TAIEX radionica za efikasnu sprovođenje WEEE direktive

(2002/96/EZ),

Beograd, 14. Juni 2011

ORGANIZACIJA POSLOVANJA

U IZGRADNJI MREŽE

SAKUPLJANJA

mag. Emil Šehić

SADRŢAJ PREZENTACIJE:

1) Ciljevi i vizija upravljanja otpadnom EE opremom

2) Proces sakupljanja i obrade OEEO

3) Dokumenti i formulari evidence sakupljanja

4) Svest za zaštitu ţivotne sredine

5) Standardi postupanja sa OEEO

6) Zaključci-

tone

€ / tonuVelik utjecaj na

cjenu proizvoda

Visoki ekološki

standardi(Standardi u usvajanju

kod Cenelec)

Ciljevi

2005 2010 2016 2020

Usvajanje direktive

2002/96/EZ

Postignuti

ciljevi 4 kg/st

Obnova direktive

Novi ciljevi – 1. nivo

Obnova direktive

Novi ciljevi – 2. nivo

Vizija

• Ispunjavanje zakonskih obaveza svih obveznika i u budućnosti.

• Dostiči visok stepen svesnosti ljudi o zaštiti ţivotne sredine.

• Uključiti što veći broj stanovnika i preduzeća u mreţu sakupljanja OEEO.

• Dostići odrţiv i efikasan nivo sakupljanja i recikliranja OEEO.

• Usavršiti kvalitet preuzete OEEO

• Obrada u drţavi

Sabirne grupeSakupljanje otpadne EE opreme, sijalica i baterija iz domaćinstava u 6 grupa:

1. HZA – aparati za hlađenje i

zamrzavanje

2. VGA – Veliki kućni aparati

3. TV i mon. – Televizori i monitori

4. MGA – Mali kućni aparati

5. SIJ – Sijalice na gas

6. PBA – Prenosne baterije i akumulatori

1. Centar za odvojeno sakupljanje

Sakupljanje kod komunačih preduzeća

2. Sakupljanje od kuće do kuće

3. Sakupljanje kabastog otpada

4. Akcije sakupljanje subotom (pred škole, trgovine, crkve,….)

5. Periodično sakupljanje uz opasni otpad

(specialni kontejneri)

1. Vlastite lokacije ili u najmu kod sakupljaća

Sakupljanje proizvođaća, operatera sistema

2. Sakupljanje u trgovini

3. Akcije sakupljanje na lokalnom nivoju (obštine)

4. Periodično sakupljanje u školama

5. Direktno sakupljanje od pravnih lica

Odsluženu štedljivu

sijalicu, bateriju ili

manju otpadnu EE

opremu konačni

korisnici mogu da

odlože u specijalne

kontejnere na

prodajnim i drugim

mestima.

Kontejneri za otpadne sijalice

Sijalice sadrţe ţivo srebro, zato je odlaganje u mešovit komunalni otpad opasno po zdravlje ljudi.

konzola za igruŠtampane ploče sadrţe plemenite metale

zlato, srebro, platinu i paladijum. Zadnja

dva se koriste za katalizatore, u mobilnim

telefonima i za nakit.

mobilni telefon

Mobilni telefoni sadrţe retke i strateški vaţne

metale. Recikliranje istih je vaţno zbog

smanjivanja zavisnosti od pridobijanja ovih

retkih metala. Takav primer je iridijum, koji

nalazimo u Kini, a koristi se u proizvodnjih

medicinske opreme i mobilnih telefona.

kosilicaJaka plastika se ponovo koristi za izradu svetla,

proizvoda od plastike, kao što su muzički instrumenti,

kofera, odvodne cevi i automobilskih odbojnika

brizganih proizvoda.

Iz delova motora moţemo dobiti bakrene cevi, kovani

novac nekih valuta, nakit, ţicu, namote motora za nove

elektronske sprave (friţidere, usisivače, oruđa,

igračke…); mešavina bakra i cinka daje nam mesing, a

mešavina bakra i lima bronzu.

Količina čelika je dovoljna za izradu 13

konzervi.

pegla

Aparat, koji juče nije radio, neće

raditi ni sutra. Donesite ga!

VGA HZATV i

monitori MGA SIJALICE OPBA

Kondenzatori, određeni

plastični delovi

Odstranjivanjem

sprečavamo odlaganje još

upotrebljivih komponenata

i obezbeđujemo njihovu

ponovnu upotrebu.

Lim, plastika, kablovi,

staklo

Kablovi i staklo, uz

pravilno odstranjivanje i

postupke prerade, mogu

ponovo da se upotrebe za

sekundarne sirovine.

Kondenzatori, gasovi za

hlađenje, izolacija

Izdvajaju se gasovi koji

oštećuju ozonski sloj i

daju efekat staklene

bašte, dok ulja mogu

kroz tlo da proniknu u

podzemne vode.

Lim, bakar, aluminijum,

plastika, kablovi

Plastika se koristi npr. u

proizvodnji novih

plastičnih proizvoda.

Olovno staklo, barijevo

staklo, teški metali, ţivo

srebro, olovo

Nestručna razgradnja

katodnih cevi moţe

uzrokovati ispuštanje

opasnih materija u

ţivotnu sredinu što

moţe dovesti do

negativnih posledica.

Drvo, kablovi, štampane

ploče, metalne i

nemetalne komponente

Stakla se ponovo koriste

u proizvodnji novih

katodnih cevi na trţištu

Indije, Malezije…

Toneri, baterije,

plastika, koja sadrţi

bromirane usporivače

gorenja

Sve navedene

komponente sadrţe

materije, koje prilikom

nepravilnog postupanja

štete zdravlju ljudi.

Bromirani usporivači

gorenja na primer ruše

hormonsku ravnoteţu.

Drvo, kablovi,

štampane ploče,

metalne i nemetalne

komponente

Plastika (ABS, PS, PP)

koristi se u proizvodnji

novih proizvoda

Ţivo srebro

Kada se ţivo

srebro razbije

prelazi u vazduh i

posledično u ţiva

bića. Ukoliko se

udiše ili uţiva

škodi zdravlju.

Staklo

Ponovna upotreba

za proizvodnju

štedljivih sijalica.

Olovo, ţivo srebro

Vaţno je da se baterije

ne odlaţu u mešoviti

otpad, jer takvim

postupanjem

onemogućavamo

njihovo izdvajanje i

dalju obradu i preradu.

Kadmijum, nikl

Ponovna upotreba kod

proizvodnje baterija.

Sasta

vni

delo

vi, k

oji

se

odstr

anju

ju

Razlo

zi za

obra

du

OE

EO

Pridobije

ne

sekundarn

e

sirovin

e iz

OE

EO

Mogućnosti

upotr

ebe

sekundarn

ih

sirovin

a

Rezultati sakupljanja OEEO

• Sakupili najviše otpadne EE opreme u Sloveniji.

• Više od 19.000 tona otpadne EE opreme sakupljene za 4 godine.

Izvođači javne službeProizvođači, pravna lica

Pojedinci u sabirnim

centrima kolektivnog

sistemaDistributeri

Udeo prikupljenih količina od sakupljaća (SLO, podatki od 2007 do 2010)

25.9%

31.3%29.2%

28.7%

36.7%34.7%

32.8%

25.8%

21.9%

18.3%

20.8%

24.5%

13.9%14.2%

15.9%

19.2%

1.7% 1.6% 1.4% 1.9%

0.0%

5.0%

10.0%

15.0%

20.0%

25.0%

30.0%

35.0%

40.0%

2007 2008 2009 2010

Prikaz udela prerađivačke grupe sabrane OEEO po pojedinačnimgodinama sheme ZEOS

VGA

HZA

TV

MGA

SIJALKE

Veliki kućni

aparati

Aparat za

hlađenje i

zamrzavanje

TV i monitori

Mali kućni

aparati

Sijalice

Sabrana OEEO za 2007, 2008, 2009, 2010. godinu Veliki kućni

aparati

Aparat za hlađenje i

zamrzavanje

TV i monitori

Mali kućni

aparati

Sijalice

Indeks rasti za period 2009/2010

Rezultati sakupljanja OEEO 2009/10 po regionima

kilograma po stanovniku

Prekogranično premeštanje OEEO

SijaliceTV i monitoriAparat za hlađenje i zamrzavanje

PRAVILNO SAKUPLJANJE NEPRAVILNO SAKUPLJANJE

Sabirni centri za odvojeno sakupljanje

otpadaka u javnim službama

Razgradnja TV / monitora

Pravilno postupanje sa TV / monitorima:

Pravilno postupanje sa otpadnim aparatima za hlađenje i zamrzavanje

• pravilno sakupljanje, skladištenje, razvrstavanje

• prvi stepen obrade HZA

(odstranjivanje gasova i ulja, koji štete životnoj

sredini…)

• drugi stepen obrade HZA

(prekogranično premeštanje u pogon za reciklažu HZA)

• postavljanje otpadnih HZA na pravilno mesto

• utovar i prevoz u inostranstvo

PROBLEMATIKA

- Sakupljanje

komada

- Manipulacija

- “razgradnja”

- loša kontrola

- svesnost

Imalac otpada

(komunale, trgovci, kompanije, fi

zično lice)Sakupljač otpada

Prevoznik otpada

Podatki o otpadu

(klasifikacija, vrsta, količina, m

asa, stanje)

Lokacija otpada

Lokacija objekta za upravljanje

otpadom

Primopredaja

(datum, lokacija, podpisi

odgovornih lica)

FORMULAR OTPADA - EVIDENCA

SVESNOST

Tokom cele godine izvodimo različite

kampanje svesnosti u saradnji sa

trgovicima, javnim sluţbama i

školama.

Sa njima ţelimo da podstaknemo

pravilno postupanje, odlaganje i

sakupljanje otpadne EE

opreme, sijalica i baterija.

Godišnji izveštaji

Internet

UVOĐENJE STANDARDA SAKUPLJANJA I OBRADE OEEO

• Dostizanje propisanih sakupljenih količina na području cele EU

• Poboljšanje kvaliteta sakupljene OEEO

• Ujednačeni sistemi postupanja sa OEEO na područu cele EU

• Dostizanje boljih rezultata u preradi i recikliranju

• Sprečavanje izvoza neobrađene OEEO izvan EU

• U postojećem zakonodavstvu nema tehničkih specifikacija za postupanje sa OEEO

(po mogućnosti uključivanje standarda u zakonodavstvo)

• Uvažavanje standarda sa strane svih izvođača,koji su vezani na postupanje sa

OEEO (izvođenje će proveravati nazavisno ovlašćeno lice)

Udruženje shema u EU – WEEE Forum

Implementacija standarda

• 2009 do 2011 – predlozi, razmatranje, radne grupe WEEE Forum

• April 2011 – usvajanje standarda na WEEE forumu (sakupljanje, logistika, obrada)

• 2011 - 2012

- Priprema svih potrebnih dokumenata za uspostavljanje sistema

- Obrazovanje procenjivača

- Uspostavljanje sistema izveštavanja preko RepTool-a

- Unos standarda u ugovore svih ugovornih partnera

- Potvrda standarda od strane CENELEC-a, organizacija, koja potvrđuje

EU standarde (npr. ISO 14000)

• Obezbeđivanje sprečavanja dostupa neovlašćenim licima

• Zaštita od krađe

• Odvajanje sakupljene OEEO na pojedinačne grupe

• Sprečavanje oštećenja na sakupljenoj OEEO

• Obezbediti odgovarajuću infrastrukturu

- primerena površina za skladištenje

- pokrivenost skladišč

• Ograničiti vreme skladištenja

- maksimum skladištenja 6 meseci

STANDARDI ZA SAKUPLJANJE

• Logistiku u postupanju sa OEEO prilagoditi različitim grupama OEEO

– Posebna paţnja kod:

HZA…sprečiti oštećenje sistema hlađenja…

tv/monitora…sprečiti razbijanje ekrana

sijalica…sprečiti razbijanje svih vrsta sijalica.

Kod utovarivanja i istovarivanja koristiti odgovarajuću opremu.

Drobljenje, stiskanje, rastavljanje, odstranjivanje komponenti pre obrade

nije dozvoljeno.

STANDARDI ZA LOGISTIKU

• Odstranjivanje propisanih sastavnih delova

• Dostizanje reciklaţnih kvota kod svih obrađivača

• Monitoring i uzimanje uzorka

- izvodi ga ovlašćeno lice

- obavezno izvođenje

monitoringa i uzimanja uzorka

• Vođenje evidencija materijalnog

toka za sve količine “inputa” do

konačnih frakcija “outputa” i

prerađivača

STANDARDI ZA OBRADU

34

1. Model upravljanja otpadom mora biti orientiran na duţi rok – ciljevi Promene Direktive WEEE

2. Mreţa sakupljanja bitna je na celoj teritoriji drţave na svim razinama.

3. Implementacija efikasne administracije i formulara za pračenje količine i tokova otpada

4. Obrada po mogučnosti u drţavi, kako bi se uštedili materialni resursi i nova radna mesta. Uz to

obavezno efikasna kontrola sprovođenja zahteva i ciljeva

5. Podizanje svesti za zaštitu ţivotne sredine sistematsko uz podršku drţavnih institucija

6. Implementacija standara upravljanja otpadne EE opreme donosi transparentnost ispunjavanja

ciljeva, investicije u savremene tehnologije i dugoročnu efikasnost troškova

Zaključci

mag. Emil Šehić

Tel: 00386 1 366 85 42

E-mail: emil.sehic@zeos.si

Web: www.zeos.si

HVALA na pozornosti