three t imes the weight of a high speed engine, the use of one instead of two engines limits the total we igh t increase.Diesel-electr ic power plants are normally associated with high in­vestment costs, large heavy equipment and electrical losses. The electric system in Breathe is limited to one third of the total power as most of the power wil l be transferred directly from the medium speed main engine to the propeller. Investment costs of the Breathe propulsion concept are thus comparable to a conventional installa­tion. On the one hand, savings are achieved by installing only one main propulsion line. On the other hand, a larger stern thruster and a small diesel electric installation is required.

Attractive Alternative to Displacement Yachts The combined effect of hull opt imisation, reduced appendage drag, single screw propulsion, contra rotating propeller and medium speed engine provides for a reduction in fuel consumption of about for ty per cent at cruising speed and ten per cent at maximum speed. Therefore, Breathe has a range of 5500 nautical miles a t th e relati-

References1. Shelton Group 'Eco Pulse™ 2010'.2. Hamalainen, R., Van Heerd, J. 'Wave Damping Aftbody with

Hybrid Propulsors', Transactions - Society of Naval Arch itects and Marine Engineers, 2003

3. Ueda, N.( A Oshima, T. Unseki, S. Fujita, S. Takeda and T. Ki- tamura. 'The First Hybrid CRP-POD Driven Fast Ropax Ferry in the World ' (Dec 2004) Mitsubishi Heavy Industries Ltd. Techni­cal review Vol 41 No. 6 Nov 2004.

4. Wheater, P. 'Driving Efficient Propulsion’, The Naval Architect, July /August 2008, pp. 47-55.

5. Holtrop, J, 'Contra-Rotating Propellers', Lecture notes, MARIN ship hydromechanics course

Door Ir. W. de Jong

Korea geeft zich nog niet gewonnenWeer recordproductie, maar orderboek slonkt

Aan het einde van het tweede kwartaal van dit jaar bevatte het orderboek vol­gens IHS-Fairplay 7744 schepen met in totaal 254,0 m GT en 126,8 m CGT. Verge­leken met het historische record van eind 2008 een daling van circa 35 procent.Opgeleverd werden er in dat kwartaal 840 schepen met in totaal 27,4 m GT en 13,4 m CGT. Gerekend in CGT was dat een record en dit suggereert het bestaan van een wereldwijde scheepsbouwcapaciteit van ruim 50 m CGI.

De nieuwe opdrachten omvatten 330 schepen, 14,8 m GT en 8,2 m CGT. Geannuleerd werden er 55 schepen met 1,9 m GT en 0,9 m CGT. Tabel 1 laat zien hoe het huidige orderboek verdeeld is over de scheepsbouwenden en tabel 2 geeft voor dit tweede kwartaal van2011 een overzicht van de resultaten van de scheepsbouw per regio.

OrderboekNo. m.GT m.CGT

China 2942 99,391 47,872Zuid-Korea 1292 88,954 40,277Japan 1047 40,757 18,841Filipijnen 101 5,918 2,358Taiwan 50 2,731 1,435Vietnam 252 2,478 1,896Brazilië 117 2,263 1,297India 255 2,075 1,755Overigescheepsbouwenden 762 1,674 2,973Duitsland 55 1,458 1,468Roemenië 101 1,452 1,064Italië 40 1,055 1,122Turkije 161 0,671 0,857Iran 31 0,533 0,299Kroatië 24 0,455 0,333Rusland 102 0,400 0,531Indonesië 137 0,372 0,548Frankrijk 11 0,319 0,348Nederland 74 0,282 0,423Polen 67 0,220 0,350Spanje 66 0,217 0,374Bangladesh 49 0,176 0,242Finland 8 0,137 0,140

Tabel 1. S cheepsbouw activ ite it ove r he t afgelopen kw a rtaa l p e r land vo o ra lle types

schepen (tonnages in m iljoenen)

Vergeleken met de situatie aan het eind van 2010 (zie S W Z M ari- time, m e i2011, pg. 31) valt op dat Korea inloopt op China en in dit tweede kwartaal niet alleen meer heeft geproduceerd, maar ook aanzienli jk meer opdrachten heeft ontvangen. De Koreanen zijn dui­delijk sterker in het duurdere en meer gecompliceerde deel van de scheepsbouw (LNG-carriers, Ultra Large Container Carriers, FPSO's, et cetera) en daar hebben ze prof ij t van gehad in dit kwartaal. Ja ­pan heeft nog steeds een omvangrijke productie, maar heeft aan­zienlijk meer moeite om orders binnen te halen dan Korea en China.

Samenstelling van het orderboekBulkcarriers, met ruim 2500 schepen in bestelling (46 miljoen CGT), houden de komende tijd een groot deel van de scheepsbouw aan het werk. Plus de honderd ertscarr iers van gemiddeld ongeveer

1 4 »

tl COD-

* » «

Figuur I Dry-bulkorderboek (% van de vloot)

Willem de Jong is oud-directeur van Lloyd's Register Londen en als redacteur verbonden aan SWZ Mari­time

Orderboek Opgeleverd Gemelde ordersNo. m.GT m.CGT No. m.GT m.CGT No. m.GT m.CGT

Zuid-Korea 1292 88,954 40,277 160 11,028 4,903 114 9,432 5,117Japan 1047 40,757 18,841 138 5,082 2,359 43 0,587 0,385China 2942 99,391 47,872 327 9,372 4,639 72 2,790 1,406ElJ-27 484 5,431 5,620 48 0,560 0,581 28 0,530 0,352Europa (overig) 367 1,773 2,152 35 0,206 0,218 16 0,052 0,085Rest van de wereld 1612 17,680 12,040 132 0,923 0,678 57 1,402 0,807

Tabel 2. S cheepsbouw activ ite it ove r he t afgelopen kw a rtaa l p e r regio (tonnages in m iljoenen)

300.000 ton per stuk die apart in tabel 3 worden genoemd.Figuur 1 toont de ontwikkeling van het bulkcarr ierorderboek in to n ­nage en als percentage van de varende vloot. Uit deze Drewry-ge- gevens blijkt dat het n ieuwbouwpercentage we l iswaar is gedaald, maar nog altijd ruim veert ig procent van de vloot bedraagt. Om in

Bankier: scheepsbouwcapaciteit twee- tot driemaal verwachte vraag

deze moeilijke tijden voor de reders w eer een redelijke balans tus ­sen vraag en aanbod te realiseren, zou er versneld gesloopt moeten worden. En inderdaad worden er thans aanzienlijk meer bulkers naar de sloopwerven gevaren: dit jaar al meer dan 200 met in totaal circa 15 in dwt. De gemiddelde leeftijd van bulkcarr iers is geduren­de de recente n ieuwbouwhausse behoorl ijk gedaald zodat een ver­dere versnell ing van de sloop niet erg waarschi jn l i jk is. Toch ver-

Figuur 2. Tankerorderboek (% van de vloo tj

F iguur 3. Leeftijdspro fie l van de tankerv loot

OrderboekNo. m.CGT m.DWT

Bulkcarrier 2538 46,920 192,928Containerschip 662 24,177 52,510Ruwe-olietanker 380 12,927 76,161Genera l-cargoschip 939 7,958 12,682Ertscarrier 101 4,237 30,507Chemicaliën/Olietanker 370 4,057 9,222LNG-tanker 48 3,697 3,719Olieproductentanker 263 2,671 7,292Carcarr ier 80 2,444 1,457Passagiersschip (cruise) 21 2,331 0,187LPG-tanker 115 1,277 1,477Passagiers/Ro-Ro-vrachtschip 78 0,824 0,164Ro-Ro-vrachtschip 47 0,804 0,562Chemicaliëntanker 51 0,621 0,807W oodchip-carr ie r 22 0,470 1,406Zware- lad ingcarr ier 24 0,384 0,662Bitumentanker 33 0,232 0,286Container/Ro-Ro-vrachtschip 7 0,205 0,191Zelf lossende bulkcarr ier 7 0,118 0,355Passagiersschip 44 0,094 0,013

Tabel 3. S cheepsbouw activ ite it ove r he t afgelopen kw a rtaa l voor de top tw in tig van

vrachtvervoerende scheepstypes, op volgorde van m.CGT(tonnages in m iljoenen)

Figuur 4. Leeftijdspro fie l van de conta inervloo t

w ach t men dat er dit jaar voor in totaal circa 25 m dw t wordt gesloopt. Dat zou dan aanzienli jk meer zijn dan in 1986 toen een ton­nage van ruim 12 m dw t door sloop aan de bulkervloot werd onttrok­ken, een record wat nu dus lijkt te worden gebroken. Momenteel bedraagt de gemiddelde leeftijd bij de sloop van deze schepen on­geveer 29 jaar.Figuur 2 geeft een beeld van het orderboek van olietankers als per­centage van de varende vloot; thans terug naar iets onder de 25 procent. Nog steeds te hoog gezien de huidige slechte markt. De gemiddelde leeftijd van de tankers en het verloop van de toename van deze vloot, gerealiseerd en verwacht, w ord t getoond in f iguur 3. Ook in dit marktsegment word t w a t meer gesloopt, dit jaar ongeveer zeventig schepen met in totaal ruim 5 m dwt, de gemiddelde leeftijd bij sloop is ongeveer 25 jaar. Oude supertankers leveren op dit mo­ment meer op voor de sloop dan bij verkoop voor de vaart. Volgens Gibson zijn er op dit moment nog ruim 200 single-hull tankers van meer dan 25.000 dw t en die mogen to t 2015 blijven varen en moeten dan worden gesloopt of anderszins aan de varende vloot onttrok­ken. Over containerschepen is uitvoerig geschreven in onze mei-uit- gave, maar sindsdien werden er nog veel en vooral grote container­schepen besteld. Figuur 4 geeft een overzicht van de vlootontw ikkeling en gemiddelde leeftijd. Naar verwachting is de groei van deze vloot in de komende periode aanzienli jk groter dan de vervoersvraag. Geen prettig vooru itz icht voor de reders. Veel

.

f c a ia *« W * !%■ f* «Ml ' I

I —■ »f *u m iÉp§

Figuur 5. LNG -orderboek(% van de vloo tj

F iguur 6. O ntw ikkeling scheepsbouwprijzen (Drewry)

containerschepen zullen er voorlopig niet meer worden besteld.Dat zou wel eens heel anders kunnen zijn voor LNG-carriers. De problemen met kernenergie en de ontwikkelingen in de energ ie­markt in het algemeen veroorzaken een toenemende vraag naar LNG. Op dit moment worden er hoge ra tes betaald op de spotmarkt voor deze schepen. Dat stimuleert de vraag naar n ieuwbouw zoals blijkt uit f iguur 5. Negentig procent van de bestaande LNG-carrier- v loot vaart op long term ch a rte re n onafhankelijke reders spelen op de huidige marktsituat ie in door schepen te bestellen voor de spot­markt. Deze n ieuwbouworders betreffen grote schepen met een ca­paciteit tussen de 150 en 200.000 m3.

VooruitzichtenHet is niet gemakkeli jk om op dit moment optimistisch te zijn over de markten voor de scheepsbouw en de scheepvaart. In beide markten zullen er niches zijn waarin redelijke resultaten kunnen worden be­haald en w e l l ich t kan het Nederlandse maritieme bedrij fsleven van die niches profiteren. In een volgend artikel w ord t daar w a t meer aandacht aan geschonken. Kansen liggen er ongetwijfeld op het ge­bied van materiaal van velerle i soort voor offshore-activ ite iten zoals voor olie en gas, groene energie, mijnbouw, grote infrastructure le werken, enzovoort. Het toenemend belang van milieufactoren kan daarbij eveneens een positieve rol spelen en dan met name voor de "te chn o logy leaders". De Neder landse werven zullen daarbij wel meer concurrentie uit de andere EU-landen ondervinden, hopeli jk met een economisch voldoende leve lp la y in g field.Voor het transport van droge en natte bulk en containers lijkt armoe troef te worden. De reders zullen daardoor worden getroffen, maar ook de scheepsbouw. Volgens een ervaren scheepvaartbankier zal in de komende periode de scheepsbouwcapac ite i t twee to t wel l ich t driemaal de verwachte vraag naar schepen zijn. Anderen gaan uit van een vraag naar circa 25 m CGT, overeenkomend met, inderdaad, ongeveer vijftig procent van de huidige capaciteit.De effecten van deze situatie zien we terug in de ontwikkeling van de scheepsbouwpri jzen en de prijzen van bestaande schepen, zie f i ­guur 6 en 7 van Drewry. Naast de gevolgen van deze algemene ma­laise, krijgen de Europese werven te maken met een nog agressie­vere Aziatische scheepsbouw die door honger gedreven niet zal

Figuur 7. P rijsontw ikkeling bestaande schepen (Drewry)

nalaten de laatste bastions van de Europese scheepsbouw aan te vallen, zoals de markt voor cru iseschepen. De bestelling van twee cru iseschepen (voor 3250 passagiers) in Japan door de Duitse Car- nival-dochter Aida is daarbij een teken aan de wand.De internationale scheepvaart krijgt daarbij in toenemende mate last van de steeds duideli jker aan het l icht komende poli tiek van China om een veel groter deel van de scheepvaart van en naar dat land in handen te krijgen. Daarbij worden ongebruikeli jke methoden niet geschuwd zoals bleek uit de poging van Cosco om chartercon- tracten eenzijdig te wijzigen en de manier waarop Vale werd ge­

Figuur 8. S taalproductie (m iljoenen tonnen)

dwongen schepen te verkopen om de positie als grote leverancier van erts zeker te stellen. En dat China een grote behoefte heeft aan erts, blijkt uit f iguur 8, waarin de staalproductie van China word t vergeleken met die van de rest van de wereld. In procenten be­draagt die ongeveer 45 procent van de wereldstaalproductie. Het land is inderdaad uitgegroeid to t de werkp laats van de wereld.Voor de wereldscheepvaart is het essentieel dat dat nog een poos­je zo blijft. Alleen een flinke groei in China en een aantal andere opkomende landen kan voorkomen dat de scheepvaart door te veel n ieuwbouw in een langdurige crisis verzeild raakt.

N u m e riek C entrum G roningen B.V. is een dynam isch en innovatief so ftw are o n tw ik ke laar van 3D CAD/CAM so ftw are voor de in te rnation ale scheepsbouw industrie . W egens s te rke groei van onze o rd erp o rte feu ille zijn w ij op zoek n a ar een:

SALES MANAGER ... die w ere ldw ijd de taa l s p ree k t van sch eep sb o u w ers ...

Opdracht: het in ternationaal w innen van klanten voor onze softw are en het begeleiden van onze klanten bij de ingebruiknam e ervan.K enm erken: hbo+ / scheepsbouw / pro jectm anager / reizen / com m unicatief en zelfstartend / uitstekende voorwaarden / tw eede of derde baan.

SUPPORT ENGINEER - TR AINER ... die zaken op overtu igende w ijze h e ld e r m a a k t ...

Opdracht: het ondersteunen van onze klanten bij vragen en het opteiden van klanten in het w erken m et onze piping/outfitting software.K enm erken: hbo niveau / w erktu igbouw / a d v is e u r/ tra in e r / reizen / com m unicatief en ondersteunend / uitstekende voorwaarden / s ta rte r +

SOFTWARE ONTW IKKELAAR ... die graag s lim m e ontw erpen bedenkt en bouw t...

Opdracht: het [doorlontwikkelen van softw are, het ondersteunen bij onderhoud en het opstellen van docum entatie.K enm erken: hbo+ of wo / C / C++ / vindingrijk / puzzelaar / bouwer / zelfstandig / kantoor Groningen / uitstekende voorwaarden / s ta rte r +

NUMERIEK CENTRUM GRONINGEN B.V.

Uw reactie kunt u voor 15 novem ber per e m a il sturen aan de he e r B akker Ibakkerl3ncg.n l)De kennism akingsgesprekken staan gepland op 18, 21, 24 en 25 novem ber tussen 14h en 18h. M ee r in form atie over de vacatures, het bedrijf en de producten vindt u op w w w .ncg .n l en w w w .nupas-cadm atic .com

CiCi CENTRAL INDUSTRY GROUP N.V.w w w .c e n tra lin d u s try g ro u p .c o m

SpecialDoor H.S. Klos

iuroport meldt record van duizend standhouders

Van 8 tot en met 11 november staat Ahoy weer in het teken van de beurs Euro­port. De bezoeker krijgt van circa duizend exposanten uit 35 landen een beeld van de nieuwste ontwikkelingen in zeevaart, offshore, waterbouw, scheeps­bouw, werkboten en megajachten. Advanced Technology is het thema van de beurs, duidend op het belang voorop te blijven lopen.

Innovatie en complexe schepen zijn de kern van de Nederlandse scheepsbouw. Vele bedrijven zoeken goedkopere en effect ieve op­lossingen voor brandstofbesparing, minder uitstoot, groene techno­logie en langzamer varen. Het congresprogramma draait ook gro­tendeels om vernieuwende ontwikkelingen. Een Groene Route over de beursvloer biedt een overzicht van bedrijven met 'groene' pro­ducten en diensten.

eenkomsten duren een half uur. Registreren kan via www.europort2011.b2b-match.com door middel van bedrij fsnaam en het technologische profiel van het bedrijf.Een Linkedln-groep, Twitter-account en speciale app melden de laatste ontwikkelingen rond Europort. De Europort-app is in de appstore en And ro id-m arket te downloaden en beschikt ook over een exposantenzoekmodule.

BeursinnovatieDe beurs heeft voor het eerst een matchmaking event: MariMatch , Dit bemiddelingsplatform helpt bedrijven in de scheepsbouw en ma­ritieme technologie zoeken naar nieuwe zakelijke contacten of ont- wikkelingspartners. M ar iM atch heeft 9 november plaats en de bij­

InternationalerDit jaar herbergt Europort vij ftien internationale paviljoens met als nieuwelingen Panama, Noorwegen, Zweden en de Chinese provin­cie Jiangsu. Europort houdt tevens satellietbeurzen in Roemenië (Europort Romania, 8-10 mei 2012), China (CIMPS-Europort, 23-25

Sander Klos is oud-hoofdredacteur van weekblad Schuttevaer en werkt als freelance journalist mee aan SWZ Maritime

mei 2012) en Turkije (Europort Istanbul, 20-23 maart 2013).In hal 7 is een 'N e w to Market Street' ingericht. Startende maritieme ondernemers presenteren zich hier. Zij zijn na 1 januari 2008 een be­dri jf begonnen en stonden nog niet eerder op Europort,

Maritime W eekScheepsbouw Nederland houdt geli jktijdig met de beurs de 'M a r i ­time Week' met aandacht voor opleidingen en carrières in de mari­tieme sector. Daarnaast stellen werven hun bedrij f open voor een bezoek.Tijdens beursuren kan men met een Spido-schip door de haven va­ren of de Euromast bezoeken.

CongresprogrammaIn samenwerk ing met diverse organisatoren biedt Europort diverse congressen in negen sectoren. Zo zijn er in samenwerk ing met HME de 'Advanced Technology Conferences’ in het gratis toegankeli jke Europort Theater. Vooraanstaande spelers presenteren per sector de nieuwste technolog ische ontwikkelingen in korte workshops.Het programma per dag:• Dinsdag: Megajachten, 14-16 uur, The comfort class is here.• Woensdag: Marine, 10.30-12.30, Efficient systems with high per­

formance. Workboats, 14-16, The hybrid future.• Donderdag: Offshore, 10.30-12.30, Solutions for a lifetime. Binnen­

vaart, 14-16, The alternative transport for the rivers of the World.• Vrijdag: Constructieschepen, 10.30-12.30, The limits are yet to be

made.

CEDA Dredging DaysDe Central Dredging Association (CEDA) houdt haar Dredging Days op 10 en 11 november in het congrescentrum van Ahoy. Thema is: 'Dredging and beyond'. Er word t aandacht besteed aan twee gebie­den waarin te zien is hoe baggerij onderdeel word t van een geïnte­greerd project. Dat zijn ‘Dredging and rock dumping fo r the offshore oil and gas industry and deep-sea mining' en 'Bui ld ing w ith nature

Openingstijden Europort• Dinsdag 8 november: 10-18 uur• Woensdag 9 november: 10-18 uur• Donderdag 10 november: 10-22 uur• Vrijdag 11 november: 10-18 uurMari t ieme professionals kunnen zich registreren voor een gratis bezoek via www.europort.n l/registra tie of bij de ingang van de beurs. Na registratie ontvangen zij een digitale toegangskaart.Bij de ingang ontvangt ieder een beursplattegrond, exposanten- li jst en een overzicht van het congresprogramma.Bezoekers kunnen zich op www.europort.n l voorbereiden op hun bezoek met behulp van een interact ieve plattegrond. Tevens staat hier een exposantenlijst.

for soft and hard dredging solutions (coastal and inland)’ .Voor actuele informatie en aanmelden: www.cedaconferences.org / dredgingdays2011.

BallastwaterTijdens Europort w ord t waarschi jn l i jk de internationale Bal las tW a- ter Management Convention 2004 (BWMC) getekend, zodat die van­af 2012 geldt. Ongeveer 10.000 zeeschepen vallen onder deze con­ventie en zij vergt grote investeringen. Vandaar dat er ook een tweedaags congres plaatsvindt over bal lastwater. Het congres wil informeren over potentiële oplossingen en ontwikkelingen in de im­plementatie van ballastwatermanagement. Meer informatie geeft www.northseabal last.eu .In het congrescentrum houden ook Ruys Technisch Handelsbureau, WISTA, ABB, CESA, Hydrographic Society Benelux, Bebeka, Scheepsbouw Nederland en HME bijeenkomsten.

Schip van de toekomstEuroport biedt ook een podium voor 'out of the box'-creaties van studenten voor het 'Schip van de toekomst’. HME hield in het kader van 'Proeftuin Marit ieme Innovatie' een prijsvraag en de inzendin­gen worden op Europort vertoond. Zie www.proeftu inmarit iemeinnovat ie.n l.

BeursgeschiedenisDe vakbeurs Europort is opgericht in 1963 als Rotterdamse mari­tieme tentoonstell ing. De RAI in Amsterdam narn de beurs over van Ahoy en ontwikkelde hem tot internationaal evenement. Eu­roport is 31 keer gehouden. De laatste zelfstandige editie in 2003 telde 530 exposanten (730 bedrijven) en 28.159 bezoekers.In Rotterdam werd 25 jaar geleden een nieuwe vakbeurs voor binnenvaart en visserij en aanverwante sectoren geïntrodu­ceerd onder de noemer Haven & Binnenvaart, later herdoopt in Binnenvaart & Visserij (BiVi) en vervolgens in Rotterdam M a r i ­time. In 2004 beleefde Rotterdam Mari t ime de twaalfde editie. Europort Mari t ime 2007 was de tweede editie van de gefuseerde beurzen Europort (Amsterdam) en Rotterdam Mari t ime (Rotter­dam). In 2009 werd de beurs herdoopt in Europort. De vorige edi­tie in november 2009 in Ahoy Rotterdam telde 896 exposanten en 31.463 bezoekers.

Entrance <{

Czech Republic

Zuidplein I Public transport I

Legend

Stands Toilets Escalators

National Pavilions Catering First aid

Special Areas Smoking area ^jjfc Parking area

EUROPORTconnecting the maritime world

Hall 2 Hall 4

P E n tra n c e

Hotelshuttle

Hall 5

S K IM Ill l l f

Panam a

Parking Shuttled.d. 3rd of October 2011 Subject to amendments

3Ö2I33033203

China

aPoland Jiangsu

Congress & Meeting CentreA ccessib le by e leva to r or escala to r in the P laza

France

De laatste 500 meter naar de kade zijn vaak hachelijker dan

500 mijl op volle zee. Als registerloods zorg je ervoor dat schepen veilig en vlot in en uit de haven geloodst worden. Over soms moeilijk bevaarbare waterwegen, op elk mogelijk

tijdstip en onder alle weersomstandigheden. ]e vaart niet op één maar op vele honderden schepen. De adviseert kapiteins

uit de hele wereld. Voordat je dit beroep kunt uitoefenen, volg

je een intensieve opleiding die slechts is weggelegd voor

ervaren stuurlieden en kapiteins. Uitdagend en afwisselend werk, een onafhankelijk beroep, uitstekende voorwaarden en je

werkplek op rijafstand van huis. Ben jij toe aan een uitdaging? Kijk op w w w .loodsw orden.n l

L o o d s w e z e n

Bedrijfspresentaties Europort 2011

ABB Works W orldwideABB provides a complete range of electrotechnical solutions for the world fleet. Our systems are based on our technology within electric power, drives and automation, and have for decades proven to meet the demands of mari­ne and offshore applications. We see ourselves as wor ld leader in turbo­charging diesel and gas engines in the 500 kW plus power range and have about 190.000 turbochargers in operation today, on ships, in power stations, on locomotives and in heavy-duty construct ion and mining vehicles.A fter a turbocharger has been installed and is running on an engine, cus­tomers rely on good support being available around the clock. Should a tu rbochargerfa i l , the engine concerned wil l lose up to 75 percent of its

power. Downtime fo r a ship is extreme­ly costly. Shipping companies, the re fo ­re, wan t to be able to count on reliable maintenance and service, no matter where a vessel is located. Therefore ABB has more than hundred service stations around the world. w w w .abb.n l

Turbocharging boosts the p o w e r o f an engine with

75 pe rcen t

Pure Thinking from Alfa LavalPure Thinking is a reflection of Alfa Laval's concern for the marine envi­ronment. By applying our technologies in innovative ways, we help redu­cing environmental burdens. Likewise, we are committed to developing new technologies with similar potential.The result is a growing Pure Thinking-portfo lio in which environmental protect ion is combined w ith fuel recovery and the reduction of waste for incineration or deposit. Our equipment com­plies with IM0, Marpol and national regulati­ons, yet it fits and operates smoothly on board.Pu re Ba I la st is our bal last w ater treatment sys­tem and it offers chemical-f ree treatment that protects against the threat of invasive species, yet it stays true to the essentials of life on board: safety, efficiency, simplic ity and ease of use.Now in its second generation, PureBallast 2.0, the system consumes less power and is ava ila­ble in an Ex version for potential ly explosive environments.PureBilge is a ful ly automated centri fugal bilge w a te r t reatment system that cleans oily w as te ­w ate r onboard vessels at sea. By effect ively removing marine oil pollution, it makes bilge w a te r safe fo r discharge overboard.PureVent is a new approach to cleaning IktPurs -Gullnst-system.

Een zw are Ham ilton-w aterje t, in d it geva l de H T 1000

the gas vented from engine crankcases by using centri fugal separation technology to remove oil mist and other particles, and help protect the en­vironment. w w w .alfa lava l.com

AM W -M arine AM W -M arine heeft ook deze Europort een stand in de Schel- dehal (1311) en toont als ge­bruikeli jk de nieuwste ontw ik ­kelingen.Van Renktoont een openge­werkt RSV model. Deze tand ­wielkast is uitgerust met glijla- gers en het s tuwdruk lager isuitgevoerd als een Michell -segmentdruklager. Naast tandwielkasten kan A M W ook een scala aan Renk-boogtandkoppelingen leveren.Berg Propulsion is er met haar BAT Azimuth Thruster series in FP- en CPP-uitvoering. Een opengewerkt model van de BCP-naaf van de Berg verstelbare schroeven is o ok te zien.A M W heeft de afgelopen jaren veel nieuwe Berg BCP-installaties gele­verd voor onder meer coasters en baggerschepen. Berg kan naven produ­ceren met een diameter van 2000 mm en afhankeli jk van de vermogens en ijsklasse zijn schroefdiameters to t circa 6000 mm leverbaar.Verder toont A M W een vaste schroef van een nieuw model, dat standaard word t toegepast in de nieuwste binnenschepen. Voor een zo groot moge­lijk rendement met lage drukpulsen heeft de schroef een grote specifieke bladoppervlakteverhouding. Ook zorgen de bladprofielen voor de hoogste comfortklasse.A M W heeft ook een uitgebreid pakket Flamilton-waterjets, vanaf de klei­nere FlJ-series to t de grotere HM- en HT-series. Diverse exemplaren w o r­den getoond, compleet met de elektronische besturingen Blue A rrow en MECS.Naast deze voorts tuwingscomponenten zijn op de stand ook diverse APV- pla tenwarmtewisselaars te zien. A M W selecteert met de nieuwste soft­ware het meest optimale type voor motorkoel ing en bijvoorbeeld warmte- terugwinning. Tevens ver leent A M W service voor de pla tenwarmtewisselaars en zoetwaterbereiders. Capaciteitsuitbreidingen worden berekend en verzorgd, ook worden platen gereinigd, gecontro­leerd en opn ieuw verpakt.Andere producten zijn Leistritz-pompen en Noris Automation, een aanvul­lend programma voor alarm- en monitoringsystemen en sensors. w w w .am w .nl

Innovative in Energy StorageHigh power, high energy and long term reliabil ity are features for a power­ful energy storage system. Nowadays this is made possible by use of ul­tracapacitors. This component is placed between a conventional e lectro­lytic capacitor and rechargeable battery.

/hen the speed of an electrical motor is reduced, the mechanical energy f rotation can be converted to regenerative electric energy. In order to nprove the eff ic iency of frequency controlled motor drive systems, rege- erative power is charged and discharged by an energy storage system, loreover, optimal regenerative and acceleration torque of the motor hould be discussed in o rde rto maximize the regenerative electric energy nd to minimize the required energy for acceleration, akker S liedrecht presents an effect ive control method of a regenerative nergy storage system (ESS) and a design methodology of an optimal ac- eleration torque in order to achieve an eff ic ient induction motor drive /stem. The ESS consists of an ultracapacitor bank and a DC/DC conver- ;r which wil l be implemented on the DC bus of a voltage source frequen- y converter. Voltage range of the ESS will be from 400 V till 1200 Vdc. he DC/DC converter is a standard product range from ABB-drives. Both ir and liquid cooled applications are possible.I tracapacitor benefits: reduces fuel consumption, zero emissions, high po- ■er charge/discharge, up to one million cycles, high duty cycle and long life, iwer operational costs (eliminating battery change), additional commercial pace (battery rooms eliminated) nd all weather conditions, pplicat ions: all kind of crane ap- lications, starting of high inertia lads, dynamic energy storage essels and peak power shaving./ww.ba kkersliedrecht.com

The hybrid drive o f Bakker Sliedrecht.

udders. Rudder Stocks and Rudder Trunks ot-Groningen designs and produces all types of rudders, such as spade jdders, semi spade rudders, flap rudders, f ish-tail rudders, special desig- ed bulb rudders with a rudder area from approximately 2 to 60 square leters. We also deliver rudderstocks, complete w ith hydraul ic nuts and le top end of the stock machined for any type of actuator, art of our del ivery program is an extended rudder trunk, custom made latching ship ’s structures. This can be extended with the complete fair- 'ater, frames, steering gear deck and steering gearfoundat ion. ar tw in -sc rew vessels we can provide the design and production of the arious shaft brackets. The shaft brackets can be either V- or l-shaped, onstructed or casted./e also deliver stern rollers, made for loads up to 500 tons, complete with

seatings and bearings.As specialists in the manufacturing of rud­ders we maintain up-to-date engineering faci l i t ies and an extensive stock of materi ­als Therefore, in many cases we can offer a short delivery time, combined with a competit ive price for all your repair work on rudders and rudderstocks. w ww .bo t-gron ingen .n l

Croon Marine & OffshoreCroon is an old mate in the shipping world. Our electrical engineering and instrumentat ion knowledge is of high level. As a pro-active party we are involved at each stage of a ship’s life cycle: initiative, design, construction and management. In this way we ensure that the life cycle costs of a ves­sel remain as low as possible. We work mainly in the Netherlands, but also fa r beyond the Dutch borders.Every new ship is jammed full of e lectro-technical applications. Croon is responsible fo r the engineering and installation of e lectro-technical sys­tems and networks. Entirely independent of make and brand. As ships change function, we adapt the systems and take responsibil ity for e lectro­technical and instrumentat ion alike. We also build switchboards and con­trol panels in our own workshop.Amongst others, we w ork on navy vessels, cargo ships, dredgers, luxury yachts, offshore support vessels and construction ships, patrol boats, cruise ships and ferries. w w w .croon.n l

Scheepswerf Visser wordt Damen Shipyards Den Helder Sinds 1993 is Scheepswerf Visser als v isser i jwerf onderdeel van de Damen Shipyards Group. Wegens veranderingen in het werkpakket van de w er f en de visie op de to e ­komst hebben de Damen holding- directie en de leiding van de werf besloten het bedrij f anders te pro­fi leren en daarom heet hij sinds 1 oktober Damen Shipyards Den Hel­der.Structuur en organisatie van de w er f blijven geli jk en het werkpakket blijft bestaan uit reparatie, onderhoud en verbouwingen aan sleep- en w erkbo ­ten, binnenvaart-, vissers-, supply-, seismic- en andere offshoreschepen. De w er f heeft ook een locatie op Texel. www .dam en.nl

Econosto NederlandDe businessgroep Mari t iem van Econosto Nederland heeft op Europort het nodige nieuws te bieden. Recente mooie projecten waren het Heere-

ma-project H851, de grootste launch- barge ter wereld, de grootste binnen­tanker VT Vorstenbosch en het lopende pro ject JSS (joint support schip) voor de Koninklijke Marine bij Damen Schelde Naval Shipbuilding. Meer en meer w e r­ken we met afnemers samen aan geïn­tegreerde oplossingen. Daarnaast zijn we trots op ons complete pakket Econ® hydraul ische aandrijv ingen, voorzien van alle daaraan gekoppelde equipment voor het automatiseren van afsluiters. w w w .econosto.n l

Schepenverzekeraarefm is de onderlinge schepenverzekering in Meppel zonder winstoogmerk. De duizenden aangesloten binnenschippers, watersporters, woonbootbe- woners en andere scheepseigenaren waarderen de eerlijke voorwaarden en snelle en vakkundige afhandeling van schades. Wanneer het efm voor de wind gaat, krijgen de deelgenoten premie terug. Dat gebeurt nu al en­kele jaren.In Meppel werken bijna veertig mensen, die 'iets' hebben met het water en daardoor bijzonder betrokken en gemotiveerd zijn om de klant te hel­pen. De tien eigen experts handelen schades snel en vakkundig af. Voor technische vragen en preventie kan de klant ook bij efm terecht, efm wil een stabiele en betrouwbare partner zijn, die er echt voor al haar klanten van klein to t groot is. Bij efm hoeven klanten niet bang te zijn voor de kleine lettertjes in de voorwaarden, wan t efm gaat voor de lange te r ­mijn en is er trots op, dat soms hele schippersgeneraties door de eeuwen heen verzekerd zijn. efm kent de risico's van de binnenvaart en probeert deze zo goed mogel ijk af te dekken. Er worden geen commerciële trucs gebruikt om een uitkering bij een eventuele schade lager te laten uitval­len.www.alm.nl

M aritime Accommodations and RefitsMARS is your partner for the offshore and shipping industry w ith services such as accommodation units, refits, conversions, repairs and temporary living quarters (TLQ's).MARS is a cooperation of five companies operating in the maritime indus­try. Each of them offers a range of high quality products and services. For instance, these services comprise construction works, piping systems, electrical systems, HVAC, interiors and carpentry. This cooperation gene­rates synergy; the total output exceeds the sum of the companies opera­ting individually. As a result you wil l get complete operating solutions.The partners are Eekels Elektrotechniek in Kolham, Gebr. De Flaan in Hoo- gezand, Flelmers Accommodatie & Interieur in Sappemeer, Niestern San­der Reparatie in Delfzijl and Wolfard & Wessels W erk tu igbouw in Floog- ezand.w w w .m ar-so lu tions.n l

M ID D L E 'SV.PO

Hoogopgeleide engineers Middle Point is een gespecia l i­seerd project- en recru itment­bureau voor de internationale jachtbouw, scheepsbouw enoffshore. Wij bemiddelen hoogopgeleide engineers, consultants, project­managers en managers voor projecten en vaste posities bij onze relaties. De arbeidsmarkt verandert en grenzen vervagen. Productie en dienstver­lening verplaatsen zich en door demografische en technolog ische on tw ik ­kelingen ontstaat een were ldwijde arbeidsmarkt. w w w .m idd lepoin t.n l

Ruysch Technical AgenciesAlthough the foundations of the current company were laid in 1935, the Ruysch Technical Agencies Holland (RTAH) of today was founded in 1973

in response to the needs of in terna­t ional ship repair yards for a relia­ble Dutch representat ive for the Benelux region.A t present, we hold more than 27 exclusive contracts with ship repair yards around the world. Our se­cond activ ity is the representat ion of manufacturers offering fluid t re ­atment solutions on board vessels.

Finally, RTAH represents a number of specialised companies offering du­rable maritime services.We are involved in the sale, promotion and marketing of these representa­tions and approach shipowners in the Benelux region in order to famil iar i­se them with these services. On the basis of our knowledge and experi­ence we assist the owners in making the right choice for a ship repair yard or one of our technical products. We can offer our clients a complete circle of services in terms of international ship maintenance and repair.A t Europort 2011 (hall 1,1315) we are part of the Green Route with our pro­ducts for bal lastwater treatment & emission monitoring. w w w .ruysch.n l

Integrated Navigation, Automation and Control Sam Electronics Nederland in Rotterdam is at Europort w ith NACOS Plati­num, our integrated navigation, automation and control system. The sys­tem provides the full range of functionali ty fo r vessels of all types and sizes. Moreover, any system within the NACOS Platinum series can be ea­sily expanded, upgraded or modified.The versatil ity of NACOS is il lustrated by the new IP-radar, directly connec­ted to the SAM Platinum network, which enables the complete radar image to be accessible from any Platinum workstation.Also the ECDIS-display can be made available forv iewing on a Platinum workstation in the engine control room, in the Cap­tain ’s office, and/or in public rooms of the vessel. Based on the new NA­COS Platinum platform, our solutions can range from a small alarm sys­tem, up to very large and complex configurations fo r highly advanced vessels in navigation, communication and automation.SAM Electronics also offers a wide range of flexible console Global M ar i ­time Distress Safety-systems for any sea area in the world.We offer satellite solutions for commercial marine broadband connections as well, which provide real-time routeplanning and chart updates to save time and fuel. The system is affordable and reliable and keeps your em­ployees and c rew linked to the world around them. w w w .sam -e lec tron ics .n l

schnisch Bureau Uittenbogaartnds 1927 is Technisch Bureau Uittenbogaart toe leverancier van werven i rederijen. Als agent in de Benelux vertegenwoordigen w i j wereldwijde )elers in de maritieme industrie.ns leveringsprogramma omvat onder meer schroefasafdichtingen, an- ir- en baggerlieren, tandwielkasten, dekkranen, ballastwaterbehande- igsinsta Naties, vacuümtoiletsystemen, badkamercabines en afvalwater- jiveringsinstaNaties, lenswaterre in igers, bilge- en sludgepompen, ït luchters, waterd ich te deuren, luiken en CuNiFer pijp- en koppelstuk- ;n.Sinds 2010 vertegenwoordigen wij ook Optimarin, producent van baI- stwaterbehandelingsinstal la ties met een f i l ter en een hoge dosis UV- raling, die schadelijke organismen, virussen en bacteriën doden. De stal lat ies voldoen aan de IMO-eisen.aarnaast zijn de hydraul ische bouten van Auxano nieuw in ons program-a. Deze zijn eenvoudig te installeren en geschikt voor elke f lensconfigu- itie.Uit voorraad leveren wij verhaal- en meergerei als kluizen, fairlea- 3rs, verhaalrol len en bolders als ook mangatdeksels. aast verkoop verlenen wij ook service voor de installaties, zoals repara- 3S en vervanging van Simplex (schroef)asafdichtingen, Turbulo-lenswa- rreinigers, Jets-vacuiim to iletsystemen en Deckma-oliegehaltemeters.3U is ook servicestation voor reparatie en kalibratie van de draagbare Tl (Hermetic Ullage, Temperature, Interface detector) tankmeetsystemen ui Honeywel! Enraf Tanksystem.'ww .tbu .n l

OS Sheffield in offshoreDS (Transport & Offshore Services) en Sheffield Offshore Services heb- 3n hun krachten gebundeld op het terre in van personeelsdiensten. De imenwerking heet TOS Sheff ield Pte. Ltd.DS Sheffield levert zowel maritiem als constructiepersoneel en mikt hier­ee op klanten in de offshore en olie- en gasindustrie. Kees Wagenaar lanaging d irector TOS): 'Onze klant kan zaken doen met één partij, die gen een eerlijke prijs al het benodigde personeel kan leveren. Door de js tig ing van de joint venture in Singapore kunnen we de operationele jsten laag houden en toch hoogwaard ige diensten aanbieden.'3S Sheffield gebru ikt het netwerk van haar grondleggers met kantoren in ederland, Tsjechië, Polen en Oekraïne, Brazilië, Dubai en Saoedi-Arabië i Singapore, Maleisië, Thailand, Vietnam, de Filippijnen en Indonesië, heffield Offshore Services is opgericht in 1999 en gevest igd in Singapore, et bedrij f had een omzet van tw int ig miljoen euro in 2010 en is gespecia- ;eerd in constructiepersoneel, drill ing c re w en projectrnanagement- lams. TOS werd opgericht in 1992, zetelt in Rotterdam en had in 2010 een nzet van ruim dertig miljoen euro. TOS levert marit ieme bemanning voor Ie onderdelen van de scheepvaart.'ww. tossheffie ld.com

/artsila Netherlands târtsilà is a global player in complete li fecy- e power solutions fo r th e marine and ener­! markets. By emphasising technolog ica l in- avation and efficiency, Wârtsilâ maximises e environmental and economic perfor­

&

W ÂRTSILÂ

mance of the vessels and power plants of its customers. The company has operations in 160 locations in seventy countries.Wartsila Netherlands has an network of knowledge centres, sales offices and specialised maintenance workshops at its disposal.Wartsila enhances the business of its customers by providing integrated systems, solutions, and products that are efficient, economically sound and environmentally sustainable.Wartsila supports its customers throughout the li fecycle of the ir insta lla t i­ons by optimising eff ic iency and performance. We provide a comprehen­sive portfolio of services and a broad service network for both the power plant and marine markets.Wartsila is a supplier of flexible power plants for the power generat ion markets. We offer competit ive solutions fo r base load power generation, grid stabili ty & peaking, industrial self-generation, as well as for the oil and gas industry. w w w .w arts ila.com

New Tube-End-Forming Wolfard & Wessels W erk tu igbouw has developed an innovative machine for tube-end-form ing. The common tube connection by sleeves (addit io­nal material, cutting and welding), is replaced by a simpler, safer and che­aper connection. A tube slides into the newtube-end-fo rm ed pipe and is secured by a simple weld.Up to diameter DN80 (3") this techno ­logy is available for piping w ith wall th ickness of 3 mm. The new machine by Wolfard & Wessels handles d ia­meters of DN250 (10") w ith wall th ick ­ness up to 8 mm.Compared to tradit ional connection sleeves, chances of leakage are redu­ced by 50 percent, just as the time required for this process. Less weld ing and less waste result in a lower environmental footprint.Annually, multiple kilometres of piping are produced at the fac tory of Wolfard & Wessels for shipbui lding, yacht building and industrial purpo­ses. The result is reduction of costs and waste, combined with an incre­ased level of safety and flexibility.Wolfard & Wessels W erk tu igbouw is specialised in 3-D design, production and outfi tting of engine room piping systems for cargo vessels, luxury yachts and offshore vessels.'Basical ly, we supply parts kits for an engine room which we assemble on site', explains d irector Jan Overzet. 'We do this with the aid of 3-D engi­neering, which provides the shipyard, owner and co-maker w ith addit ional insight and thus provides advantages during building, outf itting and run­ning of a vessel.' w w w .w o lfa rd .n l

D oor he t verw ijden van de uite inden, op­

trom pen genaamd , kunnen buizen een­

voudig aan e lkaar worden bevestigd

MEET US AT EUROPORT - STAND 1221

NOVEMBER 8-11 - ROTTERDAM

GLOBAL SALES AND SUPPORT

EXTENSIVE RANGE OF PRODUCTS AND SERVICES

ONGOING PRODUCT DEVELOPMENT

C L O C K W IS E F R O M T O P L E F T FAST CREW SUPPLIER 3 3 0 7 /STAN PATROL 3 5 0 7 / FAST CREW SUPPLIER 1605H EA VY LIFT VESSEL 1 8 0 0T W IN A X E H IG H SPEED SUPPORT VESSEL 2 610NA VA L PATROL VESSEL 9 1 1 3STAN TU G 2909

N E W D E V E L O P M E N T R O RO DEEP DREDGE (M O D U LA R , FLEXIBLE D R E D G IN G SYSTEM M O U N T E D O N A PLATFORM SUPPLY VESSEL, A B O U T TO DISCHARGE S A N D IN A TRANSPORT BARGE)

DflMslIDAMEN SHIPYARDS GROUP

Industrieterrein Avelingen West 20 P.O. Box 14202 MS Gorinchem 4200 AA Gorinchem

The Netherlands

phone +31 (0)183 63 99 22 fax +31 (0)183 63 21 89

info@damen.nlwww.damen.nl

The reason for th is isn’t just the efficiency o f our solutions,

excellent though they are. Just as im portant is the efficiency

enhancing lifecycle care on offer around the c lock and all across

the globe. Because an effic ient propulsion system uses less fuel

and gives off less emissions. This is just one example o f how

Wartsila solutions are good for both business and nature on land

and at sea. Read more about what we can do for you and the

environment at wartsila.com .C >

WARTSILA

WAR

TSIL

A®

is a

regi

ster

ed

trade

mar

k.

Deelnemersl ijst Europort 2011

4 Com munications BV 3302 ATP Instone 80014TaKT Engineering & Diesel Components BV 1314 Auma Benelux B.V. 72417T Softw are B.V. 6706 Auram arine 1105ABB B.V. 1120 Autena M arine 1619A cco 5209 Autodesk B.V. 5106Aco M arine s.r.o. 1104 Autom atic Sea Vision 5308Acta M arine 5116 A utron ica Fire and Security AS 3405A ction -H ydro BV 1215 Auxano Technologies 1104AC IIV Sp. 7 o.o. 4500 AVD Holland BV 1616Adeunis RF 5206 AVD Belgium bvba 1616ADI Global 1800 Avemar 6801ADS van STIGT 1308 AVEVA GmbH 4202Advanced Polymer Coatings Inc. 4501 Axces BV 8130AE Sensors BV 5410 Bachmann e lec tron ic GmbH 5100AEP M arine Parts 3110 Baest a.s. 8107Agco Sisu Power 1105 Bakker S lied rech t Electro Industrie BV 1223Age S. W agene a.s. 4101 BAM Pro E lectronics BV 2109Alara-Lukagro bv 1735 Bargelink GmbH / B o n a p a rt/ SUT P102A lbatros Shipm odelling Centre 2002 Fritz Barthel A rm aturen GmbH & Co. KG 5502A lew ijnse M arine Systems 1305 BARU Services BV 3324A lew ijnse M arine E lectronic Systems 4308 Basler Electric 1704Alfa Laval Aalborg BV 1512 Basque M aritim e Industrie Association 7309Alfa Laval Benelux BV 8300 Bass AS 5312A ll Pumps Holland BV 1602 Bastion Hotel Groep 1603A ll Voltage Supply BV 6603 Batt Cables 8117Allard-Europe NV 7201 BCD Travel N ederland BV 7102AllO nScale BV 8240 Bebeka 6501A lnm aritec Ltd. 8116 Becker M arine Systems GmbH & Co. KG 1105A lnor Ventilation Systems 3411 Van Beest BV 3112A lphatron M arine BV 3405/3406 Beinlich Pumpen GmbH 1613A lt Expo Trading SRL 6900 Bell L ich t BV 7316ALTHERIS BV (v/h FETERIS Components BV) 3211 Belship BV 4310ALU M arine 5212 Bergaflex AB 3501Am arcon BV 1005 Bergen Group Dreggen 1104Ambi Smeersystem en BV 3500 Berg Propulsion Europe AB 1311Am eron B.V. 1103 Bersik Techniek BV 1616A.M.S.S. BVBA 1507 Besiktas Shipyards 1315A M W -M arine BV 1311 B-i INDUSTRIAL. CO., LTD. 3311Anglo Belgian Corporation NV 1201 Biardo Survival Suits BV 7202ANS M aritim e BV 8238 Bib lio theek Rotterdam 4405AP-M arine 7005 De B innenvaartkran t 1511Apollo Fire Detectors 3503 B innenvaartUnie 4505Vereniging Aqualink 1821 BioCom pact Environm ental Technology BV 1104Aqua lity BV 1006 BIS Floats BV 6703Aquam etro flow m eters 3320 Blohm + Voss Industries GmbH 1104Aqua Solar 6500 Blohm + Voss Repair GmbH 3400/3403Argos Oil 6404 Blokland Non Ferro bv 1412Arm on Shipyard - A s tille ros Armon SA 7307 B lom m aert BVBA 1407Arno Dunkerque 5308 Blücher 1303ASIME - A sociac ion de In d u s tr ia ls M eta lurg icos 7308 The Blue W orld BV 8113A stille ros Canarios S.A. Astican 1315 Bluestream Rope Access 1509A stille ros Santander SA 1315 S cheepsw erf Bocxe Delft 2001ATB M otors BV 5117 Bodewes B innenvaart BV 1221/1739A te lie rs Normand 5204 De Boer Staal B.V. 1810Atlas Copco Compressors Nederland 3402 B olid t Kunststoftoepassing BV 2406Atlas Services Group 7205 Bonds Foundry Company Limited 1104

Böning Autom ationstechno log ie 3405Bosch Rexroth B.V. 1207Bot-Groningen B.V. 1104BP Europe SE - BP Nederland 1002P.J. Brand BV 7209Bredo Brem erhavener Dock GmbH 1315B re k o / PSI Group 1202Breko Shipbuilding & Repair 1202Bretagne Pole Naval 5204Brevini Fluid Power Benelux BV 1117Brevini Group 1117Van Brink Rotterdam 1221Brinkm ann en N iem eijer M otoren BV 2200British A irw ays 7102Brosa AG 1730Piet B rouw er E lektrotechniek BV 2407Brunvoll Germany - Steinbach Ingen ieurstechnik GmbH 4204Brunvoll AS 4204Brusselle Enterprise NV 1721Bureau M auric 5210Bureau Veritas 7320Bureau Telem atica B innenvaart 4505Bureau Voorlichting B innenvaart 4505Bijkerk Professional 1734Calpe B.V. 3505Carlier Chain 3103Carlson W ag on lit Travel 8305Castart B.V. 3506Castrol M arine 1003Cathelco Seafresh 1303Cathelco Ltd. 1303Cavotec Nederland BV 4507Cedervall & Söner AB 7231/7232Centa Nederland BV 1302Centraal Bureau Rijn- en B innenvaart 4505C entraalstaal BV 8202Central Industry Group 8202CF Techniek b.v. 2111Chantier Naval Pierre Glehen e t Fils 5204Chantiers Navals Bernard S.A. 5204C hartworx BV 3504China Chamber of Commerce l/E M ach inery E lectronic Products 6203China M erchan ts Heavy Industry (Shenzhen) Co., Ltd. 4104China M erchan ts Industry Holdings Co. Ltd. 4104China Council fo r the Promotion of In ternationa l Trade Jiangsu Sub-Council (CCPIT) 5414CIS E lektro technik GmbH 7240C-Job & Partners BV 7404Clarkson Research Services Limited P118Clouds In ternationa l BV 6202C.M.R. Tunisie (Tunisia Ship Repair) 1315C-Nautical BV 2408Cofely W est Industrie BV 1509Composite Piping & Engineering BV. 1103Concordia Holland BV 1100

Concordia Shipyards BV 2202Condor Benelux 4112Consilium M arine Systems BV 3204Construcciones Navales del Norte S.L. 7214Control Techniques bv 3209Controls Commissioning and Service BV 1704Cordstrap BV 4401Corrodys 5308Cotesi S.A. 3203Cramm 8201Croon E lektrotechniek B.V. 1506Crosby Europe N.V. 4107CT Systems 3408CTC BV 6400Cummins Holland B.V. 1307Cummins Filtration 1428CWF Hamilton & Co. Ltd 1311CzechTrade N etherlands 8107D2Lifting 7004Dacom BV 2202Dagin M arine Technology 8220Dalgakiran M akina San. Tic. A.S 4403Damalini AB 1400Damen Shipyards Gorinchem 1221Damen Anchor & Chain Factory 1221Damen Dredging Equipment 1221Damen M arine Components 1411Damen M arine Services 1221Damen Schelde M arine Services 1221Damen Shiprepair Rotterdam B.V. 1221Damen Shipyards Group 1221Damen Shipyards Hardinxveld 1221Danfoss BV 5308Datema Delfzijl BV 1226DBR G eneratorsets 1814De Boer Buizen 1810De Boer Sn ijbedrijf 1810De Strom ing Media P101Deckma Hamburg GmbH 1104Degra W inches 6708Stichting H istorisch Schip De Delft 7032Dellner Brakes AB 1722Den Haan Rotterdam BV 3401Deno Compressors 1007Desmi K&R Pompen BV 6904Dezhou Hengli E lectrica l M ach inery Co. Ltd. 8013D-l Industria l Co., LTD 3305Diesel & Gas Turbine W orldw ide P119Dintra Transm issies vof 6107DMG Holland B.V. 3003DMG Leidingsystemen B.V. 3003DOE Sp. z o. o. 1801Doedijns Hydraulics B.V. 7315Dolderman BV 1203M IG Dolphin Pic 7105DongHwa Entec 3312

Dooik Eng CO., LTD 4404 European Batteries Oy 6401Doornbos Equipment BV European Diesel Services Ltd. 8121DOUBLE D M arine Equipment BV 8235 European Pump Services BV (EPS) 4205D ragflow S.r.l. 6610 Expertise en Innovatiecentrum B innenvaart 4505Dredge & M arine Company LLC 8126 Fagerdala M arine Systems AB 7237Drie-D BV 6409 Falck Nutec 6300DriveteQ BV. 3200 FARO Benelux bv 6701Dromec bv 5104 Farsounder Inc. 3405DRUMET Liny i Druty Sp. z o.o. 5426 Fartygskonstruktioner AB 7234DTC Elektro BV 5105 Fast RSQ 1113Duap Fuel In jection Equipment 7106 R.W. Fernstrum & Company 8129DMT W orldw ide B.V. 5112/6800 FG Governors & Engine Parts B.V. 1704DVV Media Group P115 Finnoy Gear & Propeller AS 4204DWG Trading BV 6611 Flex-in Holding 8233D ynacast 7005 FLIR Commercial Systems BV 2103Easy-Fitt Insta lla tie M ateria len 6502 Floatex Nederland BV 7401EBR bv 1123 Floatex Sri 7401EBT Yachtpanels 1729 Floodvideo 1609Echterhage Holding GmbH & Co. KG 1613 FMJ M arine & Offshore 1710Econosto Nederland bv 2400 FN Diving BV 7301/7400Eekels E lektro techniek BV 1506/7103 Foro M aritim o Vasco 7309Eekels Pompen BV 6610 Franz W ö lfe r E lektrom aschinenfabrik Osnabrück GmbH 3300EGA M aster S.A. 3323 Freeman marine Equipment Inc. 1615Eibach Spring 7106 FTA Rugged Camera Systems 8100Eiffel Industrie M arine 5209 Future Pipe Industries BV 1208/6601Elcas BV 3210 GALI Deutschland GmbH 1428Elcee Holland BV 2404 Gam bit Lubawka Spolka z o.o. 5424Electra B randt 1428 GE-SATCOM 3321E lectric Com fort 8007 GEA Bloksma 1402E lectric Power Conversion BV 6401 GEA W estfa lia Separator Nederland BV 1402E lectric M arine Support B innenvaart BV 3507 G eberit BV 8151Electronic N avigation Ltd. 1816 Gebhard Electro BV 3102Elektrikom Satelite Services 3407 G eislinger Grnbli 1122Eliche Radice S.p.a. 4201 Geo Professionals Nederland B.V. 3408Elsto A andrijftechn iek 1707 Geometius B.V. 3124eL-Tec e lektro techno log ie 8006 Georg Fischer N.V. 3105Eltorque AS 4410 GEPA-Fiberglass Industry and Trade Co. Inc. 6820Emce W inches 1707 S cheepsrepara tiebedrijf De Gerlien-van Tiem BV 1820Einha Technisch Bureau BV 4205 G erm anischer Lloyd SE 4303Emigreen bv 1709 Gican 5207/5308EN M otoren N ijm egen BV 5108 GKN Service Benelux BV 1732Endenburg 8128 Global Industria l Supply Co. Ltd. 6208Energietechnik Bremen GmbH 1126 Global Turbocharger Solutions Limited 1811Energomontaz-Polnoc Gdynia Ltd 4306 Globecomm M aritim e 5203Engine Partners (Holland) BV 1610 Globe W ire less 8124Enraf - Tanksystem SA 1104 GMS Instrum ents BV 4100Environm ental Systems GmbH 3318 Goetze Pistonrings 7106EPAK GmbH 1619 Golan P lastic Products Ltd. 3506Erse Kablo San. ve Tic. LTD. STL 4309 G öpfert AG 8111ESC 1204 Governors Am erica Corp. 1428Esco Aandrijv ingen BV 1306 De Graaf Aandrijv ingen BV 5303Esco Belgium S.A. 6613 Scheepsw erf Grave BV 1736ESI-Trade bv 7206 Greenland Engineering B.V. 1729Estron D istri Centre B.V. 8101 De G root Scheepstechniek 2300Eteha bv S langtechniek 6113 De G root Scheepsbouw & Reparaties BV 2300Euro O ffshore Services BV 6704 Grundfos Nederland BV 8222

Guangxin Shipbuilding & Heavy Industry Co. Ltd. 6206Guangzhou Boyi Exhibition Co. Ltd. 8136/8013Guangzhou Dockyards Co. Ltd. 1315Guascor Power S.A.LI. 7303Guido Perla & Associa tes, Inc. 8127Gyron Crew BV 2202H.0. Bostrom Company 8129H20 Satelite 8118De Haan b.v. 7103De Haas M aassluis BV 1500Haean M ach inery Inds. Co., Ltd. 3310HaiTech Nederland BV 1224Hamann AG 1303H am worthy BV 6607Hansa In ternationa l M aritim e Journal P106Hansen Protection AS 4407Harland & W o lff Heavy Industries Ltd. 1315Harlingen Seaport 3121Harzer W erke Cylinder Liners 7106H atenboer-W ater BV 3105Hatlapa Uetersener M asch ine fabrik GmbH & Co. 1105Headhunter 8134Headway Technology CO. Ltd 1315Heatm aster BV 1503Heinen & Hopman Engineering B.V. 1413Heinzmann GmbH & Co. KG 1704Hellenic Ship’s Repair's 6803Helm acab Holland Bv 4108Helmers Accom m odatie & In terieur B.V. 7103Helmers S.R.L. 6813Helseth AS 2405Helukabel BV 6109Hemimex BV 6102Hempel (The Netherlands) 5401Henan Guangcai E lectric Co. LTD 1224Henkel Adhesive Technologies 4311Herikon BV 7402Hertel 1111HijsTraditie 6707Hobrand A lgebra 4203Hodge Clemco Ltd EnviraSponge Division 8140P. Hoenderop BV 3203Holland Cargo Pumps B.V. 8312Holland Diesel M aassluis 1310Holland Dredge Parts B.V. 3001Holland Dredge Systems B.V. 3001Holland M arine Services Amsterdam B.V. 8221Holland M arine Equipment BV 1110Holland M arine Technologies BV 3001Holland Shipyards 1404Holland Special Pumps B.V. 8312Holland Tools B.V. 6603H olugt Sauer 4203Hoogendoorn MBI BV 2202Hotel de Beer 6608Huisman Equipment BV 6705

Humber W ork Boats Ltd. 8122Ludwig Hunger GmbH 1101llycom BV 8009HYDRAtech Als 1805HydraullQ BV 8242H ydrauR entBV 1408Hydrex NV 1315D ienst der Hydrografie M in is te rie van Defensie 5306Hydrotest Systemen BV 1504Hytorc Nederland B.V. 2107I4C M arine 7002Ibercisa - iber Comercio e industria, S.A. 7210Icepronav Engineering 6809Idreco 1701IFS Benelux BV 8241Il H C Lagersm it 1312IHC M erw ede Holding BV 1312Im ares W ageningen UR 8108Im arest P112Imax Trading & Engineering B.V. 6301Imes GmbH 1703Im otec BV 1617IMS AS 2408Im tech M arine 1124Im tech M arine & Offshore BV 1124IN NOVO d.o.o. 1807Inchcape Shipping Services 8008Indum ij M otoren 1103Inval Industria l Valves Holland BV 5400Industria l Clutch Parts Ltd. 8119Industrias Ferri S.A. 7215Innovative Input BV 2402ln -innovative N avigation GmbH 2106Insta lho BV 2202Integron M arine Systems & Services 1725Intellian Technologies Ine 2108/3405In tercon tro l Scheepvaart- & T ransporttechniek B.V. 7208In term arine E lectronics S.A. 8153In ternationa l Crew Services BV 4302In ternationa l Paint (N ederland) BV 4400In terprofess ion du Port de Concarneau 5204In te rsch a lt M aritim e Systems AG 1803In tertech BV 1109IPCO Power 2500IPS 2503IRM Offshore And M arine Engineers Pvt. Ltd. 3409IRON FIST M arine Cranes 6609Ita ldraghe S.p.A. 6702iXBIue SAS 1818Jahnel Kestermann G etriebewerke GmbH 1104Japan Radio Co. Am sterdam 3405Jastram GmbH & Co. KG 1126Jets fo r Yachts 1303Jets AS 1104Jiangsu Hongqiang M arine Heavy Industry Co.,Ltd 5415Jiangsu Zhengliang M arine Accessory Co., Ltd 5411

JIANGYAN CITY LOLING IMPORT AND EXPORT CO.LTD. 5411 Van der Leun M etaa lbew erk ing B.V. 1224John G jertle AS 2408 Libra-P last AS 2408John Guest GmbH 4506 Liebherr M aritim e Benelux BV 1210Johnson Controls Systems & Service B.V. 8137 Lincoln Diesels Ltd 8114A. de JongT.H . B.V. 7208 Link 5421Scheepsw erf Gebr. Jooren BV 2202 Lloyd’s Register EMEA 3303Jotun B.V. 5200 Inform a - Lloyd’s List P100JVS Scheeps- en Industrie techn iek BV 1126 Lock-Tile.NL B.V. 8138Kalkman Scheepstechn iek BV 3202 Logan Clutch Corporation 1605Kampers Pom pservice bv 1225 Louis Reyners B.V. 1806Kampers Scheepskonstruktie 1422 Lowland In ternationa l 8231Karat In ternationa l Ltd. 7319 Lubricoat B.V. 6906KCEI INTERNATIONAL 5208 Lufkin 2405Keppel Verolm e BV 7305 Luykx Ultrasound Sales bv 7300Ket M arine BV 7203 De M aas BV 2200Klaassen Fasteners 3205 Maas M arine & Industria l Equipment BV 4101KLC M arine 1610 M aasdal BVBA 2200KME Germany AG & CO KG 8111 M aaskant Shipyards Stellendam 1221KME Germany Osnaline 8111 M acA rtney Benelux BV 3123K.N .V.T .S ./SW Z M aritim e 4415 M ach inefabriek Bolier B.V. 1204Kobato B.V. 6110 M aderas Jum illa S.A. 1104Kobelt M anu fac turing Company ltd. 6205 M agotteaux S.A. 6200Kockums AB 1315 MAHLE Industrie filtra tion GmbH 3114Koedood D ieselservice BV 1125 M AN Diesel & Turbo SE 1121Kolmer Elektrom otoren BV 5311 M AN N+H UM M EL GMBH 2501Konecranes B.V. 3100 M anta ll (Nantong) Heavy Industry Co., Ltd. 5414Kongsberg M aritim e 3201 M apac Panel 5211Koning Technisch Bedrijf BV 2112 Maprom Engineering BV 1300Koninklijke Schuttevaer 4505 M arb le Autom ation 2407Koninklijke D irkzwager 1124 M are lli M otori S.p.A. 1705Konutherm BV 2113 M aretron LLP 3405Korea M arine Equipment Associa tion ( KOMEA) 3307 M arflex BV 6700Koscis Technologies Inc. 1428 MariFlex Group 6106Kotra Trade Investm ent Promotion Agency 3307 MARIN M aritim e Research Institu te N etherlands 1209KRAL AG 7208 M arine Developm ent hólland BV 6612C. Kranendonk BV 1415 M arine Insurance In ternationa l BV 1418Kronios 3105 M arine lec Technologies 5205KTR Benelux B.V. 1408 M arine line 4501Kühne Industrie BV 2302 M aritech Special 8102Küpers M otorenserv ice GmbH 6105 A rcher M edia - M aritiem Nederland P116Kustw acht 4414 M aritim a Green Technology 1216Kuzuflex M eta l Hortum San Tic A.S. 8014 M aritim e Booster 2003Kw in t BV 6707 M aritim e By Holland Magazine P117L'Orange GmbH 1428 M aritim e by Holland 1110/8210La Auxilia r Naval S.A. 2408 The M aritim e Executive 8125LAIS GmbH 1604 M aritim e In terio r 6804U itgeverij Lakerveld b.v. P108 M aritim e Propeller Repairs BV 8114Lanex a.s. 8107 M aritim e Propulsion Services BV 8114Lankhorst Ropes 1720 M ärkisches W erk Halver GmbH 7106Lankhorst Taselaar BV 1615 M arktechn ica l B.V. 5313Lascentruin R idderkerk BV 8112 M arlink S.A. 3117LD Cables 7013 M arlow Ropes Ltd. 1802Leeuwestein Scheepsinsta lla ties BV 3304 M aropol BV 1208Leistritz Pumpen GmbH 1311 Koninklijke N iestern Sander BV 7103LekkoVBS 1809 M asch inen fabrik Bröhl GmbH & Co.oHG 1104Van der Leun Insta lla tiebouw BV 1224 M asterm ind Security 7034

Standnummer 1413

At least it’s warm inside

Photography by ihda.nl

G lo b a l tra n s p o r ta t io n ta ke s vesse ls in to som e o f the h a rsh e s t a n d u n fo rg iv in g e n v iro n m e n ts o n th e p la n e t. O n e o f th e c h a lle n g e s fa c in g s h ip o w n e rs is to e n su re th a t th e ir c re w h a ve a s u ita b le o n b o a rd c lim a te re g a rd le s s o f h o w

c o ld it b e co m e s o u ts id e . C u s to m -b u ilt to the h ig h e s t D u tch q u a li ty s ta n d a rd s , b a c k e d u p b y g lo b a l se rv ic e a n d s u p p o rt, H e in e n & H o p m a n 's h e a tin g so lu tio n s e n su re th a t the h e a t is o n w h e n e v e r a n d w h e re v e r it is re q u ire d .

HEINEN & HOPMAN ENGINEERING BV

Visit us at EUR0P0RT2011stand no. 14 1 3

A I R C O N D I T I O N I N G H E A T I N G V E N T I L A T I O N R E F R I G E R A T I O N

Netherlands - Germany - India - Peoples Republic of China - Romania - Singapore - Spain - Turkey - United States of America w w w .h e in en h o p m a n .co m

Need Cheap & Secure Lay-up?In our protected, private harbour just outside of Rotterdam, w e offer premium and secure lay-up facilities for seagoing vessels, barges and pontoons as well as extensive services to manned or unmanned vessels in lay-up, all against affordable prices. Dutch Harbour is suitable for vessels up to 200 m in length and with a draft up to 5.50 m, while its 700 m floating jetties safeguard against any tidal influences. T h e harbour entrance is closed off by a floating security barrier and the surrounding harbour terrain is accessible only to owners and crew. Harbour access is monitored 24h by security cameras.

For additional information and rates, please contact

Dutch Harbour Lay-up ServicesHarbour G950 • Griendweg 14, ’s Gravendeel T: 085-8779114 • F: 085-8779115 E: info@dutchharbour.nl • W: www.dutchharbour.nl

DUI£fy/A RBOURFacilities:• C losed , p rivate harbour;• S ecure m ooring & sa fe access;• C am era surveillance;• Free dom estic g arbage d ispos;• Free w ire less internet.

Optional Services:• 3 8 0V /220V shore pow er;• S upp ly o f M D O and fresh w ater;• C rane services;• V arious a larm system s fo r cold lay-up.

\ V

SWZ Maritime biedt u vele voordelen

De enige in de sector met een onafhankelijke redactie Elke dag het laatste nieuws uit de maritieme sector op de websiteDe nieuwste innovatiesInterviewsReportagesScheepsbeschrijvingenSpecials

w w w .s w z o n l in e .n l

mULTIP R O J E C T E X P E R T S

PR0JECTS0URCINGin ternational technical professionals on a project basis shipbuilding, offshore and dredging industry

ENGINEERING OFFICEbasic and detailed design s tru c tu ra l, piping and m echanical

T +32 (0)3 710 58 10 MULTI.BE YOUR PARTNER IN ENGINEERING

M astex S oftw are BV 3115 N ew Connection Industria l ProductsMATECS B.V. 7402 N ew Generation N atural GasM egator Ltd. 1104 N icoverken M arine Services BVM+E M otoren- und Energietechnik GmbH 1314 Nidecon Technologies OyMenarom P.E.C. S.A. 6807 N iestern Sander Reparatie B.V.Mennens Schiedam BV 3206 N ijhuis Pompen BVM erca to r M edia Limited P103 Nilfisk-ALTOM erchlN Ts Cleaning & Services BV 3322 NK Co. Ltd.M erita ito OY 6306 No Lim it Ships B.V.Meson Valves BV 7321 Non fe rro g ie te rij W est Friesland M etagisM etag las B.V. 6302 Nora flooring systems B.V.M etaLine Surface Protection GmbH 6602 Noris Autom ation GmbHM etchim 6806 Norske M aritim e EksportorerMFE M arine Constructions 6304 N orthrop Grumman Sperry M arine B.V,M iba Bearings AG 7106 N orwegian M aritim e Exporters, NMEMibarom Resita 6802 Nova Engineering B.V.M icroplasm a 1303 Novatug BVM in is try of Trade and Industry of Panama 4406 Novio NauticM inks Kunststoftechniek BV 3105 N.R. Koeling B.V.M iron B.V. 3507 Nyborg ASM irtac BV 5501 Oakwell Shipyard Co. Ltd ThailandMMCE M arine M odel Construction - Engineering 6112 Oasis M arine Engineering C o ., LTDMME Group 7104 0 B 0 BETTERMANN B.V.M obilis 3103 O bservator Instrum ents BVM odular Pontoon Systems B.V. 4300 O ceanSat B.V.M orss inkhof Hydraulics 6403 O ceanw ide N etherlandsM otor Parts BV 2501 O ceanw ide Offshore ServicesM otor-S ervice Sweden AB 7233 Offshore NewsM otortech Engine Parts Supply 1105 Oglaend System BVM otrac H ydrauliek BV 1204 Olaer Benelux BVMSc E lectronics Oy 6401 M ach inefabriek G. O lthof NVMTE-Design 4306 O nderw ijs Centrum B innenvaartMTU Friedrichshafen GmbH 1425 Opticon Benelux Naarden B.V.M uestra lo S.L. Navalia 7212 O ptiM arin ASM ulder-H ardenberg BV 5102 O ranjew erf Shi prepairM u ltron ic NV 1700 Orlaco Products BVM urre lektron ik BV 8139 OSCG CO., LTDM urueta Shipyard - A s tille ros De M urueta, S.A. 7216 O vervliet Assurantie M akelaarsN.C. M aritim e Ports Adm in istra tion S.A, Constantza 8131 O ys te r/ten lla a ft GmbHNauta Technical & M arine Supply 1103 Pacific Crest CorporationN autikaris bv 3404 M ach inefabriek Padmos Stellendam BVNautilus Engineering & Construction Co. 1104 Palfinger M arine- und Bete iligungs- GmbHNaval Shipyard Gdynia SA 1315 Palfinger M arineNavalex In ternationa l Inc. 8129 Pan Acoustics GmbHNavingo BV 4103 Pand!D B.V.Navis Engineering Oy 3405 PanolinNavprofs 1732 Parker Hannifin BVN avigation Solutions Europe BV 3319 Pasman M otoren & Aggregaten vofNed M arine Services B.V. 7300 Patel Brass W orks PVT Ltd.Nedcon M aritim e 6810 Perko Inc.Ned-Deck M arine BV 1113 Phoenix Contact BVN ederlandse Radiateuren Fabriek B.V. 1010 Phoenix V ib ration Controls BVNEHO Speciaal Techniek BV 4304 Pintsch Bubenzer GmbHNeopolia M arine 5211 Trade and Investm ent Prom otion Section Embassy oNeptune Shipyards BV 4300 f the Republic of PolandNetW ave Systems BV 5201 Poly-M arine Service BV

53025310130364017103120514283308511561021813131144083111440853042405173812064204610081418003320821085304530470084109800411254505172611041221

1115330914198016312411252101

2101

3410310418127403182272098129172313021508

54221819

Rommee M achines en Equipment ß.V. 7200Pon Power B.V. 1204Port Authority of Nantes Saint-N azaire 5211PEM (Port Engineering M anagem ent) 4503Port-IT 1607Poseidon BV 3200Praxis Autom ation Technology BV 3101Pres-Vac Engineering 4101Promac B.V. 1102Promarin GmbH 1502Promex 6805Pronom ar BV 2303Prosertek, S.L. 7211PSI Piping 1202PTR-Holland 4301QIS nd t 7300Quantum M arine 8132QUA-VAC BV 2301R.R. M aritim e Engineering B.V. 1617Rabobank Shipping 1416Radio Zeeland DMP BV 1421Radio Holland N etherlands 1124RAE Benelux BV 5500Rafa Scheepsram en bv 2403Ravebo BV 5114Ravestein BV 5113Raytheon Anshutz GmbH 4308RBC Nederland 2005Rea Maskin A/S 4411Rebo BV 4305Redwise M aritim e Services BV 8230Reich Kupplungen Dipl.-Ing Herwarth Reich GmbH 1719Reikon BV 7209S cheepsw erf Reim erswaal BV 1401Reintjes Benelux 1501Remat BV 3300Remontowa Group 5420Renk A ktiengese llscha ft W erk Rheine 1311Rentallaser In ternationa l B.V. 8011Reductoare Resita Romania 6815Reson BV 3301RETEC 6808Ridderinkhof BV 1721A ccountantskantoor Riegman & K laverdijk BV 1420R ijksw aterstaa t CDR 4200RINGSPANN Benelux B.V. 6305RIS Rubber NV 6104E.S. R itchie & Sons, Inc 8129Riviera M aritim e Media Ltd. P120Robert Bosch B.V. 1428Rocol Ltd. 8115Roemeg BV 6503Rolls-Royce 1426Romanian Center fo r Trade and Investm ent 6717Rometel Trade BV 8111Roos Diesel Analysis B.V. 1703

Rossmark W aterbehandeling BV 5301Rotor BV 2004Rotterdam Rigging B.V. 6203Rottink Zuigerveren B.V. 5110Roxtec BV 3105RR Holland BV 1114Rubber Design BV 1001De Ruiter Staalkabel BV 6103Ruysch in te rnationa l BV. 1315Ruysch Technical Agencies Holland BV 1315De Ruyter D ieseltechn iek BV 1504De Ruyter Training & Consultancy BV 6605De Ruyter Service B.V. 1504RWO GmbH - M arine W ate r Technology 5301Saab AB 3000Safe and P rotect 7012SafeTM ade M arine P roduct Ltd. Co. 5305SAI S.P.A. Hydraulic M otors 8237SAM E lectronics Nederland BV 2201Samson 8128Sanders Gears Castings M ach in ing 1614Sandfirden Technics 1105Santon Holland B.V. 7304SARC B.V. 3113Satmarin B acko ffice Europe 8105Scania Industria l and M arine Engines 1105S can je t M acron In ternationa l LTD 4101S can je t M arine AB 4101Scheepsbouw Nederland 2202/8211Scheepsgroep W erkendam 2202De Scheepvaartkrant P109Schegro BV 2100Scheldepoort 1221Scheldepoort 1221S chm itt Anchors & Chaincables B.V 8308Schotte l Nederland BV 1403Schotte l GmbH 1403STC B.V. 7306Seacontractors 8309SEAPARTS 2408MPA BV - Seaport Magazine 3005Seascape BV 5107Sebert Schw ingungstechn ik GmbH 1004Sebert T rillingstechn iek BV 1004Separator Spares In ternationa l B.V. 8104Serdijn Ship Repair BV 1304Settima M eccan ica Sri 6408SEUT M aritim e as 4412Severn Trent Services 8236Severnav SA Shipyard 6812Shen Yang Sung J in Chimcal Co., Ltd 6208Shinsung Diesel & Heartman Co. Ltd. 3313ShipConstructor S oftw are Inc. 5109Ship Engineering Editorial & Publishing House 8142Ship Equip AS 3118Yellow & Finch Publishers P111

Shipelec 5209 The Grab S pecia lis t BV 5101Shipgaz Training AB 7236 Taizhou Fengde M echan ica l and E lectrica lShipN et AS 8008 M anufac turing Co., Ltd. 5415Ship's Equipment Centre 8202 Taizhou Kaihua Diesel Generator Sets Co.,Ltd 5412Shipserv 7031 Tamrotor M arine Compressors A/S 5111Ship stu d i o 5308 Tarka-Systems 7001Shipyard ATG Giurgiu 8234 Teamtec AS 1602Shore Tension BV 1819 Tebul Oy 1303Siemens Nederland N.V. B ruinhof M arine 1220 Techno Fysica BV 1009Sigma Coatings 1213 Tecnoseal In ternationa l 8000Sims Pump Valve Co. Inc. 8135 TECSIGN Industria l Identifica tion 6108SinWon M icron Co., LTD. 4404 Tele Radio BV 2104Siscon Instrum ents B.V. 5308 Teledyne TSS Ltd. 4502S iw aco GmbH 7402 Teledyne Odom Hydrographic Inc. 4502SKF M ach ine Support BV 1510 Temaro The Dutch M arine Suppliers B.V 2000Sledge Hammer Engineering In ternationa l BV 7400 Terma A/S 3405Stichting S leepboothaven M aassluis 7030 Testo bv 1727Stichting M aritim e Equipment (SME) 1414 Teus V lo t Dreding B.V. 1608Smit & Van Rijsbergen 5503 Theunissen Technical Trading BV 3004/3116W. Smit B.V. 8306 Thordon Bearings Inc. 1105SMST Designers & Constructors B.V. 8220 Thorm arine 8005Snijders E lektro techniek 6700 Thrane & Thrane A/S 3405Société In ternationa le des M oteurs Baudouin 7302 Thrustm aster Europe BV 5202Solfic BV 1708 Tideland Signal Corporation 7401Sondex BV 1507 Van Tiem Elektro BV 1618Soottech BV 1008 T.M.A. srl 1901Sorama 7011 TNO M aritim e & Offshore 8212Sormec S.r.l. 2408 Tomar Europe b.v. 1606Sotra M arine P rodukter A.S. 2408 Tools & Pumps Trading Centre B.V. 6603SpecTec 7318 Top Trock GmbH 2303Sperre Rotterdam BV 5111 Tosec B.V. 3502SPM Instrum ent BV 1400 Touwfabriek G. Van der Lee B.V. 1900Sponge-Jet, Inc. 4111 TRAFA B.V. 8015SPX( A P V ) 1311 Transafe 1417SPX Flow Technology Assen B.V. 1731 Travelvision B.V 2202Staco Europe BV 6503 Treade AS 4101STADT AS 4409 Tree C Technology B.V. 1817Star In form ation Systems 5501 Trelleborg Ede BV 6600S ta rtw e ll Engineering UK Ltd 1428 Trelleborg Ridderkerk b.v. 6600STC -S A IO 7306 Trelleborg Industria l AVS 6600STC NMU 7306 Trimble Europe B.V. 3124STC-Group 7306 Trimergo BV 1612Steerprop Oy 1105 Trinoxx B.V. 7209Stentec Softw are 2502 Tru-M arine Rotterdam 3002STM A andrijftechn iek BV 6111 Trust! ube B.V. 2102Stocznia Gdansk 4402 Turbo Belgium 1507Stokvis-Group 1707 Turbo Cadiz S.L 7317Stolk Transm ission Services 1707 Turbo Partners SL 1610Stork Gears & Services BV 7204 TurboNed Service B.V. 1316S traa ltechniek In ternationa l BV 8223 Turner Engine Control Solutions BV 2114S traathof Controls 1815 T.W.C. 4108M ach ine fabriek L. Straatm an BV 6504 Twentsche Kabelfabriek BV 1108SUN M arine Seats BV 1741 Twin Disc In ternationa l S.A. 1306SUN Roestvaststaal BV 1740 Technisch Bureau U ittenbogaart B.V. 1104Svend l-loyer A/S 8311 U ltrasonics and M agnetics Corporation 5103Swets ODV BV 5304 Unio 6811

Unisafe M arine Firefighting & Safety Equipment 8200 W indeX Engineering BV 2110Untel Kablolari San. ve Tic. A.S. 5105 W ine l B.V. 1104UZMAR W orkboa t and Tug Factory 1427 W inteb vof 1106Vacon Benelux BV 4110 W ISKA Hoppmann & M u lsow Gmbh 8111VAF Instrum ents BV 3119 W N L M arine E lectronics BV 5300Vaisala 3212 De W olf Products BV 2401VandeGrijp Rental 7100 W olfard & W essels W erk tu igbouw BV 7103Van Dinteren Technische Handelsondernem ing bv 1101 G.J. W orte lboe r Jr. B.V. 1313VCK M arine Travel 8310 W outer W itze i EuroValve BV 1214VDLKIim a BV 1107 WR Systems,ltd. 1315VDM A - Schiffbau- und O ffshore-Zulie ferindustrie P110 WRS Group of Companies 7240Vecom M arine Services 8150 Yachtglass - Cruiseglass Dept. 4307VEINLAND GmbH 8010 Yanmar Europe BV 1303VeKa Shipbuilding BV 1406 Yantai Taihong Rubber Co. Ltd. 8136Van der Velden M arine Systems 1405 Yiu Lian Dockyard (Shekou) Limited 4104Vereniging De B innenvaart 7009 Yoke Industria l Corp. 8002Verhaar Omega BV 1505 Yokogawa Denshikiki Co. Ltd. 3405Technisch Handelsburo Verhoef BV 7106 Zeehaven po litie Rotterdam -Rijnmond 7207Vertib last BV 6606 ZF Friedrichshafen AG 1309Veth Propulsion 1200 Zhenjiang Grandsino System In tergration Co., Ltd. 6201V ic tau lic NV 1808 Zollern GmbH & Co. KG 3125V ic tron Energy BV 4304 Zollern Nederland B.V. 3125Viking Life-Saving Equipment BV 4102 Zollern BHW G leitlager GmbH & Co. KG 3125Visedo 6401 Zollern D orstener A ntriebstechn iek GmbH & Co. KG 3125Visser Den Helder 1221 Zon en Zo Duurzame Oplossingen B arendrech t BV. 3200Vizada 3117 Zu igerverenfabriek Rottink 5110Voith Turbo BV 1222Volvo Penta Europe Office Benelux 1409 Deze li js t is gebaseerd op de gegevens zoals deze bekend waren op 3Vonk Parts and M ach in ing Services B.V. 7322 oktober 2011.

Van Voorden G ieterij BV 1000/1102Van Voorden Reparatie BV 1102VoortVarend Besparen 1711Voskuilen In terieur en P ro jectsto ffe ring B.V. 6303VOSTA LMG 6402VSE Volum entechnik GmbH 1613Vulkan Benelux BV 1410Vuyk Engineering Groningen BV 8202W & TS B.V. 7402W &O Supply 1204De W aal M ach ine fabriek BV 2202W agenborg Shipping B.V. 8307WAGO Nederland 1728W arts ila Netherlands B.V. 1301W ate r W eights Europe BV 4105W avin Nederland 1208W eatherdock AG 4504W eekblad Schuttevaer 4206W eir M inera ls Benelux 7101Gerhard D. WEMPE KG G eschäftsbereich Chronom eterw erke 3207W erkina W erkendam BV 2202Tischlerei und A lubau W essels GmbH 4106W estm ark BV 1116W etering Rotterdam 1103W hisperP ow er 8239W ide Corporation 3120W illem sen In terieurbouw & Scheepsbetim m ering BV 1737

When it really <

Wind forte: 1

Wave height: 14 m rising

Humidity: 97%

Controller: >9? ,96% availability

§ JA

■ ■ ■ — ] 1 1¥ ■ Kk.n

r wur ~ i i

| i jv i ■ÄrjfeBÄ |

Bachmann electronic Nederland Vendelier 65 3905 PD Veenendaal T31 (0) 85-2100550

Visit us

2 6 . - 2 9 .1 0 .2 0 1 1 B usan, S outh K o re a b o o th : 9 1 6

0 8 . - 1 1.1 1 .2 0 1 1 R o tte rda m , N e th e r la n d : b o o th : 5 .1 0 0

2 9 .1 1 - 0 2 .1 2 .2 0 1 1 S h a n g h a i, C h in a

bachmann.www.bachmann.info/nolimits

‘m yKSBBSa

» m m I * « w i Ch»* m

0 reh(n * Irtiuilnttl tM I

H oneyw ellg r u n t S A

jtrrs

rQ■ ■ ■ p u - h f c -IÜ M 4 U M 14 > h r 111 I t f M M H I»

io o m p a c t' m rMf«uw ewfr»aM wrsi eim fctia WIN EL

k ( < f * i t ~ *

D R F C C 'E N

i if ^ Optimarin•— MB, / I i|

a u x o n o i

E G SE io iw l* foundry

D EERB EFIQSYSTEMS flffifl

Standnummer 2201

NACOS USBNavigation Automation Control System

Visit us at theEUR0 P0 FÎT2 0 1 1connecting the maritime world

Stand 22.01

Automation Products■ Monitoring Control System■ Power Management■ Propulsion Control■ 2-stroke Engine Governor■ Engine Safety System■ HVAC / Fire Monitoring■ Cargo Monitoring and Control

NACOS Platinum, the new integrated vessel control system, represents a complete series of next-generation navigation, automation and control systems. The series offers unprecedented features in terms of usability, scalability and network by means o f one common hardware and software platform.

■ One common software platform for navigation and automation systems

■ User Centred Design for easy and safe operation across systems

■ Scalability and flex ib ility from stand-alone system to integrated system-fo r all types of vessels

■ LAN based network system

Navigation Products■ RADARPILOT■ ECDISPILOT■ MULTIPILOT■ TRACKPILOT■ Conning■ VDR, AIS, sensors

SAM Electronics Nederland B.V. Phone: +31 - (0 )10-479 5444 info@sam-electronics.nlIJzerwerkerkade 36 (Harbour 1093) Fax: +31 - (0 )1 0 -47 95 54 5 www@sam-electronics.nl3077 MC Rotterdam The Nederlands

SAMElectronics

Nederland

an I II communications company

DoorJ, Sonke

Hans Sonke werkt als specialist op het ge­bied van corrosie, bescherming daartegen en beschermende coatings

Protecting a Ship from Corrosion

Protective coatings effectively protect ships and other marine structures against corrosion for a long time. Especially for the parts that are exposed to extreme environmental conditions, such as ballast tanks, cargo tanks and the ship's hull, it is of the utmost importance to select the right coating system. Therefore, it is important to know as much about a coating's qualities and its lifespan as possible. Electrochemical Impedance Spectroscopy (EIS) provides insight into this knowledge.

The market is changing with new IMO regulations fo r ballast tanks mostly based on accelerated weathering test results. These testsresult ing in a higher priori ty fo r coating selection as well as main- hardly correlate w ith reality, provide unreliable data and are fartenance. The condition of ships largely depends on the bal last from accurate [1-4], Even the recently developed cyclic tests aretanks' condit ion. New techno log ies for coat ing binders can some- still visual ly examined, and do not provide information on the impor-t imes provide a longer lifetime, but there are no long-term refer- tant barrier properties. Examination of test results is stil l executedences of such materials. Changes based upon environmental argu- visually by determining how rust is spreading from a scratch. By in-ments, such as the reduction of solvents, also result in quali ty chan- traducing a scratch and exposure to an aggressive environment,ges, and not a lways in the right d irection. There are no criteria for the degradation mechanism is not that much accelerated, but com-coatings described fo r heavy duty or surface and moisture to lerant pletely altered. It is seen that coatings sometimes perform wel l andapplications. A proper coating selection wil l result in longer lifetime other t imes badly even when the coat ing stays the same. Nonethe-and less maintenance during a ship's lifetime, but how can that be less, important decisions, like coat ing selection, are still based uponrealised? such dated methods.

Evaluating Protective Coatings

Dated Test MethodsThe need for reliable judgement and evaluation of coatings has also become increasingly im por tan t fo r inspection as well as selection of proper coat ing systems. The current evaluation methods are

Ii

For inspection and coat ing selection it is required to use methods that can rapidly and reliably evaluate the corrosion protective pro­pert ies of coatings. Especially in v iew of planning, maintenance re l i ­able data is important since corrosion can sometimes appear unex­pectedly when coatings no longer provide protection. For example, microbio logically inf luenced corrosion (MIC) has often led to severe corrosion in bal last tanks with corrosion rates up to several mm a year. For inspect ion, only visual assessment combined with th ick ­ness measurements and sometimes adhesion measurements a llow for a coating’s suitabi li ty to be evaluated. With these methods, only coat ing fai lure can be evaluated. No indication of remaining life or effectiveness of corrosion protect ion by the intact coating is given.

EISWith Electrochemical Impedance Spectroscopy (EIS) the condit ion of intact coatings and the effectiveness of corrosion protect ion can be measured and it can produce reliable data to prove the corrosion protect ion is (stil l) effect ive. In this manner EIS can be used for coa­ting selection, coat ing optimisat ion and more recently inspection.

Figure 1. S chem atica l p resentation o f: le ft, the corrosion process (the chem ica l reactions

are exem plaryj, and, righ t, the w ay a coating provides its pro tection

Instead of testing w ith bad correlation and visual (subjective) judge­ment, measuring w ith EIS quantif ies the corrosion protective pro-

Figure 2. The set-up fo r E IS; le ft, fo r coating testing in the laboratory, middle, fo r inspection, and', righ t, a schem atica l p resentation o f the test method

pert ies and objective data can be obtained. Since the technique can be used none destructively and the size of equipment is reduced strongly in the last decade, the use of EIS as a tool for inspection is increasing too, w ith many advantages. However, fo r good and re l ia­ble results, the operator must be experienced and skilled and have knowledge of corrosion protection mechanisms as well as coating technology.

Impeding Ion TransportSince the function of protective coatings is to protect the substrate against corrosion, it seems necessary to fully understand the pro­cesses from which this protect ion originates. For corrosion to take place there is need for an electrolyte (water), oxygen and a comple­te electrochemical circuit, see figure 1. As established by Mayne [5] oxygen and w ater (electrolyte) can re latively easy be transported through a protective coating. He concluded th a t th e main mecha­nism that form the key in corrosion protection is the resistance to transport ions, which is necessary fo r the complete electrochemical circuit. This impediment of ion transport through the coat ing (barrier properties) and under the coat ing (resistance inhibition) is responsi­ble fo r a barr ier in the electrochemical circuit, resulting in a strong reduction of the corrosion process. Coatings that function this way are especially used for corrosion protection of ships and offshore equipment.

Quantitative and Reliable DataKnowing that corrosion is an e lectrochemical process, it seems lo­gical to use an e lectrochemical test method to evaluate the coa­t ings’ protective properties. Already in 1948 Bacon Smith and Rugg [6] started to evaluate organic coatings with e lectrochemical mea­surement techniques for coatings for the US navy. Despite their good and reliable results, such measurements were hardly applied until the development of EIS in the seventies. The scientif ic world already uses EIS to evaluate coating systems since the early eigh­ties. It is fu lly accepted as a technique to provide reliable informa­tion of long-term coating performance [1,7-13], EIS provides quanti­tative, reliable data as needed fo r a proper selection of protective coatings. Test results are more often used as criteria for coat ing se­

lection. For coating development EIS has also proven to be very useful, not only to evaluate coat ing performance, but also to dis t in­guish protective mechanisms [1, 14],Since 2005 we have worked together w ith other part ies to create a reference for interpretation of test results. Up till now over 700 coa ­t ing systems have been tested with a standard EIS test. The test re­sults also contributed to the new development of the standard ISO 16773. This large test program resulted in a reference fo r interpreta­t ion of coat ing performance. Combined with knowledge of coating behaviour, a reliable interpretation of test results becomes possible. Accord ing to many authors [for instance: 7,10,11] even a relat ively short period of testing with EIS provides reliable data fo r predicting long-term behaviour. And in several aging tests, EIS showed signals of corrosion far before it was visually detectable [1], Moreover, EIS results indicate the state of degradation, integrity of intact coatings, the effectiveness of corrosion protection and can even identify pro­tective mechanisms.

Interpreting EIS Test ResultsEIS measurements on organic coatings, involve an application of an alternating voltage over a counter electrode and a coated (metal) substrate, while the response of the system is measured, see figure

$

Figure 3. The cu rren t (I) as a re su lt o f the applied po te n tia l (Ej w ith the phase sh ift (q>) [1].

References

1. W .M . Bos, P re d ic tio n o f coa ting d u ra b ility . Early d e te c tio n us ing e le c ­tro c h e m ic a l m e thods, PhD th e s is TU D elft, the N e th e rla n d s , 2008.

2. G.P. B ie rw a g e n , L. He., J. Li, L. E llingson, D.E. Ta llm an. S tud ies o f new a c c e le ra te d eva lu a tio n m e thod fo r coa ting co rro s io n re s is ta n ce - th e rm a l c y c lic te s tin g . P rog ress in o rg a n ic C oa tings 39 (2000) p. 67-78.

3. S. N yborg R asm ussen, C orros ion p ro te c tio n w ith c o a tin g s - W ill p re ­q u a lif ic a tio n te s tin g im pro ve p e rfo rm an ce ? , SFL cong ress , Hem pel (2006).

4. 0 .0 . K undsen, U. S te insm o, M . B jo rda l, S. N ijjer, A c c e le ra te d te s tin g , c o rre la tio n be tw e e n fo u r a c c e le ra te d te s ts and five ye a rs o f o ffsh o re fie ld te s tin g , JPCL (2001).

5. J.E.O. M ayne , The m e chan ism o f the in h ib it io n o f th e co rro s io n o f iron and s tee l by m eans o f pa in t, O ffic ia l d ige s t, 24, p. 127-136, (1952).

6. R.C. Bacon , J .J . Sm ith, F.M. Rugg, E le c tro ly tic re s is ta n ce in eva lua ting p ro te c tiv e m e rit o f c o a tin g s on m e ta ls , In d u s tr ia l and e n g inee ring chem is try , p. 161-167,1948.

7. M. K endig, F. M a n s fe ld and S. Tsai, D e te rm ina tion o f the long te rm co rro s io n b e h a v io u r o f coa ted s tee l w ith AC im pe dan ce m e a su re ­m ents, C orros ion S c ien ce 23, 317,1983.

8. M. K endig, J. Scully, B as ic a s p e c t o f e le c tro c h e m ic a l im pe dan ce a p ­p lic a tio n fo r the life p re d ic tio n o f o rg a n ic c o a tin g s on m e ta ls , C o rro s i­on, N ace , J a n u a ry 1990.

9. E.P.M. van W e s tin g , D e te rm ina tion o f coa ting p e rfo rm a n ce w ith im p e ­dance m e asu re m en ts , PhD th e s is TU D elft, the N e th e rla n d s , 1992.

10. J .N . M u rray , FI.P. Flack, Testing o rg a n ic a rc h ite c tu ra l c o a tin g s in ASTM syn th e tic s e a w a te r im m e rs io n c o n d itio n us ing EIS, C orros ion vol. 48, no. 8, p. 671-685, 1992.

11. A. A m iru d in , D. T h ie rry , A p p lic a tio n o f e le c tro c h e m ic a l im pe dan ce s p e c tro s c o p y to s tudy th e d e g ra d a tio n o f po lym e r-co a te d m eta ls, P ro ­g ress in o rg a n ic c o a tin g s 26, p. 1-28,1995.

12. J.H .W . de W it, D.FI. van d e r W e ijd e , G. Ferra ri, Chpt. 19, O rgan ic c o a ­tin g s o f co rro s io n m e ch an ism s in th e o ry and p ra c tic e , second ed ition , M a rc e l Dekker, 2002.

13. G.D. D avis, L.A. Krebs, C.M. D acres , C oating eva lu a tio n and v a lid a tio n o f a c c e le ra te d te s t co n d itio n s using an in -s itu co rro s io n sensor, J o u r ­nal o f co a tin g te ch n o lo g y , vo l. 74, p. 19-74, 2002.

14. J, Sonke, Q u a lifica tio n o f P ro te c tive C oa tings us ing EIS, Eurocorr,2008.

15. T. N guyen, J.B . H ubbard , J .M . P om m ershe im , U n ified m ode l fo r d e g ra ­da tion o f o rg a n ic c o a tin g s on s tee l in neu tra l e le c tro ly te , N ace, 1996.

16. D. Loveday, P. P eterson, B. Rodgers, E va luation o f o rg a n ic coa ting s w ith E le c tro ch e m ica l Im ped an ce S p e c tro sco p y , pa rt 1, 2 and 3, JCT C oa tings tech , 2004/2005.

17. D.M. B rasher, A.H. K ingsbury , E le c tr ica l m e a su re m en ts in th e s tudy o f im m ersed pa in t c o a tin g s on m eta l. I. C om parison be tw e e n c a p a c ita n ­ce and g ra v im e tr ic m e thods o f es tim a tin g w a te r-u p ta k e . J o u rn a l o f A pp lie d C hem is try 5, 62, 1954.

18. J. Sonke, W .M . Bos, S c ie n tif ic m e tho ds fo r q u a lif ic a tio n and s e le c tio n o f p ro te c tiv e coa ting s , J o u rn a l o f co a tin g te ch n o lo g y , 2008.

2. Impedance (Z) is a measure of a circuit 's tendency to resist (or impede) the f low of an alternating electrical current. Impedance (Z) is the AC equivalent of electrical resistance (R) in DC applications and can be defined as: Z = V. / l AiA sine wave voltage applied to an e lectrochemical cell gives a cur­rent response as shown in figure 3. The response is shifted in time due to the influence of the system. This time shift is expressed as the phase angle cp.Since the impedance depends on frequency, the measurements are executed over a range of frequencies. By measuring the high f re ­quency impedance (105 - 103 Hz) and using equivalent c ircuit mo­delling, the time of measurement can be kept to a minimum [8]. In general, all data from impedance spectroscopy can be fitted exactly to an equivalent c ircuit when enough parameters (in other words, elements in the equivalent circuit) are used [8], The results may however be physically meaningless. Therefore, it is preferred to fit the data to the most probable impedance equivalent c ircuits (MPEC) [1]. With respect to this strategy, the circuits are based on the pro­cess changes according to a unified degradation mechanism model founded on the formation of conductive pathways [15], see figure 4, This f igure shows the degradation from an ideal coat ing (a), to what mostly is measured for a new or properly protecting coat ing (b), to an intact but degraded coat ing (c) and when corrosion is becoming dominant, just before fai ling (d). The basis in this model is the chan­ge in corrosion protect ion during coating life.Normally, the electrolyte used in the test should match the situation in practice. However, for the standard test we used fi fty t imes con­centrated coastal and industrial rainwater. In this way, the test re­sults can be used fo r a wide range of applications. For example, in bal last tanks the seawater often is contaminated or in MIC situati­ons where large quantit ies of other ions, such as sulphur, are pre­sent. These ions are not present in the bulk of seawater or arti fic ial seawater. So the standard test also gives some indicat ion fo r such condit ions. Only for chemical resistance to specif ic chemicals, such as acids or lye, additional tests or information are required.To analyse and fi t the data, a number of equivalent circuits were

Figure 4. M ost Probable Equivalent C ircu it (MPEC) fitt in g m odels (left) re la ted to a uniform

degradation mechanism (right) [1].

Figure 5. Severa l inspections w ith EIS; left, an inspection o f a deck coating, middle, inspection o f the pro tective coating on the hull, righ t, the inspection set-up in a ba llas t-tank

used to f it the data in the tests. The parameters that can be derived from these fits are: electrolyte resistance (R ), constant phase ele­ment (CPE, QJ, coat ing resistance (Rc), metal double layer capaci­tance (Cd|), charge t ransfer resistance (RJ.The constant phase element (CPE) a llows for small deviations from ideal capacitance behaviour and is characterised by two parame­ters, Y0 and n. Y0 can be related to coating capacitance if n=1, while n itself represents deviation from ideal capacit ive behaviour.The coat ing resistance Rc expressed in G cm2 is a measure for the resistance to ion transport through the coating. As established by Mayne [5] the most important fac tor of protect ion against corrosion by barr ier coatings. As a guideline for the protective behaviour of coatings often the fo l lowing rule is used [2,6,16]:• > 10s Q cm2: excellent• 107 - 10s Q cm2: suff ic ient• 10G - 107 Q cm2: doubtful• < 10G Q cm2: badThese values should be used with caution; judging coat ing systems must be done b y th e i r to ta l performance and not by only one para­meter.The Qc is expressed by the Y0 and the n-value, when n = 1 the Y:: is a one hundred per cent capacitance. In practice the n-value differs a fe w hundredths from 1 and this wil l reduce fur ther during coating degradation. The f irst change in Y0 is a measure fo r th e w a te r ab­sorpt ion in the coating [9,17],The Q, provides an indicat ion of the development of the e lectroche­mical double layer underneath the coating, which can be related to the progress of delamination. The Rct is the charge t ransfer resis­tance and can be related to the corrosion rate of the process under­neath the (stil l intact) coating.For interpretation it should be taken into account that the durabili ty of the mechanism providing protect ion is of the utmost importance [14], For example, a coat ing with a high w a te r absorpt ion can have a high Rc due to the use of inhibitive pigments like zinc phosphate.

However, the protection's duration by this mechanism for immersed applications is relatively short. Therefore, such coatings should not be used for marine or other heavy duty applications, despite their sometimes high Rc values.For a reliable interpretation of EIS test results, the mechanisms pro­viding the protect ion must be considered. For a reliable interpreta ti­on of practical results, a reference of coat ing behaviour, as created during our investigation, is a necessity, since there are so many ways of a coat ing to protect the substrate.

Coating SelectionFor coat ing selection one always has to look to the complete range of properties that inf luence the coating's performance fo r each spe­cific situation. The coat ing properties that should be tested are the initial physical and chemical properties that directly inf luence long­term performance [18],When combining EIS test results w ith additional tests, such as me­chanical tests and chemical resistance information, a guideline for select ion based upon reliable test data can be formulated. However, for each specific application requirements must be formula ted de­pending on the actual load, degradation and the protect ion mecha­nism that take place. Since there are many influences that must be judged, it wil l a lways be useful to consult an expert in the field to avoid errors.By executing maintenance, the circumstances often appearto be fa r f rom ideal, such as in ballast tanks, where coatings can often only be applied on substrates that are often slightly contaminated with salts, rust and even water. For coatings that must perform on heavy duty circumstances, or that must be applied on top of margi­nally prepared substrates, specif ic criteria must be formulated. In our investigation, it was seen that coatings that are in name and ap­plication similar can have a completely dif ferent performance. Only based upon a selection method formed by measuring the coating performance the use of low quality products and eventually coating

fai lure can be avoided. Based upon a procedure of measurement techniques, we have made several coat ing specif ications and standards for vessels, industrial plants, and offshore platforms. In this way, the coat ing selection is structured and based upon relia­ble data.

Coating InspectionWe have already executed many inspections on location w ith often very useful results. On several objects like storage tanks, w a te r­works, bal last tanks and the ship's deck and hull complete blasting could sometimes be avoided. In one case, the substrate was locally damaged and the coating had locally failed, but a large area ap­peared still intact. Here the intact coat ing was evalu-ated w ith EIS and in doing so the performance of the intact coating was proven to be still good. Based upon these results, it could be decided that complete removal of the coat ing was not necessary. Only thorough cleaning with high pressure water combined with local repair and one complete overcoat was more than suff icient for the object to be protected fo r many years to come.

Also by inspecting a storage tank that needed to be in service fo r a period of at least five years, the coat ing was proven to be in good shape to withstand this period w ithout significant risk of failure. W ith EIS, the condition of intact coatings can be measured and it can produce reliable data to prove if the corrosion protection is still effect ive and h o w fa r th e coat ing already is degraded. By doing so, it can be proven if maintenance is necessary and if large measures can be avoided or delayed. By generating rel iable data about the coating performance, EIS can provide the information fo r making important decisions for maintenance. Questions like; is action ne­cessary, w ith wha t urgency must it be executed, and wha t mea­sures should be taken, can be answered based upon EIS measure­ment results.Summarising the above, with EIS the condition of intact coatings can be measured. It produces reliable data to prove the effect ive­ness of corrosion protection and it indicates the state of degrada­t ion of protective organic coatings very accurately.

Voith Inline Thruster/Voith Inline PropulsorThe Voith Inline Thruster can be used as a thruster, main propulsion or as an auxiliary system. Its innovative design - the electric motor is integrated into the outer ring - results in enorm ous reduc­tions in noise em issions, weight and installation space.

Voith Turbo

This powerful unit requires neither shaft nor gearbox. And the Inline Thruster blade arrangem ent on the inside of the ring means that cavitation is significantly lower than on conventional arrangements.

w w w .voithturbo.com /vap

VOITHEngineered reliability.

International Marine Accident Reporting Schem M A R S Report No. 226 & 227

Collision During Approach to Anchorage: MARS 201150One of our tankers was proceeding with a Pi­lot on board to anchor in the designated area fo r bunkering in a large Asian port. While she approached on a southeasterly heading, a large multi-tug to w was observed right ahead on a reciprocal course. The Pilot informed the VTS of his intention to pass red to red with the tow, and after passing, to adjust the planned t ra c k to arrive a t th e designated spot in the anchorage area. He then ordered starboard ten in order to pass the to w to port and redu­ced the speed quickly from harbour full ahead to dead s low ahead. A short while later, the rudder was ordered back to midship. By then, the vessel had already attained a considera­ble rate of turn to starboard, so the Pilot orde­red the rudder to port ten, fo l lowed immedia­te ly by port twenty and f inally hard to port. However, the vessel continued its rapid swing to starboard, forcing the Pilot to order incre­ased ahead speeds in an a t tem ptto arrest the starboard swing. Despite these act ions - put­ting the rudder hard to port and increasing the speed to full ahead - the vessel continued its starboard swing. Simultaneously, the vessel was closing rapidly w ith an anchored tanker that was lying across our path. With only about two cables clearance, the Pilot ordered full astern and emergency dropping of star­board anchor. A t th e time of contact, our ves­sel was almost parallel w ith the other tanker and stopped through the water, and drifted on to the other tanker, result ing in only a light contact between the two bows.

Root Cause / Contr ibutory Factors1. Bridge team management fai lure - t h e

Master did not exercise his right to take the con of the ship when it became apparent that a serious situation was developing.This resulted from a misplaced t rust in the Pilot's experience and ability.

2. Non-compliance with safe speed require­ments.

3. Insufficient consideration of reduction in manoeuvring capabil ities of vessel at s low speed and in shallow water.

Lessons Learnt1. A lways proceed at safe speed when navi­

gating in congested or restr ic ted waters so as to be ready for unexpected traff ic s itua­tions/emergencies; the passage plan must document intended courses, speeds and contingency plan(s) for every leg until a rr i­val a t th e designated berth.

2. Never rely unduly on others’ expertise and judgment, and maintain full vigilance at all times.

3. Every member of the bridge team has the duty and right to act ively participate in na­vigational operations, express opinions and, if necessary, query decisions taken.

Sea Suctions Choked w ith Fish: MARS 201154Our oil tanker was discharg ing at an Asian oil terminal. Simultaneously, the vessel was being inspected by a vett ing inspector and the owner ’s superintendent was also atten­ding. The inert gas fIG) plant was in operati­on. A b o u t fo u r hours into the discharge, the C/E was informed that the seawater low pres­sure alarm had been act ivated. He came to the engine room and observed that all the sea w ate r pumps were showing inadequate di­scharge pressure. A t th e time, the high sea suction was in use, and even though it was well under water, the C/E instructed the duty eng ineerto change o ve r to the low sea suct i­on in order to improve the head. Immediately, the pump suction and discharge pressures became normal. A f te r monitor ing the system for some time, the C/E le f t fo r his cabin. After a fe w more hours, the problem recurred and the C/E again returned to find all seawater pumps had developed vacuum condition on the suction side and were showing very low dischargepressures. It was immediately suspected that

the strainers inside the sea suction chests were clogged. However, with the cargo pumps and IG plant operating a t fu l l capacity, it was decided to use both the high and low sea suc t ions to ge the r to avoid stoppage of any of the seawater pumps. It was not possi­ble to open up any of the sea chests to clean the strainer w ithout halting the discharge, with attendant commercial implications. The Master and superintendent were informed of the serious situation, when, by chance, the terminal announced a temporary stop in car­go operation.Until this stoppage time, the engine room had spent a nervous fe w hours w ith the pumps struggling to develop adequate w a te r flow.In the middle of this crisis, a class surveyor was scheduled to attend fo r annual survey.On arrival, he declared his intention of test ing the operation of the deck foam monitor with both fire and service pumps, which was quite a tough task under the circumstances. With greattrep ida t ion , the engineers were able to adjust the pump suction and discharge valves to satisfactori ly demonstrate the operation of the deck foam monitor. Soon after the de­parture of the class surveyor, cargo operati­ons were halted a t th e term ina l ’s request and with the IG scrubber and condenser sea w a ­ter pumps stopped and auxi liar ies under con­trol, the low sea chest was opened up fo r in­spection. A mass of t iny fish was found inside, and when the strainer was extracted, it was found to be completely choked from the suction side.After non-stop w ork by the crew, the suction was completely cleaned out, and the strainer replaced after the mesh was cleared. After the sea chest was boxed up, it was put in use and all seawater pumps were tested and found to be developing normal pressures. The high sea suction was also found to be choked with fish, and was similar ly cleared and boxed up, by which time cargo discharge was resumed, w ith terminal instructions fo r cont i­nuous discharge until completion. Unfortuna­

tely, just four hours after resuming cargo di­scharge, seawater pressure again became low, forcing the simultaneous use of both sea suctions. The Master and superintendent were regularly updated of the situation, when, w ithou t prior intimation, port state in­spectors boarded the ship. The mess near the sea suctions was quickly cleaned up, and the vessel passed the inspection creditably des­pite the accumulated stress of the past 24 hours. Just after the port state inspect ion, and towards the end of cargo discharge, ab­normally high temperatures were observed in the steam condenser shell and condensate lines, calling for urgent corrective actions. Discharging was f inally completed later that night. An exhausted engine room crew once again opened, cleaned and boxed up the sea suctions (again fil led with tiny fish) and the ship sailed from the terminal w ithout any de­lay, much to everyone's relief.

Corrective / P reventative Actions1. The f leet (especially a sister vessel) was

advised to use high sea chest in ports as this is generally located close to several overboard discharges; for instance, ballast, condenser sea water, fire and general ser­vice (GS), and IG scrubber pumps. The tu r­bulence created in the vicinity of these overboard discharges may help prevent fish being drawn towards the high sea suc­tion.

2. It was also suggested that regular injection of steam into sea chests might assist in keeping the strainers clear of unwanted f ishes and other organisms.

Gangway Damaged During Unberthing: MARS 201155One of our vessels was to move from its berth (port side alongside) and tie up at another berth (starboard side alongside) fur ther up the dock. A pilot and two harbour tugs arrived at the designated time and Master-Pilo t infor­mation was exchanged before commencing the movement. The pilot requested that the port accommodation ladder be hoisted by only a fe w metres and retained there, as he intended to use it for disembarking from the 'sea ’ side at the next berth. Due to the ship’s draught, height of the pier and the state of

tide, in this 'ra ised' position, the gangway was only about a metre clear of the jetty. During the unmooring operation, there was a strong offshore wind and moderate rain, and due to the latter, both Master and Pilot remained inside the wheelhouse throughout. On the pilot's advice, all headlines and sternline(s) were f irst let go, retaining only the backsprings fore and aft. A fter the sternline(s) had been retrieved on board, the deck off icer in charge of the aft mooring sta t i­on w en t o ve rto the backspring winch, which was situated on starboard main deck, forward of the accommodation. He engaged the gear of the mooring w inch and slackened the aft backspring. From his location across the full width of the ship, the deck off icer had no v iew of the quayside, and was relying on and responding to hand signals from an A/B stat i­oned a t th e ship's port side. Due to the low clearance between the gangway and the je t­ty, the length and lead angle of the mooring line and the widening gap between ship and berth, the slack backsprings became fouled with the accommodation ladder and could not be cleared despite efforts by the shore moor­ing gang.The A/B indicated the dangerous situation by hand signals to the deck officer, creating some cri t ical seconds’ delay in responses and in communicating the information to the bridge. Once aware of the situation, the M as­ter requested the Pilot to instruct the tugs to push the vessel back towards the jetty , but by the time this was done, the entangled gangway had been subject to severe axial, tw is t ing and crushing forces and was seve­rely damaged.

Root Cause/Contributory Factors1. The Master failed to effect ively use the Pi­

lot and tugs to retain the vessel alongside until all l ines were retrieved, especia lly sin­ce there was a strong offshore wind.

2. The M aste r fa i led to exercise basic sea­manship and w ear rain protective clothing and station himself on the bridge wing during the unmooring operations.

3. The unusual layout of the backsprings, gangway and low clearance o ve rthe berth should have precluded leaving the gang­way suspended overside.

4. The deck off icer at the aft mooring station wrongly assumed the role of w inch opera­tor, instead of directly supervising the ope­ration and delegating tasks to his crew.

C orrective/Preventative ActionsInstruct ions issued to all vessels in the com­pany requiring:1. Masters to a lways position themselves on

the bridge w ings during (un)mooring and closely oversee and control operations.

2. Members of the bridge team to a lways be suitably prepared for exposure to varied wea ther conditions.

3. Adequate weather-protect ive gear a lways to be available in the wheelhouse.

4. Off icer in charge of the mooring station to supervise the operation and effectively communicate with the shore and ship's staff and delegate tasks to his team.

Through the k ind in te rm edia ry o f The N au tica l Institu te we g ra te fu lly a cknow ­ledge sponsorship p rov ided by:Am erican Bureau o f Shipping / AR Brink & A s so c ia te s /B rita n n ia P & l Club / Cargill / Class N K / Consult IS M /D N V / G a rd / In ­te rna tiona l Institu te o f M arine S u rve y in g / Lairdside M aritim e C en tre /L ondo n Off­shore Consultants / Lloyd's Register-Fair­p la y Safety a t Sea In te rn a tio n a l/ MOL Tankship M anagem ent (Europe) L td / N o ­ble D e n to n / N orth o f England P & l C lu b / Port o f Tyne/ Sail Training In te rn a tio n a l/ Shipowners C lu b / The M arine Society and Sea C ad e ts / The Swedish C lu b /U K H ydrographic O ff ic e / UK P & l Club

M ore reports are needed to keep the scheme in teresting and inform ative. A ll reports are read only by the M ARS-coor- d ina to r and are treated in the s tr ic te s t confidence.To subm it a re po rt p lease use the MARS re po rt form (M ARS@ nautinst.org)

EUROPORT20rc o n n e c tin g th e m aritim e w orld

8 - 1 1 november, Ahoy Rotterdam

REGISTREER NU VOOR EEN GRATIS BEZOEK

Ga naar www.europort.nl/registratie

B IN N E N V A A R T Z E E V A A R T O FFS H O R E R M Q A J A C H T IN W O R K B O A T S C O M S T R U C T IIS C H K P IN

Bezoek de meest complete maritieme vakbeurs. Meer dan 900 exposanten presenteren de nieuwste technologieën op uw vakgebied. Ontmoet vertegenwoordigers van toonaangevende maritieme bedrijven en neem deel aan een van de vele congressen over ‘Advanced Technology’.

Op de hoogte blijven? Download de Europort App in de Apple App store or Android Market, word lid van de Linked-in groep of volg @ Europort_2011 op Twitter.

www.europort.nl

K N V TS MaritimeDe KNVTS stelt al sinds vele jaren voor de beste afstudeerders van de TUD, het hbo en mbo op het gebied van scheepsbouw en nau­t ische opleidingen een prijs met oorkonde be­schikbaar.Zoals in het vorige nummer is vermeld, w ord t deze prijs mogelijk gemaakt door de Stichting Verolme Trust. Dit jaar vindt de uitreiking dan ook plaats bij Keppel Verolme, Prof. Gerbran- dyweg 25, Rotterdam-Botlek, op dinsdag 8 no­vember van 14.30 to t 17.30 uur. Inloop mogel ijk vanaf 14.00 uur.

Students AwardsHet programma bestaat uit een welkom met koff ie/thee, opening, een spreker met een marit iem onderwerp en daarna de pri jsuitre i­kingen met considerans. Een tweeta l prijs­w innaars van onder andere de TIJD en het hbo l ichten elk kort hun afs tudeerwerk toe.De bijeenkomst w o rd t beëindigd met een hapje en een drankje.De uitreiking van de KNVTS Mari t ime Stu­dents Awards is een prima gelegenheid voor bedrijven om kennis te maken met diverse studenten uit het mari tieme onderwijs. Vice

Kerstwildbi 0 artenHet is een tradit ie dat er in de maand decem­ber in Rotterdam een gezellige bijeenkomst w ord t gehouden om de leden de gelegenheid te geven elkaar goede kerstdagen toe te w e n ­sen. Tijdens deze bijeenkomst spelen we op het c lubbil jart het voor de meeste kenners be­kende spel "Kerstw ildbil ja rten". Voor de nie t­kenners, het spel heeft wein ig te maken met het biljartspel, maar is meer een gezellig- heidsspel. Overigens zijn e rw e l prijzen aan verbonden in de vorm van wild, geleverd door een prima poelier.Tot grote teleurstell ing van de vaste bezoe­kers en het bestuur afdeling Rotterdam waren er vorig jaar te wein ig inschr ijvers en moes­

ten we het evenement afblazen. Toch w il len w i j proberen deze lang bestaande tradit ie niet ver loren te laten gaan en roepen hiermee een ieder op zich op te geven als deelnemer.Bij voldoende belangstell ing zal er op dins­dagavond 13 december, aanvang 19.00 uur, in de KNVTS Sociëte it achter het Algemeen Secretariaat aan de Mathenesserlaan 185 in Rotterdam, w eer een enthousiaste ploeg om de prijzen strijden.Deelnamekosten bedragen € 15 per persoon.U kunt inschrijven bij het secretariaat, te le ­foon 010-2410094 (bereikbaar ma, wo, vr 08.00-12.00/ di en do 10.00-17.00) of e-mail: ledenadministratie@knvts.nl

Nieuwe leden K N V TS oktober 2011Voorgesteld en gepasseerd voor het J A. van der VossenJUNIOR LIDMAATSCHAP Student Scheepsbouwkunde - NHL Hoge­

school LeeuwardenG. van der Veer Hagedoornplein 17-2, 8924 BA LeeuwardenStudent MAROFF - Marit iem Insti tuut Voorgesteld door T. Maas GeesteranusDe Ruyter, Vlissingen Afdeling NoordCoosje Buskenstraat 85,4381 LC VlissingenVoorgesteld door A. de GrootAfdeling Zeeland

versa kunnen de studenten kennismaken met hun toekomstige werkgevers.W i l t u bij de prijsuitre iking aanwezig zijn, meldt u zich dan uiterli jk 1 november aan via secretariaat@knvts.nl of te lefonisch bij het secretar iaat van de KNVTS, tel, 010-2410094 (ma, wo, vr van 08.00-12.00/ di, do van 10.00­17.00).Bij aankomst en voor het betreden van het terre in dient men zich te melden bij de portier. Parkeergelegenheid is ruim aanwezig.

Er is beperkte gratis parkeergelegenheid aan de achterzi jde van het secretariaat.Theo Heeres/Henk M arsm an

Voorgesteld en gepasseerd voor het GEWOON LIDMAATSCHAP

K.L. VinkeKlaproos 22, 4421 HB Kapelle Voorgesteld door H. Boonstra Afdeling Zeeland

Lezingenprogramma K N V TSAfdeling Noord Dinsdag 1 november 2011 Locatie: Restaurant De Twee Provinciën, Meerweg 245, Haren, www.detweeprovincien.n l Tevens ledenvergadering. Leden kunnen on­derwerpen voor de vergadering van te voren per e-mail aanmelden bij de secretar is: jan.deboer@lr.org Zaal open: 19.30 uurAanvang vergadering: 20.00 uur, aansluitend de lezingIntroducés zijn welkom.Onderwerp: Ladingschades; een schade komt nooit alleenSpreker: de heer J. van der Meulen, Aurora Marine Assist BVVaak komt lad ingschade (zie ook de foto) voort uit meerdere kleine oorzaken. Het begint met het afsluiten van een goed contract. De voor­waarden van het vervoerscontract moeten goed worden gecommuniceerd met het schip en de betrokken partijen. De communicatieve en algemene vaard igheden van alle betrokke­nen zijn van belang, net als kennis van zaken en controle hierop. Doordat hier in de regel nogal eens w a t te wensen over blijft en de mensen aan boord meerdere verantwoorde­li jkheden hebben, word t er in veel gevallen de makkelijke term "zal ons niet gebeuren" of

"w e doen het al jaren zo" gebruikt. Gezien de markt en de schades die bij de verzekeringen gemeld worden, moeten alle betrokkenen zo goed mogeli jk geïnformeerd en begeleid w o r ­den. Vanavond snijden we meerdere punten aan waar verbetering kan worden behaald.

Afdeling Amsterdam W oensdag 16 novem ber 2011 Locatie: Hotel Lion d'Or, Kruisweg 34-36, Haar­lem, tegenover NS-station Aanvang lezing: 19.00 uur Vanaf 17.30 uur aperit ief en broodmaaltijd. Kosten maaltijd: 6 12Onderwerp: Reddingboten KNRM-project 1816 Spreker: de heer G. Burema De Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschap- pij (KNRM) heeft een 15 meter langere en 34 ton zware opvolger voor de Arie Visser-klasse red­dingboten ontwikkeld. De boot moet bestand zijn tegen 10 meter hoge brekende golven.De voornaamste vernieuwing is een "gemodif i ­ceerde bij lboeg" die dankzij een rechte steven en een relatief hoog en smal voorschip het vaartuig minder gevoelig maakt voor golfbe­wegingen en paaltjes pikken. De modificat ie omvat ook het "opsn i jden" van de scherpe voorvoet voor het werken in ondieptes. Deze rompvorm geeft een beter zeegangsgedrag te ­gen de golven in en met 32 knopen weglopend

voor de golven. Om "sn i jden" voor een golf te voorkomen, krijgt het schip uitschuifbare skeg- gen onder het achterschip.Ook is veel aandacht besteed aan de ergono­mie in het stuurhuis. In de as van het schip zit de roerganger met aan bakboord de communi­cator en aan stuurboord de navigator. Die twee zitten iets meer naar achteren, zodat de roerganger zich met veel vrij zicht optimaal op het varen kan richten.

Afdeling ZeelandDonderdag 17 novem ber 2011Locatie: hotel ARI0N, Boulevard Bankert 266,VlissingenAanvang: 19.30 uurIntroducés zijn van harte welkom.Onderwerp: Ontwerp en realisatie platform- liftschip en pijpenlegger "P ie ter Schelte" Spreker: de heer Erwin van den Berg, Senior Naval A rch itec t fo r Pieter Schelte Development Er word t ingegaan op de ontwikkeling en bouw van de Pieter Schelte. Dit schip met een lengte van 382 m en een breedte van 117 m word t het grootste schip ter wereld. Het schip zal grote boorplatformen in één keer kunnen lichten en vervoeren in plaats van in kleinere stukken zo­als nu gebruikeli jk. Ook kan het schip pijp lei­dingen voor olie- en gastransport leggen op een diepte to t 3500 m met een snelheid van circa 7 km per dag. Het schip word t gebouwd bij de Daewoowerf in Zuid-Korea.

Afdeling Rotterdam Donderdag 24 novem ber 2011 Locatie: Deltahotel, Maasboulevard 15, VlaardingenAanvang lezing: 19.45 uurVanaf 17.30 uur aperi t ief en maaltijd.Kosten maaltijd: leden KNVTS € 10, niet leden € 20Opgave maaltijd uiterli jk dinsdag voorafgaand aan de lezing voor 12 uur, per e-mail: aanmelden@knvts.nl of per post.Voor alleen de lezing hoeft u zich niet aan te melden.Onderwerp: Kapseizen van de "W aldhof" en consequenties voor de binnenvaart op de Rijn

Spreker: de heer M. (Martin) van Dijk, voorzit- te rva n Koninklijke Schuttevaer- lnternationaal De Duitse zwavelzuurtanker Waldhof kapseis­de op 13 januari 2011 op de Rijn in een sterk stromende rivier nabij de Loreley. De tanker dreef circa 1200 meter stroomafwaarts on­dersteboven en liep beneden de Loreleyha- ven aan de grond (zie foto). Het schip lag op haar bakboordzijde en met het voorschip ge­deelteli jk in de vaargeul. Tijdens dit tragisch ongeval verdronken twee bemanningsleden. Na de berging op 14 februari 2011 werd een man in de verbl ijven gevonden en is nog steeds het overige bemanningslid vermist. De berging was een complexe zaak voor M am ­

moet in verband met de ontstane gevaarli jke watersto f in de tanks.De Rijnvaart was zowel op- als afvarend ge­stremd. Na stabi lisatie van het wrak en analy­se van de lading kwam eerst de opvaart lang­zaam op gang en later de afvaart. Gedurende de hele bergingsperiode hebben circa 800 schepen het w ra k gepasseerd.

In m e m o ria mOp 88-jarige leeftijd overleed Han Tjebbes in Canada, waar hij de laatste zeventien jaar van zijn leven woonde. Een markant man die, als Hoofdingenieur N ieuwbouw bij de Amsterdamse Ballast My, een belangrij ­ke rol heeft gespeeld bij de modernisering van Nederlandse baggerschepen. Na zijn pensionering in 1988, verrichtte hij voor het Ministerie van Verkeer en Waterstaat een onderzoek in Indonesië naar de toestand van de Indonesische baggervloot. Hij was 56 jaar lid van de KNVTS, waarvan zes jaar van het hoofdbestuur en 25 jaar van het af­delingsbestuur van Amsterdam. De laatste vergadering van het jaar werd altijd bij hem thuis inZeist afgesloten meteen ri js tta­fel, waarbijz i jn vrouw Daisy en zoon Jan een belangrijke rol speelden. Hij werd 14 juni in Zeist begraven met zijn vrouw bij hun zoon Jan, op zijn uitdrukkelijke ver­zoek. Het bestuur van de KNVTS was daar­bij aanwezig en memoreerde zijn werkzaam leven.

"SWZ Mari t ime" is onder meer de periodiek van de Koninklijke Nederlandse Vereniging vanTechni ci op Scheepvaartgebied, opgericht in 1898. "SW Z Mari t ime" verschijnt elf maal per jaar. Het lid­maatschap van de KNVTS bedraagt €80,00 per jaar inc lus ie f dit periodiek. Het geeft u de vooraan­kondigingen van de maandelijkse lezingen, te houden op v ier verschil lende plaatsen in Nederland en korting op verschil lende act iv ite iten. U kunt zich opgeven als lid bij de algemeen secre taris van de KNVTS, Mathenesserlaan 185, 3014 HA Rotterdam, e-mail: secretariaat@knvts.nl of via het aan­meldingsformulier op de website: w ww.knvts .n l .

Could your local expertise have a global influence?Plan Approval Surveyors - Rotterdam

W e believe th e on ly w a y to ensure our in fluence is fe lt g loba lly is to build in teg ra ted team s. By enab ling o u r people to share th e ir kn o w led g e and experience w ith colleagues around th e w o rld , everyone can play a v ita l p art in m ain ta in in g th e highest standards in vessels o f all shapes, sizes and purposes.

Join o u r te a m and you 'll w o rk closely w ith clients a t a local level to help th em rise to today's com m ercial, reg u la to ry and env iro n m en ta l challenges. It's a chance to use your expertise to achieve m ore and develop yo u r career fu rther.

For o u r o ffice in R otterdam w e are looking fo r Plan A pproval Surveyors w h o w ill be d ealing w ith hull construction and f ire and safety fo r various (in land w a te r w ay) ship types.

To fin d o u t m ore a b o u t our jo b opp o rtu n ities and th e rew ards th a t com e w ith a career in th e Lloyd's Register G roup, please visit o u r careers website:w w w .lr.org /n l/careers

liegi§?erLloyd's Register is a tra d in g nam e o f th e Lloyd's Register G roup o f entities.Services are provided by m em bers o f th e Lloyd's Register Group, fo r details see w w w .lr.o rg /en tit ies . LI F E M A T T E R S

MS 421B/ "Bridge Noutiocol

Watch Alarm System

©Marble Autom ation BVT: +31 (0 )5 27 68 79 53 E: in fo@ m arb leau tom ation .co m I: w w w .m a rb le a u to m a tio n .c o m

M A R B L E full CtKfrtU.

10 Chonnel Alarm Unit

Emergency Telegraph

iMS 325

MS10B

m m ma mmi profisseohals

V O L V OPENTA

Vfl-VO P * H * . U m t Q H I « l i l i a l * HMD d e w jflttb ltiik

mmnrvot^m ' t t h . ç k

vaarlil-dw irn i * n g rtm jili lU m d M r d V iXwp P e ril« gc^iei

SCHEEPSBOUWNEDERLAND

Spotlights op de maritieme sector Van 3 tot en met 12 november 2011 vindt de eerste editie van de Mari t ime W eek plaats. De sch ijnwerpers worden ruim een week op de maritieme industrie gericht. De kick-off is t i j ­dens het Mari t ime Awards Gala op donderdag 3 november in Studio 21 in Hilversum. Thecla Bodewes, d irecteur-eigenaar van Scheeps­werven Bodewes, Scheepswerf De Kaap en Maritima Green Technology, opent het M ar i ­time Awards Gala en reikt de prijzen uit. Eind maart is Bodewes door min ister-president Mark Rutte uitgeroepen tot Zakenvrouw van het Jaar 2011. Platinum Partners van de M a r i ­time Week zijn Damen Shipyards Group en IHC Merwede.Contact: llona van der Zalm (iza@scheepsbouw.nl)

Maritime Awards Gala Het Mari t ime Awards Gala w ord t dit jaar voor de zesde keer georganiseerd. Tijdens het gala op 3 november worden vijf prestigieuze awards uitgereikt die de innovaties in de ma­ritieme sector belonen. Dit zijn de KNVTS Schip van het Jaar Prijs, de KVNR Shipping Award, de HME Marit ime Innovation Award, de VNSI Timmersprijs en de HISWA Excellen­ce Award. Hoofdsponsors van het Marit ime Awards Gala zijn IHC Merwede, Damen Ship­yards, Imtech Marine Group, NNPC, Wartsila Netherlands en Stichting Nederland Marit iem Land.Contact: Ingeborg Jagt (in j@scheepsbouw.nl)

Spaanse Tax Lease is ongeoorloofde staatssteunDe voorlopige conclusie van de Europese

Overige activiteiten• Mari t ime Design Challenge/ Mari t ime Experience (7 november)• Europort 2011, Mari t ime by Holland Paviljoen (8 november)• Advanced Technology Conferences (8-11 november)• Groene Route Europort (8-11 november)• Dieselmotoren in de maritieme industrie (9-11 november)• Jach tbouw voor n iet- jachtbouwers (24-25 november)• Marintec, Mari t ime by Holland Paviljoen (29 november-2 december)

Aanm elden? K ijk op w ww .scheepsbouw .n l

Commissie luidt dat de Spaanse Tax Lease ongeoorloofde staatsteun is. Bovendien bena­drukt de Commissie dat ongeoorloofde steun teruggevorderd kan worden bij de begunstig­de. Deze conclusie heeft de Europese Com­missie op 21 september in haar off ic ial journal gepubliceerd. De uitspraak is fo rs en komt hard aan in Spanje. Dat blijkt uit de diverse persberichten waarin de Spanjaarden beves­tigen zonder de Tax Lease niet te kunnen con­curreren en vrezen voor het voortbestaan van hun werven. Met deze berichten lijken ze im­plic iet de ongeoorloofde werking van de structuur te bevestigen.Contact: Sylvia Boer (sbo@scheepsbouw.n l)

Kabinetsreactie: 'Naar de top; het bedrij- venbeleid in actie'Op 13 september maakte het kabinet het nieu­we bedrijvenbeleid 'Naar de top; het bedri j­ven b e I e i d in actie ' bekend. Deze beleidsbr ief is een reactie op de adviezen van tien topsec- toren die in juni aangeboden zijn aan het kabi­net. Het nieuwe beleid komt op een aantal punten - uit het advies van het topteam W ater- tegemoet aan de wensen van de maritieme sector en biedt daarom kansen.Contact: Marn ix Krikke (mkr@scheepsbouw.nl)

Digitale nieuwsvoorziening Scheepsbouw Nederland wil zoveel mogelijk maritiem nieuws via digitale media com m un i­

ceren. Dat doen wij door dageli jks berichten te plaatsen op onze websites, maar ook via Twitter en Linkedln. Nieuws, act iv ite iten en evenementen worden op deze manier naar een breed publiek gecommuniceerd. Ookvia Social Media op de hoogte blijven? Schri j f u in op twitter.com of linkedin.com en volg Scheepsbouw Nederland.

Scheepsbouw Nederland Scheepsbouw Neder land is de geza­menlijke organisatie van de vereniging voor de Nederlandse scheepswerven (VNSI) en Vereniging Holland Marine Equipment en is een brancheorgani­satie van FME. Scheepsbouw Neder­land zet zich op daadkrachtige wijze in voor de branche en maakt zich sterk voor een posit ief maatschappe­lijk imago van de Nederlandse mari­tieme industrie.

Voor meer informatie:Scheepsbouw Nederland Postbus 138 2700 AC Zoetermeer T: (079) 353 11 65 F: (079) 353 11 55 E: info@scheepsbouw.nl I: www.scheepsbouw.nl

Kies een wereldopleiding bij het STC!H A V E N S AA RT WEGTR# U BIST IER _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

F ZEEVAART W T i n m n « n O r . I « i , 1 i r , „r a i l L O G is T IT81 PI I PI □ 611 OpleiClinq

ZEEVISVAART R IJ N - EN B I N N F l t ™ ^ ---- -- -- -- -- -- -- J „ * 1 ^ .............. JLOGISTIEK W A T ER B O U W /BA G G E R ? ^ ^ ' ' r ........ "B IN N E N V A A R T E H AVENS LUCHTVAART WEi M a c t p r

JF ZEEVAART 7 K 1 l u o ^ u lP ROCESINDUSTRIE HAVENS LUCHTVAART W EG T R A N SP O R T RAIL L O I Ü S i iE K -------

JF ZEEVAART ZEEVISVAART R IJ N - EN Ef U D LUCHTVAART W EG TR A N SP O R T RAIL LOGISTIEK 1 L i DUZEEVAART ZEEVISVAART R IJ N - EN B IN N E N V A A R T P R O C E S IN D U S T R I t H A V E N Ü l u RAIL LOGISTIEK W A T E R B O U W / B A G G E R f i i n nR IJ N - EN B IN N E N V A A R T IE HAVENS LUCHTVAART N D U

W A T E R B O U W /B A G G E R B E D R IJ F Z E E V A A R . P ROCESINDUSTRIE HAVENS LUCHTVAART W EG TR A N SP O R T RAII / 1 ^

JF ZEEVAART ZEEVISVAART R I J N - 1 V M F l f ) LUCHTVAART W EG TRANSPO RT RAIL LOGISTIEK l l l l u uZEEVAART ZEEVISVAART R IJ N - EN B INNE

L lo y d s t r a a t 3 0 0 R o t te r d a m i 010 4 4 8 6 0 0 0 I WWW.STC-GROUP.NL

GRATIS digitale nieuwsbrief!

Altijd op de hoogte van adueie nieuwsfeiten?

Ontvang de digitale nieuwsbrief van SWZ maandelijks in uw inbox!

Aandrijving

BffWTfM FSflF«"iPS - Powerful peopleRivium Boulevard 462909 LK Capelle aan den IJsselTel:+31 (0) 10 447 94 94Fax:+31 (0)10 235 78 78www.ipspersonnel.cominfo@ipspersonnel.com

Crew management

Q-Shipping BVOever 73161 GR Rhooninfo@q-shipping.nlwww.q-shipping.nl

Elektronica

VOITHEngineered reliability.Voith Turbo B.V.Koppelstraat 37391 AKTWELLOPostbus 2017390 AE TWELLOTe l.+31 (0) 571279600Fax+31 (0) 571276445E-mail: voithnederland@voith.comInternet: www.nederland.voithturbo.nl

Arbeidsbemiddeling________

bach man i n .

:Bachrnann electronicBachmann electronicVendelier 65-693905 PD VeenendaalTe l:+31 (0)85 2100550E-mail: r.epskamp@bachmann.infowww.bachmann.infoContact: Ronald EpskampBachmann electronic, an internationallyactive high-tech company w ith 40 yearsexperience, headquarters in Feldkirch(Austria), provides complete systemsolutions for the wind energy, machinebuilding and marine & offshore technologyfield. The very robust system receivedHALT/HASS, GL, UL, TUV, BV, LR, ABS,DNV approvals. The realtime multitasking OS provides enough power for excellent performance!

Experts & Taxateurs_________

(V) Doldrums

Doldrums B.V.Marine & Technical Surveyors Waalstraat 26 3087 BP Rotterdam Tel.+31-(0)10-4299590 Fax +31-(0)10-4296686 E-mail: office@doldrumsbv.nl www.doldrumsbv.nl

T o w S ervice B.V.Independent Ma and W arranty Su

Prisma 1003364 DJ Sliedrecht-Holland

T +31 184 490 516(24/7) F +31 184 490 517 M +31 628 408 633

info@tow-se rvice.nl www.tow-service. nl

Specialist in S tow & T o w surveys / reports / m anuals

Meld u nu aan via www.swzonlrne.nl

Lastoevoegmaterialen

I7WWELDING PRODUCTSMaritime Support & Consultancy Scheepsregistratie

Verweij Hoebee Groepexperts en taxateurs op scheeps- en werktuigkundig gebied marine surveyors and consulting engineers

VERWEIJ & HOEBEEKantoor Amsterdam Osdorper Ban 17 BC 1068 LD Amsterdam Tel.+31-(0)20-6107260 Fax+31-0(20)-6196461 E-mail: info@verweij-hoebee.nlD. HOEBEE B.V.Kantoor BarendrechtAchterom 662991 CV BarendrechtTel. +31-(0)180-623236Fax+31-(0)180-620178E-mail: info.hoebee@verweij-hoebee.nl

Hefkolom/Sectiebouw________Coops en Nieborg BVPostbus 2269600 AE HoogezandTel. 0598 - 39 55 00Fax 0598 - 39 24 27E-mail: info@coops-nieborg.nlwww.coops-nieborg.nl

Mult i Engineering N.V.Kapelan ielaan 13d 9140 Temse (B)Tel. 00 32 - 3 - 710 58 10 Fax 00 32 - 3 - 710 58 11 E-mail: info@multi.be

Krukas-, drijfstang-, motorblokreparatie___________

Mark van Schaick Marine ServicesNieuwe Waterwegstraat 7 3115 HE Schiedam Tel. +31(0)10 409 05 99 Fax +31(0)10 409 05 90 E-mail: info@markvanschaick.nl www.markvanschaick.nl

NIC O W ER K EN ^

Nicoverken Holland B.V.Algerastraat 20, 3125 BS SchiedamThe NetherlandsThe NetherlandsTel. +31(0)10-238 0999Fax +31(0)10-238 0990E-mail: shiprepair@nicoverken.nlw w w .n ic o v e r k e n .nlShip Repair and Marine Equipment. Capable of crankshaft grinding.24/7 - Service World Wide

..............................................................................

McKOr AntHKur

COMPLETE WELDING SOLUTIONS

ITW Welding Products BVEdisonstraat 103261 LD Oud-BeijerFandTel. 0186 - 64 14 44Fax 0186- 64 08 80E-mail: info@itw-welding.comwww.itw-welding.com

Maritieme Dienstverlening

f f l Hubel Marine B.V.Uessel Registrsttan - Marine Surveyors

Hubel Marine BVKarei Doormanweg 5, 2nd Floor3115 JD SchiedamTel. 010 - 458 73 38Fax 010 - 458 76 62E-mail: erik@hubelmarine.com

* * Morin Snip Maftaq*««?erfMarin Ship Management B.V.Hogelandsterweg 149936 BH FarmsumPostbus 869930 AB DelfzijlTel. 0596 63 39 22Fax 0596 63 39 29e-mail: msm@mfmarinedivision.nlwww.mfmarinedivision.nl

Maritieme Training_________

M£ir[|i l t i & 9 È i eNova ContractKanaalstraat 7 1975 BA IJmuiden Tel. 023-530 29 00E-mail: ncot.maritiem@novacollege.nl www.novacontract.nl/maritiem

Maritime Engineering_______

NavaltecM arine Engineering Service

Navaltec Engineering Service B.V.Kardoenhof 1 3193 JD Hoogvliet-RT te l. :+31 (0)10 438 04 38 fa x :+31 (0)10 438 27 17 E-mail: info@navaltec.nl www.navaltec.nl

W 'Q-Shipping BVOever 73161 GR Rhooninfo@q-shipping.nlwww.q-shipping.nl

Nautical & Technical Management________

wQ-Shipping BVOever 73161 GR Rhooninfo@q-shipping.nlwww.q-shipping.nl

TSD Engineering BV.Mandenmakerstraat 233194 DA Hoogvliet-Rotterdam T e l.+31 (0)10 501 56 15 Fax+31 (0)10 501 99 79 E-mail: info@tsd-engineering.nl www.tsd-engineering.nl

Scheepsluiken/luikenkranen__________Coops en Nieborg BVPostbus 2269600 AE HoogezandTel. 0598 - 39 55 00Fax 0598 - 39 24 27E-mail: sales@coops-nieborg.nlwww.coops-nieborg.nl

Hubel M arine B.V.Vessel Registration - Marine Surveyors

Hubel Marine BVKarel Doormanweg 5, 2nd Floor 3115 JD Schiedam Tel. 010-458 73 38 Fax 010 - 458 76 62 E-mail: erik@hubelmarine.com

If,

Naval Architects Consulting Engineers___________________Groenendijk & SoetermeerGroothandelsgebouw E-7 Postbus 29156 3001 GD Rotterdam Tel. 010 - 413 08 52 Fax 010 - 413 08 51 E-mail: info@groensoet.nl

NavaltecM arine Engineering Service B.V.

Navaltec Engineering Service B.V.Kardoenhof 13193 JD Hoogvliet-RT Tel. +31 (0)10 438 04 38 Fax +31 (0)10 438 27 17 E-mail: info@navaltec.nl www.navaltec.nl

LIMDAL ASSIST B.V.Parallelweg 1 2 4 -1 2 1948 NN Beverwijk Tel: +31 251 271 765 assist@limdal.com- Vessel registration (e.g. Sierra Leone, St

Kitts & Nevis, Georgia, Panama, Vanuatu)- Consultancy (Superintendent)- Naval Architects- Surveyors- P&l, damage, pre-entry, on- and off hire

and other type of surveys

Schroefaskokerafdichtingen

Technisch Bureau Uittenbogaart BVBrugwachter 13, 3034 KD Rotterdam Tel. 010-411 46 14, Fax 010 - 414 10 04 E-mail: info@tbu.nl

Software

LogicVisionLOGIC VISION B.V.Hakgriend 18b P.O. Box 953370 AB Hardinxveld-GiessendamThe NetherlandsTe l.+31 (0)184- 677 588Fax+31 (0)184 - 677 599E-mail: r.speelpenning@logicvision.nlwww.logicvision.nlLogic Vision is a Microsoft Gold Certified Partner specialized in the maritime industry. We develop modular built, vertical solutions based on Microsoft Dynamics™ NAV. This results in branch related modules that support you in your daily operations.

Verwarmingssystemen, verkoop en onderhoud

Staal-IJzer Gieterij___________

Q RIlQfdJ a m M «ran 'S ia i iftrp

Allard-Europe NVVeedijk 51B-2300 TurnhoutE-mail: info@allard-europe.comwww.allard-europe.com

Veiligheid___________________

Ö U n iS A F E■ I I ' ! ! ■ I I * fH M F * PR9 ■

Unisafe Marine Firefighting & Safety EquipmentTinnegieterstraat 7 - 9 3194AL Hoogvliet Te l.+31 (0)10-295 2710 Fax+31 (0)10-295 2709 E-mail: unisafe@total-care.nl Website: www.unisafe.nl

H E A T M ASTER .

Heatmaster bvIndustrial & Maritime heating systems Grotenoord 13342 GS Hendrik Ido Ambacht Postbus 2523340 AG Hendrik-ldo-AmbachtTel.+31 78 - 68 23 404Fax+ 31 78 - 68 23 403Email: info@heatmaster.nlwww.heatmaster.nlHeatmaster, your hottest innovator

Vessel Management________

Voor al uw maritieme zaken

Marine Serviceswww.surveyors.nlP.O. Box 21191990 AC VelserbroekTel:+31 (0)23 5490335E-mail: info@surveyors.nl- Recognised Organisation of the

Republic of Vanuatu to survey and issue Statutory Certificates fo r All Vessels up to 1000 GT

- Survey Bureau for Survey and Issuing of Statutory Certificates on behalf of various other flag s ta te s .

- I.S.M. code S.M.C. and D.O.C. audits on behalf of various flag states

- Flag State Inspections (A.S.I.) Barbados, Panama, Vanuatu.

- All other type of survey programmes upon request.

Certif icate No.: A JA06/9848 No. : 01183194

Bureau Veritas b.v.Vissersdijk 223-2413011 GW Rotterdam Postbus 2705 3000 CS Rotterdam Tel. 010 2822666 Fax 010 241 1000E-mail: hrmnld@nl.bureauveritas.com

Yacht Management________

Q-Shipping BVOever 73161 GR Rhooninfo@q-shipping.nlwww.q-shipping.nl

Q-Shipping BVOever 73161 GR Rhooninfo@q-shipping.nlwww.q-shipping.nl

ly ^ s fe rLloyd's RegisterWeena Zuid 1703012 NC Rotterdam Tel. 010- 201 84 47 Fax 010 - 404 55 88

ColofonSWZ Maritime w ordt uitgegeven door de Stichting Schip en W erf de Zee (SWZ), waarin participeren de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Technici op Scheepvaartgebied (KNVTS) en de Stichting de Zee. SWZ Maritime is tevens het verenigingsblad van de KNVTS.

SWZ is de eigenaar en de uitgever van de tite ls Schip & W erf de Zee en SWZ Maritime.Het bestuur van SWZ w ordt gevormd door de participanten in SWZ, die elk vier bestuursleden benoemen u it de doelgroepen van de lezers en bestaat uit de volgende personen:Namens de KNVTS:Prof.lr. S. Hengst, voorzitter (onderwijs)Ir. J.R. Smit, penningmeester (KIVI/NIRIA)Ir. S.G. Tan (MARIN)Ing. H.P.F. Voorneveld (VNSI)Namens de Stichting de Zee:Mr. G.X. Hollaar (Kon. Vereniging van Nederlandse Reders)Capt. F.J. van W ijnen (Nederlandse Vereniging van Kapiteins te r Koopvaardij) H.J.A.H. Hylkema (Nautilus NL)Ing. F. Lantsheer (KNMI)

Verschijnt 11 maal per jaarHoofdredacteur: Ir. H. BoonstraEindredactie: Mevr. M.R. Buitendijk-Pijl MARedactie: Ing. H.R.J. Akerboom, G.J. de Boer, M. van Dijk, H.R.M. Dill,Mevr. Ing. A. Gerritsen, Ir. J.H. de Jong, Ir. W. de Jong, H.S. Klos,Capt. H. Roorda, Ing. S. Sakko

Redactie Adviesraad: Mevr. A.A. Boers, M. de Jong, Ir. E.W.H. Keizer,Ir. G.H.G. Lagers, Mr. K. Polderman, E. Sarton, T. Westra, J.K. van der W iele Aan SWZ M aritim e w erken regelmatig mee: J.L.A. van Aalst VADM b.d., M. de Jong, Ir. G.H.G. Lagers Ir. C.J. Verkleij, H.Chr. de W ilde, A.A. Oosting Redactieadres: Mathenesserlaan 185, 3014 HA Rotterdam, telefoon 010 - 241 74 35, fax 010 - 241 00 95, e-mail swz.rotterdam@planet.nl Website: www.swzonline.nl

Uitgeefpartner: MYbusinessmedia; Judith Verbeek.Essebaan 63c 19,2908 LJ Ca pel Ie aan den IJssel,Postbus 8632, 3009 AP Rotterdam, telefoon: 010-289 40 08 (abonnementen), 010-289 40 75 (overig), fax: 010-289 40 76, e-mail: swz.klantenservice@mybusinessmedia.nl

Advertentie-exploitatie:MYbusinessmedia Lian Gebhardt, verkoopleider Postbus 8632, 3009 AP Rotterdam telefoon: 010-289 40 84, fax: 010-289 40 61 e-mail: l.gebhardt@mybusinessmedia.nlA lle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland.

Abonnementen:Nederland € 102,75, buitenland € 141,65 (zeepost), € 150,10 (luchtpost).Losse exemplaren € 17,50. Studentenabonnement € 39,95 (alleen met bewijs van inschrijving). A lle prijzen zijn excl. btw.

Abonnementen worden to t wederopzegging aangegaan. Opzegging kan uitsluitend plaatsvinden door drie maanden voor het einde van de lopende abonnementsperiode een aangetekende b rie fte sturen naar:

Mathenesserlaan 185, 3014 HA Rotterdam voor leden van de KNVTS, Postbus 8575,3009 AN Rotterdam voor leden van Nautilus NL,Postbus 8632,3009 AP Rotterdam voor overige abonnees.M oet het verzendadres gewijzigd worden, stuur dan het e tiket met verbeterd adres terug.

OpmaakDe Opmaakredactie, Doetinchem

DrukDrukkerij Tesink, Zutphen

Hoewel de informatie, gepubliceerd in deze uitgave, zorgvuldig is uitgezocht en w aar mogelijk is gecontroleerd, sluiten uitgever, redactie en auteurs uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid u it voor eventuele onjuistheid en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.

Reprorecht: Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de uitgever.

I always prefer to restore than to repair. I prefer Original Parts and Original Service from ABB.

Fuel is the overwhelming element in the life cycle costs of an engine. Only a 1 % increase in fuel consumption can cost as much as 60,000 dollars on a 10 MW engine operating 6000 hours per year. With their geometrical precision, the excellent strength and surface quality of their high grade materials, Original Parts fitted during Original Service from ABB Turbocharging are designed to restore the efficiency, pressure ratio and dependability of your ABB turbocharger. For your engine this means optimized fuel efficiency, availability, reliability and emissions, w w w .a b b .c o m /tu rb o c h a rg in g

EUR0P0RT2011connecting the m aritim e w o rld

-1 1 Nov. 2011, Stand: 1120, Hall 1A

ABB b.v.Turbocharging Dept.Albert Plesmanweg 53a, Havennummer 2250 NL-3088 GB Rotterdam Phone: +31 10 4078 885E-mail: turbo@ nl.abb.com

P o w e r a n d p ro d u c tiv ity fo r a b e tte r w orld™

world.W e have an in te rn a tio na l n e tw o rk o f m ore than 8 ,0 00 people across 2 46 o ffices. This g lobal reach gives us an unriva lled v iew o f the m arketp lace and th e techn ica l deve lopm en ts shaping today 's m arine industry . It also ensures th a t, w h e re ve r you are, w e w ill be nearby and able to app ly a g enu ine und e rs ta nd ing o f local issues and help you ope ra te m ore safely and sustainably

See you at Europort 2011 on stand 3303 in Hall 3

LIFE MATTERS

J I I 1 1 I I t < l l 11 i d

Lloyd's Register is a trading nam e of the Lloyd's Register G ro u p o f entities.

Services are provided by m em bers of the Lloyd's Register G ro up.For fu rth e r details please see o u r w ebsite: http ://w w w .lr.o rg/entities