opieka nad kobietą w poszczególnych okresach jej życia
DESCRIPTION
Opieka nad kobietą w poszczególnych okresach jej życia. Katedra i Klinika Zdrowia Matki i Dziecka Kierownik: prof. dr hab. n. med. T. Opala. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Opieka nad kobietą w poszczególnych okresach jej
życia
Katedra i Klinika Zdrowia Matki i DzieckaKatedra i Klinika Zdrowia Matki i Dziecka
Kierownik: prof. dr hab. n. med. T. OpalaKierownik: prof. dr hab. n. med. T. Opala
W życiu kobiety wyróżnia się określone W życiu kobiety wyróżnia się określone przedziały czasowe wykazujące się przedziały czasowe wykazujące się charakterystycznymi objawami, które charakterystycznymi objawami, które można przypisać poszczególnym okresom można przypisać poszczególnym okresom rozwoju.rozwoju.
Wszystkie okresy życia kobiety to fazy Wszystkie okresy życia kobiety to fazy różniące się przede wszystkim zmianami różniące się przede wszystkim zmianami endokrynnymiendokrynnymi
Wymienia się następujące fazy życia po urodzeniu:Wymienia się następujące fazy życia po urodzeniu: Okres noworodkowyOkres noworodkowy Dzieciństwo - okres spokoju narządu rodnego Dzieciństwo - okres spokoju narządu rodnego
inaczej zwany okresem ciszy hormonalnejinaczej zwany okresem ciszy hormonalnej Okres dojrzewania płciowegoOkres dojrzewania płciowego Okres rozrodczyOkres rozrodczy PrzekwitaniePrzekwitanie StarośćStarość
Okres noworodkowy
Trwa od momentu urodzenia do Trwa od momentu urodzenia do ukończenia 4 tygodnia życiaukończenia 4 tygodnia życia
Okres noworodkowy
Podczas okresu noworodkowego można Podczas okresu noworodkowego można zaobserwować:zaobserwować:
Powiększenie gruczołów sutkowych i wydzielanie Powiększenie gruczołów sutkowych i wydzielanie siary – wpływ hormonów łożyskasiary – wpływ hormonów łożyska
U noworodków żeńskich zewnętrzne narządy U noworodków żeńskich zewnętrzne narządy płciowe są rozpulchnione, obrzękłe wargi płciowe są rozpulchnione, obrzękłe wargi sromowe większe nie pokrywają mniejszych ani sromowe większe nie pokrywają mniejszych ani łechtaczkiłechtaczki
Okres noworodkowy
Błona dziewicza jest wilgotna, barwy Błona dziewicza jest wilgotna, barwy czerwonoróżowejczerwonoróżowej
W pochwie obecność pałeczek DW pochwie obecność pałeczek Dööderleina derleina sprowadzających odczyn pH do wartości = sprowadzających odczyn pH do wartości = 5,05,0
Dobrze rozwinięta błona śluzowa szyjki Dobrze rozwinięta błona śluzowa szyjki macicy wydziela białawy śluz macicy wydziela białawy śluz
Okres noworodkowy
Macica – pozycja wyprostowana między Macica – pozycja wyprostowana między spojeniem łonowym a wzgórkiemspojeniem łonowym a wzgórkiem
Szyjka uformowana na kształt kolby, Szyjka uformowana na kształt kolby, zajmuje 2/3 całkowitej wielkości macicy. zajmuje 2/3 całkowitej wielkości macicy. Kanał szyjki zwykle otwartyKanał szyjki zwykle otwarty
Okres noworodkowy
Po urodzeniu jajniki ważą około 0,3g, leżą Po urodzeniu jajniki ważą około 0,3g, leżą wysoko nad wchodem miednicy mniejszej, wysoko nad wchodem miednicy mniejszej, zawierają pęcherzyki pierwotne na zawierają pęcherzyki pierwotne na powierzchni i w części rdzeniowej gonadypowierzchni i w części rdzeniowej gonady
Okres noworodkowy
Jajowody w okresie noworodkowym są:Jajowody w okresie noworodkowym są: Długie Długie KręteKręte Z wąskim światłemZ wąskim światłem
Okres dziecięcy - okres ciszy hormonalnej
Okres dziecięcy trwa przeciętnie do Okres dziecięcy trwa przeciętnie do około 9 roku życia około 9 roku życia
Okres ciszy hormonalnej
Czas trwania około 9latCzas trwania około 9lat Zmiany hormonalne w okresie Zmiany hormonalne w okresie
niemowlęcym i dziecięcym (niskie stężenia niemowlęcym i dziecięcym (niskie stężenia gonadotropin i steroidów płciowych) gonadotropin i steroidów płciowych) manifestują się zmianami inwolucyjnymi w manifestują się zmianami inwolucyjnymi w narządach płciowychnarządach płciowych
Okres ciszy hormonalnej
Wargi sromowe stają się cieńszeWargi sromowe stają się cieńsze Zmniejsza się ilość podściółki tłuszczowej Zmniejsza się ilość podściółki tłuszczowej
sromusromu Wargi sromowe mniejsze obejmują tylko Wargi sromowe mniejsze obejmują tylko
dolną część przedsionka pochwydolną część przedsionka pochwy
Okres ciszy hormonalnej
Błona dziewicza jest cienka, bladoróżowa, Błona dziewicza jest cienka, bladoróżowa, zanikają strzępki, a wejście do pochwy jest zanikają strzępki, a wejście do pochwy jest okrągłe lub półksiężycowateokrągłe lub półksiężycowate
Pochwa – wąska, ściany gładkie, nabłonek cienki, Pochwa – wąska, ściany gładkie, nabłonek cienki, ubogi w glikogenubogi w glikogen
Nie stwierdza się wydzieliny w przedsionku Nie stwierdza się wydzieliny w przedsionku pochwy, środowisko zasadowe – pH 7-8pochwy, środowisko zasadowe – pH 7-8
Macica dziecięca (uterus infantilis) ulega Macica dziecięca (uterus infantilis) ulega inwolucji inwolucji
Okres ciszy hormonalnej
Jajniki zstępują do miednicy mniejszej Jajniki zstępują do miednicy mniejszej zajmując prawidłowe położeniezajmując prawidłowe położenie
Część korowa gonady znacznie przewyższa Część korowa gonady znacznie przewyższa swoją objętością część rdzennąswoją objętością część rdzenną
Do 10 roku życia zwiększa się masa jajnika Do 10 roku życia zwiększa się masa jajnika od 0,4 do 2,0g. Długość waha się w od 0,4 do 2,0g. Długość waha się w granicach 10-16 mmgranicach 10-16 mm
Okres ciszy hormonalnej
Jajowody pozostają długie o wąskim Jajowody pozostają długie o wąskim świetle ze słabo rozwiniętą błoną świetle ze słabo rozwiniętą błoną mięśniowąmięśniową
Gruczoły piersiowe niewyczuwalneGruczoły piersiowe niewyczuwalne
Okres dojrzewania płciowego
Okres życia charakteryzujący się Okres życia charakteryzujący się intensywnymi zmianami somatycznymi i intensywnymi zmianami somatycznymi i psychicznymipsychicznymi
Okres dojrzewania płciowego
Podział okresu dojrzewania wg. PeteraPodział okresu dojrzewania wg. Petera
1.1. Faza przedpokwitaniowa (10-11 rok życia)Faza przedpokwitaniowa (10-11 rok życia)
2.2. Faza pokwitaniowa (12-14 rok życia)Faza pokwitaniowa (12-14 rok życia)
3.3. Faza młodzieńcza (15-17 rok życia)Faza młodzieńcza (15-17 rok życia)
Faza przedpokwitaniowa
Szybkie zwiększenie masy ciałaSzybkie zwiększenie masy ciała Gruczoły sutkowe zwykle są jeszcze Gruczoły sutkowe zwykle są jeszcze
nierozwinięte lub przybierają postać pączkanierozwinięte lub przybierają postać pączka Okolica łonowa owłosionaOkolica łonowa owłosiona Macica typu dziecięcegoMacica typu dziecięcego
Faza pokwitaniowa – przejściowa
Rozwój bioderRozwój bioder Wzrost szerokości miednicyWzrost szerokości miednicy Wzrost szerokości klatki piersiowejWzrost szerokości klatki piersiowej Rozwój tkanki tłuszczowejRozwój tkanki tłuszczowej Gruczoły sutkowe wyrażnie powiększają Gruczoły sutkowe wyrażnie powiększają
się tworząc wystające pagórki z uniesioną się tworząc wystające pagórki z uniesioną otoczkąotoczką
Faza pokwitaniowa – przejściowa
Początek rozwoju owłosienia wokół części Początek rozwoju owłosienia wokół części płciowych i pod pachamipłciowych i pod pachami
Pojawienie się krwawień miesięcznychPojawienie się krwawień miesięcznych
Skok pokwitaniowy
Populacja polskich dziewcząt 11-12 rok Populacja polskich dziewcząt 11-12 rok życiażycia
Wyprzedza zwykle na rok lub dwa pierwsze Wyprzedza zwykle na rok lub dwa pierwsze krwawienie miesięcznekrwawienie miesięczne
Skok pokwitaniowy
Wzrost kości długich:Wzrost kości długich: Zwiększa się ilość punktów kostnieniaZwiększa się ilość punktów kostnienia Zmiana wielkości i kształtu kościZmiana wielkości i kształtu kości Zmiana budowy chrząstki przynasadowejZmiana budowy chrząstki przynasadowej Zmiana stopnia zespolenia trzonu kości z Zmiana stopnia zespolenia trzonu kości z
nasadami nasadami
Skok pokwitaniowy
Wzrost masy ciała – odkładanie się Wzrost masy ciała – odkładanie się podściółki tłuszczowej na brzuchu, udach i podściółki tłuszczowej na brzuchu, udach i pośladkach – „zryw tłuszczowy” wg pośladkach – „zryw tłuszczowy” wg TanneraTannera
Skok pokwitaniowy
Rozwój gruczołów sutkowych (telarche) od Rozwój gruczołów sutkowych (telarche) od lekkiego wzniesienia przez stadium pęczka lekkiego wzniesienia przez stadium pęczka i wtórny wzgórek do stadium dojrzałego i wtórny wzgórek do stadium dojrzałego sutkasutka
Skok pokwitaniowy
Pojawienie się owłosienia łonowego Pojawienie się owłosienia łonowego (pubarche) – wg Tannera w stopniu (pubarche) – wg Tannera w stopniu rozwoju uwzględnia się liczbę włosów, ich rozwoju uwzględnia się liczbę włosów, ich skręt, sprężystość i pigmentację.skręt, sprężystość i pigmentację.
Okres pokwitania
Rozpulchnienie sromuRozpulchnienie sromu Pigmentacja sromuPigmentacja sromu Wzrost podściółki tłuszczowejWzrost podściółki tłuszczowej Rozpulchnienie i pofałdowanie błony Rozpulchnienie i pofałdowanie błony
dziewiczejdziewiczej Wydłużenie ścian pochwyWydłużenie ścian pochwy
Okres pokwitania
Pofałdowanie ścian pochwy i jej Pofałdowanie ścian pochwy i jej uelastycznienieuelastycznienie
Zwiększenie się liczby warstw nabłonka Zwiększenie się liczby warstw nabłonka pochwy, oraz zwiększenie się zawartości pochwy, oraz zwiększenie się zawartości glikogenuglikogenu
Wydzielina w pochwie – wzrost ilości Wydzielina w pochwie – wzrost ilości pałeczek kwasotwórczychpałeczek kwasotwórczych
pH pochwy 4-5 pH pochwy 4-5
Okres pokwitania
Jajnik:Jajnik: Masa stale rosnącego jajnika począwszy od Masa stale rosnącego jajnika począwszy od
urodzenia osiąga wielkość 4,0gurodzenia osiąga wielkość 4,0g Liczba pęcherzyków pierwotnych ulega Liczba pęcherzyków pierwotnych ulega
zmniejszeniu wraz z wiekiem dziewczynkizmniejszeniu wraz z wiekiem dziewczynki Pęcherzyki w jajniku osiągają dalsze stadia Pęcherzyki w jajniku osiągają dalsze stadia
rozwoju do stadium pęcherzyka jajnikowegorozwoju do stadium pęcherzyka jajnikowego
Okres pokwitania
Wzrost trzonu macicy i równowaga Wzrost trzonu macicy i równowaga wielkości z szyjką macicywielkości z szyjką macicy
Kształt macicy klepsydrowaty. Długość Kształt macicy klepsydrowaty. Długość macicy pokwitaniowej 4 cm, a kanału macicy pokwitaniowej 4 cm, a kanału szyjki 3cm. Błona śluzowa macicy grubieje szyjki 3cm. Błona śluzowa macicy grubieje do 2mmdo 2mm
Typowe przedziały czasowe somatycznego rozwoju pokwitaniowego
TelarcheTelarche PubarchePubarche Przyspieszenie wzrostuPrzyspieszenie wzrostu MenarcheMenarche
Rozwój gruczołów piersiowych
Tkanka gruczołów piersiowych rozwija się Tkanka gruczołów piersiowych rozwija się od od telarchetelarche – – nabrzmienie piersinabrzmienie piersi - 9 –10 - 9 –10 rok życiarok życia
Okres pokwitania
PubarchePubarche – pojawienie się owłosienia – pojawienie się owłosienia łonowego około 11 roku życia – obraz łonowego około 11 roku życia – obraz dodatkowego tworzenia się hormonów o dodatkowego tworzenia się hormonów o działaniu androgennymdziałaniu androgennym
Okres pokwitania
MenarcheMenarche – pierwsze krwawienie – pierwsze krwawienie miesięczne. Czas wystąpienia menarche miesięczne. Czas wystąpienia menarche waha się między 9-16 rokiem życia. waha się między 9-16 rokiem życia. Populacja polskich dziewcząt 12-13 rok Populacja polskich dziewcząt 12-13 rok życiażycia
Faza młodzieńcza
Sylwetka ciała przybiera typowy kobiecy Sylwetka ciała przybiera typowy kobiecy charaktercharakter
Rysy twarzy subtelniejąRysy twarzy subtelnieją Pełny rozwój gruczołów sutkowychPełny rozwój gruczołów sutkowych Pełny rozwój owłosienia części płciowychPełny rozwój owłosienia części płciowych Krwawienia miesiączkowe mogą być Krwawienia miesiączkowe mogą być
jeszcze nieregularnejeszcze nieregularne
Okres pokwitania
Przygotowanie dziewczynki, jeszcze przedPrzygotowanie dziewczynki, jeszcze przed menarche, menarche, dodookresu pokwitania, wokresu pokwitania, w tym tym dostarczenie jej wiedzy na tematdostarczenie jej wiedzy na tematfizjologii cyklufizjologii cyklu miesiączkowego i sposobów pokonywaniamiesiączkowego i sposobów pokonywaniapojawiających się trudności, należy przedepojawiających się trudności, należy przede wszystkim dowszystkim domatki. Pewną rolę przypisuje sięmatki. Pewną rolę przypisuje się także najbliższej rodzinietakże najbliższej rodzinie(np. starszej siostrze),(np. starszej siostrze), nauczycielom i personelowinauczycielom i personelowimedycznemu (np.medycznemu (np. pielęgniarce szkolnej czypielęgniarce szkolnej czyśrodowiskowej). Młodeśrodowiskowej). Młode dziewczęta potrzebują wyjaśnieniadziewczęta potrzebują wyjaśnieniawszystkiego, cowszystkiego, co je dręczy i niepokoi, a pomocy w tej kwestiije dręczy i niepokoi, a pomocy w tej kwestiioczekują od osoby, której mogą ufać i powierzaćoczekują od osoby, której mogą ufać i powierzać taktakosobiste problemy.osobiste problemy.
Opiekę zdrowotną nad dorastającymi dziewczętamiOpiekę zdrowotną nad dorastającymi dziewczętamisprawują przede wszystkim lekarze rodzinni i pielęgniarkisprawują przede wszystkim lekarze rodzinni i pielęgniarkirodzinne. Wizyta u ginekologa w tym wieku spowodowanarodzinne. Wizyta u ginekologa w tym wieku spowodowanajest najczęściej bardzo konkretnymi dolegliwościami, a tojest najczęściej bardzo konkretnymi dolegliwościami, a tosprawia, że towarzyszy jej wiele obaw i niepokojów.sprawia, że towarzyszy jej wiele obaw i niepokojów.Konieczne jest więc dobre przygotowanie i uspokojenieKonieczne jest więc dobre przygotowanie i uspokojenienieletniej, udzielenie jej rzeczowych i niezbędnychnieletniej, udzielenie jej rzeczowych i niezbędnychinformacji na temat przebiegu badania oraz pożądanegoinformacji na temat przebiegu badania oraz pożądanegosposobu zachowania się w tym czasie. Przy tym szczególniesposobu zachowania się w tym czasie. Przy tym szczególnieważne jest zachowanie ogromnego taktu i poszanowaniaważne jest zachowanie ogromnego taktu i poszanowaniatzw. wstydu kobiecego, który w tym okresie życia ujawniatzw. wstydu kobiecego, który w tym okresie życia ujawniasię najbardziej. Przygotowanie to należy do zarówno dosię najbardziej. Przygotowanie to należy do zarówno domatki, jak i do pielęgniarki/położnej pracującej w gabineciematki, jak i do pielęgniarki/położnej pracującej w gabinecieginekologicznym.ginekologicznym.
Zadania pielęgniarki/położnej przed, w czasie i po badaniuZadania pielęgniarki/położnej przed, w czasie i po badaniuto:to: polecenie młodocianej oddania moczu i (jeśli są do tego polecenie młodocianej oddania moczu i (jeśli są do tego
warunki) podmycia sięwarunki) podmycia się;;
wskazanie miejsca, w którym może się rozebrać;wskazanie miejsca, w którym może się rozebrać; przygotowanie fotela ginekologicznego, narzędzi, przygotowanie fotela ginekologicznego, narzędzi,
rękawiczek, środkówrękawiczek, środków dezynfekcyjnych, materiałów dezynfekcyjnych, materiałów opatrunkowych;opatrunkowych;
pomoc dziewczynie w położeniu się na fotelu pomoc dziewczynie w położeniu się na fotelu ginekologicznym;ginekologicznym;
wykonanie jałowego zmywania krocza;wykonanie jałowego zmywania krocza; pomoc lekarzowi podczas badania;pomoc lekarzowi podczas badania; emocjonalne wsparcie badanej;emocjonalne wsparcie badanej; upewnienie się, czy wszystko, co mówił lekarz, zostało upewnienie się, czy wszystko, co mówił lekarz, zostało
przez młodocianąprzez młodocianą dobrze zrozumiane oraz wyjaśnienie dobrze zrozumiane oraz wyjaśnienie ewentualnie zaistniałych wątpliwości.ewentualnie zaistniałych wątpliwości.
Każda wizyta nastolatki w gabinecie Każda wizyta nastolatki w gabinecie gginekologiczinekologicz--nym jest doskonałą okazją dla lekarza inym jest doskonałą okazją dla lekarza ipielęgniarki/położnej do poszerzenia jej wiedzypielęgniarki/położnej do poszerzenia jej wiedzy o ofizjologicznym przebiegu cyklu miesiączkowego,fizjologicznym przebiegu cyklu miesiączkowego,znaczeniu prowadzenia samoobserwacji i rejestracjiznaczeniu prowadzenia samoobserwacji i rejestracji(zapisywania) zachodzących w nim zmian oraz o(zapisywania) zachodzących w nim zmian oraz ożyciu seksualnym i w miarę potrzeby (jeżeli podjęłażyciu seksualnym i w miarę potrzeby (jeżeli podjęłajuż współżycie płciowe, wkrótce zamierza to uczynićjuż współżycie płciowe, wkrótce zamierza to uczynićlub jest tym zainteresowana) o sposobachlub jest tym zainteresowana) o sposobachzapobiegania ciąży. zapobiegania ciąży.
Dobrze jest, jeśli ma to charakter poważnej iDobrze jest, jeśli ma to charakter poważnej i
życzliwej rozmowy, umożliwiającej dziewczynieżyczliwej rozmowy, umożliwiającej dziewczynie
zadawanie pytań, a odpowiedzi na nie sązadawanie pytań, a odpowiedzi na nie są
zrozumiałe, wyczerpujące i rzetelne. Komentujączrozumiałe, wyczerpujące i rzetelne. Komentując
jej wypowiedzi, należy zawsze unikać ocen. Takiejej wypowiedzi, należy zawsze unikać ocen. Takie
postępowanie personelu medycznego ma korzystnypostępowanie personelu medycznego ma korzystny
wpływ na dalszą zgłaszalnośwpływ na dalszą zgłaszalnośćć młodocianej do młodocianej do
ginekologa.ginekologa.
Okres dojrzałości
Ustalone procesy hormonalneUstalone procesy hormonalne Regularne cykliczne krwawienia Regularne cykliczne krwawienia
miesiączkowemiesiączkowe Prawidłowa czynność dokrewna jajnikówPrawidłowa czynność dokrewna jajników Prawidłowo funkcjonujący układ Prawidłowo funkcjonujący układ
podwzgórzowo-przysadkowo-jajnikowypodwzgórzowo-przysadkowo-jajnikowy
Okres dojrzałości płciowej
Opiekę nad zdrowiem kobiety w wieku Opiekę nad zdrowiem kobiety w wieku dojrzałym sprawują:dojrzałym sprawują:
lekarz położnik-ginekolog;lekarz położnik-ginekolog; pielęgniarka/położna pracująca w poradni K pielęgniarka/położna pracująca w poradni K
lub w każdym innym gabinecie lub w każdym innym gabinecie ginekologicznymginekologicznym;;
pielęgniarka i położna środowiskowa.pielęgniarka i położna środowiskowa.
Do ich zadań należy prowadzenie działańDo ich zadań należy prowadzenie działań
promocyjnych, profilaktycznych, leczniczychpromocyjnych, profilaktycznych, leczniczych
i rehabilitacyjnych, przy czym największyi rehabilitacyjnych, przy czym największy
nacisk powinien być położony na pierwsze tenacisk powinien być położony na pierwsze te
dwa elementy. Jest to zgodne zedwa elementy. Jest to zgodne ze
współczesnymi trendami w medycyniewspółczesnymi trendami w medycynie
światowej i zaleceniami Światowejświatowej i zaleceniami Światowej
OrganizacjiOrganizacji Zdrowia (WHO).Zdrowia (WHO).
Profilaktyka w położnictwie i ginekologii toProfilaktyka w położnictwie i ginekologii tozapobieganie różnym chorobom narządu rodnego,zapobieganie różnym chorobom narządu rodnego,np. nowotworom, stanom zapalnym, zaburzeniomnp. nowotworom, stanom zapalnym, zaburzeniomstatyki i zaburzeniom cyklu miesiączkowego;statyki i zaburzeniom cyklu miesiączkowego;oprócz tego niepłodności małżeńskiej ioprócz tego niepłodności małżeńskiej iniepomyślnemu zakończeniu ciąży. Jednak abyniepomyślnemu zakończeniu ciąży. Jednak abyprzynosiła pożądany skutek, konieczna jest aktywnaprzynosiła pożądany skutek, konieczna jest aktywnapostawa samych kobiet. Dlatego zadaniempostawa samych kobiet. Dlatego zadaniempielęgniarek i położnych jest mobilizowanie ipielęgniarek i położnych jest mobilizowanie izachęcanie ich do regularnego kontrolowania stanuzachęcanie ich do regularnego kontrolowania stanuswojego narządu rodnego u ginekologa.swojego narządu rodnego u ginekologa.
Klimakterium
Klimakterium - okres przejściowy w życiu Klimakterium - okres przejściowy w życiu kobiety od pełnej dojrzałości płciowej do kobiety od pełnej dojrzałości płciowej do starości. Obejmuje ono ostatnie krwawienie starości. Obejmuje ono ostatnie krwawienie miesiączkowe w życiu, czyli miesiączkowe w życiu, czyli menopauzęmenopauzę po po którym występuje co najmniej 6-miesięczna którym występuje co najmniej 6-miesięczna przerwa.przerwa.
Klimakterium
Menopauza pojawia się między 46-52 rż Menopauza pojawia się między 46-52 rż kobiety. Wiek menopauzalny średnio w kobiety. Wiek menopauzalny średnio w naszym kraju wynosi 50 latnaszym kraju wynosi 50 lat
Klimakterium
W okresie przedmenopauzalnym głównymiW okresie przedmenopauzalnym głównymi
dolegliwościami (wynikającymi zdolegliwościami (wynikającymi z
występowania cykli bezowulacyjnych) są:występowania cykli bezowulacyjnych) są: NiepłodnośćNiepłodność Zaburzenia cyklu miesięcznegoZaburzenia cyklu miesięcznego Krwawienia czynnościoweKrwawienia czynnościowe
Klimakterium
W okresie pomenopauzalnym najbardziej W okresie pomenopauzalnym najbardziej uciążliwe są zaburzenia wegetatywne i uciążliwe są zaburzenia wegetatywne i psychiczne, zwane też objawami psychiczne, zwane też objawami wypadowymi. Stanowią one wypadowymi. Stanowią one zespół zespół klimakterycznyklimakteryczny..
Klimakterium
Najczęstszymi objawami wegetatywnymi są: Najczęstszymi objawami wegetatywnymi są: Uderzenia krwi do głowyUderzenia krwi do głowy Bóle i zawroty głowyBóle i zawroty głowy Nadmierne pocenie sięNadmierne pocenie się Przyspieszenie czynności serca i oddechówPrzyspieszenie czynności serca i oddechów Silna labilność emocjonalnaSilna labilność emocjonalna Wzmożona drażliwośćWzmożona drażliwość DepresjaDepresja Osłabienie pamięciOsłabienie pamięci
KlimakteriumZmiany w narządzie rodnymZmiany w narządzie rodnym Zanik w tkankach receptorów estrogenowych i Zanik w tkankach receptorów estrogenowych i
progesteronowychprogesteronowych Zanik jajników – zmniejszenie masy i wielkości narządów, Zanik jajników – zmniejszenie masy i wielkości narządów,
ścieńczenie błon śluzowychścieńczenie błon śluzowych Masa i wymiary macicy malejąMasa i wymiary macicy maleją Zmniejszenie grubości błony mięśniowej – rozrost tkanki Zmniejszenie grubości błony mięśniowej – rozrost tkanki
łącznejłącznej Cienka zanikowa błona śluzowaCienka zanikowa błona śluzowa Zanik błony śluzowej pochwyZanik błony śluzowej pochwy Zmniejsza się ilość w komórkach pochwy glikogenu oraz Zmniejsza się ilość w komórkach pochwy glikogenu oraz
pałeczek Dpałeczek Dööderleina derleina
Klimakterium Spadek produkcji estrogenów powoduje zmiany zanikowe Spadek produkcji estrogenów powoduje zmiany zanikowe
w błonie śluzowej cewki moczowej i pęcherza w błonie śluzowej cewki moczowej i pęcherza moczowegomoczowego
Zmniejszenie napięcia zwieraczy cewki moczowejZmniejszenie napięcia zwieraczy cewki moczowej Zmniejszenie masy gruczołów piersiowychZmniejszenie masy gruczołów piersiowych Sutki wiotczeją, maleje brodawka, obwódka zanikaSutki wiotczeją, maleje brodawka, obwódka zanika Progresywna utrata masy kostnej (początek po 40 roku Progresywna utrata masy kostnej (początek po 40 roku
życia)życia) Osteoporoza i osteoartrozaOsteoporoza i osteoartroza Zmiany skórne – ścieńczenie i zmniejszenie zawartości Zmiany skórne – ścieńczenie i zmniejszenie zawartości
kolagenukolagenu
Starość (senium)
Senium jest to okres po Senium jest to okres po klimakterium, w którym rozpoczyna klimakterium, w którym rozpoczyna się starzenie organizmu.się starzenie organizmu.
Starość (senium)
W zakresie narządów płciowych stwierdzaW zakresie narządów płciowych stwierdza
się:się: Zanikowe zapalenie sromu i pochwy Zanikowe zapalenie sromu i pochwy Zwężenie przedsionka pochwy Zwężenie przedsionka pochwy Rogowacenie białe i marskość sromuRogowacenie białe i marskość sromu Osłabienie tkanek dna miednicy mniejszejOsłabienie tkanek dna miednicy mniejszej
Okres przekwitania
Opiekę zdrowotną nad kobietami w tym Opiekę zdrowotną nad kobietami w tym okresie sprawuje ten sam zespół medyczny, okresie sprawuje ten sam zespół medyczny, co w poprzednim, jednakże zadania co w poprzednim, jednakże zadania pielęgniarek i położnych są teraz nieco pielęgniarek i położnych są teraz nieco inne. Wynikają one przede wszystkim ze inne. Wynikają one przede wszystkim ze stanu ich zdrowia, zgłaszanych problemów stanu ich zdrowia, zgłaszanych problemów i oczekiwań.i oczekiwań.
W sprawowaniu opieki nad kobietą w okresie przekwitania W sprawowaniu opieki nad kobietą w okresie przekwitania ważne jest:ważne jest:
rozpoznanie objawów charakterystycznych dla tego rozpoznanie objawów charakterystycznych dla tego okresu;okresu;
poznanie i ocena warunków socjalno-bytowych oraz poznanie i ocena warunków socjalno-bytowych oraz przyjętej przez kobietę strategii życiowej;przyjętej przez kobietę strategii życiowej;
wzbogacenie jej wiedzy na temat fizjologii tego okresu wzbogacenie jej wiedzy na temat fizjologii tego okresu oraz motywowanieoraz motywowaniedo podejmowania korzystnych dla zdrowia zachowań;do podejmowania korzystnych dla zdrowia zachowań;
podjęcie współpracy z rodziną na rzecz wsparcia kobiety podjęcie współpracy z rodziną na rzecz wsparcia kobiety w tym trudnymw tym trudnymdla niej okresie.dla niej okresie.
Rozmawiając z kobietami na temat pożądanych Rozmawiając z kobietami na temat pożądanych zachowań w okresie klimakterium, szczególniezachowań w okresie klimakterium, szczególniedużo uwagi należy poświęcać sprawomdużo uwagi należy poświęcać sprawomprawidłowego odżywiania się, zachowaniaprawidłowego odżywiania się, zachowaniaaktywności fizycznej i zasadności kontrolowaniaaktywności fizycznej i zasadności kontrolowaniamasy ciała. Błędy popełniane w tym czasie sprzyjająmasy ciała. Błędy popełniane w tym czasie sprzyjająbowiem otyłości, pojawianiu się różnych choróbbowiem otyłości, pojawianiu się różnych choróboraz złemu samopoczuciu. Dieta kobiet powinna byćoraz złemu samopoczuciu. Dieta kobiet powinna byćurozmaicona, bogata w białko, wapń, witaminy iurozmaicona, bogata w białko, wapń, witaminy isole mineralne.sole mineralne.
Znamienne dla okresu przekwitania sąZnamienne dla okresu przekwitania są
zaburzenia snu nocnego. Dlatego ważna jestzaburzenia snu nocnego. Dlatego ważna jest
dbałość o spokojny i dostatecznie długidbałość o spokojny i dostatecznie długi
(minimum 8 godzin) sen. Przed udaniem się(minimum 8 godzin) sen. Przed udaniem się
na wypoczynek nocny, dobrze jest wyjść zna wypoczynek nocny, dobrze jest wyjść z
domu na krótki spacer, a po powrocie wypićdomu na krótki spacer, a po powrocie wypić
szklankę ciepłego napoju, np. mleka.szklankę ciepłego napoju, np. mleka.
Dbałość o higienę ciała i wygląd zewnętrzny,Dbałość o higienę ciała i wygląd zewnętrzny,
a także zachowanie aktywności seksualnej maa także zachowanie aktywności seksualnej ma
duże znaczenie dla zdrowia fizycznego iduże znaczenie dla zdrowia fizycznego i
psychicznego kobiety. Zwiększa poczuciepsychicznego kobiety. Zwiększa poczucie
własnej wartości oraz sprzyja harmoniiwłasnej wartości oraz sprzyja harmonii
stosunków małżeńskich i rodzinnych.stosunków małżeńskich i rodzinnych.
Korzystanie z profilaktycznych badańKorzystanie z profilaktycznych badańginekologicznych (i innych w razieginekologicznych (i innych w raziepotrzeby), jak również wykonywaniepotrzeby), jak również wykonywaniesamokontroli piersi, to także ważne problemy,samokontroli piersi, to także ważne problemy,które pielęgniarka/położna powinna omawiaćktóre pielęgniarka/położna powinna omawiaćz kobietami. Jeszcze inną sprawą jestz kobietami. Jeszcze inną sprawą jestświadczenie pomocy w podejmowaniuświadczenie pomocy w podejmowaniudecyzji o stosowaniu hormonalnej terapiidecyzji o stosowaniu hormonalnej terapiizastępczej. zastępczej.
O trudnościach okresu klimakterium iO trudnościach okresu klimakterium isposobach radzenia sobie z nimi trzebasposobach radzenia sobie z nimi trzebarozmawiać nie tylko z kobietami, których torozmawiać nie tylko z kobietami, których todotyczy, lecz również z ich najbliższymi.dotyczy, lecz również z ich najbliższymi.Ukazanie roli rodziny w pokonywaniu tychUkazanie roli rodziny w pokonywaniu tychtrudności korzystnie wpływa na lepszetrudności korzystnie wpływa na lepszezrozumienie ich zachowań oraz mobilizacjęzrozumienie ich zachowań oraz mobilizacjędo dokonania zmian niektórychdo dokonania zmian niektórychprzyzwyczajeń i upodobań.przyzwyczajeń i upodobań.
Dziękuję za uwagę