politikis dokumenti winasityvaoba publication/angarishi_a4_profesiuli... · erovnuli samoqmedo...
TRANSCRIPT
winasityvaoba
saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigi (2014-
2016) iTvaliswinebs profesiuli ganaTlebisa da treningisadmi (VET) strategiuli midgomis Camoyalibebas, saqarTvelos profesiuli ga-
naTlebisa da treningis sistemis modernizaciasa da evrokavSiris
profesiuli ganaTlebisa da treningis struqturebTan daaxloebas
kopenhagenis procesis Sesabamisad da misi instrumentebis gamoy-
enebiT.
profesiuli ganaTleba aris saxelmwifo organoebis, damsaqmeblebis,
profesiuli kavSirebisa da asociaciebis, mTlianad samoqalaqo
sazogadoebis mudmivi socialuri dialogis sagani.
profesiuli ganaTleba praqtikuli unarebis gamomuSavebisa da maT
gamosamuSaveblad saWiro codnis gadacemazea orientirebuli, anu
swored profesiuli ganaTlebis sistemam unda uzrunvelyos biz-
nesisaTvis saWiro samuSao Zalis ZiriTadi birTvis momzadeba, ro-
melic faqtobrivadaa CarTuli teqnologiur procesSi. Sesabamis-
ad, profesiuli ganaTleba qveynis ganviTarebisTvis gamorCeulad
prioritetuli, grZelvadian Sedegze gaTvlili sferoa. saqarTve-
los evropuli integraciis procesis warmateba mniSvnelovnad aris
damokidebuli ganaTlebis sferos efeqturobaze. swored am sistemam
unda uzrunvelyos, erTi mxriv, pasuxismgeblobisa da demokratiuli
Rirebulebebis mqone moqalaqeTa aRzrda, meore mxriv, moamzados
Sromis bazris moTxovnebis Sesabamisi kadrebi ekonomikis diversi-
fikaciisa da sazogadoebis ganaTlebis uzrunvelyofisaTvis realu-
ri nabijebis gadasadgmelad.
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebiskenpolitikis dokumenti
Tbilisi, 2016 wlis oqtomberi
fondi „Ria sazogadoeba - saqarTvelo“
avtori:laSa melaZe*
ganviTarebisa da demokratiis centri (CDD)
redaqtori:
nestan CxikvaZe
* laSa melaZe 2014 wlidan ganviTarebisa da demokratiis centris (CDD) programebis menejeria. amJamad igi koordinacias uwevs organizaciis mimarTulebebs evrointegraciisa da sajaro politikis analizis sferoSi. igi flobs magistris xarisxs da aris saerTaSoriso programis “demokratiis, mmarTvelobisa da arCevnebis sferoSi resursebis Seqmna” (BRIDGE) srulad akretidebuli fasilitatori.
proeqti dafinansebulia fond `Ria sazo-gadoeba _ saqarTvelos~ mier. teqstisa da komentarebis avtorebis mier gamoxatuli Sexedulebebi, mosazrebebi da ganacxadebi mxolod maT ekuTvniT da ar gamoxatavs fond „Ria sazogadoeba _ saqarTvelos“ mosazrebebs. Sesabamisad, fondi masalis Sinaarsze pasuxs ar agebs.
publikacia momzadebululia strategiuli kvlevebis regionuli centris proeqtis _ `asocirebis Se-Tanxmebis dRis wesrigisa da samoqme-do gegmis xuTi sferos samoqalaqo monitoringi~ _ farglebSi.
winamdebare politikis doku-menti moicavs periods 2015 wlis oqtombridan 2016 wlis oqtombramde.
1
winamdebare dokumentSi ganxilulia profesiuli ganaTlebis sfero-
Si saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigis
(2014-2016) 2016 wlis erovnuli samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli
aqtivobebis ganxorcielebis Sedegebi. gaanalizebulia profesiuli
ganaTlebis sistemasTan dakavSirebuli problemebi da SemuSavebulia
rekomendaciebi maT gadasaWrelad.
rekomendebulia, rom xelisuflebam Tavis 2017-2019 wlebis asocire-
bis dRis wesrigsa da, Sesabamisad, erovnul samoqmedo gegmebsa da
strategiebSi prioritetad gansazRvros profesiuli ganaTlebis
popularizacia da xelmisawvdomoba, raTa uzrunvelyos Sromis ba-
zarze orientirebuli sistemis Camoyalibeba da ganviTareba.
analizi
evrointegracia da misi Tanmxlebi evropeizaciis procesi, rogorc
evrokavSiris Rirebulebebisa da normebis gavrcelebis meqanizmi,
uaRresad aqtualuria Tanamedrove saqarTvelosTvis, gansakuTre-
biT 2014 wlis 27 ivniss evrokavSirTan asocirebis xelSekrulebis
xelmoweris Semdeg. asocirebis xelSekruleba qveynis politikuri
ganviTarebis, erTiani evropuli bazris wvdomisa da evropuli Ri-
rebulebebisa da standartebis damkvidrebis safuZvels qmnis. am-
denad, udavod, mniSvnelovania evrointegraciis gzaze asocirebis
xelSekrulebiTa da asocirebis dRis wesrigiT gaTvaliswinebuli
valdebulebebis gaazreba da wliuri samoqmedo gegmiT gansazRvru-
li aqtivobebis Sesrulebis sazogadoebrivi monitoringi.
saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigis (2014-
2016) 2016 wlis erovnuli samoqmedo gegmis Sesabamisad ganaTlebisa
da treningebis sferoSi 2016 wels dagegmilia momzadeba da inicire-
ba „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ saqarTvelos axali kanonpro-
eqtisa, romelmac unda uzrunvelyos profesiuli ganaTlebisa da
treningebis sistemis Sesabamisoba saukeTeso saerTaSoriso gamoc-
dilebasTan. amavdroulad evrokavSirTan asocirebis xelSekruleba
xazs usvams evropuli gamocdilebis srulad gaTvaliswinebis (mxed-
velobaSi miRebis) saWiroebas profesiuli ganaTlebis xarisxis uz-
runvelyofis sistemaSi.
profesiuli ganaTlebis sistemis reforma saqarTveloSi 2007 wli-
dan daiwyo. reformis aucilebloba ganapiroba am sistemaSi arsebul-
ma problemebma, kerZod, profesiuli ganaTlebis dabalma presti-
Jma, potenciuri studentebis informirebulobis dabalma donem,
garkveuli profesiebis dauflebis SesaZleblobebis ararsebobam,
winmswrebi ganaTlebis aRiarebis sistemis ararsebobam, profesiul
kvalifikaciaTa sistemis daxvewis aucileblobam, profesiuli ga-
naTlebisa da momzadebis sferoSi xarisxis uzrunvelyofis sistemis
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
2
ararsebobam. garda amisa, ar iyo uzrunvelyofili profesiuli ga-
naTlebis xelmisawvdomoba da arsebobda e.w. „saganmanaTleblo Cixi“.
kerZod, sistema ver uzrunvelyofda studentTa Tavisufal gad-
asvlas profesiul da sxva saganmanaTleblo doneebze.
2009 wlidan saqarTvelos mTavrobam farTo masStabiani reforme-
bis farglebSi gaatara mTeli rigi samarTlebrivi da instituciuri
cvlilebebi, romelTa mizani iyo profesiuli ganaTlebis sistemis
ganviTareba da daaxloeba saerTaSoriso standartebTan.
2010 wels evrokavSiris sistemebisa da praqtikis gaTvalisiwinebiT
Camoyalibda profesiul ganaTlebaSi xarisxis uzrunvelyofis CarCo,
romlis danergvas centraluri adgili ukavia saqarTvelos profesi-
uli ganaTlebis sistemis modernizebis procesSi. amave wels damtkicda
erovnuli sakvalifikacio CarCo da kanoni xarisxis ganviTarebis Sesax-
eb, SemuSavda xarisxis uzrunvelyofis CarCos sxvadasxva komponenti da
srulad an nawilobriv dainerga kidec profesiuli ganaTlebis ganvi-
Tarebis strategiis, samoqmedo gegmis, xarisxis uzrunvelyofasTan da-
kavSirebuli sxvadasxva politikisa da meTodologiuri dokumentaciis
safuZvelze, Tumca, mainc arsebobda mniSvnelovani gamowvevebi. erT-erT
ZiriTad gamowvevas ki warmoadgenda SemuSaveba integrirebuli xarisxis
uzrunvelyofis CarCosi, romelsac unda gaeerTianebina xarisxis uzrun-
velyofis CarCos yvela aqamde momzadebuli elementi. es xels Seuwyobda
xarisxis uzrunvelyofis CarCos dasrulebis process.
2012-2013 wlebSi evrokavSiris mxardaWeriT ganxorcielda saqarT-
velos profesiuli ganaTlebis sistemis xarisxis uzrunvelyofis
moTxovnebis situaciuri analizi1. proeqtis farglebSi SemuSavda
garkveuli winadadebebi da meTodologiuri instrumentebi, Tumca,
rogorc proeqtis angariSSia naTqvami, didi nawili mainc rCeba mx-
olod qaRaldze da jerjerobiT ar ganxorcielebula.
saqarTvelos mTavrobam 2013 wlis 26 dekembers daamtkica saqarT-
velos profesiuli ganaTlebis reformis strategia (2013–2020 ww),
romelic profesiuli ganaTlebis politikis ganmsazRvreli doku-
mentia da warmoadgens saqarTvelos mTavrobis xedvas saqarTveloSi
profesiuli ganaTlebis ganviTarebis Sesaxeb.
strategiis zogadi mizania:
• saqarTvelos mTavrobis prioritetebis mxardaWera qveynis so-
cialur-ekonomikur ganviTarebasa da siRaribis daZlevaSi;
• adamianuri resursebis ganviTarebis xelSewyoba individualur da
erovnul doneze qveynis moklevadiani, saSualo da grZelvadiani
Sromis bazris moTxovnebis dasakmayofileblad;
• sazogadoebis yvela fenis, maT Soris socialurad daucveli da
mowyvladi mosaxleobis, profesiul ganaTlebaze xelmisawvdomobis
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
1 aTaswleulis gamowvevis fondi - saqarTvelos proeqtis “xarisxis ganviTarebisa da SesaZleblobebis gaZlierebis mxardaWera saqarT-velos profesiuli ganaTlebis seqtorSi” angariSi, 2015 weli.
3
uzrunvelyofa maTi pirovnuli TviTrealizebisa da ekonomikuri
keTildReobis uzrunvelsayofad.
strategiis konkretuli miznebia Sromis bazris moTxovnebis Sesa-
bamisi, moqnili profesiuli saganmanaTleblo qselis Camoyalibeba,
romelic uzrunvelyofs arsebuli da momavalSi ekonomikurad aqti-
uri mosaxleobisaTvis maRali xarisxis kompetenciebis ganviTarebas,
konkurentunariani kadrebis momzadebas adgilobrivi da saerTaSo-
riso Sromis bazrisaTvis; mosaxleobis yvela fenis warmomadgenli-
saTvis profesiuli da pirovnuli ganviTarebis sruli da Tanabari
SesaZleblobis uzrunvelyofa, maTi momzadeba dasaqmebisa da TviT-
dasaqmebisaTvis karieris mdgradi ganviTarebisa da TviTrealizaci-
is perspeqtiviT.
strategiaSi gamoyofilia 7 Sedegi, romelTa mixedviTac Camoyal-
ibebulia strategiis prioritetebi, amocanebi da samoqmedo gegma.
es Sedegebia:
1. socialuri partniorebis sruli da Tanabari monawileoba pro-
fesiuli ganaTlebis sistemis marTvaSi, politikis SemuSavebisa da
gadawyvetilebebis miRebis procesSi;
2. profesiuli saganmanaTleblo dawesebulebebis (kerZo da sajaro)
erTiani, moqnili qselis ganviTareba da misi xelmisawvdomobis uz-
runvelyofa;
3. profesiuli saganmanaTleblo programebis Sesabamisoba Sromis ba-
zris arsebul da samomavlo moTxovnebTan;
4. pedagogiuri kadrebis momzadeba da uwyveti profesiuli ganvi-
Tareba;
5. erovnul da saerTaSoriso doneze aRiarebuli profesiuli kval-
ifikaciebis sistemis Camoyalibeba;
6. kursdamTavrebulebis dasaqmebisa da karieruli ganviTarebis xe-
lSewyoba;
7. profesiuli ganaTlebis imijisa da mimzidvelobis gaumjobeseba.
ganaTlebisa da mecnierebis saministros daekisra centraluri fun-
qcia profesiuli ganaTlebis reformis marTvaSi, monitoringisa da
Sefasebis procesSi.
profesiuli ganaTlebis sistema da profesiuli ganaTlebis sferoSi
xarisxis uzrunvelyofa emyareba Semdeg ZiriTad samarTlebriv da
strategiul dokumentebs:
• „profesiuli ganaTlebis koncefcia“ (2005);
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
4
• saqarTvelos kanoni „zogadi ganaTlebis Sesaxeb“ (2005);
• UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities (2006);
• saqarTvelos kanoni „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ (2007);
• profesiuli ganaTlebis reformis strategia (2013-2020 wlebi);
• `profesiuli ganaTlebisa da momzadebis erovnuli profesiuli
sabWos debulebis damtkicebis Sesaxeb“ saqarTvelos mTavrobis 2009
wlis 4 noembris NN203 dadgenileba;
• saqarTvelos kanoni „ganaTlebis xarisxis ganviTarebis Sesaxeb“
(2010);
• erovnuli sakvalifikacio CarCo (2010), romlis Semadgeneli nawil-
ia profesiuli sakvalifikacio CarCo;
• „araformaluri profesiuli ganaTlebis aRiarebis pirobebisa da
wesis damtkicebis Sesaxeb“ saqarTvelos ganaTlebisa damecnierebis
ministris 2011 wlis 3 Tebervlis N8/nbrZaneba;
• profesiuli ganaTlebis reformis 2009-2012 wlebis Sualeduri
strategia;
• angariSi ZiriTadi miRwevebisa da arsebuli gamowvevebis Sesaxeb
(ETF, 2012);
• SeTanxmeba profesiul ganaTlebaSi socialuri partniorobis
politikis gansazRvris Taobaze (2011);
• saxelmwifo koncefcia SSm pirebis socialuri integraciis Sesaxeb,
erovnuli samoqmedo gegma (2013-2016 samuSao versia).
2007 wlidan moyolebuli dRemde saqarTvelos kanonSi „profesiuli ga-
naTlebis Sesaxeb“ 12-jer Sevida cvlilebebi da damatebebi2. ukanaskneli
cvlileba ki saqarTvelos parlamentis mier miRebul iqna 2016 wlis 19
Tebervals. 2016 wlis 15 aprils saqarTvelos mTavrobis mier saqarTve-
los kanonSi „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“3 inicirebul iqna cvli-
lebebi, romlebic mxolod terminologiuri xasiaTisaa da am etapze mx-
olod parlamentis mier pirveli mosmeniT aris ganxiluli. ukanaskneli
cvlilebis inicireba ganxorcielda 2016 wlis 19 ivliss4 saqarTvelos
parlamentis wevris mier aaip „koalicia damoukidebeli cxovrebisaT-
vis“ avtorobiT. kanonproeqtis mizania arsebuli sakanonmdeblo bazis
gaeros 2006 wlis SSm pirTa uflebebis konvenciasTan SesabamisobaSi moy-
vana da konvenciis implementaciis meqanizmebis daxvewa/Seqmna.
miuxedavad imisa, rom mniSvnelovani sakanonmdeblo da maregulire-
beli iniciativebi gamokveTilia, ZiriTadi gamowvevebi ukavSirdeba
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
2 https://matsne.gov.ge/ka/document/view/23608
3 http://info.parliament.ge/#law-draft-ing/11841
4 http://info.parliament.ge/#law-draft-ing/12549
5
am inicativebis ganxorcielebas. ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi
strategiis Sesabamisad ukve araerTi procesi mimdinareobs, rom-
lebic mimarTulia profesiul ganaTlebaSi arsebuli gamowvevebis
dasaZlevad. Tumca, aucilebelia gaanalizeba da asaxva „profesiuli
ganaTlebis Sesaxeb axal kanonSi“ im mdgomareobisa, romelic dRes
arsebobs profesiuli ganaTlebis sistemaSi.
profesiuli ganaTlebis instituciuri Sefaseba (RIA)
evrokavSiris teqnikuri daxmarebis proeqtis farglebSi Catarda
profesiuli ganaTlebis instituciuri Sefaseba evropis ganaTlebis
fondis meTodologiis (ETF) mixedviT. profesiuli ganaTlebis in-
stituciuri Sefasebis (RIA) mizans warmoadgenda profesiuli ganaT-
lebis reformis strategiis 2015-2017 wlebis samoqmedo gegmis (SIAP)
kritikuli sakiTxebis identificireba. profesiuli ganaTlebis in-
stituciuri Sefaseba (RIA) daefuZna dainteresebul mxareebTan da
procesis monawileebTan konsultaciebs. profesiuli ganaTlebis
instituciuri Sefasebis Sedegad gamoikveTa cvlilebebis saWiroeba
oTxi ZiriTadi mimarTulebiT:
• kanonmdebloba _ axali kanonisa da kanonqvemdebare aqtebis miReba,
maT Soris erovnuli sakvalifikacio CarCosi;
• funqciebi da rolebi _ funqciebisa da rolebis dabalansebuli da
mkafio gadanawileba;
• procesebi da meTodebi _ Sesabamisi procedurebis Camoyalibeba
marTvis avtomatizebisa da faqtebze dafuZnebuli politikis (Evi-dence-informed policy) ganxorcielebisTvis;
• kadrebis kompetenciebi _ TanamSromelTa karieruli ganviTarebisa
da zrdisaTvis instituciuri meqanizmebis Camoyalibeba.
mxareTa CarTuloba profesiuli ganaTlebis ganviTarebis procesSi
profesiuli ganaTlebis politikis Camoyalibebis, ganxorcielebisa
da Sefasebis procesSi mxareTa Tanaswori CarTulobis uzrunvel-
sayofad 2013-2020 wlebis strategiaSi aqcenti keTdeba socialu-
ri partniorebis gaZlierebaze profesiuli ganaTlebis sistemis
formirebis yvela doneze.
politikis doneze socialuri partniorobis ZiriTad institucias
warmoadgens erovnuli profesiuli sabWo5. sabWo socialuri part-
niorobis principebze dafuZnebuli organoa, romlis mizania profe-
5 2014 wlidan sabWo funqcionirebs rogorc oTxmxrivi organo - mTav-roba, dasaqmebulTa da damsaqmebel-Ta organizaciebi da samoqalaqosa zogadoeba. organos saqmianoba regulirdeba saqarTvelos mTav-robis 2014 wlis 26 dekembris N720 dadgenilebiT
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
6
siuli ganaTlebis ganviTarebis xelSewyoba , profesiuli ganaTlebis
sferos politikis formirebis procesSi sabWos mxareebis CarTuloba
politikis dagegmvasa da ganxorcielebasTan dakavSirebuli rekomen-
daciebis saqarTvelos mTavrobisa an/da saqarTvelos ganaTlebisa da
mecnierebis ministrisTvis momzadebis gziT6. 2015 wlidan sabWosTan
funqcionirebs 9 ganaxlebuli Tematuri samuSao jgufi, romlebic
uzrunvelyofen dainteresebuli mxareebis CarTulobas profesiuli
ganaTlebis sistemaSi. erovnuli profesiuli sabWo garkveuli peri-
odulobiT ikribeba, Tumca mniSvnelovania intensiuri Sexvedrebis
gamarTva da profesiuli ganaTlebis sferoSi arsebul problemebTan
dakavSirebiT qmediTi nabijebis gadadgma.
socialuri partnioroba profesiuli kolejebis doneze xorciel-
deba sameTvalyureo sabWoebis saSualebiT. sameTvalyureo sabWoebi
Sedgeba 5 wevrisagan: damsaqmebeli, mSobeli, studenti, adgilobrivi
TviTmmarTvelobisa da arasamTavrobo organizaciis warmomadgene-
li. kvlevebi aCvenebs7, rom sustia TanamSromloba kerZo seqtorsa
da kolejebs Soris; partnioroba naklebad sistematuri da siste-
matizebulia, rac gaumjobesebas saWiroebs. aseve, mniSvnelovania
kerZo seqtorsa da saganmanaTleblo dawesebulebebs Soris TanamS-
romlobis `warmatebuli praqtikis~ gaanalizeba da popularizacia.
profesiuli ganaTlebis ganviTarebis ZiriTadi evropuli mimarTulebebi
saqarTvelos profesiuli ganaTleba evropul sivrceSi integraci-
isaken miiswrafis, imisaTvis, rom saqarTvelom SeZlos konkuren-
tunariani, maRalkvalificiuri kadrebis momzadeba, romlebic
SeZleben evropul bazarze konkurenciis gawevas da dasaqmebas,
mniSvnlovania saqarTvelos profesiuli ganaTlebis sistemaSi Tana-
medrove evropuli mimarTulebisa da prioritetebis gaTvaliswineba
da asaxva.
evrokavSiris qveynebSi profesiuli ganaTlebis sferoSi mimdinare
procesebi, romelTac SeuZliaT gavlena iqonion saqarTvelos pro-
fesiuli ganaTlebis sistemis reformaze, asaxulia evropis 2020
strategiaSi8, briuges komunikeSi (evropa 2020), romlis mixedviT,
2020 wlisTvis evropis profesiuli ganaTlebis sistema unda gaxdes
ufro mimzidveli, relevanturi, karieraze orientirebuli, inovaci-
uri, xelmisawvdomi da moqnili, vidre is 2010 wels iyo. sistemam xeli
unda Seuwyos saukeTeso da umaRlesi xarisxis ganaTlebis miRebas
mTeli sicocxlis manZilze. briuges komunikes amocanaa profesiuli
ganaTlebis sistemaSi partniorebis ufro meti CarTuloba da evro-
puli partniorebis gamocdilebis gaziareba, evropuli da erovnuli
instrumentebis koordinirebuli mmarTveloba gamWvirvaleobis, aR-
iarebis, xarisxis uzrunvelyofisa da mobilobis TvalsazrisiT.
6 profesiuli ganaTlebis erovnuli profesiuli sabWos debuleba, mux-lis 3 http://www.mes.gov.ge/uploads/debuleba....pdf
7 UNDP-is mier 2015 wels momzadebu-li `samuSaoze dafuZnebuli swav-lebis situaciuri analizis”far-glebSi Catarebuli kvleva (fokus jgufebi, interviuebi); evrokavSiris teqnikuri daxmarebis proeqtis farglebSi 2015 wels Catarebu-li sakabineto kvleva “socialuri partnioroba saqarveloSi~; ETF-is mier 2014 wels momzadebuli kon-cefciis `socialuri partniorobis mxardaWera saqarTvelosprofesiuli ganaTlebis sferoSi” farglebSi Catarebuli sakabineto kvleva.
8 EUROPE 2020. A European strategy for smart, sustainable and inclusive growth. 2010
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
7
profesiul ganaTlebaze xelmisawvdomoba erT-erTi aqtualuri
sakiTxia evrokavSiris dRis wesrigSi, radgan kvlevebi adasturebs,
rom profesiul ganaTlebasa da momzadebas SeuZlia mravalmxrivi
pozitiuri gavlenis moxdena rogorc pirovnul doneze, aseve qvey-
nis ekonomikaze, sazogadoebasa da sawarmoebis funqcionirebaze.9
profesiuli ganaTlebis popularizacia
saqarTveloSi profesiuli ganaTleba aramimzidveli da naklebad moTx-
ovnadia. saqarTveloSi 2015 wels ganxorcielebuli kvleva10 cxadyofs,
rom, zogadad, saqarTvelos mosaxleobaSi profesiuli ganaTlebisa da
gadamzadebis cnobadoba maRalia, Tumca termini „profesiuli ganaT-
leba da gadamzadeba“ yvelaze xSirad asocirdeba yofil profteqni-
kumTan (35%), aseve skolis Semdgom ara umaRles ganaTlebasTan (30%).
saqarTvelos mosaxleobis yvelaze didi nawili (45%) Tvlis, rom
umaRlesi ganaTlebis mqone pirebTan SedarebiT profesiuli sas-
wavleblis kursdamTavrebulebs dasaqmebis naklebi Sansi aqvT. saqa-
rTvelos mosaxleobis mniSvnelovani nawili (62%) Tvlis, rom pro-
fesiuli ganaTlebis mimarT sazogadoebis damokidebuleba icvleba
dadebiTad, Tumca es cvlileba neli tempebiT mimdinareobs.profe-
siuli ganaTlebis sferoSi mimdinare reformebis Sesaxeb sainforma-
cio kampaniebi arasakmarisia respondentTa yvelaze didi nawilisTvis
(44%), xolo 38% Tvlis, rom es kampaniebi met-naklebad sakmarisia.
saqarTvelos mosaxleobis 73% isurvebda, rom mis Svils umaRles
saswavlebelSi Caebarebina, xolo 11% _ profesiul programaze.
kvlevebi aseve aCvenebs, rom mosaxleobisa da damsaqmeblebis damok-
idebulebebi profesiuli ganaTlebis mimarT icvleba dadebiTi
mimarTulebiT, Tumca es neli procesia. profesiuli ganaTleba uma-
Rles ganaTlebasTan SedarebiT kvlav naklebad sasurvel alterna-
tivad ganixileba. daintersebul mxareebs naklebi informacia aqvT
profesiuli ganaTlebis sistemaSi mimdinare reformebis Sesaxeb.
profesiuli ganaTlebis popularizaciisa da potenciuri studentebi-
saTvis informaciis miwodebis mizniT Seqmnilia ramdenime sainformacio
centri, informacia vrceldeba eleqtronuli sivrcis (vebgverdebis)
saSualebiT, Tumca, saWiroa profesiuli ganaTlebis popularizaciisa
da cnobadobis amaRlebis mimarTulebiT efeqtiani samoqmedo gegmis
SemuSaveba da am mimarTulebiT aucilebeli meqanizmebis, mravalfero-
vani sakomunikacio aqtivobebisa da instrumentebis danergva.
profesiuli ganaTlebis Sesaxeb axali kanonis proeqti
profesiuli ganaTlebis Sesaxeb axali kanonis proeqtze muSao-
ba gaeros ganviTarebis programis mxardaWeriT 2014 wels daiwyo.
momzadda kanonproeqtis pirveladi versia.
9 Vila, 2000; 2005; Feinstein et al., 2008.
10 profesiuli ganaTlebis mimarT sazogadoebis damokidebulebis kv-leva, dekemberi, 2015 http://mes.gov.ge/content.php?id=5962&lang=geo
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
8
2016 wlis 31 marts „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ saqarTvelos
kanonis proeqtis koncefcia waredgina profesiuli ganaTlebis
erovnul profesiul sabWos, romelmac axali kanonis proeqti ganix-
ila da moiwona.
mniSvnelovania „profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ saqarTvelos axali
kanoni iyos Sromis bazris moTxovnebze orientirebuli da uzrun-
velyos:
• profesiuli ganaTlebis sferos maregulirebeli normebis evrop-
ul midgomebTan harmoniaSi moyvana;
• profesiul kvalifikaciaTa sistemis misadageba evropul sakvali-
fikacio CarCosTan;
• profesiuli ganaTlebis xarisxis uzrunvelyofa evropul gamoc-
dilebaze dayrdnobiT;
• profesiuli ganaTlebis sistemis moqnilobisa da mimzidvelobis
gazrda, maT Soris profesiul ganaTlebaSi zogadi ganaTlebis kom-
ponentis danergva, rac students saSualebas miscems profesiuli
ganaTlebis dasrulebis Semdeg swavla ganagrZos ganaTlebis Semdgom
safexurze;
• socialuri partniorobis xelSewyoba da instituciebis gaZliere-
ba;
• profesiul studentTa dasaqmeba/TviTdasaqmeba, maT Soris, efeq-
turi profesiuli orientaciis servisis miwodeba, mewarmeobis swav-
leba da sxv.;
• profesiuli saganmanaTleblo dawesebulebebis instituciuri gan-
viTareba da TanamSromelTa SesaZleblobebis gaZliereba, maT Soris,
dafinansebis damatebiTi resursebis mozidvis mimarTulebiT;
• profesiuli ganaTlebis sferos specifikaze orientirebuli
xarisxis uzrunvelyofis meqanizmebis Camoyalibeba da misi evropul
midgomebTan daaxloeba;
• profesiuli ganaTlebis dafinansebis efeqturi ganawileba da pro-
fesiuli ganaTlebis efeqturi da efeqtiani marTva;
• profesiul ganaTlebaze Tanabari xelmisawvdomoba yvela pirisaT-
vis, gansakuTrebiT ki mowyvladi jgufebisTvis (SSp, ssmp, social-
urad daucveli, iZulebiT gadaadgilebuli pirebi, eTnikuri um-
ciresobebi da sxva), ganurCevlad maTi socialuri da ekonomikuri
mdgomareobisa, sacxovrebeli adgilisa, erovnebisa, sqesisa, fiziku-
ri da gonebrivi SesaZleblobisa,
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
9
• sxva mniSvnelovani sakiTxebi da rekomendaciebi, romlebic araerT
kvlevaSia aRniSnuli.
miuxedavad imisa, rom saministrom daasrula dokumentis Sida ganx-
ilvebi, misi sajarod ganxilva ar dawyebula, rac axangrZlivebs misi
Semdgomi inicirebis process. arsebobs rigi gamowvevebi, romlebic
ukavSirdeba sakanonmdeblo iniciativebis danergvas, maT Sefasebas,
gaumjobesebis meqanizmebis Ziebasa da gaumjobesebas. sazogadoebis
CarTuloba da socialuri partnioroba gamowvevaa ganaTlebis yvela
safexursa da mecnierebis yvela sferoSi.
saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigis 2016
wlis erovnuli samoqmedo gegmiT „profesiuli ganaTlebis Sesax-
eb“ axali kanonis proeqtis parlaments unda waredginos 2016 wels,
Sesabamisad, mniSvnelovania droulad daiwyos aRniSnuli procesi,
warimarTos Tanamimdevruli dialogi dainteresebul mxareebs Soris
da uzrunvelyofil iqnes misi sajaro ganxilva da mxareebis jero-
vani CarTuloba.
daskvna
bolo wlebSi ganxorcielebuli araerTi aqtivobis miuxedavad, pro-
fesiuli ganaTleba kvlav gamowvevad rCeba11. 2015 wels ganxor-
cielebuli kvlevebi12 aCvenebs damsaqmebelTa nakleb ndobas profe-
siuli kvalifikaciebis mimarT.
profesiuli ganaTlebis sistema srulad ver pasuxobs im moTxovnebs,
romlebsac Sromis bazari dRes dasaqmebis msurvelebs uyenebs. am vi-
Tarebas xels uwyobs is, rom qveyanaSi ar arsebobs Sromis bazris kv-
levis sistemuri meqanizmi, romelic daexmareba ganaTlebisa da mecnier-
ebis saministros profesiuli ganaTlebis politikis sworad dagegmvaSi
Sromis bazris arsebuli moTxovnebisa da samomavlo tendenciebis
gaTvaliswinebiT13. miuxedavad imisa, rom aRniSnuli mimarTulebiT aq-
tiurad muSaobs saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri
dacvis saministro, dasaxuli miznis warmatebiT ganxorcielebis pasux-
ismgebloba mxolod erT saministros an/da departaments ver daekis-
reba, Sesabamisad, saWiroa meti Zalisxmeva da kvleva profesiul ganaT-
lebasTan SesabamisobaSi Sromis bazris saWiroebebis gamosavlenad, rac
ganaTlebisa da mecnierebis saministros mxridan efeqturi koordini-
rebisa da monitoringis meqanizmebis ganviTarebas saWiroebs.
2016 wlis 24-25 marts saqarTvelos premier-ministrma sazogadoebas
qveynis ganviTarebis 4-punqtiani gegma warudgina. saqarTvelos mTav-
robis oTxpunqtiani gegmis erT-erTi mimarTulebis _ ganaTlebis re-
formis umniSvnelovanesi nawilia profesiuli ganaTlebis reforma,
romelic profesiuli ganaTlebis axali modelis, kerZo da sajaro
partniorobis principze dayrdnobiT samuSaoze dafuZnebuli swav-
11 saqarTvelos profesiuli ga-naTlebis reformis strategiis (2013-2020 ww) 2015 wlis samoqmedo gegmis ganxorcielebis angariSi http://www.mes.gov.ge/uploads/VET_Re-port_14%2002%2016-AK.doc
12 damsaqmebelTa damokidebulebis kvleva profesiuli ganaTlebis mimarT, dekemberi, 2015 http://mes.gov.ge/content.php?id=5962&lang=geo
13 profesiuli ganaTlebis Sesabami-soba da saqmebis bazris moTxovnas-Tan ( 2010), GIZ
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
10
lebis, danergvas gulisxmobs. saqarTvelos mTavrobam strategiul
prioritetad gansazRvra profesiuli ganaTlebis sruliad axali
sistemis Seqmna, romelsac pirdapiri zegavlena eqneba dasaqmebulTa
raodenobasa da axalgazrdebis samomavlo perspeqtivaze.
marTalia, 2016 weli bolo welia saqarTvelo-evrokavSiris asocire-
bis dRis wesrigis gansaxorcieleblad, erT-erTi konkretuli da
mniSvnelovani valdebuleba -axali kanoni “profesiuli ganaTlebis
Sesaxeb“ jer kidev ar aris Sesrulebuli. 2016 wlis erovnuli samo-
qmedo gegmis Sesrulebis eqvsi Tvis angariSSi14 araferia naTqvami
profesiuli ganaTlebis reformisa da am kuTxiT mimdinare wels ga-
dadgmuli nabijebis Sesaxeb.
mniSvnelovania arasamTavrobo seqtoris CarTulobis xelSewyoba
profesiuli ganaTlebis sferoSi ZiriTadi problemebis daZlevis,
profesiuli ganaTlebis reformis ganxorcielebisa da masSi sazoga-
doebis monawileobis kuTxiT.
saqarTvelos mTavrobis mier SemuSavebuli profesiuli ganaTlebis
reformis strategia (2013-2020 wlebi) da Sesabamisi samoqmedo ge-
gmebi mxolod umniSvnelod uwyoben xels profesiuli ganaTlebis
popularizacias. saWiroa konkretuli amocanebi da aqtivobebi, rom-
lebic am miznebis misaRwevad aris mniSvnelovani, gaTvaliswinebul
iqnes saqarTvelosa da evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigsa
(2017-2020) da 2017 wlis erovnuli samoqmedo gegmaSi.
rekomendacia
saxelmwifo doneze
aucilebelia profesiuli ganaTlebis sferoSi saqarTvelosa da
evrokavSirs Soris asocirebis dRis wesrigis 2016 wlis erovnuli
samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli aqtivobebis efeqtiani ganxor-
cieleba da nakisri valdebulebebis jerovnad Sesruleba, maT Soris
“profesiuli ganaTlebis Sesaxeb“ axal kanonze muSaobis dasruleba,
sajaroobis uzrunvelyofa da inicireba saqarTvelos parlamentSi.
aucilebelia beneficiari saxelmwifo uwyebebis instituciuri da
teqnikuri SesaZleblobebis Semdgomi zrda, raTa SesaZlebeli gax-
des seqtoris politikis ganviTareba, marTva da monitoringi. aseve,
saWiroa saministroebisa da maTi saqveuwyebo dawesebulebebis ada-
mianuri resursebis SesaZleblobebis gaZliereba, raTa maT ganax-
orcielon Sesabamisi reformebi da asocirebis xelSekrulebasTan
mimarTebiT Sesrulon TavianTi valdebulebebi.
mniSvnelovania ukanasknel wlebSi (2014-2016) dawyebuli sakoordina-
cio RonisZiebebis gagrZeleba da gaZliereba, evrokavSiris saukeTe-14 http://www.eunato.gov.ge/sites/default/
files/2016 wlis AA samoqmedo gegmis mokle angariSi _ 09.09.16.pdf
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
11
so praqtikis gaziareba saganmanaTleblo programebis Tanamedrove
Sromis bazris moTxovnebTan harmonizebis mizniT.
mniSvnelovania dafinansebis efeqtur meqanizmebze/modelebze muSao-
bis gagrZeleba, dafinansebis wyaroebis gafarToeba, kerZo seqtoris
motivirebisa da axali investiciebis mozidvis xelSewyoba.
mniSvnelovania gagrZeldes socialuri partniorobis xelSewyo-
ba, makro, mezo da mikrodoneze arsebuli struqturebis Sesa-
Zleblobebis gaZliereba da, Sesabamisad, funqciebis gafarToeba.
mniSvnelovania profesiuli ganaTlebis ekonomikuri sargeblis (ga-
naTlebis amonagebis) regularuli kvlevis lobireba saxelmwifo
doneze.
mniSvnelovania profesiuli maswavleblebisa da instruqtorebis
momzadeba-gadamzadebis erTiani sistemis Camoyalibeba.
evropasTan harmonizacia
mniSvnelovania evrokavSiris delegaciis, beneficiari saministroe-
bisa da sxva wamyvani dainteresebuli mxareebis aqtiuri mxardaWera,
raTa maT SeZlon dasaqmebisa da profesiuli swavlebis seqtoris re-
formis xelSekrulebis koordinacia, monitoringi da Sefaseba.
mniSvnelovania profesiuli ganaTlebis provaiderebisTvis gacema
grantebisa, romelTa farglebSic dafinansdeba SromiTi bazris moTx-
ovnis Sesabamisi axali saganmanaTleblo programebis Seqmnis an arse-
buli programebis ganaxlebasTan dakavSirebuli winadadebebi; aseve,
infrastruqturis reabilitaciis an arsebuli materialur-teqnikuri
bazis gaumjobesebis mizniT Sedgenili proeqtebi; adamianuri resursis
gaZlierebis, praqtikuli gamocdilebis gaziarebisa da damsaqmeblebTan
asrebuli kavSiris gaRrmavebis mizniT wardgenili ganacxadebi.
arasamTavrobo da saerTaSoriso organizaciebs
mniSvnelovania dainteresebuli mxareebis cnobierebis amaRleba,
profesiuli ganaTlebis popularizebis xelSewyoba da mravalfero-
vani sakomunikacio aqtivobebis danergva.
mniSvnelovania Sromis bazrisa da profesiuli ganaTlebisa da gadamza-
debis sferos reformebis programebis popularizacia da beneficiari
saministroebis sakomunikacio SesaZleblobebis gaZliereba.
aucilebelia profesiuli ganaTlebis popularizaciis mizniT
SemuSavebuli programebis dafinanseba.
profesiuli ganaTlebis reforma - umoklesi gza dasaqmebisken
12