ortaÖĞretİm 9. sinif kİmya 2. Ünİte: bİleŞİkler
DESCRIPTION
ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER. ÜNİTENİN KONU BAŞLIKLARI. 1. BİLEŞİKLER NASIL OLUŞUR? 2. İYONİK BİLEŞİKLER 3. KOVALENT BİLEŞİKLER. 1. BİLEŞİKLER NASIL OLUŞUR?. BİLEŞİKLERİN TANIMI. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/1.jpg)
1
![Page 2: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/2.jpg)
ÜNİTENİN KONU BAŞLIKLARI1. BİLEŞİKLER NASIL OLUŞUR?2. İYONİK BİLEŞİKLER3. KOVALENT BİLEŞİKLER
2
![Page 3: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/3.jpg)
1. BİLEŞİKLER NASIL OLUŞUR?3
![Page 4: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/4.jpg)
BİLEŞİKLERİN TANIMIFarklı cinsteki atomların belirli oranlarla
kimyasal özelliklerini kaybederek birleşmeleriyle oluşan yeni saf maddeye denir.
4
![Page 5: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/5.jpg)
BİLEŞİKLERİN ÖZELLİKLERİ1– Aynı cins molekül ve farklı cins atomdan
oluşmuşlardır.2– Saftırlar (Arı).3– Homojendirler.4– Yoğunluk, erime ve kaynama noktaları
karakteristiktir.5– Kimyasal yolla bileşenlerine ayrışırlar.6– Formülle gösterilirler (CO, H2O, HNO3).
5
![Page 6: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/6.jpg)
BİLEŞİK FORMÜLLERİ1– KABA FORMÜL (BASİT FORMÜL)
(AMPİRİK FORMÜL): Bir bileşiği oluşturan elementleri ve bu elementler arasındaki en basit oranı gösteren formüldür.
2– MOLEKÜL FORMÜLÜ (KİMYASAL FORMÜL): Bileşiği oluşturan temel birimi ve bu birimdeki atomların sayılarını gösteren formüldür.
6
![Page 7: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/7.jpg)
KABA FORMÜL (BASİT FORMÜL) (AMPİRİK FORMÜL)Kaba formülden; bileşikte hangi elementlerin
bulunduğu, bileşikteki elementlerin sayıca (molce) oranı, eğer atom ağırlıkları verilirse bileşikteki elementlerin kütlece oranı bulunabilir.
7
![Page 8: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/8.jpg)
MOLEKÜL FORMÜLÜMolekül formülünden; kaba formülden
anlaşılan her şey anlaşılabilir, ayrıca bileşiği oluşturan elementlerin sayıları ve atom ağırlıkları verilirse bileşiğin mol kütlesi bulunabilir.
Her iki formülden de fiziksel veya kimyasal özellik anlaşılamaz.
8
![Page 9: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/9.jpg)
DEĞERLİK VE YÜKSELTGENME BASAMAĞI FARKI
Değerlik, bir atomun bağlayabileceği hidrojen atomu sayısıdır. Değerlikte + ve – söz konusu değildir, rakamsal değerlerdir.
Yükseltgenme basamağı ise taneciğin elektriksel yüküdür.
9
![Page 10: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/10.jpg)
Nötr atom, verdiği elektron sayısı kadar + yükseltgenme basamağı; aldığı elektron sayısı kadar da – yükseltgenme basamağı kazanır.
Örneğin; sodyum iyonunun değerliği 1’dir, yükseltgenme basamağı ise +1’dir.
Bu farka çok dikkat edilmemektedir. Değerlik de yükseltgenme basamağı gibi aynı anlam için kullanılmaktadır.
10
![Page 11: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/11.jpg)
FORMÜL YAZMAFormül yazarken çaprazlama yapılır.Öncelikle pozitif değerlikli element yazılır.Değerlikler bilinmelidir. Değerliği değişken olanlar bilinmelidir.
11
![Page 12: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/12.jpg)
BİLEŞİKLERİN İSİMLENDİRİLMESİ1– METAL + AMETALNaCl: Sodyum klorür CaF2: Kalsiyum florür MgO: Magnezyum oksit AlN: Alüminyum nitrür K2S: Potasyum sülfür Ba3P2: Baryum fosfür
12
![Page 13: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/13.jpg)
2– METAL + KÖKLiNO3: Lityum nitrat Mg3(PO4)2: Magnezyum fosfat3– KÖK + AMETALNH4Cl: Amonyum klorür (NH4)2S: Amonyum sülfür4– KÖK + KÖKNH4OH: Amonyum hidroksit (NH4)2CO3:
Amonyum karbonat
13
![Page 14: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/14.jpg)
5– DEĞERLİK DEĞİŞTİREN METALLERİN BİLEŞİKLERİ
FeO: Demir (II) oksit Fe2O3: Demir (III) oksit PbCl2: Kurşun (II) klorür PbCl4: Kurşun (IV) klorür Bileşiklerinde değerliği değişkenlik gösteren
metaller: Fe, Mn, Pb, Sn, Cr, Au, Hg, Cu.
14
![Page 15: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/15.jpg)
6– AMETAL + AMETAL1– mono 2– di 3– tri 4– tetra 5– penta 6– hegza 7– hepta 8– okta 9– nona 10– deka
15
![Page 16: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/16.jpg)
NO: Azot monoksit NO2: Azot dioksit N2O5: Diazot pentaoksit PCl3: Fosfor triklorür CS2: Karbon disülfür CO: Karbon monoksit
16
![Page 17: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/17.jpg)
BİLEŞİKLERİN SINIFLANDIRILMASI1– ASİTLER2– BAZLAR3– OKSİTLER4– TUZLAR
17
![Page 18: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/18.jpg)
OKSİTLEROksijenin yanında tek cins elementin
bulunduğu (OF2 hariç) bileşiklerdir.1– ASİT OKSİTLER (AMETAL OKSİTLER)Ametallerin oksijence zengin oksitlerine
denir. Örneğin: CO2, NO2, N2O5, SO3, SO2.Asit oksitlerin suyla tepkimelerinden asitler,
bazlarla tepkimelerinden tuz ve su oluşur.
18
![Page 19: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/19.jpg)
2– BAZİK OKSİTLER (METAL OKSİTLER)Metallerin oksitlerine denir. Örneğin: Na2O,
CaO, Li2O.Bazik oksitlerin suyla tepkimelerinden bazlar,
asitlerle tepkimelerinden tuz ve su oluşur.
19
![Page 20: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/20.jpg)
3– NÖTR OKSİTLERAmetallerin oksijence fakir oksitlerine denir.
Örneğin: CO, NO, N2O.Nötr oksitler; suyla, bazlarla ve asitlerle
tepkime vermezler. Oksijenle yanarak asidik oksitlerine
dönüşürler.
20
![Page 21: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/21.jpg)
4– ANFOTER OKSİTLER Anfoter metallerin oksitlerine denir. Örneğin:
Al2O3, Cr2O3, ZnO, PbO, SnO.Anfoter oksitlerin bazlar ve asitlerle
tepkimelerinden tuz ve su oluşur. Suyla tepkime vermezler.
5– PEROKSİTLEROksijenin –1 değerlikli olduğu oksitlerdir.1A
ve 2A grubu metallerinin peroksitleri vardır. Örneğin: Na2O2, Li2O2, H2O2, K2O2, CaO2, MgO2, BaO2.
21
![Page 22: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/22.jpg)
Peroksitler ısıtıldıklarında normal oksitlerine dönüşür.
H2O2 + ısı → H2O + 1/2O2
6– BİLEŞİK OKSİTLERBirden çok değerlik alan metallerin birden
çok değerliğinin bir arada bulunduğu oksitlerdir. Örneğin:
FeO . FeO2 → Fe3O4 PbO . PbO2 → Pb2O3 PbO . Pb2O3 → Pb3O4
22
![Page 23: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/23.jpg)
TUZLARAnyon ve katyon içeren, suda genelde
çözünebilen, suda çözündüğünde veya sıvı hâlde elektriği iletip katı hâlde iletmeyen, oda şartlarında katı hâlde bulunan maddelerdir.
23
![Page 24: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/24.jpg)
TUZ ÇEŞİTLERİ1– ASİDİK TUZ Kuvvetli asitle zayıf bazların tepkimesinden
oluşan veya yapısında H+ iyonu (NaHSO4) bulunduran tuzlardır.
2– BAZİK TUZ Kuvvetli bazların zayıf asitlerle
tepkimesinden oluşan veya yapısında (OH)– iyonu bulunduran tuzlardır (MgOHCl).
24
![Page 25: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/25.jpg)
3– NÖTR TUZ Denk kuvvetlerde asit ve bazın tepkimesinden
oluşan tuzlardır.4– ÇİFT TUZ KAl(SO4)2 → K+ + Al+3 + 2SO4
–2
5– KOMPLEKS TUZ Fe3[Fe(CN)6]2 → 3Fe+2 + 2[Fe(CN)6]–3
25
![Page 26: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/26.jpg)
ELEMENTLERDEN BİLEŞİK OLUŞMASIEVREN VAR OLDUĞUNDA OLUŞAN
BİLEŞİKLERE ÖRNEK H + H → H2 + enerjiHER AN OLUŞANAN BİLEŞİKLERE ÖRNEK C + O2 → CO2 + enerji
26
![Page 27: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/27.jpg)
DALTON’UN TANECİKLİ YAPIYI AÇIKLAMADA TAKİP ETTİĞİ YOLDalton, maddeleri tarttı.Birleştirdi.Bazısının 1/2, bazısının 7/4, bazısının 1/8
oranında birleştiğini gördü.Buradan şu sonuca gitti: Madde tanecikli
yapıdadır.
27
![Page 28: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/28.jpg)
BİLİM ADAMI ELEMENT BULMAK İÇİN Mİ İŞE BAŞLAMIŞTIR?EVET! Günümüzde nükleer laboratuvarlarda
yapay elementler elde edilmektedir.HAYIR! Fe2O3, doğada hematit adındaki
demir bileşiğidir; kömürle ısıtıldığında demir elementi elde edilir. İlk elde edilişi gayriiradi olabilir.
28
![Page 29: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/29.jpg)
Fe2O3 + 3C + yüksek sıcaklık → 2Fe + 3CO
29
![Page 30: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/30.jpg)
İNSANLAR SÖNMÜŞ KİREÇ BİLEŞİĞİNİ NASIL KEŞFETTİ?(SENORYA ÜRETMEK..!)Kireç taşını ısıttılar. CaCO3 + yüksek sıcaklık → CaO + CO2Yağmur yağınca bulamaç oldu. CaO + H2O → Ca(OH)2Elleri kirlenince duvara sürdüler.Duvarın kirliliği gitti.Böylece badana maddesi keşfedilmiş oldu.
30
![Page 31: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/31.jpg)
MOLEKÜLLER ÖNCE ATOMA AYRILIR, SONRA BİRLEŞİR N2 + 3H2 2NH3
H N H H 2NH3
H N H H
31
![Page 32: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/32.jpg)
ELEMENT TANIMIYLA İLGİLİ SÖYLEM HATALARIHer elementin yapı taşı atom değildir. Yapı
taşı molekül olan elementler de vardır. Bunlara element molekülleri denir.
Element tanımında; “aynı cins atomdan oluşan saf madde” derken izotoptan söz etmelidir; çünkü her bir aynı cins atomun farklı izotopu vardır, bu yönüyle farklı atom olmaktadır.
32
![Page 33: ORTAÖĞRETİM 9. SINIF KİMYA 2. ÜNİTE: BİLEŞİKLER](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051004/56814a9e550346895db7addb/html5/thumbnails/33.jpg)
BİLEŞİK TANIMIYLA İLGİLİ SÖYLEM HATALARIHer bileşiğin yapı taşı molekül değildir. Yapı
taşı formül–birim olan bileşikler de vardır.Bileşik diyebilmemiz için farklı cins atomların
kimyasal yolla birleşmesi gerekir. Aynı cins atomların kimyasal yolla birleşmesinden oluşan element molekülleri, elementtir; bileşik değildir.
33