pbl planbureau voor de leefomgeving | - herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 ·...
TRANSCRIPT
![Page 1: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/1.jpg)
Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid
Frank Strolenberg
Nationaal Programma Herbestemming
Ruimteconferentie 21 mei 2013
![Page 2: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/2.jpg)
Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid
• Het Nationaal Programma Herbestemming
• Herbestemmen vóór en na 2008
• Feiten, trends & nieuwe markten
• Nieuw opdrachtgeverschap
![Page 3: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/3.jpg)
De klaroenstoot voor leegstaand erfgoed
![Page 4: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/4.jpg)
Herbestemming als culturele opgave Architectuurbeleid Modern Monumentenbeleid & Visie Erfgoed en Ruimte De grondslag Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) Opdrachtnemer vanuit OCW, I&M & ELI Insteek Karakteristieke gebouwen verkiezen boven standaard gebouwen (NB: dus niet per sé beschermde monumenten) Nationaal Programma Herbestemming Breed stimuleringsprogramma, samen met 30 partners, gefaciliteerd vanuit de RCE
![Page 5: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/5.jpg)
NATIONALE AGENDA HERBESTEMMING Aedes Agrarisch Erfgoed Nederland Architectuur Lokaal Boei Bond Heemschut Bond van Nederlandse Architecten Bouwend Nederland Clue (VU Amsterdam) College van Rijksadviseurs Dienst Landelijk Gebied Landelijke Federatie het Behouden Huis Federatie Grote Monumentengemeenten Federatie Welstand Gelders Genootschap Het Oversticht Hogeschool Utrecht Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Inter Provinciaal Overleg (IPO) Nationaal Restauratiefonds Nederlands Architectuur Instituut Platform 31 Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed R-MIT (TU Delft) SBR/Curnet Vakgroep Restauratie Vereniging Nederlandse Gemeenten Vereniging Wonen boven Winkels Nederland
(SEMI)PUBLIEKE SECTOR & ONDERWIJS
![Page 6: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/6.jpg)
Past niet bij Nederlandse identiteit Nederland staat bekend voor ‘modern’ bouwen
Ingericht op nieuwbouw Opleidingen & de praktijk is ingericht op nieuwbouw
Niche markt Algemene vraag is naar nieuwbouw
Onrendabele top qua financiering
Onbekende eindgebruiker
Duur & lastig Herbestemming kost meer en is ingewikkeld
Risicovol Complex, onbekend, risico’s (grondvervuiling)
H-
Vooroordelen tegen herbestemming
Niet duurzaam Geen optimale energie oplossingen
Minder publieke inkomsten Gronduitgifte, OZB
Verlamt innovatie 2nd best
Tast behoud aan Ongewenste transformatie
![Page 7: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/7.jpg)
De Nationale Agenda Herbestemming
Praktijk bevorderen • Financiën • Wet- en regelgeving
Kennis & innovatie • Dossiers & voorbeeldprojecten • Instrumenten & scholing
Herbestemming agenderen • H(erbestemmings)-team • Bijeenkomsten oa Biënnale Leegstand & Herbestemming
Powered by RCE
![Page 8: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/8.jpg)
Financiële regelingen Subsidieregeling Herbestemming
• Alle beschermde & niet-beschermde karakteristieke gebouwen
• Geen woonhuizen • 2,4 mln per jaar Uitgangspunten Haalbaarheidsstudies • min 7 – max 17.500 bijdrage
Wind en waterdicht • min 7 – max 35.000 bijdrage • Tijdelijke maatregelen; geen restauratie
• Indienen: vanaf 1 oktober
Restauratiefonds-plus Hypotheek
• Rijksmonumenten • Geen woonhuizen • 17 mln pj (oplopend tot 100 mln in
2018 Uitgangspunten • Revolverend fonds (rente en aflossing
vloeien terug)
• Laagrentende leningen voor 30 jaar • max 2.500.000 lenen
• Indienen: altijd
![Page 10: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/10.jpg)
Herbestemming is van alle tijden
![Page 11: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/11.jpg)
Grote kerk van Veere Datering Aantal inwoners 1500/1600 3.000 16e eeuw krimp 1809 1839 1865 925 1890 1953 2013 1650
Functies Kerk voor één geloof 4 Kerkgenootschappen (Nederduits-hervormd, Schotse gemeenschap, Waalse kerk & Lutherse kerk) & begraafplaats Frans Hospitaal Bedelaarsgesticht Hospitaal Opslagplaats Boerenstal Voetbalveld Houthandel Feestzaal Vee opslag tijdens watersnoodramp Culturele bestemming
![Page 12: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/12.jpg)
2000
2006 2007
1998
Kraanspoor Amsterdam Dominicanerkerk Maastricht
Van Nellefabriek Rotterdam Binnendieze Den Bosch
![Page 13: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/13.jpg)
De realiteit van 2013 is stilstand
Lambertuskerk Maastricht
Het Arsenaal Doesburg
Zonnestraal Hilversum
De Timmerfabriek Vlissingen
De Toekomst Scheemda Rijkswerf Willemsoord Den Helder
![Page 14: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/14.jpg)
De realiteit van 2013 is leegstand
Brandweerkazerne Station Maastricht Frontenpark
Sfinx complex Maastricht Lab Tapijnkazerne
Neem … Maastricht
![Page 15: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/15.jpg)
Omstandigheden bepalen herbestemming
![Page 16: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/16.jpg)
Omstandigheden bepalen herbestemming Groeiend aanbod
• 7,8 miljoen m2 kantorenleegstand • 25% bedrijven op bedrijventerreinen
staan leeg (67.500/270.000) • 3.1 miljoen m2 winkels staan leeg (=10%, wordt 18%?)
• 40.000 woningen boven winkels • 10.000 monumentale gebouwen
oftewel 2 mln m2
![Page 17: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/17.jpg)
Omstandigheden bepalen herbestemming Groeiend aanbod
• 7,8 miljoen m2 kantorenleegstand • 25% bedrijven op bedrijventerreinen
staan leeg (67.500/270.000) • 3.1 miljoen m2 winkels staan leeg (=10%, wordt 18%?)
• 40.000 woningen boven winkels • 10.000 monumentale gebouwen
oftewel 2 mln m2
& de aantallen groeien: • elke dag 1 boerderij leeg • elke week 2 kerken leeg • elke maand 1 klooster leeg plus postkantoren, defensieterreinen, ‘oude’
industrie, scholen, zorginstellingen, musea …
![Page 18: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/18.jpg)
Omstandigheden bepalen herbestemming Groeiend aanbod
• 7,8 miljoen m2 kantorenleegstand • 25% bedrijven op bedrijventerreinen
staan leeg (67.500/270.000) • 3.1 miljoen m2 winkels staan leeg (=10%, wordt 18%?)
• 40.000 woningen boven winkels • 10.000 monumentale gebouwen
oftewel 2 mln m2
& de aantallen groeien: • elke dag 1 boerderij leeg • elke week 2 kerken leeg • elke maand 1 klooster leeg plus postkantoren, defensieterreinen, ‘oude’
industrie, scholen, zorginstellingen, musea … & de Rijksoverheid stoot zelf de komende
tijd vastgoed af ter grootte van de Provincie Utrecht.
Frits van Dongen, Rijksbouwmeester, april 2012
![Page 19: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/19.jpg)
Omstandigheden bepalen herbestemming Groeiend aanbod
• 7,8 miljoen m2 kantorenleegstand • 25% bedrijven op bedrijventerreinen
staan leeg (67.500/270.000) • 3.1 miljoen m2 winkels staan leeg (=10%, wordt 18%?)
• 40.000 woningen boven winkels • 10.000 monumentale gebouwen
oftewel 2 mln m2
& de aantallen groeien: • elke dag 1 boerderij leeg • elke week 2 kerken leeg • elke maand 1 klooster leeg plus postkantoren, defensieterreinen, ‘oude’
industrie, scholen, zorginstellingen, musea … & de Rijksoverheid stoot zelf de komende
tijd vastgoed af ter grootte van de Provincie Utrecht.
Frits van Dongen, Rijksbouwmeester, april 2012
Stagnerende vraag • Kantoorfuncties verkopen slecht • Woningmarkt zit op slot (nieuwbouw op niveau van 1953)
• Sommige soorten van retail doen het minder
![Page 20: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/20.jpg)
Omstandigheden bepalen herbestemming
• afgelopen 50 jaar is de bevolking gegroeid met 8 mln; komende 50 jaar nog maar met circa 1 mln
• steden trekken mensen aan; met name hoog opgeleide vrouwen (130 vrouwen op 100 mannen); de periferie krimpt en houdt laag opgeleide mannen
Let op: demografie is structureel; ook als de economie weer aantrekt
![Page 21: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/21.jpg)
Omstandigheden bepalen herbestemming
Ø Overheden: bezuinigen, kerntaken, grondbedrijf negatief
Ø Corporaties: regelgeving vanuit Brussel beperken ontwikkelkracht, financiële problemen (oa Vestia), slechte reputatie zorgt voor aan banden leggen rol corporaties als opdrachtgever (nieuwe kabinet)
Ø Ontwikkelaars: nog slechts 1/3 aan capaciteit over, financiering bij banken is extreem moeilijk, risicomijdend en spreidend
Ø Banken: investeringsvolume van 27 miljard (2007) naar 7 miljard (2011) en 2 miljard (1e helft 2012)
![Page 22: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/22.jpg)
Omstandigheden bepalen herbestemming
![Page 23: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/23.jpg)
NL ● RESET/DE VISIE van Florida
![Page 24: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/24.jpg)
NL ● RESET/DE VISIE van Florida
• De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn symptomen van een dieperliggende verandering
• We maken (in het Westen) de overgang mee naar een nieuwe een ‘idee gedreven, creatieve, service industrie’ samenleving
• Daar hoort ook een andere ruimtelijke structuur bij stedelijke regio’s, flexibel gebruik van gebouwen, nieuwe infrastructuur/connectivity,
ander ruimte gebruik (netwerk ipv geografisch), sturing lokaal waar mogelijk • De leegstand in Nederland is kenmerkend voor de oude
economie/samenleving. • Tegelijkertijd bieden oude gebouwen flexibiliteit & onderscheidend
vermogen: ‘new ideas need old buildings’
![Page 25: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/25.jpg)
ONTWIKKELEN vóór 2008 • Uitgetekende visie • Top down planning • Grootschalig ontwikkelen • Snel & veel geld (lawinekapitaal)
• Complex; gestapelde belangen • Aanbod gestuurd • Vooraf bepaalde PPS • Overheid als ontwikkelaar • Denken vanuit groei • Vooral (sloop)/nieuwbouw • Standaard ontwikkeling
![Page 26: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/26.jpg)
ONTWIKKELEN vóór 2008 ONTWIKKELEN na 2008 • Uitgetekende visie • Top down planning • Grootschalig ontwikkelen • Snel & veel geld (lawinekapitaal)
• Complex; gestapelde belangen • Aanbod gestuurd • Vooraf bepaalde PPS • Overheid als ontwikkelaar • Denken vanuit groei • Vooral (sloop)/nieuwbouw • Standaard ontwikkeling
• Hoofdlijnenvisie; flexibele invulling • Adaptief, aangroeiend • Kleinschalig entrepeneurship • Langzame waardecreatie • Overzichtelijk houden • Vraag ontwikkelend/volgend • Coalitie zoekende samenwerking • Overheid als facilitator • Zoeken naar mogelijkheden • Meer hergebruik • Vakmanschap & maatwerk
![Page 27: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/27.jpg)
Omstandigheden bepalen herbestemming
Ook een verhaal van kansen!
![Page 28: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/28.jpg)
Behoefte aan authenticiteit
![Page 29: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/29.jpg)
Behoefte aan identiteit
![Page 30: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/30.jpg)
Behoefte aan onderscheid
![Page 31: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/31.jpg)
Kansen voor karakteristiek vastgoed = authenticiteit & identiteit & onderscheid
Lege fabrieken, kerken, boerderijen en kantoren
![Page 32: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/32.jpg)
Nieuwe markten
Het nieuwe ouder worden: in 2030 1,3 miljoen 80+ met wensen
![Page 33: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/33.jpg)
Nieuwe markten
Het nieuwe werken: in Nederland is 10% van alle werkenden ZZP
![Page 34: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/34.jpg)
Nieuwe markten
Het nieuwe zorgen: maatwerk, kwaliteit & kwantiteitsverschillen
![Page 35: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/35.jpg)
Nieuwe markten
Meer blauw & camera’s of sociale veiligheid door wonen boven winkels
![Page 36: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/36.jpg)
Nieuwe markten
Buurt neemt verantwoordelijkheid voor eigen wijk
![Page 38: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/38.jpg)
Profilering Onderscheidend zijn/city promotion
Tastbare ruimtelijke kwaliteit Schoonheid, eigenheid
Economische waarde Vastgoed, vestigingsfactor, Toerisme, waardecreatie
Ruimte voor ontwerp Inspiratie voor vernieuwing
Contact burger Draagvlak
Nieuwe woon- en werkconcepten sluit aan bij lifestyle & het nieuwe werken
Contact met de wortels Identiteit, authenticiteit
H+
Herbestemming past bij nieuwe markten Duurzaamheid
Sloop/Nieuwbouw >eco footprint
Gebiedsontwikkeling Erfgoed als katalysator
Innovatie Geen 2nd best
Behoud Cultureel erfgoed,
Vakkennis
![Page 39: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/39.jpg)
Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid
• Het Nationaal Programma Herbestemming
• Herbestemmen vóór en na 2008
• Feiten, trends & nieuwe markten
• Nieuw opdrachtgeverschap
![Page 40: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/40.jpg)
Nieuw opdrachtgeverschap Reken niet op de klassieke overheden,
ontwikkelaars en corporaties, maar wel op: zij die iets moeten … zij die kansen zien … het bevlogen individu de nieuwe collectieven adaptieve bedrijven (vaak met regionale binding)
![Page 41: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/41.jpg)
Herbestemmen is mensenwerk
![Page 42: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/42.jpg)
Aangrijpingspunten/leerpunten • Het eigen belang valt samen met een breder belang (= het waarom)
• Ga in het probleem zitten (ipv buitenaf bestuderen) & onderzoek de kracht van de locatie
• Maak echt contact met de buurt, de mogelijke gebruikers, bouw vertrouwen op
• Wees interessant voor verschillende schaalniveaus (wereld=dorp)
• Energie gaat vooraf aan geld verdienen
• Geef toeval een kans
Kortom: interactie, transactie, transformatie
![Page 43: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/43.jpg)
Het grootste struikelblok?
![Page 44: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/44.jpg)
Het grootste struikelblok? WIJZELF !
![Page 45: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/45.jpg)
Dilemma’s houden ons gevangen
• Oude gedachten Groei en vernieuwingsdrang staan centraal in instituties, systemen, instrumenten, opleidingen
• Ongeloof de markt trekt wel weer aan • Ontsnapping
nieuwbouw wordt nog gestimuleerd
• Onbekend en onbemind vermijding
• Oneerlijke concurrentie geen level playing field prisoner’s dilemma (zie Kantorentop)
![Page 46: PBL Planbureau voor de Leefomgeving | - Herbestemmen in een nieuwe werkelijkheid · 2019-09-16 · • De financiële bankencrisis, bouwcrisis & politieke crisis in EU & USA zijn](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022050110/5f481d063b482616b9351883/html5/thumbnails/46.jpg)
Maar we gaan de goeie kant uit …
Hein de Kort in het FD van 16 mei 2013