1/11/2017

1

HỘI THẢO KHOA HỌC

Trình bày: PGS. TS Đỗ Tú Lan- Nguyên P Cục trưởng Cục PTĐT- BXD

PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ SINH THÁI BỀN VỮNG

Hà Nội tháng 1/2017

ĐÔ THỊ HOÁ- CÔNG NGHIỆP HOÁ- HIỆN ĐẠI HOÁ

Phát triển đô thị sinh tháiPhát triển đô thị sinh thái Công nghiệp sinh tháiCông nghiệp sinh thái Tăng trưởng XanhTăng trưởng Xanh

CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN QUỐC GIA

Hệ thống đô thị Việt Nam Hệ thống khu kinh tế tập trung Liên kết phát triển bền vững

1/11/2017

2

HỆ THỐNG ĐÔ THỊ VIỆT NAM

VN có khoảng 787 đô thị bao gồm

Gồm 2 đô thị đặc biệt; 15 đô thị loạiI; trong đó có 5 thành phố trực thuộcTrung ương; có trên 40 thành phốtrung bình lớn là các trung tâm kinh tếvùng và tỉnh; và hơn 720 đô thị vừavà nhỏ

Đô thị hoá trung bình khoảng 35,7%.

( Số liệu cập nhật năm 2016)

Các vùng và đô thị tăng cường phát triểnnhiều khu công nghiệp tập trung ( KCN)lớn nhỏ, khu kinh tế tập trung, nhiều khucông nghiệp nằm trong cấu trúc của đôthị và nằm ngoài khu vực đô thịHiện VN có khoảng 299 khu công nghiệpvà 15 khu Kinh tế tập trung (KKT)

Đô thị Việt Nam hướng tới phát triển bền vững

• Vấn đề có tính chất toàn cầu về Biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và ônhiễm môi trường đang thách thức đối với phát triển đô thị và công nghiệptoàn cầu.

• Để có mô hình thích ứng, thành phố có môi trường sống tốt hơn, đảm bảophát triển bền vững nhiều thành phố trên Thế giới đã và đang áp dụng mô hìnhthành phố Sinh thái (ECO city), thành phố Sinh thái- Kinh tế (ECO2 City),thành phố Cacbon thấp (LOW cacbon city), thành phố thông minh (SMARTcity)...

• Hệ thống đô thị Việt Nam phần lớn nằm ở các khu vực ven biển, rất dễ bị tổnthương do biến đổi khí hậu và nước biển dâng. các vấn đề toàn cầu hoá và tácđộng tiêu cực của đô thị hóa, đô thị Việt Nam cũng đang tiếp cận các mô hìnhtiên tiến, đặc biệt là Thành phố Sinh thái/ thành phố Xanh theo Chiến lượctăng trưởng Xanh

1/11/2017

3

Những tiếp cận phát triểnthành phố sinh thái/

thành phố Xanh tại Việt Nam

Khái niệm và cách tiếp cận về đô thị sinh thái/ đô thị xanh

Cách tiếp cận thứ nhất

Liên quan đến khái niệm thành phốsinhh thái/ thành phố xanh bằngcách làm cho không gian mở nhiềuhơn và khu vực màu xanh lá câythật lớn. Thành phố có mật độ xâydựng và dân số thấp. Chỉ số bềnvững đô thị như diện tích của nhàở; Diện tích xây dựng trên đầungười; diện tích đường trên đầungười; không gian xanh công cộngtrên đầu người; không gian xanhriêng cho mỗi người dân; % Đấtcho giao thông vận tải; vị trí đô thị

Cách tiếp cận thứ haiLiên quan đến tiết kiệm năng lượng, bảo tồntài nguyên thiên nhiên, tái sử dụng, tiết kiệmnước , tái sử dụng chất thải rắn và nước thải;kiểm soát các bon thấp ở các thành phố, sửdụng năng lượng tái tạo như năng lượng mặttrời, gió và sóng biển ...

1/11/2017

4

Đô thị sinh thái

đa dạng sinh họcđa dạng sinh học

Kiến trúc công trình

Kiến trúc công trình

Giao thông xanh

Giao thông xanh

Kinh tế đô thị

Kinh tế đô thị

công nghiệp công

nghiệp

đảm bảo khai thác tối đa cácnguồn mặt trời, gió và nướcmưa để cung cấp năng lượngvà đáp ứng nhu cầu nước củangười sử dụng. Có thể phát triển nhà cao tầng để dànhmặt đất cho không gianxanh.

đảm bảo với các hành lang cư trútự nhiên, nuôi dưỡng sự đa dạngsinh học và đem lại sự tiếp cận vớithiên nhiên để nghỉ ngơi giải trí.

Công nghiệp của đô thịsinh thái sẽ sản xuất ra cácsản phẩm hàng hóa có thểtái sử dụng, tái sản xuất vàtái sinh. Các quy trìnhcông nghiệp bao gồm cảviệc tái sử dụng các sảnphẩm phụ và giảm thiểusự vận chuyển hàng hóa.

Tăng cường sử dụng giao thông công cộng; quy hoạch giảm thiểu tối đa khoảng cách các dịch vụ / phát triển giao thông xanh

ĐÔ THỊ SINH THÁI

Sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên/ Hiệu suất cao trong các hoạt động kinh tế nhưng không tổn hại đến môi trường

Nguyên tắc của đô thị sinh thái

• Có 4 nguyên tắc chính để tạo dựng những thành phốsinh thái:

• (1) Xâm phạm ít nhất đến môi trường tự nhiên;

• (2) Đa dạng hóa nhiều nhất việc sử dụng đất, chứcnăng đô thị và các hoạt động khác của con người;

• (3) Trong điều kiện có thể, cố giữ cho hệ thống đô thịđược khép kín và tự cân bằng;(

• 4) Giữ cho sự phát triển dân số đô thị và tiềm năngcủa môi trường được cân bằng một cách tốiưu (GS.TS. Lê Huy Bá).

1/11/2017

5

Tiếp cận theo xu hướng XD mật độ thấp – nhà vườn

ECO park Văn Giang –Hà nội

Tiếp cận theo hướng phát triển các dự án khuđô thị xanh/ đô thị sinh thái

Vinhomes Green City

1/11/2017

6

Tiếp cận theo hướng tiết kiệm năng lượng

thay thế thiết bị có hiệu suất thấp bằng các thiết bị có hiệu suất cao như đèn LED, sử dụng biến tần, bơm nhiệt…

Tiếp cận theo hướng sử dụng năng lượng tái tạo

1/11/2017

7

Tiếp cận theo hướng áp dụng công nghệ tái sửdụng chất thải/ tiết kiệm tài nguyên

Một số tổ chức quốc tế hỗ trợnghiên cứu, dự án hướng vào mục tiêu đô thi sinh thái

Ngân hàng châu ÁADB

Ngân hàng Thế GiớiWB

Tổ chứcHABITAT

KOIKA- Hàn Quốc

Jica Nhật bản

các tổ chức khác………

Các tổ chức quốc tế đã và đang hỗ trợkỹ thuật và tiết kế ý tướng phát triểncác đô thị sinh thái, đô thị Xanh theohướng Tăng trưởng Xanh tại một sốThành phố của Việt Nam như Hà Nội,TP Huế, TP Đà Nẵng, TP Bình Dương,TP Quy Nhơn, TP Hội An, TP Cần Thơ;TP Phan Thiết, TP Thái Nguyên, ….Nhưng tiếp cận ban đầu hỗ trợ xác địnhtiêu chí đô thị Xanh- đô thị Sinh thái,các khái niệm và chỉ sóADB tập trung và việc phát triển cácsáng kiến xây dựng TP Xanh từ cộngđồngHABITAT đã tập huấn và hỗ trợ cộngđồng địa phương cách đánh giá và pháttriển TP theo hướng tăng trưởng Xanh

1/11/2017

8

1515

ECO-RICH Ý tưởng thành phố Xanh - Cacbon thấp“ECO-RICH city” Ý tưởng được lập để đánh giá sự nỗ lực của các chính quyền đô thị trong việc thực hiện chính sách về tăng trưởng xanh. Dựa trên những kết quả đánh giá từng thành phần để chính quyền cấp trên có thể đánh giá các đô thị

Thanh phần Mô tả

Green EnergyNăng lượng Xanh E

Nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, ngôi nhà Xanh, Thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo, có quy chế xây dựng thích hợp,..

Green CommutingSự di chuyển Xanh

CNâng cao hệ thống giao thông công cộng (BRT, vé tháng trả trước), eco-friendly hệ thống giao thông thân thiên môi trường sinh thái (tàu điện, xe ít ô nhiễm),….

Green OasisỐc đảo Xanh O Mạng lưới nước đô thị (Quản lý nước liên kết, Tiết kiệm nước, etc.)

Green RecycleTái tạo Xanh

R Tái sử dụng chất thải đô thị(Quản lý chất thải)

Green IndustryCông nghiệp Xanh

IPhát triển các công nghiệp đặc trưng đô thị; du lịch sinh thái, thành phố sinh thái, etc.

Green CorridorHàn lang Xanh

C Sử dụng đất hiệu quả hay quản lý không gian đô thị hiệu quả.

Green HumanismNhân văn Xanh H

Thay đổi lối sống, Giáo dục tăng trưởng Xanh, Nâng cao nhận thức cộng đồng

Habitat tr

annin

gpro

gra

m in

HC

M c

ity

ADB Green Cities Initiative – Sáng kiến thành phố Xanh

Từ kế hoạch hành động Green City đến các dự án cơ sở hạ tầng xanh. Kế hoạch hànhđộng Green City (GCAPs), được phát triển theo sáng kiến và thông qua quan hệ đối tác trithức, sẽ nâng cao chất lượng và khả năng phục hồi các dịch vụ đô thị. Các kế hoạch chínhsẽ lập quy hoạch đô thị tích hợp và quá trình phát triển bằng cách kết hợp các tiêu chuẩnvề môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu và các phương pháp giảm thiểu. GCAPs sẽphác thảo đề xuất dự án được thực hiện bởi các thành phố hợp tác với ADB và các đối tácphát triển khác.

1/11/2017

9

KHU CÔNG NGHIỆP – KHU KINH TẾ TẬP TRUNG VIỆT NAM

• Tính đến hết tháng 7/2015, cả nước có 299 KCN được thành lập với tổngdiện tích đất tự nhiên gần 84 nghìn ha, trong đó diện tích đất côngnghiệp có thể cho thuê đạt 56 nghìn ha, chiếm khoảng 66% tổng diện tíchđất tự nhiên, trong đó 212 KCN đã đi vào hoạt động với tổng diện tích đấttự nhiên 60 nghìn ha và 87 KCN đang trong giai đoạn đền bù giải phóngmặt bằng và xây dựng cơ bản với tổng diện tích đất tự nhiên 24 nghìn ha.Tổng diện tích đất công nghiệp đã cho thuê đạt trên 26 nghìn ha, tỷ lệ lấpđầy 48%.

• Đối với KKT: Hiện tại có 15 KKT. Thêm sự mở rộng của KKT ĐôngNam Nghệ An tại Quyết định số 10/2015/QĐ-TTg ngày 04/4/2015 (thêm750ha) và KKT Nghi Sơn, Thanh Hóa tại Quyết định số 18/2015/QĐ-TTgngày 12/06/2015 (thêm 87.388,18ha), nâng tổng diện tích mặt đất và mặtnước của các KKT thành 791.000 ha.

Thực trạng về môi trường sinh thái khu Công nghiệp và khu kinh tế tập trung

• Công tác bảo vệ môi trường

• Về xử lý nước thải công nghiệp:

• Đối với các KCN: trong số 299 KCN đã được thành lập có 187 KCN đã có hệthống xử lý nước thải (XLNT) tập trung hoàn chỉnh và đi vào vận hành, chiếm hơn62% tổng số KCN đã được thành lập, và hơn 88% tổng số KCN đang hoạt động.

• Đối với các KKT: do quy mô và tính chất đặc thù của KKT, bao gồm nhiều khuchức năng như khu thương mại, KCN, khu dân cư, khu đô thị... do vậy, các KKTkhông có hệ thống XLNT chung cho toàn bộ KKT như mô hình đang áp dụng tạiKCN hiện nay. Do vậy, đối với các dự án tập trung trong KCN thuộc KKT sẽ đượcXLNT thông qua hệ thống XLNT tập trung của KCN trong KKT. Tính đến nay,trong số 18 KCN trong KKT đang hoạt động, có 7 KCN đã có nhà máy XLNT tậptrung, 2 KCN đang xây dựng nhà máy và 9 KCN đang trong quá trình lập kế hoạchxây dựng.

• Về xử lý chất thải rắn: Đa số các doanh nghiệp trong KCN đã có biện pháp phânloại và lưu giữ tạm thời trước khi thu gom đến nơi xử lý. Một số KCN đã tổ chứcthu gom, xử lý chất thải tập trung. Do vậy, về cơ bản, việc thu gom, xử lý chất thảirắn được đảm bảo.

1/11/2017

10

Đảm bảo tiêu chuẩn môi trường

Áp dụng công nghệ cao/ sử dụng năng lượng tái tạo/ tái sử dụng chất thải/Tiết kiệm nguồn tài nguyên

Cân bằng sinh thái bền vững/ Tổ hợp liên kết CNST/môi trường sạch đẹp/ Cacbon thấp/ tiết kiệm tài nguyên/

KHU CÔNG NGHIỆP – KHU KINH TẾ TẬP TRUNG HƯỚNG TỚI CÔNG NGHIỆP SINH THÁI

Hiện trạng khu công nghiệp VN

Khu công nghiệp sinh thái

Tái cấu trúc và nâng cao chất lượng môi trường

Khái niệm khu công nghiệp sinh thái(KCNST) bắt đầu được phát triển từ đầunhững năm 90 của thế kỷ 20 trên cơ sở củaSinh thái học công nghiệp (STHCN). Vớiquan điểm hệ công nghiệp không phải làcác thực thể riêng rẽ mà là một tổng thểcác hệ thống liên quan giống như hệ sinhthái, STHCN tìm cách loại trừ khái niệm“chất thải” trong sản xuất công nghiệp vàmục tiêu cơ bản của nó là tăng cường hiệuquả của hoạt động công nghiệp và cải thiệnmôi trường như: giảm thiểu sử dụng tàinguyên thiên nhiên không thể tái tạo, giảmthiểu các tác động xấu môi trường, duy trìhệ sinh thái tự nhiên của khu vực…

Khái niệm Khu Công nghiệp sinh thái

1/11/2017

11

Khái niệm Khu Công nghiệp sinh thái

• Khái niệm STCN thể hiện sự chuyển hóa mô hình hệ côngnghiệp truyền thống sang dạng mô hình tổng thể hơn – hệSTCN (industrial ecosystem). Trong đó, chất thải hay phế liệutừ quy trình sản xuất này có thể sử dụng làm nguyên liệu choquy trình sản xuất khác.

Công nghiệp

ST

Công nghiệp

ST

khu dân cư đô thịkhu dân cư đô thị

Dịch vụ thương

mại

Dịch vụ thương

mại

ĐÔ THỊ SINH THÁI- CÔNG NGHIỆP SINH THÁI

CNST là một thành phần trong cấu trúc đô thị,

Đô thị sinh thái

Đô thị sinh thái

Dịch vụ thương

mại

Dịch vụ thương

mại

CNSTCNST

CNST tác động chuyển hoá các dòng năng lượng của đô thị sinh thái

1/11/2017

12

Khu kinh tế tập trung

Dung Quất

Vân Đồn

Nghi Sơn

Đô thị công nghiệp- Đô thị công nghiệp sinh thái

1/11/2017

13

Đô thị công nghiệp sinh thái-mô hình Sinh thái- kinh tế ECO2

Công nghiệp STCông nghiệp ST

Khu dân cư

đô thị

Khu dân cư

đô thị

Dịch vụ thương mại/ hạ tầng đô

thị

Dịch vụ thương mại/ hạ tầng đô

thị

Đô thị công nghiệp

Sinh thái

Hiệu suất và hiệu quả kinh tế đô thịTái sử dụng chất thải đô thị, tái tạo năng lượng đô thị

Đảm bảo tổ hợp dây chuyền công nghiệp thành chuỗi sản phẩm ST

Sử dụng tiết kiệm năng lượng và tài nguyên thiên nhiênGiữ gìn đa dạng sinh học, môi trường sạch đẹp

Dịch vụ sản xuất công nghiệp và kết nối thương mại logistic

Dịch vụ xã hội đầy đủ / hạ tầng hiện đại tiện nghi

Dịch vụ nghỉ ngơi vui chơi giải trí đảm bảo tương ứng với trình độ kinh tế xã hội

• Tài liệu tham khảo

1. Xu hướng phát triển đô thị sinh thái ở Việt Nam, Đỗ Tú Lan, 2012

2. Chiến lược Tăng trưởng Xanh, BKHĐT

3. Phát triển đô thị Xanh trong Chiến lược Tăng trưởng Xanh, Đỗ Tú Lan, 2013

4. Tiếp cận Phát triển đô thị Xanh ở VN, Đỗ Tú Lan, 2015

5. Nghiên cứu sinh thái Đô thị để phát triển đô thị sinh thái, Đỗ Tú lan, TCQHXD, 2004

6. Tổng quan về khu công nghiệp sinh thái, TS Nguyễn Cao Lãnh ĐHXD, 2013

7. Hình ảnh và bản đồ khai thác minh hoạ từ internet

1/11/2017

14

• Thank you