ก๊ า ซ ไ ล น์ G a s l i n e

88

ส า ร ะ น่ า รู้

อัครเดช พงษ์ศักดิ์ส่วนวิศวกรรมซ่อมบำรุงระบบท่อส่งก๊าซธรรมชาติ

Pipeline Pigging part 2 จากฉบับที่แล้วก๊าซไลน์ได้กล่าวถึงวิธีการทำความสะอาดและตรวจสอบท่อก๊าซฯ โดยใช้วิธีการทำ Pipeline

Pigging ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือ Cleaning Pig และ Inline Inspection Pig (Instrument Pig) โดยในฉบับ ที่แล้วได้แนะนำถึงชนิดและการใช้งานของ Cleaning Pig ไปแล้ว ฉบับนี้เราจะมาทำความรู้จักกับ Inline Inspection Pig (Instrument Pig) กัน

Inline Inspection Pig (ILI Pig) หรือInstrument Pig

เป็นอุปกรณ์ที่ ใช้สำหรับงานตรวจสอบสภาพท่อส่งก๊าซธรรมชาติ โดย ILI Pig นี้จะแตกต่างจาก Cleaning Pig ทั่วไปตรงที่ในตัว ILI Pig จะติดตั้งอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ เช่น Sensor สำหรับตรวจจับสิ่ งผิดปกต ิ(Defect), หน่วยความจำ, หน่วยประมวลผล, Odometer wheel สำหรับวัดระยะทางที่ Pig วิ่ง และแบตเตอรี่ซึ่งเป็นแหล่งพลังงาน เป็นต้น โดย ILI Pig ที่ใช้งานอยู่ในปัจจุบันนั้นมีด้วยกันมากมายหลายชนิดหลายขนาด ตั้งแต่สำหรับท่อ 3 นิ้วจนถึง 56 นิ้ว และแต่ละชนิดจะมีวัตถุประสงค์ในการตรวจสอบหาชนิดของสิ่งผิดปกติ (Defect) ที่แตกต่างกันไป เช่น ใช้เพื่อตรวจหาการผุกร่อน (Corrosion), ตรวจสภาพความกลม, รอยท่อบุบ หรือตรวจหารอยแตกร้าว (Crack) เป็นต้น นอกจากนี้ ILI Pig บางตัวยังติดตั้งอุปกรณ์ Inertial Mapping Unit หรือ IMU ซึ่งมีลักษณะการทำงานคล้ายกับ Gyro (เครื่องมือที่หมุนรอบตัวเองได้) ที่ใช้ในการนำทางในเครื่องบิน ทำให้เราทราบข้อมูลทิศทาง และมุมองศาการเลี้ยวขณะที่ตัว Pig วิ่งในท่อ โดยข้อมูลเหล่านี้สามารถนำมาใช้แปลงเป็นพิกัดแนวท่อ เพื่อมาประยุกต์ใช้กับงานด้านต่างๆ ต่อไป เช่นการตรวจสอบหาตำแหน่งท่อโดยใช้เครื่อง GPS หรือใช้ในงานด้านสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS) เป็นต้น

ILI Pig ทีร่ะบบทอ่สง่กา๊ซฯใชใ้นการตรวจสอบสภาพท่อหลักๆ ในปัจจุบันนั้นจะมี 2 ประเภท ได้แก่

• Magnetic Flux Leakage Pig (MFL Pig)

MFL Pig เป็น Pig ที่ใช้ในการตรวจสอบหาปริมาณเนื้อโลหะที่หายไป หรือก็คือการตรวจหา Corros ion

นั่นเอง โดยหลักการที่ใช้คือการเหนี่ยวนำผนังท่อให้เกิดสนาม

แม่เหล็ก โดยใช้แม่ เหล็กถาวรที่ติดกับตัว Pig ทำให้ผนังท่ออิ่มตัวไปด้วยเส้นแรงแม่เหล็ก เมื่อตัว Pig วิ่งผ่านไปยังบริเวณที่ท่อเกิด Corrosion เส้นแรงแม่เหล็กนี้จะเกิดการ Leak ออกมา และตัว Sensor จะตรวจจับเจอเส้นแรงแม่เหล็กที่ Leak ออกมาเหล่านี้ทำให้เราทราบถึงตำแหน่งที่เกิด Corrosion, ขนาดความลึก กว้าง และยาว รวมถึงทราบว่า Corrosion ที่เกิดขึ้นนี้อยู่ภายในท่อ (Internal) หรือ ภายนอกตัวท่อ (External) จากนั้นข้อมูลที่บันทึกได้เหล่านี้ จะถูกนำไปวิเคราะห์เพื่อประเมินความแข็งแรงของท่อ เพื่อหาจุดที่จำเป็นต้องขุด ตรวจสอบซ่อมแซมต่อไป นอกจากนี้ MFL Pig บางตัวยังติดตั้งอุปกรณ์เสริมพิเศษเรียกว่า Speed Control Unit สำหรับควบคุมความเรว็ขณะที ่Pig วิง่ใหค้งที่ไมเ่กนิ 4 m/s ซึ่งเป็นความเร็วสูงสุดที่ตัว MFL Pig ยังสามารถทำงานได้ดี

• Geometry Pig หรือ Caliper Pig

เป็นอุปกรณ์ที่ตรวจสภาพตัวท่อเช่น ความกลมของท่อ, รอยบุบ, รอยย่น เป็นต้น โดย Sensor ที่ใช้ตรวจจับมีอยู่ 2 แบบคือ

1. แบบ Electro-Mechanical มีลักษณะเป็นแขนที่มีสปริงคอยดันให้ตัวแขนติดกับผนังท่อตลอดเวลา เมื่อ Pig วิ่งผ่านบริเวณที่เกิดความผิดปกติของผนังท่อ ตัว Sensor จะทำการวัดค่ามุมของแขนที่ถูกผนังท่อดันเปลี่ยนแปลงไป

2. แบบ Eddy Current ทำงานโดยการส่ง Alternating magnetic field ไปยังผนังท่อ และทำการวัดค่ากระแส Eddy Current ที่เกิดขึ้น เมื่อ Pig ผ่านบริเวณที่เกิดความผิดปกติของผนังท่อค่า Eddy Current นี้จะเกิดการเปลี่ยนแปลงไปซึ่งข้อมูลที่ได้จาก Geometry Pig นั้นจะมีประโยชน์ในการวิเคราะห์หาอันตราย ที่เกิดจากแรงภายนอกที่กระทำต่อตัวท่อเช่น ดินทรุดจากธรรมชาติ หรือการรุกล้ำแนวท่อจากบุคคลภายนอก เป็นต้น