over zoekmachines en meer… nico van eijk vereniging voor mededingingsrecht amsterdam, 1 juli 2009
TRANSCRIPT
Over zoekmachines en meer…
Nico van Eijk Vereniging voor Mededingingsrecht
Amsterdam, 1 juli 2009
2
Onderwerpen
• Feiten en data over zoekmachines• Het business model (revisited)• Relevante markten• Belangen• Interventie via regelgeving
3
Feiten (1)
• 84%-98% gebruikt zoekmachines om informatie te vinden op het internet
• 81% denkt dat zoekmachines de beste manier zijn om informatie te vinden
• 68% beschouwt zoekmachines als een betrouwbare informatiebron (19% vertrouwt zoekmachines niet)
4
Feiten (2)
• 40%-60% gebruikt het Internet als een bron om problemen op te lossen/antwoord te vinden op vragen (top 3 positie)
• Om gezondheidsinfo te vinden gebruikt 66% een zoekmachine (slechts 27% gaat rechtstreeks naar een site)
• 15% checkt zoekresultaten met betrekking tot gezondheidsinformatie
5
Feiten (3)
‘Internet searchers are confident, satisfied and trusting – but they are also unaware and naïve’
6
Property Searches (MM)
Google Sites 8.267
Yahoo! Sites 2.391
Microsoft 1.054
AOL LLC 891
Ask 506
Ebay 474
Fox 377
Craiglists.org 277
Amazon 149
Facebook 107
Top VS zoek-sites
Source: comScore qSearch, March 2008
7
Property Searches (MM)
Google Sites 19.434
eBay 752
Yandex 528
Yahoo! Sites 486
Microsoft Sites 469
NASZA-KLASA.PL 320
QXL Ricardo 298
AOL LLC 224
Ask Network 201
Rambler Media 125
Top Europese zoek-sites
Source: comScore qSearch, March 2008
8
Tijdsbesteding (Nederland)Website Uren per maand
Google 38.5 mln
Hyves 19.6 mln
Nu.nl 10.9 mln
Relatieplanet 8.5 mln
Startpagina 6.8 mln
AD 5.6 mln
MSN 5.5 mln
Zigiz 4.1 mln
Marktplaats 4.1 mln
Youtube (NL) 3.3 mln
Total 136.6 mlnSource: Multiscope, March 2008
8.54 p/m, 17 min, tv 186 min
9
Marktaandeel VSPercentages zoekopdrachten
Apr-09 Apr.-08 Aug.-07
Google 72.74% 67.93% 63.98%
Yahoo 16.27% 20.29% 22.87%
Microsoft 5.68% 6.27% 6.53%
Totaal top 3 94.69% 94.49% 93.38%
Source: Hitwise
10
Marktaandeel Europa
Sources: www.webhits.de, www.xitimonitor.com, www. hitwise.com (data 2008)
Landen
Duitsland Frankrijk VK
Google 88,5% 88,79% 79,38%
Yahoo 3,4% 3,14% 7,72%
Microsoft 1,4% 2,48% 5,28%
Totaal Top 3 93,3% 94.41% 92,38%
11
Marktaandelen Nederland2/02 1/03 2/04 1/05 1/06 2/07 2/08 12/8
Google 32 52 68 84 91 94 93 95
Ilse 19 14 19 9 5 2 1 1
Microsoft 4 5 4 2 2 1 0 1
Yahoo 3 1 1 1 0 0 0 0
Lycos 2 2 1 0 0 0 0 0
Vinden.nl 0 0 0 0 0 0 2 2
Overige 40 36 7 4 2 3 4 1
Checkit Nationale Search Engine Monitor
12
Business Model
• Wat is het onderliggende business model voor zoekmachines?
• In huidige situatie slechts één inkomstenbron: advertentie-inkomsten (adword, adsense, banners, etc)
• Abonnementsinkomsten of andere gebruikers gerelateerde inkomsten: virtueel nul
13
Inkomsten Google
Revenue 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Q1 2009
Revenues 1,465,934 3,189,223 6,138,560 10,604,917 16,593,986 21,795,600 5,508,990
Google web sites 792,063 1,589,032 3,377,061 6,332,797 10,624,705 14,413,800 3,692,823
Google networkweb sites 628,6 1,554,256 2,687,942 4,159,831 5,787,938 6,714,700 1,638,042
Total advertising revenues 1,420,663 3,143,288 6,065,003 10,492,628 16,412,643 21,128,500 5,330,865
Licensing & other revenues 45,271 45,935 73,558 112,289 181,343 667,100 178,125
As % of revenues
Google web sites 54% 50% 55% 60% 64% 66% 67%
Google network web sites 43% 49% 44% 39% 35% 31% 30%
Licensing & other revenue 3% 1% 1% 1% 1% 3% 3%
14
Revenues Google
410
1.420
3.143
6.065
10.392
16.412
21.795
28
45
46
73
112
181
667
0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000
2002
2004
2006
2008
mln
Other
Advertising
15
Online Advertising: Groeimarkt
• Ongeveer 8-9% van de totale advertentiemarkt met verwachte groei naar 15,4% in 2012
• ‘Search’ vertegenwoordigt 40% van de online advertentiemarkt
Online advertising 2006 2007 Groei
US $ 16.9 bln $ 21,1 bln 25%
Europe € 8 bln € 11,5 bln 43%
Data 2007/2008
16
Verdere ontwikkeling Google
• Uitbreiding positie in online advertising (o.a. overname DoubleClick)
• Uitbreiding internet-advertentiemodel naar andere markten (o.a. radio, television) op basis van data profiling/toevoeging locatiedata
• Verticale integratie (acquisitie of ontwikkeling van content, applicaties (mede om meer persoonlijke informatie te verkrijgen– Google Earth, You Tube, Google books, Google
scholar, Picasa, Gmail, Google-apps
17
Wat is/zijn de relevante markten
• Advertentie-exploitatie versus ‘zoek’-markt
• De ‘zoek-markt’ is geen onafhankelijke markt maar gericht op het genereren van ‘eyeballs’ ten behoeve van advertentie-exploitatie
• Overeenkomsten met andere (tweezijdige) markten:– Internet in het algemeen
– Omroepsector
• Echter, de zoekmarkt is een relevante markt voor informatie-aanbieders en gebruikers
18
Conflicterende belangen
• Zoekmachines: optimalisering van advertentie-inkomsten
• Informatiediensten aanbieders: optimalisering van zoekresultaten
• Gebruikers: beste resultaat op basis van beoogde zoekopdracht
19
Dubbele bottleneck
• Zoekmachines hebben een dubbel bottleneck dilemma. – Controleren de toegang van informatie-aanbieders tot
de gebruiker
– Controleren de toegang van de gebruiker tot de informatie-aanbieder
20
Manipulatie
• Manipulatie door:– zoekmachines
– Informatie-aanbieders
• Vormen van manipulatie:– Zoekresultaten tegen betaling
– Interactie met overige bedrijfsactiviteiten
– ‘Search Engine Optimization’ (SEO). Spamdexing, cloacking, linkfarming, doorway pages, pagejacking, etc.
21
Algemeen belang
• Zoekmachines spelen een dominante rol bij het toegankelijk maken van informatie
• Tenminste twee fundamentele/grondrechten in het geding:– Vrijheid van meningsuiting
– Privacy
• Introna & Nissenbaum: public good
22
Regulatoire interventie
• Vraagt het business model om interventie?– Structuur van de bestaande market
– Advertentiemarkt vs. zoekmarkt
• Vraagt het algemeen belang interventie?– Belang van zoekmachines voor de
informatiesamenleving
– Vrijheid van meningsuiting
– Privacy
23
Algemene regelgeving
• Is generieke regelgeving voldoende?– Mededingingsrecht
– Toetsing aan grondrechten
• Algemene regelgeving heeft beperkingen– Voornamelijk ex post (risico’s)
– Moeilijk toe te passen op ‘niet markt’-issues (pluriformiteit/vrijheid van meningsuiting, privacy)
24
Sectorspecifieke regulering
• Bestaande sectorspecifieke regelgeving is niet van toepassing op zoekmachines ((AVMS-directive, Telco-kader, E-commerce richtijn (behalve article 6))
• of vergt verdere aanpassing (privacy)• Sommige bestaande concepten zouden
toepasbaar kunnen zijn
Pluriformiteit
• Pluriformiteit– Onderzoek mbt redactiestatuten: redactiestatuut
beschermt niet tegen overnames
– Tijdelijke wet mediaconcentraties: breed en beperkt instrument
– Mediamonitor Commissariaat voor de Media
– EU: ‘Independent Study on Indicators for Media Pluralism in the Member States – Towards a Risk-Based Approach (Media Pluralism Monitor, MPM)
Privacy
• Privacy niet verwarren met exploiteren databases• Geen marktwerking met betrekking tot privacy
(privacy geen relevant issue bij overnames)
• Marktwerking is ongewenst• Privacy-inbreuk is niet te herstellen; ex ante
waarborgen essentieel
27
Een convergerend regelgevend model
– Aanmerkelijk marktmacht (advertentie/zoek-markt)
– Toegang (informatiediensten aanbieders, verbod uitsluiting, non-discriminatie)
– Minimun kwaliteitscriteria (QOS) (afhandelijk zoekopdrachten, presentatie zoekresultaten)
– Transparantie– Consumer empowerment (zelf-controle
niveau)
28
Een convergerend regelgevend model
– Inhoud:• Een waardeketen geörienteerde
aansprakelijkheid• Advertentieregulering
– Privacy:• Aanbevelingen artikel 29 workgroup• Herziening algemene/bijzondere
privacyrichtlijn?
29
Auditing/good governance
• Auditing van:– Bedrijfsprocessen (bv zoeksysteem)– Data bewerking/opslag/gebruik
• Good governance– Risico analyse– Maatschappelijke verantwoordelijkheid
30
Conclusies
• Online business model wordt gedomineerd door advertentiemodel
• Conflicterende belangen• Regulatoire intervention lijkt onvermijdelijk• Convergerend reguleringsmodel• Auditing/Good Governance
31
32
Prof. dr. N.A.N.M. van EijkInstitute for Information Law (IViR)University of Amsterdamemail: [email protected]