ORHAN VEL KANIK VE SABAHATTN AL

ORHAN VEL KANIK VE SABAHATTN ALYaam ve Eserleri1

Orhan Veli Kank

2

NDEKLER3Orhan Veli Kankn YaamOrhan Veli Kankn Edebi HayatOrhan Veli Kanktan Birka KareOrhan Velinin Birlikte alt Baz ArkadalarOrhan Veli Kankn Eserleri

Orhan Veli Kankn Yaam 1/4Orhan Veli Kank, 13 Nisan 1914te Beykoza bal Yayl kynde dnyaya geldi. Babas Mehmet Veli, annesi Fatma Nigar Hanmdr. Asl ismi Ahmet Orhan olan airin babasnn ad Veli olduu iin, sanat Soyad Kanunundan nce Orhan Veli olarak tannmtr. 4

Orhan Veli Kankn Yaam 2/4Orhan Velinin ocukluu Beykoz, Beikta ve ilingirde geti. renim hayatna Anafartalar lkokulunda balad. Daha sonra Galatasaray Lisesine geti. Bir sene sonra da annesi ile Ankaraya tand. Bursa Gazi lkokuluna yazld. Daha sonra Ankara Erkek Lisesine gitti.Kank, yaamnda baz hastalklar ve tehlikeler yaad. Bunlardan birka tanesi: Be yandayken yanma tehlikesi geirdi ve uzun sre tedavi grd. air dokuz yanda kzamk, on yedi yanda ise kzl hastalna tutuldu. 1939 ylnda, arkada Melih Cevdet Anday ile araba kazas geirdi. Bu olayn sonucunda 20 gn komada kald. Kazann sebebi, Andayn srd arabann unuk Baraj tepesinden yuvarlanmasyd.5

Orhan Veli Kankn Yaam 3/4air, 1932 ylnda liseden mezun oldu. stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesinin felsefe blmne kaydn yaptrd. 1933 ylnda Edebiyat Fakltesi Talebe Cemiyeti Bakan seildi. 1935 ylna kadar devam ettii niversiteyi bitirmeden srdrd Galatasaray Lisesindeki retmen yardmcl grevine okuldan ayrldktan sonra bir sene daha devam etti.6

Rumelihisarsahilinde bulunan Orhan Veli heykeli. Heykelde, elinde kitap tutan aire bir mart elik etmektedir.

Orhan Veli Kankn Yaam 4/410 Kasmda bir haftalna geldii Ankarada belediyenin kazd bir ukura dt ve bandan hafife yaraland. Beyinde damar atlamas yznden balayan rahatszln sebebi doktor tarafndan anlalamad ve Orhan Veliye alkol zehirlenmesi tehisiyle tedavi uyguland ancak beyin kanamas geirdii sonradan anlald. Ayn akam 20:00de komaya giren air gece 23:20de komadan kamayarak Cerrahpaa Hastanesinde hayata veda etti.stnde bulunan ceketin cebinden bir di frasna sarl olduu kada yazlm Ak Resmi Geidi isimli iiri kt. 1 ubat 1951de arkadalar tarafndan tek say olarak baslan Son Yaprak karld ve Orhan Velinin ceketinin cebinden karlan iir yaynlanmtr.7

Orhan Veli'ninAbidin Dino tarafndan tasarlanan ve Nevzat Keml tarafndan ina edilen Aiyan Mezarlndaki mezar ta. Mezar tandaki Emin Barn tarafndan Orhan Veli 1914-1950 yazs yazlmtr.8

Orhan Veli Kankn Edebi Hayat 1/4Orhan Velinin edebiyata olan merak ise lkokul sralarnda balad. ocuk Dnyas adl dergide bir hikayesi basld. Ortaokuldayken Oktay Rifat Horozcu ile tant. Birka yl sonra ise Melih Cevdet Anday ile arkada oldu.Lisesinin ilk ylnda edebiyat retmeni Ahmet Hamdi Tanpnard. Tanpnar, retmeni olduu srece Kank ynlendirdi ve tlerde bulundu. air, lise dneminde arkadalar Oktay Rifat ve Melih Cevdet ile Sesimiz adl bir dergi kard. Sanatnn yaamndaki bu dnem aruz ls kurallarn ve ahengini kavrad ve ilk iirlerini yazd dnem oldu.9

Orhan Veli Kankn Edebi Hayat 2/4lk iirlerini, Mehmet Ali Sel mahlasn tayan dier iirleri takip etti. 1936-1942 yllar arasnda Varlkn yannda nsan, Ses, Genlik dergilerinde iirleri ve yazlar basld. Orhan Veli, o dnemin ilk yllarnda yazd iirlerin ekli yaps ve ierii dolaysyla hece airi olarak kabul edildi. 1937 ylnda ise hem Orhan Veli hem de Anday Horozcu yeni tarzda iirlerini yaynlamaya balad.10

Orhan Veli Kankn Edebi Hayat 3/41941 yln Mays aynda Garip sekisi yaynland. Bu kitapta airin 24 iiri yer ald. Kitabn iindeki iirler kadar ses getiren nszn ise Orhan Veli yazd. Kitaptaki iirler ve nsz edebiyat dnyasnda byk tartmalara sebep oldu.11

Orhan Veli Kankn Edebi Hayat 4/4air, 1945te Vazgeemediim isimli iir kitabn, Nisan 1945te ise Garipin sadece kendi iirlerini ieren ikinci basksn kard. Bu kitaplar 1946 ylnda yaymlanan Destan ve 1947de baslan Yenisi takip etti.lk says 1 Ocak 1949da kan, Cahit Stk Taranc, Sait Faik Abasyank, Fazl Hsn Dalarca, Cahit Klebi gibi yazar ve airlerin eserleri yaynlanan Yaprak 1 Haziran 1950ye kadar 28 say yaynland.

12

Orhan Veli (soldan birinci), dier iki air Oktay Rifat (soldan nc) veMelih Cevdet(soldan drdnc) ile birlikte. lnn yanndaki dier isim inasi isimli bir arkadalardr. 13

Orhan Veli Kanktan Birka Kare14

Orhan Velinin Birlikte alt Baz Arkadalar15

Oktay Rifat HOROZCU

Melih Cevdet ANDAY

Cahit Stk TARANCI

Fazl Hsn DALARCA

Cahit KLEB

Necati CUMALI

Orhan Veli Kankn Eserleriiir KitaplarGarip (1941, Resimli Ay Matbaas)Vazgeemediim (1945, Marmara Yaynevi)Destan Gibi (1946, lmez Eserler Yayn)Yenisi (1947, nklp Yaynevi)Kar (1949, Gney Matbaaclk ve Gazetecilik)Btn iirleri (1951, Varlk Yaynlar)HikyeNasreddin Hoca Hikayeleri (1949, Dan Karde Yaynlar)YazlarNesir Yazlar (1953, Varlk Yaynlar)Edebiyat Dnyamz (1975, Bilgi Yaynlar)Btn Yazlar (1982, Can Yaynlar)16

Sabahattin Ali

NDEKLER18Sabahattin Alinin Edebi Yaam Sabahattin Alinin Hayat Sabahattin Alinin Eserleri Aldrma Gnl

Sabahattin Alinin Hayat 1/4Trk ykc, air, retmen, yazar ve gazetecidir.25 ubat 1907de Bulgaristan snrlar ierisindeki Gmlcinede dodu. Babas Selahattin Ali Bey'in grev yerlerinin sk sk deimesi dolaysyla, ilkrenimini stanbul, anakkale ve Edremit'in eitli okullarnda tamamlad. lkokulu bitirdikten sonra parasz yatl olarak Balkesir retmen Okulu'na girdi ve be yl burada okudu. 1926 ylnda stanbul retmen Okulu'nda mezun oldu.19

Sabahattin Alinin Hayat 2/4 Yurdun eitli yerlerinde retmenlik yapm; evirmen, retmen ve dramaturg olarak alaca Devlet Konservatuvarna atanmtr. 1932 ylnda Konya'da bulunduu srada, bir arkada toplantsnda Atatrk' yeren bir iir okuduu iddiasyla tutukland. Bir yla mahkm olarak Konya ve Sinop cezaevlerinde yatt, 1933 ylnda Cumhuriyetin onuncu yl dnm dolaysyla karlan af yasasyla zgrlne kavutu. 20

Sabahattin Alinin Hayat 3/4 Cezaevinden ktktan sonra Ankara'ya gitti ve Mill Eitim Bakanl'na bavurarak yeniden greve alnmasn istedi.15 Ocak 1934 tarihinde Varlk dergisinde "Benim Akm" adl iirini yaymlayarak Atatrk'e balln gstermeye alt. Ayn yl Bakanlk Neriyat Mdrl'ne alnm, Ankara II. Ortaokul'da retmenlik yapmtr.21

Sabahattin Alinin Hayat 4/4 16 Mays 1935 gn Aliye Hanm ile evlenip, 1936'da askere alnmtr. 1937 Eyllnde kz Filiz Ali dnyaya gelmitir. Sabahattin Ali, 1 Nisan 1948 tarihinde yurt dna kama giriimi srasnda ldrlmtr, cesedi ldrlnden iki buuk ay sonra bulunmutur.22

Sabahattin Alinin Edebi Yaam 1/4Edebi hayatna iirle balam, daha sonra roman ve hikyeler yazmtr.Yazd iirler hece lsyle ve halk iiri etkisindedir.Yazd roman ve hikyelerinin konularn Anadolu halknn ve Anadolu kylsnn yaamndan, toplumsal eitsizliklerden alm, eserlerinde aydnlarn kylleri kmsemelerini eletirmitir.23

Sabahattin Alinin Edebi Yaam 2/4Tasvirci yn kuvvetli olan Sabahattin Ali, ilk hikyelerinde d gzlemlerin etkisinde kalm, sonraki yazdklarnda ise toplumsal gerekilie ynelmitir.Hikye ve romanlarnda canl, gzel bir dil ve etkileyici bir slup kullanan yazar, karamsar bir yapda deil iyimser bir anlayla eserlerini kaleme almtr. Kyl ve Anadolu insan onun kaleminde sefil, dkn, karamsar deil; dost canls, folklor zengini, iyiyi arayanolarak karmza kar.

24

Sabahattin Alinin Edebi Yaam 3/4Eserlerinde realist ve natralist akmlarn etkisi grlmektedir.Son yllarnda mizah da denemi, sembolik hicivli masallar yazm ancak hikye ve romanlar kadar baarl olamamtr.Toplumsal gerekiliin ilk baarl rneklerinden saylan Kuyucakl Yusuf, Sabahattin Alinin en tannm eseridir.25

Sabahattin Alinin Edebi Yaam 4/4Halk iirinden esinlenerek yazlm iirlerini ieren "Dalar ve Rzgr" (1934) adl kitab edebiyat evrelerinde ilgi uyandrd. rnein Yaar Nabi Nayr, Hakimiyeti Milliye'de u vc satrlar yazd: "Bu kitabn mmeyyiz vasf halk edebiyat tarznda bir deneme tekil etmesidir. Sabahattin Ali'nin tecrbeli muvaffak neticeler vermi. Ve bize, iirleri dorudan doruya bir halk airi elinden kmam olduklarn hissettirmekle beraber, o tandmz ve sevdiimiz samimi eday tattrabiliyor. Komplike imajlardan kanlm olmas, bu iirlere byk bir sadelik vermi." Ancak, bu kitabndan sonra iirle ilgilenmedi, sadece hikye ve roman yazd. 'Leylim Ley', 'Aldrma Gnl' gibi halk dilinden yararlanarak yazd iirler herkes tarafndan bilinir.

26

Sabahattin Alinin Eserleri 1/2iirleri:Dalar ve RzgrKurbaalarn SerenadBtn iirleri(Leylim Ley ve Aldrma Gnl iirleri bestelenmitir)

ykleri:DeirmenKanSesYeni DnyaSra KkOyun:Esirler

27

Sabahattin Alinin Eserleri 2/2RomanlarKuyucakl Yusufimizdeki eytanKrk Mantolu Madonna28

Aldrma Gnl 1/2Aldrma Gnl" ya da "Hapishane arks V", yazar ve airSabahattin Alitarafndan halk dilinden yararlanarak 1933 ylnda yazlm nl bir iir ve arkdr. airin, Sinop Cezaevi'nde hkml bulunduu srada yazd ve adlandrmak yerine numaralandrd "Hapishane arks" adl be iirinin sonuncusu ve en bilinenidir. "Aldrma Gnl" ad ile mehur olan iir, toplam be drtlkten meydana gelmektedir.29

Aldrma Gnl 2/2Ban ne eilmesin Aldrma gnl aldrma Aladn duyulmasn Aldrma gnl, aldrma

Darda deli dalgalar Gelip duvarlar yalar Seni bu sesler oyalar Aldrma gnl, aldrma

Grmesen bile denizi Yukarya evir gz Deniz dibidir gkyz Aldrma gnl, aldrma

Dertlerin kalknca aha Bir sitem yolla Allah'a Grecek gnler var daha Aldrma gnl, aldrma

Kurun ata ata biter Yollar gide gide biter Ceza yata yata biter Aldrma gnl, aldrma

30

HAZIRLAYANLARDilay BULUT 2015241023zge OK - 201524105531

SLAYTIMIZI ZLEDNZ TEEKKR EDERZ.32

Beethoven Piano Sonata No_ 14 in C# minor-II (Moonlight)Wilhelm KEMPFF, track 10

139055.55