pasożytnicze zagrożenia „na wakacjach”
DESCRIPTION
Pasożytnicze zagrożenia „na wakacjach”. Cryptosporidium spp. las, pole, łąka, woda. Giardia spp. Toxocara canis , T. cati. Echinococcus multilocularis. warzywa. Giardia, Toxocara spp. Toxoplasma gondii. mięso. Trichinella spiralis. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Pasożytnicze zagrożenia „na wakacjach”
Toxocara canis, T. cati
Echinococcus multilocularis
las, pole, łąka, woda
mięsoToxoplasma gondii
Trichinella spiralis
Cryptosporidium spp.
Giardia spp.
warzywa Giardia, Toxocara spp.
Nadzorowi i rejestracji w Unii Europejskiej podlega 6 chorób inwazyjnych (spośród 44 infekcyjnych)
malaria
kryptosporydioza
toksoplazmoza
giardiaza
bąblowica
włośnica
jednojamowa
wielojamowa
Echinococcus granulosus
E. multilocularis
Choroby pasożytnicze spełniające kryteria „emerging diseases” (wg WHO/FAO):
W Polsce kryteria te spełniają:
- malaria - kryptosporidioza - bąblowica wielojamowa
- włośnica - dirofilarioza - strongyloidoza
- kryptosporidioza - inwazja Cyclospora cayetanensis - bąblowica wielojamowa - włośnica
(Knap, 2008)- toksokaroza
Co nam zagraża „na wakacjach”? choroby odkleszczowe
toksoplazmoza
bąblowica wielojamowa
włośnica
toksokaroza Kryteria zaliczenia do „zagrożeń wakacyjnych”:
- faktyczne zagrożenie
- medialne nagłośnienie (bąblowica wielojamowa)
- „coś” wiemy na ten temat
„emerging”
Choroby odkleszczowe
- borelioza (krętek - Borelia burgdorferi)
- kleszczowe zapalenie mózgu (Flaviwirus)
- babeszjoza (Babesia microti)
kleszcz pospolity - Ixodes ricinus
kleszcz łąkowy - Dermacentor reticulatus
kleszcz psi - Rhipicephalus sanguineus
Choroby odkleszczowe
- borelioza (krętek - Borelia burgdorferi)
- kleszczowe zapalenie mózgu (Flaviwirus)
- babeszjoza (Babesia microti)
drobne gryzonie - rezerwuar krętków i wirusów
zwierzyna płowa (sarny) - rezerwuar krętków
kleszcze – to wektor i rezerwuar patogenów (przenoszone transowarialnie)
imago - jaja - larwy - nimfy
Zarażenie kleszcza pospolitego (I. ricinus) krętkami Borelia burgdorferi
Pierwsze stwierdzenie - okolice Olsztyna (1993)
Gdańsk (biotopy leśne) – 6,5%-11,5%
Szczecin (biotopy leśne) – 7,3%-14,6%
Krosno, Tarnów, Zamość, Lublin – 3,6%-25,0%
Radom, Warszawa – 22,2%-23,7% (1998)
Warszawa (Las Bielański, Kabacki) - 10,7%-20,0% (2003-04)
Przypadki boreliozy w Polsce:
2006 - 6694
2007 - 7735
Kleszczowe zapalenie mózgu
Przełomowy rok 1993 - trzydziestokrotny wzrost liczby zachorowań w Polsce
250 przypadków w woj. białostockim (zapadalność 16/100.000)
Kleszcze „atakują” do wysokości 1 metra!!!
Kleszcz długo poszukuje miejsca ssania krwi – przemieszcza się
na skórze!
Kleszcze „atakują” do wysokości 1 metra!!!
Ochrona – odpowiednie ubranie
Żeby dodać sobie szyku!!!
Kapelusz na głowie?
Co nam zagraża „na wakacjach”?
choroby odkleszczowe
toksoplazmoza
bąblowica wielojamowa
włośnica
Czy kot stanowi zagrożenie toksoplazmozą dla kobiety w ciąży?
Jak można stwierdzić czy te zwierzęta nie rozsiewają oocyst Toxoplazma?
Jakie są możliwości stosowania profilaktyki?
Pytania i wątpliwości właścicieli kotów
NIE !!!
Źródłem zarażenia dla ludzi jest mięso!
Czy koty chorują na toksoplazmozę?
młode kocięta - faza jelitowa (biegunka ok. 2-3 tygodnie)
koty dorosłe - forma przewlekła: spadek masy ciała, niedokrwistość, ronienia, bezpłodność
koty w różnym wieku - w przebiegu schorzeń ze spadkiem odporności: choroby wirusowe (białaczki, FIV, FIP)
Feline Immunodeficiency Syndrome Feline Infectious Peritonitis
toksoplazmoza - inwazja oportunistyczna
Kiedy występuje rzeczywiste zagrożenie toksoplazmozą?
chore młode kocięta - biegunka w przebiegu fazy jelitowej /2-3 tygodnie/
dorosłe koty - gdy wskutek spadku odporności dochodzi do wznowienia fazy jelitowej i wydalania oocyst T. gondii
gdy nie sprzątamy kocich odchodów /czas na sporulację oocyst do formy inwazyjnej/
Wydalanie z kałem oocyst (do 20mln/dobę przez 3-21 dni)Oocysty w środowisku zewn. – 12-18
mies.
Zwyczaje kota
- czy wychodzi na dwór?
- czy poluje na gryzonie?
Kot, który nie jest siewcą oocyst nie stanowi zagrożenia dla
otoczenia!!!0,28-0,9% of cats actively shedding Toxoplasma oocysts
(Kijstra and Jongert. 2009. Toxoplasma-safe meat: close to reality. Trends in Parasitol., 25, 18-22.)
Zagrożenie
Badania kotów w kierunku toksoplazmy
ELISA – dyskusyjna zasadność/wartość badań w kierunku stwierdzenia nosicielstwa u kota Wynik pozytywny – dowód na co?
- kot zjadł surowe mięso przygotowane do smażenia
- kot polował na myszy- w przeszłości przechorował
(jest więc zdrowy!)U dorosłego, zdrowego kota nie
dochodzi do rozwoju formy jelitowej!!!
Testy serologiczne - epidemiologia inwazji u kotów
• Badania wykazują: - najwyższy odsetek kotów z IgG w młodym wieku
tj. po przechorowaniu pierwotnej inwazji- zdecydowanie wyższy odsetek u kotów wychodzących- więcej kotów seropozytywnych powyżej 5-go roku
życia
(5%-8%, 30%-60% populacji kotów jest seropozytywna)
Jak ograniczyć ryzyko zarażenia za pośrednictwem mięsa?
I. Ograniczenie zarażeń u zwierząt gospodarskich
- zapobieganie kontaktowi z kotami
- głównym źródłem inwazji dla świń są szczury i myszy - zwalczanie gryzoni
II. Zabiegi kulinarne
- mrożenie mięsa (48h)
- gotowanie
Co nam zagraża „na wakacjach”?
choroby odkleszczowe
toksoplazmoza
bąblowica wielojamowa
włośnica
ALWEOLARNA ECHINOKOKOZA
(ALVEOCOCCOSIS)
Formy larwalne lokalizują się w wątrobie
EEchinococcuschinococcus mmultilocularisultilocularis
ok. ok. 22,5,5mmmm
moneta 10 groszy
Forma larwalna w wątrobie gryzonia
Dojrzały człon zawierający jaja
Żywiciel ostateczny
Człowiek - żywiciel przypadkowy
Tasiemce w jelicie cienkim
Żywiciel pośredni - gryzoń
Jenot
68 przypadków alweokokozy
Patogeneza:
Rozrost w wątrobie (99% przypadków), rzadziej w płucach, mózgowiu i innych narządach - drobne torbiele (0,5-10mm)
Naciekowy rozrost wzdłuż naczyń krwionośnych
Niszczenie dróg żółciowych i miąższu wątroby
Brak bariery łącznotkankowej wokół torbieli (ułatwiona penetracja narządu, przerzuty)
Rozwój podobny do nowotworu!!!
Łódzkie: 500 zbadanych śr. 1,8% zaraż.
Mazowieckie: 695 zbadanych śr. 13,9% zaraż.
18.200 km2
Zarażenie lisów E. multilocularis
2006-2007
35.600 km2
29,5%
53,8%
22,2%
27,1%
9,1%
20%
10%
37,5%
20,6%
20,8%
25%
13%
woj. mazowieckie
7,6%
41,7%
badanych/zaraż %
2006/07 695/97 13,9
25%
9,1%
9,3%
4,2%
12,5%
6,6%
0
0
5,3%
6,6%
3,8%
00
0 9,5%
0
6,6%
14,3%
3,8%15,2%
Jeśli mieszkasz/przebywasz w rejonie, gdzie stwierdza się tasiemca wielojamowego u lisów (i jenotów):
- nie jedz owoców leśnych zbieranych z podłoża
- ogradzaj posesję, aby zapobiec dostępowi dzikich drapieżników
- uniemożliwiaj psom i kotom łapanie gryzoni - gdy to zaobserwujesz, skonsultuj się z lek. wet. (odrobaczanie)
- nie pij surowej wody z otwartych ujęć
- nie nęć dzikich zwierząt (lisów) na teren swojej posesji !!!
„oswajanie” młodych lisów !!!
Co nam zagraża „na wakacjach”?
choroby odkleszczowe
toksoplazmoza
bąblowica wielojamowa
włośnica
włośnica (trichinosis)
Występowanie: środowisko synantropijne (działalność człowieka)
środowisko leśne
świnie
szczury
dziki
lisy
jenoty
wilki
żywiciele: człowiek, różne gatunki ssaków
zwierzęta mięsożerne (pies, kot, lis, jenot, wilk, ryś)
zwierzęta wszystkożerne (świnia, dzik)
zwierzęta roślinożerne (królik, owca, koń)
gryzonie (szczur, mysz)
Rozwój: pełny cykl w 1 żywicielu
I. formy dorosłe
II. larwy: nowonarodzone migrujące mięśniowe
człowiek
dzik, świnia, mięsożerne
Włośnica u zwierząt w Polsce liczba przypadków
świnie T. spiralis, T. britovi (1 przyp. ) 679/125 mln (1996-2003)
dziki* T. spiralis, T. britovi (20%) 993/390.000 (1997-2004)
lisy T. britovi, T. spiralis (12%) 81/1290
konie T. spiralis, T. britovi 4 (?)
*spośród ok. 50.000 dzików strzelanych rocznie 100-150 zarażonych (0,2%-0,3%)
co cztery setny dzik stanowi zagrożenie włośnicą!!!
Istotne w epidemiologii - długotrwała żywotność larw w końskim mięsie (4 tyg. w -180C)
Zarażenie koni włośniami – skarmianie resztkami mięsnymi
Włośnica u koni
Przypadki włośnicy u ludzi w Europie i Polsce
1993 1994 1997 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
UE ? ? ? ? 67 53 48 56 270 175 761 779
PL 594 131 20 263 36 64 42 40 172 70 177 217
kwiecień 2006 - woj. wielkopolskie
42 osoby hospitalizowane, 135 leczonych ambulatoryjnie
źródło inwazji: kiełbasa z dzika z masarni!
Raport European Food Safety Authority
Zagrożenie włośnicą w Polsce
Źródło zarażenia:
- przetwory z mięsa dzika - wyroby mieszane (mięso dzika + wieprzowina)
Patogeneza: uszkodzenia wielonarządowe
Objawy: początkowo objawy alergiczne, później bóle mięśniowe
przebieg ostry
I. Faza jelitowa (do 7 dni po zarażeniu) - bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, gorączka, obrzęk powiek, obrzęk twarzy, „nastrzyknięcie spojówek”
Objawy włośnicy u ludzi:
Zarażenie dużą ilością larw: przebieg ostry - objawy zapalenia płuc, opon mózgowo-rdzeniowych,
uszkodzenie nerek, mięśnia sercowego
Choroba może być śmiertelna!!!
II. Faza mięśniowa (10 dni po zarażeniu) - bóle mięśniowe (osiedlanie się larw w tkance mięśniowej – trwa 6 tyg.)
przebieg łagodnyFaza I - bezobjawowa, Faza II - bóle mięśniowe
Profilaktyka
Świadomość!!!
Racjonalne zachowania!!!