POSOF HALAY TÜRKÜLERİ

Halil İbrahim ATAMAN

Posof’ta muhtelif düğün, dernek ve seyran-larda söylenen türkülerden bir demet sunuyo-ruz. Bunları vaktiyle Posof’un Varzına (Demir-döven) köyünde bizzat söyleyen hanımların ağ-zından teybe kaydetmiştik. Bu türkülerin ma-kamları da bizde kayıtlıdır. Türkü sözlerindeki bazı kelimeleri mahallî ağız özelliklerine göre veriyoruz. Gırtlak h’sini x, kalın k’yı da q ile gösteriyoruz. Solo ve koro şeklinde söylenmek suretiyle halay çekilen bu türkülerden bazıları şunlardır: 1. Ay Dağlar

Ay dağlar vay dağlar / sallandım girdim bağa,Ay dağlar vay dağlar / başım degdi yaprağa,Ay dağlar vay dağlar / dedim bir murad alem,Ay dağlar vay dağlar / tez qoydilar toprağa.

Ay dağlar vay dağlar / zanduğum sıralidur,Ay dağlar vay dağlar / sevdügüm buralidur,Ay dağlar vay dağlar / geçme qapım ögünden,Ay dağlar vay dağlar / yüregim yaralidur.

Ay dağlar vay dağlar / kemerimi satmayın,Ay dağlar vay dağlar / iskatıma qatmayın,Ay dağlar vay dağlar / benim anam cahildur,Ay dağlar vay dağlar / söyleyip ağlatmayın.

2. Dalga sesi geliyèr

Dalga sesi geliyèr,Taşların arasından, Egil egil bir öpem, Qaşların arasından.

Qaşlari qaş qabaği, Yanaği bal tabaği,Xoroz dilin lal olsun, Ne tez ettin sabaği.

Ben xorozum öterim, Sesi sese qatarım, Sen sarıl yat yarinan Ben vaxdında öterim.

3. Deniz üstü minara

Deniz üstü minara Qız boyli boyli boyli Dalğa vurur kenara Yar boyli boyli boyli

Denizin dalğasi var Qız boyli boyli boyli Geminin halğasi var Yar boyli boyli boyli

Çıxın qızlar qapiya Qız boyli boyli boyli Delğanni qavğasi var Yar boyli boyli boyli.

4. Herge basma iz olur

Herge basma iz olur,Mavi şalvar toz olur,Atma kolun boynuma,(Geçme kapım ögünden)Eller görür söz olur.

Tüfengimi atarım,Çıxar yolda yatarım, Qızlar gelip geçende, Sevdügümi saçarım.

Alacağım qoyuni, Qırxacağım yüngüni, Yarım girmiş oyuna, Görecağım boyuni.

5. Yelegimi çalkadım

Yelegimi çalxadım, Sardım dere taşına,Mor çiçekli yelegim, Neler geldi başına.

49Yaz 2018

Bizim AHISKA

Sahanda buğda uni, Deminnidür demini,Babam sana qız vermez, Yeminnidür yemini.

Havada laçin oynar, Gögde gögerçin oynar, Yar axlıma gelende,Başımda saçım oynar.

Manide mestim oğlan, Küçükden dostum oğlan, Duydum ki evlenmişsin,Ben sana küstüm oğlan.

6. Havada qar sesi var

Havada qar sesi varBaşında mor fesi varYıxarım sizi dağlarArdında yar sesi var.

Hava bulutli qaldiQuşlar umutli qaldiAnaxdar yar qoynunda Gövlüm kilitli qaldi.

Havada laçin oynarGökde gögerçin oynarDediler yarin gelmişDalımda saçım oynar.

Bu dağın ardındayımGeyikler yurdundayımYarim güzel ben güzelQavuşmax derdindeyim.

Bu dağlar meze dağlarÇiçegi teze dağlarTutaydım yar elinden Gezeydim sizi dağlar.

Dağda gezersin oğlanFino düzersin oğlanFes nedür füsgül nedür Zaten güzelsin oğlan.

Bu dağların arıniKürüsünler qarıniOrda Müslüman yox miGöndersinler yarimi.

7. Yenge yerin dar midur

Yenge yerin dar midur / yenge can yenge can,Edrefin duvar midur / yenge can yenge can, Qızlar kişmiş işdiyèr / yenge can yenge can, Hèç xaberin var midur / yenge can yenge can.

Kişmiş olsun xoş olsun / yenge can yenge can, Şeherden gelmiş olsun / yenge can yenge can, At qapida kişniyèr / yenge can yenge can, Gelin getmağ işdiyèr / yenge can yenge can.

8. Erzurum ovalari

Erzurum ovalari, Doxuz erik dolma kalem dol bir yana bir yana

Yayilur devalari, Sekiz erik salxım üzüm sar bir yana bir yana.

Erzurum iki qoldur, Doxuz erik dolma kalem dol biryana bir yana

Biri sağ biri soldur, Sekiz erik salkım üzüm sar biryana bir yana.

Erzurum ovalari, Elinde qama sevdügüm, belinde qama sevdügüm

Yayilur devalari (Nakarat)Oturmiş qoyun sağar (Nakarat)

Terlemiş memeleri (Nakarat)

9. Posof’un Ögi Bayır

Posofun ögi bayırYar yaxanın, şal çoxanın dügmeleri ben olem

Güli tikandan ayırYar diyenin, gül derenin gadaların ben alem

Devlet gurbanın olemYar yaxanın, şal çoxanın dügmeleri ben olem

Yarimi nazik qayır.Yar diyenin, gül derenin gadaların ben alem

Ay doğdi mi doğdi miYar yaxanın, şal çoxanın dügmeleri ben olem

Asger tamam oldi miYar diyenin, gül derenin gadaların ben alem

Yari aldız götürdüzYar yaxanın, şal çoxanın dügmeleri ben olem

Alaylarız doldi miYar diyenin, gül derenin qadaların ben alem

10. Giderim böylesine

Gidelim böylesineEgil o dağlar, egil o dağlar qar görünsün

Qaxsın o bulut, qaxsın o duman yar görünsünQaragöz mehlesine (Nakarat)

Qaragözlüm evde yok (Nakarat)Getmişdur yaylasına (Nakarat)

Giderim bu düzinenEgil o dağlar, egil o dağlar qar görünsün

Qaxsın o bulut, qaxsın o duman yar görünsünÇıram yox yıldızinen (Nakarat)Beni mezara qoyun (Nakarat)

İnce belli qızinen (Nakarat)

Bizim AHISKA

50 Yaz 2018