pOfqufrjywfzGHUNzdK;rIyef;wkdif tñTef;udef;topfrsm;wkdif;wmEkdif&ef jrefrmEkdifiH\pm&if;tif;&&SdEkdifrItajctaetm;tuJjzwfrItpD&ifcHpm

A[kdpm&if;tif;tzGJUESifh ,ltif(ef)'DyD wkdYyl;aygif;aqmif&Gufonfh pm&if;tif;tcsuftvufqef;ppfavhvmcsuf

Central Statistical

Organization

စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတင ညနကနးအသစများတငးတာနငရန

ပမနမာနငင၏စာရငးအငးရရနငမအနပြေအနနအားအက ပဖတမအစရငြေစာ

ဗဟစာရငးအငးအဖ နင ကလသမဂဂဖဖဖးမအစအစဉ

တြးနြါငးနဆာငရကသည စာရငးအငးအြေျကအလကဆနးစစနလလာြေျက1

၂၀၁၆ ြေနစ၊ နမလ

1 ဤဆနးစစနလလာြေျကက UNDP မ Mr.Harold Coulombe နင Ms. Marie-Noelle Dietsch ဗဟစာရငးအငးအဖ၏ Centre for

Economic Development Studies(CEDS) မ ဦးစးအရာရများ ပဖစကကနသာ နေါနေးနေးထနး၊ နေါညမာနအာင နင နေါညညစနး တက

ြးနြါငးနဆာငရက ြေပြေငးပဖစြါသည။ ဤလြငနးစမြေျကက UNDP ပမနမာမ Ms. Hyeran Kim နင Mr. Felix Schmieding

တ၏ကကးကကြမပဖင UNDP က နငနကကး ြြးကညြေြါသည။ ယငးလြငနးအတက UNDP သည နငငဆငရာအစအစဉ (UNDP Country

Programme) နအာကရ ေမကရကတစအြြေျြနရး လြငနးအစအစဉအရ ဖငလန၊ ဆေငနင ယနကတကကငးေမးနငင တထမ

ရနြနငနထာကြမများ ရရြေြါသည။ အထကနဖာပြြါ ြဂဂလများအားလးတအား ဤစမြေျက ပဖစနပမာကနအာင လြနဆာငနြးမများအတက

နကျးဇးတငရြါသည။ ဤလြငနးသည အထးသပဖင ဗဟစာရငးအငးအဖ ညနကကားနရးမ းြေျြ နေါကတာဝါဝါနမာင အြါအဝင

တာဝနရသများစာ၏ အပြညအဝြးနြါငးကညမမြါဘ နအာငပမငစာနဆာငရကနငြေမည မဟတြါ။ ဤလြငနးက နဆာငရကရာတင

ဗဟစာရငးအငးအဖ ၌ကျငးြနသာ သကဆငသအများအပြား တကနရာကြေသည အလြရနဆးနနးြနစြေ၏

နဆးနနးအကကပြြေျကများမလညး များစာအနထာကအကပဖစနစြေြါသည။ ဤအစရငြေစာ နရးသားသများအား နအာကနဖာပြြါ

အးနမးလများမတစဆင အသးသးဆကသယ နငြါသည - harold.coulombe@gmail.com, mn.dietsch@gmail.com နင

mnped.cso@ gmail.com

“စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတင ညနကနးအသစများ တငးတာနငရန ပမနမာနငင၏ စာရငးအငးရရနငမ

အနပြေအနနအား အကပဖတမအစရငြေစာ”

အကျဉးြေျြ

နထာငစနစဖဖဖးမြနးတငများ နနာကြငးတင အပြညပြညဆငရာ အသကအဝနးသည ရညမနးြေျက (၁၆၉)ြေ၊

ညနကနးအနပမာကအများနငအတ စဉဆကမပြတဖဖဖးမ ြနးတင(၁၇) ြေြါဝငသည ကမဘာလး ဆငရာ

ဖဖဖးမမနဘာငသစက၂၀၁၆ြေနစ နဖဖဝါရလ (၁)ရကနနမ စတင၍ လကြေကျငသးကကရန ၂၀၁၅ ြေနစ

စကတငဘာလကနတင ကျငးြြေသည ကမဘာကလသမဂဂ အနထနထညလာြေမ သနဘာတည ြေကကြါသည။ အဆြါ

စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတငအား ၂၀၁၆ ြေနစမ ၂၀၃၀ ြေနစအတငး အနကာင အထညနဖာ နဆာငရကသားမည

ပဖစြါသည။

ဤအစအရငြေစာသည စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတငမနဘာငအတငးရ ညနကနးများအားလးကတငးတာ

နငရနလအြသည စာရငးအြေျကအလကများ ရရနငမအနပြေအနနက နလလာသးသြထားပြေငး ပဖစြါသည။ အဆြါ

စာရငးအငးအြေျကအလက အကပဖတမ နညးလမးသည နယဘယျအားပဖင စဉဆက မပြတဖဖဖးမြနးတင

ညနကနးများအား (က) အဆငသငရရနငသည တကြေျကဖြးသည ညနကနး (ြေ) ရဖြးသည စာရငးဇစပမစများမ

တကြေျကရယနငသည ညနကနး (ဂ) စာရငး ထြမနကာကယရန လအြသည ညနကနးများဟ၍

အမျးအစားြေပြေားပြေငး ပဖစြါသည။ ထကသ အမျးအစားြေပြေား သတမတနငရန လြနဆာငရာတင

ညနကနးတစြေြေျငးစအတက လအြသည သတငးအြေျက အလကများက အနပမာကအများ နကာကယစစညးြေဖြး

အဆြါသတငးအြေျကအလက များအား ြးတဇယားပဖင နဖာပြထားြါသည။ လအြနနသည ညနကနးများက

တကြေျကရနမာ ဤလြငနး၏ အစတအြငးတစရြမဟတြ နတရြေျကများအား အစးရနငဖဖဖးမ မတဖကများမ

ြးနြါငးနဆာငရကမည စာရငးအငးကာဟြေျကပဖညဆညးသည လြငနးအတငး အားထတကကးြမးမ များ ပြလြရန

လအြနသာ သတငးအြေျကအလကများနြးရနနင လြငနးအဆငနပြ နြေျာနမနစရနသာ ရညရယြါသည။

စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတင မနဘာငအတငးတင ကမဘာလးဆငရာ ညနကနး ၂၅၀ နးြါးြေန

ထညသငးထားနသာလညး တကြေျကမလြငနးစဉ လယကနြေျာနမနစနရးအတက အြေျ နသာ ညနကနးများက

ထြမြေထတထားရသပဖင ဤအစရငြေစာတင စဉဆကမပြတဖဖဖးမ ြနးတင ညနကနး စစနြါငး ၂၈၈ ြေအနြါ

အကပဖတနလလာမများ ပြလြထားြါသည။

ဤအစရငြေစာတင စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတင ညနကနးများအား နစာငကကညနလလာပြေငးအတက

ကကတငပြငဆငမများအြါအဝင အမျးသားစာရငးအငးစနစအတငး နရဆက လြနဆာငရမည လြငနးများက

တငပြထားြါသည။ ယြေအြေျန၌ ပြညနထာငစအဆငတင စဉဆကမပြတဖဖဖးမ ြနးတင ညနကနး ၄၄ ြေကသာ

အဆငသငရယ အသးပြနငမည ပဖစြါသည။ သရာတင ရနငဖြးသည စာရငးအြေျကအလကရငးပမစများမ

တကြေျကရယနငသည (အနညးငယအားထတမများ အြါအဝင) ညနကနး ၉၇ ြေရသပဖင အဆြါ

ညနကနးများအတကမ ထြမစာရငးနကာကယရန လအြလမမည မဟတနြ။ နဂးြေျြအားပဖင ပမနမာနငငသည

စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတငများအား နစာငကကည နလလာမက စတငနဆာငရကရန နကာငးမနသည

အနနအထားတင ရနနဖြး ရနငဖြးသည စာရငးအငး ဆငရာအြေျကအလကများက အပြညအဝအသးြေျနငရန

အပမနဆးစတင အနကာငအထညနဖာ သငြါသညဟ အကကပြြါသည။

မာတကာ

အကျဉးြေျြ.................................................................................................. ၁

အတနကာကနဝါဟာရများ .............................................................................. ၃

၁.နေါနး ....................................................................................................... ၄

၂. နညးစနစ နင အြေျကအလကဇစပမစများ ....................................................... ၆

၃.ဆနးစစနလလာမ၏အဓကနတရြေျကများ ..................................................... ၇

၄. နဂးြေျြသးသြတငပြြေျကများနင အဆပြနရ လြငနးစဉများ ......................... ၁၂

အတနကာကစကားလးများ

CSO ဗဟစာရငးအငးအဖ (ပမနမာ)

CPI စားသးသနေးဆနနးကနး

DHS လဦးနရနငကျနးမာနရးစစတမး

ECOSOC စးြားနရးနငလမနရးနကာငစ

FAO စားနြရကခာနငစကြျးနရးအဖ

GoM ပမနမာနငငအစးရ

HIES အမနထာငစဝငနငနငစားသးမစစတမး

IAEG-SDGs စဉဆကမပြတဖဖဖးမအညနးကနးများဆငရာ

နအဂျငစများနငြညာရငများနြါငးစြအဖ

IHLCA အမနထာငစများ၏စားဝတနနနရးအနပြေအနနဘကစနလလာမစစတမး

LFS လြသားအငအားစစတမး

MDGs နထာငစနစဖဖဖးမြနးတငများ

MLCS ပမနမာနနထငမအနပြေအနနစစတမး

MMSIS ပမနမာနငငစာရငးအငးအြေျကအလကဝနနဆာငမလြငနး

MPLCS ပမနမာနငငဆငးရနမးြါးမနငလနနမအနပြေအနနစစတမး

NSDS စာရငးအငးဆငရာဖဖဖးမအမျးသားအဆငမဟာဗျဟာ

SDGs စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတငများ

UNDP ကလသမဂဂဖဖဖးမအစအစဉ

UNSC ကလသမဂဂစာရငးအငးနကာမရင

၁. နေါနး

၁၉၉၀ ပြညနစနင ၂၀၁၅ ြေနစကကားကာလအတငး နထာငစနစဖဖဖးမြနးတငများ (MDGs) ရရနရး အတက

ဖဖဖးဆနငငအများစ အားကကးမာနတကနဆာငရကြေကကဖြးသညနနာက အစညးအနဝးများ၊ ညနငးနဆးနနးြများနင

လြငနးအဖ နဆးနနးမများ ဆကတကဆသလနဆာငရကြေကကရာ ရညမနးြေျက ြနးတင (၁၇) ြေ ြါဝငနသာ ၂၀၁၅

ြေနစအလန ဖဖဖးနရးအစအစဉတစရြက ြေျမတနငြေကကြါသည။2 အဆြါ စဉဆကမပြတ ဖ ဖဖးမ ြနးတငများ

(SDGs)နင ယငးတ၏ရညမနးြေျက ၁၆၉ ြေတတင နထာငစနစဖဖဖးမြနးတငများအြါအဝင ယငးတထက

နကျာလနများပြားနသာ ဖဖဖးမြနးတငများ ြါဝငြါသည။

ထအပြင ကလသမဂဂစာရငးအငးနကာမရငသည နလလာသအပဖစ နေသဆငရာနင အပြညပြညဆငရာ

နအဂျငစများအြါအဝင အဖဝငနငငများပဖင ဖ စညးထားနသာ စဉဆကမပြတ ဖ ဖဖးမညနကနးများ ဆငရာ

နအဂျငစများနငြညာရငများနြါငးစြအဖ (IAEG-SDGs) က ဖ စညးြေြါသည။ IAEG-SDGs က SDGs

များအတက ညနကနးမနဘာငတစရြ နဖာထတရန တာဝနနြးအြြေြါသည။ ြထမဆး အဆပြညနကနးက ၂၀၁၅

ြေနစ မတလတင ထတနဝြေြါသည။3 နနာကြငးတင အဆြါ ညနကနးများက ြမနကာငးမနနအာင လြနဆာငြေဖြး

စဉဆကမပြတ ဖ ဖဖးမြနးတင ညနကနး ၂၄၁ ြေ ြါဝငနသာ အဖြးသတစာရငးက ၂၀၁၆ ြေနစ မတလတင ကလသမဂဂ

စာရငးအငးနကာမရင၏ ၄၇ ကကမနပမာက အစညးအနဝးသ တငပြြေဖြး အတညပြြေျကရရြေြါသည။4

အဆြါစာရငးက စးြားနရးနင လမနရး နကာငစ (ECOSOC) နင ကလသမဂဂ အနထနထညလာြေသ

အတညပြြေျကရယရန ယြေနစကနတင ထြမတငပြြါမည။

ထအြေျနအတငး IAEG-SDGs ၏ လြငနးများက ဆကလကနဆာငရကသားမညပဖစဖြး အထးသပဖင

အဆပြထားနသာ ညနကနးများ တစြေြေျငးစအတက metadata (ဆလသညမာ အဓြပာယ ဖငဆပြေငးများ၊

တကြေျကမနညးစနစများစသပဖင ) က နဖာထတသားမည ပဖစြါသည။5

SDG ညနကနးများ နစာငကကညနလလာမအတက ပြငဆငနဆာငရကရာတင ပမနမာနငငအစးရအား

ြြးကညမနြးရနအလငာ စမကနးနငဘဏဍာနရးဝနကကးောနလကနအာကရ ဗဟစာရငးအငးအဖ (CSO) နင UNDP

တြးနြါငး၍ SDG ညနကနးများက တငးတာရန ပမနမာနငင၏ လကရစာရငးအငး အနပြေအနန နင ရရနငမတက

ဆနးစစနလလာြေြါသည။

ဤအစရငြေစာတင စာရငးအငးအြေျကအလက ဆနးစစနလလာမမ နြါထကလာနသာ နတရြေျက များက

တငပြထားြါသည။ ဤအစရငြေစာက တငပြရာတင – အြငး ၂ တင အသးပြနသာ နညးစနစနင အြေျက အလက

ဇစပမစများက နဖာပြထားသည။ အြငး ၃ တင အဓကနတရြေျကများက တငပြထား ြါသည။ နနာကဆးအနနပဖင

ဤအစရငြေစာ၏ အြငး ၄ တင သးသြြေျကများနင SDG ညနကနးများ နစာငကကညနလလာမ လြငနးအတက

ဆကလကနဆာငရကရမည လြငနးစဉများက အဆပြတငပြ ထားြါသည။

2 ယငးတသည ၂၀၁၅ ြေနစ စကတငဘာလ ၂၅ ရကတင ြေျမတနသာ ကလသမဂဂဆးပဖတြေျကအမတ A/RES/70/1 ၏ အြေ ၅၁ တငြါဝငြ ါသည။

လြငနးစဉတစြေလးနငြတသကသည သတငးအြေျကအလကများက IAEG-SDG website; http://unstats.un.org/ sdgs/iaeg-sdgs/ တင

ဖတရနငြါသည။ 3 ၂၀၁၅ ြေနစအလန ဖဖဖးနရးအစအစဉ – လြငနးဆငရာမကကမး၏ ြနးတငများနငရညမနးြေျကများ အတက ညနကနးမနဘာင ဖဖဖးနရးလြငနးစဉဆငရာ

ကလသမဂဂစာရငးအငးနကာမရငအဖက တငပြသည ြညာရြြငးဆငရာ အစရငြေစာ၊ မတလ ၂၀၁၅ ြေနစ

https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/6754Technical%20report%20of%20the%20UNSC%20Bureau%20%28final

%29.pdf 4 “စဉဆကမပြတဖ ဖဖးမအညနးကနးများဆငရာနအဂျငစများနငြညာရငများနြါငးစြအဖ၏ အစရငြေစာ” နနာကဆကတ ၄ တင အဆပြထားနသာ

စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတင ညနကနး၂၄၁ ြေ ၏ နနာကဆးအဖြးသတစာရငးက နဖာပြထားြါသည။

http://unstats.un.org/ unsd/statcom/47th-session/documents/2016-2-IAEG-SDGs-Rev1-E.pdf 5 ဤဆနးစစနလလာြေျကသည ၂၀၁၆ ြေနစ နမလကနအထ ရရထားနသာ metadata ၏ နနာကဆး ထတပြနြေျကက အသးပြထားပြေငး ပဖစြါသည။

ဤအစရငြေစာသည စာရငးအငးအြေျကအလက ဆနးစစနလလာမမ နြါထကလာနသာ နတရြေျကများ အား

အကျဉးြေျြ ပြေငတငပြထားပြေငးမျသာ ပဖစသညက မတသားထားသငြါသည။ SDG ညနကနး တစြေစအတက

အနသးစတအြေျကအလကများ နဖာပြထားသည ဇယားနြါငးြေျြကလညး ဤအစရငြေစာထတင ထညသငး နြါငးစြ

နဖာပြထားြါသည။ ဤအစရငြေစာသည SDG ညနကနးများ တငးတာမအတက ပမနမာနငင၏ (၂၀၁၆ ြေနစ နမလ)

အနပြေအနနက နဖာပြထားပြေငး ပဖစနသာလညး SDG များအတက စာရငးအငး အြေျကအလကအနပြေ

အနနနငြတသက၍ ပမနမာနငငတင တးတကမများ ရလာသညအြေါ အြေျနနငတစနပြးည ပြငဆငအသးပြနငသည

"စဉဆကမပြတ အသးပြနငနသာ စာတမးတစြေ" အပဖစ သတမတနငရန ြမအနသးစတ နဖာပြနသာ

စာရငးဇယားတစြေပဖစနရး ထညသငး စဉးစားသငြါသည။

၂. နညးစနစနင အြေျကအလကဇစပမစများ

နယဘယျအားပဖင နဖာပြရလျင ဤစာရငးအငး အြေျကအလက ဆနးစစနလလာမ နညးလမးသည SDG

ညနကနးတစြေြေျငးစက (က) အဆငသငရရနငသညတကြေျကဖြးသည ညနကနး (ြေ) ရဖြးသည စာရငးဇစပမစများမ

တကြေျကရယနငသည ညနကနး (ဂ) စာရငးထြမနကာကယရန လအြသည ညနကနးများအနနပဖင အမျးအစား

ြေပြေားရနပဖစသည – ဥြမာ စစတမးအသစများ နကာကယပြေငး၊ လကရစစတမးများတင နမးြေနးအသစများ

ပဖညစကပြေငး သမဟတ အြြေျြနရးဆငရာ အြေျကအလက စနစများတင သတငးအြေျကအလက အသစများစတင

နကာကယရန ကကးြမးပြေငး ပဖစသည။ ဤသ အမျးအစားြေပြေားမရရနရး လြငနးစဉတင ညနကနး တစြေစနင

ြတသကသည သတငးအြေျကအလက အများအပြားက နကာကယပြေငး (ဥြမာ – သကဆငရာ အြေျကအလကများက

မညသညနနရာတင တတ ကျကျ နတရနငသည။ ယငးကမညသအမျးအစားြေပြေားနငသညစသညပဖင)နင ယငးတက

စာရငးဇယား ကကပဖင တဖက၍ မတတမးပြစြါသည။

အထကတင နဖာပြထားနသာ နညးလမးသည အထကအနလျာက လယကရငးလငးမရနသာလညး

ဆနးစစနလလာမမာမ ယငးနလာက ရးရငးလယကမ မရြါ။ အသးပြနသာ နညးစနစ၏ ထြမနဆာငရက ရမည

အဆငများမာ –

ညနကနးများက ြေထတပြေငး - တရားဝင ညနကနး အဓြပာယဖငဆြေျက de-facto တင စာရငးအငး ညနကနး

အများအပြား ြါဝငြါသည။ ဥြမာ –ညနကနး ၉.၁.၂ နင သကဆငနသာ]] ြေရးသညနငကနစညြမာဏ

(နလနကကာငးလမး၊ ကားလမး၊ မးရထားလမးနင နရနကကာငး လမးများပဖင) နင ြတသကလျင မတညနသာ ညနကနး

၈ ြေ ြေပြေားရန လအြြါသည – နလနကကာငးြေရးသည၊ ကနးလမးြေရးသည၊ ရထားလမးြေရးသညနင နရနကကာငးလမး

ြေရးသညများအပြင သကဆငရာ နလနကကာငး၊ ကနးလမး၊ ရထားနငနရနကကာငးလမးများမ

တငြနသာကနစညများစသညတ ပဖစြါသည။

ညနကနးများ၏ အသးအနနး၊ အနရးအသားက နပြာငးလပြေငး - ညနကနးများ၏ ၁၇% ြေနက ယငးတ၏

စကားလး အသးအနနး အနရးအသားအား စာရငးအငးဆငရာအဓြပာယပဖင အသးပြ၍ ရနငနစရန လညးနကာငး

သ မဟတ ပမနမာနငင၌ အမနတကယ ရရနငနသာ အြေျကအလကများ၏ အဓြပာယဖငဆြေျကက

ထညသငးစဉးစားပြေငးပဖင လညးနကာငး၊ အနသးစားပြငဆငမများ ပြလြရန လအြြါသည။ စကားလးအသးအနနး

ပြငဆငမက အနညးငယသာပြလြ ြေပြေငးပဖစဖြး ညနကနး၏ သနဘာသဘာဝက နပြာငးလြေပြေငးမရြါ။

ကျနးမာနရးဆငရာ ြနးတငသည စကားလး အသးအနနး နပြာငးလမ ပြလြရန လအြြေြါသည။

Metadata ရရနငမအားဆနးစစနလလာပြေငး - အထကတင နဖာပြထားသကသ အဆငပမင

အြေျကအလကစနစ (အညနးကနးအဓြပာယဖငဆြေျကများ၊ တကြေျကမ နညးစနစများ စသညပဖင) နင ြတသကသည

IAEG-SDG ၏ လြငနးသည နဆာငရကဆလြငနး ပဖစြါသည။ အမနတကယ အားပဖင လကရရရနငနသာ

အဆငပမငအြေျကအလကစနစသည SDG ညနကနး များ၏ ၇၄%ြေနကသာ လမးပြေနငြါသည။ ကျနရနနနသးနသာ

ကစစရြများအနညးငယအတက ညနကနးအဓြပာယဖငဆြေျက များ သသာထငရားစာ ရဖြးပဖစသပဖင metadata

ရရနငသညဟ ယဆြေြါသည။ ရငးလငးတကျနသာ metadata အဓြပာယဖငဆြေျကအား လတတနလာ မရရနငသည

အြေါမျးတင စာရငးအငး အြေျကအလက အနပြေအနန ဆနးစစမ နဆာငရကရန မပဖစနငြါ။

နငငတကာမ တကြေျကနဖာပြထားနသာ ညနကနးများအား နဖာထတပြေငး -SDG ညနကနး အများစက

နငငအတငးရ စာရငးအငး အြေျကအလက ဇစပမစများမ တကြေျကရန ပဖစြါသည။ သနသာ ညနကနးများ၏ ၂၄ % က

နငငတကာနအဂျငစများက တကြေျကမညပဖစပြေငးနကကာင ယငးတနင ြတသက၍ နငငအတငးရ စာရငးအငး

စနစများ၏ အဓကတာဝန မဟတြါ။ ကစစရြ အများစတင အဆြါညနကနးများသည FAOကသနသာ

နငငတကာအဖအစညးများက တကြေျကထားသည နြါငးစြ ညနကနးများ ပဖစြါသည။

ဤအြေျကအလကဆနးစစနလလာမတင အသးပြနသာ နညးစနစအပဖစ အလားတ လြငနးများ တင

အပြေားနငငများ၌ UNDP က နဆာငရကသည နညးလမးကြငအသးပြြါသည။ နတရြေျကများက

အစးရအဖအစညးများက ထတပြနသည သတငးအြေျကအလကများ6 အပြငဖဖဖးမ မတဖကများ၏

အြေျကအလကများနငတကဆငကာမနကနမ ရမရက စစနဆးြေြါသည။

SDG ြနးတင ၁၇ ြေသည လမစးြားနရးနင သဘာဝ ြတဝနးကျငဆငရာ ကဏဍအများအပြားက လမးပြေ

မရဖြး ယငးတက မကြေရအဆင (ဥြမာ ကျနးမာနရး သမဟတ ြညာနရး) သမဟတ မကြေရ အဆင (ဥြမာ မညမျမ၊

ရာသဥတ သမဟတ အနပြေြေအနဆာကအအ) နစမျးစလး၌ တငးတာ၍ ရနငြါသည။ ထနကကာင SDG ညနကနးများ

တကြေျကမတင ဇစပမစအမျးမျးမ အြေျကအလကများ ရရရန လအြြါသည။ အြေျအြေျကအလကများက

အလယတက ရရနငနသာလညး အပြေားအြေျက အလကများမာ အလယတက မရရနငြါ။ နယဘယျ နဖာပြရလျင

အမျးမျးနသာ ညနကနးများက မကြေရဇစပမစများ (ဥြမာ – နလလာဆနးစစြေျကများ သမဟတ လဦးနရ

သနးနြေါငစာရငးများ)မ ရယ တကြေျကနငသလ စမအြြေျြ မဆငရာ အြေျကအလကများ (ဥြမာ – ဝနကကးောန

အမျးမျးက စနဆာငး ထနးသမးထားနသာ အြေျကအလကများ) မာလညး ရယတကြေျကနငြါသည။

ပမနမာနငငအတက မကြေရအဆင အဓက သတငးအြေျကအလက စနစများ -

• အမနထာငစစားဝတနနနရးအနပြေအနနဘကစနလလာမစစတမး ၂၀ဝ၄/ဝ၅ နင ၂၀၁၀/၁၁ ြေနစ (IHLCA)

• အမနထာငစ ဝငနငနင စားသးမစစတမး၂၀၁၂ ြေနစ (HIES)

• ပမနမာနငငဆငးရနမးြါးမနငလနနမအနပြေအနနစစတမး ၂၀၁၄ /၁၅ ြေနစ (MPLCS)

• ပမနမာနနထငမအနပြေအနနစစတမး၊ ၂၀၁၆/၁၇ ြေနစ (MLCS မကကာမ နဆာငရကမည နလလာမ)

• လဦးနရနင အမအနကကာငးအရာ သနးနြေါငစာရငး ၂၀၁၄ ြေနစ

• လြသားအငအားစစတမး ၂၀၁၅ ြေနစ (LFS)

• လဦးနရနင ကျနးမာနရး အနပြေအနန စစတမး ၂၀၁၆ ြေနစ (DHS)

အြြေျြနရးဆငရာ စာရငးအငးအြေျကအလကများ အနနပဖင ပမနမာနငငအစးရ ဝနကကးောနများမ ထတပြန ထားနသာ

အစရငြေစာ အမျးမျးက နလလာသးသြမများ ပြလြြေြါသည။ စာရငးအပြည အစက ဤအစရငြေစာ၌

တဖကြါဝငနသာ ဇယားတင နတနငြါသည။

၃. ဆနးစစနလလာမ၏ ြဏာမနတရြေျကများ

IAEG-SDG\ SDG ညနကနး နနာကဆးစာရငးအရ ြနးတင ၁၇ ြေ နင ယငးတနငဆကစြနနသည ရညမနးြေျက

၁၆၉ ြေတက ညနကနး ၂၄၁ ြေ ပဖင နစာငကကညနလလာသငြါသည၊ ယငးတက နအာကြါ ဇယား (၁) တင

နဖာပြထားြါသည။ ြနးတငများအနြါမတည၍ အညနးကနးအနရအတကသည သသ သာသာ ကာပြေားြါသည။

ကျနးမာနရး၊ တရားစရငနရးနငလပြေနရးနင အပြညပြညဆငရာ ဖဖဖး တးတကနရး ကဏဍများမ ကဏဍတစြေစတင

ညနကနး ၂၀ နကျာရနသာလညး၊ စမးအငကဏဍတင ညနကနး ၆ ြေ နင ရာသဥတကဏဍတင ၇ ြေသာ ရြါသည။

အထကတငြါရသည နညးစနစအြေနး၌ နဖာပြထားသညအတငး လကနတ၌ တရားဝငညနကနးတင

စာရငးအငးညနကနး အများအပြားြါဝငသညအတကနကကာင ထြမြေထတရန လအြြါသည။7 ထနကကာင

ဤအစရငြေစာ၏ နနာကြငးတငနဖာပြထားနသာ ဆနးစစသးသြမအားလးတတင "ြမအနသးစတ

နဖာပြထားသည" ညနကနးများအပဖစ ရညညနးနဖာပြသားမညပဖစသည။

6 အထးသပဖင အလြရနဆးနနးြ ၂ ြေ က ၂၀၁၆ ြေနစ၊ မတလနင ၂၀၁၆ ြေနစ နမလတတင နနပြညနတာ၌ ကျငးြြေဖြး၊ အစးရနင ဖဖဖးမမတဖကများမ ၁၅၀

ဦးနကျာ တကနရာကြေကကြါသည။

7 ြေပြေားရနလအြနသာအညနးကနးများက သတမတရာတင အဓကအားပဖင ြနးတင ၃ ရြက နဆာငရကြါသည – ြညာနရး၊ ကျား-မနရးရာ၊

ဖ ဖဖးမနငအလြအကင တပဖစကကြါသည၊ သနသာ အဆြါြနးတငများထမ တစဝကနးြါးနလာကမာ ြေပြေားရန မလအြြါ။

ဇယား(၁) စဉဆကမပြတဖဖဖးမြနးတငများစာရငး (SDGs)

အ

မတ

စဉ

အတနကာကအမည8 အမညအပြညအစ တရားဝင

ညနကနး

ြေပြေား

ဖြးနနာက

ညနကနး

၁ ဆငးရနမးြါးမ ကမဘာနြါရနနရာတငးတင ဆငးရနမးြါးမြစအမျးမျးြနြျာကနရး ၁၂ ၂၁

၂ ငတမတ

နြေါငးြါးမ

ငတမတနြေါငးြါးမအဆးသတနရး၊အစားအစာဖလနရး၊အာဟာရပြညဝနရးနငစကြျးနရး ကဏဍ

စဉဆကမပြတဖဖဖးတးတကနရး

၁၃ ၁၄

၃ ကျနးမာနရး သကရယမနရး လတငးနစကျနးမာနရးနငသာယာဝနပြာနရး ၂၆ ၂၉

၄ ြညာနရး လသားအားလးအကျးဝငမရကာ ညညတမျတဖြး၊ အရညအနသးရသည ြညာသငယ နငနရးနင

အစဉနလလာသငယနငနသာ အြေငအလမး ရရနရး

၁၁ ၂၆

၅ ကျား-မနရးရာ ကျား-မတနးတညမျမရရနရးနငအမျးသမးများနငအမျးသမးငယများအားလး စမးြကား

တးပမငနစနရး

၁၄ ၁၈

၆ နသာကသးနရ လသားတငး သနရငးနသာနသာကသးနရနငမလလ ာစနစရရနရးနင စဉဆကမပြတနသာ စမြေနြေမ

ပဖစနစနရး

၁၁ ၁၁

၇ စမးအင လသားတငးလကလမးမမရနသာ၊ စတြေျရနသာ၊ နရရညတညတြေငဖမနသာ နြေတမစမးအင ရရနရး ၆ ၆

၈ ဖ ဖဖးမနင

အလြအကင

စဉဆကမပြတပဖစထနးဖြး အားလးအကျးဝငနသာ နရရညစးြားနရးဖဖဖးတးတကနရး၊ လြသား

အပြည အလြအကငရရနရး နင အားလးအတက ထတလြနငစမးရ၍ သငတင နလျာကြတနသာ

အလြအကငရရနရး၊

၁၇ ၂၀

၉ အနပြေြေ အနဆာကအအ ကကြေငနသာအနပြေြေအနဆာကအအများတညနဆာကနရး၊ အားလးအကျးဝငဖြး နရရည တညတသည

စကမလြငနးထနထာငနရးနငဆနးသစတထငမများကအားနြးပမငတငနရး

၁၂ ၁၉

၁၀ မညမျမ နငငတငးနငနငငများကကား မညမျမနလျာြေျနရး ၁၁ ၁၁

၁၁ ဖမ ပြ အားလးအကျ းဝငနသာ၊ နဘးကငးလပြေမရနသာ၊ ကကြေငမရနသာ၊ နရရညတညတနငနသာ

ဖမ ပြများနင လနနရြကကများ ထနထာငနရး

၁၅ ၁၅

၁၂ စားသးမ စဉဆကမပြတ စားသးမနင ထတလြမ ြစများ ပဖစနြါနစနရး ၁၃ ၁၄

၁၃ ရာသဥတ ရာသဥတနပြာငးလမနင ယငး၏ အကျ းသကနရာကမများ နလျာြါးနစနရးအတက အနရးကကး

လြငနးစဉများ ြေျမတနဆာငရကနရး

၇ ၇

၁၄ သမေဒရာများ စဉဆကမပြတဖဖဖးတးတကနစမက ပဖစနြါနစရန ြငလယ၊ သမေဒရာ နင နရသယဇာတ များက

ထနးသမးနစာငနရာကနရးနင နရရညတညတနငသညနညးလမးပဖင အသးပြနရး

၁၀ ၁၀

၁၅ သစနတာ ကမဘာလးဆငရာနဂဟစနစအား ကာကယထနးသမးဖြး နရရညတညတနအာင အသးပြ နရး၊

သစနတာများ နရရညတညတနစရန စမြေနြေနရးနင သကနတာရများ ပဖစထနးမ ြနြျာကနစနရး၊

နပမယာပြနးတးယယငးြျကစးမ ရြတနစနရးနင ဇဝမျးစမျးကများ ပြနးတးမ ရြတနစနရး

၁၄ ၁၆

၁၆ တရားစရငနရးနင

လပြေနရး

စဉဆကမပြတ ဖဖဖးတးတကနရးအတက ဖငမးြေျမး၍ အားလးြါဝငနငနသာ လမအဖ အစညးများ

ပဖစနြါတးတကနရး၊ အားလးအတက တရားမျတမ ရရနစနရးနင အဆငတငး ၌ ထနရာကမရနသာ၊

တာဝနယမ/တာဝနြေမရနသာ လတငးအကျ းဝငနသာ အဖအစညး များ ထနထာငနရး

၂၃ ၂၃

၁၇ အပြညပြည ဆငရာ အနကာငအထညနဖာနဆာငရကမဆငရာ နညးလမးများ ြေငမာအားနကာငးနစနရးနင စဉဆက

မပြတဖဖဖးတးတကမအတက ကမဘာလးဆငရာြးနြါငးနဆာငရကမများ ရငသန အားနကာငးနစနရး

၂၅ ၂၇

စစနြါငး ၂၄၁ ၂၈၈

နအာကြါဇယား (၂) သည SDG စာရငးအငးအြေျကအလကဆနးစစနလလာမမနြါထကလာနသာ အဓက

နတရြေျကများက အနစြေျြနဖာပြထားပြေငး ပဖစြါသည။ ညနကနး ၂၈၈ ြေအနကမ တစြေစက ဆနးစစ ရာတင

နအာကြါအမျးအစားြေပြေားမများက ပြလြြေြါသည -

၁.အဆငသငရရနငနသာညနကနးများ - အဆြါညနကနးများက နကာငးစာ အဓြပာယဖငဆ သတမတထားဖြး

ပဖစနသာ၊ တကြေျကထားဖြးပဖစနသာ ညနကနးများအပဖစ သတမတ ယဆြါသည။ ဥြမာ 'သားဖားမြေင

နသဆးမအြေျး' (ညနကနး ၃.၁.၁) သည တကြေျကဖြးသား ပဖစဖြး CSO ၏နစစဉ စာရငးအငးစာနစာငတင

ထညသငးနဖာပြ ြနြထတနဝဖြးပဖစသည။

8 ဤအစရငြေစာနရးသားသမ သတမတထားနသာ အတနကာကအမညများသည အလယတကရညညနး ကးကားနငရနအတက ပဖစြါသည၊ ယငးတသည

တရားဝင သတမတြေျကများ မဟတြါ။

၂.အားစကထတမ အနညးငယ ပြလြဖြးနနာက ရရနငနသာ ညနကနးများ - အဆြါ ညနကနးများတင

တကြေျကရနလအြသညအြေျကအလကများက နတရရြါသည။သနသာအမနတကယတကြေျကမမလြရ နသးြါ။

ဥြမာ ]ရညရယြေျကမရဘ အဆြအနတာက ပဖစပြေငး နကကာင ပဖစနြါလာနသာ နသဆးမ နနး}(အညနးကနး

၃.၉.၃)ရညရယြေျကမရဘ အဆြသငနစပြေငးနကကာငနသဆးမစစနြါငး အနရအတက က ရရြါသည။ သနသာ

နသဆးမနနးက တကြေျကရနအလငာ လဦးနရအြေျကအလကများနင နြါငးစြ ရန လအြနနြါနသးသည –

တကြေျကမမာ အတနအသင ရးရငးလယကြါသည။

၃.အားစကထတမ ြမပြလြဖြးနနာကမ ရရနငနသာ ညနကနး - ယြေငအမျးအစားနင အလား သဏဌ ာန တြါသည။

အဆြါ ညနကနးများက တကြေျကရန လအြသည အြေျကအလက များက လကရ အြေျကအလက ဇစပမစများမ

ရရနငြါသည။ သနသာ တကြေျကရာတင နတာငးဆ မများ/လအြြေျကများ ြမများပြားလာနငြါသည။ ဥြမာ -

'အနရးကကးနသာ ကျနးမာနရးဝနနဆာင မလြငနးများ လမးပြေမ' (ညနကနး ၃.၈.၁) က အရငးအပမစ အမျးမျးမ

ရရနသာ လကရ အြေျကအလကများက နြါငးစြ၍ တကြေျကနငြါသည။

၄.နနာကထြအြေျကအလကနကာကယရနလအြပြေငး - ဤအမျးအစားတငကျနရာကနသာ ညနကနးများ အတက

ကျနြတအနနပဖင လကရ သတငးအြေျကအလက တစစတစရာမ မနတရြေြါ။ ထနကကာင အဆြါ

ညနကနးများကတကြေျကရန အြေျကအလက နကာကယရာတင နနာကထြအားထတမများ လအြ လမမည

ပဖစသည။ ဥြမာ – ြညာနရးဝနကကးောန လကနအာကရ အနပြေြေြညာဦးစးောနအား ၄ငးတ ဖမ နယရးများတင အသး

ပြနနသည အြေျကအလကများက နကာကယစနဆာငးရန နမးပမနးပြေငးပဖင 'အနပြေြေ နသာကသးနရရရသည

စာသငနကျာငးများ၏ ရာြေငနနး'(အညနးကနး၄.က.၁.င) က တကြေျက နငြါသည။

၅.ပမနမာနငငကသနသာ တငးပြညများတင အသးပြနလပြထမရနသာ ညနကနး - အပြညပြညဆငရာ ညနကနးများ

အားလးသည နငငတစြေြေျငးစတငးအတက ဆနလျာမရသည မဟတြါ။ ပမနမာနငင ကသနသာ တငးပြညမျးတင

အြေျ နသာ ညနကနးများသည ဆနလျာမ မရနကကာငး နတရရြါသည။ (ဥြမာ- ညနကနး ၅.၃.၂) - 'အသကအရယ

အြစအရ ၁၅ မ ၄၉ နစ အသကအရယကကားရ လငအဂဂါပဖတ နတာကပြေငးြေရသည မနးကနလးများနင

အမျးသမးများ၏ ရာြေငနနး'

၆.ရငးလငးမ မရပြေငး - ညနကနးအနရအတက အများအပြားသည ရငးလငးတကျမမရြါ။ အဆြါကစစရြ

အများစသည ယြေအြေျနအထ အပြညပြညဆငရာ စာရငးဇယား ကနးဂဏနးများလညး မရနသးြါ။ ထအတကနကကာင

IAEG-SDG ထမ နနာကထြ လမးညနမ နြးရန လအြြါသည (ဥြမာ – ညနကနး ၁.ြေ.၁ 'အမျးသမးများ ၊

ဆငးရနမးြါးသများနင ထြေကြေစားရလယသ အြစများအတက ညမျမမရသည အစးရ၏ ထြတလလ နငနကကး

အရငးအနး အသးပြမ၏ အြေျးအစား' )

၉၉. နငငတကာ အဖအစညးများ၏ တာဝနဝတတ ရား -နငငတကာ အဖအစညးတစြေက တကြေျကသည

ညနကနးပဖစသညအတကနကကာင ပမနမာနငင အမျးသားစာရငးအငးစနစ၏အဓကတာဝန မဟတြါ။9 ကစစရြ

အများစတင အဆြါ ညနကနးများ၏ တကြေျကမက ၄ငးတ၏ ြမန လြငနးစဉများထမ အစတအြငးတစြေအပဖစ

သတမတထားြါသည။ ဥြမာ - ညနကနး ၁၄.၄.၁ 'ဇဝနဗေနညးအရ နရရညတညတနငနသာ အဆငအတငး

ငါးမျးများ စစညးတညရမ အြေျးအစား' – ဤညနကနးက ၁၉၇၄ ြေနစမစ၍ FAO မ ြမန နစာငကကည

နလလာြေြါသည။

9၉၉ နငငတကာ အဖ အစညးများ၏ တာဝန' အမျးအစားအတငးရ ညနကနး အစများက နငငတကာ အဖအစညးများက တကြေျကမညပဖစသည။ သနသာ

ယငးသ တကြေျကမသည နငငတငး ထတလြထားနသာ စာရငးအငး အြေျကအလကများ နြါတင မြေအားထား နဆာငရကမညပဖစသည။ ထနကကာင

ယငးညနကနးများက ၉၉ ဟ အမျးအစား သတမတမညလား သမဟတ နငငအတငး စစညးထားသည အြေျကအလက ၁ မ ၄ ကကား ထားရမညလား ဆသညနင

ြတသက၍ ဆးပဖတရန ရလာြေြါသည။ ဂရတစက သးသြမများ ပြလြဖြးနနာက အနကကာငးရငး အမျးမျးနြါ အနပြေြေ၍ ၉၉ အပဖစ အမျ းအစား

သတမတရန ဆးပဖတြေြါသည။ အဆြါ အနကကာငးအရငးများထမ တစြေမာ နငငတကာ အဖအစညးများအနနပဖင ၄ငးတ၏ တကြေျကမများအတက

လအြနသာ တကျသည အြေျကအလကများက အစဉအဖမ နဖာပြနလမရဖးသည အနကကာငးအရငး ပဖစသည။ နငငတကာ အဖအစညးများအနနပဖင

နငငတငးရ ဇစပမစများမ ဆနလျာမရနသာ အြေျကအလကများ စနဆာငး ပြေငးအတက ၄ငးတ၏ ကယြင လြငနးစဉများ ြေျမတနဆာငရကမညမာ မလမနသ

ပဖစဖြး ညနကနးတစြေအတက ပမနမာနငင၏ အမျ းသား စာရငးအငးစနစ အနြါတင မညသညအကျး သကနရာကမများ တတကျကျ ရနငသညက

ြေနမနးရန ြေကြေြါသည။ ထနကကာင ]၉၉} အမျးအစား ြေပြေားမက လတတနလာ အြေျနအတက အသးပြရန အမျးသား စာရငးအငးစနစ ရနထာငမနန၍

ဆးပဖတြေပြေငး ပဖစြါသည။

ညနကနး ၄၄ ြေသာ အဆငသင ရရနငနသာလညး နနာကထြ ၇၈ ြေက အလယတက တကြေျက ရယနငြါသည။

လအြနသာအြေျကအလကကကမးများ အပြညအဝ ရရနငလျင သတငးတစြတြင မကကာနသာ အြေျနကာလအတငး

ညနကနး ၁၉ ြေက ထြမ တကြေျကနငမညဟ နတရရြါသည။ ြမ၍ ကကးမားသည ကစစရြတစြေမာ

စတတထ အမျးအစားနင ြတသကြါသည။ ယငးတင ညနကနး ၅၃ ြေြါဝငဖြး ယငးတအတက

အြေျကအလကအသစများ နကာကယစနဆာငးမပြလြရန လအြြါသည။ ြညာနရး ကဏဍသည

စတတထ အမျးအစားအတငးရကာ အများဆးပဖစဖြး ညနကနး အနရအတက (၁၂)ြေရြါသည။ သနသာ ယငးတထမ

အများစ (ညနကနး ၄.က.၁.က မ ၄.က.၁ဆ) က အလားတ အြေျကအလက နကာကယမဆငရာ အားထတမမျးပဖင

ကငတယနပဖရငး နဆာငရကနငြါသည။ 'တရားစရငနရးနင လပြေနရး' ြနးတငသညလညး နနာကထြ

အြေျကအလက နကာကယမများစာပဖင လြကငနဆာငရကရန လအြြါသည။

ဤအြေျကအလကဆငရာ ဆနးစစနလလာမအပမငသည ပမနမာနငင အမျးသား စာရငးအငးစနစ၏ အပမင ရနထာငမ

ပဖစနသာနကကာင နငငတကာ အဖအစညးများ၏ တာဝနဝတတ ရားပဖစသည ညနကနး များနငြတသက၍

ဤအစရငြေစာတင ထြမ၍ အနသးစတ မနဖာပြနတာြါ။ (ယငးတမာ ရရနငသညများ ရသလ

မရရနငနသးသညများလညး ရနငြါသည။) ဤအစရငြေစာတင ပမနမာနငငရ အစးရ ောနများနင အဖအစညးများမ

တကြေျကရမည ညနကနးများကသာ အထးအနလးနြး နဖာပြထားြါသည။

ဇယား (၂) ြနးတငအလက ညနကနးများ အနပြေအနန အကျဉးြေျြ

အဆငသင

ရရနငပြေငး

အနညးငယ

အားထတမ

ပြဖြး

ရရနငမ

ြမအား

ထတမ

ပြဖြး

ရရနငမ

ထြနဆာငး

အြေျက

အလက

စနဆာငးမ

လအြပြေငး

ပမနမာ

နငင အတက

အသးပြ၍

မရနင

ရငးလငးမ

မရပြေငး

နငငတကာ

အဖအစညးများ၏

တာဝန

ဆငးရနမးြါးမ ၂ ၁၄ ၀ ၁ ၀ ၄ ၁

ငတမတမ ၀ ၅ ၀ ၄ ၀ ၂ ၄

ကျနးမာနရး ၆ ၁၂ ၈ ၂ ၀ ၀ ၁

ြညာနရး ၀ ၁၁ ၁ ၁၂ ၀ ၁ ၁

ကျား-မနရးရာ ၂ ၇ ၁ ၄ ၁ ၀ ၃

နသာကသးနရ ၄ ၁ ၂ ၁ ၀ ၀ ၃

စမးအင ၀ ၂ ၀ ၀ ၀ ၁ ၃

ဖ ဖဖ းမနင

အလြအကင

၈ ၅ ၀ ၂ ၀ ၀ ၄

အနပြေြေ

အနဆာကအဦ

၇ ၅ ၃ ၄ ၀ ၀ ၁

မညမျမ ၁ ၂ ၁ ၂ ၀ ၁ ၄

ဖမ ပြ ၂ ၄ ၁ ၄ ၀ ၁ ၃

စားသးမ ၀ ၀ ၁ ၃ ၀ ၂ ၈

ရာသဥတ ၁ ၁ ၀ ၁ ၀ ၃ ၁

သမေဒရာများ ၀ ၀ ၁ ၄ ၀ ၁ ၄

သစနတာများ ၁ ၄ ၀ ၃ ၀ ၁ ၇

တရားစရငနရး

နင လပြေ နရး

၆ ၃ ၀ ၅ ၀ ၂ ၆

အပြညပြည

ဆငရာ

၄ ၂ ၀ ၁ ၀ ၆ ၁၄

စစနြါငး ၄၄ ၇၈ ၁၉ ၅၃ ၁ ၂၅ ၆၈

စစနြါငး(%) ၁၅.၃ ၂၇.၁ ၆.၆ ၁၈.၄ ၀.၃ ၈.၇ ၂၃.၆

နအာကြါ ြ ၁ တင ဇယား (၂)မ နတရြေျကများက အကျဉးြေျြ နဖာပြထားဖြး လကရ အြေျကအလက ရငးပမစများက

အနပြေြေ၍ အားထတမအနညးငယပဖင တကြေျကရယနငသည ညနကနး အနရအတက အများအပြားက အနလးထား

နဖာပြထားြါသည။

ြ (၁) ညနကနးများ အားလး၏ အနပြေအနန (%)

15%

26%

7%18%

1%

9%

24%

tqifoifh&&SdEkdifaomtcsuftvuf

tm;xkwfrItenf;i,fjyKvkyfNyD;aemuf&&SDEkdifaomtcsuftvuf

tm;xkwfrIykdrk djyKvkyfNyD;aemuf &&SdEkdifaomtcsuftvuf

vwfwavm r&&SdEkdifao;aom tcsuftvuf

jrefrmEkdifiHtwGuf toHk;jyKí r&Ekdifaomtcsuftvuf

&Sifvif;rIr&Sd (t"dyÜm,f &Sif;vif;aqmifvkyfaqmif&ef vkdtyf)

EkdifiHwumtzGJUtpnf;\wm0ef

ြ(၂)တင ြနးတငအလက ညနကနးများ၏ အနပြေအနနက တငပြထားြါသည။ 'လတတနလာ မရရနငမ ' ဆသည

အမျးအစားက အထးအနလးထားကကညသညအြေါ ြနးတင ၄ (ြညာနရး) နင ြနးတင ၁၄ (သမေဒရာများ) တသည

ရာြေငနနးအားပဖင သသာထငရားမ ရနနြါသည။

ြ (၂) SDG ြနးတငအလက ညနကနးများ၏ အနပြေအနန(%)

၄. နဂးြေျြ သးသြတငပြြေျကများနင အဆပြ နရလြငနးစဉများ

SDG စာရငးအငးအြေျကအလက ဆနးစစနလလာမမ အဓကနတရြေျကများအရ ပမနမာနငင၏

အမျးသားစာရငးအငးစနစသညSDG ညနကနးများ နစာငကကညနလလာမအတက ကကတငပြငဆင နဆာငရကမ

ရနထာငမကကညလျင အြေျလြငနးများ၌ နရ သ နရာကရနနသညက နဖာပြနနြါသည။ SDG ညနကနးများထမ ၄၄

ြေသာလျင လတတနလာအြေျနတင နငငနတာအဆင၌ ထတယ ရရနငြါသည။ သနသာ သတငးနကာငးတစြေမာ

ညနကနးများစာတက အားထတမအနညးငယ ပြရမျပဖငလညးနကာငး၊ နနာကထြ အြေျကအလက နကာကယစရာ

မလဘပဖငလညးနကာငး လကရ စာရငးအငး အြေျကအလက များမ တကယနငပြေငး ပဖစြါသည။

သးသြတငပြရမညဆလျင ရငးလငးတကျစာ သတမတရပြေငး မရနသးနသာ၊ ပမနမာနငငအတက အသးပြ၍

မရနငနသာ သမဟတ နငငတကာ အဖအစညးတစြေ၏ တာဝနပဖစနသာ ညနကနးများက မတကြေျကဘ လျစလျရ

ထားနငြါသည။ ကျနရနသာ ညနကနးများ အတကမ ပမနမာနငင၏ စာရငးအငး အြေျကအလက စနစအတငး

လကရစာရငးအငး အရငးအပမစများမ နန၍ ၇၃ % (အညနးကနး ၁၉၄ ြေအနကမ ၁၄၁ ြေ) လမးပြေရရနငြါသည။

ယငးတနငြတသက၍ ကနကျစရတများနသာ ထြနဆာငးအြေျကအလက နကာကယမ ပြလြစရာမလဘ

ရရနငနသာ အြေျကအလကများကသာ အပြညအဝထညသငး အသးပြ နငြါသည။ ဤအနပြေအနနသည

ညနကနးများကနစာငကကည နလလာမစတငရန ပမနမာနငငအနနပဖင ထကသငနသာ အနပြေအနနတစြေတင ရနနသည

ဆသညက နဖာပြနနြါသည။ သနသာ ပမနမာနငင အနနပဖင ပဖစနငနြေျရနသာ တကြေျကမများက များမကကာမ

စတငလြနဆာငသငြါသည။ SDG များ၏ စာရငးအငး အြေျကအလကဆငရာ ကဏဍနငြတသက၍

ပမနမာနငငအစးရအတက ဆက လကနဆာငရကရမည လြငနးစဉများ အနနပဖင နအာကြါတက အကကပြြါသည -

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

G1 G2 G3 G4 G5 G6 G7 G8 G9 G10 G11 G12 G13 G14 G15 G16 G17

EkdifiHwumtzGJUtpnf;\wm0ef

&Sifvif;rIr&Sd (t"dyÜm,f &Sif;vif;aqmif vkyfaqmif&ef vkdtyf)

vwfwavmr&&SdEkdif

tm;xkwfrIykdrk djyKvkyfNyD;rS &&SdEkdif

tqifhoifhtoHk;jyKEkdif (okdY) tenf;i,ftm;xkwfrIjyKvkyfNyD;aemuf &&SdEkdif

SDG ညနကနးများ၏ အစတအြငး နတာနတာများများသည အဆငပမငနြါငးစြ အြေျက

အလက/အဓြပာယဖငဆြေျကများ နညးြါးနနဆ ပဖစြါသည။ IAEG-SDG က တစနစအတငး

ပဖညဆညးနြးနငရန နမျာမနးထားြါသည။ ဤဆနးစစနလလာြေျကမ နတရြေျကများနင ြတသက၍

တးတကလာမများနင အြေျနနငတစနပြးည နဆာငရကနငမများက CSO က ဆကလက နစာငကကည

နလလာသငြါသည။

SDG ညနကနးများ နစာငကကညနလလာနရးအတက တာဝနရနသာ ဦးနဆာငအဖအစညးမာ CSO ပဖစဖြး

SDG အညနးကနးများနငြတသကသည အြေျကအလကများမာ ဝနကကးောန အမျး မျးမ

ထကနြါလာမညဆသညက နဖာပြစရာြင မလြါ။ သနသာ ယငးအြေျကအလကများက နြါငးစြရနနင

အရညအနသး အာမြေြေျကနြးရာတင တာဝနရသသည အဖအစညးတစြေ တညးသာ ပဖစသည

ဆသညအြေျကမာ အနရးကကးြါသည။ SDG ညနကနးများ တငးတာနရး အတက တာဝနရနသာ

ဦးနဆာငအဖအစညးများသည အမျးသား စာရငးအငး အဖအစညးများ (CSO များသာ) ပဖစသငနကကာငး

IAEG-SDG အဖက နထာကြေအကကပြြါသည။

SDG ညနကနးများက အများအားပဖင SDG ြနးတငများအလက အြစဖ ြါသည။ သနသာ ယငးသ

နဆာငရကပြေငးသည ကဏဍတစြေနငတစြေ နြါငးစြ နဆာငရကရမည ညနကနးအစ များကလညး

ပဖစနြါနစြါသည။ ပမနမာနငငရ SDG များ နစာငကကညနလလာမ အနကာငအထည နဖာရာတင

လကနတကျသည နညးလမးတစြေမာ ညနကနးများအား လကရ NSDS အစ အဖများအတငး ပြနလည

အြစဖ နဆာငရကပြေငး ပဖစြါသည။10 ထနနာက အစအဖ တစြေြေျငးစ မ ၄ငးတအား တာဝနနြးထားနသာ

SDG ညနကနးများအတက နစာငကကညနလလာမက ကကးကကြညနငး နဆာငရကနြးနငြါသည။ SDG

ညနကနးများက NSDS အစအဖများ အတငးသ နနရာြေျထား နဆာငရကပြေငးနင ြတသကသည

အကကပြြေျကတစြေက တဖက နဖာပြထားနသာ ဇယားကကထတင တငပြထားြါသည။

အဆငသင ရရနငနသာ ညနကနးများအတကကကညလျငအဆြါ ညနကနးများအား ထတပြနနသာ

အမျးသားအဆငအဖအစညးများအနနပဖင ၄ငးတ၏ အြေျကအလကများသည SDG အတက

ဆနလျာမရပြေငးက သတပြသငြါသည။ သမသာ ၄ငးတအနနပဖင လာမညနစများအတငး အဆြါ

ညနကနးများအား နစာငကကညနလလာမက အြေျနနငတစနပြးည ဆနလျာမရနသာ နညးလမးများပဖင

ဆကလကနဆာငရကနငမညပဖစသည။

နနာငတင နဆာငရကမည စစတမးများ (ဥြမာ – ပမနမာနငင လနနမအနပြေအနန စစတမး၊ လြသားအငအား

စစတမး စသညပဖင) တသည SDG ညနကနးများက သရနားလညမရပြေငးက နသြေျာနအာင ပြလြြါ။

အထးသပဖင နနာကထြ အြေျကအလက နကာကယရန လအြသည ညနကနးများနင ြတသက၍

ပဖစြါသည။ ထပြင ပဖစနငသည နနရာတငး၌ SDG နင ဆကစြနနနသာ နမးြေနးများက ထညသငးနမးပမနး

နကာကယမ ပြလြြါသည။

SDG ညနကနးများ တကြေျကရာတင သကဆငရာ ဝနကကးောနများနင CSO တအတက

စမးနဆာငရညပမငတငမများ နဆာငရကနြးရနပဖစြါသည။ အထးသပဖင လကရစာရငးအငး အြေျကအလက

ရငးပမစများမ အနပြေြေ၍ တကြေျကနငသည လစလြနနနသာ အြေျကအလက များက အထးအနလးထား

နဆာငရကရနပဖစသည။

လကရအြေျနတင အြေျကအလကမရရနငသည ညနကနးများနင စြလျဉး၍ နနာကထြ အြေျကအလကများ

နကာကယရာတင ကနကျစရတနင အကျးနကျးဇးများက ဂရတစက ဆနးစစ နလလာ

နဆာငရကသငြါသည။ SDG ရညမနးြေျကများသည ဦးစားနြးအဆငများပဖင နဆာငရကရန

10 လတတနလာအြေျနတင NSDS အစအဖ ၈ ြေမာ နအာကြါအတငး ပဖစသည – တစမျးသားလးဆငရာ အမျ းသား စာရငး၊

စစတမးညနငးနဆာငရကနရးနင စာရငးအငးဆငရာ စသတမတြေျကများ၊ လမနရးနင ဖားနသ စာရငးအငးများ၊ စကြျးနရးနင နကျးလကေနသဆငရာ

စာရငးအငးများ၊ စမးအင စာရငးအငးများ ၊ သဘာဝြတဝနးကျငထနးသမးနရးဆငရာ စာရငးအငးများ နင ကနသယနရးနင ရငးနးပမြနမကဏဍ

စာရငးအငးများ၊

လအြသညဆသညက ကျယကျယပြနပြန နားလည လကြေထားကကြါသည။ ယငးအြေျကက SDG

ညနကနးများ နစာငကကညနလလာရာတငလညး အသးပြနငြါသည။

IAEG-SDG အဖသည နငငများအား ကမဘာလးဆငရာ ရညမနးြေျကများ၊ ညနကနးများနင ကကညသည

နငငများအတက ရညမနးြေျကများနင ညနကနးများြြးနြးရန တကတနးထား ြါသည။ အဆြါ

ထြမပဖညစကထားသည ရညမနးြေျကများ နင။သမဟတ ညနကနးများသည နငငအတက

သးပြေားသတမတထားသည အထးကစစရြများ သမဟတ ဦးစားနြးများအနြါ အနပြေပြသငြါသည။

အကယ၍ အစရအတက အသးဝငသညဟ စဉးစားြါက ထထြမပဖညစက ထားသည ညနကနးများ အတက

နကာငးစာနဆးနနးတငြငမများ ပြလြသငြါသည။

ြထမဦးစာ စဉဆကမပြတ ညနကနးများအစရငြေစာအား ညနကနးများအားလးအတက လတတ နလာတင

ရရနငသည အပြေနြေအပဖစ သတမတထားသည ကနးဂဏနးများပဖင ထတပြနသငြါသည။ ရနငဖြးနသာ

စာရငးအြေျကအလကများအနြါမ တကြေျကသည အမျးအစား အားလးအား အြေျနမ ရရနငရနနင

တတနငသမျ ညနကနးစစလငလင ြါဝငနစရန အလငာ ကကးြမးအားထတသငြါသည။ အစရငြေစာတင

ကပြားပြေားနားနသာ ညနကနးများအား ၂၀၁၆ ြေနစ၌အသးပြြေနသာ နညးလမးအတငး ၂၀၃၀ ြေနစတင

တညနသာ နညးလမးပဖင တကြေျကနငရန ညနကနးတစြေြေျငးစအတက တကြေျကမ နညးလမး

လမးညနြေျကများ(ြးတ သမဟတ နနာကဆကတ ထတနဝမ) ြါဝငသငြါသည။ အပြညပြညဆငရာ

တကြေျကမ နညးလမးနင လမးညနြေျကများအတငး တတနငသမျ တညမရနစရမည အပြင နငင၏သးပြေား

လကခဏာရြများနငလညး နလျာညမရရမည ပဖစြါသည။ စဉဆကမပြတ ညနကနးများ

နစာငကကညနလလာပြေငးသည အဆကမပြတလြနဆာငရမည လြငနးပဖစသကသ ြနြ ထတပြနမကလညး

လြငနးစဉများအတငး ြထမဦးစာ လြနဆာငရမည ပဖစြါသည။

စဉဆကမပြတညနကနးများအား လယကစာရယအသးပြနငနရးအတက သးသန အနလငးဝနနဆာငမ

အပဖစဗဟစာရငးအငးအဖ၌ရနငဖြးသားပဖစသညMMSISwebsite(www.mmsis.gov.mm) တင ရရနင

နသာ ညနကနးများက သးသနနနရာတစြေြေပြေား၍ နဖာပြပြေငးမျး ပြလြသင ြါသည။