papas, legalizimet, shpia muze

Berisha: Votë me referendum

Situata ekonomike

Tendenca e shqiptarëve drejt shtëpive të vogla»2

miSioni i fundit antikomuniSt

Alush Lleshanaku, nga mësues në mision si parashutist»8

E hënë28 janar 2013Viti iX, Nr. 2882TeL: 04 2 233 991FAx: 04 2 233 998Çmimi: 30 lekë • € 1.5 gazetametropol.com

PensionetLlogaritja për ish-kooperativistët dhepunonjësve të ndërmarjes së naftës

»4

i grAbisin 25 miLionëPasi e plagosën, vdes nëspital nga ataku kambisti

Po kthehej nga zyra e këmbimit. E qëllojnë me armë pranë zonës së plazhit. 10 mijë euro kush tregon

skema u Përdor në

deBatin Për heqjen

e imuniteteVe

kthehen në komisionin

e LigjeVe diskutimi

mBi administratën

Pas BLLokimit të

drafteVe në kuVend

ofrohet zgjidhja e re

»7

enti i BaneSave

Familjet që duhet të lënë shtëpitëdhe ish-pronarët që do t’i rimarrin

dossier/ 1990

Pas trazirave në rumani, ramiz Aliamobilizon ushtrinë në shqipëri

»6

»18-19

Tabelat e plota për të gjithë qarqet e vendit kur banesat janë dhënë me qira simbolike para vitit 1991

Rastet kur një punonjës ka qenë i dënuar gjatë viteve të diktaturës. Mosha dhe vitet e punës për të dy kategoritë

tre Ligjet

Nën monitorim dhe votuesit e LSI. Opozita nis evidentimin konkret të emigrantëve dhe partisë që ata mbështetin

Nën sitë ata që s’ishin në listë dhe zgjedhësit që votuan PD

mAnuALi i PosAÇëm i Ps

»5

el Dorado, e vërtetaprapa legjendës Lista e re e rezervistëve

që përfitojnë pensionin suplementar

Ish-ushtarakët

»4

»13-17

»3

• Kriza teknike e demokracisë, protestat dhe financat• Aushvic, fundi i tmerrit. Rrëfimet e të mbijetuarve• Në origjinë të luftës, Algjeria, Mali dhe Gaddafibote & histori

nga arian Starova

Një mandat i tretë për të djathtënnga ergyS mërtiri

Licenca për intelektualë

»10

»11

opinion

02 E hënë 28 janar 2013 •

« ekonomi

Agjentët e Pasurive të Paluajtshme thek-sojnë se Shqipëria mbetet një vend shumë interesant për sa kohë që çmimet janë shumë më të lira se në shtetet e tjera fqinje. Kjo ndodh për shkak se investimet e huaja në Shqipëri që do të përdoren për qëllime të biznesit, kanë ardhur në rritje kryesisht nga inves-titorët grekë, ital-ianë apo edhe vende të tjera, veçanërisht nga Evropa Perëndi-more. Interesi i tyre është më i madh në autostradën Tiranë-Durrës. Kjo është edhe zona që ka një kërkesë të konsider-ueshme për të marrë me qira. Çmimet variojnë nga 0,5-1,5 euro për m2.

inve

stim

et

Me kryerjen dhe miratimin e planeve urbanistike në Shqipëri, priten dallime të mëdha në aspektin e vlerës së tokës brenda këtyre zonave. Por nuk do të jetë një rënie e vlerave të tokës jashtë fushave, të cilat mund të ofrojnë mjedis për ndërtimet ligjore, përkundrazi do të ketë një rritje dhe stabilizim të vlerave brenda këtyre zonave. Në pritje të miratimit të planit të ri urbanistik të Tiranës dhe nisjes së dhënies së dlejeve të ndërtimit, gjatë këtyre muajve duket se edhe investitorët kanë ndryshuar ori-entimet e tyre duke pritur një stabilizim të tregut të pasurive.

Pla

net

Për më shumë se 2 vjet situata e tregut të shitjes me pakicë ka qenë e qëndrueshme. Shumë shitës ndërkom-bëtarë kanë hyrë në treg si dhe janë ndërtuar shumë qen-dra tregtare. Por me krizën botërore situ-ata ndryshoi edhe në Shqipëri. Efektet e saj, kryesisht në Ev-ropë dhe Ballkan, dhe në veçanti në Itali dhe Greqi, dy vendet kryesore, të cilat kanë qenë një burim i fortë për tregun shqiptar në përgjithësi, kërkesa për lokalet e shitjes me pakicë ka rënë. Një pjesë e qendrave tregtare raportojnë vështirësi financiare, por zyrtarisht vetëm “Praktiker” është mbyllur.

Shit

jet

me

paki

cë

Banesat 2+1 më të kërkuarat nga Blerësit gjatë 2012

Tendenca e shqiptarëve drejtshtëpive të vogla e atyre me qira

analiza

Tregu i pasurive,te komplekset turistike

Tregu i tokës në Shqipëri është zhvilluar gjatë viteve për shkak të interesit të blerësve në zonat më të mëdha, kryesisht për ndërtimin e kom-plekseve turistike. Megjithatë, shitjet gjatë gjysmës së parë të 2012 kanë rënë. Si pasojë e mungesës së studimeve urbane dhe indiferencës ndaj ndërtimeve të paligjshme, ka pasur një rritje artificiale të çmimeve të tokës në zonat turistike të vendit. Kërkesat për blerje të tokës bujqësore janë shtuar dhe çmimet ndryshojnë nga 15-200 euro për metër katrorë në varësi të vendndod-hjes apo edhe lidhjes që kjo tokë ka me rrugët kryesore. Toka industriale është mjaft e kërkuar gjithashtu me çmime që ndryshojnë nga 30-250 euro për metër katrorë në varësi të venndodhjes dhe lidhjes me rrugët kryesore. Çmimet më të larta janë vërejtur në afërsi të bregdetit dhe në anën e autostradave kombëtare. Sipas vrojtimit blerësit e huaj të pasurive të patundshme, janë fokusuar në blerjen e aparta-menteve në bregdet. Por vihet re se ata kanë reduktuar kërkesën e tyre gjatë kësaj periudhe të vitit krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Ndryshimet e ardhshme në aspektet ligjore mund të sjellin ndikim të madh në tregun e tokës.

Brikena Dervishaj

Blerja e një shtëpie banimi të mesme prej 2 dhomash dhe një kuzhinë, si një

ndër më të kërkuarat në tregun shqiptar gjatë vitit 2012. Kështu e ka konsideruar në një studim të tregut Danos, International Property, Consultants and Valu-ers. Megjithatë, në këtë raport kjo e fundit vë në dukje faktin se kërkesa për blerjen e një shtëpie banimi ka ardhur në rënie, si dhe është në rritje kërkesa për mar-rjen e një shtëpie me qira.

Shqyrtimi i kushteveSi rezultat i kushteve aktuale

të tregut, masat që duhen vënë në dispozicion për rregullimin e tregut do të jepnin efektet e duhura dhe në këtë drejtim do të vihej re më shumë edhe një nx-itje e tregut në fjalë. Po të bëhet një krahasim me kërkesat e llo-jeve të ndryshme të shtëpive të banimit vihet re se në gjysmën e parë të vitit 2012, apartamentet e vogla janë parë si më të nevo-jshme për individët. Kështu, kërkesa për apartamente të vogla (1 dhomë gjumi+1 kuzhi-në) është rritur. Rritje gjatë kësaj periudhe ka pësuar edhe kërke-sa për apartamente të mesme (2 dhoma gjumi + 1 dhome ndenje). Biles në raportin e saj Danos, International Property Consultants and Valuers thek-son se kjo lloj shtëpie banimi mbetet ndër më të kërkuarat në treg për t’u blerë. Ndërsa kërke-sa për apartamente të mëdha (3 +1 dhoma gjumi dhomen e ndjenjes) ka rënë. Raporti vëren se gjysma e parë e vitit të kaluar është karakterizuar nga një rri-tje e lehtë e kërkesës me qira në krahasim me gjysmën e parë të vitit 2011. Në këtë drejtim,

kërkesën në rritje për marrjen e një shtëpie me qira, ekspertët e konsiderojnë se një investim në terma afatgjatë.

Blerja e shtëpiveKërkesa për blerjen e

shtëpive ka pësuar një rënie gjatë vitit të kaluar. Arsyja krye-sore ka të bëjë me hendekun mes blerësit që ka si synim uljen e çmimit dhe pronarit që dëshi-ron të mbajë çmimin e lartë të

pronës së tij. Një faktor tjetër që ka ndikuar në këtë kërkesë të ngadaltë kanë qenë edhe dërge-sat e ulta të emigrantëve që je-tojnë jashtë. Efektin më të madh në këtë drejtim e kanë dhënë efektet e krizës globale. Njerëzit që jetojnë jashtë vendit duke pas-ur familjet e tyre në Shqipëri, kanë preferuar që paratë t’i investojnë në shtëpinë e tyre të origjinës. Shumica e këtyre investimeve kanë qenë në apartamente.

TurizimiRaporti thekson se Ministria e Turizmit ka një projekt afatgjatë përgjatë 2013-2015 në drejtim të fushës së turizmit në Shqipëri. Projekti në fjalë është në fazën e parë të studimit në rang kombëtar. Strategjia e qeverisë përgjatë vitit 2013 synon të mbajë të ulura shpenzimet, duke qenë tërësisht në përputhje me kushtet e tregjeve financiare. Një masë e tillë synon të ketë nën kontroll ruajtjen e portofolit të borxhit publik nga çdo lloj rreziku të mundshëm.

sot mbledhja e ere-s

Cez, strukturae administrimittë përkohshëm

ERE do të miratojë sot strukturën e re që do të ketë “CEZ Shpërndarje” nën administrimin e përkohshëm shtetëror. Sipas njoftimit zyrtar, vendimmarrja do të merret në zbatim të ligjit “Për Sektorin e Energjisë Elektrike”, si dhe rregul-lores për Organizimin dhe Funksionimin e Brendshëm të ERE-s. Por në lidhje me gjendjen fi-nanciare të kompanisë apo dokumentacionin përkatës, administratori i ri i “CEZ Shpërndarjes”, Sahit Dolla-pi, nuk ka asnjë informacion të saktë, pasi çekët nuk kanë bërë asnjë raportim. Dy ditë më parë zoti Dollapi deklaroi se “I kam drejtuar zyrtarisht një shkresë për të na paraqitur të gjitha të dhënat zyrtare me nivelin e arkëtimeve, nivelin e humbjeve dhe treguesit e tjerë ekono-mike”, – tha ai. Bordi i Komisionerëve të ERE-s do të marrë vendim sot për fillim procedurash për 4 kërkesa për licencim në aktivitetin e tregtimit të energjisë, dy kërkesa për licencim në aktivitetin e furnizuesit të energjisë, si dhe dy kërkesa për prodhues të energjisë.

rëndësia strategjike

TaP, pakt gjatë forumit në Davos

Ministrat e lartë të Gre-qisë, Italisë dhe Zvicrës kanë konfirmuar interesin e vendeve të tyre për projektin TAP në Forumin Ekonomik të Davosit. Të pranishëm kanë qenë edhe administratorët e aksionerëve të TAP, SO-CAR, E. ON Ruhrgas dhe Axpo. “Diskutuam përpa-rimin e jashtëzakonshëm që ka bërë TAP në muajt e fundit, duke përfshirë marrëveshjen me qever-inë shqiptare më 18 janar”, - shprehet drejtori i TAP, Tungland. Ai është shprehur se firmosja e marrëveshjes ndihmon Shqipërinë në arritjen e synimeve strategjike në lidhje me energjinë. TAP të ofrojë mbështetje teknike dhe ekspertizë për zhvillimin e tregut të gazit në Shqipëri. Klaus Schäfer i Ruhrgas, thotë se mbështetja e vendeve pritëse e ka vënë TAP tani në një pozitë të fortë për të fituar në qershor 2013. Presidenti i Socar, Rovnag Abdu-layev vlerëson qeveritë pritëse të tre vendeve për angazhimin e tyre për të bërë TAP një realitet.

VenDimi

03• E hënë 28 janar 2013

»PoliTikë

thirrja e republikanit

Politika drejt interesave të integrimit

“Politika shqiptare duhet të orientohet drejt integrimit europian, që është e ardhmja e popul-lit shqiptar”, - kështu ka deklaruar nga qyteti i Fushë-Krujës kreu i Partisë Republikane Fatmir Mediu gjatë një takimi me anëtarë, simpatizantë dhe kryesinë e kësaj force poli-tike. “Ky 100-vjetor duhet të kthehet në një moment të thellë reflektimi, politik, shoqëror e kombëtar. Reflektim politik për të kuptuar përgjegjësitë tona kombëtare, për të kuptuar se jemi zgjedhur për t’u shërbyer njerëzve të thjeshtë, banorëve të Fushë-Krujës e gjithë Shqipërisë. Të dëgjojmë me vëmendje zërin e tyre, problemet që ata kanë. Politika nuk është të kontrollosh, të dominosh, por t’i japësh mundësi çdo individi, çdo qytetari të thjeshtë për të ndërtuar të ardhmen e familjes së tij, për të bashkëpunuar për të nderuar të ardhmen e kom-bit shqiptar. Duhet të kemi vizon të qartë se perspek-tiva europiane është rruga e vetme që i jep vlerë jetës së çdo shqiptari”, - tha kreu i Partisë Republikane.

FrD, degë në athinë

“emigrant jo jashtë vëmendjes”

Fryma e Re Demokra-tike hap degën e saj në Athinë. I pritur nga disa qindra emigrantë, kreu u kësaj force politike, Bamir Topi, shpalosi atë që e quan “platformën prezantuese të FRD-së në emigracion”. Ai i njohu emigrantët me qëndrimet e kësaj partie për një sërë çështjesh që shqetësojnë politikën shqiptare dhe emigrantët. Ai tha se qeveria dështoi me strategjinë e saj për emigracionin. Sipas Topit, disa njerëz të varfër në Shqipëri dështuan në çështjet e emigracionit. Edhe pse fillimisht ishte menduar krijimi i një ministrie të posaçme për emigracionin, asgjë nuk u bë në këtë drejtim. Ish-presidenti premtoi politika të posaçme për emigrantët, nëse kjo parti fiton zgjedhjet e ardhshme e u zotua të krijojë kushtet për punësimin e fëmijëve të emigrantëve që studiojnë jashtë shtetit. Në vazh-dim Topi bashkëbisedoi me emigrantët dhe iu përgjigj pyetjeve lidhur me strategjinë e kësaj partie në zgjedhjet e ardhshme dhe politikat e saj për ekonominë, emigracionin, arsimin etj.

meDiu

referendumi për heqjen e imunitetit

kërkesa e parë për referendum në gushtin e vitit 2012

Kërkesën për referendum Berisha e bëri edhe në muajin gusht, kur palët politike ishin në ethet e heqjes së imunitetit. Bllokimi i konsensusit nga ana e opozitës bëri që Kryeministri të deklaronte në mbledhje qeverie se do të organizonte një refer-endum për heqjen e imuniteteve, në mënyrë që populli të vendoste se çfarë duhej bërë. “Në emër të barazisë së qytetarëve para ligjit mazhoranca vendosi t’u drejtohet qytetarëve shqiptarë për referendum popullor për imunitetet”, - deklaroi shefi i kabineti qeveritar. Berisha e

argumentoi vendimin e tij me faktin që opozita ka refuzuar votimin e heqjes së imunitetit për zyrtarët e lartë dhe se rruga parlamentare, që kërkon mazho-rancë absolute për ndryshimin e Kushtetutës, është e mbyllur tashmë. Sipas Berishës, mazho-ranca e tij e ka kërkuar gjithmonë heqjen e imunitetit. Berisha nuk foli për disa raste nga mazho-ranca e tij, ku imuniteti ligjor u përdor në gjykatë për të ndaluar përndjekjen për vepra penale të korrupsionit. Në atë kohë shefi i qeverisë deklaroi se Kushtetuta i lejon mazhorancës të kërkojë ref-

erendum. Kryeministri në mbled-hjen e qeverisë në muajin gusht tha se ishte i ndërgjegjshëm se heqja e imunitetit nuk mjafton për të luftuar korrupsionin. “Kor-rupsioni ka ekzistuar gjithmonë”, - deklaroi ai. Pas kërkesës së Kryeministrit për referendum palët politike gjetën gjuhën e përbashkët dhe miratuan kufizi-min e imunitetit për pushtetarët e lartë dhe deputetët.

rikthehet taktika e reFerenDumit, “tri ligjet” Drejt rrugës së “imuniteteve”

miratimi i tri ligjeve, Berisha në referendumKryeministri kërkon votën e popullit për të dalë në vendimmarrje

ervin koçi

miratimi i tri ligjeve të mbetura për të plotësuar kushtet për të marrë sta-

tusin e vendit kandidat po shkon drejt referendumit. Nëpërmjet një statusi të publikuar në faqen e tij në rrjetin social “Facebook” Kryeministri Berisha deklaroi se çështja e bllokimit të miratimit të ligjeve duhet të marrë një zgjidhje dhe këtë duhet ta japë populli. Nëpërmjet faqes së tij në “Facebook” Berisha ka ftuar fansat e tij t’i japin një mendim për të miratuar apo jo me refer-endum tri ligjet për integrimin e vendit në BE. Kreu i qever-isë nuk la pa akuzuar kreun e opozitës Edi Rama, duke e qua-jtur atë njeriun që ka shkaktuar bllokimin e statusit të vendit kandidat për në Bashkimin Eu-ropian. “Sot po ju drejtohem për të kërkuar mendimin tuaj për një vendim jetik për çdonjërin prej nesh, fëmijët tanë, të sot-men dhe të ardhmen tonë eu-ropiane. Ky vendim është mira-timi me referendum i tri ligjeve që kërkohen për marrjen e sta-tusit të vendit kandidat për anëtarë të BE nga Shqipëria. Në tërë historinë e integrimit europian të vendeve ish-ko-muniste klikat e përmbysura apo pinjollët e tyre nuk kanë bllokuar në parlament ligjet dhe reformat e kërkuara për integrimin e vendeve të tyre në BE, siç ka bllokuar, pa as-një shkak ligjor apo argument logjik, por thjesht për interesa personale, z.Edi Rama votimin e tri ligjeve në parlamentin tonë”, - shkruan kreu i qeverisë. Berisha e vlerëson kërkesën e tij për referendum të domo-sdoshme, pasi Shqipëria duke marrë statusin e vendit kandi-dat do të mund të përfitojë më shumë investime nga vendet e BE-së. krahas kësaj Kryemi-nistri rreshton edhe favore që marrin të papunët, të cilët do të kenë mundësi të kërkojnë punë në vendet e BE-së, por edhe duke u hapur vende të reja punësimi nga investimet e reja që mund të kryhen në vend. Berisha e konsideron je-tike miratimin sa më parë të tri ligjeve, pasi ka bindjen se do të dalë fitimtar në zgjedhje dhe i druhet një përsëritjeje të situ-atës së krijuar pas zgjedhjeve të përgjithshme të viti 2009. “Duke zhbllokuar me votën e qytetarëve statusin e vendit kandidat për Shqipërinë ne sig-urojmë qindra e qindra milionë euro investime direkte nga Komisioni Europian dhe sektori privat i BE-së, si dhe dhjetëra mijë vende të reja pune për të papunët tanë, mijëra e mijëra bursa dhe të drejta studimi në vendet anëtare të BE-së për të rinjtë tanë. Pas zgjedhjeve të qershorit 2013 është tashmë e sigurt se z. Rama për mbijetesë politike do të përsërisë Ramën e vjeshtës 2009, prandaj men-doj se për statusin e vendit kandidat duhet të flasin me

votën e tyre në një referendum qytetarët shqiptarë. Unë do ta vlerësoja shumë mendimin tuaj për këtë çështje”, - përfun-don mesazhi i tij.

“Ligjet”Kjo kërkesë e Berishën vjen

një ditë pasi në kalendarin e punimeve të Komisionit të Ligje-ve është vendosur në rend ditë ligji për nëpunësin civil. Gjatë miratimit të kalendarit të puni-meve të këtij Komisionit de-

putetët e opozitës u shprehën se ishte hera e parë që këto tri ligje futen në programin e pun-imeve të Kuvendit, por gjithse-si vijuan me bindjen e tyre për të mos i miratuar pa marrë më parë përgjigje çështja e qarkut të Fierit. Por lëvizja e fundit e Kryeministrit, që ka kërkuar referendum, mund t’i detyrojë ata që të zbuten në qëndrimin e tyre dhe të japin konsensusin për ligjin e nëpunësit civil. Këtë taktik Kryeministri Berisha e ka

përdorur edhe kur ishin ethet e heqjes së imunitetit të de-putetëve. Edhe në atë kohë opozita nuk dha konsensu-sin e saj, por pas deklarimit të Kryeministrit se do të shkonte në referendum për të parë vullnetin e popul-lit palët gjetën në njëfarë mënyrë gjuhën e mirëkuptimit. Konsensus ndërmjet palëve u gjet edhe për shkak të ndë-rhyrjeve të trojkës së ambasa-dorëve në Tiranë.

Reforma parlamen-tare është një ndër tri ligjet që duhet miratuar për ti hapur dritën jeshile Sh-qipërisë për marrjen e statusit kandi-dat në Bashkimin Europian. Reforma parlamentare konsis-ton në përcaktimin e rregullores së parla-mentit ku përcakto-het minutazhi për të folur për deputetët, kryetarët dhe kryem-inistri. Gjithashtu kjo rregullore përcakton edhe format e votimit të deputetëve për çështje të caktuara, kur ai duhet të jetë i fshehtë dhe kur duhet të jetë i hapur, pika këto që nuk kanë gje-tur konsensus palët.

Ref

orm

a pa

rlam

enta

re

Statusi i nëpunësit civil është ligji i tret që duhet të mirato-het në mënyrë që të plotësohen kushtet e Bashkimi Europina për të marrë statusin e vendit kandidat. Ky ligj përcakton mënyrës se si do të punësohen personat në administratën shtetërore. Sipas ligjit, punësimi i një personi në admin-istratën publike nuk mund të bëhet për një kohë më të gjatë se tre muaj me kontratë. Menjëherë pas kësaj duhet të kryhet plotësimi i vendit bosh duke i dhënë punonjësit të e përzgjedhur statusin e nëpunësit civil.

ligj

i i n

ënpu

nësi

t ci

vil

Drafti i hartuar për miratimin e ligjit për gjykatën e lartë konsiston në mënyrë e zgjedhjes së trupës së gjyqtarëve të gjykatës së lartë. Nga ky ligj parashikohet që gjyqtarit që i mbaron mandati t’i garantohet i njëjti vend pune që ka pasur më parë. Pra duhet të ketë një garanci për gjyqtarin kur i mbaron mandati. Gjithashtu duhet të përcaktohet edhe natyra e çështjeve që mund të shkojë për shqyrtim në Gjykatën e Lartë krahas kësaj ligji parashikon se caktimi i gjyqtarëve në kolegje të bëhet nga kryetari i Gjykatës së Lartë.

ligj

i i G

jyka

tës

së l

artë


«SoCiale

iSSH në faqen e saj zyr-tare ka dhënë sqarime mbi zgjidhjen e problemit

mbi llogaritjen e pension-eve të ish-punonjësve të kooperativave, të cilët kanë qenë dhe të dënuar politik. Gjithashtu pas pyetjeve të ish-punonjësve të naftës është dhënë sqarimi dhe mbi këto raste.

Jam një qytetar i datëlindjes 22.03.1947. aktualisht jam në pension pleqërie. në dokumenta-cionin e paraqitur për cak-timin e pensionit, përveç periudhës së punës në ish-kooperativë bujqësore për vitet 1967–1990 (gjithsej nga realizimi i normës vjetore 21 vjet punë), si dhe 8 vjet në marrëd-hënie me shtetin (pas vitit 1995). kam paraqitur edhe vërtetimin e vuajtjes së dënimit me internim për motive politike për periud-hën 1984–1990 (6 vjet). Pensioni më është caktuar pension i pjesshëm koo-perative. meqenëse nuk jam i bindur për mënyrën e caktimit të pensionit, ju lutem më sqaroni rreth kësaj çështjeje?

Përgjigje. Sipas datëlindjes suaj, 22.03.1947, u ka lindur e drejta për të përfituar pension pleqërie në datën 22.03.2012. Për të përfitu-ar pension të plotë pleqërie mbështetur në nenin 92 dhe 31 të ligjit duhet të kishit 35 vjet pune. Neni 96 i ligjit nr. 7703, datë 11.05.1993 “Për sigurimet shoqërore në Republikën e Shqipërisë” ka parashikuar që personat që krahas pe-riudhës së sigurimit në ish-kooperativat bujqësore kanë

emeR aTeSia mBiemeR

Abdulla Ramadan Reci

Adem Xhavair Avdo

Agim Zija Gozhita

Agush Sulejman Sadikaj

Ali Sadik Ferati

Alush Hysen Abazi

Alush Ismail Merkaj

Avdi Sadik Ismaili

Banush Hasan Ramaj

Barjam Harun Aliaj

Bashkim Petref Kondi

Brahim Xhebro Xhebraj

Bujar Dino Osmani

Edmond Sotir Polena

Fadil Ismail Hasanaga

Fatmir Ahmet Bregu

Fejzo Musa Lalaj

Femi Ferik Leka

Fiqiri Hajdar Shima

Gani Ali Kasa

Gezim Zoto Zotaj

Gjergj Andon Davidhi

Gjergj Frrtok Mandreca

Hasan Xhelo Zaimi

Hekuran Islam Lushi

Ibrahim Ahmet Spahija

Ilia Anastas File

Ismail Myftar Maliqi

Jaja Aredin Nazaj

Jovan Palo Themeli

Kastriot Rushit Bashi

Kostaq Nasi Riza

Krati Koli Qosja

Kristaq Minella Savo

Kristaq Toli Dhamo

Kujtim Osmen Bazaj

Kujtim Qerim Shehi

Lazer Gjok Smaci

Lefter Isak Berhani

Lefter Jaup Zahoaliaj

Lefter Kristaq Thanasi

Lidije Avni Ibro

Llazi Anastas Thaka

Lush Ded Hasvata

Mehmet Teme Rapaj

Met Hajdar Shabani

Mihallaq Gaqi Shyti

Mirjana Nexhid Daiu

Krahas përfitimeve të parakohshme organet e sigurimeve shoqërore kanë detajuar edhe llogaritjet për pensionet e pleqërisë si dhe ato familjare me të cilat do të trajtohen ish-ushtarakët. Gjatë javës që lamë pas ka përfunduar procesi i llogaritjes për caktimin e masës së pensionit që u takon në bazë të ligjit rreth 97 aplikuesve të rinj të kësaj shtrese. Bashkëngjitur shkrimit do të gjeni të plotë listën e pensioneve të lidhura për përfituesit e rretheve Lezhë, Shkodër, Sarandë, Korçë e Be-rat. Sipas ekspertëve të sigurimeve shoqërore, caktimi i pensioneve për këtë kategori është bërë menjëherë sapo organet përgjegjëse kanë depozituar të dhënat e kërkuara mbi vjetërsinë

e punës si dhe pagën referuese që do të për-doret gjatë përllogaritjeve për të gjitha shtresat që përfshin kjo skemë. Procedurat për lidhjen e pensioneve do të vijojnë edhe gjatë javëve në vijim, pasi gjithsej janë rreth 22 mijë aplikues, për të cilët do të operohet me rillogaritjen e pensioneve sipas përcaktimeve ligjore të klasi-fikuarave ndryshimet ligjore përkatëse. Lidhur me procesin e llogaritjes së përfitimeve organet e sigurimeve shoqërore bëjnë me dije se po vijon normalisht. Sipas tyre, menjëherë sapo ministritë e linjës sjellin të dhënat e kërkuara për secilin aplikues brenda 48 orëve nga marrja e këtyre të dhënave sigurimet llogaritin masën e pensionit që i takon secilit.

lista e 97 ish-ushtarakëve që kanë përfituar pensionet e parakohshme dhe të pleqërisë

Muharem Isuf Mulgeci

Muharrem Rushit Dede

Mustafa Ali Manreka

Mystehak Kamber Fejzo

Myzafer Alim Dauti

Nasho Sterjo Millo

Ndricim Muhamet Rusi

Ndricim Nuri Liti

Ndue Preng Perndoka

Odhise Leonidha Mero

Pajtim Astrit Beshtika

Pelivan Cerciz Manga

Petrit Hamid Deda

Petrit Nevrus Dilaveri

Piro Luan Bejko

Pranvera Hasan Hoxhaj

Qamil Ali Zeqo

Qemql Neki Muka

Rafail Pandi Zhurka

Rifat Istref Hepaj

Rustem Sejat Mollaymeri

Sabri Islam Dushku

Sadik Medin Shyti

Sali Qemal Likaj

Sami Ramazan Muca

Selfo Asllan Kuka

Selim Halil Metra

Serjan Skendo Cacaj

Setali Tahir Kapo

Shaqir Mustafa Ruda

Shemedin Harun Goxhaj

Shyqyri Petrit Duka

Shyqyri Riza Shehu

Skender Riza Llapushi

Sokol Muhamer Dervishi

Stavri Lame Gjoka

Sulejman Rapo Dushku

Tahir Bajram Dumi

Theodhori Jorgji Prifti

Thoma Miti Konimi

Thoma Miti Stefani

Tom Pjeter Lleshi

Vero Sefer Veliaj

Verzileta Muharem Zyla

Vjollca Riza Narazani

Xhemal Rexhep Hasanaj

Xhemal Selman Korriku

Xhevdet Zenel Delishaj

issh: ProceDurat Për Punonjësit e shtetit të Para vitit 1991

llogaritja e pensioneve të kooperativave dhe të

punonjësve të naftësdhe jo më pak se gjysmën e periudhës së sigurimit që kërkohet në vitin përkatës sipas nenit 92 të këtij ligji, në marrëdhënie pune me shtetin, përfitojnë pension pleqërie sipas dispozitave të këtij ligji. Sipas ligjit nr. 7514, datë 30.09.1991 “Për pafajësinë, amnistinë dhe rehabilitimin e ish-të dënu-arve dhe të përndjekurve politikë”, periudha e vua-jtjes së dënimit me internim për motive politike njihet si periudhë pune në mar-rëdhënie me shtetin. Pra, gjithsej ju llogariten 29 vjet punë, nga të cilët 14 vjet punë në marrëdhënie me shtetin, ndërsa pjesa tjetër, 15 vjet punë në ish-kooper-ativë bujqësore. Meqenëse sipas përcaktimit të bërë në nenin 96 të ligjit nr. 7703, datë 11.05.1993 “Për sigurimet shoqërore në Re-publikën e Shqipërisë” nuk kaloni periudhën e sigurimit prej 17 vjet e 6 muaj të nevojshme për të përfituar pension pleqërie nga puna në marrëdhënie me shtetin, pensioni ju është caktuar pension i pjesshëm pleqërie nga puna në ish-koopera-tivë bujqësore. Llogaritja e pensionit të pjesshëm të pleqërisë është bërë në raport me periudhën e përgjithshme të sigurimit prej 29 vjetësh nga 35 që kërkohen për pension të plotë pleqërie.

Jam një qytetar që kam punuar në ndërmarrjet e shpimit të puseve të naf-tës. i përkas datëlindjes 25.11.1948. Dua të di se kur më lind e drejta e përfitimit të pensionit të pleqërisë?

Përgjigje. Puna e kryer

nga ju në ndërmarrjet e shpimit të puseve të naftës është klasifikuar në punë të kategorisë së dytë, sipas VKM-së nr. 526, datë 20.12.1958 “Për ndarjen e punëve në kategori për efekt pensioni”. Në nenin 92 të ligjit nr. 7703, datë 11.05.1993 “Për sigurimet shoqërore në Republikën e Shqipërisë” është para-shikuar zgjatja graduale e moshës dhe periudhës së sigurimit për personat e siguruar sipas kategorive të punës deri në plotësimin e moshës dhe periudhës së sigurimit të përcaktuara në nenin 31 të ligjit, i cili ka parashikuar dhënien e pen-sionit të plotë të pleqërisë në moshën 65 vjeç për bur-rat dhe 60 vjeç për gratë, pavarësisht nga puna që kanë kryer. Kështu, referuar ditëlindjes suaj, ju mbushni moshën për të përfituar pension të plotë pleqërie në kushtet e kategorisë së dytë në datën 25.05.2013 (64 vjeç e 6 muaj). Sqaro-jmë se për të përfituar pension pleqërie në kushtet e kategorisë së dytë duhet që përveç moshës duhet të keni plotësuar periudhën e sigurimit prej 35 vjetësh nga të cilët ¾ (26 vjet e 3 muaj) të jenë punë të kat-egorisë së dytë.

Për përcaktimin e saktë lidhur me faktin nëse plotësoni kushtet për të përfituar pension pleqërie në kushtet e kategorisë së dytë si bazë shërben libreza e punës, në të cilën janë të pasqyruara të gjitha peri-udhat dhe llojet e punës, që verifikohen në dokumentet e origjinës, si regjistrat themeltarë, borderotë etj.


»PoliTikë

konferencë pas vizitës në Departamentin e shtetit

Biberaj: Jo skenarë për manipulimin e zgjedhjeve

“Departamenti Amerikan i Shtetit është i shqetësuar për situatën parazgjedhore në vend”, - ky ishte mesazhi i sjell nga Amerika nga ënkryetari i Frymës së Re Demokratike Aleksandër Biberaj. Në një konferencë për shtyp mesditën e djeshme Biberaj shprehu shqetësimin e thellë të partisë që përfaqëson për parregullsitë e mundshme në zgjedhjet e 23 qershorit dhe për “nacionalizmin e verbër” që po përdor mazhoranca e Kryeministrit Berisha. “ Zgjedhjet e 23 qershorit duhet të jenë të lira dhe të ndershme. Part-neret amerikanë deklaruan se do të ndjekin zhvillimet në Shqipëri. I bëj thirrje mazhorancës të heqë dorë nga skenarët për grabitjen

e zgjedhjeve”, - deklaroi Bib-eraj. Për sa i përket retorikës nacionaliste, ai vlerësoi se gjatë historisë sonë kemi vuajtur nga nacionalizmi: “Retorikat e Kryeministrit dëmtojnë rëndë interesat e vendit. Ato kanë si qëllim të vetëm largimin e vëmendjes së publikut nga problemet reale të vendit”, - tha Biberaj. Në konferencën për shtyp nënkryetari i FRD-së falën-deroi presidentin Obama për ftesën personale për pjesëmarrjen në ceremoninë e betimit më 21 janar. Këto deklarata Biberiaj i kishte bërë edhe më parë gjatë periudhës që ai qëndroi në SHBA për të ndjekur betimin e presidentit Obama, por dje ai i bëri publike të gjitha takimet me udhëheqësit amerikanë.

republika e shqiperiseagjencia e Zhvillimit të Zonave Malore

Nr i kontrates: MaDa/MMp/CË-impl/rr Trene-Melan /2013/ Financuesi(t): iFaD, qsh

1. Republika e Shqipërisë ka marrë kredi nga Fondi Ndërkombëtar për Zhvillimin e Bujqësisë (IFAD) për të mbuluar kosto të programit për Programin Malet Drejt Tregut (MMP) dhe synon të përdorë pjesë të fondeve për të mbuluar pagesa të ligjshme në kontratën për:

emertimi i punimeve Civile: rehabilitimi i rrugës rurale në fshatin Trenë, komuna Melan, Diber

Numri i kontrates: MaDa/MMp/CË-impl/rr Trenë-Melan /2013/

2. Në këtë kontekst, Agjensia e Zhvillimit të Zonave Malore bën ftesë për oferta të mbyllura për ekzekutimin e punimeve civile të përmendura më sipër.

3. Paketa e plotë e Dokumentacionit të Tenderit mund të merret në zyrat e Agjensisë së Zhvillimit të Zonave Malore, rruga “shinasi Dishnica”, Nr. 100 (pranë selvisë) Tiranë, pas paraqitjes së një kërkese me shkrim dhe pagesës së pakthyeshme prej 1,500 (një mijë e pesëqind) Lekë në Bankën Kombëtare Tregtare në numrin e llogarisë 403288094 dhe pas dorëzimit të mandatit të pagesës në zyrën e Prokurimeve. Ofertuesit e interesuar mund të marrin informacion të mëtejshëm në të njëjtën adresë.

4. Për të marrë informacion për këtë punim dhe kushtet lokale, ofertuesit inkurajohen të marrin pjesë në një takim që zhvillohet para ditës së tenderit përpara dorëzimit të ofertave siç është specifikuar në Letrën e të Dhënave. Marrja pjesë në këtë takim nuk është e detyrueshme.

5. Ofertat do të jenë të vlefshme për një periudhë 90 ditore nga dita e hapjes së Ofertës dhe duhet të dorëzohen tek Agjensia e Zhvillimit të Zonave Malore, rruga “shinasi Dishnica”, Nr. 100 (pranë selvisë) Tiranë në ose para afatit të mëposhtëm, kohë në të cilën do të hapen ofertat në praninë e ofertuesve që dëshirojnë të marrin pjesë

Data: 27.02.2013 Ora: 10.006. Oferta duhet të dorëzohet bashkë me siguracionin e ofertës (vetëm në formën e një garancie

bankare) në një vlerë jo më të vogël se 2 % e vlerës së ofertës, e kryer në favor të Agjensisë së Zhvillimit të Zonave Malore. Ai duhet të jete i vlefshëm deri 90 ditë pas datës së hapjes së ofertës.

7. Ofertuesi që tërheq ofertën gjatë periudhës së vlefshmërisë së saj dhe/ose refuzon të pranojë lidhjen e kontratës pasi është përzgjedhur dhe/ose dështon të dorëzojë certifikatat e kërkuara të sigurimit do të skualifikohet për të marrë pjesë në oferta të tjera për një periudhë një vjeçare dhe siguracioni i ofertës do të konfiskohet.

8. Siguracioni i performances dhe shuma e depozituar për periudhën e përgjegjësisë mbi defektet (10%) do të konfiskohet në rast se ofertuesi dështon të kryejë punën sipas kontratës.

9. Afati përfundimtar për tërheqjen e dokumentacionit do të jetë data 20.02. 2013, ora 16.00.

FTese per OFerTe (iFb)

Për Brukselin integrimi i Shqipërisë lidhet me numrin 3. Kjo pasi 3 janë kushtet e mbetura që ndajnë vendin nga statusi i kandidatit. Për eurodeputetët politikanët që duan vërtet progresin e ven-dit duhet t’i votojnë ato. “Këtë radhë forcat politike duhet të zgjidhin çështjet e nevojshme dhe të sillen në mënyrë të përgjegjshme para zgjedhjeve. Presidenca irlandeze ka risjellë në vëmendje konkluzionet e samitit europian të dhjetorit. Këto konkluzione janë ende të vlefshme. Mbeten disa çështje për t’u zgjidhur. Ne do të jemi të gjithë të lumtur kur të mar-rim lajmin se tri kushtet e mbetura janë përmbushur dhe është votuar në parlament dhe se përgatitjet për zgjedhjet po ecin në rrugë të mbarë. Nuk dua të tregohem kritikë, por

ngritja dhe funksionimi i grupeve të punës për realizimin me sukses të

censusit të votuesve është një ndër elementet kyçe në të gjithë makinën elektorale që Partia Socialiste ka nisur të ndërtojë në funksion të pro-cesit zgjedhor të 23 qershorit të 2013. Për këtë arsye në manualin orientues për struk-turat socialiste që pritet të dorëzojë së shpejti, kupola rozë ka përcaktuar mënyrën e organizimit dhe të funksion-imit të këtij sistemi, ku pesha kryesore e punës në terren është e të rinjve. Do të jenë pikërisht anëtarët e forumit eurosocialist dhe vullnetarët që do t’i bashkohen këtij fo-rumi ata që do të zbatojnë detyrat në bazën socialiste. Por të rinjtë, si zbatues, do të kenë si monitorues dhe orien-tues të punës së tyre pikërisht shtabin elektoral. Kështu, ndër detyrat e para vihet re se çdo strukturë pranë çdo qendre votimi dhe drejtuesit socialistë realizojnë njohjen personale me përbërjen e listës para-prake të zgjedhësve, prob-lematikën që vërehet në to me shikimin e lirë mbi bazën e njohjes që kanë, evidentojnë prezencën e anëtarëve dhe simpatizantëve socialistë dhe familjarëve të tyre në listat e qendrës së votimit së territorit ku banojnë si dhe bëjnë një evidentim paraprak të zgjed-hësve që nuk janë të njohur prej tyre si banorë të atij ter-ritori etj. Përpara ndarjes se listave sipas grupeve të punës që do të bëjnë verifikimin në terren, ata realizojnë paraprak-

muaji mars shansi i raDhës Për shqiPërinë

Brukseli: Të votohen 3 ligjet për marrjen e statusit nga Be

nëse politikanët në Shqipëri janë vërtet në favor të inte-grimit europian, atëherë ata e kanë shumë të qartë se ç’farë duhet të bëjnë. Dhe ata duhet ta bëjnë këtë nëse janë për progresin e vendit të tyre”, - vuri në dukje Kukan.

Nëse tri ligjet votohen brenda shkurtit, Komisioni Europian harton një raport pozitiv për Shqipërinë në muajin mars. Shqipëria do të kishte kështu shansin për të marrë statusin e vendit kandidatit brenda presidencës irlandeze.

censusi i votuesve, Ps në sitë zgjeDhësit që votuan Për PD e lsi

manuali, përcaktim i vendndodhjes dhe përkatësisë së emigrantëve

CenSuSi duheT Të evidenTojë me prioriTeT:

- Zgjedhësit që nuk janë përfshirë në listën paraprake të zgjedhësve, duke bërë kontroll e ballafaqim të kujdesshëm të listës së qendrës së votimit me familjarët dhe personat që jetojnë në territorin përkatës të mbuluar prej tij. - Zgjedhësit që për arsye të ndryshme nuk ndodhen në Shqipëri, por kanë emigruar në vendet fqinje.- Zgjedhësit që janë në listë, por janë transferuar nga një qendër votimi në një tjetër të njësisë vendore ose jashtë saj. - Zgjedhës që nuk jetojnë më dhe që janë ende të përfshirë në listat e zgjedhësve. - Zgjedhësit që votojnë për herë të parë, përfshirë dhe ata që mbushin moshën 18 vjeç.- Zgjedhësit e rinj në listën paraprake të qendrës së votimit, që konsiderohen si banorë të ardhur rishtas në atë zonë.

isht analizën e listës paraprake të zgjedhësve të qendrës së votimit, duke bërë këto evi-dentime: ndryshimet konkrete që ka pësuar lista paraprake e zgjedhësve të qendrës së votimit me listën e zgjedhësve të 2009-20011 (rritje apo ulje e numrit të zgjedhësve etj.), zgjedhësit që sipas njohjes se tyre nuk votuan për shkak se ishin në emigracion, zgjed-hësit që kanë votuar PS-në më qershor 20011, zgjedhësit që kanë votuar LSI-në më 8 maj 20011, zgjedhësit që kanë votuar PD-në dhe parti të tjera të djathta. Por ajo që shihet si një ndër prioritetet e kësaj force politike është evidentimi i votuesve që janë në emigra-cion. Pasi të përgatitet lista paraprake e tyre, grupet e pu-nës në terren duhet të bëjnë

identifikimin e përkatësisë së tyre partiake. Kjo pasi në manualin që pritet t’u vihet në dispozicion strukturave social-iste në bazë do të kërkohet një punë e veçantë për numrin e emigrantëve, vendndodhjen e tyre, me qëllim kontaktimin për t’u kthyer në Shqipëri ditën e votimit. Një praktikë kjo e apli-kuar dhe në zgjedhjet e kaluara, por kësaj radhe socialistët do t’i mëshojnë më shumë realizi-mit në një masë sa më të gjerë të këtij procesi. Kështu, pritet që pas rezultateve të censusit degët e PS-së në emigracion të marrin të dhënat e sakta për emigrantët të shpërndarë në vendet fqinje. Më pas struk-turat e PS-së në këto vende të nisin kontaktet me ta, duke bërë të mundur si hap të parë bindjen për t’u kthyer në atdhe

ditën e votimeve e më pas për t’u ardhur në ndihmë dhe në përmbushjen e nevojave që mund të kenë për të bërë të mundur lëvizjen e tyre. Pritet që rezultatet e këtij regjistrimi të përcillen në qendër në ditët e para të shkurtit, për t’i hapur rrugë më pas aplikimit në ter-ren të projektit socialist, pasi në qendër është pikërisht kontakti i drejtpërdrejtë me çdo votues.


« ekonomi

TiRana PRonaRe

Maria Piranjani

Nevart V.Piranjani

Nikoleta V.Piranjari

Fatmira A.Tartari

Fatmira A.Tartari

Aferdita Zybermeca

Maria Paranjari

Rudina Hiso

Xhelal Stermasi

Dhimiter J.Theodhosi

Dorina A.Mele

Igli A. Kona

Leon J. Kona

Irena J. Kona

Elena M. Kona

Ibrahim H.Turke

Flora M.Kaloshi

Ali . Mumajesi

Dragot H. Kocibelli

Aferdita M.Kocibelli

Fatmira A.Tartari

Faslli Nepravishta

Fatbardh Nepravishta

Nestor Nepravishta

Vera Nepravishta

Fatbardha S.Demneri

Aishe S. Shijaku

Fatmira A.Tartari

Faslli A. Nepravishta

Fatbardh A.Nepravishta

Ariana N.Nepravishta

Vera B.Nepravishta

Dorian N.Nepravishta

Rudina Hiso

Anila M.Llakmani

Salih A. Tagani

Luan N.Tagani

Skifter N. Tagani

Meleq B. Frasheri

Gasper K. Zojzi

Shaban H.Tufina

Shpresa H.Zeraliu

Engjella M.Zeqja

Agim M. Zeraliu

Vilma B.Nushi

Agron E.Koroshi

Majlinda Hido

TiRana QiRaXHinJ

Margarita Sulejmani

Refik Xhaferri

Besnik F. Radoveja

Foto I.Xhillari

Qerim Shima

Shaban Kasa

Nexhat Hyseni

Margarita Sulejmani

Familja Curcali

Familja Batku

Halim R.Kosova

Skender R.Kosova

Sheqere R. Kosova

Haki R.Kosova

Xhemile H. Merja

Riza Musabelliu

Edrira Baguca

Alfred Baguca

Aleksander Baguca

Kujtim E.Isku

Shehadin Danjolli

Nevruz Bajo

Aleks Taci

Agron Shkembi

Stefan Taci

Selma Banushi

Stavri Kita

Sheme Murati

Gazmend Zeka

Flutura Qatipi

Rakipe Ramadani

Bashkim Zeka

Resmi Zhilla

Fejzi Zyko

Adil Hoxha

Donika B.Resuli

Stefan B.Resuli

Besnik F.Radoveja

Foto I.Xhillari

Qerim M.Shima

Brahim Fikaj

Refik Xhaferri

Nail Curcjali

Ajshe Curcjali

Altina Curcjali

Asllan Curcjali

Genciana Curcjali

Agim Lamce

Shpetim Lamce

Viktor Th. Thomo

Kristaq Th.Thomo

Piro Th.Thomo

Albert Millona

Nikolla Millona

Thoma Millona

Xhevdet Petrela

Sotir Lani

Laver Braho

Jashar Ballabani

Zyber Shehu

Petro Vidhima

Petrit Lluka

Jorgja Gjoni

VloRa PRonaRe

Faruk Gunbardhi

Astrit A.Shpuza

Astrit A.Shpuza

Astrit A.Shpuza

Astrit A. Shpuza

Astrit A.Shpuza

Astrit A.Shpuza

Rrapush Hoxha

Fadil Hoxha

VloRa QiRaXHinJ

Minushe Bashaj

Luan Llupa

Zeqir Hysi

Arben Ahmetaj

Kristaq Kauri

Bajram Ismaili

Eqerem Ismaili

Zija Ismaili

Mustafa Ismaili

Haki Ismaili

Xhevat Murataj

Caush Hoxha

Kadrie Hoxha

Dhimitraq S.Lushnjari

Ladigjar Luzaj

Ilmi Rushani

Eqerem Cifci

Malko Cuni.

koRCa PRonaRe

Rozeta Rexho

koRCa QiRaXHinJ

Kristo Dini

DuRReS PRonaRe

Ana N.Tirana

Elida Dh. Nocka

Jak Robert Qezari

Jak Robert Qezari

Koco M. Nocka

Besnik Tabaku

Komuniteti Mysliman Myftinia Durres

Komuniteti Mysliman Myftinia Durres

Matilda Dovana

Matilda Dovana

Matilda Dovana

Matilda Dovana

Muharrem Kau

Muharrem Kau

Ermira Shundi

Pertefe Meta

Meriban Kadiu

Merita Enesi

Merita Enesi

Mikel Trako

Mihal Koja

Frosina Kavaja

Adrian Nallbani

Agim Nallbani

Enton Papalido

Stefan Papalido

Alida Papalido

Majlinda Juka

Agron Juka

Apostol

Pavli Spendjopoulo

Shpresa A. Turra

Shpresa A. Turra

Shpresa A. Turra

Shpresa A. Turra

Shpresa A. Turra

Ardian M. Muka

Ardian M. Muka

DuRReS QiRaXHinJ

Behije Mehmeti

Fatmir Shkoza

Hektor Jani

Thimi Jani

Efterpi Gjoni

Aleko Gjoni

Likande Kabili

Pellumb Turabiu

Pellumb Kabili

Xhemaile Rada

Rasim Spahiu

Hasan Taka

Sinan Togu

Ramadan Hasani

Rakip Huqi

Ervehe Dedej

Besnik Hoxha

Xhevahire Taqe

Sherif Mullai

Shaqir Dano

Nevruz Memushaj

Guliem Radoja

Napolon Tuni

Latif Dauti

Idajet Cela

Pellumb Sheshi

Vezire Mece

Osman Rreshka

Shefik Reka

Abduraman Trebina

Sulltane Shani

Mimoza Lito

Naum Ranxha

Mehmet Hidri

Lenka Metani

Hajri Hoxha

Shemsie Shuli

Hasan Sulejmani

Mero Arapi

Lefter Gjikondi

Njazi Allushi

Sanije Memko

Manushaqe Shehu

Lije toska

Kol Bushati

Osman Gjeci

Dhimiter Mele

Sulejman Mustafa

Xhuvi Xhavo

Hilda Zhavo

Mihallaq Zhavo

Vath Kushumi

Vjollca Bardheti

Aleks Ndreu

Leni Ndreu

Agim Estrefi

Thimio Anastasi

Jani Llapa

Frose Rozeni

Donika Cerma

Petraq Cerma

Katerina Pasaloglu

Marjeta Gjini

SHkoDRa PRonaRe

Gezim Teli

Nikolin Ujka

Shoq.”B.Stigmatine”

SHkoDRa QiRaXHinJ

S.Katana

Nj. Luani

G.Mirushi

N.Hila

M.Shtyllari

Sh.Krajni

ekB: Për 10 Ditë Duhet të Dalin vetë nga shtëPitë

Publikohet lista me emrat eqiraxhinjve që dalin nga banesatenti Kombëtar i Banesave ka

vijuar të publikojë listën e rino-vuar me emrat e personave që

duhet të lirojnë banesat e zëna prej tyre dhe që i përkasin ish-pronarëve. Bëhet fjalë për emrat e qiraxhinjve të cilët janë banorë në qytetet kryesore të vendit, si Tiranë, Dur-rës, Shkodër, Korçë apo Vlorë, të cilët brenda 10 ditësh duhet të dalin vetë nga këto banesa. Ky është afati që përcakton ligji, pasi edhe vetë pronarët e tyre kanë bërë kërkesë zyrtare pranë Entit Kombëtar të Banesave. Në rast të moszbatimit të këtij njoftimi EKB ka të drejtë që t’i drejtohet gjykatës e cila merr një vendim të formës së prerë për nxjerrjen e këtyre banorëve me forcë nga am-bientet që ata mbajnë të zaptuara. Ky vendim i gjykatës duhet të zba-tohet më pas nga ana e përmba-ruesve shtetërore, apo privatë. Në zbatim të aktit normativ të nxjer-rë nga qeveria në nëntor të vitit të kaluar për lirimin e banesave nga ana e qiraxhinjve në të gjithë vendin aktualisht rreth 400 qirax-hinj kanë aplikuar për të marrë kredi me interes 0. Nga ana tjetër rreth 100 familje ish-pronarësh kanë përfituar titullin ekzekutiv për marrjen e pronës së tyre.


»akTualiTeT

DuRRëS- Tronditet qyteti i Durrësit nga grabitjet me dhunë. Një kambist është qël-luar sot me armë nga persona që kanë pasur si qëllim ta gra-bisin, pasi ky i fundit kthehej me 25 milionë lekë të vjetra, nga pika e këmbimit valutor që kishte në pronësi.

ngjarja Ngjarja e rëndë ka ndodhur

në Stacionin e Hekurudhave pranë zonës së Plazhit, ku per-sona të maskuar e të armato-sur i kanë zënë pritë kambistit Fatmir Kotarja 46-vjec. Ngjar-ja ka ndodhur pak metra larg banesës së viktimës, i cili za-konisht në drekë kthehej në shtëpi pasi mbaronte punën. Nga hetimet e deritanishme të policisë, kambisti iu ka bërë rezistencë agresorëve, prandaj ata e kanë qëlluar me armë në këmbë i kanë marrë të hollat, duke u lar-guar në drejtim të paditur. Gjatë rrugës për në spital kambisti ka humbur jetën, ndërsa mjekët e qytetit breg-detar dyshojnë që ai mund të ketë pësuar ndonjë infarkt.

elBaSan- Janë mbyllur gjatë vitit 2012 nga ana e Agjencisë së Mjedisit në El-basan 47 varreza makinash. Vetëm në ditët e fundit të muajit dhjetor kjo agjenci ka identifikuar dhe mbyllur një qendër të fundit të grumbul-limit të automjeteve pranë kompleksit metalurgjik. Por gjithësesi në këto ditë të janarit inspektorët kanë rifil-luar punën. Shkak janë bërë sinjalizimet për rikthim të këtyre varrezave. Drejtori i Agjencisë së Mjedisit Adi Madhi deklaroi se Kontrollet po vazhdojnë edhe në këtë fillim viti. Ai thotë se nuk ka varreza makinash në Elba-san. “Nga kontrollet që kemi

SHkoDëR- Policia në pikën kufitare të Muriqanit në Shkodër ka sekuestruar mëngjesin e djeshëm 70 pako me lëndë narkotike, e llojit kanabis. Policia sqaron se lën-da në fjalë është gjetur në mje-tin tip ‘Benz’ me targa AA 135 EH të shtetasit E. Gashi nga Mamurrasi, i cili edhe është arrestuar. Ky i fundit po udhë-tonte drejtë Milanos së bashku me bashkëshorten, e cila është në muajin e 8 të shtatzënisë, si dhe me dy vajzat njërën 6 vjeçe dhe tjetrën 3 vjeçe, kur edhe është ndaluar nga policia kufitare. Ka qenë dyshimi i in-spektorëve të policisë kufitare, të cilët pasi kanë kryer kontrol-lin rutinë të dokumentacionit, kanë vijuar me kontrollin ndaj

në FunD të vitit Pati Disa raste kunDërvajtjesh, nDërhyn agjencia e mjeDisit

mbyllen 47 varreza automjetesh, rinisin kontrollet Numri më i madh në Elbasan, mbi 42 pika. Kthehen në servise të licencuar

ushtruar në dhjetor kemi kon-statuar vetëm një rast brenda kompleksit metalurgjik dhe ne kemi ndërhyrë. Pikat më të shumta janë kthyer në servise të rregullta të au-tomjeteve me licencën për-katëse”. Ai deklaron se gjatë vitit të kaluar janë mbyllur 47 pika të grumbullimit të autom-jeteve të vjetra. Në planet tona edhe për vitin 2013 është përqendruar në kontrollin e akseve rrugore kryesore ku

nuk ka asnjë varrezë autom-jeti, deklaron Madhi. Ai thotë se janë duke u verifikuar të gjitha sinjalizimet dhe në rast konstatimi do të ndërhyhet duke bllokuar dhe sekuestruar këto varreza në rast se konsta-tohet një gjë e tillë. Në shkallë prefekture janë identifikuar 52 subjekte që ushtronin aktivitet duke shfrytëzuar varrezat e makinave. Numrin me të madh e kishte Elbasani me 42 var-reza makinash, të cilat ishin të

vendosura në afërsi të qytetit dhe në anë të akseve rrugore Elbasan- Librazhd, Elbasan –Gramsh, Elbasan-Cërrik, Elba-san-Peqin e Elbasan- Tiranë. Në nënprefekturën Librazhd janë identifikuar 8 varreza makinash dhe në Peqin 2 të tilla. Ky aktivitet duhet të zhvendosej 1 km larg rrugëve nacionale gjë që ka ndodhur me disa prej var-rezave të automjeteve sido-mos në zonën e Elbasanit.

nën 2 akuza

aksidenti me 7 të plagosur në Vlorë, shoferi ishte i dehur

VloRe- Ka qenë në gjendje të dehur njëri nga shoferët e furgonëve që u aksidentuan dje në Vlorë. Policia e Vlorës ka dhënë detaje lidhur me aksidentin e mbrëmshëm ku u përplasën dy furgona. Sipas policisë janë arrestuar të dy drejtuesit e mjeteve, Mujo Gjini, 32 vjeç nga fshati i Lubonjës, dhe Përparim Goxhaj, 48 vjeç nga fshati Babicë e Vogël. Burimet e policisë, Goxhaj e drejtonte mjetin e tij në gjendje të dehur, e për pasojë të dy drejtuesit e mjeteve kanë shkelur rregullat e qarkul-limit rrugor. Ndaj 48-vjeçarit krahas kësaj akuze, rëndon dhe akuza e drejtimit të mjetit në gjendje të dehur. Si pasojë e aksidentit, mbetën të plagosur shtatë persona.

Berat

ushtron dhunë në familje, arrestohet nga policia

BeRaT –Blutë e komisariatit të Beratit kanë bërë të mundur arrestimin e 20-vjeçarit A. Turhani banor i lagjes “Uznovë”. Burimet zyrtare bëjnë me dije se arrestimi I. Turhanit u bë për arsye se ditë më parë në motive ende të pazbuluara ka hyrë në banesën e shtetasit M.T. 56 vjeç banor i të njëjtës lagje dhe ka ushtruar dhunë fizike ndaj tij dhe bashkëshortes me inicialet D.T. pas kallëzimit është kryer arrestimi i djalit të familjes Turhani dhe dër-guar më pas në dhomat e paraburgimit që ndodhen pranë ambienteve të këtij komisariati. Më pas oficerët e Policisë Kriminale dhe ata të Policisë Gjyqësore kanë përpiluar dosjen dhe akuzat përkatëse për 20-vjeçarin, të cilat janë veprat penale “Dhunë në familje”, parashikuar nga neni 130/a, të Kodit Penal. Po gjatë mesditës së djeshme dosja me materialet përkatse iu referua organit të Proku-rorisë për të vazhduar hetimet e mëtejshme. S.G

kuçovë

Grabit me forcë çantën e një kalimtare, arrestohet 16-vjeçari

kuÇoVë – Arrestohet në flagrancë shtetasi me iniciale E.Ç, 16 vjeç, pasi në rrugën para hyrjes së Teknikumit të Naftës, ka mundur të vjedhin me forcë duke ja tërhequr me forcë nga krahu çantën shtetases me iniciale K.Q, 27 vjeç, banuese në të nëjtën lagje. Pas denoncimit të bërë nga 27-vjeçarja blutë e këtij komisariati kanë mundur të zbulojnë autorin e vjed-hjes që ka rezultuar 16-vjeçari me inicialet E. Ç. Pas zbulimit të autorit punonjësit blu kanë bërë kontrollin e 16-vjeçarit, kanë gjetur dhe kanë sekuestruar në cilësinë e provës materiale një kartëmonedhë 1000 lekëshe, një kartë krediti dhe disa sende person-ale të shtetases me iniciale K.Q., materiale këto të referuara në polici nga viktima e kësaj vjedhjeje. Më pas kanë qenë oficerët e antikrimit dhe dhunës si dhe oficerët e Policisë Gjyqësore ata që kanë marrë në pyetje dhe kanë përpiluar dosjen dhe akuzat përkatëse për autorin e kësaj vjedhjeje. S. G

i morën 25 milionë lekë. Policia shPërBlim 10 mijë euro Për autorët

e grabisin dhe plagosin, vdes nga ataku në spital kambisti

Do kalonte nga muriqani 70 Pako

Gjendet drogë në makinë, korrieri me gruan shtatzanë dhe 2 vajzat e vogla

mjetit. Në disa pjesë të tij kanë vërejtur spostime të dyshimta të pjesëve të plastikës. Ku pasi me mjetet e specializuara kanë vërejtur se në pjesë të ndry-shme të këtij mjeti ndodhen pako të dyshimta si kanabis sa-tiva. Fillimisht shtetasi E. Gashi ka dëshmuar se po udhëtonte drejtë Italisë së bashku me bashkëshorten e tij me qëllim lindjen e saj në Milano si dhe dy fëmijët, pasi shtetasi në fjalë kishte leje qëndrimi në shtetin italian. Sipas burimeve

policore, 34-vjeçari do merrte 5000 euro për shërbimin e transportit të drogës në mo-mentin e dorëzimit të saj në Milano dhe se detyra e tij ka qenë thjeshtë e korrierit. Gjatë vitit të kaluar në këtë pikë ka-limi kufitar janë sekuestruar rreth 200 kg drogë e llojeve të ndryshme. Ndërsa nga policia kufitare e Shkodrës nga mesi i kësaj jave janë sekuestruar 1406 kg drogë marijuanë që kishin destinacion Italinë, si dhe një gomone me dy motor.

Ndërkohë që në vendngjarje kanë nisur hetimet për iden-tifikimin dhe kapjen e au-torëve. Gjate momentin ka pasur shume dëshmitarë, të

cilët janë marrë në pyetje nga policia, por aktualisht nuk ka asnjë të dyshuar. Policia e Dur-rësit ka vënë në dispozicion 10 mijë euro shpërblim për

çdo informacion mbi autorët që grabitën duke i marrë jetën 45-vjeçarit kambist, Fatmir Ko-tarja. Në dispozicion, policia ka vënë numrin 0694118890.


« SPeCiale

PërPjekja e FunDit e aleatëve kunDër sistemit Dështoi, lleshanaku vritet në PërBallje me sistemin

Alush Lleshanaku nga mësues fiskulture në parashutist kundër komunizmit

leDia lleshi

Historia e profesorit të fiskul-turës që u kthye në rebel kundër regjimit është si ato e filmave amerikanë të luftës. Për përgatitjen e tij fizike ata që e mbajnë mend

e kanë krahasuar me personazhin e Çak Norris. Alush Lleshanaku është një ndër luftëtarët kundër sistemit komunist që bënte pjesë në grupet parashutiste të Bllokut Kombëtar Indipendent të formuar në Itali nga Ndue Gjonmarkaj, Ismail Vër-laci dhe Ernest Koliqi. Ai bashkë me një grup të përgatitur nga Shkodra, Kurbini e Mirëdita u lëshuan sistematikisht me par-ashuta nga viti 1949 deri në vitin 1950 kur edhe pas zbulimit dhe ekzekutimit të tyre u mbyll rezistenca e fundit, si dhe mundësia e fundit për të ndryshuar sis-temin komunist me atë demokratik.

Një ndër studiuesit elbasanas Shpëtim Haxhihyseni ka mbledhur materiale mbi Lleshanakun. Ai tregon se historia e Alush Lleshanakut të bën përshtypje pasi ai i kishte të gjitha mundësitë të largohej nga vendi, por nuk e bëri duke bërë sfidë regjimit komunist dhe duke luftuar deri në pikën e fundit kur edhe humbi jetën. Ky personazh ka lindur në Elbasan në fshatin Bradashesh jo shumë larg qytetit të Elbasanit.

Kush ishte Alush LleshanakMbi jetën dhe arsimimin e tij ekzistojnë

shumë të dhëna që e largojnë këtë per-sonazh të pasluftës nga ajo e rebelit ndaj sistemit duke hedhur dritë mbi këtë emër që sipas dokumenteve ka qenë pjesë e grupit të angazhuar për rrëzimin e siste-mit komunist. Në biografinë e tij shëno-het: “Alush Lleshanaku lindi në fshatin Bradashesh të Elbasanit në vitin 1913, një vit pas shpalljes së pavarësisë së Sh-qipërisë, kur krismat e Luftës Ballkanike kishin nisur të dëgjoheshin edhe në Sh-qipërinë e Mesme. Atij i pëlqente shumë natyra, bukuria shqiptare, ndërsa sporti ishte dhe mbeti pasioni i tij. Mësimet fillestare dhe ato të mesme i kreu me sukses në shkollën e njohur të Normales së Elbasanit. Për shkathtësinë e suksesin e tij në procesin mësimor dhe miqësia që kishte xhaxhai i tij Sulejman Lleshanaku me Kryeministrin e asaj kohe, Shefqet Vërlacin, i mundësuan Alushit studime të mëtejshme në shkollën “La Farnesina”, të Romës, nga e cila u diplomua si mësues i edukatës fizike. Ai e ushtroi profesionin e tij si mësues në zonën e Shkodrës. Falë përgatitjes së tij fizike profesori Alush Lleshanaku ngjitej shumë herë me nxë-nësit e tij në malet e thepisura të alpeve të Shqipërisë. Ai gjithmonë mbante në shpinë një çantë alpinistësh, me pajisje të kohës, ku bashkë me nxënësit e tij kën-donin këngë patriotike të kompozuara nga kompozitorë shkodranë dhe elbasanas. Me një sjellje modeste prej intelektuali ai pritej ngrohtësisht nga të gjithë ata që e njihnin. Kultura, përgatitja dhe ekperienca e tij bënë që Alush Lleshanaku të bëhej id-hull i rinisë shqiptare, por asaj shkodrane në veçanti siç edhe tregojnë ata që e njohën në kohën kur jepte mësim. Ai ka qenë mësues fizkulture në gjimnazin “28 Nandori” në Shkodër duke i dhënë mësim Vojo Kushit e Qemal Stafës”.

Ndërkohë sa i përket rebelimit dhe pjesëmarrjes në grupin e parashutistëve të përgatitur nga aleatët studiuesi i tij do të theksonte se ai ishte me një vizion demokratik duke qenë se kishte studiuar jashtë dhe kishte pikëpamje nacional-

iste: Tek Alush Lleshanaku dalloheshin më së miri elementët e vizionit të tij, ku ndër të tjera ishin: ëndrra dhe dëshira e pashuar për një atdhe dhe shoqëri sh-qiptare pluraliste; Shqipëri përparimtare dhe demokratike; respektimin e votës së lirë të individit; zhvillimin e vendit sipas modelit të vendeve më të përparuara demokratike të Evropës Perëndimore dhe demokracisë së lirë të SHBA-së etj. Alush Lleshanakun 28 Nëntori i vitit 1944 nuk do ta gjente më me nxënësit e tij, por me pushkë në dorë, përkrah komandantit Mark Gjonmarkut dhe shumë të tjerëve, në luftë të paepur me regjimin komunist që u vendos në Shqipëri. Përreth 25 muaj ai luftoi me forcat komuniste përgjatë maleve të Veriut të Shqipërisë e deri në Shqipëri të mesme. Rezistenca e forcave të lirisë në malet e Shqipërisë së Veriut, ishte e ashpër e vendosur dhe e përher-shme. Çdo ditë, orë e minutë ishte një luftë”.

misioni Dokumentet theksojnë se qëllimi i tij

ishte riorganizimi më i mirë dhe ruajtja e ndërlidhjeve të fijeve të shkëputura të çetave nacionaliste të rezistencës së ar-matosur, kundërkomuniste që vepronin ende në malet e Mirditës dhe Shqipërisë së Veriut në përgjithësi. Bashkë me të gjendeshin në radhë Ndue Gjonmarku, Xhevdet Blloshmi dhe Ndue Melyshi. Për të realizuar misionin e tyre ata duhet të përshkonin me ilegalitetin më të madh një rrugëtim që nga zonat më të thella të veriut e deri në malet e Shqipërisë së Mesme të zonës së Elbasanit, ku vepronin rregullisht grupet e armatosura të çetës së armatosur nacionaliste. Në kushte jashtëzakonisht të vështira, jo vetëm të motit të ftohtë, por edhe me reshje ata nga forcat e sigurimit të Enver Hoxhës. Në një nga këto aksione Alushi mbeti i plagosur lehtë. Nga mbarimi i luftës e deri në dhjetor të vitit 1946 Alush Lleshanaku së bashku me antikomunistët e tjerë, Hamit Matjani, Azis Biçaku, Ali Qafën, Sadik Kaçin, Dem Tafani, Nuri Plakën etj. organizuan shumë herë aksione kundër komunistëve në zona të ndryshme të vendit. Po në këtë kohë ai arratiset nga Shqipëria në në Greqi e për të kaluar më pas në Itali ku i bashkohet grupimit Blloku Kombëtar Indipendent. Më pas ai kthehet duke u hedhur me parashutë në vitin 1949 bashkë me Ndue Gjonmarku, Xhevdet Blloshmi dhe Ndue Melyshi. Ata ishin përgatitur nga forcat aleate për të ndërhyrë në organizimin dhe sjelljen e re-belimit nga brenda Shqipërisë për të rrë-zuar komunizmin. Ai u vra në vitin 1950 duke mbyllur kështu rezistencën e fundit ndaj regjimit komunist në Shqipëri. Alush Lleshanaku do të linte dy djem, të cilët sot ndodhen në Amerikë. Të afërmit Hajdari, Taulanti, Dylaveri dhe Nevruzi falendero-jnë për nderimin që ju bë kësaj figure të harruar e të përbuzur me një kontribut të madh në luftën kundër komunizmit duke i vënë emrin shkollës së Bradasheshit. “Jemi të nderuar që më në fund emri i Alushit i vihet një shkolle. Jemi të lumtur që fëmijët tanë do të marrin në fund të shkollës së tyre dëftesën që mban emrin e paraardhësit të tyre”. Kryetari i komu-nës Bradashesh tha se ka ardhur koha që të gjitha figurat të marrin vlerësim për kontributin e tyre. Alush Lleshanaku është një prej emrave që ka bërë histori për trimërinë e tij në të gjithë Shqipërinë”, theksoi Sollaku duke deklaruar se duhen vënë në vend disa padrejtësi sidomos në vendin e lindjes së tij.


»SPeCiale

nga gëzim llojDia

miqësia e madhe me Anselmo Lorechio, shkruan Oreste Camillo Mandalari, u ndërpre vetëm me vdekjen e tij. 22 mars 1924. Kjo

ishte një ditë e marrë për kombin sh-qiptar dhe një dhimbje e vërtetë për të gjithë ata që u takuan me atë, ne e kemi dashur dhe admiruar. Vdekja e tij do të kalonte pothuajse në heshtje, nëse senatori Amedeo Giannini në re-vistën nuk do të shkruante: “Evropa Lindore ‘prill 1924. Parlamenti në Ti-ranë kishte dhënë njoftimin e vdekjes së Anselmo Lorechio, të cilin e përku-jtoi me dinjitet dhe duke marrë ven-dim në shenjë të zisë. Nderi i merituar për njeriun që ia kishte kushtuar tërë jetën e tij kauzës shqiptare.”

Bisedimet e Kuvendit Kushtetuesmbledhja XXXvi

E shtunë më 29 mars 1924 ora 2.30 mbas darke.

Kryeson Kryetari Z. E. Frashëri. Kjo mbledhje fillon me këndimin e proces-verbaleve 33 e 34 e vërtetohen. Kën-dohet shkresa që vijon:

Së shkëlqyeshmesKryesi të Kuvendit KushtetuesKemi nderin t’i parashtrojmë Ku-

vendit Kushtetues me lutje që ta vështroj me ngutësi një projektligj që i lidhë nji pension të vogël së bijës së atdhetarit Anselm Lorekjos qi na u zhduk me 22 të këtij muaji e që tash katërdhjet vjet me gazeta, rivista, li-bra e konferenca ka punuem n’Itali për kombin tonë me sakrificën e plotë të çdo interesi vehtajke.

Me këtë proponim ma tepër se me u ba balla nevojave të bijës së veteranit të komisis sonë mendojmë tu shfaqim bashkë-kombëtarve në mërgim kudo që të jetë, se populli shqiptar nderon vllaznit që nuk e harruen e nuk e har-rojnë kombsin, dhe se prej tyne prêt me padurim një bashkëpunim për lulë-zimin e kombit e forcimin e shtetit. Me vendimin që kërkojmë, na kemi nderin të vërtetojmë lidhjen shpirtënore që fton bashkombëtarët në mërgim të marrin parasysh se Shteti shqiptar do të jetë shumë në qoftë se ata kthe-hen në dheun e të parëve të vet ku jeta ekonomike lyp bashkëpunim vllaznuar që gjakun e djersën shqip-tare kishte me ua derdhë maleve dhe fushave të gjindjes sonë në vend që të lulzojnë viset e hueje.

me nderime të naltaTerenec Toçi P.A.MarlaskajII.MuzinaF.S.NOLIDr Nush BushatiR.MatjaL.KoliqiS.LuzatiAli KëlcyraReuf FicoT.LabovitiadhiR.Babameto

Z.A Klëcyra. Të bëhen 5 minuta pushim për nder të tij se ka qenë një atdhetar i vjetër e ka pas vepruar shumë për çështje shqiptare.

Z.Dr T.Toçi: Posta e sotme na ka pruem nji lajm të zi; Anselm Lorekjo vdiq!

Në këtë rast të trishtueshme e kam

Kur Kuvendi Kombëtar i vitit 1924 vlerësonte kontributin e arbëreshit

për nder tu parashtroj të ndershmvet shokëve se iniciativën (fillen) për nji pension si shenj mirënjohjes kombë-tare e kam marrë vetë, që jam një nga nxanësit e atdhetarit që për 40 vjet ka lufte me pendën e me gojën për të drejtat popullit tonë. Aq në fmjini sa në burrni, prej atit tim ndi shumë herë këto fjalë: Na nuk jemi latin(italian), por arbëresh (shqiptar). Kemi lindur këtu pse turku pushtoi vendin tonë e neve na u deshtë me ardhë këtu që të pushtofshim zjarrminë e zemrës sonë, gjuhën tonë, kombësinë tonë. Na s’do ta harrojmë kurrë se jemi arbëresh e kur të lirohet vendi ynë, gjaku i ynë i shprishur atje do të kthe-het! Po fjalë të cila Anselmo Lorekji ua tha për katërdhjet vjet rresht dy-qindmija shqiptarëvet të kolonive n’Itali, se ai nji herë si bashkëpunë-tuer i vjeshtarit të madh De Rada e masandaj si trashëgimtar i flamurit të tij na ka mesuem të gjithëve si do të duhet, si do të nderohet e të mprohet e drejta e Shqipnisë. Në kohnat e zeza që fituesat e luftës botore mohofshin të drejtat dhe parimet me të cilat kishin gerga dhe ushqyem triminin e popujve, mue më bijë në mend shumë mirë, për kujtime vetiake, se Anselm Lorekjo nuk u tund prej istiqameve

shqiptare dhe qëndroj burrërisht për të drejtat e kombit tonë. Në ato dita të zeza, Apostoli plak i xanave të friguem, ose të tronditur në fenë e athetarizmes, u thoshte me besim që frymëzon apostujt e vërtetë e me vullnet çeliku: Mos tuteni! Ka një perëndi edhe për Shqipërinë! Sot unë përfaqësuesvet të kombit tonë të mbledhun për me vulosë realizimin e idealit ma të naltë gjindes sonë, u lu-tem t’u thotë familjes së veteranit që asht e ngushtuam nga nevojat e jetës: Ka një shtet Shqiptar për atdhetarët e vërtetë. Pranoj z. Kryetar të bahen pesë minuta pushim për nderim të at-dhetarit që na u zhduk e që ti dërgo-hen familjes me telegraf ngushëllimet e Kuvendit Kushtetues.

Kronika shkruan se bëhet pesë minuta pushim dhe mbledhja e kuv-endit fillon sërish.

Z.M Tutulani: Z.Kryetar! Unë nuk duet të hyjë në themel të kësaj çështje a është oportun t’i lidhet ky

pension apo jo. Çështja është se neni i statutit e ndalon nji deputetë që të bëjë proponime për ligj që i përka-sin nji shtesës së barrës financiare. Prandaj unë jam i mendimit që kjo ti rekomandohet qeverisë.

Z.A.Këlcyra: Ne do ta quajmë ketë proponim si një mosjon se me të vërtetë nga pikëpamja ligjore ashtu asht si thotë Z.M.Tutulani, po duke e konsideruar si mosjon t’ia rakomando-jmë qeverisë e kjo të na paraqesë nji projekt ligj që i përket kësaj çështje.

Pranohet t’i rakomandohet qeverisë.Projektligji i miratuar në mbledhjen

e 57 e shtunde më 24 .V.1924 mb dreke. Mbledhjen kryeson Z.P.Poga.

Z. Kryetar: Bisedimi mbi pro jekt-ligjen mbi lidhjen e nji pensioni të sho-qes e së his të ndyerit Anselmo Lore-chio. Këndohet projekt-ligja si pason. Projekt për nji pension të shoqes e të bijës së të ndjyerit Anselmo Lorekjos

Neni 1. Si shenjë mirënjohjeje Kombtare Zonjës Tereza. Delfino, të së të ndjerit Anselmo Lerekjo (Lo-rechio) si dhe të bijës së tij Zojushës Fulvje Lorekjo, prej kolonisë Palla-gorio (Catanzaro-Itali) u lidhet prej shtetit shqiptar nga një pension i për-mujshëm prej 80 fr.ari.

Neni II . Pensioni për zonjushën

Fulvje Lorekjo vazhdon deri ditën e martesës e për zonjën Tereza Delfino për sa kohë që të rijë e ve e në rast të martesës së kësaj të fundit të parës i shtohet edhe 20 franga ari në muej.

Neni III. Kjo ligj hynë në fuqi nga dita e shpalljes.

Neni IV. Ministria e Financavet ngar-kohet në zbatimin e kësaj ligje.

I referohet Kom. Së Financavet.Lindur më 3 nëntor 1843 në ‘Pal1a-

gorio (krahinë e Catanzaro). Ai ishte fizikisht një arbëresh i fortë i degës së Kalabrisë. I shëndetshëm, i drejtë si një pemë lisi, solli lehtësi të madhe në vitet e 1800 me energji e veprat e reja .Ai u diplomua në ligj në Napoli, mori pjesë në qarqet intelektuale, i gjallë në atë kohë në atë qytet shkon përmes ligjit dhe gazetarisë. Kishte zyrat e ndryshme publike dhe i mbajti ato me dinjitet dhe kompetencë. Në 1897 kry-etari i emëruar i “Shoqërisë Kombëtare Shqiptare” dhe që atëherë, lëvizja e ori-entuar drejt krijimit të një kombi të pa-

varur shqiptar. Në 1897 ai filloi botimin e revistës :”Kombi shqiptar” me moton: “Shqipëri përpara!”. Revista më pas u bë qendra e të gjithë shqiptarëve të bete-jave, të guximshme, luftarake, deri në shpërthimin e Luftës Botërore. Sot, një koleksion i plotë i revistës është një gjë e rrallë bibliografike. “Çështja shqiptare” u shtyp në Catanzaro në fillim të punës së tij. Ai iu përkushtua në vitet e fun-dit, një koleksioni me titull “Shqipëria“. Botuar në nëntë vëllime dhe i dhjeti ishte pothuajse gati për shpërndarje, kur ai vdiq, i njëmbëdhjeti ishte i për-bërë kryesisht në procesin e të shty-purit. Ai vizitoi Shqipërinë, e dinte his-torinë, nevojat, aspiratat. Në fushatën e tij të gjatë për shkak të çështjes sh-qiptare kishte njohur personalisht ata që e kishin këtë çështje thelbin e tyre në lidhje ai u informua ngushtë të asaj që është bërë dhe publikuar në kolonitë shqiptare si në Rumani, Maqedoni, Bull-gari, Egjipt, Konstandinopoj, Amerik.

Kartë identiteti:Anselmo Lorechio ishte nga Pallago-

rio, Qarku Crotone, Provinca e Catanzaro dhe lindur atje në 1843/11/03.

1 dhjetor 1868: Diplomuar në ligj në Universitetin e Napolit.

10 nëntor 1869: Anëtar në regjis-trin e avokatëve “në Gjykatën e Apelit

të Napolit.4 maj 1870: Prokurorja e di Napoli

Banco. Selinë në Napoli. 31 maj 1878: Dekret Ministror duke u emëruar drejtor i arsimit për komunat Pallagorio, Um-briatico dhe Verzino, Qarkut Crotone, Provinca e Catanzaro.

11 mars 1879: Me dekret prefekti emëruar agjent për qytetet e Ceredi-gion dhe Umbriatico.

12 mars 1879: Shteti Id Agjenti pro-në e qytetit të Roçabernarda.

15 prill 1879: id Id. id. Komuna e Ka-zino. 26 gusht 1880: Zgjidhet këshill-tarit PEL rrethin e SAVELLI. 14 shtator 1880: Anëtar i Klubit aktual italian al-pine, Seksioni Kalabri.

1880-81-82: Zëvendës Sekretari i Këshillit Provincial të Catanzaro.

30 mars 1881: Me propozimin e Ministrit të Brendshëm, kalorës i Ku-rorës së Italisë, me rastin e udhëtimit të tij në Kalabri e LL. MM. Mbreti dhe mbretëresha.

Dhjetor 1881: Një propozim minis-

tror i Komisionit Mbretëror të Hetimeve në bamirëse, anëtar i emëruar i burgut të Cotrone.17 shtator 1882: anëtar i zgjedhur i delegacion Krahinor të Cat-anzaro. 30 shtator 1882: Anëtar i Bordit të Arbitrimit Punëve SILA në Kalabri, të vendosura në Kozencë. Shtator 1883: Emërohet nga Prefekti i Catanzaro një inspektim ekonomike, administrative dhe disiplinore në R. Shkolla praktik të Bujqësisë së Catanzaro.

25 tetor 1883: Në krye të një heti-mi në shkollën normale me konvikt shtetëror bashkëlidhur Catanzaro.

30 tetor 1883: Anëtar i komisionit për të studiuar dhe të propozojë refor-mat e kërkuara nga inxhinierët dhe pu-nonjësit e Zyrës Teknike të Provincës së Catanzaro, që të krahasohen me stafin e Inxhinierëve Civile.

3 korrik 1883: Merr shtetësinë e nderit Verzino nga Këshilli Bashkiak.

5 dhjetor 1883: Anëtar i komitetit krahinor të Catanzaro për pelegri-nazh në Romë në varrin e Mbretit të Madh1883-1884: Sekretar i Këshillit Provincial të Catanzaro.

6 shkurt 1884: Anëtar i Komitetit të miratuar nga Këshilli Krahinor të Ca-tanzaro për të rritur ndërgjegjësimin e produkteve të saj me provincën në nivel kombëtar, e cila u zhvillua në Torino.

15 gusht 1884: Emërohet nga Prefekti i Catanzaro në një hetimi rig-oroz të drejtorëve të Frument Ari në disa komuna të krahinës.

20 nëntor 1884: Drejtor i Këshillit Provincial të mbikqyrjes Catanzaro të objekteve publike që subvencionohen nga krahina në rrethin e Cotrone.

21 nëntor 1884: Drejtor i Këshil-lit Provincial të Catanzaro .21 nëntor 1884: Drejtor i Këshillit Provincial të Këshillit të Catanzaro.

Nga 1885-1888: Kryetar i Komi-sionit për tatimet direkte në rrethin e SAVELLI.

12 qershor 1885: Anëtar i Shkollës provincial të Catanzaro.

7 gusht 1891: Zyrtar Promovohet në Urdhrin e Kurorës së Italisë, në një propozim nga Ministria e Financave, pasi ka kryer punën e Sila Punëve të Arbitrimit në Kalabri.

10 mars 1892: Me Dekretin Mbretëror emërohet Kryetar i Pallagorio.

1892-1893: anëtar aktiv i Komisionit për vlerësimin e të ardhurave mbi ndërte-sat në Rrethin e Mjedisit SAVELLI.

2 tetor 1895: Zgjidhet zëvendës i “Shoqërisë Kombëtare Shqiptare”.

1898: Boton “pikëpyetje shqiptare”. 216 faqe.

Që nga janar 1897 boton “Kombi shqiptar” , revistë publike dhe drejton revistën e cila del një herë në dy javë.

Arbëreshi Anselm Lorekjo mbylli sytë përfundimisht në 22 mars të vitit 1924. Kontributi i këtij patrioti shtrihet në një periudhë kohore, që kap cepat e një periudhe 40 vjeçare. Me revistat e li-bra, konferencat që bëri në tokën përtej detit ku jetonin arbëreshët e tjerë ai mbeti një zë i pazëvendësueshëm. Postulati i tij i përhershëm do të thuhej nga Dr T. Toçi në mbledhjen e kuvendit të 29 marsit 1924: Na nuk jemi latin (italian), por arbëresh (sh-qiptar). Atë pasdreke të 29 marsit një grup përfaqësues të kuvendit kom-bëtar i adresuan kuvendit një kërkesë për ti lidhur një pension të vogël së bi-jës së atdhetarit Anselm Lorekjos. Në dokumentat origjinale është kërkesa e 12 përfaqësuese të popullit.


« opinion

Xhelal Marku është një gazetar i vjetër, me përvo-jë, njohës i realiteteve të shumëfishta në hapë-sirën shqiptare, çka spikatin në natyrën e një gazetari serioz, i cili me tekstet e veta bindëse, argumentuese, duke u mbështetur në realitetin e gjallë, arrin të sjellë tablo të pakontestueshme të realiteteve njerëzore, të ndërthurura bukur në spikamë të kohërave dhe dramatikës së tyre.

Puna në terren dhe njohja me njerëzit, si të thuash, prekja me dorë e faktit, i jep një gazetari impulset e gjalla të përshkrimit me viza-time jete. Së fundi ai doli me një libër serioz, “Turizmi shqiptar”, libër që nuk pretendon ta japë në mënyrë shteruese gjithë panoramën dhe problematikën e tij, por që vjen e sjell një material të pasur studimor mbi turizmin shqiptar, aspekte të zhvillimit dhe të atrak-sionit të tij për shqiptarët dhe të huajt. Duke qenë brenda karak-terit informues, përshkrues e analizues, ky libër sjell një pasuri të vlefshme këndshikimesh për bukuritë natyrore të Shqipërisë, në det, fusha e male, po njëkohësisht sjell edhe një pamje gati gjithëpërfshirëse të turizmit me vlerë historike, fetare dhe kultu-rore, duke dëshmuar bindshëm mbi vlerat e resurset e hapura dhe të fshehta të vendit tonë. Duket është bërë një punë e kujdesshme jo vetëm hulumtuese, po dhe klasifikuese për të na sjellë pikërisht këto vlera, të cilat duket sikur i dimë, po ndërsa lexojmë librin e Markut bindemi gjithnjë se përtej një reklame apo një fletëpalos-jeje është gjithmonë e nevojshme thellimi e këtë, për fat të mirë, ta jep ai. Potencialet turistike të Shqipërisë po bëhen të njohura dita-ditës jo vetëm prej hapjes në një botë të lirë, po dhe për faktin se ato mbeten joshëse dhe të bukura, të virgjëra dhe këndellëse, aq të nevojshme për t’u vizituar, por dhe për të pushuar. E gjithë shpalosja e këtij materiali ndjek pikërisht këtë linjë të idesë, varet në këtë grremç të qëllimit dhe nis e zgjerohet në përshkrime dhe analiza të rëndësishme dhe me vlerë. Për sipërfaqen e saj Sh-qipëria paraqet një diversitet klimatik, gjeografik dhe kulturor brenda tërësisë së vet. Ajo është një vend me ujë, mbushur me kopshtije të bukura dhe lugina përrallore, pamjet mahnitëse të tyre duken sikur ia kanë lakminë njëra-tjetrës për nga bukuria. Ky diversitet i paraqitur në libër po i afrohet sot qëllimit të njeriut për të shkurtuar distancat përmes infrastrukturës moderne e njëkohë-sisht për të parë mundësitë akomoduese, të cilat bëjnë të mundur përthithjen e një grupi sa më të madh turistësh, sepse “turizëm” do të thotë para, gjallëri, e njëkohësisht lidhje me botën e jashtme duke krijuar mundësi sa më të kërkuara për bashkëpunim. Kështu, turizmi kthehet në një industri fitimprurëse dhe me afat të gjatë, duke sjellë të ardhura edhe për sektorë të tjerë të ekonomisë sonë, ndaj nxitimi për ta parë atë si prioritet në një tërësi prior-itetesh, ndonëse me vonesë, duhet të paraprihet nga njohja e nevojave që në realizimin e tyre shkojnë në dobi të tij. Duke lexuar librin e Xhelal Markut “Turizmi shqiptar” bindesh për këtë dhe vetiu sillet ideja e mirë se Shqipëria mund të bëhet konkurruese në ra-jon, duke pasur këto vlera të spikatura natyrore, çlodhëse dhe frymëzuese, njëkohësisht me njerëz aq miqësorë, siç janë sh-qiptarët. Gjithashtu në librin e Markut do të gjenden të dhëna të sakta, aspak të fryra, gjithnjë reale dhe bindëse mbi vlerat e një-mendta të turizmit shqiptar. Gjithsesi, këto vlera nuk duhen mbaj-tur të ndrydhura brenda katalogëve turistikë, as brenda librave për të. Ato kanë nisur të shpalosen e të bëhen të gjalla duke u ripërsëritur jo vetëm në spote televizive, po edhe në rrëfimet e njerëzve, të cilët duke kontaktuar me njëri-tjetrin dinë t’i përcjellin ato aq bukur. Në turizmin shqiptar sot prioritetin e zë deti, po nuk

do të jetë e largët dita kur edhe turizmi malor të kapë shifra konkurruese me turizmin bregdetar. Autori bën një panoramë të gjerë të gjithë atyre aspekteve që kanë të bëjnë me turizmin, nga bukuritë natyrore tek ato kulturore, të dhënat infrastrukturore dhe kulinarinë, çka tregon se ai ka studiuar gjatë në këtë fushë, duke i dhënë gjërat me masë dhe shkurt, përmbledhtas, po kurrë pa mbe-tur jashtë shtjellimit dhe kuptimit të plotë. Vetiu tabloja krijohet dhe merret me mend, është një tablo joshëse e turizmit shqiptar, që vitet e fundit po njeh grafikët e tij të rritjes, por kjo nuk do të thotë se ne duhet të presim, se ende ka gjëra për të rregulluar, se ende disa gjëra nuk njihen dhe në informacionin dhe konkurrencën e turizmit rajonal, nuk duhet qëndruar në pozita pritëse, madje duhet synuar që të marrim rolin tonë përderisa mundësitë e buku-rive natyrore që na ka dhënë Zoti duhet t’u shtojmë edhe përp-jekjet e njëpasnjëshme që të arrihet maksimumi i pritur. Ky libër e mikson gjithë atë çfarë mund të jepet për turizmin e njëherësh shpalos në një gamë të gjerë idesh se çfarë interesash të gjëra mund të zgjerohen duke pasur në dije se turistët janë të vendeve dhe profileve të ndryshme. Përveç kërshërive dhe së panjohurës ndjellëse që afron një vend ai duhet t’i japë ato në një spektër të gjerë dhe të larmishëm, sepse turistët janë të kategorive të ndry-shme, të prirjeve dhe natyrave të larmishme dhe çdo afrim që mund t’u bëhet u jep shanse të gjëra dhe të pafundme në drejtim të çlod-hjes dhe afrimit me origjinalitetin e natyrës, historisë, arkeologjisë, muzeologjisë, bimëve, prodhimeve bio vendore etj. Në këtë kuptim, libri sjell një shpalosje të mirëfilltë dhe puna e tij i kalon caqet e një paraqitjeje, duke shtrirë vështrimin në thellësi të fushave prezan-tuese. Autori u përmbahet referencave të autorëve të huaj për his-torinë, kulturën, gjuhën shqipe dhe traditat e shqiptarëve, këto pika referencash natyrisht i sjell bindshëm në dobi të materialit shtjel-lues brenda konotacioneve që depërtojnë në indet e ideve dhe kup-timeve të mirëfillta në funksion të idesë boshtore se perlat e tu-rizmit shqiptar nuk duhen lënë kurrë të fjetura, të paekspozuara dhe të pashijuara, e që të shijohet diçka, ajo së pari duhet njohur dhe duhet kërkuar që të sistemohen njohuritë për të. Natyrisht, kjo metodikë e përafrimit dhe plotësimit të realiteteve turistike i sjell librit lehtësi në leximin e tij komplementar dhe afron poetikën e diçkaje të bukur, që duhet njohur medoemos. Kjo poetikë është brenda sendërtimit të ëndrrës turistike, e cila është sa fluide aq dhe konkrete, mbart brenda vetes mundësi të mëdha të shpalosjes së bukurive natyrore, po njëkohësisht i bën ato të dallueshme dhe origjinale nga vendet e tjera të rajonit. Duke i përcjellë këto gjëra përmes kësaj poetike, autori shpalos një realit, por dhe ngre një ëndërr turistike, e cila me kthimin e vëmendjes ndaj kësaj dege të ekonomisë sonë po kthehet në realitet dita-ditës dhe po merr për-masën e një fleksibiliteti të paparë. Puna është si duhet ta kapim këtë realitet-ëndërr, si duhet të shfrytëzojmë ato mundësi që jep Perëndia dhe natyra për të qenë më kërkues në gjetjen e rrugëve dhe hapësirave të dallueshme, por të vështira turistike, si duhet ta kuptojmë se duhet marrë më shumë përvoë dhe dije nga turizmi botëror për t’i matur mirë forcat dhe për të krijuar realitete të reja turistike, të cilat na vijnë pastaj në ndihmë me të ardhurat ekono-mike që ato gjenerojnë. Gjithçka është e mundur duke kultivuar një individ të mësuar dhe të kujdesshëm ndaj ambientit ku jeton, të prirur për një komunikim të shpejtë dhe të konceptueshëm brenda sjelljes më të butë dhe njerëzore, të mos flasim pastaj për instan-cat që merren drejtpërdrejt me turizmin, si instancat lokale aq dhe ato qendrore. Edhe këtë ide ta frymëzon ky libër, i cili mirëfilli synim kryesor ka të bëjë të plotë atë vlerë turistike që ka Shqipëria

e për të cilën ne duhet të ndërgjegjësohemi më shumë e ta bëjmë më të qëndrueshme brenda programeve dhe interesave afatgjata, të cilat, po të sistemohen dhe të programohen siç duhet, e bartin vetiu rezultatin e pritshëm, i cili patjetër nuk do të vonojë. Duke u nisur nga kriteret e shkrimit, Marku e ka mbështetur atë në një in-formacion që vjen e shumëfishohet, duke komplementuar shumë mangësi që mund të ekzistonin pa këtë punë të kujdesshme. Infor-macioni i ka dhënë mundësi që të bëjë ndarjet e nevojshme tema-tike, por njëkohësisht çdo klasifikim vjen i renditur mirë dhe me përgjegjësi, duke i dhënë veprës karakteristikën e një enciklopedie të vogël turistike, prej nga mund të mësohet shumë, të nxirren e të nënvizohen gjëra të reja e të rralla, të cilat bëhen mbartëse të një përfytyrimi që vjen dhe merr angazhimin e rritjes së tij përmes tablove të përshkrimit përmes së thjeshtës. Libri nuk ka për qëllim të parë të bëjë promocion, po përmes shtjellimit të materialit të shkojë në mënyrë të natyrshme drejt promocionit turistik, duke dhënë vlera të shumta të historisë, gjeografisë dhe kulturës shqip-tare në tërësi. Edhe pse janë botuar guida turistike dhe informa-cione për turizmin shqiptar, ky libër plotëson më mirë dijen e lex-uesit në këtë lëmë, dije e cila ka nevojë të mos mbetet vetëm në faqet e një libri, po të mundësohet në thellimin e saj të vazh-dueshëm në një punë të ardhme, që kërkohet për të njohur buku-ritë turistike të këtij vendi. Me një stil të shtrirë, ku gëlon informa-cioni dhe ngre krye fakti në rrugë të shtruar interpretative, autori ia arrin të na fusë në rrjedhën e këndshme të një leximi të rrjedh-shëm. I mbështetur në kriteret e vërtetësive shkencore, autori nuk zbukuron asgjë, përkundrazi, sjell bukuritë e mahnitshme të reliev-it shqiptar, që afron mundësi turistike të pafundme. Të bën për-shtypje se autori ka paraqitur një numër të mirë fotografish, të botuara me cilësi, të cilat përfaqësojnë në mënyrë të përsëritur bukurinë dhe vlerat e turizmit shqiptar. Ndoshta do të duhej të ishte një numër më i madh fotografish, çka nuk është mangësi njohjeje, po një kriter përzgjedhjeje dhe mundësi botimi. Në kriterin e botimit të tyre është synuar të reflektohet një punë e kujdesshme për të dhënë ilustrimin e kapitujve, por jo vetëm kaq, ato paraqesin një fotomontazh të historisë e kulturës sonë. Fotot paraqesin një simbolikë autentike të realiteteve gjithëkohore shqiptare, realitete që përcillen përmes poetikës së tyre përndezëse. Duke e kompo-zuar librin në linjat e tij për të na dhënë potencialet turistike të Shqipërisë, autori ka ditur të na japë në një mënyrë plotpërpjesë-tuese të kapitujve, duke i dhënë rëndësinë secilit, brenda një game paraqitëse të arsyetuar, në mënyrë që të ruhet ky temporitëm i paraqitjes harmonioze, larg zgjatjeve dhe dhënies vend të kapitu-jve pa rëndësi. Kjo strukturë harmonike flet për një arkitekturë të librit larg çdo boje të rëndomtë e pjesëve të tepërta. Si gazetar i vjetër dhe studiues, Xhelal Marku paraqitet me këtë libër në cilës-inë e një studiuesi në këtë fushë, duke dhënë mundësi për njohjen e turizmit shqiptar në pikat e tij më të forta. Shqipëria ka shumë male, lugina e kopshtije, ujëvara e lëndina që ende nuk janë prekur. Duke qenë se turizmi është bërë një përparësi e ditëve të sotme dhe një fushë me interes, çdo reklamim dhe studim i zonave të panjohura do t’i vinte për shtat një thellimi të mëtejshëm në botën turistike, sot, pikërisht kur edhe rrugë të reja janë ndërtuar, shtëpi dhe hotele gjithandej, kur punohet për zbulime arkeologjike dhe manifestohet një dëshirë e mirë për ta sjellë këtë degë te re të ekonomisë sonë në treguesit europianë. Libri i Xhelal Markut vjen në kohën e duhur jo vetëm si realizim për vlerat që folëm më lart, por edhe si një nxitje për të tjerë që të punojnë më shumë në promovimin e vlerave turistike të vendit tonë.

Rrethanat parazgjedhore të vendit diktojnë nevojën e ngutshme të koalicionit të qendrës së djathtë për të bashkërenduar idetë, vullnetet dhe energjitë për zgjedhjet e përgjithshme të 23 qershorit të këtij viti. Përtej retorikave të fryra që shkëmbehen në tregun e politikës shqiptare javët e fundit, ne përfaqësuesit e liberaldemokratëve besojmë fort në idenë se në Shqipëri ekzistojnë rrethana të tilla

politike, ekonomike dhe shoqërore që flasin qartë për mundësinë e një fitoreje të tretë të koalicionit të qendrës së djathtë.

Mendimi politik opozitar, me gjithë përpjekjet e shumta, në një masë të madhe demagogjike duke luajtur me të pavërtetat, nuk mund ta fshehë faktin e madh të përparimit të vendit dhe të qëndrueshmërisë së treguesve kryesorë të gjendjes ekono-mike dhe shoqërore, madje në kushtet e një krize të mirënjohur financiare botërore, e cila këmbëngul prej disa vjetësh, por që

fatmirësisht kanë filluar të shfaqen shenjat e para të daljes prej saj. Bllokimi opozitar i statusit të vendit kandidat të Shqipërisë për në Bashkimin Europian nga ana e opozitës nuk e ndihmon as Partinë Socialiste, as aleancën e sforcuar dhe të kopjuar që vjen pas saj për t’i shpëtuar një humbjeje të tretë radhazi më 23 qer-shor. Ndoshta ky bllokim parlamentar opozitar i statusit të vendit kandidat për në Bashkimin Evropian e ndihmon këtë humbje të së majtës më 23 qershor si edhe ndërgjegjëson më tej bashkësinë ndërkombëtare për shkaktarët e vërtetë të këtij bllokimi.

Në rrethanat në të cilat ndodhemi e gjykojmë të domo-sdoshme, madje disi të vonuar organizimin e një takimi të par-tive të koalicionit të qendrës së djathtë. Pikërisht për këtë arsye në emër të liberaldemokratëve shqiptarë do të dëshiroja t’u bëja thirrje publike kolegëve dhe miqve tanë të Partisë Demokratike si partia kryesore e këtij koalicioni që të zhvillojmë sa më shpejt që jetë e mundur një takim të tillë. Ky takim nuk kërkon të bëjë

simetrinë e tryezës politike opozitare, sepse takime të tilla janë në traditën më të mire të së djathtës shqiptare. Bashkimi Liberal-demokrat mbështet si gjithnjë politikën e koalicioneve fitimtarë sa më të gjerë në përputhje me idealet dhe vizionet e forcave politike të djathta pa paragjykime të çfarëdo lloji dhe të frymëzuar nga nevojat e Shqipërisë për të ecur përherë në rrugën e shndërrimit në ekonomi të zhvilluar dhe qytetarë të pasur. Në emër të krye-sisë së Bashkimit Liberaldemokrat dëshiroj t’u bëj thirrje të gjithë anëtarëve liberaldemokratë të këshillave vendorë, anëtarëve dhe simpatizantëve të partisë që fillimi i muajit shkurt të jetë dhe fil-limi i fushatës parazgjedhore të të gjithë liberaldemokratëve. Ne liberaldemokratët besojmë në idealet dhe moralin njerëzor, si pjesë e pandarë e politikës shqiptare. Dëshiroj t’i bëj thirrje në emër të këtij morali kujtdo që dëshiron të bëhet pjesë e përpjekjeve tona.

*Kryetar i Bashkimit Liberaldemokrat, zv.ministër i Mbrojtjes

Turizmi shqiptar, një bukuri në sfidë

Një mandat i tretë për të djathtën

Nga Qazim SHEHU

Nga dr. ariaN STarOVa*


»opinion

nën qiellin gri të politikës shqiptare ndihesh i rrethuar nga vulgariteti, ku paradoksalisht indiferenca ndaj vlerave dhe problemeve shoqërohet me tone të larta debati, gjuhë agresive dhe tension të përditshëm. Do të ishte e kuptueshme dhe e pranueshme nëse ky tension do të vinte nga pasioni politik, kul-turor apo ideologjik, por gjithçka duket anor-

male kur shikon se aktorët në konflikt shfaqin kaq shumë in-diferencë ndaj ideve që mbrojnë. Mund të vëresh me lehtësi se ka një përpjesëtim të zhdrejtë midis vlerës së debatit me inter-esimin e palëve të përfshira. Realiteti tregon se përgjithësisht në Shqipëri debatohet më fort për gjërat më pa interes. Në një masë të madhe kjo ndoshta vjen prej faktit se në Shqipëri mos-interesimi i skajshëm ndaj ideve shoqërohet me një personali-zim të diskutimit. Për rrjedhojë, në Shqipëri nuk diskutohet për politikë, por për personazhe të politikës dhe çdo ide apo dukuri është vetëm pretekst për interesat e lojtarëve që i përdorin. Kjo është një dukuri e kuptueshme, po të kemi parasysh se elitat shqiptare nuk janë formuar si pasojë e mekanizmave të tregut të ideve dhe medieve, por në saje të një trashëgimie që buron nga regjimi i kaluar. Përgjithësisht akademikët, por dhe një pjesë e mirë e figurave të artit, të kulturës dhe medieve janë individë që statusin e personit publik e kanë fituar gjatë këtij regjimi. Për rrjedhojë, inteligjenca shqiptare nuk është aspak e interesuar për idetë dhe problemet shoqërore që trajton, por për të rikon-firmuar pushtetin mediatik e kulturor që zotëron. Diskursi publik në Shqipëri nuk ka ndonjë objektiv konkret më të madh se rikon-firmimi i pushtetit publik të subjektit ligjërues.

Një peticion i nënshkruar nga një grup njerëzish kundër mos-votimit të tri ligjeve nga kryetari i opozitës ka ndezur një debat mbi nocionin e intelektualit dhe rolin e tij në Shqipëri. Debati në vetvete është mjaft i rëndësishëm për një vend si Shqipëria, ku falsifikimi i intelektualit ka të paktën 70 vjet që prodhohet në seri e madje sanksionohet nëpërmjet dëshmish e kriteresh po kaq të rreme, duke sjellë trullosje masive në shoqëri. Por ngjarja që ka shërbyer për ngritjen e këtij debati është aq joserioze, sa nuk ia vlen ta diskutosh. Një peticion kundër shefit të opozitës nuk mund të jetë spunto për një reflektim mbarëshoqëror mbi një temë të tillë. Në fakt, nuk është hera e parë që debatet se-rioze hapen për arsye banale, duke bërë më tej që ato të zhvil-lohen po kështu në një klimë dhe gjuhë banaliteti.

Nuk e vë në dyshim se ai peticion është firmosur nga shumë njerëz që nuk kanë kurrfarë lidhjeje me atë që presupozohet të jetë roli i intelektualit, ndonëse mes nënshkruesve ka edhe njerëz vërtet të respektuar për kontributin e tyre në mendimin shqiptar. Gjithashtu është e qartë se shumica dër-rmuese e nënshkruesve janë motivuar poli-tikisht, një pjesë në mbrojtje të qeverisë, duke shtuar një zë kundër opozitës, por pa harruar edhe një pjesë tjetër që motivohet prej bindjeve të veta antikomuniste, sipas të cilave PS-ja shihet si një trashëgimtare e regjimit të Enver Hoxhës. Por nuk mund të mos vërejmë se edhe përpjekja për të delegjitimuar nën-shkruesit është po kaq pa vlerë dhe po kaq e politizuar. Fakti që dikush ka akses në medie nuk e bën aspak më meritor për të qenë intelektual, duke parë se si është masakruar shtypi shqiptar gjatë këtyre viteve. Kur jemi në këtë der-exhe, nuk ndryshon asgjë nëse statu-sin e intelektualit e pretendojnë edhe disa jomeritorë të tjerë të panjohur.

Sidoqoftë, deri diku, duke pasur parasysh kontekstin shqiptar, mund të jetë e kuptueshme çdo përpjekje in-strumentalizuese në të tilla raste. Kjo është diçka e rëndomtë dhe e përdit-shme në realitetin ku jetojmë, ku prit-shmëritë ndaj politikës mbeten krejt minimaliste, të reduktuara në elimin-imin e së keqes më të madhe kundrejt asaj më të vogël. Ajo që nuk mund të pranohet është fakti se në këtë moçal njëra palë pretendon puritanizëm moral në një kohë kur dukshëm motivohet po njësoj nga interesa politike si ato për të cilat demaskon palën tjetër. Nëse themi se nënshkruesit e peticionit synojnë t’i dalin në krah qeverisë, nuk do mend se po kështu ata që i kundërvihen peticionit po përpiqen t’i dalin në krah opozitës. Nga ky këndvështrim, amoraliteti i dyanshëm çekuili-

brohet nga hipokrizia opozitare për standardin e rremë moral të pretenduar. Ndërmjet dy palëve që instrumentalizojnë vlerat,

pala më e fëlliqur është ajo që denoncon si amorale instru-mentalizimin e tjetrës.

Mbi të gjitha, përdorimi i diskutimit mbi rolin e intelektualit mbetet këtu peng

i politikës së ditës, duke e shpër-doruar për një çështje banale në

një kohë kur ky debat mbetet të merret shumë herë më serioz-isht sesa vetë fati i dy forcave politike në konflikt të marra së bashku. E gjithë kjo rikonfirmon

në mënyrë rutinore mungesën e vlerave që bashkëshoqëron

çdo diskutim vlerash në Sh-qipëri. Fundja, askush në këtë

zhurmënajë nuk ndalet të vlerësojë nëse është apo jo i drejtë reagimi ndaj mosvotimit të tri ligjeve prej opoz-

itës. Diskutimi mbetet te qëllimi pse ndërmerret një qëndrim, jo te vlera e tij në vetvete. Kjo vjen sepse vlerat në vetvete nuk kanë rëndësi.

Në rastin konkret nuk ka rëndësi as-pak se çfarë kostoje publike ka zvarritja

e këtyre tri ligjeve. Madje edhe rëndë-sia që u jepet atyre lidhet me faktin se i kërkon Europa dhe jo me nevojën pub-like që kemi për to. Qëllimi i kërkesës për

miratimin e tyre është marrja e statusit të vendit kandidat dhe jo efekti shoqëror i tyre.

Ky është mentaliteti i elitave tona të zh-veshura nga vlerat, elitave që nuk kanë asnjë projekt a ideal, por që orientohen në mënyrë oportuniste nga interesat personale e klanore. Debati publik këtu

është si një shatërvan që qarkullon në një sistem të mbyllur hidraulik të njëjtin ujë të

ndotur në tubacionet e kaldajës propagandis-tike të Enver Hoxhes. Duhet të jesh vërtet naiv të

presësh ndonjë produkt me vlerë në këtë mjedis.

në mbi dhjetë ceremonitë e përcjelljes së paqeru-ajtësve shqiptarë në Afganistan apo Irak, edhe pse në shumë raste nuk kanë qenë brenda orarit zyrtar, i pari nga pjesëmarrësit e nderit ka qenë ambasadori i SHBA-ve në Shqipëri, Arvizu. Nuk ka grup të paqeruajtësve shqiptarë me të cilët ai të mos ketë bërë fotografi. Së bashku me ministrin e Mbrojtjes Arben Imami ata jo

vetëm kanë takuar çdo paqeruajtës, por dhe kanë bërë fotografi me ta. Po në ceremoninë e pakë ditëve më parë i kudondodhuri Arvizu shkoi dhe kuvendoi gjatë me të afërmit e paqeruajtësve shqiptarë në Afganistan. Ai së bashku me ministrin e Mbrojtjes, zotin Arben Imami, dhe me shefin e Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, gjeneral major Xhemal Gjunkshi, zhvilluan një takim të gjatë me tërë familjarët e paqeruajtësve. Duke parë këtë diplomat tepër sportive që shtrëngonte duart me nënat e paqeruajtësve në garnizonin e Zall-Herrit dhe përkëdhelte fëmijët e këtyre paqeruajtësve, por dhe duke u nisur nga ajo që u thoshte atyre, m’u kujtua një fjali e shkrimtarit të madh amerikan Xhojs Ker: “I mençur është ai që thotë mendime të thella në mënyrë të thjeshtë”. E thashë këtë sepse një vit më parë në një natë të acartë dimri në aeroportin e Rinasit, kur mbërriti trupi pa jetë i paqeruajtësit Feti Vogëli nga Afganistani, ambasadori Arvizu në orën 00:20 ishte i pari që mbërriti në krah të ministrit të Mbrojtjes dhe përdori fjalët e thjeshta shqiptare që përdoren në raste të tilla. Ai së bashku me shumë diplomatë të tjerë që shërbejnë në këtë vend i ka mbuluar me përkujdesje jo vetëm paqeruajtësit, por dhe familjet e tyre. E kam ndjekur me shumë imtësi këtë

përkujdesje të tij, ashtu siç kam ndjekur dhe tërë evenimentet më të rëndësishme të këtij vendi. I kudondodhur. Korrekt dhe autori-tar. Pamja e tij e jashtme i jep një akses më shumë në misionin e tij, pasi asnjëherë nuk e heq buzëqeshjen miqësore nga fytyra. Ai di të bëjë me shumë finesë gjeste humanizmi dhe të përcjellë në mënyrën më të thjeshtë mesazhe domethënie për të gjithë tablonë shqiptare. Duke e gjykuar atë që bën ai në çdo eveniment të këtij vendi, lë kudo mesazhet e një kuratori të politikës shqip-tare. Mjafton që të kujtojnë vajtjen e tij shumë diplomatike para pak ditësh te selia e PS-së së bashku me dy diplomatët më të lartë të BE-së për të diskutuar çështje shumë të domosdoshme për mbarëvajtjen e zgjedhjeve të 23 qershorit. Ambasadori është shumë i vëmendshëm në tërë detajet e punës së tij. Ai mundo-het me shumë kujdes që të respektojë të gjitha balancat dhe të japë mesazhet se do që këtu çdo ditë demokracia e brishtë të ecë në drejtimin e duhur. Ai ka krijuar një lidhje të brendshme, sa shumë herë maturimin dhe të atyre gjerave që bëjnë politi-kanët shqiptarë duam ta shikojmë në qëndrimin që mban ai. Ai është diplomati që ka krijuar raporte më domethënëse me tërë gazetarët e sidomos me analistët, që shumë herë kanë ndarë opinione edhe të kundërta me të. Të njëjtën gjë ka bërë dhe me shumë politikanë. Ai ka ditur të presë që të bëjë efekt dhe ajo gjë nuk është kuptuar drejt. Ne nuk presim që politika jonë, që shteti shqiptar dhe pushteti vendor të rregullohen si me një të rënë të shkopit magjik. Këtë mesazh duket se na jep diplomati amerikan, që vrapon sa në një ekspozitë fëmijës në një eveniment të rëndë-sishëm shtetëror, por dhe tek emisioni “Fiks fare” i Filip Çakulit. Ai na ka pranuar që të ndajmë dhe mendime të ndryshme nga ai dhe

ka reaguar në mënyrë autoritare atje ku vërtet ka gjëra që nuk shkojnë. Ai tashmë është një njohës shumë i mirë i ambientit sh-qiptar dhe për zgjedhjet e 23 qershorit 2013, është dhe mendja më e mençur, që di të na i thotë në mënyrën më të thjeshtë gjërat.

Mora shkas për tërë këto radhë shkrimi nga fjala e kryetarit të PS-së në kongresin e partisë së Ashim Thaçit në Prishtinë. Zoti Rama preku çështjen e bashkimit për të kompensuar kri-tikat ndaj tij për shpërfillje ndaj kësaj çështjeje. Por ne aktual-isht duhet t’i lexojmë mirë disa mesazhe që vijnë nga tempulli i demokracisë që përfaqëson ambasadori Arvizu. Zoti Rama thotë që të merremi me politikë dhe fton kundërshtarin e tij që të mos merret me gjerat e vockla. Por realisht nuk ndodh kështu. Ai ka një togë ushtarësh të deputetëve të qeverisë hije të tij, të bindur politikë, që janë lëshuar si lukuni për gjërat e vogla të kundër-shtarit të tij politik. Të gjithë jemi të shqetësuar se një e ashtu-quajtur “parti e re” nga një ish-zyrtar i lartë i Berishës ulërin gjatë gjithë ditës “pranga”, “burgim të përjetshëm”, “antikombëtarë”, “tradhtarë” e ku di unë i ziu sa fjalë të tjera të rënda përdor dhe që gjejnë akses shumë të madh në medie, që e ke shumë të vështirë t’i përdorësh. Ç’është kjo retorikë primitive në këto kohë moderne? Pse të mos e kurojmë ne tërë këtë retorikë dhe të bëjmë një garë të ndershme me sfida dhe kundërsfida programesh elektorale. Këtë porosi e kam dëgjuar ta përsërisë në çdo takim me politika-nët shqiptarë ambasadori Arvizu. Madje dhe në takime të zakon-shme ai e ka moderuar mesazhin, por përmbajta ka qenë shumë domethënëse. Bëhemi më politikanë, më njerëzorë, votues më të ndershëm, më paqësorë dhe më të sigurt për atë që duan të ndërtojnë politikanët tanë, nëse pranojnë kurim.

Licenca për intelektualë

Kuratori Arvizu dhe politika shqiptare

Nga ErgyS mËrTiri

Nga BEjdO maLO


« zodiak

horoskopijavordashiMundohuni të bëni kujdes me kritikat e tepru-ara gjatë kësaj jave sepse partneri nuk do du-rojë shumë. As ju vetë nuk jeni aq perfekt sa kërkoni të jetë ai që keni në krah. Beqarët do bëjnë gjithçka për të pasur takime të këndshme dhe për të krijuar një lidhje. Disa miq do ju ndi-hmojnë mjaft. Rrethanat do jenë të përshtat-shme për të përmirësuar buxhetin. Do shpen-zoni pak më shumë në fundjavë. Për sa i përket shëndetit duhet thënë se nuk do vuani nga as-një sëmundje, megjithatë shqetësime të vogla do keni. Bëni kujdes me ushqimin. Në punë do e dini mirë si ta kanalizoni gjithë energjitë që keni dhe do arrini atje ku keni dëshiruar. Familja do kalojë një javë harmonike.

demiVenusi do ndikojë mjaft pozitivisht tek jeta juaj në çift gjatë kësaj jave. Gjithçka do shkojë më së miri dhe nuk do keni debate të zjarrta. Beqarët do kenë takime, por nuk do jenë shumë të sig-urt për atë që duan vërtet. Mos u nxitoni sepse ka kohë për gjithçka. Për financat duhet të ku-jdeseni më tepër nëse nuk doni që të keni tron-ditje të mëdha. Shëndeti do jetë përgjithësisht i mirë. Do jeni më dinamikë se kohët e fundit dhe nuk do keni as shumë stres. Ata që kanë pasur shqetësime do kenë përmirësime. Në punë do ju bëhen propozime interesante. Pranojini pa u menduar shumë dhe do e shihni që gjërat do marrin drejtimin e duhur. Qetësia do mbizotërojë në familje.

BinjakëtEdhe pse keni kohë që keni krijuar një lidhje do e keni të vështirë sot t’i rezistoni tundimit dhe të filloni aventura. Kujdes sepse nëse part-neri e merr vesh do kërkojë të ndahet me ju. E dëshironi këtë gjë? Beqarët do kenë shumë fat për të takuar dashurinë e madhe. Përmirësime të njëpasnjëshme do ketë në planin financiar. Vazhdoni të shpenzoni me maturi. Asgjë e keqe nuk do ndodhë me shëndetin. Përgjithësisht do ndiheni mirë dhe më të qetë se kohët e fundit. Në pune do ju jepen disa projekte të mëdha dhe të rëndësishme. Falë këmbënguljes dhe guximit mund të arrini atje ku dëshironi. Me familjarët mos u tregoni kategorikë.

GaforrjaFalë ndikimit mjaft pozitiv të Neptunit, jeta juaj në çift do shkojë më së miri gjatë kësaj jave. Bashkëpunimi dhe mirëkuptimi do mbizotërojë në çdo moment. Mund të keni besim të plotë tek ai. Beqarët nuk do presin me padurim të krijojnë një lidhje, por meqë mundësitë do jenë të mira, do ishte një gabim të mos mos i shfrytëzonin. Mos u tregoni të paduruar në planin financiar. Merrini gjërat shtruar dhe zgjidhini problemet një nga një. Shëndeti në përgjithësi do jetë i qëndrueshëm. Nuk pritet të keni shqetësime. Në jetën profesionale mos kërkoni gjithçka men-jëherë, po mundohuni t’i ngjitni shkallët një nga një. Kujdesuni edhe pak më tepër për familjen.

luaniFalë influencës mjaft pozitive të yjeve, këtë javë do trajtoni çdo temë me delikatese dhe me maturi. Së bashku me partnerin do kaloni edhe momente pasiononte dhe emocionuese. Be-qarët do kenë takimin më të shumëpritur. Mund të ndodhë edhe ndonjë dashuri me shikim të parë. Financat nuk do jenë të këqija megjithatë shpenzimet e mëdha duhen shmangur sa më tepër. Shëndeti nuk do jetë fort i mirë. Mund të prekeni nga gripi, të keni dhimbje koke dhe kock-ash. Në punë edhe pse do e keni të vështirë të punoni në ekip, duhet të bëni të pamundurën. Vetë nuk do arrini dot atje ku dëshironi. Familja do kalojë një javë të zakonshme.

VirgjëreshaDo jeni mjaft sensualë gjatë kësaj jave dhe do i kushtoni më tepër rëndësi partnerit tuaj. Nuk priten emocione të fuqishme megjithatë as probleme nuk do keni. Beqarët duhet të dinë ku të kërkojnë. Mundësitë për të filluar lidhje nuk do mungojnë. Për financat duhet të kujdeseni shumë më tepër se një javë më parë. Nëse ju duhet të bëni me patjetër investime të mëdha këshillohuni me specialistët. Forma fizike dhe ajo morale do jetë e mirë. Do ndiheni edhe më optimistë dhe me energji. Në punë do merrni ini-ciativa dhe do arrini shpejt ku dëshironi. Asnjë rrezik nuk do ekzistojë, kështu që ecni pa frikë. Në familje mos e teproni me kritikat dhe trego-huni më tolerantë.

peshorjaGjatë kësaj jave do tregoheni shumë dominues në jetën tuaj në çift dhe kjo shpeshherë do e ir-ritojë partnerin. Mos jepni urdhra sepse gjërat mund të përkeqësohen. Beqarët nuk duhet të qëndrojnë gjithë kohës në vetmi dhe të mendo-jnë për një person ideal, por duhet të dalin sa më shumë dhe të argëtohen. Në planin financiar do keni fat. Situata do ketë goxha përmirësime. Me Saturnin pranë në sektorin e shëndetit, gjërat nuk do shkojnë ashtu si duhet. Do keni shqetësime dhe do ndiheni paksa të lodhur. Në punë do vonoheni shumë për të përfunduar pro-jektin e dhënë. Për këtë arsye shefat do ju kri-tikojnë rreptë. Edhe marrëdhënia me familjarët nuk do jetë shumë e mirë. Kujdes!

akrepiTregohuni shumë të matur këtë javë kur të flisni me partnerin tuaj sepse atmosfera mund të ten-sionohet nga momenti në moment. Për beqarët do fillojë një etapë e re dhe shumë e bukur. Takimet do jenë interesante prandaj nuk duhen humbur për asnjë lloj arsyeje. Në plan nuk do e keni të qartë çfarë të bëni më parë dhe mund të keni disa tronditje. Kujdes! Të shumtë do jenë planetet që do ju ndihmojnë të keni shëndet të mirë. Mo-mentet e lodhjes do jenë të pakta dhe nuk do keni shqetësime. Në planin profesional mos u tregoni shumë kategorikë. Dëgjojini njëherë mendimet e kolegëve sepse mund t’iu ndihmojnë. Marrëdhënia me familjarët do jetë e ngrohtë.

ShigjetariMë në fund pas kaq kohësh do zgjidhni disa probleme që ju kishin dalë në çift. Do pranoni të diskutoni hapur dhe nuk do mbani asnjë sekret. Beqarët do jenë gjithë kohës në kërkim të shpirtit binjak. Nëse tregoheni të kujdesshëm do e gjeni personin ideal. Në sektorin financiar mos luani me zjarrin sepse do digjeni. Mundësitë i keni të mira për të konsoliduar buxhetin kështu që mos bëni çmenduri. Shëndeti nuk do jetë i qëndrueshëm. Do keni shqetësime të mëdha dhe do mërziteni për këtë. Në punë do ju bëhen disa propozime mjaft interesante të cilat duhet t’i studioni me kujdes. Mos jepni shpejt e shpejt një përgjigje. Në familje do mbizotërojë tensioni.

BricjapiPër çiftet që kanë kohë që janë bashkë, klima do jetë e ngrohtë. Priten momente mjaft romantike dhe ditë plot emocione. Beqarët do kenë mundë-si për të filluar aventura interesante. Përfitoni sa të mundni sepse do përjetoni emocione të forta. Financat do kenë disa probleme të vogla të cilat më pak maturi mund të kalohen shpejt. Mundohuni të mos shpenzoni shumë. Dielli do jetë planeti më i favorshem për shëndetin. Edhe pse në ndonjë moment mund të ndiheni nervozë nuk do keni as më të voglin problem. Në punë do ju duhet më shumë vendosmëri dhe këmbën-gulje për t’ia dalë. Sfidojini hapur konkurrentët që keni. Familja do kalojë një javë mjaft të qetë.

ujoriJeta juaj në çift do jetë edhe më e bukur gjatë kësaj jave. Do bëni ndryshimet e duhura dhe do kaloni momente pasionante me atë që keni në krah. Beqarët do ishte më mirë të qëndronin edhe këtë javë vetë, përndryshe jeta juaj mund të ketë disa ndërlikime. Financat në përgjithësi do jenë të mira, megjithatë yjet këshillojnë të shmangni dhëniet e huave personave jo të besueshëm. Zona e lidhur me shëndetin do influencohet pozi-tivisht nga Dielli, Mërkuri dhe Marsi. Do jeni dina-mikë dhe plot gjallëri. Në punë ka rrezik të bëheni objekt talljeje për koleget. Mundohuni mos ua vini shumë veshin dhe të vazhdoni atë që keni nisur. Në familje do mbizotërojë harmonia.

peshqitMarrëdhënia me partnerin do jetë e paqën-drueshme gjatë gjithë javës. Kujdes me vendimet e nxituara sepse do pendoheni shpejt. Beqarët do e marrin në dorë fatin e tyre dhe do bëjnë gjithçka për të pasur takime interesante. Do jeni me fat. Edhe financat do jenë të tra-zuara. Po nuk dëgjuat këshillat e specialistëve nuk do dini më nga t’ia mbani. Shëndeti nuk do jetë i keq, por do bënit mirë të kujdeseshit më tepër për veten tuaj. Higjiena do jetë parësore. Në punë duhet të përqendroheni më shumë në thelbin e gjërave. Mos i lini kolegët të ndërhyjnë në planet tuaja sepse do ua prishin të gjitha planet. Familja do ju gjendet pranë dhe do ju mbështesë në çdo moment.


»GoSSip

boTAS p e c i a l e

»

»

»

16

14

17

1789-1848, luftërat për liri nisi me Bastijën

Flijime çnjerëzore apo Helena e trojës

Viti 1789 dhe shpresat e humbura

Slavoj Zizek

në një prej intervistave të tij të fundit, një gazetar perëndimor e pyeti Nikolae Causheskun si e

justifikonte faktin që qytetarët rumu-në nuk mund të dilnin lirisht jashtë vendit, edhe pse liria e lëvizjes ishte e garantuar nga Kushtetuta. Përgjigja hyn në traditën më të mirë të sofiz-mave stalinianë: është e vërtetë, por Kushtetuta garanton edhe të drejtën për një atdhe të prosperuar dhe të sigurtë. Pra, ekziston një konflikt potencial mes këtyre të drejtave: nëse rumunët do të autorizoheshin që të largoheshin nga vendi, atëherë prosperiteti i atdheut tonë do të vihej në rrezik...

Duket se e njëjta frymë është e gjallë në Slloveninë e sotme. Në dhjetor të vitit 2012 Gjykata Kushtetuese e ka gjykuar të pa-pranueshëm kërkesën për një refer-endum mbi ligjin për krijimin e një “bad bank” dhe një ‘holding publik” për menaxhimin e unifikuar të kom-panive publike. “Bad bank” është një institucion ku transferohen të gjithë titujt e pambledhshëm të bankave më të rëndësishme, që më pas do të

shpëtohen nga shteti, duke penguar hetime serioze mbi ata që kanë shitur tituj toksikë. Kjo masë nuk gëzon konsensusin e përgjithshëm. Atëherë, përse duhet penguar referendumi? Sipas Gjykatës Kushtetuese sllovene, referendumi “do të kishte pasoja jokushtetuese”. Ushtrimi i të drejtës konstitucionale për referendum – për gjykatën – do të vinte në rrezik vlera të tjera kushtetuese prioritare gjatë krizës ekonomike: funksionimin e shtetit dhe mbrojtjen e të drejtave sociale. Shkurt, gjykata ka pranuar si të vendosur që shkelja e detyrimeve të institucioneve financiarë ndërkom-bëtarë mund të përcaktojë një krizë ekonomike dhe politike, dhe prandaj është jokushtetuese.

Sllovenia është një vend i vogël, por ky vendim është simptomë e një tendence globale për kufizimin e demokracisë. Ideja është që, në një situatë ekonomike komplekse si ajo e sotme, shumica e qytetarëve nuk janë të kualifikuar të vendosin, sepse nuk janë të vetëdijshëm për pasojat katastrofike të zgjedhjeve të tyre. Ky lloj arsyetimi nuk është i ri. Në një intervistë të disa viteve më parë, sociologu Ralf Dahrendorf

e lidhte mosbesimin në rritje ndaj demokracisë me faktin që, pas çdo ndryshimi revolucionar, rruga drejt një prosperiteti të ri kalon nëpër “një luginë lotësh”. Pas rënies së social-izmit nuk mund të kalohet direkt tek bollëku i një ekonomie tregu të plotë: duhet të çmontohet më parë sistemi i mirëqenies i regjimeve socialistë, dhe këta hapa të parë janë detyrimisht të dhimbshëm. E njëjta gjë vlen për Evropën perëndimore, ku kalimi nga shteti social i ndërtuar pas Luftës së Dytë Botërore, për tek ekonomia e re globale sjell edhe vendime të vështirë. Për Dahrendorf, problemi qëndron në faktin që ky kalim i dhimbshëm përmes “luginës së lotëve” zgjat më shumë se sa periudha që kalon mesatarisht mes dy palë zgjedhjeve, kështu që është i madh tundimi për të shtyrë vendimet e vështirë për të garantuar avan-tazhe elektoralë afatshkurtër.

Gjithmonë sipas Dahrendorf, shembulli në këtë rast jepet prej zhgënjimit të shtresave të gjera të shoqërisë në popullsitë postko-muniste për rezultatet ekonomikë të rendit të ri demokratik: në ditët e lavdishme të 1989, demokracia

për ta identifikohej me bollëkun e konsumizmit perëndimor, dhe njëzetë vite më vonë, duke parë që bollëku nuk ka mbërritur ende, ata ia vënë të gjithë fajin demokracisë.

Për fat të keq Dahrendorf është shumë më pak i vëmendshëm ndaj tundimit të anasjelltë: nëse shumica i kundërvihet ndryshimeve të domo-sdoshëm strukturorë në ekonomi, atëherë mos vallë një prej konkluzi-oneve më logjikë që duhen nxjerrë ndoshta është që, për pothuajse një dekadë, një elitë e iluminuar duhet të marrë pushtetin, edhe me mjete jodemokratike, për të marrë masat e domosdoshme dhe për të hedhur kështu bazat e një demokracie të qëndrueshme?

Gazetari Fareed Zakaria nënvi-zonte se demokracia mund “të hedhë rrënjë” vetëm në vendet ekonomik-isht të zhvilluar. Nëse vendet që janë në rrugën e zhvillimit “demok-ratizohen shumë shpejt”, rezultati është një populizëm që rrjedh në një katastrofë ekonomike dhe në au-toritarizëm. A nuk është kjo frika që shkakton regjimi në pushtet në Kinë?

Risia e ditëve të sotme është që, me krizën, mosbesimi tek demokracia

po fiton terren edhe në perëndimin e zhvilluar. Kjo krizë tregon se si nuk janë qytetarët, por pikërisht ekspertët ata që nuk dinë se çfarë po bëjnë. Në Evropën perëndimore po asistojmë në fakt në një paaftësi në rritje të elitave drejtuese. Shikoni pak se si Evropa e ka përballuar krizën greke: duke bërë presione ndaj Athinës që të reduktojë borxhin, por në të njëjtën kohë duke i shkatërruar Greqisë ekonominë me masa të im-ponuara nga lart duke rritur shanset që borxhi grek të mos mundet të paguhet asnjëherë.

Tani edhe Fondi Monetar Ndërkombëtar i pranon dëmet e shkaktuar nga masat e shtrëngimit në Greqi dhe në vende të tjerë të zhytur në borxh, por këta “gabime në përllogaritje” kanë shkaktuar humb-jen e qindra mijëra vende pune. Është ky mesazhi i vërtetë i protestave “irracionale” në të gjithë Evropën. Demonstruesit e dinë mirë atë që nuk dinë. Nuk pretendojnë se kanë përgjigje të shpejta dhe të vlefshme. Por ajo që u thotë instikti i tyre është gjithësesi e vërtetë: as ata që janë në pushtet nuk e dinë. Në Evropë, sot, të verbërit udhëheqin të verbërit.

Kriza teknike e demokracisëTani edhe Fondi Monetar Ndërkombëtar i pranon dëmet

e shkaktuar nga masat e shtrëngimit në Greqi dhe në vende të tjerë të zhytur në borxh, por këta “gabime në

përllogaritje” kanë shkaktuar humbjen e qindra mijëra vende pune. Është ky mesazhi i vërtetë i protestave “irra-

cionale” në të gjithë Evropën. Demonstruesit e dinë mirë atë që nuk dinë. Nuk pretendojnë se kanë përgjigje të

shpejta dhe të vlefshme. Por ajo që u thotë instikti i tyre është gjithësesi i vërtetë: as ata që janë në pushtet nuk e

dinë. Në Evropë, sot, të verbërit udhëheqin të verbërit


« Bota

kur ishte rrethuar tashmë nga rebelët, diktatori libian Muamar Gheddafi

kishte paralajmëruar se nëse ai do të rrëzohej, Afrika veriore do të përfshihej nga kaosi dhe lufta e shenjtë. Parashikimi i tij është vërtetuar në mënyrë dramatike. Francezët kanë mbërritur në Mali për të pen-guar përparimin e luftëtarëve xhihadistë që kontrollojnë tashmë një hapësirë të madhe sa dyfishi i Gjermanisë. Në Algjeri, një kriminel fonda-mentalist islamik organizoi pushtimin e një impianti të nxjerrjes së gazit, duke rrëm-byer punëtorë amerikanë dhe evropianë”, shkruan Robert Uuorth tek “New York Times”. “Kaosi që ka shpërthyer në këtë rajon shumë të madh në shkretëtirë është shkaktuar prej shumë faktorëve, por na kujton edhe në mënyrë shqetësuese se euforia e prodhuar nga rënia e dikta-torëve të Libisë, Tunizisë dhe Egjiptit e kishte një çmim”.

“Është një prej pasojave më të errëta të revoltave arabe”, ka komentuar Robert Mal-ley, përgjegjës për Lindjen e Mesme dhe Afrikën Veriore në Grupin Ndërkombëtar të Kri-zave. “Natyra e tyre paqësore duhet të ketë dëmtuar Al Kaedën dhe aleatët e saj nga pikëpamja ideologjike, por në planin logjistim, përshk-ueshmëria më e madhe e kufijve, zgjerimi i zonave të paqeverisëshme, përhapja e armatimeve dhe çorganizimi i policisë dhe shërbimeve të fshehta kanë qenë një dhuratë e vërtetë për xhihadistët”.

Në Mali, ku grupet ushta-rakë islamikë përpiqen të përzihen me popullsinë vendase, është e pamundur që kriza të përmbyllet me shpejtësi, thotë gazetari amerikan. “Situata mund të vërë në provë të vështirë edhe qeveritë e dobëta që janë ven-dosur së fundmi në Libi dhe në vendet fqinjë, në një rajon ku çdo ndërhyrje ushtarake perëndimore rizgjon kujtime të këqija koloniale dhe përkthe-het në një thirrje nën armë në favor të fondamentalistëve. Edhe pse është angazhuar në kërkimin e përgjegjësve për rrëmbimin e punëtorëve në In Amenas të Algjerisë, administrata Obama është në vështirësi për shkak të kompleksitetit të xhihadizmit afrikano-verior. Prapa etiketës së Al Kaedës fshihen shumë fraksione që veprojnë nën hijen e grupeve të ndryshëm etnikë, klaneve dhe rrjeteve kriminalë. Edhe përpjekjet për të pikasur dhe ndëshkuar përgjegjësit e sulmit të 11 shtatorit 2012 në Bengazi

Në origjinë të

luftës

ku mbeti i vrarë ambasadori amerikan Stevens, kanë nge-cur. Komisioni i hetimit për epi-sodin ka kritikuar agjencitë e spiunazhit të SHBA për faktin që nuk kanë kuptuar grupet e shumtë ushtarakë të rajonit, që shpërbëhen, ndahen dhe riformohen vazhdimisht”.

Uorth shkruan se si kriza e pengjeve në Algjeri, ashtu edhe luftimet në Mali janë një pasojë e rënies së Gheddafit në 2011. “Ashtu si diktatorë të tjerë të rajonit, Gheddafi mbante nën kontroll fraksio-net e ndryshëm etnikë dhe fisnorë të vendit përmes shtypjes brutale apo duke i

afruarnë forcat qeverisëse. Në këtë mënyrë mbante nën fre elementët më radikalë, dhe kur këta frerë u zhdukën, grupet e ndryshëm (rebelë, xhihadistë apo kriminelë) janë të lirë për të bashkuar forcat për një kauzë të përbashkët. Ndërsa sipas disa analistëve, rënia e Gheddafit ka qenë vetëm pika e ujit që përmbysi vazon në një zonë që prej vitesh ka qenë më kaotike, ku njerëzit që luftojnë nën mësimet e xhihadit kanë akumuluar rezerva shumë të mëdha parash përmes kontra-bandës dhe veprimtarive të tjera kriminale”.

objektivi:

Nigeriaderi pak kohë më parë Mali

njihej për muzikën e tij dhe Tombouctoun. Por tani krejt papritur francezët po pushtojnë këtë vend shumë të madh afrikan, të varfër, me popullsi të rrallë, pa dalje në det dhe në pjesën më të madhe shkretëtirë. Mali konsi-derohej një sukses nga vendet donatorë perëndimorë. Që nga viti 1992, vit kur përfundoi diktatura, kishte ruajtur një sistem qeverisjeje gjithnjë demokratik. Pavarësisht var-fërisë, gjërat shkonin më mirë se në vendet fqinjë. Por, në mars 2012 ndodhi një grusht shteti dhe tani qeveria është pa orientim. Çfarë shkoi keq?

Mbi të gjitha, qeveria nuk ishte kaq eficiente sa mendonin donatorët. E

ngrohur prej mbështetjes dhe parave të perëndimit, ishte bërë mendjemadhe, e korruptuar dhe kishte lënë pas dore premtimin për të çuar përpara projektet e zhvillimit, veçanërisht në veri, pjesa më e varfër e Malit. Duke parë pakënaqësinë e përhapur mes popullatës, një kapiten i ri i ushtrisë, Amadou Haya Sanogo, ka marrë pushtetin. Edhe pse, në pritje të rikthimit në demokraci, i është dashur t pranojë vendosjen e një presidenti dhe një Kryeministri civilë, Sanogo mbetet një per-sonalitet me shumë pushtet dhe jo i besueshëm.

Së dyti, veriu i vendit, shkretëtira e Saharasë është shndërruar në vendstrehim për rebelët salafitë të ardhur

nga Algjeria në fundin e viteve nëntëdhjetë. Ka tërhequr lëvizjet ekstremiste islamike të financuara nga grupet va-habitë sauditë, që predikojnë një islam shumë të ashpër dhe xhihadin kundër perëndimit.

Shumëkush ka menduar se nuk kish asnjë problem nëse qëndronin në shkretëtirë. Cfarë dëmi mund të bënin? Por shkretëtira, e shehtë dhe e boshatisur, është si deti, që të gjithë mund ta përshkojnë duke ndeshur shumë pak pengesa natyrore dhe asnjë lloj kufiri. Është e përsosur për të kontrabanduar para, drogë, cigare, armë dhe njerëz. Në këtë rajon perëndimorët janë vënë shpesh, dhe vazhdojnë të vihen në shënjestër të rrëmbyesve.

Si kriza e pengjeve në Algjeri, ashtu edhe luftimet në Mali janë një pasojë e rënies së Gheddafit

Nga hapësirë boshe në hartat gjeografike, Saharaja është shndërruar në pikënisjen e ofensivës së re të udhëhequr nga Al Kaeda në Maghrebin islamik dhe nga aleatët e saj


»Bota

jean-Philippe remy

po të dalësh nga Sevare, në qendër të Malit, nuk sheh asnjë në rrugë, përveç një ushtari që u kërkon

me edukatë të huajve të mos dalin nga qyteti. Lufta në Mali kundër grupeve të armatosur të lidhur me Al Kaedën në Maghrebin islamik zhvillohet ende me dyer të mbyllura. Ushtria francze, së bashku me atë maliane, është e angazhuar në dy boshte të ndryshëm në territorin kufitar mes veriut dhe jugut të vendit. Boshti i parë i “rimarrjes totale” të veriut, siç ka premtuar më 20 janar ministri francez i Mbrojtjes, Jean Yves Le Drian, kalon nga Konna, 70 kilometra nga Sevare. Ky qytet i vogël ka qenë pika më jugore ku më 10 janar mbërritën ekstremistët islamikë në marshim drejt Moptit. Ditën tjetër, përparimi i tyre u ndal prej sulmeve të aviacionit francez.

Në vijim ka pasur luftime që, sipas disa burimeve lokalë, kanë përfshirë edhe “të bardhë”. Koloneli Didier Dacko, kreu i operacioneve të ushtrisë maliane në këtë rajon, saktëson se luftimet kanë ndod-hur 15 km larg qytetit. Forcat ushtarake maliane kanë pësuar pak humbje. Për momentin vazhdojnë operacionet e tyre kundër disa elementëve “të mbetur”, ndërkohë që pjesa më e madhe e trupave armike është drejtuar për në veri.

Një tjetër oficer malian, kapiteni Ibra-him Sanogo saktëson: “Kemi shoshitur shpellat për të mos pasur surpriza”. Më pas përshkruan tërheqjen katastrofike të rebelëve islamikë, të cilëve iu desh të braktisnin disa kamionë. Rruga që të çon në Douentza, më në verilindje, nuk është ende e sigurtë. Issaka Bathily, prefekti i Douentzas që është streguar në Mopti disa muaj më parë, shpjegon se “pranë qytetit ndodhet një mal plot me shpella ku terroristët mund të fshihen”.

Edhe pse luftëtarët në tërheqje përpiqen të qëndrojnë larg qyteteve, ku sabotojnë repetitorët e telefonisë celulare për të mos lejuar banorët të dërgojnë mesazhe, grupet aleatë të Aqmi (lëvizja për bashkimin e xhiha-dit në afrikën perëndimore) lënë pas grupe të vegjël militarë të angazhuar

në operacione guerilase. Ky kërcënim, i përforcuar nga prania e simpatizantëve të luftëtarëve islamikë, krijon një klimë dyshimi dhe konfuzioni që mund të shkaktojë incidente të rëndë.

Oumar Bathily, kryebashkiaku i Malit na rekomandon të rruhemi: në këtë periudhë të trazuar është më mirë që të shmangësh mbajtjen e mjekrrës. “U kemi lënë të kuptojmë simpatizantëve të grupeve të armatosur islamikë se duhet që të dallohen nga rebelët”, shton. Si munden mbështetësit e islamit politik të “dallohen” nga grupet që kanë shkaktuar dhunën e armatosur? Kryebashkiaku limitohet duke na dhënë ide për veshjen, thotë që “duhet hequr mjekrra apo duhen mbajtur pantallona më të gjata”.

Sipas kryebashkiakut, në këtë zonë ka të infiltruar dhe simpatizantë, që janë quajtur tashmë kolaboracionistë. Por më tej saktëson: “Për fat të mirë pjesa më e madhe e popullatës nuk ka përqafuar idetë e islamistëve. Përndry-she do të kish shpërthyer lufta civile”.

Boshti i dytë i penetrimit përmes tokës të forcave franceze dhe maliane kalon nga Diabali dhe shkakton po kaq frikë. Qyteti ndodhet 150 kilometra në vijë ajrore nga Konna, që korrespon-dojnë me disa qindra kilometra rrugë. Këtu rebelët islamikë e lanë qytetin pa luftuar fare madje. Por thuhet se në rajon ka pasur abuzime.

Disa burime të komunitetit tuareg kanë folur për ekzekutime pranë Niono, në jug të Diabalit, mes të cilëve një marabout tuareg (një figurë fetare), Aboubrakim ag Hemmou, dhe xhaxhai i tij 70 vjec. Përzierja mes pjesëtarëve të disa etnive dhe disa rebelëve tashmë konsiderohet një rrezik. Kërkimi për kolaboracionistët tashmë shihet si gjah për njerëz. Një kërkim i realizuar në rajonin e Moptit nga një gazetar i “Express” zbulon se forcat e sigurisë maliane kanë kryer masakra. “Në lagjen e Vailhirde jo shumë larg nga spitali, disa ushtarë me uniformë kanë hedhur në një pus, në sytë e të gjithëve, kufomat e të akuzuarve si rebelë”, shkruan “L’Express”. Dëshmitarët flasin për 30 trupa.

Sipas Yvan Guichaoua, studiues në

universitetin britanik të East Anglia, “rreziku shumë i lartë i akteve të dhunës dhe larjeve të hesapeve” vë në rrezik zonat ku duhet të avancojnë forcat maliane apo militarët filoqeveri-tarë që janë krijuar apo riaktivizuar në rajonin e Sevare.

Tuareg-ët në shënjestërDjibril Diallo, kreu i shtabit të Ganda

Koy, më e rëndësishmja mes këtyre milicive, pret të marrë urdhërin për të “ndërhyrë në front” bashkë me 2642 ushtarët e tij. Saktëson se objektivi i grupit të tij, i përbërë mbi të gjitha nga persona të etnisë songhai “është që të mbërrijë në kohë në rajonet e Gao dhe Tombouctou, si dhe në fshatra për të mos lejuar ushtarët të kryejnë akte dhune”. Megjithatë, shton: “Kudo ku ka pasur masakra, ka pasur më parë infiltrime”, si konfirmim i një ekuacioni të thjeshtë që asimilon një etni në një front lufte. “Ne i konsiderojmë të gjithë tamashekët (tuaregët) si pjesëmarrës të Lëvizjes kombëtare për çlirimin e Azavad. Janë të gjithë bashkëfajtorë”.

Edhe grupe të tjerë ushtarakë, si Ganda Lassalizo krijuar në gusht 2012 dhe formuar nga vetëm 200 burra – deklarojnë se angazhohen kundër “spiunazhit”. Ky shqetësim ndahet edhe nga Ibrahim Diallo, komandanti aktual i Ganda Izzo, një grup ushtarak që re-kruton mbi të gjitha persona të grupit etnik peul: “Në veri të Malit të gjithë dinë t’i përdorin armët”.

Dhe pikërisht këtu hyjnë në lojë çështjet e etnisë dhe të ngjyrës së lëkurës. Të zinjtë kundër të bardhëve apo të kuqve (tuareg). “Në fshatin e Fafa, në jug të Gaos, një lëkurëkuq nuk mund të bëjë më ligjin”, paralajmëron Ibrahim Diallo. “Kur shoh ndonjë të Mu-jao, e njoh menjëherë”. Grupet ushtarake të riorganizuara në muajt e fundit nuk janë të mirëarmatosur, por rrezikojnë të tregohen me gisht si përgjegjës për abuzimet, thotë një vëzhgues i rajonit. “Ka ndodhur tashmë në të kaluarën, në vitet nëntëdhjetë. Ushtria kryen një masakër në një rajon, dhe pastaj ua hedh fajin këtyre grupeve ushtarake”.

Shkretëtira ishte edhe atdheu i tuaregëve, nomadëd që kanë kontrolluar gjithmonë tregtinë në Sahara. Tradicion-alisht ata përbënin një lloj aristokracie, por thatësirat e viteve tetëdhjetë dhe nëntëd-hjetë shkatërruan kopetë e tyre dhe shumë tuareg shkuan në Libi për t’iu bashkuar ush-trisë së Muammar Gheddafit. Kur në vitin 2011 regjimi lib-ian u rrëzua, ata morën sa më shumë armë që të mundeshin dhe u rikthyen në Mali, me idenë për të kërkuar pavarës-inë e territorit që e thërrasin me emrin Azavad.

Për këtë arsye ata lidhën një aleancë me grupe eks-tremistë islamikë, të furnizuar me para dhe në janar 2012 nisën revoltën e tyre, duke arritur të dëbojnë ushtrinë e Malit dhe rimarrë veriun, ku shpallën pavarësinë pak kohë pas grushtit të shtetit të Sa-nogo. Tuaregët kishin armët, por islamikët kishin paratë dhe strategjinë. Ata shkatërruan

vendet e shenjtë të islamit malian, dhe me sa duket edhe bibliotekat e lashta të Tombouctou. Ë armatosur dhe stërvitur mirë, më pas nxorrën jashtë loje aleatët e tyre. Por kur nacionalistët tuaregë hoqën dorë nga kërkesa e tyre për pavarësi, tashmë ata ishin bërë shumë jopopullorë.

Krejt papritur, nga hapësirë boshe në hartat gjeografike, Saharaja është shndërruar në pikënisjen e ofensivës së re islamike, e udhëhequr nga Al Kaeda në Maghrebin islamik dhe nga aleatët e saj. Mali kufizohet me shtatë shtete. Nigeri, një shtet po kaq i brishtë, me pesë të tjerë. Sipas revistës “Africa Confidential”, objektivi i radhës i luftëtarëve islamikë është Mauritania, me ujërat e saj të pasura me peshk dhe burimet minerare. Më pas do të jetë radha e Ni-gerit, që ka uranium dhe naftë. Aspirata maksimale do të ishte destabilizimi i Nigerisë, që pritet ta kalojë Afrikën e Jugut si ekonomia e parë e konti-nentit dhe të shndërrohet në furnizuesin e parë me naftë të SHBA. Nigeria e ka tashmë një grup rebelësh islamikë, Boko Haram, që merr armë dhe stërvitet nga Aqmi.

Sipas disa rrëfimeve, këta grupe islamikë kanë filluar të luftojnë mes tyre. Një pjesë e madhe e këtij rajoni të Afrikës predikon islamin sufi dhe toleron praktika që konsidero-hen blasfemi nga vahabitët më rigorozë. Vendet e shenjtë dhe varret e shenjtëve vendas janë shkatërruar, gratë janë detyruar të qëndrojnë mbyl-lur në shtëpi dhe të mbajnë hixhabin në publik.

Në fillim të janarit rebelët islamikë të Malit filuan që të avancojnë drejt kryeqytetit Bamako. Francezët kuptuan që ushtria e Malit nuk mundej t’i ndalte dhe nisën kundërsulmin nga ajri. Mali është një prej ish kolonive afrikane me të cilat Parisi ka ruajtur një lidhje të fortë. Që nga viti 2006, Shte-tet e Bashkuara janë vënë në krye të luftës kundër grupeve islamikë në Afrikë, duke krijuar misione stërvitjeje në pjesën më të madhe të vendeve në kufi me Saharanë. Një prej rezultateve më alarmantë të episodit të Malit është se pjesa më e madhe e ushtarëve të stërvitur nga amerikanët duket se ka qëndruar në kazerma, ose ka dezertuar për t’u bashkuar me islamistët. Sot, Shtetet e Bashkuara nuk ofrojnë armatim në mënyrë të drejtpërdrejtë për qeverinë e Malit, sepse me ligj mund të ndihmojnë vetëm demokracitë.

A mund të ndalet ky rebelim me sulme ajrorë? Bombardimi i depove të armëve dhe grupeve rebelë mund të pengojë përpa-rimin e tyre, por Aqmi mund të mposhtet vetëm me trupa nga toka, me mbështetjen e pop-ullsisë vendase. Ushtria e Malit është e dobët dhe e dekurajuar. Kjo do të thotë që francezët duhet të ofrojnë bërthamën e një force të përbërë edhe nga ushtarë të vendeve të tjerë të Afrikës perëndimore. Ministri i Jashtëm francez, Laurent Fabius, ka thënë se operacioni Mali do të përfundojë brenda pak javëve. Por mund të pendo-het për këto fjalë.

fronti i ri afrikanFranca ka premtuar “rimarrjen totale” të veriut të Malit, që është në duar të rebelëve myslimanë.

Por konflikti rrezikon të zgjasë dhe të shtrihet në vende të tjerë të Afrikës perëndimore


«

e vërteta prapa legjendës

Bota

dr jago Cooper

ëndrra e El Dorados, një qytet i humbur me flori, çoi shumë konkuistadorë drejt një kërkimi të pafrutshëm nëpër pyjet dhe malet

e Amerikës së Jugut. Por gjithçka ishte thjeshtë dëshirë e ethshme. “I florinjti” në të vërtetë nuk ishte një vend, por një person – siç e konfirmojnë edhe kërkimet më të fundit arkeologjikë. Mbërri-tja e Kolombit në Amerikë në vitin 11492 ishte kapitulli i parë i një përplasjeje kulturash që do të ndryshonte botën. Ishte një konfrontim brutal i mënyrave krejtësisht të kundërta të jetesës dhe sistemeve krejtësisht të kundërt të besimit.

Legjenda evropiane që u ngrit përreth El Dorados, si një qytet i humbur prej floriri që priste të zbulohej nga një konkustador aven-turier, përmbledh në vetvete etjen e pafundme të evropianëve për flori dhe përpjekjet e tyre të pandalshme për të shfrytëzuar këto toka të reja për vlerën e tyre monetare. Legjenda amerika-no-jugore e El Dorados, nga ana tjetër, zbulon natyrën e vërtetë të territorit dhe të njerëzve që jetonin atje. Për ta, El Dorado nuk ka qenë asn-jëherë një vend, por një sundimtar kaq i pasur sa që thuhej se ai ish mbuluar i gjithi me flori nga koka tek këmbët çdo mëngjes, dhe çdo mbrëmje e shpëlante floririn në një liqen të shenjtë.

eNdrra e Një toke të floriNjtë800 – Kultura e Muiskave nis të lulëzojë në Kolumbinë moderne, një prej kulturave të shumta që

zhvilloi një traditë të veçantë të përpunimit të floririt1532 – Francisco Pizarro mbërrin në Peru për të nisur të parën e tre përpjekjeve për të pushtuar

Inkasit dhe kolonizuar Amerikën Jugore, duke gjetur dhe marrë, ndërkohë sasi të mëdha floriri1537 – Jimenez de Quesada eksploron territorin e Muiskave për herë të parë1541 – Francisco de orellana është evropiani i parë që udhëtoi përgjatë lumit Amazonë, i frymëzuar

me sa u tha prej kërkimit për El Doradon1594 – Sir Valter Raleigh realizon të parën e dy ekspeditave në kërkim të El Dorados, në të dytën i

shoqëruar nga djali i tij Uatt, i cili u vra gjatë kësaj aventure në 16171772 – Shkencëtari Alexander von Humboldt dhe botanisti Aime bonpland udhëtojnë në Amerikën

e Jugut për t’u përpjekur që të hedhin poshtë një herë e mirë mitin e El Dorados. Ata rikthe-hen në Evropë dhe përhapin konkluzionin e tyre se El Dorado nuk ka qenë asgjë përveçse një ëndërr e konkuisdatorëve të parë.

ndryshme drejt qiellit. Kur të ndodheshin m’u në qendër të liqenit, prifti do të ngrinte një flamur për të kërkuar heshtjen e turmave. Ky moment shënonte pikën ku turmat i premtonin besnikëri udhëheqësit të ri duke shprehur me thirrje të forta aprovimin e tyre që nga brigjet e liqenit.

Interesant është fakti që shumë aspekte të këtij interpretimi janë vërtetuar prej gjetjeve të pakundërshtueshme arkeologjike – kërkime që

mënyrë dixhitale në Muzeun Britanik, janë bërë duke shfrytëzuar procesin e “dyllit të humbur” – duke krijuar modele të brishtë prej dylli përpara se të shkrinin këta dhe t’i realizonin me flori. Për-derisa të gjithë objektet e florinjtë që ofroheshin si dhurata kanë të njëjtën përbërje kimike, si dhe tipare unikë të prodhimit të tyre, është më se e qartë se këta objekte prodhoheshin në mënyrë specifike për këtë qëllim dhe mund të kenë ekzis-

Tragjikisht, kërkimi i dëshpëruar për flori është ende i gjallë sot e kësaj dite. Arkeologë që punojnë në institucione fantastikë kërkimorë si Museo de Oro në Bogota janë duke luftuar kundër një tendence në rritje për grabitje. Pra, ashtu si konkuistadorët europianë të shekul-lit të 16, homologët e tyre modernë vazhdojnë të rrëmojnë në të kaluarën e Amerikës së jugut, duke na grabitur ne historitë e mrekullueshme që fshihen prapa kësaj të kaluare.

Sasia e floririt që zbulohet prej këtyre grabitësve është ende mbresëlënëse. Në vitet shtatëdhjetë, kur u zbuluan vendbanime të rinj nga grabitësit në Kolumbinë veriore, kjo ngjarje shkaktoi një shem-bje të tregut të floririt. Grabitja e floririt e frymë-zuar prej El Dorados ka sjellë shkrirjen e një pjese të madhe të objekteve të florinjtë parakolumbianë dhe vlera e vërtetë e këtyre sendeve të çmuar, si dhe informacioni për punimet e kulturave të lashta është humbur një herë e përgjithmonë.

Fatmirësisht, koleksione të mbijetuar të kë-tyre objekteve të kuruar në Museo de Oro në Bo-gota dhe në Muzeun britanik në Londër mund të ofrojnë një pamje të perspektivave të ndryshme të vlerës materiale dhe perceptimit human, dhe ç’është më e rëndësishmja, të rrëfejnë historinë e vërtetë prapa legjendës së El Dorados.

Si përfundim, Eldorado apo El Dorado shpjego-

Historia e vërtetë prapa legjendës është bashkuar me kujdes gjatë viteve të fundit duke përdorur një kombinim të teksteve të hershëm his-torikë dhe kërkimeve të rinj arkeologjikë. Në qendër të tij është një histori e vërtetë e një riti që kryhej nga popujt Muiska, të cilët kanë jetuar në Kolumbi-në Qendrore nga viti 800 e deri në kohët moderne. Kronikanë të ndryshëm spanjollë që mbërrinin në këtë kontinent të huaj në fillim të shekullit 16 fil-luan që të shkruajnë për ceremoninë e El Dorados, dhe një prej rrëfimeve më të mirë vjen deri në kohët tona përmes Juan Rodriguez Freyle.

Në librin e Freyle “Pushtimi dhe zbulimi i Mbretërisë së Re të Granadas”, botuar në vitn 1636, ai na rrëfen se kyr një udhëheqës vdiste në shoqërinë e Muiskave procesi i kalimit tek pasardhësi për tek “i zgjedhuri i florinjtë” niste menjëherë. Udhëheqësi i ri i përzgjedhur i ko-munitetit, zakonisht nipi i shefit të mëparshëm, do të kalonte në një proces të gjatë fillese që e kishte kulmin e tij në aktin final të lundrimit me një raft në një liqen të shenjtë, si Liqeni Guatavita në Kolumbinë qendrore. I rrethuar nga katër priftërinjtë më të lartë e i zbukuruar me pupla, kurora të florinjta dhe sende të çmuara nëpër trup, udhëheqësi, krejt lakuriq dhe i mbu-luar vetëm me një pluhur floriri nisej për të bërë një ofertë objektesh të florinjtë, smeraldesh dhe objektesh të tjerë të çmuar për perënditë. Këta objekte ai ua hidhte perëndive në liqen.

Brigjet e liqenit në formë rrethore ishin të mbushur me spektatorë të zbukuruar me sende të çmuar që luanin instrumenta dhe digjnin zjarre që pothuajse e bllokonin dritën e diellit në këtë basen në formë rrethi. Vetë rafti kishte katër zjarre që digjeshin dhe prej ku dilte tym me aroma të

nxjerrin gjithashtu zbuluar aftësitë e jashtëza-konshme dhe shkallën e prodhimit të floririt në Kolumbi në kohën e mbërritjes së evropianëve në vitin 1537. Brenda shoqërisë së Musikave floriri, apo më saktë një aliazh i floririt, argjen-dit dhe bronxit që quhej tumbaga, ishte shumë i kërkuar, jo për shkak të vlerës së tij materiale, por për shkak të fuqisë spirituale që kishte, për shkak të lidhjes me hyjnitë dhe aftsëisë për të sjellë ekuilibër dhe harmoni brenda shoqërisë së Muiskave. Siç e shpjegon pasardhësi i Muiskave Enrique Gonzales, floriri nuk simbolizon pros-peritet për popullin e tij. “Për Muiskat e sotëm, ashtu sikurse për paraardhësit tanë, floriri nuk është asgjë më shumë se sa një ofertë, një dhu-ratë... për ne floriri nuk përfaqëson pasurinë”.

Kërkimet e kryera kohët e fundit nga Maria Ali-cia Uribe Villegas e Muzeut të Floririt në Bogota dhe Marcos Martinon-Torres nga Instituti UCL i Arkeologjisë kanë treguar se brenda shoqërisë së Muiskave këta objekte “të florinjtë” bëheshin veçanërisht për përdorim të shpejtë si dhurata për perënditë që t’i inkurajonin ato të balanconin ekuilibrin e kozmosit dhe të siguronin një marrëd-hënie të qëndrueshme brenda mjedisit të tyre.

Sipas arkeologut Roberto Lleras Perez, një ekspert i punimeve të florinjtë të Muiskave, si dhe i sistemeve të tyre të besimit, krijimi dhe përdorimi i punëve të metalit nga Musikat ishte i veçantë në Amerikën e Jugut. “Asnjë shoqëri tjetër, me aq sa di unë, nuk i dedikonte plot 50 për qind të prodhimit të vet për dhurata perën-dive. Mendoj se është unike”, thotë ai.

Objektet e florinjtë, ashtu si koleksioni i tunjos (dhurata për perënditë, kryesisht figura të sheshta, antropomorfe) që janë shfaqur në

tuar vetëm prej orësh apo prej ditësh përpara se të hidheshin në fund të liqenit.

Interesant është gjithashtu fakti që një varkë e florinjtë që sjell para syve një skenë pikërisht si ajo e përshkruar nga Juan Rodriguez Freyle është gje-tur në vitin 1969 nga tre fshatarë në një shpellë të vogël pak më në jug të Bogotasë, kryeqytetit të Kolumbisë. Skena e një burri të mbuluar me flori që shkon drejt një liqeni të shenjtë, si Liqeni Guata-vita, është historia e vërtetë e Bogotasë.

Mënyra se si kjo histori erdhi e u shndërrua në mitin e një qyteti legjendar të mbuluar me flori zbulon hapur se floriri ka qenë një burim mirëqenieje materiale për pushtuesit evropianë. Ata nuk e kuptonin shumë vlerën e tij të vërtetë brenda shoqërisë së Muiskave. Mendjet e evro-pianëve thjeshtë ishin të magjepsura nga ideja e sasisë së madhe të floririt që duhet të jetë hedhur në ujërat e thellë të liqenit apo groposur në vende të tjerë të shenjtë përreth Kolumbisë.

Në vitin 1537 ishin pikërisht këto histori për El Doradon që nxitën konkustadorin span-joll Jimenez de Quesada dhe ushtrinë e tij prej 800 burrash që të devijonin nga misioni i tyre për të gjetur një rrugë drejt Perusë, dhe më lart në Ande në vendin e Muiskave për herë të parë.

Quesada dhe ata që e shoqëronin u joshën gjithnjë e më thellë në territore të huaj dhe arm-iqësorë ku shumë prej tyre humbën jetën. Por ajo që Quesada dhe të tijtë gjetën i mrekulloi ata, pasi punimet e floririt të Muiskave ishin diçka e rrallë, që nuk e kishin hasur kurrë më parë. Objektet e florinjtë të punuar në mënyrë të mrekullueshme ishin realizuar me teknika që shkonin përtej gjithçkaje që sytë e europianëve kishin parë deri atëherë.

het nga fjalorët e sotëm me pak fjalë: Një vend i begatisë dhe i mirësisë. Në mënyrë përgjithësuese, në mënyrë metaforike, me Eldoradon kuptohet mirësia dhe begatia përrallore. Eldorado është një fjalë që vjen nga spanjishtja, pra nga gjuha e atij populli që ka nxjerrë më shumë udhëtarë të zbu-limeve të mëdha të botëve të reja. Fjalë për fjalë do të thotë Vend i Praruar, pra vend i artë, i florin-jtë. Spanjishtja e ka përbërë kështu këtë fjalë: el (nga latinishtja Ill)+dorado, e cila është pjesore e dorar, pra E Praruara. Në latinisht është deaurum, de- nga, aurum, flori, pra Prej Floriri.

Enciklopeditë e përshkruajnë eldoradon si një vend përrallor, të kredhur në flori, për të cilin men-dohej se shtrihej diku në Amerikën e Jugut, diku midis lumit Rio e lumit Amazona, si dhe ultësirës së Orinokos, pikërisht afër Bogotës. Legjenda lindi me sa duket nga zakoni i banorëve vendas (indigjenë ) të Kolombisë, pikërisht fisit Muiska, për të zhytur në liqene të shenjtë çdo prift të ri (chibcha, quhej ai, shqiptuar zipa) që emërohej në vendin e tyre, të cilin e mbulonin paraprakisht në pluhur floriri. Njerëzit kështu besonin se ai do të ishte me këmbë të mbarë dhe do t’iu sillte pas-uri të pafundme. Ky zakon që më vonë u mitizua vazhdoi edhe disa kohë pas pushtimit të vendit nga spanjollët. Kjo legjendë frymëzoi ekspedita të tëra portugeze dhe spanjolle nga Shekujt XVI- XVIII, prej të cilave e famshme është ajo e Pa-blo de Ursuas, por edhe ekspedita angleze dhe gjermane, në kërkim thesarëve të hatashëm të Perandorisë Omagua për Eldoradon janë shkruar krijime artstike të pafundme. Volteri e ka sjellë legjendën e saj në kryeveprën e tij “Kandidi”. Ed-gar Allan Poe mendohet se e ka shkruar poezinë më të bukur kushtuar Eldorados.


»Bota

Fanfara Buçet: Në Gjermaninë e vitit 1945 kush-do e dallon menjëherë ulërimën e bezdishme bombastike të fanfarës në revistën javore tel-

evizive. Spikeri çirret me zë propagandues sikur ka për të njoftuar një sukses dhe jo një betejë në tër-heqje e sipër. “Këtu në tërë Frontin Lindor në mes të Detit Balltik dhe maleve të Karpateve sovjetikët po vazhdojnë në orët e para të 13 janarit ofensivën e tyre më të madhe deri tani. Fronti digjet në një gjerësi prej 1000 kilometrash”.

Me çdo metër që Ushtria e Kuqe avancon në terren afron një hap më shumë edhe çlirimi i të burgosurëve të mbetur në kampin e përqën-drimit në Aushvic. Por do të zgjasë edhe dy javë të vështira para se të ndodhë kjo. Më në fund, në pasditen e 27 janarit 1945, në një ditë të shtunë, trupat sovjetike mbërrijnë në Aushvic. Njësitë gjermane rezistojnë deri në fund. 231 ushtarë të Ushtrisë së Kuqe humbasin jetën në luftën për çlirimin e kampit të shfarosjes. Rreth 7.500 të shpëtuarit u ngjajnë më shumë të vdekurve se sa të gjallëve.

Se çfarë kishte ndodhur në Aushvic nuk është publikuar menjëherë. Fillimisht në mes të prillit 1945 disa të mbijetuar i rrëfyen programit gjer-man të BBC-së përjetimet e tyre gjatë qëndrimit në kamp. Edhe Anita Lasker përshkroi kujtimet e saj në radio: “Një mjek dhe një komandant prisnin ardhjen e transporteve të reja dhe para syve tanë bëhej seleksionimi. Kjo do të thotë: të sapoardhurit pyeteshin për moshën dhe shëndetin”. Shumë të sapoardhur nuk dinin dhe tregonin për ndonjë sëmundje nga e cila vuanin. Kështu ata e vulos-nin vet dënimin me vdekje. Rëndësi e veçantë i kushtohej moshës, pleqve dhe fëmijëve. Djathtas, majtas, djathtas majtas. Djathtas do të thoshte vazhdim i jetës, majtas do të thoshte në furrën e djegies”, përshkruan dëshmitarja okulare.

Aushvici është kampi më i madh dhe më i tmerrshëm i përqendrimit dhe shfarosjes. Or-ganizator i vrasjeve masive është Adolf Eich-mann. Ai kryeson departamentin e ashtuquajtur për çështje hebraike në Zyrën e Sigurimit të Rajhut. Me përfundimin e luftës, Eichmann me ndihmën e Vatikanit u largua për në Argjentinë.

Në maj të vitit 1960, Eichmann gjurmohet nga inteligjenca izraelite. Ai rrëmbehet dhe dër-gohet në Izrael. Kundër tij zhvillohet një proces gjyqësor, në të cilin ai përpiqet të minimizojë ro-lin e tij gjatë Holokaustit: “Mua më vjen keq dhe e dënoj shfarosjen e hebrejve të urdhëruar nga udhëheqja e atëhershme shtetërore”. Ai deklaron se vet nuk ka qenë në gjendje të bëjë të pamun-durën. “Unë kam qenë vetëm një mjet në duart e pushteteve të forta dhe forcave të fuqishme dhe të një ‘fati të pashpjegueshëm’”, përpiqet Eichmann të minimizojë përgjegjësinë e tij. Por arsyetimet cinike dështojnë në gjyq dhe mbeten pa efekt. Gjykata e shpall atë fajtor dhe e dënon me vdekje. Eichman ekzekutohet në vitin 1962.

Kampi i përqëndrimit në Aushvic, rreth 60 kil-ometra në jugperëndim të Krakovit, u ngrit në pranverën e vitit 1940. Në shtator të vitit 1941,

komandanti i kampit Rudolf Hoess jep urdhërin që të përdoret gazi me helm Ciklon B për të vrarë të burgosurit. Ciklon B përdorej fillimisht si një mjet dezinfektues, tymi i tij shkakton vdekjen brenda disa minutave. Që nga viti 1942, trupat SS i de-portojnë hebrenjtë nga e gjithë Evropa në Aush-vic. Nga viti 1943, hebrenjtë, romët dhe të përnd-jekurit e tjerë nga nazistët vriteshin në mënyrë “industriale”: Të burgosurit vriteshin në katër dho-ma gazi dhe më pas digjeshin në furra të mëdha.

Holokausti, të cilin Eichmann gjatë gjykimit të tij e ka quajtur si një “fat të pashpjegueshëm” u kushtoi jetën më shumë se gjashtë milionë njerëzve: të paktën 5.6 milionë hebrenjve dhe një gjysmë milioni sintive dhe romëve. Në mënyrë sistematike janë përndjekur edhe njerëzit me aftësi të kufizuara, homoseksualët dhe dëshmi-tarët e Jehovait. Në mesin e të vrarëve kishte 1.5 milionë fëmijë. Që nga viti 1996, Republika Fed-erale e Gjermanisë zyrtarisht më 27 janar përkuj-ton viktimat e regjimit nazist.

Një hero i heshturMonumente përkujtimore, statuja dhe piktura

e mbajnë të gjallë kujtimin ndaj tij: Një burrë në mes të fëmijëve, më i vogli në krahët e tij - në rrugën drejt kampit të shfarosjes. Më 5 gusht 1942 herët në mëngjes ushtarët SS zbrazën jetimoren e drejtuar prej Janusz Korczak në ge-ton e Varshavës. Ai i drejtonte të 200 fëmijët e marrë në mbrojtje në sheshin Verlade, prej nga ata u deportuan për në Treblinka. Mjeku polako-hebre ndonëse kishte mundësinë t’i shpëtonte vdekjes, i refuzoi të gjitha ofertat për ndihmë nga të njohurit dhe miqtë, sepse ai nuk donte t’i linte fëmijët në baltë. Në fund ai vet i bindi ushtarët SS që ta lejonin të shkonte me fëmijët. “Në të gjitha getot hebreje në Poloninë e pushtuar prej Hitlerit edukatorët, mësuesit dhe mjekët shkuan drejt vdekjes bashkë me fëmijët që u ishin besuar

atyre. Kjo ka të bëjë me vetëdijen asokohe për përgjegjësinë”, shpjegon biografja e Korczak-Bio-grafin Joanna Olczak-Roniker.

Në biografinë e saj të Korczak botuar në vitin 2012 në Gjermani autorja zbulon fytyrën njerë-zore pas mitit të martirit. “Korczak do të ishte ind-injuar po ta kishin shpallur shenjtor. Sepse vajtja e guximshme e tij drejt vdekjes me fëmijët do ta kishte spostuar në hije të gjithë jetën e tij të gux-imshme”, thotë ajo. Shkrimtarja dhe skenaristja polake e ka njohur Korczak në fëmijërinë e saj. Ai kishte miqësi me gjyshin e gjyshen e saj, dy botues nga Krakovi. Nëna e saj pak pas luftës ka shkruar librin e parë për Korczak për të dokumen-tuar heroizmin e tij. Janusz Korczak u lind me em-rin Henryk Goldschmidt në një familje të kamur hebrenjsh të asimiluar në Varshavë. Goldschmidt-ët asnjëherë nuk u shkëputën nga hebraizmi dhe jetonin me besimin, se mund të jesh njëkohësisht hebre dhe polak. Këtë bindje kishte edhe Janusz Korczak. Ai studioi mjekësi dhe më vonë u bë një mjek pediatër i njohur. Shumë shpejt atij iu desh të kudjesej për të mbajtur familjen, sepse babai u shtrua në psikiatri. Mjeku i ri nisi të shkruajë ro-mane për fëmijë. Me emrin Janusz Korczak, që ai e mbajti si pseudonim, ai fitoi një konkurs letersie. “Ai e njihte frikën dhe vuajtjet e fëmijëve nga për-voja e vet. Këtë dije ai donte t’ua transmetonte edhe prindërve”, shpjegon biografja e Korczak Joanna Olczak-Roniker.

Korczak krijoi familjen e vet. Në 1912 ai mori përsipër drejtimin e një jetimoreje të ndërtuar sipas planeve të tij në Varshavë. Kjo jetimore shumë shpejt tërhoqi pedagogë refomatorë, të cilët që në atë kohë e njihnin pedagogjinë inova-tive të Korczak. Jetimët e tij ishin më të gëzuar, më të vetëdijshëm se fëmijët nga jetimoret e tjera, sepse Korczak i kushtonte vëmendje të veçantë trajtimit të tyre si njerëz me vlera. Për pediatrin nga Varshava dinjiteti njerëzor i fëmi-

jëve ishte në plan të parë. Ai u stimulonte atyre individualitetin dhe i refuzonte dënimet me rrahje, stërvitje me detyrim dhe imponimin.

Korczak insistonte para së gjithash tek e drejta e fëmijës, që ata të jenë ashtu siç janë, të respektohet e drejta e tyre për vëmendje, për përkushtim aktiv dhe pozitiv dhe për ngrohtësi njerëzore. Me këtë ai hodhi një gur themeltar për të drejtat e sotme të fëmijëve, të përcak-tuara në Konventën e OKB-së për të Drejtat e Fëmijëve. Në vitet 1930 nën pseudonimin “Dok-tor i vjetër” ai moderonte në radion polake një emision të vetin radiofonik, në të cilin ai fliste me fëmijët për fëmijët.

Në jetimoren e Varshavës në rrugën Krochmal-na Korczak i vinte në jetë idetë e tij pedagogjike. Këtu u krijua modeli i një republike të vetëadmin-istruar demokratike të fëmijëve me një Parlament të fëmijëve dhe me një gjyq fëmijësh, ku ata vet vendosnin për “dënimet për shfajësim”. Në jeti-moren e Korczak shtypej edhe gazeta e parë e përshtatur për fëmijë: Mały przegląd - rishikimi i vogël. Mbi ndërtesën me ngjyrë të çelët dhe me një koncept miqësor valëvitej flamuri i gjelbër i “republikës së fëmiëjve”.

1940 jetimëve iu desh të transferoheshin në geton e Varshavës, por Korczak vazhdonte t’u jepte kurajë fëmijëve dhe i edukonte ata për një të ardhme në liri. Kur nazistët deportuan Korczak dhe fëmijët e tij nga getoja, rrugës drejt kampit të shfarosjes, pianisti dhe kompozitori hebre Wlasy-slaw Szpilman ishte dëshmitar okular. Në kuj-timet e tij ai e përshkruan mjekun, që u jepte gux-im fëmijëve: “Jemi duke shkuar në fshat, një rast për t’u gëzuar, u thoshte ai fëmijëve. (...) Me siguri që ‘doktori i vjetër’ ende s’kishte dëgjuar për dho-mat e gazit dhe kur ky ciklon po mbyste grykët fëminore dhe në zemrat e fëmijëve po depërton-te frika në vend të gëzimit dhe shpresës, ai me fuqitë e fundit pëshpërsite: ‘Asgjë, kjo s’është gjë fëmijë”, - për t’ua zbutur tmerrin të vëgjelvë të tij gjatë tranzicionit nga jeta në vdekje”.

“Kur një fëmijë qesh...”Romani më i njohur i Korczak mban titullin

“Mbreti Macius i parë” - një roman edukativ, i cili drejtohet kundër paternalizmit të fëmijëve. Shkrimet pedagogjike të Korczak janë edhe sot aktuale, thotë Diedrich Steen, drejtues i shtëpisë botuese “Gütersloher Verlagshaus”, që ka botuar veprën e plotë të Korczak. “Shkrimet e tij bëjnë pjesë ndër të tjera edhe në literaturën për kualifikimin e edukatoreve në Gjermani. Pa-rimi i Korczak, që fëmijët kanë personalitetin in-dividual dhe dinjitetin e tyre, luan një rol qendror në arsimin pedagogjik”. 30 vjet pas vdekjes së tij në kampin e shfarosjes Treblinka - në vitin 1972 Janusz Korczak posthum u nderua me Çmimin e Paqes të Rjetit gjerman të Shpërndarjes së Librit. Shumë shkolla, jetimore, rrugë e sheshe në mbarë Gjermaninë mbajnë emrin e mjekut dhe pedagogut, i cili ka shkruar: “Kur një fëmijë qesh, qesh e gjithë bota”.

ausHViCFundi i tmerrit

Se çfarë kishte ndodhur në Aushvic nuk është publikuar menjëherë. Fillimisht në mes të prillit 1945 disa të mbijetuar i rrëfyen programit gjerman të BBC-së përjetimet e tyre gjatë qëndrimit në kamp. Edhe Anita Lasker përshkroi

kujtimet e saj në radio: “Një mjek dhe një komandant prisnin ardhjen e transporteve të reja dhe para syve tanë bëhej seleksionimi. Kjo do të thotë: të sapoardhurit pyeteshin për moshën dhe shëndetin”


« doSSieR

Nga albert Kotini

kur Mitrush Kuteli dorëzoi Bankën e Shtetit, para se të iknin gjermanët e dinte mirë se ata që erdhën pas tij, do ta zbraznin. Di-

nari kallp serb, pa vlerë, do ta bënte kallp arin tonë në emër të vëllazërimit. Dikush, shkrimtar i “madh”, bile kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve, i vodhi Mitrush Kutelit, jo vetëm materialet e mendjes, por i hoqi edhe emrin e tij duke i thënë: “Rri urtë, se ka edhe burg!” Lasgush Poradeci në kushtet e censurës ndaj tij u shpreh se “paskemi shkruar kot”.

Vitet 1990-1991 kishin vendosur në skenën e historiografisë, si tradhtarë, spiunë, hajdutë mjaft prej atyre që vranë shqiptarë dhe shkatër-ruan memorien kombëtare të shekujve. Këngët, që nga Timoshenko, Stalin, Tito, Mao Ce Dun, nuk zëvendësuan dot serenatën qytetare të sh-qiptarëve. Rrënimi i madh në jetën e një kombi e bën atë të pavlefshëm. Personifikimi i epokës sociale me legjendën e “mbrojtjes tokësore” nga armiqtë imagjinarë, përpunoi në dëshirën e njerëzve një vend për t’u besuar.

I. Plane lufte për mbrojtjen e diktaturës. Kundër kujt do të shpallej lufta?

Në një mori dokumentesh të ashtuquajtura “Tepër Sekret”, që përfshijnë materiale që nga organi i presidentit të Republikës, (komandanti i Përgjithshëm i Ushtrisë), Këshilli i Mbrojtjes, Këshilli i Ministrave dhe në veçanti kryetarët e mbrojtjes së rretheve, ministrin e Mbrojtjes dhe ministrin e Brendshëm, që me një punë të jashtëzakonshme dhe intensive, për terë vitin 1990, u shquan për marrjen e masave në për-gatitjen e një lufte të afërt për populli. Masat janë marrë për vënien në jetë të detyrave që shtroi presidenti Ramiz Alia më datën 2.2.1990. Dokumenti i quajtur “tepër sekret”, ekzemplar i vetëm me nr. 65 dt. 20.2 1990, përfshin në një afat 9 mujor detyra që ushtria do të zbatonte për në kohë lufte. Pra, ushtria gjatë të gjithë vitit, ka qenë në gatishmëri totale. Në funksion të këtij programi janë zbërthyer me dhjetëra plane masash të detajuara, të cilat flasin për rrezikun aktual, mbrojtjen territoriale, si nga armiqtë e brendshëm, ashtu edhe nga armiqtë e jashtëm. Rreziku më i madh shtrohesh në fron-tin verilindor, por, në fakt, ky ka qenë mashtrimi më i madh, sepse Jugosllavia ishte në “hallet e veta”, ndërsa ushtria nën emrin e këtij rreziku, po përgatitej për t’u mbrojtur nga populli i vet demokrat. Ka shembuj, fakte, emra e detyra konkrete, që përfaqësojnë një egërsi në pritje të demokracisë dhe euforinë e mbajtjes së diktat-urës, si gjithmonë.

Në emër të situatës ngrihen më këmbë të gjithë dikasteret e Këshillit të Ministrave e deri tek ushtarakët e shkollave, apo ekonomitë ushtarake për të përballuar gjendjen e jashtëza-konshme që mund të shpërthente. Kështu në dokumentin me nr. 215, ekzemplar nr. 1- dt. 18. 12. 1990, në piken 2, për vendimin nr. 6, të dt. 3.12. 1990, jepen detyra që të sigurohen lëndët e para kryesore (barut, trotil, kapsolla, ndezës, shkrehës, llamarinë gizë etj), që nevojiten deri në vitin 1995, për t’u përdorur. Në shkresa shkruhet: “Këto të ruhen në ndërmarrjet ushtarake sipas urdhrit përkatës të ministrit Prokop Murra”.

Po kështu në vendimin nr. 7. dt. 3.12. 1990 “Për krijimin e shtabeve të mbrojtjes në rajonet e Tiranës dhe në disa rajone të vendit, ngarko-hen terë autoritet e vendit për të qenë në gat-ishmëri kundër çdo veprimi që mund të bëhet ndaj regjimit. Në vendimin nr. 8. dt. 3.12.1990 “Për kalimin e brigadave të ndjekjes nga MMP në varësi të MPB”. Këto brigada, që ishin 3, brenda 3 mujorit të parë të vitit 1991 u vunë nën urdhrat e Ministrisë së Punëve të Brendshme. Për ketë qëllim janë 15 firma që drejtorive kryesore të ministrisë së mbrojtjes që kanë qenë dakord me ketë veprim absurd.

Viti 1990-të, ramiz alia mobilizon ushtrinë pas

trazirave në rumani

në kohë lufte). Të gjitha dokumentet flasin për familjet e oficerëve, të nënoficerëve, policët e shërbimit aktiv, për ditën e shpalljes së luftës, që të jenë shpërblyer dhe të garantuar për mjete jetese. Për fëmijët që janë deri në moshën 14-vjeçare do të rifitonin një shtesë page 1 mijë lekë në muaj, ndërsa për pjesëtarët e familjes, të paaftë në punë u bë nga 45 lekë në 800 lekë në muaj. Pa e zgjatur, ketë çështje ka një “përkëd-heli” ekonomike e financiare në kohë lufte të forcave të armatosura, edhe pse populli nuk kishte, as mish e as vezë e çdo gjë që e kishte ushtria. Në mbledhjen e zgjeruar të Shtabit të Mbrojtjes së Tiranës, më 17. 7.1990, kryetari i këtij shtabi, Pirro Kondi, zbulon hapur qëllimin e këtyre masave, të cilat janë për ruajtjen e ren-dit publik, për të parandaluar e neutralizuar në çdo kohë e situatë veprimtarinë e elementëve keqbërës e armiq. Përveç masave të marra, thek-son kryetari, në të gjithë agjentet e qytetit, në ndërmarrjet e mëdha dhe për grup ndërmarrjesh të vogla do të krijohen, nënrepartet e vetëm-brojtjes popullore, të cilat në bashkëpunim me forcat e policisë dhe repartet e specializuara të Ministrisë së Punëve të Brendshme do të kenë si detyrë kryesore ruajtjen e rendit publik dhe mbrojtjen në çdo kohë e situatë të popullsisë. Ketë detyrë do ta kryenin brenda këtij muaji. Për ketë të gjithë kryetarët e komiteteve ekzeku-tive të rajoneve, anëtarët e shtabit të mbrojtjes, kryetarët e këshillave popullorë të lagjeve dhe drejtorët e ndërmarrjeve pa u ndarë nga zbatimi sa më mirë i saj, dhe komitetet e partive… Or-ganizimi konkret i nënreparteve të vetëmbrojtës

popullore, do ta bëjnë si më poshtë: Për çdo lagje të qytetit të krijojnë një kompa-

ni të vetëmbrojtjes popullore, për çdo ndërmar-rje të madhe të krijohet një kompani diku edhe më shumë si në kombinatin e autotraktorëve dhe gjetkë. Organizimi i këtyre nënreparteve duhej të përfundonte brenda muajit korrik 1990.

Komitetet ekzekutive të rretheve dhe rajon-eve në bashkëpunim me drejtorinë e punëve të brendshme duhet të sigurojnë materialet brenda muajve gusht-shtator 1990. Në çdo rast e situatë që mund të na krijohet. Veprimet dhe plotësimi i detyrave nga këto forca do të koor-dinohet e bashkërendohet ngushtë me forcat e policisë dhe nënrepartet e specializuara të ministrisë së Punëve të Brendshme. Drejtoria e Punëve të Brendshme, - thuhet- duhet të marrë masa konkrete në këshillat popullore të lagjeve, drejtoritë e ndërmarrjeve dhe komiteteve ekze-kutive të rajoneve. Të gjithë këto bëjnë paran-dalimin dhe neutralizimin e veprimtarisë së elementëve keqbërës e armiq. Kryesorja përcak-tohet se detyrat duhen ndjekur me përgjegjësi intelektuale e kolegjiale.

III. Relacione, vendime urdhra për kriteret moralo-politike të shtetasve, që caktohen në forcat e armatosura të RPSSH-së

Në dokumentin nr. 719, dt. 15.10.1990, këshilli i mbrojtjes, cakton për zbatimin e këtyre detyrave njerëzit më të zgjedhur, duke i ndarë sipas rëndësisë së reparteve. U benë mjaft ndryshime urgjente në legjislacion, u panë dhe u ndryshuan udhëzimet e mëparshme të by-

rosë politike, se kush quhet pjesëtar i familjes dhe kush i afërm i komunistit dhe kuadrit dhe u përzgjodhën në bazë të një studimi të veçantë biografik, deri tek vjehrri, gjyshja etj. për t’u ven-dosur në reparte speciale njerëzit më të besuar. Kuptohet që njerëzit më të besuar u vendosën në gardë, por edhe në organet speciale të minis-trisë së Punëve të Brendshme, me detyra tepër rrëqethëse, por të realizoheshin si urdhërohej (të vlefshme për paranojën).

Ndër urdhrat më të çuditshëm janë ata për krijimin e grupeve të punës për problemet e gat-ishmërisë. Urdhra të tillë si, ai i dt. 17. 7. 1990, me nr. 85 prot, të dhënë nga Kiço Mustaqi dhe programet e veçanta që jepen po nga ministri i Mbrojtjes për ruajtjen e rendit publik nëpër porte detare dhe në objekte të veçanta, si, p-sh. të Radiotelevizionit apo objekteve të tjera të rëndësisë së veçantë përbëjnë aktualisht një studim më vete. Ato kanë shfrytëzuar shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme, duke u bazuar gjoja në legjislacionin në fuqi, dhe në kushtetutë, ku janë dhenë urdhra e detyra për ushtrinë që t’i zbatojnë pa hezitim, për të përballuar situatat e krijuara nga forcat e errëta e huliganët. Në ketë dokumente, të programuar në mënyrë të veçantë për rrethet Shkodër e Durrës lexohet: “Si mund të realizohet më mirë përballimi ndaj huliganëve në lagje e bllok në raport me përbërjen dhe dendës-inë e popullsisë. Këto, duke vepruar në të gjitha organet tona ushtarake dhe ato të Ministrisë së Punëve të Brendshme, duke përdorur të gjitha format dhe mjetet për të përballuar forcat e er-rëta që të prishin qetësinë publike dhe të desta-bilizojnë gjendjen. Në programimin e masave të qytetit të Tiranës, me nr. 153, dt. 5.7.1990, janë caktuar me detyra të veçanta, shkolla të caktu-ara dhe brigada tankeve.

Ajo që të bën përshtypje është se kuadrot kryesore të Ministrisë kanë marrë detyra patrul-limi në të gjitha rrugët kryesore të Tiranës, me studentë të Shkollës së Bashkuar dhe me ushtarët më të zgjedhur, duke i mbajtur ndër-lidhjet drejtpërdrejtë me ministrinë e Mbrojtjes. Për përballimin e situatës në pikën 9 theksohet: “Të merren masa për të siguruar 2000 uniforma civile. Të bëhet dislokimi prej 400 vetash në skuadriljen e aviacionit në Tiranë, e për të mos thënë pastaj mbajtjen në gatishmëri të 1000 vetave nga shkollat rezerviste në Zall-herr, dy batalioneve të mbrojtjes territoriale në divizion-in i parë këmbësor. I gjithë shërbimi dhe patrul-limi do të fillonte nga ora 16:00 e dt. 3.7.1990, dhe do të vazhdonte gjatë 24 orëve pa ndër-prerje. Pa vendosur emrat detyrat dhe çfarë do

II. Përgatitja ekonomiko-financiare për kohë lufte mori përparësi të veçantë

Keshtu, Këshilli i Ministrave në tërë dokumen-tacionin e vet për trajtimin ekonomiko- financiar të ushtarakëve në kohë lufte, u zbërthye me përparësi nga ministri i Mbrojtjes Popullore Kiço Mustaqi, me shkresën nr. 1997, dt. 30.8.1990. Kjo shkresë përmban midis të tjerave: “Në projekt vendimin që ju paraqitet është hequr shpërblimi i menjëhershëm që parashikohej të merrnin ushtarakët e shërbimit aktiv, për arsye se këto do të vazhdojnë ta marrin pagën edhe me shpalljen e luftës, njësoj si edhe punonjësit e tjerë që do të jenë në marrëdhënie pune me shtetin edhe në kohë lufte.”

Për trajtimin ekonomiko-financiar në kohë lufte është dakord edhe Ministria e Punëve të Brendshme. Hekuran Isai, ministri përkatës, me shkresën, nr. 159/1, dt. 7.9. 1990, “Sekret i rëndësisë së veçantë”, ekzemplar i veçantë, bashkëngjit edhe listën për artikujt ushqimorë, lëndët djegëse dhe energjinë elektrike. Në kor-respondencën midis Kiço Mustaqit dhe Hekuran Isait ka një komunikim pothuajse të përditshëm për të zbatuar masat reciproke sipas orienti-meve (për përgatiten shtetërore civile të vendit


»doSSieR

të bëhesh konkretisht, mbasi mbahet parasysh gjendja e tronditjes psikike për të mobilizuarit në rast lufte, po përmend vetëm planifikimin për mbrojtjen e Radio-Televizionit.

Urdhri nr. 103/1 prot 27. 12.1990 përfshin: “Në zbatim të urdhrit të Komandantit të Përgjith-shëm të forcave të armatosura të RPSSH-së, nr. 2 7.8.1990 dhe urdhrit të ministrit të Mbrojtjes Popullore me nr. 146. dt. 21.12.1990, me qëllim që të parashikohen sa më të plota mbrojtja e Ra-diotelevizionit nga veprimet e grupeve keqbërëse dhe armiqësore, urdhërojmë: 1. Br. VI e tankeve të bëjë mbrojtjen e brendshme e të jashtme të Ra-diotelevizionit. 2. Mbrojtja e Radiotelevizionit të organizohet në dy vija: njëra në pjesën verilindore të stadiumit “Qemal Stafa” dhe tjetra në verilindje të qendrës së informatikës. 3. Tanket do afrohen nga Pallati i Brigadave, parku i Tiranës, Stadiumi “Qemal Stafa” me kompani kolonë. 4. Një kompani të qëndrojë në rezervë...

E kështu me radhë deri në 7 pika vijojnë de-tyrat konkrete për ketë qëllim. Të kësaj natyre janë edhe urdhrat me nr. 1737, dt. 10. 12. 1990, për Shkollën e Bashkuar të oficerëve “Enver Hox-ha”. Në thelbin e detyrës është “ruajtja e rendit në qytetin e Tiranës”. Urdhri është i detajuar në 6 pika dhe me armatimet përkatëse. Detyrat e Shkollës së Bashkuar janë tepër të besuara, me skemë vendosje dhe me objekte që bllokojnë e kontrollojnë terë kryqëzimet dhe rrugët e Tira-nës. Për ketë ekziston instruksioni sekret me nr. 123 /5, dt. 10. 7. 1990. Te kësaj natyre, ud-hëzime, kanë marre për qytetet e tyre, repartet kryesore ushtarake, të cilat do të konkretizonin veprimet për ruajtjen e qetësisë, me efektiva të armatosura si për në gjendjen e luftës. 4. Urdhra, stërvitje dhe veprime konkrete të reparteve ushtarake të Ministrisë së Mbrojtjes dhe të Min-istrisë së Punesë të Brendshme për shpërndar-jen e demonstratës. Këta urdhra janë të firmo-sur për shpërndarjen e demonstratës, forcërisht në kohë sa më të shkurtër, duke parandaluar çdo veprim të tyre. Do të përdoren të gjitha mjetet parandaluese, deri në gaz lotsjellës, për shpërndarjen e demonstruesve, por edhe që të identifikohen e të ndalohen organizatorët dhe të çohen në dhomat e izolimit. Për këto masa do të raportohet në çdo orë. Këto janë firmosur nga ministri i Punëve të Brendshme, Simon Stefani dhe ministri i Mbrojtjes, Kiço Mustaqi. Për zba-timin e këtyre urdhrave ka për llogaritje të for-cave dhe mjeteve që llogariten për shpërndarjen dhe mposhtjen e një demonstrate. Ato përfshi-jnë reparte të rajoneve të policisë, kompanitë sampiste të repartit 326, Shkollën e Lartë të

Policisë dhe të armatosurit që nga shkopinjtë e gomës, veshjet antiplumb, pushkë granata-hedhës, municione kimike, aparate fotografike, kamera televizive, automjet shoqërimi, pushkë snajperë dhe “Shotgun” policie.

Në rastet kur prishja e rendë e rendit mund të shndërrohej në demonstratë, 50-100 vetash apo 500-1000 veta, e deri në mbi 5000 veta e lartë, është llogaritur, jo vetëm koha e neutrali-zimit, por edhe forcat më të afta për t’i likuiduar. Në stërvitje të veçanta të miratuara nga ministri i Punëve të Brendshme Simon Stefani ekziston metodika e zhvillimit të stërvitjeve treguese me efektivat e organeve të policisë për shpërndar-jen e një demonstrate kundërrevolucionare në qytet. E gjithë metodika është e përgatitur me ide politike dhe me veprime e ushtarake kundër një armiku që i bëhet regjimit totalitar të kohës. Forcat demonstruese, të tilla, cilësohen në çdo stërvitje. Në një material “tepër sekret” të minis-trisë së Punëve të Brendshme dhe të Drejtorisë së Policisë Popullore me nr. 393, dt. 5.4.1990, dërgohen disa materiale për veprime të poli-cisë në rastet e prishjeve të renda të rendit dhe shpërndarjen e demonstruesve. Ky material është

i stërvitjes me komando shtabi “Vlora -90”, e cila përmban të gjithë praktikën e punës jo vetëm të ushtrisë, shtabit të mbrojtjes, organeve të pushtetit e të ekonomisë së rrethit të Vlorës, por mbi të gjitha, “armiku” e kthen rrethin (qyte-tin) në gjendje të lufte. Të vjen çudi sot që harta e kësaj lufte dhe planifikimet janë të ngjashme me ato të vitit 1997 që ndodhën në Vlorë. 6. Janë fatale, gjithashtu, radiogramet e viteve 1991-1992, të cilat tregojnë për veprimet në kufi. Ja disa nga veçoritë: urdhra të prerë kundër atyre që dezertojnë nga ushtria; kundër atyre që tentojnë të arratisen. Këto janë të firmosura nga komandanti i divizionit dhe komandantët e posteve të kufirit.

Viti 1991 përmban në esencë të veprim-tarisë praktike, bashkëpunimin e ngushtë ush-tri- Ministri e Brendshme, të firmosura nga të dyja palët dhe me detyra të detajuara për të dy palët. E gjithë Drejtoria Operative e Minis-trisë së Mbrojtjes ka dërguar planet e luftës, si p.sh, për bllokimin e rrugëve në zonën e mbro-jtjes së divizionit VIII në Korçë (dokumenti nr. 8. 21.1.1991); për Divizionin VII i këmbësorisë në Vlorë, me nr. 14. dt. 21..1 1991. Këto detyra

repartit. Kështu që u kërkua që ky urdhër të rishikohej dhe armët e shpërndara të grumbullo-hen përsëri në pikat e hapjes. Si rezultat, mjaft divizione në fillim të vitit 1991 informojnë se mjaft armatime e municione të shpërndara kur u grumbulluan u bënë me shumë mungesa, pra armatimi i popullsisë ka filluar që në vitin 1991.

Detyra të veçanta jepen në disa urdhra jo vetëm në mbledhjen e armatimit dhe municionit që u janë shpërndarë forcave vullnetare në in-teres të ruajtjes së kufirit, por me një merak të madh se ky gabim nuk u mbajt më nën kontroll. Për këtë flasin disa dhjetëra dokument. Kështu, si ruajtja e kufirit nga ushtria, policia, forcat e kufirit etj. Me ketë metodë të shpërndarjes së armëve nuk u bë gjë tjetër veçse u caktuan de-tyra edhe për hetuesinë e këtyre ngjarjeve. Mjaft informacione, këtë pikë e kanë të justifikuar në pamundësinë e madhe të pikave të hapjes për t’i ruajtur, sepse janë shumë të shpërndara dhe në thellësi të vendit. Në muajin maj ministria e Mbrojtjes, sipas shkresës nr. 2, dt. 20.5 1991, i dorëzon Ministrisë së Brendshme 6 transpor-tuese të blinduar. Kjo me firmën e ministrit të Mbrojtjes Ndriçim Karakaci.

“Tepër sekret”: Tërësia normative e ngjarjes politike në ushtri dhe më gjerë i përket një slo-gani të njohur të sistemit të veprimit dhe paso-jës imagjinare të revolucionit proletar. Në fakt, gjetja sportive, se “edukimi sportiv është pjesë përbërëse e edukimit komunist”, nënkupton me së miri paranojën për të gjuajtur, apo për të mos gjuajtur, me armë. Kështu, natyra kriminalistike e shumë prej veprimtarive kriminale, që pasu-an vendin, pas periudhës së mobilizimit alarm, përkufizonte një cilësi të kufizuar ndërhyrjeje. Kështu, çdo krimineli i takonte të godiste në të parë dhe nën afektin psikopatologjik të stër-vitjes ushtarake dhe masave të mbrojtjes popul-lore të kontrolluara, sa më sipër. Pra, fryma dhe dëshira kriminale e ngelur në tentativë në vitin 1991, nuk mund t’i shpëtonte një periudhe të mëvonshme interesi, siç ishte viti 1997. Ana pozitive e këtyre urdhëresave dhe gjendjes së mobilizimit “tepër sekret” mund të merret në fakt një shembull adekuat për shpirtin e sakri-ficës dhe nivelin e lartë të profesionalizmit në detyrë, të paktën për luftën kundër krimit të or-ganizuar dhe shtypjen e çdo lloj zone të rrezikut

“tepër sekret” edhe i jepet detyra që të punohet vetëm me kuadrot të organit nga drejtuesit në degë. Këto organe duhet të ruajnë fshehtësinë e qëllimit të përdorimit të këtyre materialeve. Kjo është firmosur nga zv.ministri i Punëve të Brend-shme Ilir Mustafaraj. Pa u zgjatur, nën firmat e Simon Stefanit, Kiço Mustaqit dhe komandave të divizioneve, janë një serë dokumentesh, të cilat argumentojnë veprimtarinë e tyre kundër demonstruesve, të cilat janë të koordinuara me të gjitha mënyrat nga lartë poshtë.

Policia dhe repartet speciale kanë detyra specifike kundër turmave, por operacionet që do të bëhen janë të gjithë të paramenduara dhe mjaft të egra në mënyrë që të dështonte çdo lloj demonstrimi publik. 5. Është interesant zhvillimi

janë venë për të gjithë divizionet dhe që nuk le-jojnë asnjë moszbatim nga ushtarakët e këtyre divizioneve. Urdhrat janë firmosur edhe nga komisari i forcave të kufirit dhe drejtori i drej-torisë së policisë. Janë qindra emra me detyra konkrete e të veçanta, të cilat kanë pranuar të kryejnë me “devotshmëri” këta urdhra.

Për zonën kufitare, p.sh në Gjirokastër, sipas shkresës nr. 104, dt. 5.2.1991, u pajisën me armë, pushkë dhe automatik, një sasi njerëzish, në zonën kufitare duke mbajtur armën në familje. Ky divizion ka shpërndarë 136 armë, prej të cilave 82 armë forcave rezerviste dhe 54, forcave vullnetare. Mirëpo një pjesë e personave të “besuar”, kanë kaluar kufirin në mënyrë të ligjshme e të paligjshme duke i dorëzuar armën

të lartë në vend. Kjo, duke llogaritur kohën me të cilën shtypeshin aksionet atëherë, numrin e pjesëmarrësve nën urdhër, vaisjet ushtarake dhe përhapjen në shkallë territori të forcës goditëse të shtetit me dy kuadro të fuqishëm si ministri i Brendshëm dhe ministri Mbrojtjes. Justifikimi i plan aksionit deklarohet nga faktori i qartësisë së armës dhe përqendrimit në të gjithë territorin të forcës mbrojtëse. Kjo nënkupton se nuk do të ketë asnjë mundësi alternative për të vënë në dyshim çdo lloj force tjetër kundër rregullit kushtetues e financiar në vend.

E megjithatë njerëzit vunë në jetë atë an-kth popullor dhe psikozë të kultivuar në mendje gjatë varietetit sistematik administrativ në ditët e diktaturës në Shqipëri.


«

TiTulli: Gëzuar Ditëlindjen, fabula në 6 gjuhëoRiGJinali: Gëzuar Ditëlindjen, fabula në 6 gjuhë

GJinia: FabulaauToRi: Ferit Lamaj

Në këtë vëllimth janë paraqitur fabula të ndryshme në gjuhët angleze, italiane, greke, franceze dhe spanjolle, krahas gjuhës shqipe.

TiTulli: Një vit drejt pasurimit, 52 hapa për të arritur shpërblimet e jetësoRiGJinali: A year of growing richGJinia: Udhërrëfyes praktikauToRi: Napoleon HillSHQiPëRoi: David Hudhri

Zgjohu dhe tako anën

tënde pozitive. Përse disa kanë sukses dhe të tjerë dështo-jnë. Disiplinoje veten për të arritur sukses. Rrit fëmijë të suksesshëm e të lumtur. Merr punën që do. Lëri të tjerët të të ndihmojnë të arrish sukses. Për-dor magnetizmin tënd personal. Mposhte frikën për të arritur synimin tënd. Merr ngritje në detyrë. Jeto jetën tënde.

Këto janë disa prej 52 pa-rimeve të arta drejt suksesit, me të cilat ju prezanton Napo-leon Hill në këtë libër të mrekul-lueshëm. Një nga autorët më të shitur në botë dhe burim suksesi për miliona njerëz, Hill i ilustron mesazhet e tij tejet praktike me shembuj realë të njerëzve, që janë bërë të pasur, të famshëm dhe kanë gjetur lumturinë duke përdorur burimet e fuqisë personale, të cilat ai i pasqyron shumë qartë.

E organizuar në mësime të përjavshme, që të mund të përfitoni nga këshillat e Napoleon Hill – it gjatë gjithë vitit, kjo vepër jashtëzakon-isht motivuese dhe filozofike, ju ofron njohuri të reja dhe frymëzim të pashtershëm për ta plotësuar jetën tuaj në mënyrat më të fuqishme të mundshme.

Duhen vetëm disa minuta çdo javë për të korrur një jetë të tërë me shpërblime. Pasuria, pushteti, shëndeti, lumturia dhe përmbushja e tyre varen nga një person: vetja jote. Tashmë, Napoleon Hill, autor bestseller dhe njeri i mençur e milioner i përjetshëm, të ofron mjetin e parë dhe të vetëm që të duhet për t’u bërë ai që ti dëshiron, të bësh atë që do dhe të kesh atë që do.

Në këtë vepër të tij frymëzuese dhe që të jep mundësi, do të gjesh një mesazh për çdo javë që do të të mundësojë ta shohësh veten dhe botën përreth teje në një mënyrë krejtësisht të re. Do të mësosh të kuptosh të gjitha pikat e forta brenda teje dhe të dallosh edhe pasurinë e madhe të mundësive që ke në duart e tua teksa fikson këto fjalë.

Lëri ligjëratat javore të Napoleon Hill – it të të ndihmojnë që të kor-rësh shpërblime, që mund të të jenë dukur përtej ëndrrave të tua, por që tashmë janë kaq të thjeshta në zotërimin tënd.mbi autorin

Napoleon Hill lindi në varfëri më 1883 dhe arriti sukses të madh si avokat dhe gazetar. Ai ishte këshilltar i Franklin Roosevelt – it dhe njeri i besuar i An-drew Carnegie. Vitet e fundit, Fondacioni Napoleon Hill ka botuar shkrimet e tij duke i sjellë një publik gjigant ndërkombëtar për libra të tillë: “Think and Grow Rich” (Mendo dhe pasurohu) dhe “Think and Grow Rich Action Pack” (Plani i veprimit i mendo dhe pasurohu) dhe “Succeed and Grow Rich through persua-sion” (Kij sukses dhe pasurohu përmes bindjes).

Kulturël

ista e 30 gjërave, një in-ventar praktik dhe humoris-tik i gjërave për të cilat çdo grua ka nevojë në jetë, ka filluar si një faqe e vetme në revistën “Glamour” pesëm-

bëdhjetë vite më parë dhe shpejt u shndërrua në një fenomen virusal. Këtu, ajo listë me famë botërore gjen një jetë të re, me ese nga disa prej grave tona të preferuara, që nga Portia de Rossi deri te Liz Smith. Pa-varësisht nga mosha që ke, kjo është një listë sipas së cilës duhet të jetosh.

Me këshillat, mençurinë dhe çiltërsinë e një grupi femrash të sh-quara dhe të dashura, libri “Tridhjetë gjëra që duhet t’i ketë dhe duhet t’i dijë çdo grua kur bëhet 30” është një udhërrëfyes thelbësor (dhe dhuratë e përkryer) për gratë në prag të të trid-hjetave ose të çdo moshe.

Në fillim listën e hartoi gazetarja e “Glamour” – it, Pamela Redmond Satran, e më pas gjeti një jetë të dytë kur gratë filluan t’ia dërgojnë njëra – tjetrës nëpërmjet internetit. U shndërrua në një sensacion virusal, i cili gabimisht iu atribua shumë per-sonave, që nga Maya Angelou deri te Hilari Klinton, por në të vërtetë ka vetëm një listë origjinale dhe ajo i ka qëndruar provës së kohës.

Kjo listë e paparashikuar dhe e thellë përcakton gjërat absolute që duhet të ketë një grua (si për shem-bull: një komplet kaçavidash, një tur-jelë me bateri dhe një palë reçipeta me dantella të zeza), si dhe gjërat që duhet të dijë (si për shembull: si të bjerë në dashuri pa e humbur vetveten), që të arrijë lumturinë e pjekur. Në këtë vëllim, lista është zgjeruar dhe pasuruar me ese të disa prej grave më të mençura dhe më të mrekullueshme të botës.

disa nga mësimet që do të gjeni në këtë libër:

“Të bëja paqe me të shkuarën time ka qenë hapi i parë, të qenët mirën-johëse për të ishte hapi i dytë”.

lisa ling “Aftësia për të pranuar dhe për t’iu

përshtatur me mirënjohje përdred-have dhe kthesave të jetës është një nga aftësitë më të mëdha që do të mësosh. A duhet t’i planifikosh gjërat që do? Absolutisht po. Por nëse nuk je pikërisht aty ku do të doje të ishe, pikërisht kur do të doje të ishe, mos e mundo veten”.

katie Couric “Kam qenë në ankth se do të bëhesha

tridhjetë vjeç... Por kam lajme të mira nga

LEON REy PëR SHQIPëRINë TiTulli: Hyjnitë kishin të drejtëoRiGJinali: The Gods were right

GJinia: HistoriauToRi: Leon Rey

SHQiPëRoi: Luan Rama Ju e dini se në Shqipëri ka vende magjepsëse, si këto kopshte të

“Trianonit”, të cilat ju i njihni aq mirë, vende të përzgjedhura që, për nga historia dhe atmosfera që krijojnë, prekin apo nxisin imagjinatën e njerëzve, duke ngulitur në zemrat e tyre një kujtim të bukur. Dhe kjo mund të lidhet me bukurinë e një vendi..., por unë nuk njoh tjetër vend që të ketë një atmosferë kaq të hirshme, në kuptimin e plotë të fjalës, kaq të gëzueshme dhe delikate sa Apolonia. Hiret e saj qëndrojnë në ato pjerrësi të ëmbla, që nga njëra anë zbresin e shuhen në fushat “elizeane” dhe nga ana tjetër qarkojnë luginën e vogël, në fund të së cilës një vijë uji gjarpëron midis shelgjeve dhe dushqeve, apo që duken tutje në thellësi të maleve, ku majat e tyre ajrore pleksen me pamjen që shtrihet deri në det, ku tutje ngrihet ishulli i Sazanit, me po aq hire sa dhe Venusi që del nga vala e detit në atmosferën me avuj, duke i dhënë gjithçka një larushi dhe konture të harmonishme.

30 gjëra që duhet të dijë çdo gruaTiTulli: Tridhjetë gjëra që duhet t’i ketë dhe duhet t’i dijë çdo grua kur bëhet 30oRiGJinali: 30 things every woman should have and know by time she’s 30

GJinia: Libër praktikauToRi: Redaktorët e Glamour, Pamela Redmond Satran

SHQiPëRoi: Çeltina Lloshi

ana tjetër. Fytyra nuk do t’ju fishket”.angie Harmon

mbi autoren

Pamela Redmond Satran është autore e romanit të ri “The Possibil-

ity of you” dhe e librit më të fundit humoristik “Rabid”, si edhe krijuese e sitit nameberry.com. Ajo vazhdon të mbajë rubrikën mujore të revistës “Glamour”, Lista Glamour me bashkau-torin Kim Bonnell.


»Kulturë

TiTulli: Pesë poetë të mëdhenj amerikanëGJinia: Poezi

auToRi: Sylvia Plath, Jorie Graham, Robert Lowell, A. R. Ammons, Charlie Wright

SHQiPëRoi: Rudi Erebara, Gentian Çoçoli, Arben Dedja, Parid Teferiçi

mbi librin 1: “Shënime nga realiteti i vetes”

koment nga Helen VendlerAjo që më intereson në mënyrën si i trajton

temat historike në poezitë e veta Jorie Gra-ham është se ajo i shmanget jo vetëm modelit klasik, por edhe atij kristian që evokoi yeats - i e të tjerë pas tij, por po njëlloj ka refuzuar modelet utopike dhe populiste të poeteve feministe dhe socialistëve.

Në vend të tyre, sikundër bën Ashbery, që imazh të parapëlqyer për jetën ka kalërimin në një karusel rrotullues pas asnjë pikësynim, Gra-ham nga ana e saj përpiqet të jetë në rrjedhë përpara se kjo rrjedhë të gjejë brigjet dhe ndale-sat e veta, ndonëse Graham mendon edhe për kufizimet e kësaj rrjedhe.

Vazhdimësia e historisë, sesa ngjarjet i venë kufij dhe organizojnë kohën, ky është subjekti i saj. Vazhdimësia refuzon të quhet fin e ndonjë gjëje. Por, në poezinë e Graham përfundimet, ose të paktën ngjarjet më domethënëse, vi-jojnë të ndodhin; kjo nuk ndodh domosdosh-mërish tek rasti i John Ashbery – it, me komentet e përkushtuara teorike për të ironizuar, për t’i prurë gjithë ngjarjet në një nivel të vetëm të një domethënieje të kënaqshme.

mbi autorenJorie Graham (1950) u lind në Itali nga prindër

amerikanë. Liceun francez e kreu në Romë dhe më pas shkoi në Sorbonë për të studiuar filozofi. Më 1968 mori pjesë në trazirat studentore dhe për këtë shkak u dëbua nga universiteti.

Më vonë kthehet në New york ku studion për kinematografi dhe ndërsa studionte plot pa-sion, zbuloi në mënyrë “aksidentale” poezinë e Eliot – it, e cila “e mahniti”. Prej asaj kohe ajo iu kushtua artit të poezisë. Ka botuar dhjetë libra me poezi ku përmendim “Hibride të bimëve dhe të shpirtrave”, “Erozion”, “Materializëm”, “ëndrra e fushës së njësuar” etj. Për këtë të fundit fitoi Çmimin Pulitzer.

është e famshme si Profesore e Poezisë si në kohën kur punonte në Universitetin Iowa ashtu edhe në Universitetin e Harvard – it. Jeton gjysmën e viti në Francë dhe pjesën tjetër në Cambridge, Massachusetts.

mbi librin 2: “Lady Lazarus”

koment nga George SteinerKëto poema marrin mbi vete rreziqe të

jashtëzakonshme, duke e shtrirë stilin e thatë e të zhveshur të Sylvia Plath – it deri aty ku nuk mban më. Janë një triumf i hidhur, provë e ka-pacitetit të poezisë për t’i dhënë realitetit qën-drueshmërinë më të madhe të së imagjinuarës. Ajo nuk mund të rikthehej prej tyre.

Kemi tashmë poetë që shkruajnë si Sylvia

Plath. Disa prej manierizmave të saj të ngrira, elizionet dhe monotonitë e rimës përthelluese mund të rroken nga të tjerë dhe pa dyshim do bëhen të modës. Por poetët minorë, edhe ata të një intensiteti të fuqishëm, dhe ajo e tillë ishte, priren të ofrojnë modele të këqija. Hilet, dredhitë e rrengjet zanore të Sylvia Plath – it mund të imi-tohen. Por jo integriteti i saj dëshpërues.

mbi autorenNë hyrjen e librit “Ariel” të Sylvia Plath – it

(1932 – 1963), botuar më 1965, dy vjet pas vetvrasjes që ajo kreu në Londër, poeti ameri-kan Robert Lowell shkroi: “Në këto poezi... Sylvia Plath bëhet vetvetja, bëhet pra diçka imagjin-are, rinore, egërshane dhe e krijuar me kaq de-likatesë... një prej atyre heroinave super – reale, klasike, madhërisht hipnotike”.

Lowell e pati takuar Plath – in përgjatë sem-inareve që ai dha në Universitetin e Bostonit

më 1958, seminare, të cilat Sylvia i ndiqte rregullisht. Ai kujton atmosferën që krijonte ajo qark vetes, “një ajër gatishmërie të çmen-dur”. Më vonë kur Lowell vendosi të shkruante parathënien e librit, ai do të zbulonte tek ish studentja e tij përpjekjen madhore të saj për të krijuar veten poetike.

Në të vërtetë poezitë e librit “Ariel” u shkruan në gjendjen e “një zbardhjeje truri”, dy deri tre poezi në ditë dhe e gjithë kjo zgjati gjithë muajin e fundit të jetës së saj 31-vjeçare.

mbi librin 3: “delfin”

koment nga Seamus HeaneyLowell – i, në jetën e tij poetike, e kreu dy

herë detyrën e dytë dhe ishte i vetëdijshëm se ç’bënte në të dyja herët, pas shumë përsiatjesh e me shumë ndjeshmëri. Kur them se dinte çfarë bënte, nuk kam parasysh një program të para-përgatitur se ç’duhej bërë e arritur, e cila në poe-zi është diçka e barazvlefshme me vizatimet për t’u ngjyrosur nga fëmijët, ku një numri i takon një ngjyrë e caktuar.

Përkundrazi, ai ishte kaq intensivisht letrar, ana kritike e didaktike e mendjes së tij ishte kaq aktive, sa komanda e tij prej poeti ishte përherë e shoqëruar nga droja dhe mprehtësia (në kupti-min e mirë elizabetian të “wit”).

Ideja e “zhvillimit poetik” ishte ngulitur tek ai nga karriera e yeats – i, Eliot – it dhe Auden – it, dhe i shtyrë nga ngulmimi i ca kokave të ndritura si Randall Jarell apo Allen Tate; sido-qoftë, vetëm një ndjeshmëri me një bërthamë vullkanike gjenie individuale mund t’i mbije-tonte ndikimeve profesionale që i vinin nga ky apo ai këshillues.

mbi autorinRobert Lowell (1917 – 1977) vjen nga një

familje prej më të njohurave në Boston, par-aardhësit e të cilës i përkisnin familjeve patrike. Stërgjyshi ishte i famshëm si ministër episkopat dhe drejtues i shkollës më të njohur të kohës St. Mark’ School, babazoti ishte poet i mirënjohur dhe ambasador në Angli.

Ndërkaq babai që u mor dhe dështoi në bi-znes, pas daljes në pension si oficer marine, në sytë e Lowell – it ishte një figurë e dështuar.

Akti i fundit i Robert Lowell – it për të korrigjuar portretin e fisit të vet ishte braktisja që ai i bëri Harvard – it për një tjetër universitet, tashmë në Kanyon Collage ku shkoi të studionte poezi me poetin dhe kritikun e famshëm të kohës John Crowe Ransom.

Kjo zhvendosje e ndihmoi së tepërmi në njohjen e Kritikës së re, rrymë estetike e fu-qishme e asaj kohe, e veprës së John Donne – it dhe poezisë sarkastike angleze, gjëra këto që Lowell do t’i përdorte me sukses në veprën e vet të mëvonshme.

mbi librin 4: “Tek era e kam shpëtimin”

koment nga Harold Bloomështë tmerri profetik i dritës radikale, kokë-

fortësia e tij për përsosurinë, që e prek edhe vetë profecinë, e prek edhe vetë atë aq sa ai nuk di se çfarë duhet të dijë, e cila është ajo gjë që nuk e bën atë si vetë ne.

Forca e poemës është aq sa edhe ne të jemi gjithashtu të prekur, por jo prej tmer-rit, i cili nuk mund të jetë yni, por prej për-sosurisë, ndjesinë sublime që dëshirojmë të ndajmë. Përvojë e jashtëzakonshme, por me asketizmin e lartë utilitarist të tipit Emerson shkëputur prej një mendje tepër skrupuloze ndaj një shprese të re, mbetet materia poetica

e ndërmarrjes së Ammons. mbi autorinArchibald R. Ammons ka shkruar se “ai u

lind trupmadh dhe i shëmtuar më 18 shkurt 1926, në një fermë nja katër milje nga qyteti Whiteville, Karolina e Veriut dhe dy milje larg shkollës fillore dhe kishës”. Ammons është la-konik, i pakënaqur me veten, përherë lokal dhe gjithmonë i saktë. Ai i përket një brezi poetësh amerikanë që “u bënë në shtëpi” sesa u përpo-qën të ishin kozmopolitë apo të jepeshin pas kulturës evropiane.

Poezitë e tij janë të tejmbushura me peizaz-het e vendeve ku ai jetoi: North Carolina, bregu i South Jersey – it, rrethinat e Itakës, New york, Universiteti Cornell, atje ku Ammons punoi për afro 30 vjet si profesor i Letërsisë Amerikane. Për këto arritje A. R. Ammons është vlerësuar me të gjitha çmimet më të rëndësishme që jepen në SHBA, ku më të përmendura janë Çmimi Kom-bëtar i Librit, Çmimi i Rrethit të Kritikës, Çmimi Whitman që jepet për “arritjet të mëdha në artin e poezisë”, Medaljen e Artë të Poezisë etj.

mbi librin 5: “ditari i vitit të Buallit”

koment nga Helen VendlerTek poezia e Charles Wright – it shqisat për-

herë të shqetësuara dhe përherë vëzhguese i përgatisin fjalët për atë që nuk shihet, sikundër kanë bërë dikur në poezitë e poetëve metafizikë Henry Vaughan dhe Thomas Traherne, të dy bashkë poetë vizualë të paharrueshëm (vetë subjekti i poezive të tyre është e padukshmja).

Të gjitha mënyrat e formulimit të paradoksit të të padukshmes ndihen në falsifikimin e duk-shëm falë përjetimit të këtij paradoksi, ku infor-macioni i shqisave shoqërohet me breroren (që e shumta jonë, ndofta as nuk e përjeton) e asaj që nuk është aty, por që në fakt arrin ta shfaqë praninë e vet – përjetësi, vdekje, transhendencë, ritëm, hapje e mendjes: e padukshmja shfaqet nën petkun e shumë emrave.

Raportet vizuale në poezi rrallë shkojnë pa u kapur nga një aurë e tillë; por krijimi i kësaj aure përmjet fjalëve krijon tek poeti shumë kokëçarje.

mbi autorinCharles Wright është vlerësuar shpesh ndër poet-

ët më të talentuar amerikanë të brezit të vet. I lindur më 1935 në Pickwik Dam, Tennessee, Wright studioi në Davidson Collage dhe më vonë ndoqi kursin e po-ezisë pranë universitetit shtetëror të Iowa – s. Për katër vite ka shërbyer në ushtrinë amerikane pranë bazave të saj në Itali dhe pikërisht në këto vite ai filloi leximet e thelluara të poezisë bashkëkohore si dhe të shkruante poezitë e veta.

Vepra e tij e parë e rëndësishme është “Varri i dorës së djathtë” (1970), libër i cili u prit shumë mirë nga kritika e kohës dhe do të printe një sukses të pandërprerë, libër pas librit të këtij po-eti. Sigurisht, krijimtaria e tij ka marrë vlerësime të jashtëzakonshme që përfshijnë Çmimin Pu-litzer, Çmimin Ndërkombëtar Griffin, Çmimin Kombëtar të Librit dhe Çmimin Kombëtar të Rre-thit të Kritikës, Çmimin Ruth Lilly Poetry Prize.

Pesë poetë të mëdhenj amerikanë

Vazhdimësia e historisë, sesa ngjarjet i venë ku-fij dhe organizojnë kohën, ky është subjekti i saj. Vazhdimësia refuzon të quhet fin e ndonjë gjëje.

Por, në poezinë e Graham përfundimet, ose të pak-tën ngjarjet më domethënëse, vijojnë të ndodhin; kjo nuk ndodh domosdoshmërish tek rasti i John Ash-

bery – it, me komentet e përkushtuara teorike për të ironizuar, për t’i prurë gjithë ngjarjet në një nivel të

vetëm të një domethënieje të kënaqshme.


«Speciale

aktorja e Hollivudit Jessica Chastain po fluturon lart. Filmi i saj “Zero Dark Thirty” sapo ka kapur nomin-

imin e dytë për çmimet “Oskar” dhe ajo po shijon një sukses të madh. Por kjo nuk është e gjitha. Ajo ka luajtur për filmin horror me buxhet të vogël “Mama”, film që tashmë gjendet në majë të listës së më të ndjekurve nëpër kinematë e Amerikës, ndërsa “Zero” është në vend të dytë. Kjo nuk është një ecuri e dobët për një aktore, e cila u shfaq si aktore e rëndësishme për herë të parë te filmi “The Debt” (Borxhi) në vitin 2010. “Është e pabesueshme. Filmat e mi kanë qenë në qarkullim për dy vjet dhe për të menduar se sa shumë gjëra kanë ndodhur gjatë kësaj kohe. Çdo ditë ndaloj të mendoj se çfarë ka ndodhur me jetën time?” Në fakt, Chastain vëren se nuk është hera e parë që dy filma të saj janë vendosur në vend të parë dhe të dytë në listën e më të ndjekurve në kinematë amerikane. E njëjta gjë ndodhi me filmat “The Help” (Ndihma) dhe “The Debt” (Borxhi) në vitin 2011. “Për një kohë shumë të gjatë kam dëgjuar se studiot kinematografike nuk dëshironin të bënin filma me personazhe kryesore femra, pasi mendonin se nuk mund të fitonin para me një skemë të tillë, - thotë ajo. - Ndoshta tashmë po tregohet një tendencë e re, shikuesit janë të interesuar në historinë e gjithkujt, jo vetëm në historinë e disave.” Aktorja tashmë është duke vlerësuar kërkesat e fundit që ka për filma të rinj, reklama apo ceremoni çmimesh kinematografike, si dhe për kohën e madh qëndrimit në skenë gjatë marrjes së çmimeve. “Nuk ka asgjë më të rëndë dhe përulëse, nuk ka rëndësi se sa vëmendje ke marrë në Los Anxhelos në spektakle çmimesh. Kur je në skenë para 900 njerëzve, duhet të japësh gjithçka për të plotësuar atë moment, dhe nëse nuk e bën, publiku do të ta vërë në dukje”. Chastain mori kandidimin e saj për “Oskar” si aktorja më e mirë mbështetëse te filmi “The Help” (Ndihma) vitin e kaluar. Ajo e humbi garën, e cila u fitua nga aktorja tjetër Oktavia Spencer, por kësaj here askush nuk do të habitej shumë, në rast se ajo merr në shtëpi “Statujën e Artë” këtë vit për rolin e saj si agjentja e CIA-s. Maja, e cila kalon pjesën më të madhe të dhjetë viteve jetë duke gjur-muar udhëheqësin e “Al Kaedës” Osama Bin Laden. Chastain është veçanërisht e kënaqur me faktin se “Zero Dark Thirty” i

dha asaj një rol kaq të bollshëm femëror. “Ndodh shumë rrallë që të luash një personazh më vete femëror dhe jo thjesht si ana tjetër e personazhit mashkullor, - thotë ajo. - Mendoj se kjo përfaqëson gjeneratën tonë të grave, të cilat janë të pavarura, të afta e të forta dhe nuk janë thjesht produkt i diçkaje tjetër, e dashura ose viktima e një keqbërësi në film. Është shumë bukur të luash një femër që është e mençur e inteligjente dhe që përdor trurin e saj”. Regjisorja, fituese e çmimeve “Oskar”, Kathryn Bigelow, bie dakord me këtë. “Ndërsa ne filluam të gërmojmë në këtë histori, unë kuptova se ka shumë statistika që tregojnë numrin e madh të grave në listën e punonjësve të shërbi-meve sekrete”, - thotë ajo.

Thelb prej hekuri “Nëse kërkimi do të tregonte se ishte

një burrë në qendër të kësaj historie, atëherë do të ishte një burrë personazhi kryesor. Por në fakt ishte një grua që më magjepsi.” Si regjisore filmash, vetë Bigelow pati filluar të punojë në botën e burrave, por në vitin 2010 ajo u bë gruaja e parë që fitoi çmimin “Oskar” për filmin “The Hurt Locker”. Mark Strong, i cili luan shefin në Uashington të agjentes së CIA-s, Maja, thotë se puna me Bigelow ishte “magjepsëse”. “Unë e njihja atë si një grua që bënte filma që qenë përgjithësisht mbi burrat, filma përplot me testosteron aksion. Ajo është një zonjë e ëmbël, por ka një lloj thelbi të hekurt që i lejon të punojë si regjisore filmash.” Maja është gjithashtu një personazh shumë i vendosur, por është disi një vetmitare misterioze dhe shikue-sit i mbetet të ha-mendësojë mbi shkaqet që e kanë motivuar, si dhe mbi të shkuarën e saj. “Nuk ishte e vështirë të luaje një personazh që nuk tregon për veten, për shkak se unë pata bërë shumë përgatitje përpara se të dal në film. Kisha tre muaj që punoja për të kuptuar se kush ishte kjo grua, - thotë Chastain. - Maja nuk ka një skenë ku ajo shkon, “Çfarë ndodh nëse jam e gabuar? Çfarë ndodh nëse vendos jetët e njerëzve në rrezik? Mua m’u desh të tregoj këto gjëra me sytë e mi.” (Pa fjalë). Filmi

bazohet në histori të vërteta të marra nga dëshmitarë të dorës së parë dhe nuk ka kaluar pa debat, veçanërisht sa u përket skenave fillestare, gjatë të cilave një i ar-restuar po torturohet nga një agjent i CIA-s. “Zero Dark Thirty” ka tërhequr kritika nga qeveria e SHBA-ve dhe disa senatorë janë ankuar se filmi duket sikur miraton “mitin që tortura është një mjet efektiv për të mbledhur informacion”. Bigelow reagoi shpejt, duke thënë se ky është një “keqinterpretim”. “Informacioni më i rëndësishëm (që solli zbulimin e vendit ku fshihej Bin Ladeni) ishte një emër që u gjend në një dosje që ka qenë në duart e CIA-s që nga viti 2001.” Filmi ka fituar pesë kandidatura për “Oskar”, por Bigelow e humbi nominimin për regjisorin më të mirë, një fakt që shumë e kanë konsider-uar si të gabuar nga ana e Akademisë. Kur u pyet nëse ajo besonte se arsyeja e moskandidimit të saj për çmimet “Oskar” ishte si pasojë e debatit për torturën, ajo tha: “Mendoj se debati ka ndjekur debatin. Po mendoj se kështu ka qenë.”

Në gjuhën e ushtrisë amerikane Chastain thotë se filmi “e detyron

shikuesin të pyesë ‘ku ne kemi qenë dhe kur do të ikim prej këtu’”. “Për shkak se ajo (Bigelow) nuk para jep opinionin e vet (në film)… dhe e lejon audiencën të vendosë, është një film i lehtë për dikë që e merr një ngjarje dhe e ndryshon sipas intere-

save të veta”, shpjegon ajo. Skenar-isti Mark Boal, një ish-gazetar

investigativ, i cili e kalonte shumicën e kohës duke

trokitur dyerve të Uash-ington DC për të gjetur burime për filmin, thotë se ai “është i kënaqur me çfarë ka bërë dhe nuk ka brerje ndërgjegjeje”. “Unë i qëndroj filmit. Nuk e

dija se do të kishte kritikë filmash kaq të ashpër në

opinionin e Senatit të SHBA-ve, por dukshëm ka prej tyre dhe

ata kanë një punë për të bërë në drejtim të sigurisë kombëtare, gjë që është e rëndësishme. Por është e ndryshme nga puna ime. “Mendoj se ne bëmë një punë me të vërtetë të mirë me këtë histori”. “Zero Dark Thirty” është në gjuhën e ush-trisë amerikane përshkrimi i orëve të para të mëngjesit, koha kur u krye edhe sulmi mbi vendstrehimin e Bin Ladenit.

Bin ladenit

s’i pëlqente emri “Al Kaeda”

Të shqetësuar për imazhin e tij dhe humbjen e kontrollit mbi rrjetin terrorist që funksioni në emrin e tij, udhëheqësi i vdekur

i “AlKaedës”, Osama bin Laden konsideroi riemërimin e grupit me një emër më të tingëllueshëm islamik. Sipas një letre të konfiskuar në kompleksin e Bin Ladenit në Abotabad një vit më parë e të bërë publike më 3 maj 2012, propozimi i ndryshimit të emrit u shfaq ndërsa SHBA-të theksuan se lufta e tyre ishte ndaj “Al Kaedës” e terroristëve dhe jo kundër pasuesve të islamit. Në letër thuhej se emri i tanishëm i grupit i lejon SHBA-të e armiq të tjerë të “Al Kaedës” të pretendojnë “se nuk janë në luftë me islamin e mysli-manët” Qendra e Luftës Kundër Terrorizmit, që e botoi letrën mes 17 dokumenteve të tjera një vit pasi Bin Ladeni u vra nga forcat e SHBA-ve, tha se autori i letrës për ndryshimin e emrit nuk ishte i qartë. Por disa analistë, si Rohan Gunaratna, autor i librit “Brenda ‘Al Kaedës: Rrjeti botëror i terrorit” nuk ka dyshim se Bin Ladeni ishte në dijeni se emri i “Al Kaedës” po bëhej jo i admiruar dhe “ai dëshironte një emër islamik që bën jehonë në botën myslimane”. “Nëse nuk do të ishte vrarë, mund ta kishte ndryshuar emrin e ‘Al Kaedës’ në një emër fetar”, - tha për “SETimes” Gunaratna, gjithashtu kreu i Qendrës Ndërkombëtare për Dhunën Politike dhe Studimin e Terrorizmit, me qendër në Singapor. “Një vit përpara vdekjes së tij e kuptoi se bota ka shkuar përpara, por ‘Al Kaeda’ kishte mbetur ende në vend”. Shumica e myslimanëve kanë një pikëpamje negative për grupin terrorist, sipas një sondazhi të Projektit të Qëndrimeve Botërore të Qendrës Kërkimore “Pew”, të nxjerrë më 30 prill të vitit të kaluar. Sondazhi zbuloi se 98% e myslimanëve në Liban, 77% në Jordani, 73% e myslimanëve në Turqi e 71% në Egjipt kanë një opinion negativ për “Al Kaedën”. Gunaratna theksoi se “Al Kaeda” dështoi të përmblidhte imazhin e myslimanëve. “Bin Ladeni, Ajman al Zavahiri e udhëheqës të tjerë në ‘Al Kaeda’ e kuptuan se kishin dështuar”, - tha ai. Anëtari i par-lamentit turk Ozkan Jeniçeri, një analist i terrorizmit në institu-cionin studimor me qendër në Stamboll, Instituti Turk i Shekullit 21-të, tha se “Al Kaeda” “ishte plagosur kaq keq gjatë viteve të kaluara”, saqë grupi terrorist e konsideroi ndryshimin e emrit të saj për arsye të marrëdhënieve publike.

“Kjo është shumë e qartë për grupe terroriste të tilla kur e ndiejnë se po humbasin keq e nuk kanë asnjë vend ku të trajnohen”, tha ai për “SETimes”, duke vënë në dukje se e njëjta gjë kishte ndodhur me Partinë e Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), që përkohësisht ndryshoi emrin e saj në “Kongresi i Lirisë e Demokracisë i Kurdistanit” (KADEK) kur udhëheqësi i grupit Abdullah Oçalan u kap më 1999. “Ka dy arsye pas taktikës së ndryshimit të emrit, - tha Jeniçeri. - Ata kanë për qëllim të shmangin të qenit shënjestër e hetuesve ndërkombëtarë, ndërsa gjejnë gjithashtu një shans të ri për të ndërruar mendjen e pasuesve të tyre.” Megjithatë, tha Jeniçeri, “Al Kaeda” nuk ka të ngjarë të marrë ndonjë mbështetje nga bota myslimane, në rast të ndryshimit të emrit”. “Duke qenë një popull mysliman, për shembull, populli turk beson thellësisht se “Al Kaeda” nuk u përket myslimanëve. Sapo populli ynë e kuptoi taktikën e propagandën e “Al Kaedës”, ata do të qëndrojnë përfundimisht kundër saj, pavarësisht sesi e quan veten grupi”. Në letër është gjithashtu një diskutim rreth emrave të rinj të mundshëm të “Al Kaedës”, duke përfshirë Grupi i Unitetit Mysliman ose Partia e Unifikimit Kombëtar Islamik. Çështja e ndryshimit të emrit të “Al Kaedës” është shfaqur të paktën dy herë në të kaluarën, sipas Zhan-Pol Ruje, një administrator operacional në Qendrën e Gjenevës për Trajnimin e Analizën e Terrorizmit, një studiues për një kohë të gjatë i “Al Kaedës” në policinë federale zvicerane. Së pari, “mes 2000-shit e 2001-shit, kur Ajman al Zavahiri shkriu grupin e tij me atë të “Al Kaedës”, duke i dhënë organizatës emrin “Kaedat al Xhihad”. Një diskutim i dytë, thotë ai, ndodhi kur Abu Musa’b as Suri nisi të sfidojë “Al Kaedën” si një organizatë, duke argumentuar se duhet të ndryshonte metodën e saj dhe të shndërrohej në një sistem. “Arsyeja pas mospranimit të udhëheqjes së ‘Al Kaedës’ për të konsideruar idetë e propozimet e Al Surit kishte të bënte me paaftësinë e qartë të tyre për të parë organizatën e tyre pa disa pika fizike ankorimi e terrene trajnimi”, - tha ai për “SETimes”.

Profil

Gjuetarja e Bin ladenit


»SPoRT

s t a f f

kryeredaktorBrAhim ShimA

zv/kryeredaktor: ArmAnd mAho

mArigLen muLLA

politika: oLi XhiLAgA ekonomia: BrikenA derviShAj sociale: ervin koçi rrethet: BLerinA SpAho kronika: mArigLen muLLA kultura: BLerinA goce design&layout: dAnieL prifti, gëzim duzhA

marketing: eLigertA dyrmiShi

cel: 067 20 62 200

AdreSA: rr. duLL ketA, nr. 5. (rr. e diBrëS), tirAnë

www.gazetametropol.com

e-mail:[email protected]

e-mail:[email protected]

Baloteli pranë Milanit, akord për 22 milionë me Sitin

Mario Baloteli është shumë pranë kalimit tek Milani. Ky është lajmi më i fundit i mbërritur nga me-diat italiane. Sipas mediave italiane Milani i ka ofruar 20 milionë euro Maçester Sitit për kartonin e sulm-uesit italian, ndërsa klubi anglez ka kthyer përgjigje se nuk e jep më pak se 22 milionë. Në këtë mënyrë tash-më shifrat janë shumë pranë dhe këto dy milionë që janë mangut Milani mund t’i mbulojë si me pagesë direkte, apo me ndonjë formulë në formë bonusi. Gjithashtu një formë tjetër që klubi kuqezi ka menduar për të marrë Super-Mar-ion është edhe dhënia e Kevin Princ Boateng tek Siti, duke e ulur shifrën e parave të thata në 10 deri 15 milionë euro. Gjithsesi, drejtuesit e Milanit vazhdojnë të mohojnë çdo mundësi të një kalimi të Balotelit tek Milani. “Asgjë nuk ka ndryshuar në operacionin “Baloteli”. Shifrat mbeten 99.5 % për jo, sepse bursa është e mbyllur dhe hapet të hë-nën në mëngjes”, ka deklaruar administratori i deleguar i kuqezinjve, Adriano Galiani, duke vazhduar të bëjë lojëra fjalësh me shifrat. Nga ana tjetër trajneri i Milanit, Masi-miliano Alegri ka refuzuar për të shprehur një opinion të tijin rreth Balotelit. “Nuk mund të mendojë për Balotelin. Ai është ende një lojtar i Sitit. Nëse do të vinte tek ne, atëherë do të mendoja për të”, ka deklaruar Alegri. Gjith-sesi, mediat italiane këmbëngulin rreth faktit se Milani po bën të pamundurën që të sjellë Super-Marion në Milano, çka do të ishte një lajm i mirë për tifozerinë kuqezi.

Anjeli qetëson gjakratPas shpërthimit të shtunën nga trajneri Konte dhe drej-

tori i përgjithshëm Marrota, ndaj gjyqtarit Guida, që nuk akor-doi një 11-metërsh në fund të ndeshjes Juventus-Xhenoa, dhe reagimeve të ndryshme në mediat italiane, presidenti i bardhezinjve Andrea Anjeli ka dëshiruar të qetësojë gjakrat. Kreu i “Zonjës së Vjetër” i ka dhënë fund polemikave duke deklaruar: “Ai reagim i Kontes e Marrotës ka qenë legjitim. Po zhvillojmë ndeshje shumë të rëndësishme dhe protagonistët po i përjetojnë me emocion e antagonizëm. Në këtë mënyrë është e vështirë t’iu kërkosh që të sillen si me xhentilesën e një lordi anglez pas ndeshjes, sidomos pas asaj që ndodhi në atë takim. Gjithmonë kur ndodh ndonjë episod në ndeshjet e Juventusit, ka një jehonë më të madhe. Por, mjafton me kaq. E rëndësishme është që në fund të fitojë më i miri”.rivali? është napoli

Megjithëse Anjeli ka dëshiruar që të ulë gjakrat, “shigjetat” ndaj gjykimit nuk kanë munguar. “Në raste të tilla ndërhyn disenjatori. Në të ardhmen do të vëzhgojmë se si planifikohen këto nga disenjatori për të kuptuar më mirë se çfarë po ndodh”, ka theksuar Anjeli. Më pas i py-etur për rivalët e Juventusit në luftën për titull, presidenti i “Zonjës së Vjetër” ka veçuar Napolin. “Napoli është vetëm tre pikë larg nesh dhe në këtë moment, është kundërshtari ynë i vërtetë në luftën për titull”, deklaroi Anjeli.

Gjyqtari Guida: Tifoz i Napolit që fëmijë

Pas polemikave të shumta për penalltinë e mohuar ndaj Ju-ventusit në minutat shtesë të ndeshjes me Xhenoan, mediat italiane kanë bërë një zbulim për gjyqtarin e ndeshjes Guida. Dikush ka kërkuar dhe ka gjetur një intervistë të para disa viteve kur gjyqtari Guida ishte i ri dhe në fillimet e karrierës së tij. Në intervistën e dhënë për “napolissimo.net” Guida ka po-huar që është një tifozë i zjarrtë i Napolit. “Jam një i pasionuar pas futbollit dhe normalisht që jam tifozë i një skuadre, i Sa-vojës, qytetit tim. Por, normalisht që më interesojnë shumë edhe fatet e Napolit”, ka deklaruar gjyqtari Guida, që ma pas ka shtuar: “Ruaj kujtime shumë të bukura nga shumë ndeshje të arbitruara, si përshembull një miqësore Kaveze-Napoli, në 2009. Ky ka qenë një moment i veçantë për mua. Të arbitroja Napolin, një skuadër që e adhurojë që kur ka qenë fëmijë, është diçka që nuk të ndodhë përditë”.

Pë r f u n d i m i s h t Napoli është e vet-mja skuadër që e rrezikon seriozisht dominimin e Juven-tusit në Serinë A.

Pas frenimit të bardhezinjve të shtunën, napolitanët kanë arri-tur, edhe pse me vështirësi, të fitojnë në fushën e Parmës 2-1 dhe tashmë e shohin veten vetëm 3 pikë larg Juventusit të vendit të parë. Ka qenë një fitore sa e madhe aq edhe e vështirë për Napolin, që iu fal klasit të dy prej yjeve të saj, që e shpëtuan nga “thonjtë” e Parmës. Golat e Hamshik e Kavanit, ishin rezul-tat i lojës karakteristike të sul-mit të shpejtë me pak pasime të Napolit, por më tepër edhe “xhevahire” të nxjerra nga klasi i këtyre dy lojtarëve të talentu-ar, që presidenti De Laurentis, ka këmbëngulur që t’i mbajë në skuadër.

Ndeshja ka filluar me një farë stepje nga të dyja skuad-rat, por shumë shpejt Napoli ka marrë iniciativën. Napolitanët nëpërmjet lojës së tyre të shpejtë dhe pasimeve ver-tikale janë përpjekur që të realizojnë një gol të shpe-jtë dhe ia kanë arritur. Në minutën e 20-të Xhemaili, që zëvendësonte Behramin e skualifikuar, ka lëshuar një pasim të shkëlqyer vertikal për Hamshik, që në zonë, ka goditur me shpejtësi duke shënuar golin e avantazhit. Parma, që deri në atë moment ishte impenjuar më tepër për të mbyllur korridoret për Napo-lin, reagon fuqishëm. Skuadra e Donadonit jo më kot deri në këtë ndeshje ka qenë e pam-poshtur në “Tardini”. Parma hidhet në sulm frontal dhe për minuta të tëra e ka mbyllur Napolin në zonën e tij. Gjuajtjet e vendasve drejt portës napoli-tane kanë rënë si breshër, por fati nuk ka qenë me ta. Fillim-

Kishte pa shënuar që nga 16 dhjetori, por goli i djeshëm i El Sharauit ishte me shumë peshë për Milanin. Falë një goli të El Sharauit, Milani ka mundur të marrë një fitore minimale në transfertë ndaj Atalantës. Kuqezinjtë me të trepikësh të marrë vazhdo-jnë ngjitjen në tabelën e klasi-fikimit dhe tani janë në vend të 5-të, pasi kanë kaluar Fiorenti-nën, që humbi me Katanian. Duke kërkuar vazhdimësinë trajneri Alegri zbriti në fushë me të njëjtin formacion që fitoi edhe ndaj Bolonjës. Kështu Alegri përsëriti tredhëmbëshin në sulm me Niang, Pacini e El

“Faraoni” godet përsëriSharaui. Milani e ka filluar mirë ndeshjen, duke luajtur me kujdes pas dhe në fazën sul-muese është mbështetur në vrullin e Niang e El Sharauit. Nga ana tjetër Atalanta me një lojë të kujdesshme përpiqej që të mos linte hapësira për kuqezinjtë dhe deri diku ia ar-riti me sukses. Por, në minutën e 24-t Atalanta humbet nga një dëmtim Ferrin në krahun e djathtë dhe kjo solli një destabilizim të skuadrës nga Bergamo. Dhe një skuadër me eksperiencë si Milani nuk fal. Menjëherë në minutën e 29-

të kuqezinjtë godasin. Niang jep një asist të shkëlqyer për El Sharauin dhe sulmuesi nuk fal duke shënuar. Pas kalimit të avantazh kuqezinjtë e me-naxhojnë mirë situatën, duke kontrolluar topin dhe duke mos i lënë hapësira Atalantës. Edhe pjesa e dytë kalon në përgjithësi në këtë mënyrë. Gjithsesi, Atalanta përpiqet që të jetë më agresive, por nuk e ka kualitetin e duhur për të rrezikuar seriozisht, mbrojtjen e Milanit, që pavarësisht disa pasigurive, ia ka arritur që të ndalojë sulmet e kundërshtarit.

Për më tepër në minutën e 58-të Atalanta mbetet me 10-të lojtarë, pasi Brivio merr kartonin e dytë të verdhë dhe në këtë mënyrë të kuqin, duke dalë nga loja. Atalanta, edhe pse në in-ferioritet numerik përpiqet të barazojë, duke sulmuar dendur, por kjo krijon hapësira pas dhe i jep mundësi Milanit të godasë në kundërsulm. Kështu në 81’ Flamini kishte një mundësi të artë për të shënuar golin e dytë, por gabon. Në minutat e fundit të ndeshjes, Atalanta hidhet total-isht në sulm për të gjetur golin e barazimit, por Milani arrin të dalë triumfues nga Bergamo, duke marrë një trepikësh të vyer.

kaVani E HamSHik e çojnë napolin -3 nga juve

Përfundimisht Napoli është e vetmja skuadër që e rrezikon seriozisht domin-imin e Juventusit në Serinë A. Pas frenimit të bardhezinjve të shtunën, napoli-

tanët kanë arritur, edhe pse me vështirësi, të fitojnë në fushën e Parmës 2-1 dhe tashmë e shohin veten vetëm 3 pikë larg Juventusit të vendit të parë

isht portieri De Sanktis ka bërë një pritje të shkëlqyer përballë Sansone, mu mbi vijën fatale dhe pak më vonë, goditja e Pa-rolos, që është devijuar nga Ka-vani dhe po i drejtohej rrjetës, është devijuar po mbi vijën fatale këtë herë nga kapiteni Kanavaro, me kokë. Minuta ferri për Napolin, por që arrin të marrë frymë falë shpejtë-sisë së kundërsulmeve. Parma ka në dorë frenat e lojës, por sa herë që Napoli thyen sulmet dhe niset para me shpejtësi rrezikon të shënojë. Portieri Mirande arrin të bëjë mrekulli-në dy herë duke ndalur golin e dytë nga goditjet e Xhemailit e Kavanit. Pjesa e dytë vazhdon

deri diku me të njëjtin ritëm si fundi i së parë. Por me kalimin e minutave Parma bëhet edhe më agresive, ndërsa Napoli e ka humbur shpejtësinë e rreziksh-mërinë e kundërsulmeve. Pan-dev i lodhur nxirret jashtë nga Maxarri që hedh në fushë In-sinjen, ndërsa Donadoni hedh në fushë Amaurin. Pavarësisht sulmeve të shpeshta të Par-mës, Napoli nuk rrezikoi më aq shumë sa në pjesën e parë dhe dukej se napolitanët nuk do të vështirësoheshin shumë për të marrë fitoren e shumëkërkuar. Por, në minutën e 74-t pas një kombinimi me Amaurin, San-sone ka depërtuar nga krahu i majtë, duke goditur portën,

topi është devijuar nga Ka-navaro dhe ka përfunduar në rrjetë. Barazimi e ka shkun-dur Napolin, që menjëherë është hedhur në sulm. Parma përpiqet që të jo vetëm të mbrojë barazimin, por edhe të godasë për të fituar, daj loja në minutat e fundit bëhet shumë e bukur dhe mjaft e shpejtë. Në këtë moment vendos klasi i lojtarëve të Napolit. Insinje jep një asist të shkëlqyer për Ka-vanin, që i shpëton pozicionit jashtë loje dhe del përballë me portierin Mirande, duke e kaluar atë dhe duke e dërguar topin në rrjetë. 2-1 dhe Napoli tashmë e sheh veten vetëm 3 pikë larg Juventusit.


« Reklamë

papas, legalizimet, shpia muze

Documents