N-ro 3/2007 (224)

ORGANO DE ĈEĤA ESPERANTO-ASOCIO

La kongresejo de la 92-a UK en Jokohamo

A-PDF MERGER DEMO

Starto organo de Ĉeĥa Esperanto-Asocio, 4-foje jare. Asocia adreso: Ĉeĥa Esperanto-Asocio, p/a Pavel Polnický, Na Vinici110/10, 290 01 Poděbrady, tel. 325 615651, cea.polnicky@quick.cz

IČO de ĈEA: 00 44 30 34

rete Starto: malovec@volny.cz, rete ĈEA: cea.polnicky@quick.cz (sekretario)melicharkova@quick. cz (prezidanto)www.esperanto.cz

Komercaj anoncoj: 25 Kč por unulinio, 800 Kč por kvaronpaĝo, 1500 Kčpor duonpaĝo, 2500 Kč por tuta paĝo.Duobla reklamo 15% rabato, trifojareklamo 30% rabato. Movadaj anoncojduonpreze.

Membrokotizoj: A 300 Kč, B 200Kč, C 100 Kč, P 150 Kč, F libervola,enskribo 20 Kč.

Korespondaj kursoj: 600 Kč ko-mencantoj, 700 Kč progresintoj. Aliĝoj:Jana Melichárková, Polní 938, 696 02Ratíškovice, melicharkova8@seznam.cz

Libroservo: p/a Anna a JiříVyšinkovi, Kollárova 131, 696 42Vracov, tel. 518 628 155,anjivy@seznam.cz

Sekcioj de ĈEA: katolika, kristana,blindula, medicina, fervojista, priinformadiko

Komisionoj de ĈEA: pedagogia

BANKO-KONTO de ĈEA: 195 230 825 / 0300

Poštovní spořitelna Poděbrady

Komitato de ĈEA:Prezidanto: Jana Melichárková, Polní 938,696 02 Ratíškovice, melicharkova8@seznam.cz (reprezentace ČES, koordinace,vnitřní vztahy, metodika)Vicprezidanto (komitatano A de UEA):Petr Chrdle, Anglická 878, 252 29 Dobři-chovice, tel. 257 712 201, fakso 257 712126 chrdle@kava-pech.cz (mezinárodnívztahy, odborná aplikace esperanta, vyda-vatelská činnost, EU, retkomunikoj)Vicprezidanto: Jiří Tomeček, Dr. Bureše3, 370 05 České Budějovice, 602 611 584,jirka.tomecek@post.cz (muzeum)Sekretario: Pavel Polnický, Na Vinici110/10, 290 01 Poděbrady, tel. 325 615651, cea.polnicky@quick.cz Kasisto: Vratislav Hirš, Ruprechtov 117,683 04 Drnovice, 517 385 367,hirs@gm.vyskov.cz (členská základna,účetnictví)Komitatano: Věra Podhradská, Poříčí l,603 00 Brno, tel. 543 233 047, podhradska@volny.cz (kluby, konference, zápisy,čestní členové)Komitatano: Miroslav Vaněk, 507 44 Li-bošovice 104, vanekmi@centrum.cz, (sekce, komise)Ĉefdelegito de UEA por Ĉeĥio: LucieKarešová, Havlíčkovo nám. č. 1, 130 00Praha 3, tel. 603 444 828 Kontrolgrupo de ĈEA: Prezidanto: VěraŠtěpánová, Jana Zajíce 2873/22, 400 11Ústí n. L., stepanova.v@kr-ustecky.cz;Josef Hron, Bohdanečská 68, 530 09Pardubice, josef-hron@volny.cz, tel. 466401 942;Jiří Souček, Mečislavova 223/8, 140 00Praha 4, soucek@pcp.lf3.cuni.czRedaktoro de Starto: Miroslav Malovec,Bosonožská 15/10, 625 00 Brno, tel. 547240 690, malovec@volny.cz.Kontrollegis: Z. Hršel, S. Hauge kaj lakomitatoKolektado de gazetaj eltranĉaĵoj: JarmilaČejková, Malý Koloredov 1538, 738 01Frýdek-Místek,jarkacejkova@centrum.cz

66 ¶ Starto 3/2007 ¶ 66

92-a UK Jokohamo4-11 aŭgusto 2007

Sub kongresa temo Okcidento enOriento: Akcepto kaj rezisto ko-lektiĝis en la japana Jokohamo1900 esperantistoj el la tuta mondo.La kongreson inaŭguris prezidantoRenato Corsetti, salutis jam tradicieLouis C. Zaleski-Zamenhof. Pri lakongresa temo prelegis japana ver-kisto Tsuda Yukio, kiu konstatis, ketutmondiĝo estas fakte usoniĝo,kulture kaj lingve. Sian mesaĝon alla mondo sendis Hiroŝimo, kiun tra-fis atombombo la 6-an de aŭgusto1945.

El la riĉaj labora, kultura, ekskursakaj prelega programoj ni elektas: Nova estraro. Dum la kongresoestis elektita nova estraro de UEA:Probal Daŝgupto (prezidanto), Ra-nieri Clerici kaj Claude Nourmont(vicprezidantoj), Barbara Pietrzak(ĝenerala sekretario), Loes Dem-mendaal, Hori Jasuo, José AntonioVergara.

Novaj honoraj membroj: lahungaro Endre Dudich (1934),honora prezidanto de HEA, laboriskiel geologo en multaj landoj, tra-dukis al Esperanto ĉ. 1700 paĝojn,liaj propraj verkoj estas Ĉu vi konasla teron? kaj La lumo nutranta. Lajapana akademiano Konisi Gaku(1934) gvidis kolektivon por Espe-ranto-Japana Vortaro, esperantigisel la japana librojn Vilaĝoj enbatalkampo, La Neĝa Lando, Notojpri la delto, Nokto de la GalaksiaFervojo, La Flambirdo, lia original-aĵo estas Vage tra la dimensioj. Ondas Jokohamo estas la nomo dekongresa kuriero. Aperis 6 numerojplus unu ekstra, ĉiuj estas elŝuteblajel la interreto. Novaj libroj aperintaj dum lakongreso: Historio por MalfermiEstontecon estas moderna historiode Ĉinio, Japanio kaj Koreio. Japa-na Kalejdoskopo prezentas japanankulturon de la antikvo ĝis nuntem-po. Rememoroj pri tempo de silkokaj pajlo prezentas rememorojn dekvindeko da maljunaj homoj de la20-a jarcento, vivintaj en orientajapana urbeto. Kulturo: ne mankis tradiciaj naciakaj internacia vesperoj, koncertoj,bankedo, japana eksprese, tago delibro, kunsidoj de E-organizoj, pre-legoj pri Japanio kaj ankaŭ eks-kursoj (Tokio, Fuĵi-monto k.a.) ktp.

______________________________________________________________67 ¶ Starto 3/2007 ¶ 67

Probal Daŝguptola nova prezidanto de UEA

Estimataj geamikoj: Mi estas estimanto de la amikecoj.Mi salutas vin en la nova rolo devia prezidanto, kiu havas la privi-legian devon konstante aŭskulti vin.Esperanto estas specife amika kajaŭskultema lingvo. Ni donis unikanformon al nia helpemo ekde 1914.Dum la Unua Mondmilito ni perismesaĝojn, manĝaĵojn, medikamen-tojn inter la militantaj landoj. Ĉunur dum milito aperas tiaj urĝoj?Ne! Ĉiam ekfajras krizaj bezonoj,ĉu pro subita tertremo ie, ĉu prokonstanta nutraĵomanko aliloke.Niaj helpemaj komunik-rimedoj de-vas ĉiam esti pretaj aŭdi la petojnde akutaj bezonantoj kaj trovi kapa-blulojn, kiuj tuje kaj taŭge fajro-brigados la fajrojn - precize kieldum militoj. Ĉu tia ĝeneralega, skolta help-emado - okupiĝanta pri viktimoj de

inundoj, de malsategoj, de tertremoj- estas vere prioritata en movadopor neŭtrala mondlingvo? Ni jamrespondis tiun demandon en 1914.Jes ja. Ni estas helpema lingvanaro; nikredas, ke la lingvoj devas perneŭtrala pontado plibonigi siankomunikreton. Kial? Ĝuste ĉar laplej drastaj suferantoj bezonas estiatingataj kaj servataj fulmrapide. Eĉsur pli banala nivelo, ni ĉiuj jascias, ke la delegita reto kaj aliajUEA-strukturoj estas absolutaj an-taŭkondiĉoj por nia kolektiva ekzis-to, pli gravaj ol la gramatiko. La nuna estraro laboras porplifirmigi niajn instituciojn, ĝusteĉar ni vidas en ili la esencon kajestontecon de la zamenhofa lingvo.Venas 2008, kiun UN deklaris laInternacia Jaro de la Lingvoj; kaj nicentjariĝos! Vi, kiuj kongresas, kajprecipe tiuj inter vi, kiuj staras ĉe lasojlo de UEA kaj ne en nia anaro,bonvolu ja aliĝi al la Asocio kajkunagi kun ni! Vi trovos, ke nihelpas atingi ankaŭ viajn celojn.

La nova UEA-estraro sin prezentas

______________________________________________________________68 ¶ Starto 3/2007 ¶ 68

Rezolucio de la 92a UniversalaKongreso de Esperanto

La 92a Universala Kongreso deEsperanto, kunveninta en Jokohamo(Japanio) kun 1900 partoprenantoj el57 landoj kun la temo "Okcidento enOriento: akcepto kaj rezisto", Konstatinte, ke ideoj kaj influojmoviĝas ambaŭdirekte inter "Okci-dento" kaj "Oriento", sed ke pro laaktualaj neegalecoj tiu reciprokecoiĝis nevidebla, Konstatinte, ke tiu sama kaŭzomalhelpas ankaŭ la fluon de ideoj kajinfluoj inter aziaj landoj, Notinte, ke tro rigidaj konceptoj pri"Okcidento" kaj "Oriento" malhelpasinterlokajn dialogojn, kaj Notinte kun kontento, ke la 2008ajaro estas proklamita fare de la Ĝene-rala Asembleo de Unuiĝintaj Naciojkiel Internacia Jaro de Lingvoj, Rekomendas, ke la rilatoj intercivilizoj kaj kulturoj baziĝu ne surkonflikto sed sur interkompreniĝo,justeco kaj paco, Konfirmas la potencialon deEsperanto por interponti homojn dediversaj lingvoj kaj kulturoj, Atentigas samtempe pri la akutaneceso konsciiĝi pri interkulturajproblemoj en kaj ekster la Esperanto-komunumo, kaj rilati kun instancojkaj asocioj kiuj jam okupiĝas pri tiajproblemoj, Deklaras, ke la ekesto de regiona

kunlaboro ankaŭ en Azio kaj aliajmondopartoj estas esenca antaŭ-kondiĉo por la plua disvolviĝo deEsperantaj agadoj tie,

Esprimas la senkondiĉan subtenonde la Esperanto-komunumo al veraplurlingvismo kiel rimedo por akce-li unuecon en diverseco, kaj kuraĝ-igas esperantistojn energie laboripor la plenumo de la celoj de Unu-iĝintaj Nacioj por la Internacia Ja-ro de Lingvoj.

Internacia KongresaUniversitato

Realiĝis jenaj prelegoj:* Amri Wandel: Astronomio: gasto-steloj en la Galaksia fervojo* José Antonio Vergara: Kial japanojvivas 81,9 jarojn kaj siera-leonanojnur 34? Malegalecoj je sano kaj tiessociaj determinantoj* Sibayama Zyuniti: GeografiaInformo-sistemo (GIS) en nia vivo* Lee Chong Yeong: Kapitalismo kajKonfucea Kulturo* Gotoo Hitosi: La Vortaro porLernantoj* Eugen Macko: Orient-okcident-dialogo laŭ la pensmaniero deHeidegger* Yamasaki Seiko: Okcidento enOriento: akcepto kaj rezisto * Zhu En: Esperanto kaj Bakin * Kimura Goro: Ĉu malplimultajlingvoj estas ekonomiaj malvenkintoj?

______________________________________________________________69 ¶ Starto 3/2007 ¶ 69

Nitobe-simpozio Ankoraŭ antaŭ la kongreso (2-3

aŭgusto 2007) realiĝis en Jokohamola 5-a lingvopolitika Nitobe-simpoziosub devizo Eŭropaj lingvoj kaj aziajnacioj: pasinteco, politiko, potenci-alo. Prelegoj faritaj dum la simpozio:* Jean-Claude Hollerich: Eŭropa gra-matiko en Azio * Humphrey Tonkin: La Nitobe-pro-cedo en azia kunteksto * Masahiro Sato: La interponta ideode Nitobe kaj helplingvo * Kimura Goro: Internaciaj lingvoj,fremdaj lingvoj kaj minoritataj lin-gvoj: interrilateco de lingvaj proble-moj * Richard B. Baldauf: Sukceso kajmalsukceso en lingva planado poreŭropaj lingvoj en aziaj nacioj * Tove Skutnabb-Kangas: Lingvaj ho-maj rajtoj en edukado - tro malmulte,tro malfrue? * Hugo Cardoso: Kion signifas eŭro-pa? Defio de intenskontaktaj variaĵojpor lingva klasifiko * Sergej Anikejev: Rusa kulturo kajjapana socio * Zegimaa Choidon: Eŭropaj lingvojkaj Mongolio * Atsushi Ichinose: Reviviĝo de laportugala en Azio * Izumi Kunihisa: La franca lingvoen la japana socio

* Usui Hiroyuki: Esperanto por"venki Eŭropon": soci-evoluisma in-terpreto en Japanio * Marek Koscielecki: La kultivado defremdlingva edukado en la japanakultura kunteksto * Robert Phillipson: La nova lingvo-imperia ordo: lecionoj eŭropaj kuntutmonda signifo * Kawahara Toshiaki: Anglalingvaedukado kaj lingvopolitiko en Eŭropo* Feng Zhiwei: La rolo de la anglalingvo en Ĉinio * Joseph Errington: Koloniismo,naciismo kaj la disvastiĝo de lingvojde pli vasta komunikado * E. Annamalai: La angla en lalingvoekologio de Barato * Probal Dasgupta: La vivanteco degepatraj lingvoj: uzi la tradukadonkiel kultivilon * Totok Suhardijanto: La indoneziainter aliaj lingvoj en Indonezio * Mark Fettes: Esperanto, ĉu azialingvo?

Unu el la kongresaj prelegejoj

______________________________________________________________70 ¶ Starto 3/2007 ¶ 70

Belartaj konkursoj 2007

POEZIOUnua premio: Anja Karkiainen (Finn-lando) pro "En ambaŭ";Dua premio: Michael Cayley (Britio)pro "Memoroj";Tria premio: ne aljuĝita.Partoprenis 30 verkoj de 16 aŭtoroj el13 landoj.

PROZOUnua premio: Tim Westover (Usono)pro "Ruĝvela ŝipo";Dua premio: Lena Karpunina (Rusio)pro "La botoj";Tria premio: Sten Johansson (Svedio)pro "Frotvundo".Partoprenis 24 verkoj de 13 aŭtoroj el11 landoj.

ESEOUnua premio: Geoffrey Sutton (Britio)pro "Pri la periodoj de la Esperanto-literaturo";Dua premio: Paulo S. Viana (Brazilo)pro "Psiko-memhelpa literaturo:utila? senutila? malutila?";Tria premio: Tony del Barrio (His-panio) pro "La normala lingvo".Partoprenis 8 verkoj de 6 aŭtoroj el 5landoj.

TEATROUnua premio: ne aljuĝita;Dua premio: Brian E. Drake (Usono)pro "Koroj en mallumo";Tria premio: ne aljuĝita;Honora mencio: Stefan MacGill(Hungario) pro "La aŭto-mato".Partoprenis 2 verkoj de 2 aŭtoroj el 2landoj.

INFANLIBRO DE LA JAROEldonejo "Éditions Pour Penser àl'Endroit" pro la libro "Ĉio fareblas“ deAline de Pétigny, tradukita de Martinekaj Christian Rivière.Partoprenis 5 verkoj el 5 landoj.

KANTOUnua, dua, tria premioj: ne aljuĝitaj;Honora mencio: Dina Lukjanec (Kaza-ĥio) pro "La urbo ora".Partoprenis 8 verkoj de 4 aŭtoroj el 4landoj.

______________________________________________________________71 ¶ Starto 3/2007 ¶ 71

Renkontiĝo kun KurisuKei en Jokohamo

Pli junaj membroj de ĈEA eble eĉ nekonscias pri la fakto, ke Ĉeĥa Esperanto-Asocio havas en la vicoj de siaj honorajmembroj ankaŭ eksterlandanon, eĉ el lafora Japanio. Tial mi dum miarenkontiĝo kun li, japana bohemisto kajperfekta esperantisto, tuj encerbigis laideon, ke mi devas iom rememorigi linal niaj membroj, kion mi provas nunplenumi.

Kurisu Kei jam estas pli ol 97-jara - sednecesas admiri lian energion, kiu estaskaŝita en lia maljuna korpo! Mi ne volasĉi tie listigi ĉion, kion li travivis, kion liverkis aŭ tradukis. Ne sufiĉus la kajerode Starto por tio kaj plejparton (almenaŭkio koncernas Ĉeĥion kaj precipe laĉeĥajn lingvon kaj literaturon) oni povaslegi en lia broŝuro Kion donis al mi laĉeĥa literaturo (Kurisu Kei: Co mi dala

česká literatura, KAVA-PECH, 1996).Sed mi devas mencii minimume, ke litradukis el la ĉeĥa japanen ekzemple 8verkojn de Karel Čapek, sed ankaŭAventuroj de la brava soldato Ŝvejk deJaroslav Hašek, Avinjo de BoženaNěmcová kaj multajn aliajn. Dum siatraduko de Raporto skribita subpendumilo de Julius Fučík, komparantediversajn ĉeĥajn eldonojn, li eĉ mal-kovris, ke post la jaro 1948 la cenzuroeligis partetojn de la teksto eĉ de laverko de tiu fama komunisma heroo. Kiu sekvas periodaĵojn de SAT, scias,ke K. Kurisu eĉ nun ne ripozas, sed pludiligente verkas. Kaj mi povas malkaŝi,ke li ankoraŭ havas plenan kapon deplanoj, kiujn li volas plenumi kielverkisto kaj tradukisto.

Ni renkontiĝis kelkfoje, kaj en Japanio,kaj en Ĉeĥio dum lia lasta vizito de nialando, okaze de la Universala kongresoen Prago en la jaro 1996. Tiam nikomune vizitis ekzemple la monton Řípkaj la koncentrejon Malgranda Fortresoen Terezín pro lia senlima intereso pri laĉeĥaj historio kaj realaĵoj. Sed ni ankaŭkunvenis kun funkciuloj de Ĉeĥa-JapanaAsocio (cetere, ankaŭ ĝia honora mem-bro Kurisu Kei estas) kaj eĉ vizitis lalaborĉambron de la ŝtatprezidento Vác-lav Havel. Dum tiuj vojaĝoj, kaj precipedum niaj vesperaj interparoloj antaŭ olenlitiĝi, pli proksime ekkonante tiunadmirindan personecon kaj ekamikiĝantekun li, mi ekhavis la ideon eldoni liajnrememorojn pri lia rilato al Ĉeĥio, el kiotre rapide ekestis la jam nomita bro-ŝureto. Sed ni renkontiĝis ankaŭ postedum miaj vizitoj de Japanio (lastan fojonen 2001) kaj ĉiam temis pri tre agrablajkaj interesaj renkontiĝoj.

______________________________________________________________72 ¶ Starto 3/2007 ¶ 72

Tial mi estis vere kortuŝita, kiam mividis lin dum la Movada Foiro, ĉarkonante la aĝon mi vere ne supozis lianpersonan ĉeeston. Kaj kun kia intereso liiris de unu giĉeto al la alia! Mi priservistie kun geedzoj Bloudek la komunangiĉeton de KAVA-PECH kaj ĈeĥaEsperanto-Asocio kaj ekvidante mianmalnovan amikon mi tuj kuris renkontilin kaj ni havis tre amikan kaj interesaninterparolon, unu el tiuj, kiujn onineniam povas forgesi! Kia intereso pri lanovaj libroj, pri la eldona agado, longatrafoliumado de la nova eldono de laBiblio! Vera miraklo: korpe lama,malbone vidanta, malforte aŭdanta, sedanime junulo entuziasma! Precize tiaestas la honora membro de ĈEA KurisuKei. Mi finas tiun ĉi artikoleton per laesprimo de miaj estimo, amo, sed pre-cipe admiro al mia malnova kaj maljunaamiko Kurisu Kei kaj publike deziras alli, kaj ankaŭ al ni ĉiuj, ke li ankoraŭ lon-ge vivu kaj havu forton plenumi multonde siaj grandaj verkistaj kaj tradukistajplanoj!

Petro Chrdle

Lige al UK en JokohamoKiel organizanto de ĉi-jara flugkara-

vano al Japanio mi travivis kelkajn sur-prizojn kaj mi ĝojas, ke ĉiuj estis poziti-vaj. Miaj impresoj, kaj kiel de organi-zanto kaj kiel de partoprenanto, estis tielfortaj, ke mi volas disdividi ilin ankaŭkun la legantoj de Starto. Jam la komenco estis surpriza, nome lanombro de interesatoj. Same kiel antaŭorganizo de la flugkaravano al la pekinaUK mi turnis min al la vojaĝoficejo Chi-na Tours, kiu estas laŭ mia opinio kaj

antaŭaj spertoj la plej bona kaj plejfidinda vojaĝagentejo por la ekskursoj alAzio, jam pro tio, ke la ĉiĉeronoj estasveraj fakuloj pri la koncernaj landoj. EnĈinio ĉiĉeronis por ni sinologo, enJapanio do japanologo aganta jam 5jarojn en la universitato en Japanio. Dola programo estis tre bone preparitaprecize laŭ miaj deziroj. Tamen mi iomtimis, ĉu eblos realigi ĝin, ĉar la mini-muma nombro estis fiksita je 10 kajantaŭanoncis sin nur 6 interesatoj. Mitamen diskonigis la informon kaj okazismiraklo: rapide aliĝis ne nur 20 perso-noj, por kiuj ni havis rezervitajn lokojn,sed ni devis kelkfoje almendi pliajnĉambrojn kaj finfine, kiam ni estis 32, nidevis vere malakceptadi pliajn malfruajnaliĝintojn, ĉar pliaj deziris kunvojaĝi. Do, unuflanke mi povis fieri, ĉar plurajaliĝintoj estis "miaj" antaŭaj klientoj, kioestas klara esprimo de kontento. Tamen,mi sentis pli da zorgoj ol da ĝojo, ĉar midevas konfesi, ke mi antaŭtimis, ĉu ni neakceptis tro da partoprenantoj, precipesciante, ke pro deziro, ke la prezo estukiel eble plej malalta, ni elektis ĉiampublikajn trafikilojn, kio signifis kelk-foje ankaŭ uzon de taksioj. Kaj konanteJapanion, kien mi jam gvidis kelkajngrupojn de sportistoj, precipe la kom-plikajn stacidomojn, mi veturis tien kunioma timeto, ĉu vere nia ĉiĉerono tielbone konas la kondiĉojn kaj ĉu li netroigis la indikon, ke eblas veturigi 32personojn.

Ni estis kiel kutime dekomence inter-nacia grupo: el Prago ni flugis 17, 10 elĈeĥio, 1 el Slovakio, 5 el Germanio kaj1 el Francio, sed en Jokohamo ni ren-kontiĝis kun samkaravananoj el Hun-gario, Italio kaj pliaj el Germanio kaj

______________________________________________________________73 ¶ Starto 3/2007 ¶ 73

Francio kaj krome kun nia ĉiĉerono. Kajjam post la unua transporto per trajno dela flughaveno Oosaka al stacidomoKioto kaj de la stacidomo Kioto al niahotelo per taksioj mi ne plu timis pri latransportado. Se tiel glate iris ĉio kun lavalizoj, certe ankaŭ ne estos problemojsen ili. Do ekde tiam mi pli libere spiris,des pli, ke mi tuj pritaksis kelkajn antaŭeal mi ne konatajn klientojn kaj ek-komprenis, ke regos vere amika etoso -kio ankaŭ okazis. La unua semajno estis turisma, la duakongresa (tamen kun turismaj enŝovoj)kaj la tria parto estis, almenaŭ por 12kuraĝuloj inter ni, sporta, nome supren-iro al la pinto de la plej alta, la plej famakaj la plej sankta monto de Japanio, lamonto Fuĵi.

Antaŭ ol mi komencos pri niajtravivaĵoj ekster la UK, mi ankoraŭrevenu al la kongreso mem, nome al laprogramero "Libroj de la jaro", kiutradicie prezentas la novaĵojn aperintajnekde la pasinta kongreso. Inter preskaŭdudeko da eldonejoj prezentiĝis ankaŭ laĉeĥa eldonejo KAVA-PECH, kiu pre-zentis siajn novaĵojn, nome La afrikamedicino, mirige efika de Yvette Parésen traduko de Jacques Roux, novaneldonon de la Biblio, editoritan de laekumena komisiono de IKUE kaj KELI,Ĵim, la migrulo, aventuroj de juna leo-pardo de Siegfried Stampa en tradukode Rüdiger Sachs, prelegkolekton de lalasta KAEST Lingvo kaj interreto kajaliaj studoj redaktitan de Zdeněk Pluhařkaj fine kiel juvelon la plej novanpoemaron de Eli Urbanová Prefere netro rigardi retro, resumantan la ĝisnu-najn poemarojn de nia mondfama Espe-ranto-poetino, el kiu Margita Turková

deklamis la poemon Matenmanĝo. Sed al la turisma programo.Ne eblas priskribi ĉion, kion ni vidis,

eble iam iu partoprenanto priskribosaliajn partojn de nia esplorado de Japa-nio. Por multaj certe estis la plej rava laveturado sur la Ŝinkanzen-trakoj, lasistemo de stacioj, kiam oni surkaje ĉiamscias precize je centimetroj, kie mal-fermiĝos la pordo de lia rezervita vago-no, la precizeco ... Tamen, unufoje nitravivis malfruiĝon: oni anoncis (kaj niaĉiĉerono David tradukis por ni) kungranda pardonpeto kaj klarigo de lakialo, ke la trajno alvenos kun la mal-fruiĝo de 2 minutoj!

Sed mi volas iomete tuŝi almenaŭ tri elniaj vizitoj: de Oomoto, de Hiroŝimo kajde la pinto de Fuĵi. Tuj kiam mi komencis plani laflugkaravanon al Japanio lige al la UK,mi revis pri tio povi viziti la centrojn deOomoto. Mi jam estis tie en la jaro 1995kaj ĝi ege impresis min pro kelkaj aferoj:Pro ilia ne nur estimo, sed daŭra prakti-kado de japanaj tradicioj, pro la sukces-plenaj interreligiaj streboj de Oomoto, kela malsamaj religioj ne batalu unukontraŭ la alia, sed kunlaboru, kaj ne-laste pro ilia pozitiva sinteno kaj subtenode Esperanto, kio estas bone esprimitaper la slogano, kiun oni povas legi en lafama monumento en la administracia kajeduka centro de Oomoto en Kameoka:Unu Dio, Unu Mondo, Unu Interlingvo.Oni ne diras Esperanto, sed ĉar evidentenun Esperanto estas la plej taŭga inter lainternaciaj lingvoj, oni elektis ĝin kaj eĉekzistas ene de Oomoto EPA, Esperanto-Populariga Asocio. Mi skribis al EPA kaj mi ĝojegis rice-vinte la permeson de la EPA-sekretario

______________________________________________________________74 ¶ Starto 3/2007 ¶ 74

Ago Takaŝi, ke ni rajtas viziti la centronen Kameoka kaj mi ĝojegis legante, kenin tie gvidos mia multjara amiko kajeksa UEA-kunestrarano Tacuo Huĝimo-to. Sed mi estis eĉ pli postulema kaj pe-tegis, ĉu eblus viziti ankaŭ la spiritancentron de Oomoto en Ajabe. Pro afa-bleco de Oomotanoj ni ne nur povisviziti ambaŭ iliajn ĉefajn centrojn, sedĉeestis eĉ du Diservojn, vizitis la vila-ĝon ene de la centro en Ajabe, kie onipraktikas tradiciajn metiojn (inkluzivede nuna spirita gvidantino de OomotoDeguĉi Kurenai, fondinto de la vilaĝo).Kelkaj eĉ povis provi sian manlertecon.Ni povis komune tre favorpreze manĝikun Oomotanoj klasikajn japanajn man-ĝojn, vizitis tombejojn, aŭdis pri la his-torio, gustumis ne nur teon, per kiu oniafable regalis nin, sed ankaŭ sidadonsurplankan ĉe malaltaj tabletoj en laklasĉambro kaj fine ni fotiĝis ĉe lafamkonata jam menciita monumento. Misupozas, ke temis pri unu el la plejimpresaj vizitoj de nia karavano.

Kameoka Certe ankaŭ estas menciinde, ke ni

postlasis en Japanio daŭran spuron: en labildo vi povas vidi Margita Turkováskribantan sur la tegolon memoraĵon prinia karavano. Per aĉeto de tiu tegment-ero ni ne nur subtenis la strebon nov-konstrui la detruitan ĉefan konstruaĵonde la templo Todajĝi, sed ĝi restos tiepor ĉiam kiel atestanto de nia internacia

Esperanto-flugkaravano.

Kion mi ankaŭ devas nepre mencii, ĉarla impreso estis tre forta, estas la vizitode Hiroŝima kaj la supreniro al Fuĵi, sedpri tio en venonta numero de Starto.

Fine de la karavano franca paro espri-mis grandan ĝojon, ke ili partoprenisnian karavanon kaj miasurprize, ili plejlaŭdis tion, kion mi antaŭtimis, ĉu neestis eraro dum la planado: ke ni uzadisla publikajn trafikilojn kaj tiel multe plibone ekkonis la veran vivon de japanoj,ol se ni transportiĝus per specialaj aŭto-busoj el la hotelo al unuopaj vidindaĵoj.Kaj ankaŭ mi ricevis demandon, ĉu miorganizos karavanon lige al la Azia kon-greso en februaro 2008 en Barato"Hindujo". Mi ne planis tion, sed estanteinstigita mi jam planas komunan vojaĝonal Barato kaj Nepalo kun la vizito de laAzia kongreso post miaj pozitivaj spertojkun China Tours denove kune kun ĝi kajkun ĝia ĉiĉerono - tiukaze hindologo. (daŭrigota venontfoje) Petro Chrdle

______________________________________________________________75 ¶ Starto 3/2007 ¶ 75

Co myslíte, že je třebadělat?

Za 120 let vykonalo naše hnutídost práce, ale abychom si při 130výročí esperanta nemuseli vyčítat,že jsme za uplynulé desetiletí přílišnepokročili, měli bychom se nynízamyslet, na co se zaměřit. Co bydnes plánovali takoví lidé, jako byliMiloš Lukáš, Rudolf Hromada,Stanislav Kamarýt, Tomáš Pumpr,Theodor Kilian, Jiří Kořínek, JosefVondroušek nebo sám Zamenhof?Co by dělali v době Evropské unie,počítačů, internetu a svobody proje-vu?

Máte-li vlastní představu, koncep-ci nebo jenom nápad či nápadeček,podělte se o ně. Napište redaktoroviStarta (Miroslav Malovec, Boso-nožská 15/10, 625 00 Brno, elek-tronicky malovec@volny.cz). Vašemyšlenky zveřejníme, rozsáhlé úva-hy dáme na internet. Důležité je,abychom vůbec začali o budouc-nosti hnutí přemýšlet a diskutovat.Abychom si stanovili cíle krátko-dobé i dlouhodobé, pro řadové čle-ny i pro lidi s organizačními, lite-rárními či jazykovědnými sklony.

Čeho vlastně chceme dosáhnout?Čím by se měl náš svaz lišit v roce2017 od roku 2007? Co se má státs našimi knihovnami, rukopisy adalšími archiváliemi? Co s kluby?

Kion farus nia Majstro, seli havus komputilon?

Kaj interreton? Kaj se liloĝus en Eŭropa Unio?

Nia movado nun atingis sian 120-jariĝon, kaj ankaŭ epokon de demo-kratio, komputiloj, interreto, tut-eŭropiĝo kaj tutmondiĝo. Niaj kon-diĉoj tre diferencas de tiuj, en kiujvivis Zamenhof, sed ankaŭ Kaloc-say kaj Lapenna spertis tute aliajnsituaciojn por sia laboro.

Kion ili farus, se ili vivus nun,junaj kaj plenaj de energio? Kion ilivolus atingi ĝis 2017, por ke lamovado troviĝu en pli favora situ-acio ol en 2007? Kiuj konkretajpaŝoj estas necesaj, por ke la lingvoestu alloga por la juna generacio?Por ke oni povu ĝin ne nur lerni,sed ankaŭ utiligi? La redakcio

______________________________________________________________76 ¶ Starto 3/2007 ¶ 76

Vesmír zvoní hvězdami / Kosmosonoras per steloj, Zdenka Bergro-vá, trad. Jaroslav Krolupper, du-lingva spegula eldono, ilustrisVěroslav Bergr, Ústí nad Orlicí,OFTIS 2007, 84 p. La broŝuro alportas sesdekon dapoemoj el la verkaro de ZdenkaBergrová, kiujn elektis kaj espe-rantigis Jaroslav Krolupper, kiesesperantlingva traduka kaj originalaverkado vekas ĉiam pli grandan ad-miron kaj gajnas premiojn en inter-naciaj konkursoj. Pri la libro infor-mis Miroslav Sígl en Pozitivní no-viny (http://www.pozitivni-noviny.cz/cz/clanek-2007080017) kaj sam-tempe klarigis la celojn kaj histo-rion de Esperanto. La eldonejoOFTIS ofertas la broŝuron kontraŭ83 Kč (www.oftis.cz).

Ĉu ili diras al ni la veron? Neima-gebla perforto. SAT 2007, 220 p.

La libro rakontas spertojn de fuĝ-intoj el nordkoreaj koncentrejoj kajmalliberejoj, kie estas tenataj preci-pe politikaj malliberuloj. Malpur-eco, malsato, mortlaciga laborego,humiligo, torturado, morto. Multonrakontas jam la titoloj de unuopajatestoj: Kristana familio dumvivedetenita pro preĝado, Subtera ĉam-bro por krizaj ekzekutoj, Gardistojricevas instrukciojn esti senkompa-taj kun la malliberuloj, Vi rajtas

mortfrapi, pafi malliberulojn ie ajn,kiam ajn kaj pri iu ajn kialo, Tipaaspekto de malliberuloj, La malli-beruloj devigataj riverenci antaŭ lainfanoj de la oficistoj pri sekureco,Dormkondiĉoj de malliberuloj, Ves-pera nomvokado, Ŝtelado el mortin-taj malliberuloj, Ĉu vi aŭdis pri lahoma motoro?, Malliberuloj portasfekaĵon, Mortintaj malliberulojenterigitaj sub fruktarboj, Malliber-uloj kaptas ratojn por transvivi,Komunuma necesejo por ĉiuj mal-liberuloj, Malliberuloj mortas postrestado en punĉelo, Gardistoj uri-nas sur malliberulon pro amuzo,Forŝirado de la oreloj de malli-berulo, torturo per akvo, serpentoaŭ frostigo, Mi estis brutale batitapro helpo al amiko, Infanoj sen-kompate batitaj pro malgrava delik-to, Du infanoj-malliberuloj mortig-itaj de gardhundoj, Sekreta ekzeku-to, Beboj naskitaj kaj mortigitaj,Graveda malliberulino devigitaaborti ktp. Sume 118 atestoj.

______________________________________________________________77 ¶ Starto 3/2007 ¶ 77

Ĉu vi konas eŭropajnklerigajn projektojn?

EU ne volas esti nur Eŭropo de eko-nomio, sed ankaŭ Eŭropo de scioj.Tial estis lanĉita projekto Socrates,kiu konsistas el pluraj programoj.Programo Comenius okupiĝas pri ĝe-nerala klereco kaj estas destinita porkunlaborigi internacie gimnaziojn.Programo Erasmus helpas al univer-sitataj studentoj studi eksterlande kajal instruistoj eksterlande prelegi. Ĝiankaŭ celas certigi, ke la diplomoj es-tos rekonataj en la tuta Eŭropo, kvan-kam ĉiu lando havas alian edukan sis-temon. Programo Grundtvig subtenasla tutvivan klerigadon de plenkresk-uloj. Programo Leonardo celas fakanekzercadon kaj programo Lingua tut-vivan lingvan klerigadon (vidu Ko-munan Eŭropan Referenckadron).Aliaj programoj ebligas interŝanĝonde junaj sciencistoj, kunlaboron de dunajbaraj landoj k.s. Ankaŭ nia Esperanto-movado estasprincipe kleriga projekto, kiu instruasne nur la internacian lingvon, sed an-kaŭ interpopolan toleron, ekkonadonde diversaj kulturoj, pacan kunviva-don de nacioj kaj rasoj. La eksteramondo dediĉas al nia movado tiom daatento kaj zorgo, kiom da atento kajzorgo ni mem dediĉas al la eksteramondo kaj al ĝiaj projektoj. Se nineglektas ilin, ni ne miru, ke la mondosimile malatentas niajn klerigajn klo-podojn.

Komuna Eŭropa ReferenckadroEŭropa Unio nun komprenas plur-

lingvecon kiel sumon de ĉiuj lingvajkaj kulturaj scioj kaj kapabloj, kiujneŭropa civitano akiris per sia patra-lingva kaj fremdlingva studado. Tia-maniere ni lernas internaciajn vortojnkompreneblajn en la tuta unio, sed an-kaŭ vortojn komunajn por la lingvojslavaj aŭ ĝermanaj, same ankaŭ soci-ajn kutimojn, komunajn por la tutaunio aŭ por ĝiaj grandaj partoj. Tiujkomunaj elementoj ebligas almenaŭsimplan interkompreniĝon ankaŭ interpersonoj, kiuj ne lernis la samanfremdan lingvon (simile kiel ni ĉeĥojkomprenas iomete polojn, rusojn, bul-garojn, kroatojn, eĉ se ni ne studisiliajn lingvojn).

La scio de fremda lingvo povas estibaznivela, memstara aŭ profesinive-la, kio dependas ne nur de la lingvajkapabloj de la studanto, sed ankaŭ deliaj praktikaj bezonoj por la supozatautiligo. La Eŭropa fremdlingva instru-ado celas, ke la studantoj ne lernu tromulte, sed nur tion, kion ili efektivebezonos en sia labora praktiko. Multajlernantoj fiaskis, ĉar ili lernis, por kiomankis iliaj kapabloj kaj kion ili eĉ nebezonis lerni.

La baznivela scio sufiĉas por plenigidemandilojn, indiki siajn nomon kajadreson, kompreni la direkton al certaadreso, aĉeti manĝojn, kompreni sur-skribojn sur skatoloj, sendi simplanbildkarton, simple rakonti pri sia fa-milio.

______________________________________________________________78 ¶ Starto 3/2007 ¶ 78

Elektronikaj bibliotekojEn 2005 Eŭropa Komisiono publik-

igis alvokon sisteme elektronikigi lakulturan heredaĵon, precipe librojn,sed ankaŭ bildojn, fotojn, sonojn kajfilmojn kaj disponigi ilin al la publikoen la interreto aŭ sur kompaktaj dis-koj. Miloj da libroj en diversaj lingvojjam en la reto ekzistas, sed oni celasmilionojn da volumoj, veran mult-lingvan bibliotekon.

Feliĉe ne minacas danĝero, ke Espe-ranto en la biblioteko mankos, ĉarmultaj esperantistoj jam longe sistemeenkomputiligas nian literaturon, sedbedaŭrinde nur private, ĉar mankasoficiala komuna pilota projekto deUEA. Eble la nova estraro montriĝospli moderne pensanta kaj komprenos,ke en la epoko de elektronika civilizoEsperanto ne povas resti ekster laludo, se ĝi ne volas iĝi eterna Cindru-lino.

Turismaj informojEn la nuna tempo ĉiu urbo, eĉ ĉiu

vilaĝeto havas informojn por turistojpri siaj vidindaĵoj en la interreto, kuti-me en la enlanda kaj angla lingvoj.Ekzistas do tutmonda turisma infor-maro anglalingva, kiu estas tage nokteje dispono por ĉiu retano en la mondopri ĉiu ajn lando, urbo, vilaĝo. Anko-raŭ pli oportuna sistemo kreskas en lareta enciklopedio Wikipedia, kie tiujinformoj kreas logikan sistemon, en

kiu la uzantoj povas facile orientiĝikaj trovi tie ligojn al la oficialaj urbajretejoj.

Nia movado havas ŝancon krei simi-lan sistemon esperantlingvan kaj kom-pletigi tiel Pasportan Servon. EnVikipedio jam miloj da urboj estasprilaboritaj, sed plejparto komprene-ble mankas. Sufiĉus traduki vikipe-diajn artikolojn el aliaj lingvoj (tioestas permesite), kion povas fari eĉtiuj, kiuj mem ne havas komputilon,sed bone regas la lingvon. Oni povasprinti por ili tradukotajn tekstojn.

Kompreneble, pli prestiĝa aferoestas, se iu urbo konsentas meti espe-rantlingvan tradukon al sia oficialaretejo, sed ne ĉiu urbo akceptas tiunproponon (antaŭjuĝoj kaj malamikajsintenoj ankoraŭ ekzistas). Plie laizolan urbon oni malfacile serĉas, lavikipedia artikolo estas bona ankaŭ entiu kazo.

Verŝajne estus bone komenci kreiturisman-arkitekturan vortareton primemorindaĵoj, kie oni povus trovi es-perantlingvajn esprimojn precipe porhistoriaj arkitekturaĵoj kaj iliaj ele-mentoj, kiuj plej ofte stumbligas latradukantojn.

Esperantigu vian civiton kaj ĝianĉirkaŭaĵon, la tradukon iu el lavikipediistoj jam scios enmeti.

Miroslav Malovec

______________________________________________________________79 ¶ Starto 3/2007 ¶ 79

19-a IKF en Ústí nad Labem tamen efektiviĝos: ekde la 30-a denovembro ĝis la 2-a de decembro2007!

Vendrede la 30-an ekde la 17-a h.akceptado en la restoracio "NaRychtě"; 18 h. ĝis 22 h. societavespero kun vespermanĝo samloke.

Sabate ekde la 9.30 - 12.30 prele-ga matineo en "Základní uměleckáškola E. Randové" en Churchill-strato (kiel pasinte). - Post komunatagmanĝo ekde 14.30 spirita kon-certo en Ruĝa preĝejo. - 18.30bunta kultura programo denove enZUŠ de Eva Randová (kiel matene).Dimanĉe ekskursoj en la ĉirkaŭaĵode Ústí nad Labem.

Tranoktado: Polica tranoktejo(strato Stříbrnická (trolebuso n-ro53+55 ĝis halt. Elba aŭ 52 ĝisOrlická) (lito po 200 - 250 Kč, aŭpensiono Ekopros, str. Sociální pé-če (lito po 220 Kč), event. hoteloPalace (290 - 390 Kč). -

Aliĝkotizo Kč 200 (pagota surlokeen la akceptejo). - Aliĝlimdato:10.11.07 - aliĝu ĉe la adreso: M.Smyčka, Dlouhá 20, 370 11 Čes.Budějovice, tel. 38 53 10 264, 721962 612; m.smycka@seznam.cz. -(Eblas aliĝi dum la ĈEA-konferen-co en Polička).

Donacoj por la tombolo kaj pro-gramproponoj estas bonvenaj (in-diku la temon kaj daŭron).

Lančov 2007En la tri etapoj de la ĉi-jara Some-

ra Esperanto-Tendaro en Lančov lainfanoj lernis la lingvojn anglan,germanan kaj hispanan, tamen iliestis informataj ankaŭ pri Esperan-to. En la tria etapo unu knabino eĉforkuris el la angla kurso, kie ŝienuis (ŝi jam tralegis la lastanvolumon de Harry Potter en laoriginalo) kaj lernis intensiveEsperanton. En la lasta semajno detiu etapo deko da plenkreskaj espe-rantistoj diskutis pri la temo, kiellabori por Esperanto en la nunatempo.

Fine de la tria etapo okazis jam ladeka renkonto de iamaj tendaranoj,kiuj venadis dum sia juneco, kiamla tendaro estis ankoraŭ plene espe-rantista. Nun kunvenis kvindeko dapersonoj por rememori ankaŭ lafakton, ke la ĉi-jara tendaro estasjam la 55-a, kvankam la unuaj kvarokazis en aliaj lokoj (do venontjareokazos la 50-a sur la sama loko). Ĉi-jare estis finita ankaŭ la kon-struado de novaj duŝejoj kaj neces-ejoj.

______________________________________________________________80 ¶ Starto 3/2007 ¶ 80

Rezultoj de la seminario Dum la dua semajno de la tria

etapo en Lančov okazis malgrandaseminario „Kiel labori por Espe-ranto en la nuntempo“, kiun parto-prenis dek personoj, inter ili laprezidanto de la slovakaj esperant-istoj Rastislav Šarišský. Estis kon-statita neceso diskuti pri la proble-mo, entiri en la diskuton vastanmembrobazon, sisteme konatiĝadikun internaciaj klerigaj programoj,lerni akiri monon de sponsoroj kajfondaĵoj, zorgi pri la kultura heredode la antaŭaj generacioj de esperan-tistoj kaj instrui la membraron, kielutiligi komputilojn kaj interretonpor poresperanta laboro. Tiuceleprepari kursojn por la membraro,ekzemple kiel prilabori turismajninformojn por la reto, enmeti ilin enVikipedion aŭ proponi esperantigonde oficiala retejo al urbo aŭ vilaĝo.La partoprenantoj diskutis ankaŭpri la tendaro en Lančov, pri ĝiaesperantista estonto. Grandan ŝancon Esperanto havasen la interreto, kie kreskas elektro-nikaj bibliotekoj kaj enciklopedioj,sistemoj de informoj por turistoj,planataj estas lernolibroj de fremdajlingvoj kaj aliaj fakoj per Espe-ranto, sciencaj artikolaroj kun Espe-ranto kiel pilota lingvo. Por la kon-kretaj projektoj eblas serĉi mon-rimedojn de sponsoroj kaj mece-

natoj. Samtempe necesas instrui laesperantistaron pri projektoj eksterEsperantujo (Socrates, Gutenberg,Komuna referenckadro pri lingvojk.s.). Konkludo: la informa kampanjointer la publiko kaj politikistoj de-vas esti ekvilibre akompanata desistema konstruado de virtualaEsperanto-mondo en la reto, ĉar seni sukcesos veki ies intereson, ĉefeĉe gejunuloj, ili devas trovi en lareto sufiĉe da kursoj, vortaroj, be-letra kaj faka legaĵo kaj ankaŭ in-formojn de enciklopedia karaktero,ĉar liverado de informoj apartenasal ĉefaj taskoj de internaciaj lin-gvoj.

Seminario en Bahratal

De la 8-a ĝis la 11-a de junio 2007 oka-zis en la ĉelima germana urbeto Bahratalturisma kaj lingva seminario, kun pre-legoj pri medicino, biero, ginsengo,korea muziko, Vikipedio kaj Bertha vonSuttner.

______________________________________________________________81 ¶ Starto 3/2007 ¶ 81

Infanoj kaj AfrikoSabate la 9-an de junio 2007 Klubo

de Esperanto-amikoj en Svitavy aran-ĝis Infanan tagon, en kiu partoprenisankaŭ junaj esperantistoj el la polaurbo Rybnik. La 48 kunvenintoj vizi-tis ekspozicion de afrikaj bestoj kajtrofeoj ĉe sinjoro Miroslav Ducháčeken Banín, ekspozicion de LEGO-ku-betoj en la Urba muzeo de Svitavy kajkonkursojn kaj scenetojn en la Peda-gogia-psikologia konsultejo en la stra-to Riegrova. Por s-ro Ducháček, kiuĝuste festis naskiĝtagon, la infanojkantis kanton de Zdenka Novotná elČeská Třebová, kaj li poste rakontispri siaj vojaĝoj tra Afriko. En la mu-zeo la infanoj admiris LEGO-modelon de la stacidomo kaj de lamuzeo mem, kelkaj geknaboj provisankaŭ ion konstrui. Poste ili konkursispri scioj de Esperanto kaj prezentisfabelajn scenojn.

Libuše Dvořáková

Laŭ spuroj de ŠvabinskýSabate la 16-an de junio Esperanto-

klubo Amikeco Česká Třebová orga-nizis someran balon por 40 alvenintoj.Antaŭtagmeze Jiří Pištora ĉiĉeronistra la urbo, posttagmeze Jiřina Kuče-rová gvidis promenon al la vilaĝoKozlov. Tie staras domo n-ro 50, kienen 1895 Max Švabinský venis kun siaamikino kaj posta edzino Ela Vejry-chová. La loka pejzaĝo inspiris lajunan pentriston krei multajn verkojn.Sian dometon li ornamis kune kunOtakar Vaňáček kaj sia bofrato RudolfVejrych la juna per la sceno “SanktaVenceslao akceptas donacojn“. Sur lafasado de la najbara biendomo li kreissgrafiton „Falĉistino“.

La promeno finiĝis en restoracio NaHorách (En la montaro), kiun iamvizitadis verkistino Božena Němcová.Tie prezentis siajn kantojn kajfabelojn infanoj el Opatovec kajČeská Třebová sub la gvido de siakursestrino Zdenka Novotná. Postesekvis muziko, danco kaj tombolo.

Libuše Dvořáková

______________________________________________________________82 ¶ Starto 3/2007 ¶ 82

Invito el Svitavy La 6-an de oktobro 2007 realiĝos

esperantista renkonto en Svitavy.Kolektiĝo de partoprenantoj je 9.20antaŭ la fervoja stacidomo, poste perspeciala buso ili ekskursos al Banínpor rigardi la ekspozicion de afrikajtrofeoj, por spekti videon kaj aŭskultirakontadon pri aventuroj el la afrika

naturo. Ĉar necesas mendi la buson(kaj ankoraŭ unu surprizon) ni petastuj konfirmi la partoprenon je laadreso dvor.libuse@seznam.cz (tel:461532 257)

Maigret kvaran fojon

Antaŭ kelkaj tagoj eldonejo "Sezonoj"aperigis la libron "La flava hundo" deGeorges Simenon. Ĝi estas la kvara libropri komisaro Maigret en Esperanto post"Maigret hezitas" (1999), "Maigret kajla maljuna damo" (2002) kaj "Amiko ella junaĝo de Maigret" (2004). Ĉiuj estastradukitaj de Daniel Luez (Francio). Laoriginalo unuafoje aperis en 1931. Latraduko kostos ĉ. 12 EUR.

La eldonejo Mondial en Novjorko el-donas unuan numeron de Beletra Alma-nako, redaktata de Jorge Camacho, Pro-bal Daŝgupto kaj István Ertl.

Post prezento de la almanako sekvasoriginalaj rakontoj (Luiza Carol: Ĉu viscipovas ludi Tomlandilon? kaj DenDrown: Florbrasikoj kaj aligatoroj)poemoj de pluraj aŭtoroj (Ertl, Janičič,de Kock, Mao Zifu, Nervi, Ragnarsson),tradukita literaturo (Eliade, H. Laxness,Ŭakajama, Ghosh), eseoj (B. Ragnars-son: La libera linio, J. Camacho: Lin-gvaj manipulistoj), recenzoj (Melnikov,Camacho) kaj rezultoj de BelartajKonkursoj. La apero de la almanakoestas planata je fino de septembro 2007.

______________________________________________________________83 ¶ Starto 3/2007 ¶ 83

INTERNACIAPAROLIGA SEMAJNOJam tradicie InPaSem okazos en Do-

břichovice, ĉi-foje senpere post la konfe-renco de ĈEA. Ni esperas, ke almenaŭiuj el la eksterlandaj partoprenantoj ve-nos pli frue por povi ĉeesti ankaŭ niankonferencon. Kiel tradicie, la kurson dekomencintoj gvidos per Ĉe-metodoStano Marček el Slovakio uzante siansukcesplenan lernolibron Esperanto perrekta metodo, la seminarion por pro-gresintoj gvidos alterne Marek Blahuškaj Petro Chrdle.

Oni diligente studos ĉiun antaŭtag-mezon, dum posttagmezo oni ekskursosal Prago kaj Bohemia Karsto. Se viintencas partopreni kaj ne ankoraŭaliĝis, bv. decidiĝi se eble tuj, ĉar ni jamdevos baldaŭ fermi la ĉambroliston porla pensiono kaj malmendi la neuzotajnĉambrojn. Sabate la 29-an de septembroestos tradicie renkontiĝo de la kursanojkun ĉeĥaj esperantistoj, al kiu estas koreinvitataj ĉiuj interesatoj. Por kompletigo,ĝis nun aliĝis krom ĉeĥoj partoprenantojel Francio, Svisio kaj Germanio. Infor-moj: http://www.kava-pech.cz/inpasemaŭ ĉe chrdle@kava-pech.cz.

Prelegaro pri Kořínek kaj Pumpr En la domajno www.esperanto.cz subEsperanto od A do Z, Dokumenty estasnove trovebla prelegaro pri Jiří Kořínekkaj Tomáš Pumpr el decembro 2006. Ĝiestas elŝutebla en PDF-formato. Sam-tempe tie aperas en formato MP3 sonaintervjuo kun J. Kořínek farita de V.Novobilský antaŭ dudeko da jaroj.

VIRTUALA EKSPOZICIO PRIESPERANTAJ BILDKARTOJ

La ekspozicio prezentas 1439 fabrikeproduktitajn Esperantajn poŝtkartojn. Lakompilantoj estos dankaj, se vi povusklarigi nekonatajn kartojn. Kaj se vi al-sendos Esperantan bildkarton, ne trov-iĝantan ĝis nun en la ekspozicio, volonteoni aldonos ankaŭ vian nomon al la listode subtenantoj-kunkolektantoj. Ĉiukaze,nepre vizitindas: http://ww.eventoj.hu/bildkartoj/index.htm

Gratulon al la kompilantoj de tiu unikamontrofenestro de Esperantujo!! (Estas tie 90 ĉeĥaj kaj 25 slovakaj bild-kartoj)

Centjariĝa simbolo En 2008 festos UEA sian centjariĝon.

Okaze de tiu jubileo en konkurso prinova simbolo venkis proponoj de la 24-jara kataluna dezajnisto Guillem Sevilla.

______________________________________________________________84 ¶ Starto 3/2007 ¶ 84

Team Esperanto invitas vin helpi

La usona projekto Gutenberg prezentasen la reto 20 000 librojn, kiuj estas libe-re kaj senpage elŝuteblaj (2 milionoj daelŝutoj ĉiumonate). Inter ili estas nun 29libroj en Esperanto, kiujn enmetis kolek-tivo Team Esperanto, konsistanta el 24usonanoj. Inter tiuj libroj estas du ĉeĥaj,nome Rakontoj de J. Arbes kaj Komeniode J. V. Novák.

Por enmeti novajn librojn necesastrakti kun la administrantoj angle kajpruvi, ke la prezentata verko estas libera.Tio signifas, ke la aŭtoro kaj tradukintomortis antaŭ 70 jaroj aŭ donis permesonpri publikigo aŭ la libro aperis antaŭ1923 (ĉi tiu lasta kondiĉo validas nur enUsono). Team Esperanto proponas hel-pon por la traktado al esperantistoj, kiujhavas taŭgan verkon en elektronikaformo kaj volus ĝin donaci al la projektoGutenberg.

Estas dezirinde, ke en la projekto aperualmenaŭ 51 libroj, ĉar poste Esperantoaperus inter deko da privilegiaj lingvojĉe Gutenberg. Se vi volas kunlabori, irual la esperantlingva diskutejo Gutenberghttp://groups.yahoo.com/group/PorGutenberg/

Nun tie estas jenaj aŭtoroj: Alcott,Arbes, Burroughs, Caroll, Defoe, Fryer,Harte, Hauff, Hawthorne, Hayes, Ibsen,Irving, Novák, Reed, Twain, Wharton,Zamenhof. -mm-

Projekto LingvolanĉiloProjekto kaj laborgrupo en Britio „Lin-

gvolanĉilo - Springboard to languages“(= saltotabulo al lingvoj) celas uziEsperanton kiel enkondukan rimedonpor la lernado de fremdaj lingvoj. Ĝiacelo ne estas instrui Esperanton, sed perede ĝi konsciigi pri lingvolernado. Ĉiuinfano ricevu gepatralingvan edukon ĝissia 8-a jaro, inter la 9-a kaj 11-a jarolernu Esperanton kiel modele regulanfremdan lingvon kaj ekde la 12-a jaro ĝisabiturienta ekzameno la geknaboj studuiun elektitan nacian lingvon. En gim-nazioj ofte aperas problemo, ke iliaj in-fanoj venis el diversaj elementaj lernejoj,en kiuj ili lernis alian fremdan lingvonkaj nun ili vizitas komunan klason - doen kiu lingvo daŭrigi? Anglaj infanojplie ne emas lerni fremdajn lingvojn, ĉarili kredas, ke ilia gepatra lingvo jamfariĝis internacia. La projekto do volasper ludado veki ĉe britaj infanoj inte-reson pri lingvoj.

Projekto BE-LL"UNUIGI LA INFANOJN ĈIRKAŬ

LA MONDO PER ESPERANTO-MAŜINO" La ideo estas krei softvaronkaj enmeti ĝin en telefonaparaton (aŭalian, laŭvole). Ĝi estos praktika por laĉiutaga vivo. Oni parolos en nacia lingvokaj la maŝino ripetos ĉion en Esperantokaj kiam oni parolos en Esperanto, lamaŝino ripetos en la nacia lingvo, t. e. lamaŝinoj povos interkomunikiĝi! Aldoneoni vidos la vortojn sur ekrano. Ni serĉashelpon por efektivigi nian projekton.Interesuloj kontaktu nin. Dankon!ed1son51@hotmail.com.

______________________________________________________________85 ¶ Starto 3/2007 ¶ 85

Esperanto antaŭ gravapubliko en Berlin

La germana revuo Esperantoaktuell 4/2007 alportas informon,ke la 22-an de junio 2007 okazis enBerlino parol-duelo pri lingva poli-tiko de Eŭropa Unio, sub sloganoj„ĉiuj lingvoj“, „nur la angla“ kaj„nur Esperanto“. La publiko kon-sistis el funkciuloj de ŝtataj insti-tucioj, de Eŭropa Unio, de amba-sadejoj, do homoj imunaj kontraŭnovaj ideoj. Esperanton reprezentisd-ro Rudolf Fischer, kiu klopodisne tiom persvadi, kiel informipozitive pri Esperanto-movado. Launua preleganto Peter Altmeieratentigis, ke la internacia angla neestas tiu de Oksfordo, sed krudaĵargono nomata Globish, kiuapenaŭ povas reprezenti anglankulturon. Pro tio neniu kuraĝis atakiEsperanton, ke ĝi havas iajnlingvajn aŭ kulturajn mankojn,tamen oni persistis, ke la angla nunestas necesa kaj facila, sekveEsperanto ne estas bezona. JochenRichter el la teamo de LeonardOrban, komisaro de EU por lingvadiverseco, asertis, ke la tradukadoel ĉiuj lingvoj al ĉiuj funkcias, dointerlingvo estas superflua. D-roFischer oponis, montrante, kieltradukantoj al la hispana fuŝis laparoladon de prof. Selten en EU(anstataŭ „la infanoj lernu unue

Esperanton kaj poste iun nacianlingvon“ aperis hispane „la infanojlernu unue Esperanton kaj postesian nacian lingvon“). Fina kon-kludo de la artikolo: De politikistojni atendu neniun aktivan subtenonde Esperanto. Ni alstrebu perpozitivaj informoj atingi la toleronoferti Esperanton libervole enlernejoj.

Diskuto en ĉeĥa televidoLa ĉeĥlingva parlamenta televido

24CZ elsendis en junio gazetarankonferencon kun la eŭrokomisaroVladimír Špidla. Tie eksonis ankaŭopinioj pri solvo de la lingvasituacio en Eŭropo. Iu sinjoro el lapubliko proponis, ke laŭ modelo deUsono oni enkonduku devige laanglan kiel la plej riĉan lingvon. V.Špidla respondis, ke Eŭropo aplikasmalan principon ol Usono. Dum tieregas slogano „ĉiuj en unu“ (ĉiujnacioj parolu angle), Eŭropo volas„unuecon en diverseco“. Ĉiujnlingvojn necesas konservi kaj gardi,ĉar multaj ideoj estas eblaj sole eniu konkreta lingvo, en aliaj lingvojtiuj ideoj eĉ ne venus en la kaponde la homoj. V. Špidla opinias, keEU povus solvi la problemon per lalatino, per la angla, per la angla nurĉe instancoj, aŭ per teknika helpilo(tradukmaŝino enpoŝe). -mm-

______________________________________________________________86 ¶ Starto 3/2007 ¶ 86

MI ESTAS HOMO. Originalajverkoj de L.-L. Zamenhof. Kompilis,redaktis, komentis kaj enpaĝigis Ale-ksander Korĵenkov. Kaliningrado, Sezo-noj 2006. 288 paĝoj.

La titolo de la libro (Mi estas homo)estas esperantigo de la latina frazoHomo sum, kiun en rusa formo Gomosum uzis Zamenhof kiel sian pseŭdo-nimon, per kiu li subskribis sianruslingvan broŝuron pri hilelismo,prototipo de homaranismo (1901).Zamenhof dum sia tuta vivo celiskunfratigon de la homaro kaj Espe-ranto estis nur parto de liaj klopodoj.En tio li similas al nia ĉeĥa sam-landano Komenio (1592-1670), kiucelis edukadon de la homaro kajkalkulis ankaŭ kun iu estontaplanlingvo (panglotio). Sed Komenioestas admirata pro siaj pedagogiajverkoj, male panglotio estas menciatanur kiel naiva revaĵo, dum Zamenhofestas rekonata kiel kreinto de la plejsukcesa planlingvo, sed liaj homar-anaj klopodoj estas menciataj nur kiel

akcesora naivaĵo, kiun oni ne prenasserioze. La nova libro kolektis ĉiujn akir-eblajn tekstojn, kiujn Zamenhof ver-kis pri siaj strebadoj cionismaj kajhomaranismaj, kaj kompletigas lianportreton el nova vidpunkto. Pluraj ella prezentitaj artikoloj estis verkitaj enla lingvoj rusa, germana aŭ jida, sekvela libro prezentas ilin en traduko dealiaj personoj, sed pro tio Zamenhofne ĉesas esti ilia aŭtoro. La tradukojestas bonaj, oni preskaŭ ne rimarkas,ke la esperantigon ne faris la aŭtoromem, nur kelkajn perfidas la vortojjudo kaj nacio. Zamenhof ĉiam nomissin hebreo kaj klarigis, ke li apartenasal hebrea gento, ne nacio, ĉarmodernaj nacioj estas miksaĵo depluraj gentoj, de pluraj etnoj. La unuan artikolon Kion do finfinefari? verkis ruslingve la 23-jara Za-menhof por siaj hebreaj samgentanoj.Detale li priskribas la suferadon de lahebrea popolo dum jarmiloj, kaj venasal konkludo, ke la suferado finiĝosnur tiam, kiam la hebreoj kolonios iundezertan landon kaj kreos tie propranŝtaton. Li rekomendis Usonon, ĉar enPalestino kontraŭ ili senĉese batalusmalamikaj gentoj. Samtempe li opiniis nereala renovigila antikvan hebrean lingvon, sedrekomendis la jidan, kies gramatikonli prilaboris (ĝi restis nur en ma-nuskripto). Jam pli frue li sukcesisfondi en Varsovio cionisman societonde hebrea junularo kaj en aliaj urbojfiliojn.

______________________________________________________________87 ¶ Starto 3/2007 ¶ 87

Sed jam en la sama jaro 1882 en aliaartikolo Sub la komuna standardo! liŝanĝis sian opinion vidante, ke ĉiujsopiras Palestinon aŭ volas serĉi ĉiuen aliaj landoj, do sole Palestino po-vas unuigi ĉiujn. Al Palestino forvo-jaĝis junulara grupo Bilu, sed Za-menhof ne estis kontenta pri iliaagado kaj prezentis sian kritikon enLetero al la anoj de Bilu. Poste li tuteŝanĝis sian mondkoncepton kaj opini-is la cionismon kontraŭa al la princi-poj de homaranismo. (Sed ni ankoraŭmenciu, ke en 1924 esperantlingveaperis broŝuro Hebrea progreso enPalestino, el kiu ni ekscias, ke en1906 aperis multaj tendoj sur dezerto,kiun ĉiuj mondpotencoj kredis ne-kultivebla kaj vendis ĝin al la cio-nisma movado. Sed la entuziasmo dejunaj hebreoj estis tiel granda, ke postdek jaroj tie elkreskis modernagrandurbo Tel-Avivo kaj en aliajpluraj lokoj similaj urboj kaj vilaĝoj,kiuj la dezerton ŝanĝis en florantanĝardenon. Zamenhof eraris, ke neeblas renovigi la antikvan hebreanlingvon, kiu nun estas oficiala lingvode Israelo, sed li ne eraris, ke la he-brea ŝtato estos celo de atakoj flankede najbaroj.) La artikolo Hilelismo baziĝas sureldiro de la antikva hebrea filozofo,rabeno Hillel (ĉ. 80 a.K.- ĉ. 10 p.K.)„agu kun aliaj, kiel vi volas, ke iliagu kun vi, ne faru al via proksim-ulo tion, kio estas malagrabla al vi“.En tiu principo Zamenhof vidissolvon de ĉiuj interhomaj, intergentaj

kaj interreligiaj rilatoj, ĉar se ĉiuj tielkondutus, ĉiuj malpacoj kaj konfliktojĉesus. Zamenhof konsideris mal-justaĵo, ke la majoritata gento en iulando opinias sin posedanto de tiu lan-do kaj ĉiujn minoritatojn prenas kielfremdulojn, kvankam ili tie naskiĝis,kaj estis tie entombigitaj iliaj gepatroj,geavoj kaj aliaj antaŭuloj. Laŭ liaopinio ĉiu lando devas aparteni al ĉiujhomoj, kiuj en la lando naskiĝis kajpor kiuj ĝi estis patrio, sendepende elkiu gento ili devenas. Pro tio la ŝtatojne rajtas havi la nomon laŭ la ĉefgento(Rusio, Pollando), sed nomon nacieneŭtralan, ekzemple laŭ la ĉefurbo(Peterburglando, Varsovilando) kajĉiuj nacioj kaj naciecoj devas estiegalrajtaj. Li eĉ revis pri „UnuiĝintajŜtatoj de Eŭropo“ (p. 230), kie ĉiuhomo estus taksata laŭ siaj personajkvalitoj. Dume li vidis, ke polojprotestas, kiam rusoj subpremis ilin,sed ili mem subpremas hebreojn kajaliajn minoritatojn en sia teritorio, kajli timis, ke hebreoj intencas fari lasamon en Palestino. Tio estis motivo,kial li forlasis la cionisman movadonkaj serĉis alian solvon, kiu helpus nenur al hebreoj, sed al ĉiuj homoj en lamondo. Sed unu afero estas imago, alia aferoklarigi ĉion tiamaniere, ke ĉiujkomprenu, konsentu kaj komenculabori por realigo de la ideo. Por neendanĝerigi Esperanton, li sekretigis,ke li mem estas aŭtoro de homaran-ismo kaj propagandis ĝin anonime. Line eraris, kiam li atendis rifuzan rea-

______________________________________________________________88 ¶ Starto 3/2007 ¶ 88

gon precipe de religianoj, kiuj opiniassian propran religion sole pravan kajelektitan de Dio mem regi super lamondo, tial unuiĝo de religioj estaspor ili ne akceptebla. Malgraŭ tio lakolektitaj materialoj donas al ni por-treton de Zamenhof el iom alia angulode vidpunkto ol estas la tradicia kajkompletigas niajn sciojn pri liapersono kaj pri liaj tutvivaj strebadoj.

Miroslav Malovec

Simbolo de frateco La fiŝo estas kristanasimbolo, kiu estis uzata

de la prakristanoj kiel ekkonilo aŭ sekre-ta signo; unu persono desegnis arkon enla sablon kaj alia kompletigis la simbo-lon per la ĉirkaŭarko kaj montris sin pertio kiel frato aŭ fratino en Kristo; hodiaŭoni uzas ĝin ankaŭ kiel etikedon suraŭtomobilo.

(laŭ Dia regno)

Koncize- Pola Esperantisto ĉesos aperi ekde lanova jaro pro malmultaj abonantoj kajkunlaborantoj- Jarkunsido de KELI en la pola Pelplinkiel sekretarion elektis Pavel Polnický - La venonta IKUE-kongreso efektiviĝosen Rimini kaj KELI-kongreso verŝajneen Slovakio- Dum nia asocia konferenco en Poličkaestos je dispono konferenca stampilo kajpoŝtmarkoj kun konferenca alpresaĵo - La prezidanto de TEJO David-EmilWickström demisiis pro familiaj kajlaboraj motivoj. La funkcion nun plenu-mas la vic-prezidanto Haris Subašić.

La kongresa „filmo“de Miloš Bloudek

La kongresejo

Margit Turková legas el Eli Urbanová

Te-ceremonio

______________________________________________________________89 ¶ Starto 3/2007 ¶ 89

Instruista kursaro Universitato Adam Mickiewicz en la

pola Poznano kaj ILEI kune organizasinternacian instruistan kursaron. Lakursaro necesigas partoprenon dufoje enla surloka semajna sesio (la unua okazos15-21.09.2007 kaj la dua 2-8.02.2008),intertempan hejman laboradon, retankonsultiĝon kun la kursgvidantoj kajpretigon de laboraĵo pri metodika temo,kies prezento kaj fina ekzameno okazosen septembro 2008. Aliĝantoj ricevosILEI-diplomon pri instruista kursaro.

Kondiĉo: bona lingvoscio, baza konode Esperanta kulturo, plie abiturientaekzameno. Partoprenkotizo: A-landoj:360 EUR, B-landoj 125 EUR por unusemestro.

Programo: Lingvopedagogio (Bazajfaktoroj de lingvopedagogio, Esperantametodiko, Instruhelpiloj de instruistakofro ĝis retkursoj), Esperanta kulturo(Plej gravaj eventoj de historio deEsperanto, Ĉefaj periodoj de E-litera-turo, Tiklaj punktoj de E-gramatiko,Lingva trejnado). Kiel donacon la parto-prenontoj ricevos: Problemojn de lanuntermpa E-movado (Humphrey Ton-kin), Nuntempa literaturo (István Ertl),Psikologiaj aspektoj de komunikado(Claude Piron), Interkultura komunik-ado (Ilona Koutny)Aliĝo ĉe: ikoutny@amu.edu.plD-rino Ilona Koutny, gvidanto de laInterlingvistikaj Studoj UniversitatoAdam Mickiewicz, al. Niepodleglosci 4,PL-61-874 Poznanhttp://www.staff.amu.edu.pl/~interl/index.html

Nia originala literaturoLondonanidoj de Donald W. Munns

(1930-1945) estas originala romaneto,kiun la 14-jara aŭtoro verkis unu jaronantaŭ sia subita morto rekte en Esperantopost 15-monata lernado de la lingvo. Laverketo montras grandajn lingvan kajverkistan talentojn de la infana aŭtoro,sed estas ankaŭ pruvo pri facileco kajelasteco de Esperanto. La 98-paĝalibreto aperis en 1946. En 1939, kiam Londono kaj aliajgrandaj urboj de Britio estis atakotaj deGermanio, oni sendis milojn da infanojal kamparo, por tie transvivi la danĝeranperiodon en relativa sekureco. DonaldMunns, kiu mem apartenis al tiujinfanoj, rakontas pri dudek tri geknabojel la londona Gordon-lernejo, kiuj kunsia instruisto Fraŭlino Burdon estisvenigitaj en nenomitan vilaĝon kaj loĝ-igitaj en privataj domoj. Komence ilihavis problemojn kompreni la lokandialekton kaj montriĝis ankaŭ diferencojkulturaj, pro kiuj londonanoj kaj vilaĝ-anoj reciproke opiniis sin misedukitaj. La infanoj antaŭtagmeze vizitadislernejon, posttagmeze kun la instruistinoentreprenadis ekskursojn, konstruis ba-raĵon en la rivereto por fari basenon, enkiu ili povus naĝi. Knaboj ludis per pilkoaŭ specialan ludon per kaŝtanoj. Foje ilirenkontis alian londonan lernejon, elTrig-strato, kaj interkonsentis „batalon“en proksima forlasita ŝtonminejo. Larakonto priskribas, ke la feminisma mov-ado penetris ankaŭ en la infanan kolek-tivon - la Gordonanoj venkis la batalondanke al siaj emancipiĝintaj knabinoj.Per la venko en la batalo la rakontofiniĝas. -mm-

______________________________________________________________90 ¶ Starto 3/2007 ¶ 90

Vítkovice kaj PorubaPreskaŭ tradicie renkontiĝis la 6-an dejunio 2007 kluboj el Vítkovice kajPoruba en arbareto de familio Neuvirtpor amuzi sin kaj babiladi. Ovaĵo,kolbasoj, bona vino, iom da muziko kajkantoj kun belega vetero igis ĉiujnbonhumoraj. Je venonta renkontiĝo niĉiuj ĝojas. Tiu okazos aliloke, ĉe s-roSuchánek.

Milan Neuvirt

Věra Ludíková en Naše rodinaLa ĉeĥlingva revuo Naše rodina (Nia

familio) 33/2007 publikigis interparolonkun poetino Věra Ludíková kaj frag-menton el ŝia libro Pošli to dál (Senduĝin pluen). En la biografia noto ni trovasmencion pri Esperantaj tradukoj de ŝiapoezio. Oni demandis ŝin, kiamaniereoni fariĝas poeto, kiuj aŭtoroj ŝin influis,kiun el siaj propraj libroj ŝi plej multeŝatas, kion ŝi konsilus al komencantajaŭtoroj, kio helpus al la Verkista Asociok.s. La respondojn vi trovos ankaŭ en ŝiaretejohttp://mujweb.cz/Kultura/bergrova/NR33-12.htm.

Pozitivní novinyNi jam menciis (p. 77) la artikolon de

M. Sígl pri la libro de Z. Bergrová„Kosmo sonoras per steloj“ en la retarevuo Pozitivní noviny (Pozitiva ĵurnalo)kun priskribo de Esperanto-movado. Enla rubriko Ohlasy (Eĥoj) oni publikigisreagon de Margit Turková (www.pozitivni-noviny.cz/cz/clanek-2007060013), en kiu ŝi priskribis la propagan-dadon de la ĉeĥa literaturo en Jokohamoper la menciita libro, aludis pri KAVA-PECH kaj Kurisu Kei. Samtempe ŝiricevis retan respondon, ke la redakciohavas intereson skribi ankaŭ pri aliajesperantistaj artistoj (Seemannová, Ka-ren, Rumler, Vidman, Urbanová), kiujnŝi menciis en akompana ret-mesaĝo. Laretejo Pozitivní noviny multe da spacodediĉas al ĉeĥa kulturo, ofte al personoj,kiuj ne estas tiom konataj, kiom ilimeritus.

Ĉeĥa Radio pri Verda StacioLa 5-an de aŭgusto 2007 elsendis la

Ĉeĥa Radio rememoron pri la iamaesperanta elsendado en Brno VerdaStacio. Redaktoro Josef Veselý subtitolo „Ĉeĥio - lando nekonata“ rakontis,kiel la stacio propagandis nian patrujonpere de la internacia lingvo kun helpo deFrantišek Kožík kaj Karel Höger.

Poste li klarigis la historion de la inter-nacia lingvo ekde Komenio. Intereseestas, ke li trovis en la arkivo unu gra-mofondiskon kun la himno Espero eninterpreto de etaj kantistoj de Bakula. Enla Praga arkivo restis Najado, sed tiun nikonas. Vidu: www.rozhlas.cz/olomouc/kultura/_zprava/366274

______________________________________________________________91 ¶ Starto 3/2007 ¶ 91

Nova faka reta gazetoEn la retejo http://gchmin.ic.cz/ oni

trovas novan fakan gezeton Geochemiea mineralogie, kiu havas instrukciojnankaŭ en Esperanto. Plie Esperantoapartenas al la ĉefaj lingvoj de la gazetokune kun la ĉeĥa, slovaka, angla, germa-na kaj hispana, kiujn scias la redakci-anoj. La lingvoj franca, rusa kaj polaestas allasataj ankaŭ, sed necesas prijuĝode eksteraj laboruloj. La retejon kunfon-dis juna esperantisto, geologo VáclavProcházka.

E-ĉemizoj reteSe vi interesiĝas pri ĉemizoj kun

Esperanto-motivoj, vizitu la retejonhttp://zope.saluton.dk/sea/peter, kiu pro-ponas sufiĉe riĉan sortimenton.

Unua premio al ĈeĥioJaroslav Krolupper gajnis unuan pre-

mion en la Internacia Literatura Konkur-so EKRA-2007, kiun organizas Domode Kulturo „D-ro Ivan Kirĉev“, Bul-gario. Liaj poemoj aperos en LiteraturaFoiro. La unuan premion li gajnis ankaŭpasintjare, sed kune kun kvar aliajpersonoj.

Kunlaboro de pensiulojLa 80-jara Ernst Malzer el la aŭstraMistelbach proponas kunlaboron depensiuloj el Aŭstrio, Ĉeĥio, Hungariokaj Slovakio. Interesatoj skribu al liareta adreso: ernst.malzer@inode.at.

Konkurso pri sakrojNorvega Esperanto-junularo aranĝis

retan konkurson pri sakroj por pruvi, kemalgraŭ la antaŭjuĝoj Esperanto kapa-blas esprimi ankaŭ fiaĵojn. Partoprenisgejunuloj el Brazilo, Britio, Francio,Germanio, Hispanio, Italio, Kroatio, Ne-derlando, Norvegio, Portugalio, Usono.Inter tre fortaj esprimoj publikeblas nurVi estas pli delikata ol felo de fekaĵo elHispanio. La ceterajn sakrorezultojn lablasfememaj interesatoj trovos ĉe: www.esperanto.no/nje/eo/konkurso.php.

La Esperanto-urboLa 11-an de julio 2006 la germana urbo

Herzberg am Harz estis oficiale pro-klamita la Esperanto-urbo, kion onipovas legi en la oficiala urba retejohttp://www.herzberg.de.

La urbo troviĝas ĉ. 70 km oriente dePaderborn, fama centro de esperantistoj.La retejo havas kompreneble sian Espe-ranto-version, en la urbo estas informojpor turistoj en Esperanto, okazas kursoj,unu el restoracioj preparis Esperanto-salaton, loka gimnazio kunlaboras kungimnazio en Budapeŝto esperantlingve,realiĝis pluraj esperantistaj renkontiĝoj.

______________________________________________________________92 ¶ Starto 3/2007 ¶ 92

Odvozování slovV minulém čísle jsme si povídali

o slovním charakteru kořenů. Nyní sipovíme, jak se z kořenů skládají dalšíslova. Složené slovo se skládá z hlav-ního prvku (ĉefelemento), který se na-chází na konci složeniny, a vedlejšíhoprvku (flankelemento), který je nazačátku a upřesňuje hlavní prvek.Např. skribmaŝino je psací stroj,kdežto maŝinskribo je strojové písmo.Psát na stroji se musí vyjádřit jakomaŝinskribi, nikoliv skribmaŝini, pro-tože hlavní je zde sloveso skribi(psát), kdežto upřesnění, že píšemestrojem, je až vedlejší. Podobně se lukřekne pafarko (střílecí oblouk), kdež-to střílet z luku je arkpafi (obloukemstřílet). Pokud je hlavním prvkem podstatnéjméno, může vedlejší prvek vyjad-řovat materiál (materialo) nebo vztah(rilato) nebo přívlastek (epiteto).Např. paperskatolo je papírová krabi-ce, krabice z papíru. Naproti tomupaperkorbo vyjadřuje koš na papír(odpadkový koš), koš je vyrobenz jiného materiálu (proutí nebo plast),ale k papíru má určitý vztah, sloužík jeho sbírání, ale nejen papíru, všechodpadků, papír je však nejčastější.Třetí případ, totiž přívlastek, se vy-skytuje hlavně u osob: kuracisto-esperantisto, tajloro-lernanto tedylékař esperantista, krejčovský učeň(lékař, který je zároveň esperantistou,krejčí, který je ještě učněm).

Tradiční esperantské mluvnice ozna-

čují tyto tři případy písmeny M(materialo), R (rilato) a E (epiteto).První dva případy jsou dány pouzespolečenskými zvyklostmi, nikolivnějakým mluvnickým pravidlem. Kra-bice se obvykle dělají z papíru, kdežtokoše se většinou dělají z jiného mate-riálu a ke sběru papíru pouze slouží.Ale teoreticky může existovat i papí-rový koš a dost prakticky se používajíkrabice na papír, totiž pod schránkamiv domě, kam nájemníci rovnou vyha-zují reklamy, kterými mají schránkypřecpány. V těchto případech je nutnoupřesnit (papera korbo, korbo elpapero, skatolo por kolekti paperon). Složeniny mají výhodu ve stručnosti,ale nevýhodu v možnosti dvou růz-ných výkladů. Např. lignoŝraŭbo mů-že být šroubem ze dřeva i kovovýmšroubem do dřeva (vrutem). Zde roz-hodla dohoda mezi techniky, že budoutento výraz používat pro druhý případ(vrut), kdežto pro první stačí dvou-slovný výraz ligna ŝraŭbo. Takéinfanĉareto (dětský kočárek) lze chá-pat dvěma způsoby: jako velký kočá-rek, v němž maminka veze miminko,nebo jako dětskou hračku, v němžholčička má panenku. V těchto přípa-dech lze upřesnit jako beboĉareto apupĉareto. Ještě je třeba si pamatovat, že pod-statné jméno jako hlavní prvek děláz vedlejšího prvku také podstatné jmé-no, i když jeho slovní kořen je jiný.Např. belreĝino není bela reĝino(krásná královna), nýbrž reĝino debelo (královna krásy) v dívčí soutěži.

______________________________________________________________93 ¶ Starto 3/2007 ¶ 93

KALENDARO 2007■ 12.-16.9.2007: Konferenco de IKEK (Inter-nacia Kolektivo de Esperantistoj-Komunistoj),Dobřichovice, inf.: dieter.rooke@tiscali.ch■ 21.-23.9.2007 Konferenco de ĈEA (Polička)Inf.: podhradska@volny.cz ■ 24-30.9.2007: Internacia Paroliga Semajno(InPaSem), kurso de Esperanto por komencin-toj kaj lingva seminario por jamaj parolantoj,Dobřichovice. Informoj: chrdle@kava-pech.cz■ 6.10.2007 Renkontiĝo en Svitavy12/14.10.2007 Jarkonferenco de Ĉeĥa sekciode IFEF en Liberec. Inf.: AnnaAbelovska@seznam.cz■ 15.-21.10.2007 Semajna lingva seminarioen pensiono Espero en Skokovy. Aliĝu ĉe Jin-dřiška Drahotová, Sadová 745, 293 01 MladáBoleslav, telefono 326 731 845, reta adreso: drahotovaesperanto@seznam.cz,www.mlboleslav.cz/esperantowww.sweb.cz/espero.skokovy 30-11/02-12-2007 La 19-a IFK (InternaciaKultura Festivalo) en Ústí nadLabem. Inf.: m.smycka@seznam.cz15-12-2007 ANKRO, AntaŭkristnaskaRenkontiĝo en Písek. Tradicia Zamenhofa kajKristnaska rita programo kun tombolo. Inf.:esperanto.pisek@seznam.cz

Kaj jam notu por la jaro 2008:2008-02-16/25: Flugkaravano al Barato(Hindio) kaj Nepalo lige al la 5-aAsia Kongreso de Esperanto. Inf.:chrdle@kava-pech.cz2008-04-04/06: Sabla Printempo en Písek,turisma, kultura kaj faka programo (daŭrigo dela seminario "Esperanto en la reto". Inf.:esperanto.pisek@seznam.cz2008-06-29/07-12, -07-13/26, -07-27/08-09.Somera Esperanto-Tendaro en Lančov, laEsperanto-aranĝo kun la plej longa tradicio enĈeĥio, jam kvinan fojon en la sama loko!Ĉiutaga antaŭtagmeza laŭelekta instruado delingvo (ĉiam ankaŭ Esperanto elekteblas). Inf.:podhradska@volny.cz

2008-07-18/27: Aŭtobusa karavano al la 93-aUniversala kongreso de Esperanto enRoterdamo. Inf.: mirka.tomeckova@seznam.czSomero: EKOTUR 08, Tradicia ekoturismarenkontiĝo por biciklantoj kaj piedturistoj.Unusemajna, proksime de Prago, probable enla dua duono de aŭgusto en Karlštejn, dato kajloko precizigota. Inf.: chrdle@kava-pech.cz2008-11-07/09: KAEST 2008 (KonferencoAplikoj de Esperanto en Scienco kaj Tekniko)en Dobřichovice. Inf.: chrdle@kava-pech.cz

La sankta monto Fuĵi el flugmaŝino

fotis Frank Nitzsche

Ni kondolencas- la 25-an de majo 2007 forpasis VáclavŠavel el Praha en aĝo de preskaŭ 98jarojn, nia plej maljuna membro- fine de junio mortis Marie Kuřeová elLiberec en la aĝo de 66 jaroj- la 12-an de aŭgusto forpasis MarvinStanley (54-jara), kontisto de UEA. - la 25-an de aŭgusto forpasis en SaoPaulo elstara brazila esperantistinoElvira Fontes, aŭtorino de du furorajlernolibroj.- la 26-an de aŭgusto mortis argentinaesperantisto d-ro Enriko Balech (95-jara), sciencisto pri oceanografio kajhidrobiologio.

______________________________________________________________94 ¶ Starto 3/2007 ¶ 94

Jak platit svazu V kterékoliv pobočce Poštovní spořitelny a vevětšině poboček České pošty si vyžádáte tisko-pis VKLAD, který vyplníte ve všech kolon-kách: částka Kč - sumu, kterou platíte, č.účtu: 195 230 825/0300, variabilní symbol:má celkem 10 míst - prvních pět je pro vašečíslo svazové legitimace (bez písmene kategoriea doplněné vpředu nulami, např. 00325). Číslolegitimace je uvedeno na štítku při expediciStarta. Dalších pět míst pro variabilní symbolpodle účelu platby (viz seznam). Pokud platíteza klub (EK nebo sekci), uveďte své číslolegitimace a pošlete V. Hiršovi seznam, za kohoplatíte. Konstantní symbol je 0379 a názevúčtu je: Český esperantský svaz. Stejná číslauveďte na ústřižek, který slouží jako doklad oplatbě. Platba je bez poplatku.

Seznam čísel (variabilní symboly): 06940 členství ČES06941 členství UEA06942 předplatné Starta bez členství06943 dary ČES a mimořádné čl. příspěvky50200 sekce železničářů IFEF50400 komise pedagogická ILEI50401 písemný kurs začátečníci50402 písemný kurs pokročilí50404 Paroliga kurso50405 svazové zkoušky50800 sekce nevidomých LIBE50900 sekce zdravotníků UMEA51000 sekce křesť. esp. KELI, vlastní b. ú. 211 768 239/0300 51100 sekce katol. esp. IKUE, vlastní b. ú. 86-7290070227/010051200 sekce informatiky70100 komise pro tisk a inf.80200 ediční fond80300 propagace v tisku80400 fond Tilio

Upozornění pro sekce, kluby a kroužky ČES

Občanská sdružení jsou podle vyhl. 634/2004Sb. osvobozena od placení poplatků za ověřenílistiny - t.j. položka 4 - a za ověření podpisu -t.j. položka 5.

Zájemci o časopisyPředplatné časopisů zajišťuje PavelPolnický, Na Vinici 110/10, 290 01Poděbrady, tel. 325 615 651,cea.polnicky@quick.cz. Předplatnéuhraďte na účet u České spořitelnyv Poděbradech, č. ú. 0017 011 013/0800, konst. symbol 0379 a varia-bilní symbol uvedený u jednot-livých titulů. Pokud platíte jednoupoložkou za více časopisů, pošleteP. Polnickému rozpis platby.Monato: 890,- Kč, v.s. 07001, 12 číselročně, 36 stran formátu A4La Gazeto: 650,- Kč, v.s. 07002, 6 číselročně, 32 stran formátu A5La Ondo de Esperanto: 540,- Kč, v.s.07003, 11 čísel ročně, 24 stran formátuA4Juna Amiko: 300,- Kč, v.s. 07004, 4čísla ročně, 32 stran formátu A5*Literatura Foiro: 1000,- Kč, v.s.07005, 6 čísel ročně, 56 stran formátu A5*Heroldo de Esperanto: 1080,- Kč, v.s.07006, 17 čísel ročně, 4 strany formátuA 3 *Femina: 660,- Kč, v.s. 07007, 4 číslaročně, 28 stran formátu A 4Litova Stelo: 300,- Kč, v.s. 07008, 6čísel ročně, 36 stran formátu A5Pola esperantisto: 360,- Kč, v.s. 07009,6 čísel ročně, 36 stran formátu A5

*předplatitelé označených časopisů z ČR získajíslevu 50%, pokud si zažádají o esperantskéobčanství - Esp. civito (t.zn. že za uvedenoučástku mají časopis předplacen na dva roky)

______________________________________________________________95 ¶ Starto 3/2007 ¶ 95

Esperanto en Okříšky - d-ino Bártlovákun siaj kursanoj en la lernejo kaj ra-kontado en la loka biblioteko, kie 250gelernantoj aŭdis unuafoje pri la inter-nacia lingvo

______________________________________________________________96 ¶ Starto 3/2007 ¶ 96

Periodikum Českého esperantskéhosvazu - 38. ročník

Redaktor: Miroslav Malovec,Bosonožská 15/10, 625 00 Brno,

malovec@volny.cz;http://members.chello.cz/malovec/

Předplatné v Česku (bez členství vesvazu): 200 Kč

Členská evidence a změny adres: p/a Vratislav Hirš, Ruprechtov

117, 683 04 Drnovice, 517 385 367,hirs@gm.vyskov.cz

Uzávěrka příštího čísla: 15.11.2007Organo de Ĉeĥa Esperanto-Asocio -

- 38-a jarkolektoAbonebla ĉe UEA, ĉe niaj perantoj

aŭ rekte ĉe nia AsocioAbonprezo: 10 eŭroj

(se aerpoŝte: + 3 eŭroj)Redaktoro: Miroslav Malovec, Bosonožská 15/10, 625 00 Brno,

Ĉeĥio, e-mail: malovec@volny.cz; http://members.chello.cz/malovec/

Presis: DTP centrum, SvitavyRedakto-fermo de la sekva numero:

15.11.2007ISSN 1212-009XRedakto-fermoj: 1.2.; 7.5.; 15.8.; 15.11.