Online nr. 1 · 2010 1

ADSL Portal s. 4– ilinnut kiffartuussiffik

Internetikaasarfimmiuliuguk s. 9

Sullitat sulisullunaammagisimaarinninnerusut s. 11

... tamarmik Online-mi uani ...

AT U A G A S S I A Q U L L U I N N A R N I AT TAV E Q A AT E Q A R N E R M U T T U N N G A S O Q U K I U T 11-AT • NR. 1 • 2010

OnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnlineOnline

2 Online nr. 1 · 2010

KALAALLIT NUNAANNI QUPPERSAGAQ INOQUTIGIINNUT AGGUAATTAGAQNaqiterussiffigineqarpoq: TELE Greenland A/S, Postboks 1002, 3900 Nuuk, Tlf.: 34 12 55, E-mail: marketing@tele.gl Nitatagaq: www.tele.gl • www.post.gl • www.stamps.glSuliarinnittut: Brian Buus Pedersen (akissuussaalluni aaqqissuisoq), Dorit Olsen (aaqqissuisoq), Maria Toft, Mai-Britt Ejby Villadsen, Martin Hove Lynge, Malînánguaq M. Mølgaard & Leise Johnsen. Assilissat: TELE-POST, sxc.hu, m.fl. Sananeqarfia: Martin Hove Lynge, TELE-POST Naqiterneqarfia: Naqitat A/S. Ussassaarutit: Ussassaarutit atuutissapput 31. marts 2010-miit 30. juli 2010-imut nungunnissaasaluunniit tungaanut. TELE-POST-imi sulisut unamminnermi peqataasinnaanngillat. Eqqamaqquarput tunniussinermi, naqinnerani akillu allanngornerini allannguuteqartoqarsinnaannera. Saqqaataa assitaa: TMA, TELE-POST • ISSN: 1600-9215

Asasara atuartartoq

TELE aamma POST marluullutik immikkut niuernermik ingerlatsiffiupput, taakkunani paasissutissiinermut teknologii, attaveqaa-teqarneq, teknologiillu allat, periaatsit nu-taat atorlugit imminnut suleqatigiittuarput. Teknologi nutaaq atuisunut nioqqutinik nu-taanik nassataqartuarpoq, teknologiilluun-niit nioqqutit ilisimaneqareersut periaatsit nutaat atorlugit atuisunut eqaannerusumik atorsinnaanngortittarpai.

Teknologii TELE-POST-ip nioqqutissiorne-rani aningaasartuutaanik appartitsinissa-mut atorneqassaaq, taamaalilluni atui-sunut aki appartinneqarsinnaaqqullugu imaluunniit sullississutigineqartut nioqqu-tillu atuisut piumasaat atuutilersinnaaqqul-lugit. Teknologii nutaaq suliffeqarfimmut ajoqutaasinnaallunilu iluaqutaasinnaavoq. Assersuutigalugu elektronik atorlugu at-taveqatigiinneq, allakkeriviit allakkanut frimærkinik nioqquteqarnerannut assut ajoqutaasinnaavoq. Paarlattuanik attave-qaatit POST periarfissippaat aviisinik nam-mineq naqitaminik pilersuisinnaaneranik, poortukkanulluunniit atorneqartartup Track & Trace-p pitsanngortinnissaanut. Atuisut taakkuupput tamatigungajak iluaqutissarsi-sartut suliffeqarfinnillu nutarterisariaqaler-sitsisartut.

Teknologiip sukkaqisumik ineriartortuarne-rata aammattaaq kinguneraa, kikkut tamar-mik – inuussutissarsiummik ingerlatallit pisor tallu ingerlataat – nutaanut annertoqi-sunik aningaasaliiuartariaqarnerat. Alla-

tut iliorneq ajornaqaaq, iliuuserisariaqar-torlu tassaavoq atugassaarititaasut iluanni eqqortumik aningaasaliissuteqarnissaq.

„Kisianni, annertoorsuarnik aningaasaliif-figisagut, soorlu TELE-POST-ip attaveqaa-tini nutaamik aaqqissuussinera – imaati-gut kabeli taarneq allallu nutaarpassuit aningaa sa liiffigisagut, akissaqartinnerpa-gut? Sulif feqarfinni angerlarsimaffinnilu mis singer suutini attaveqaateqarner mi ani-ng aa sar tuu tinut annertunerusunut akissa-qar toqarnerluni?“ – taamatut aperisoqak ka-juttarpoq.

Akissut nalunanngitsunnguuvoq: Ineriar-tornermut nutaamut aningaasaliissuteqan-nginnissarput akissaqartinngilarput. Kalaal-lit Nunaanni inuussutissarsiuteqarnermik ingerlatsisut, pisortat ingerlatsivii innut-taasullu, nunani allani ineriartornermut naleqqiullutik kinguariartulissanngippata, inuiaqatigiit tamarmik ineriartortittariaqar-nerannut aningaasaliissutaasut aalajangii-suusussaapput. Nutaamik ineriartornissamut aningaasaliinngikkaanni iliuuseqaranilu, ta-manna inuiaqatigiit tamarmiusut atugaris-saarnissaannut ineriartornissaannullu unit-sitsisussaavoq.

Aammami teknologiimik atuiffiusuni ta-mangajanni ineriartornerup oqaluttuassar-taata takutippaa, teknologiimik nutaamik atuilerneq siuariartornermik periarfissanillu nutaanik, akinillu appariartortitsinermik kinguneqartartut. Assersuutissaalluarpoq TELE-p 1990-ikkunni Kalaallit Nunaani ta-marmi attaveqaatinik digitalinngortitsinera. Kalaallit Nunaat Island peqatigalugu, nunar-suarmi nunani siullersaallutik attaveqaati-minnik tamakkiisumik digitalinngortitsip-put. Kingunerisai: pitsaassuseq qaffasissoq, piginnaasaq annertuneq aammalu ukiuni kingullerni 15-ini akit appariartortuarnerat. 1989-imi Kalaallit Nunaannut nuukkama, Danmarkimut sianerneq minutsimut 20 kr.-it inulaarlugit akeqarpoq. Ullumikkut 0,99 kr.-nik akeqarpoq. 20 kr.-nillu ullummikkut pi-sissutaasinnaassusiata / akiata naligaa x kr.

2008-mi augustimi Sarfarissoq I TELE-p ingerlappaa – taanna tassaavoq paasis-

sutissiinermut teknologiip aammalu atta-veqatigiinnerup inuiaqatigiinni, minnerun-ngitsumik nunami Kalaallit Nunaattut ittumi isorartoqaluni imminnullu ungaseqalutik inoqartumi, periarfissiissuterpassui pillugit ataatsimeersuarneq.

Sarfarissoq I-ip ingerlanneqarnerata siu-nertaraa periarfissanik tikkuussinissaq, aammali attaveqaateqarnerup aningaa-saliiffigiinnarnissaata naammannginnera-nik erseq qissaanissaq. Inuiaqatigiinni im mik koortuni allani tamani aningaasaliis-suteqarnissaq aammattaaq pisariaqarpoq, teknologiip iluaqutissartarpassui atorluar-neqassappata. Taamaaliortoqanngippammi ineriartornermut malinnaajunnaartoqalis-saaq.

Internetimik „pilersitsinermi ataataasut“ ilaata siornatigullu IBM-imi pisortaasima-sup ataatsimeersuarnermilu oqalugiartunut pingaarnernut ilaasup amerikamiup John Patrick-ip, pineqartoq ersersilluarniarlugu oqarpoq, nunani tamalaani internetip qanoq atorneqarnera eqqarsaatigissagaanni, isum-mani malillugu internetip atorluarneqarsin-naanerata periarfissarpassuisalu 5 %-iinnaat taamaallaat atorneqartut. Oqariartuutaa tas-saavoq uagulluunniit eqqarsaatitta angusin-naanngikkaat internetip ukiualuinnannguit qaangiuppata inuunitsinnut qanoq sunniu-teqartiginissaa allannguitiginissaalu – eq-qar saat eqqarsarnartulik, internetip inuu-nerput qanoq allanngortereer simatigigaa eqqarsaatigigaanni.

TELE-POST-ip maanna Sarfarissoq II-p Nuummi ulluni 27.-29. april 2010 inger-lanneqartussaq sulissutigaa. Ataatsimeer-suarnerup piareersarnera Namminersorlutik Oqartussat, Kultureqarnermut, Ilinniartitaa-nermut, Ilisimatusarnermut, Ilageeqarner-mullu Aqutsisoqarfiup, Aningaasaqarnermut Sulisunullu Aqutsisoqarfiup, kommunit, KNR-ip, Air Greenlandip allallu sivisuumik sule qatigiinnerisigut ingerlanneqar poq. Tama tumuuna qulequtaq sammisassarlu tassaavoq qarasaasiaq atorlugu ilinniartit-sineq (e-ducation), tamannalu atuarfinni atuartitsinermi, inuussutissarsiutinik inger-laqqiffiusunillu ilinniarfinni, suliffeqarfinnilu

Online nr. 1 · 2010 3

sulisunik ilinniartisinerni paasissutissiiner-mut teknologiimik attaveqaateqarnermillu suli annertuneroqisumik atuilluarnissamut Kalaallit Nunaata qanoq iliorluni atorluaa-sinnaaneranut tunngassuteqarluinnarpoq.

Soorlumi kiniiserit ussatigigaat: „Orpis-samik ikkussinissamut piffissaq suna pit-saanerpaava? Akissut: Ukiut 100-t matuma siornali. Piffissap pitsaanerpaaffiusup tullia

qaqugukkuua? Maannakkut.“Qarasaasiaq atorlugu ilinniartitaaneq pil-lugu Sarfarissoq II-p ingerlanneqarnissaani neriuutigaara orpippassuarnik ikkussuiu-maartugut, ataatsimoorlutalu takutikku-maaripput ineriartorneq pingaartillugu i liuuseqarsinnaanerput qunuginngikkipput aningaasaleerusussuseqartugullu. Imaas-sinnaavoq maannakkorpiaq aningaasat amerlarpaseqisut, iliuuseqanngikkuttali –

akisussaqaaq, kingulissagummi orpissaqar-navianngillat.Online-mi uani Sarfarissoq II aamma qara-saasiaq atorlugu ilinniartitsineq (e-duca-tion) pillugit suli allanik atuarsinnaavutit.

Inussiarnersumik inuulluaqqusillunga

Brian Buus Pedersen, pisortaaneq

Illit aamma arlaannik misigisaqartarpit ikinngutinnut ingerlaannaq aamma misigi-tikkusussinnaasannik?

Imaluunniit ilaquttatit ilaanni ima ma-qaasitigisarpigit allaat naatit anniarilinga-jallugit?

Imaluunniit eqqaariataarsinnaasarlugu sule qatinnut mailikkut allattussaanerit su-liamut atasumik angalallutit aallanngin-ngerni?

Angalatillutit internetersinnaanerit TELE-POST-ip ajornannginnerulersippaa. Tassa-mi Kalaallit Nunaanni sumiiffinni arlalinni hotspots-it pilersippagut, pisariitsumik, pilertortumik ajornanngitsunnguamillu qa-rasaasiannik angallattakkamik interneti-mut attavilersinnaalersillutit. Hotspots-igut TELEpoint-imik taaguuteqarput, TELEpoint-ilu atorlugu Kangerlussuarmi utaqqineq nuannernerulerpoq, ilaquttat qimassima-nerat oqinnerulerluni aammalu sulinermut atasumik angalaneq piffissamik atuilussin-narfiuallaarunnaarluni. Internetimmi periar-fissarpassui piffissaqarluarfinni aammalu atorusuffiini arlaqanngitsunnguanik toorsi-

nertut ungasitsigiinnarput.Angalaffigisanni TELEpoint-imut attavi-

lersinnaaneq sulissutigaarput, taamaalillutit atorfissaqartinnerpaaffiani internetersinnaa-nerit periarfissaajuaannarsinnaaqqullugu.

Qarasaasiat angalatillutit nassareersimaria-rukku nunarsiatsinni sumiiffinni tamanga-janni atorsinnaassavat. Nittartakkami http://www.hotspot-locations.com/ -imi ujarliut nassaarisinnaavat, tassani nunarsuatsinni tamarmi hotspot-eqarfiit assigiinngitsut ta-kusinnaavatit.

– interneti ledningeqanngitsoq

TELEpointAngalaninni misigisatit erngerlutit nuan-narilluinnakkannut igisinnaartikkit …

Hotspots-it pillugit paasissutissaq:

Hotspots tassaavoq zone killilik in-ternetimut isertarfilik, attaveqaatinik ledningeqanngitsunik (Wi-Fi) atuinermi atorsinnaasoq. Radiop signaliisa qa-rasaasiat angallattagaq accesspunkt -imik taagorneqartumut attaveqartilis-savaa, taanna attavik sukkasooq (bredbånd) aqqutigalugu internetimut attaveqarpoq. Hotspot-imik atuinissa-mut piumasaqaatituaavoq qarasaasiat ledning eqanngitsumut atorsinnaasumik net kort-eqarnissaa, ullumikkullu taanna qarasaasiani angallattakkani amerlaner-ni pigineqareertarpoq, piginngissaga-luarpagulu taamaattumik atortuleriaan-naasarput.

Hotspot-inut teknologii atorneqartoq – taaguullumi nammineq – USA-mi ukiut qulit matuma siorna pilersinneqarpoq, tassanngaanniillu nunarsuup sinneranut siammarsimalluni; siullermik mittarfin-nut, hotelinut ataatsimeersuartarfinnul-lu, taakkunaniillu sumiiffinnut allanut ullut tamaasa inuppassuaqarfiusartunut.

Kalaallit Nunatsinni ukunani TELEpoint-eqarfeqarpoq:

• Kangerlussuarmi mittarfik• Nuummi mittarfik• Nuummi Sømandshjemmi

ADSL PORTAL– ilinnut kiffartuussiffik

4 Online nr. 1 · 2010

Inoqutigiinni arlaliusimagussi inter-netimut attavimmik atuisuusut, taava internetimik atuinissi qanoq annertu-tiginera nalornissutigileriataarsinnaa-varsi

Amerlanertigut aatsaat paasilersinnaavat aki ligassat tigugukku. Taamaattumik TELE-POST-ip maanna ADSL portal nutaaq atuler-paa, taannalu ilaqutariinni atuinissi tamarmi paasinarnerulissutigissavaa.

Ilaqutariit Mølgaard-Strøm-ikkut ADSL por-talimik atuisut ilagaat.

Ilaqutariit ADSL premium-imik atuisuup-put, taamaammallu akianut ilanngussaapput 6 GB-t. Internetimik atuinerat – pisariaqar-titsinerallu – ilaqutariit allat atuinerannit al-laanerungaanngilaq. Ilaqutariit tassaapput:

• Jonas-ip (8-nik ukiullip) spil-inut qa-rasaasiaq atortarpaa

• Katrine-p (11-nik ukiullip) Danmarkimi ikinngutiminut attaveqarnermut qarasaa-siaq atortarpaa

• Charlotte-p (anaanaasup) sulinermut, netbankimut, Danmarkimi ikinngutinut ilaquttanullu attaveqarnermut, paasissu-tissanik ujarlernernut, netimi videolianik/nipilersukkanik tusarnaarnernut qarasaa-siaq atortarpaa

• Jakob (ataataasup) sulinermut, nutaarsi-assanik atuarnernut, timersornermi iner-nerusunik malinnaanernut paasissutis-sarsiornernullu qarasaasiaq atortarpaa.

Charlotte Mølgaard-ip ADSL portal pillugu oqarpoq:

„ADSL portal atortalerparput atuinerput malinnaavigiumallugu. Siusinne rusukkut

uatsinnut ajornarnerusimavoq qaam matip naalernerani MB-t qanoq annertutigisut atorsimanerlutigit paasinissaat.

ADSL portalip uatsinnit atorluarnerata iluaqutigaa, ullunut agguataarlugit atuinitta takussutissaqalernera. Tamatuma uatsinnut paasiuminarnerulersippaa uatsinnermiut atuinerat tamarmiusoq“

Ilaqutariit Mølgaard Strøm-ikkut atuinertik 6 GB-nut atuisuunermut ilaasunut killeqar-tippaat. Killissartik nallingajaleraangat mail aqqutigalugu eqqaasinneqartarput (il-lit nammineq toqqarsinnaavat sms-ikkut mailikkulluunniit eqqaasinneqassanerlutit – illillut nammineq killilersinnaavat MB-t qassit atorneqarsimassanersut eqqaasin-neqannginnerni).

„Killiussatta angungajalernera takusinnaa-gaangatsigu interneti sunut annertoorsuar-

nik MB-linnut atornaveersaalertarparput. Taamaaliornitsigut MB-t atussallugit aala-jangiussagut qaangernaveersaartarpagut. Internetimut attavik ledningeqanngitsoq atugaraarput, ADSL portal internetimut at-tavitsinnik allat atuilinnginnissaannik isu-mannaallisaaqataavoq. Uagummi naak taa-marsuaq atuinngikkaluartugut atuinerput qaffariataarsimappat takusinnaassavarput.“

Aningaasaqarniarnerit killeqarpatNaak internetimut attaviit kisivit atugariga-luar lugu, ADSL portal iluaqutigil-luar sin naa vat. Qaammatit tamaa sa aningaa saqarniarnerit killeqar taqippat, akili gassaneriataarnissaq pin ngit soo ru-sun nar tassaqaaq – ajornartorsiut pin-gaartumik ilinniagallit inuusuttut ilisaril-luarsinnaasaat. ADSL portal iluaqutigalugu maanna qulakkeersinnaanngorpat aningaas-aatitit najoqqutaralugit killiliussavit qaa-

nginngisaannarnissaa.Aammami pissusissamisuuginnaraluarpoq ADSL portalikkut atuininnik nakkutiginnis-sinnaanerit, tamannali aamma suli alla-mik ilinnut iluaqutissartaqarpoq: Maanna ADSL-eqarnerpit tamakkiivissumik atorsin-naanera qulakkeersinnaan ngor pat. As ser-suutigalugu Premium imaluunniit Gold ator simagukku, attaveqarnerup akianut ilan ngunneqassapput GB-t aalajangersima-sumik annertussusillit. Maanna qulakkeer-sinnaanngorpat akilikkavit pissarsiarinis-saat – qaammatit tamaasa!

Internetimut attaviit pitsaanerit ullumik-kut neqeroorutigisavut atorlugit inter-netikkut nipilersukkanik tusarnaarnissaq, filminik isiginnaarnissaq pinnguaatinilluun-niit pinnguarnissaq pilerinarnerulersima-qaaq – pissuseq pingaartumik ilaqutariin-ni meeqqat inuusuttuaqqallu akornanni

atorneqalersoq, MB-t annertoqisut piffissa-mi sivikitsuinnarmi atorneqalertorsinnaane-rat eqqarsaa tigillannguarnagu. Tamatumami kingunerisinnaalluarpaa eqqarsaatigisima-saan nit anneroqisumik ilaqutariit internet-imut akiligassinneqarnerat.

Taamaammat suna utaqqiviuk?www.tele.gl maannangaaq iserfigiuk ADSL portalimillu ilinnut atuisunngortillutit.

5Online nr. 1 · 2010

Aallarteriarit ADSL portal nutaaq siullerpaamik iser-figisussanngorukku ilinnut atuisun-ngortissaatit atuisutut normut ADSL-imut akiligassanni takusinnaasavit allattorneratigut. Taamaalioreeruit siu-nissami isertaatissat (password) iser-tarfimmullu isertarninnut kisivit allan-ngortitsisinnaanerit qulakkeerumallugu isertarnissannut kodessat toqqassavatit. Illit nammineq tassa isertarfeqalissaa-tit, taassumalu internetimik atuinerpit nakkutigineranik ikiussavaatit. Killissaq aallaqqaammut killiliussat angugukku SMS-ikkut imaluunniit e-mailikkut nalu-naarfigineqartarnissaq toqqarsinnaavat. Tamatuma kingorna kissaatigigukku killissaq annerulersissinnaavat isertar-fikkut – aammami atuininnut killiliussat qaqugukkulluunniit allanngortittarsin-naavat.

ATTAVEQAATIT LEDNINGEQANNGITSUTILLERSUUSIGASSAAPPUTATTAVEQAATIT LEDNINGEQANNGITSUTATTAVEQAATIT LEDNINGEQANNGITSUTILLERSUUSIGASSAAPPUTATTAVEQAATIT LEDNINGEQANNGITSUTILLERSUUSIGASSAAPPUTATTAVEQAATIT LEDNINGEQANNGITSUTILLERSUUSIGASSAAPPUTATTAVEQAATIT LEDNINGEQANNGITSUT

Angerlarsimaffinni internetimut atta-ve qarsimaguit internetimullu atta ve-qar ninnut ilanngullugu attaveqaa te-qarsimaguit ledningeqanngitsumik, eqqaamiuit tamarmik attaveqaatit takusinnaallugulu atorsinnaavaat kodelerlutit/password-ilerlutit illersuu-sersimanngikkukku.

Imaappoq illit akilikkannik qanorsuaq inter-netersinnaapput. Telefoninnut/internetimut akiligassat takkuppat nuanninngilluinnartu-mik tupaallatsissinnaavaatsit.

Illit nalusannik internetimik atuinerpit qaf-farujussuarnerata saniatigut, akuerisaanatik atuisut taakku aammattaaq illit qarasaa-sianniit paasissutissat ilinnut tunngasut tilligarsinnaavaat (qanoq iliornissartik na-

lunngikkunikku). Taakku tassaasinnaapput mails-it, inummut paasissutissat allanit takuneqartariaqanngitsut, aningaaserivim-mut kode-t il.il.

Attaveqaativit ledningeqanngitsup par-naarneq ajornerata/illersuusigaannginnerata assigiinnangajapaa angerlarsimaffinni ma-tuit silarliup qiviinnarlugu ammatinneranut, taavalu kikkulluunniit iserlutik kiassaatit sakkortunerpaaffissaannut inissititerineran-nut, qulliit tamaasa ikinnerannut kiisalu paasissutissanik ilinnut tunngasunik as-sigiinngitsunik tillinnerannut – tassa suut angerlarsimaffiup eqqissisimaffiunissaanut naatsorsuussinnaasatit.

TELE teknikki eqqarsaatigalugu periarfis-saqanngilaq tillinniartut kikkuunerisa paa-

sinissaannut – taamaattumik ilinnut ill-ersorit: attaveqaatit ledningeqanngitsoq illersuuseruk!

Attaveqaatinnut ledningeqanngitsunut ilit-sersuummi isumannaallisarneq pillugu paa sissutissarsisinnaavutit. Aamma ilisi-masaqarluartumut saaffiginnissinnaavutit. Aammalu ADSL portal atoruk!

Siunnersuutitsialannik uani aallerit:

• www.itst.dk

• http://komputer.dk/sikkerhed

• www.tele.gl/ilitsersuut

Telefonbogi

Nunatsinni Telefonbogi 2010/11 juni inger­Nunatsinni Telefonbogi 2010/11 juni inger­Nunatsinni Telefonbogi 2010/11 juni ingerlanerani saqqummissaaq.

Inoqutigiit tamarmik ataatsimik pissapput, illit imaluunniit suliffeqarfiutit telefonbog­inik amerlanerusunik pisariaqartitsigussi najukkanni TELE­POST Centeri aqqusaar­POST Centeri aqqusaar­POST Centeri aqqusaarsinnaavat pisariaqartitannillu amerlassu­silinnik aallerlutit.

Telefonboginik pissarsinissaq aamma pisinnaavoq najukkami TELE­POST Centeri isumaqatigiissuteqarfigalugu.

Telefonbogimi paasissutissaatitit kukku­neqarpata allanngortitsisinnaaneq pillugu nalunaaruteqassaatit uunga:

Aamma pisariitsumik sukkasuumillu aaq­qissinnaavatit www.tele.gl –imi Paasissuwww.tele.gl –imi Paasissuwww.tele.gl ­tissat ataanni – aaqqitatit ukiup tulliani saqqummertussamut kiisalu Paasissutissat tullianik nutarterneqarnerannut ilanngun­neqassapput. Internetimi Paasissutissat ikinnerpaamik sapaatip akunneranut ataa­siarlutik aaqqissuunneqartarput

TELE Service BureauPostboks 115

3951 QasigiannguitTelefon 91 12 55Telefax 91 14 30

6 Online nr. 1 · 2010

Online nr. 1 · 2010 7

Nanook ukioq 2008 kingusissukkut pilersin-neqarpoq, taamanilu Atlantic Studio-p ukiu-nik qulinngortorsiorluni nalliuttorsiornerani nipilersortitsinermi nipilersorngaarput.

Nipilersoqatigiinni ilaapput qatanngutigiit Frederik (guitar/vokal) aamma Christian K. Elsner (guitar/vokal), Martin Zinck (tu-merparpaartoq), Ib Uldum (bas) aamma Mads Røn (keyboard), taakkulu amerla-nersaat nipilersoqatigiilinngikkalaramilli ikin ngutigiipput. 2009-mi novemberimi saq qummerseqqaagassamik nuuteeqqap „Seqinitta Qinngorpaatit“-ip saqqummer-sinnginnerani sungiusaqqaarput, nipilerso-qatigiillu saqqummersitassaannut assor-suaq pissangasoqarpoq. Albummi 2009-mi august-septemberimi immiunneqarpoq, quli nillu nipilersugartaqarluni Internetimi rock-imik nipilersukkatut allaanerusutut taaneqartunik. Erinnat kulturinut assigiin-ngitsuneersuusutut taaneqarsinnaapput nuna nit tamalaaneersut nipilersoriaasaan-nut ilisarnartoqalaarsinnaallutik, nipilerso-qatigiilli aallaqqaataaniilli anguniagarivaat

namminneq isumartik tunngavigineruju-mallugu, taamaammallu suna mutiunersoq nuannarineqarnerunersorlu eqqarsaatigival-laarumasimanagit. Erinnat uummammeer-suupput, nipilersoqatigiillu avataaniit sunnerneqar pallaarnissaq pinaveersaarsi-mavaat, taa maa sillunilu nuuteeraq imminut ilumoorfiginninnermik tunngavilik suliarine-qarpoq. Single siulleq „Seqinitta Qinngor-paatit“ malitsigisani „Timmissat Taartut“ peqatigalugu erngerluni Kalaallit Nunaanni nuannarinilerujussuanngorpoq, nuuteeqqa-millu saqqummiinerup kingorna januarip ul-luisa 30-anni Nanook-ikkut siullermeerlutik Katuami tusarnaartitsineranni nipilersoqati-giit nuuteeqqanik 3.000-inik tunisaqarsima-nerannut nuummik sølviusumik tunineqar-put.

Nanook-ikkut maanna qilanaarilereer-paat Kalaallit Nunaanni nuannarinnitserpas-

suarminnut nipilersoriaqattaarnissartik.Nipilersoqatigiit pillugit paasissutissanik

musikvideo-nillu takugit aammalu nipilersu-gaannik immikkut toqqakkanik tusarnaarit uani:• www.myspace.com/nanooksite

Nanook aamma facebook-imi nuannarinnit-sinut klubbeqarpoq:

Ujarlerfigiuk: Nanook Official Fanclub.

NANOOK-ikkut nipilersugaannik videoliaan-nillu pinnagit ukuninnga pisiguit:”

• Nanook USB 8GB: 349,-• Nanook USB 16GB: 499,-• Nanook USB 32GB: 599,-• Nanook microSD memorycard: 149,-

Buarsikkut Boas & Co. af robert holmene

8 Online nr. 1 · 2010

Innersuussissutitsialaat

ApersortittussanutApersortittussanutUpernangajalerpoq, tamannalu iluti-galugu inuusuttuarartagut apersortera-lertussaapput. Online-mi uani aper sor tittussanut ilaqutaannullu in-nersuussissutit sammivagut. Ullorsior-nissamut isumassarsiassaqarluarpoq.

www.vistaprint.dkTassani qaaqqusissutit immikkut ilusilersuk-kat pisussanut sunulluunniit tulluartut inni-minnersinnaavatit. Illit assinnik ikkussisin-naavutit skabelonillu assigiinngitsorpassuit toqqaaffigisinnaallugit, taamaalillutit aper-sortinninnut qaaqqusissutit ilinnut tulluar-sakkat suliarineqarsinnaassallutik.

www.housewife.dkNittartakkami uani apersortitsinermi festi-mut eqqaamasassanut allattorsimaffik nas-saarisinnaavat, taamaalillutit ullormut nalli-uttorsiorfimmut puigugaqarsimannginnissat qulakkeerluinnarsimassavat. Nittartakkami tassani aamma takusinnaavatit suut nerine-qarsinnaanersut, inummut ataatsimut neri-sassat imigassallu qanoq atsigisut atorne-qarnissaat aamma naatsorsorsinnaavat.

www.konfirmation.dkKonfirmation.dk tassaavoq apersortittussat qarasaasiakkut naapittarfiat. Apersortittus-

sat allat tassani allaffigeqatigisinnaavatit ullormullu pingaartorsuarmut isumassarsif-figalugit.

www.konfirmationsportalen.dkKonfirmationsportalen-ip innersuussissuter-passuit apersortittussanut soqutiginarsin-naasut katersorsimavai. Taamaattumik pisiniarfiit isertarfimmiit innersuussutigine-qartut tamarmik Kalaallit Nunaannut nas-siussineq ajornerat eqqumaffigissavat. Iser-tarfilli isumassarsiorfigineqarluarsinnaavoq.

www.festabc.dkNittartakkami tassani erinarsuutit, erinarsuu-tinut ilioraaviit, oqalugiaatit allarpassuillu isumassarsiorfiusinnaapput ullorsiornermik nuannisaarfiunerulersitsisut.

www.lily.dkNittartagaq ullormi nalliuttorsiorfinni kjo-lissannik nassaarfigisinnaasat.

www.smykkegave.dkTassani pinnersaatit nutsanullu pinnersaatit ullorsiorninni atorsinnaasatit nanisinnaava-tit. Nittartakkami aamma allarpassuit pis-sanganartut takuneqarsinnaapput apersor-tittumut tunissutissaalluarsinnaasut.

www.truville.dk aamma www.quint.dk

Habit-i qangatooq qarlittalik, aaqanngit-sortalik jakke-talillu ullorsiornissannut ami-gaatigigukkit, inuusuttuaqqanut habit-it truville.dk-mi nassaarisinnaavatit. Apersor-tinninnili atisatit ilinnut tulluarluinnartuu-tinniarukkit, taava quint.dk immaqa ilinnut tunngalluinnartunik nassaarfissaqqinnerus-saaq.

www.hill-street.dkTassani apersortittumut sunik tamanik pilim-mut tunissutissaq nassaarineqarsinnaa voq. Pisiniarfik assigiinngitsorpassuarnik akilin-nik sorpassuaateqarpoq, soorunalumi Ka-laallit Nunaannut nassiussisarluni.

Ukiut ingerlanerini apersortinnerup suus susianik paasinninneq iliuuserine-qartartullu allanngoriartuaarsimapput.

Qangaanerusoq atuartitaaneq palase-qarfiup „ataaniikkallarmat“ , apersortin-nissamut ilinniartinneqarneq soraarum-meernertut ittumik misilitsiffiusarpoq karak tereqaataasumik.

Ukiut ingerlanerini apersortittarneq kuissummut angeqqinnertut aamma isigi neqarsimagaluarpoq.

Maanna kuissut apersortinnerlu immikkoortinneqarsinnaalersimapput, naak imminnut attuumassuteqaraluar-lutik.

Kuissut angeqqinnermik uppernarsaq qitassaanani upperisamut ivertinneqarfiuvoq.

Apersortinneq meeqqap nam mi neer-sin naaf fim mut ikaarsaaler sup, upperi-sa mik kuissutikkut ikkussaaffigisima-saminik maleruaajumanerminik „nas sueru ti gin nif fi gaa“/aalajangiussiner-mik tusarliussiffigaa.

Nunamut allamut angalassamaarpit mobiltelefonillu nunatsinni atortakkat atorusullugu?

Taamaappat nunamut angalaffissannut aal-lartinnak maanna paasiniareersinnaalerpat mobilit nunami tassani atorsinnaanerlugu, aammalu atornera qanoq akeqarnersoq.

www.tele.gl –imut iserit misissuissuti-gisinnaasallu nutaaq misilillugu.

Nuna ornitassat toqqareerukku, nunami tassani attaveqaateqarnermik ingerlatsiviit

attaveqaataannik atuisinnaanermik TELE-p isumaqatigiissuteqarfiginerai takusinnaalis-savat. Nuna isumaqatigiissuteqarfigisima-gutsigu nunami tassaniitillutit mobilinnut sianerfigineqarnerit illillu mobilinniit sianer-nitit qanoq akeqarnerat takusinnaavatit.

Taamaalillutit TELE-p telefonimut akiligas-sannik tullianik nassippatit piareersimasin-naalerputit. Tassa imaappoq illit nammineq aalajangersinnaavat nunami allamiitillutit mobilit atussanerlugu.

Nunami allamiitilluni mobilip atortarnera– qanorlu akeqarpa?

TELE-p attavik 3G siulleq Nuummi aasamut atulersippagu mobilt bred-båndilu neqeroorutigilerpagu, periar-fissat amerlassaqaat.

Mobilt bredbånd internetimut attaviuvoq ledningeqanngitsoq, interneterniaraannilu pigineqartutuaasussaavoq USB dongle mikisunnguaq. USB dongle imaluunniit aamma USB modemimik taagugarput atorlugu Nuummi sumiikkaluaruilluunniit internet imut ledningeqanngitsumik atta-vilersinnaassaatit. Mailinik alakkaanissaq internetimilu alakkarterinissaq ajornanngit-sunnguussaaq, tamanillu qujanarnerpaa-juvoq Nuummi arlaannukaraluaruilluunniit dongle nassarsinnaagakku.

Ilinniartuuguit angerlarsimaffinni atuarfin-nilu atorsinnaasarnik internetimik atuisutut ataasiinarmik attavilersissinnaalissaatit.

Cafe-mi nuannarisanni issiarusaartillutit timersornermi nutaarsiassat kingullerpaat paasiniarusulerukkit aamma atorsinnaavat. Ilinniartuinnaanngillat mobilt bredbånd-imik taassumalu periarfissaanik nutaanik nuannaaruteqarsinnaasut. Mobilt bredbånd nioqqutaavoq Nuum mi atuisunut tamanut

internetimut attavilerusuttunut naleqqut-toq. ADSL-imut attaveqareersimaguit mo-bilt bredbånd tapertaliussassaalluartuuvoq, taannami illoqarfimmi sumulluunniit nikik-kaluaruit atorsinnaavat. Imaassinnaavoq inimi attartugaqarallartuusutit, taamaam-mallu internetimut ADSL-imik suli attaviler-tissimanatit. Taamaattoqarsimappat mobilt bredbånd atorsinnaalluarpat, najukkamimi ikkuffeqarnissaq pisariaqartinngimmagu.

Mobilt bredbånd atorlugu internetimut at-taveqartuarsinnaavutit, ADSL-ilu assigalugu atuininnut taamaallaat akiliisassaatit. Akit Telestyrelse-mi suli akuerineqavinngillat, atuinermulli aki ADSL-imik atuinerup akianit qaffasinnerulaarnissaa naatsorsuutigaarput.

Internetimi alakkarterigaangatta sukkas-suseq pingaartittarparput, imaatigullu ka-bilerput Greenland Connect Europa-mut USA-mullu attaveqalermat naatsorsuuti-gisat annertoqaat. Mobilt bredbånd-imi sukkassuseq aallaq qaammut 1 Mbit/s-it 2 Mbit/s-illu akornanniissaaq, ADSL-imulli sa-nilliulluni mobilt bredbånd-imi sukkassuseq allan ngorartorujussuusinnaavoq aammalu sumiinneq apeqqutaatillugu allanngorsin-

naalluni. Tamatumunnga pissutaavoq atta-veqaatip ledningeqannginnera, taamaam-mallu TELE-p napparussuinut ungasissuseq kiisalu internetimut attaveqaammik ledning-eqanngitsumik illit sumiiffigisappit eqqaani atuisut qanoq amerlatiginerat sukkassutsi-mut apeqqutaasinnaapput.

Mobilt bredbånd sumulluunniit nikikkaluar-luni attavilersinnaajumasumut ullullu tamaa-sa mailimik alakkaarusuttumut, chat-erusut-tumut, nutaarsiassanik alakkaarusuttumut attavimmillu annertuumik atuinani kiffar-tuussissutinik atuerusuttumut naleqquttuu-voq. Fil-inik imaqqortuunik allertarnissaq pisariaqartikkukku, taava taarsiullugu inas-sutigiumavagut internetimut ADSL-imut nioqqutigut allat, taakkumi piffissami sivi-sunerusumi aallernermi sukkassuseq allan-ngujaanneq qulakkeertarmassuk.

9Online nr. 1 · 2010

Internetikaasarfimmiuliuguk

10 Online nr. 1 · 2010

Atuisunik Sullissivik tassaavoq TELE-p nipaa, taamaammallu ilissinnut atuisu-nut attaviusoq siulleq. Kisianni saaf-figinninninniuna sumut sianertartutit?

Nunanut assigiinngitsorpassuarnut attuu-massuteqartut kitaani suliffissuit call center-it ilaatigut Indiamiittut atugaraat, sulisullu indiamiut atuisunut attaveqarnerit ikiorsii-nerillu tamaasa suliarisarisarlugit. Uagut TELE-mi taamaaliunngilagut.

TELEp Atuisunut Sullissivianut 808080-imut sianeruit, sianernerit Nuummi sullissisup tigussavaa. Apeqqutit internetimut tunnga-simappat Sisimiuni allaffitsinnut nuunne-qassaatit. Apeqqutit telefoneqarnermut

tunngasut kiisalu mail aqqutigalugu saaffi-ginnissutit tiguneqartut tamarmik Nuummiit akineqartarput.

Amerlaqisulli isumaqartarput assersuuti-galugu Normunik paasiniaavimmut siane-raangamik, Nuummi qullersaqarfimmut sianertarlutik. Normunilli paasiniaavimmut 118-imut sianeraangavit Qasigiannguanut sianertarputit, tassalu allaffitsinnut ulloq unnuarlu sulisulimmut.

Atuisunik sullissineq qaffasissu mik pit-saas susilik ingerlassinnaajumal lu gu pisaria-qarpoq ammasuunissaq, allan ngor to qar-ne ranut piareersimanissaq, eqaatsumik su le riaa seqarnissaq, tamakkulu saniatigut inger laannaq uivilertartuunnginnissaq.

Suli sut – nutaajugunik qangaliluunniit su-lisuugunik – tamatigut nioqquti nut sullis-sissutinullu nutaanut nutar teriffigineqar-sima sas sap put, tamakkulu sullita nut apuus sin naasariaqarlugit ersarissumik paasi nar tumillu nassuiaanikkut. Nioqqutit-ta amerliartuinnarnerat ilutigalugu sulisut teknikkinut nalunarsigaluttuinnartunut ili-simasaqarnissaannik piumasaqaateqarneq aamma annertusigaluttuinnarpoq, taman-nalu ikiorsiiviginiarneqarpoq Second Line Support-imik taagorneqartumit. Taanna tas-saavoq atortoq atuisunik sullissisuusup su-liffissuarmi sulisunik ilisimaarinnilluartunik siunnersorneqarfigisinnaasaa.

TELE Greenland ukiorpassuit inger-laneranni sumiiffinni asimiittuni sites-inik sanaartorneq annertuumik ilisimasaqarfigileriartorsimavaa.

Ilisimasaqarneq tamanna TELE-p ilaatigut atorluarsimavaa ukiuni qaangiuttuni silaan-nakkut angallassinernut kiffartuussisut Dan-markimi NAVIAIR-ip aamma NAV CANADA-p suleqatiginerini. Suleqatigiissutigineqarpoq Atlantikoq illugiillugu timmisartukkut angal-lannerup sullinneqarneranik pitsanngorsaa-nissaq Automatic Dependent Surveillance – Broadcast (ADS-B)-mik ikkussinikkut aam-malu VHF atorlugu Nunatta Kujataani sites-ini sisamani attaveqatigiissinnaaneq: Nar-

sami Kujallermi, Paamiuni, Ikerasassuarmi aammalu Simiutami.

ADS-B tassaavoq nakkutilliinermut tek-nologi nutaarluinnaq, timmisartumut ik-kusimasoq nunami stationit aqqutigalugit nammineertumik paasissutissanik nassius-suisartoq Newfoundland-imi Gander-imi Area Control Centre-mut, taamaalillunilu At-lantikup qu laannerani timmisartup sumiin-neranik pitsaa nerpaamik paasissutissiisar-luni.

Atortup nutaap atulerneratigut maanna Atlantikup qulaannerani silaannarsuup sar-fai suli atorluarneqarnerulersinnaapput. Timmisartut siornatigumut naleqqiullutik

silaannarsuup sarfaanik „eqquisinnaaneru-lerput“, timminerullu sivisussusaa malun-naateqaqisumik sivikillineqarsinnaalerpoq, taamaalillutik timmisartut kigaallaqqullu-git qinnuigineqartarneri ikinnerulerlutik. Timminerit sivisussusaasa sivikinneruler-sinnerisigut ikummatissap annertussusaa aammattaaq annikillineqarsinnaanngorpoq, taamalu aamma CO2-mik aniatitsineq.

Uagut suliffeqarfittut assigiinngitsunik pi-ginnaasalinnik sulisoqarnitsigut timmi sartut isumannaallisaavigineqarnerannik anner-tusaaqataasinaanerput, tamannalu iluti-galugu CO2-mik aniatitsinermik annikillisaa-qataasinnaanerput nuannersuuvoq.

Nuummi Atuisunik Sullissivik 13-inik su-lisoqarpoq. Sisimiuni sulisut marluup-put internet pillugu ikiorsiisartunik. Qasigian nguani sianertunik nuutsitsisar-fik pingasunik sulisoqarpoq, Normunillu paasiniaavik/118 taarseraallutik sulisu-nik 14-inik sulisoqarpoq.

Atuisunut Sullissivik, Nuuk

Silaannarsuup sarfai

Sumut sianerpit?

Online nr. 1 · 2010 11

TELE-p aamma POST-ip 2010-mi fe-bruarimi nittartakkani nutarteqqippai. Nutaarluinnartut suliffeqarfissuarlu TELE Greenlands A/S pillugu tamanik paasissutissartalik www.telepost.gl saqqummiupparput.

Tassani paasissutissat nalinginnaasut aam-malu suliffeqarfiup qanoq aaqqissuussaa-neranut, oqaluttuassartaanut, ukiumoortu-mik nalunaarutinut kiisalu TELE-POST-imi suliffissanut ilinniarfissanullu tunngatillugu paasissutissat takusinnaavatit.

Nutaamik aaqqissuussineqAnnertunersaa isigissagaanni siornati gut nittartagaasimasuni paasissutissaareer-sut nittartakkani takusinnaavatit, taak ku li imaat misissoqqinneqareerlu tik al lan ngui-

vigineqar put allatullu aaqqissuun neqarlutik. www.tele.gl aamma www.post.gl immik-koortinneqarput inuinnarnut aammalu inuus sutissarsiutilinnut immikkoortunngor-lugit, taamaalillutit illit inuinnartut sullinne-qartutut imaluunniit inuussutissarsiummik ingerlatalittut pilertortumik takusinnaalissa-vat TELE-p aamma POST-ip sunik sullissin-naaneraatit.

Sullissineq pitsaaneqNittartakkat nutaat atulernerisigut ilaatigut atuisunik sullissinermi aammalu imminut sullinnermi nutaanik periarfissaqalerpugut, nittartakkammi paasissutissaannaaviusunik imaqarunnaarput, illilli aamma nammineer-lutit iliuuseqarfigisinnaasannik ilanngus-sivigineqarsinnaallutik. Maannakkorpiaq as ser suutigalugu Paasissutissiisarfik „al-

lanngortiterparput“, sullississullu nutaaq „Nunamut allamut mobililisarneq“ saqqum-miutereersimalerlugu, tassani nunatsinni GSM mobilit nunani sorlerni atorsinnaane-rit nunanilu allaniitillutit akit pilertortumik maanna takusinnaanngorpatit. Taakku www.tele.gl –imi „Imminut sulligit“-p ataani taku-sinnaavat.

Nittartakkanik nutarterinitsigut atortuler-suut siunissamut qulakkeerinniffioreersoq allanngujaannerusorlu pigilerparput. Taa-maalilluta ilissi sullitagut nittartakkat aqqu-tigalugit sullississutinik amerlanerusunik pitsaanerusunillu ataavartumik neqerooru-teqarfigisinnaanngornissarsi qilanaaraarput.

www.telepost.gl -imut, www.tele.gl -imut aamma www.post.gl -imut tikilluarit

Internetimi periarfissat nutaatInternetimi periarfissat nutaatInternetimi periarfissat nutaatInternetimi periarfissat nutaatInternetimi periarfissat nutaatInternetimi periarfissat nutaatInternetimi periarfissat nutaatInternetimi periarfissat nutaatInternetimi periarfissat nutaatInternetimi periarfissat nutaat

12 Online nr. 1 · 2010

Mobilip batteriianik immiissuterpassuit skuffivit iluaniittut qatsuteqaagit?

Nukillalaarutigiunnaaginnakkit – tassami mobilte-lefonit qanorluunniit isikkullit taa guutillillu

atorsinnaasaat immiissut saq qum-mingajalerpoq.Suliniut tamanna sivisuumik inger-lasimavoq, 2009-milu EU Kommission ip aammalu International Telecommuni-cations Union-ip (ITU), tassaa-sup FN-ip attaveqatigiinnermut im-mikkoortoqarfigisaata, mobililiorfissuit isumaqatigiissuteqarfigaat Europa-mi mobil it batteriivinut immiissutit 2010-miit tamar mik assigiilissasut. Mobililiorfissuilli europami niuerfinnuinnaq mobiltelefoninik sanaartuin nanngimmata, neriuutigissavar-put nunar suaq tamakkerlugu niuerfinnut qaquguussagaluarnersoq tamanna atuuti-lissasoq. Soorunami piffissamik ikaarsaa-riarfeqartoqassaaq mobiltelefonit tamarmik immiissummik ataasiinnarmik atuisinnaaler-nissaannut.

Ataasiinnavimmik atuilernissat avatangiisimik mingutsitsinermik annikillisitserujussuartussaa-

voq, mobilit batteriivinik immiissut sanaartorneqar-nermini atorunnaarnerminilu mingutsitsisaqimmat. Tamatuma saniatigut mobilit batteriivinik immiissutit atornikut amerlassusaat 51.000 tons-inik ikilisissin-naavagut, mobilimik nutaamilluunniit pisigaluarutta immiissut pigeriigarput pigiinnartussaagatsigu. Tama-tumalu kingorna neriuutigiinnarsinnaavarput alloriarneq tulleq tassaajumaartoq qarasaasianut angallattakkanut, mp3-nut il.il. immiissutit assigiilerumaarnissaat.

Mobilip, taassumalu batteriiata immiissutaata atorunnaakka-vit najukkanni TELE-POST Centerimut siunissami tunniuttar-sinnaanissaa TELE-mi periarfissarsiuupparput. Tunniussinerup kingorna mobilimit iginneqartut immikkoortiterneqartassap-put, atoqqinneqarsinnaasullu atoqqinneqassallutik.

Kalaallit Nunaat naak EU-mut ilaasortaanngikkaluartoq, nioq-quteqarnermut nunatsinnilu siunissami mobilit batteriivinut immiissutinut sunniuteqassaaq, tassami mobilinik nioqqusior-tut taakku assingi atugaraavut.

Mobilivit batteriianik immiissut naammassigaangat innaal-lagissamut ikkusimaffianiit peernissaa eqqaamallugu. Piin-ngikkukku innaallagissamik atuinera ingerlaannassaaq.2008-mi nunarsuaq tamakkerlugu mobilimit igitat 82.000 tons-iusimapput.

Innersuussissut: Islandimiut suliffeqarfiutaat mobilip igitassar-taanik immikkut ilisimasalik: www.graenframtid.com

Sila qanoq ikkaluaraangalluunniit mobilit qarasaasiallu angallatta-gaq paarilluartakkit – najukkanni TELE-POST Centerimi atortorpas-suit Golla™-it takusakkit

TELE-POST-ip sullitani suli qaninne-rulerusuppai, taamaammat sullitatta pisariaqartitaannik naammassinnissin-naaneq suli pikkoriffiginerulerumal-lugu ukiut tamaasa sullitat naam-magisimaarinninnerat avataaneersut aammalu suliffitsinnut attuumassute-qanngitsut misissuiffigisarpaat.

Misissuiffiginninnitta kingulliup takutip-paa sulisut sullitallu ukiumut kingullermut naleqqiullutik ukioq manna naammagisi-maarinninnerulersimasut, tamannalu soo-runami nuannaarutigeqaarput. Aamma misissuinermut peqataasut tamaasa qutsa-vigiumavagut, inernerusullu tunngavigalugit pitsanngorsaatit arlallit aallartippagut. Naa-mmagisimaarinninneq suli qaffasinneruler-sikkumallugu ukunani pikkorinnerulernis-saq sulissutiginiarparput:

TELE-p sullitaasa isumaannik misissuinermi takusinnaavarput sullitatta kissaatigigaat ikiorserneqarnissaminnut pisariaqartik-kaat sivisunerusumik ammasoqartarnissaa. Tamanna tunngavigalugu Atuisunut Sullis-sivimmi (80 80 80-mi) ammasarfiit 1. maj aallarnerfigalugu sivitsorniarpagut. Aamma ajoquteqalernernik nalunaaruteqarnerit su-liarineri pitsaanerulersinniarparput, sullin-neqartup sukkasuumik pitsaasumillu sullin-neqarnissaa anguniarlugu.

POST-imut tunngatillugu atuisut isumaan-nik misissuinerit inernerisa takutippaat atuisut isumaqartut ilisimatinneqartarner-tik pitsaa nerusinnaasoq. Taamaammat TELE-POST Centerini annerni paasissutis-siinermut atortumik nutaamik ikkussinis-saq aalajangiupparput kiisalu inini post-bokseqarfinni fladskærminik najukkami

ingerlatsinermut tunngasunik paasissutis-siiviusussanik ikkussuinissaq aammalu nioqqutitsinnik nittarsaassilluarnerulernis-saq aalajangiuppagut. Aamma naammagit-taalliorsinnaanermut atortoq nutaaq atu-lersissavarput, naammagittaalliutaasunillu suliarinnissinnaa lernissaannut sulisugut ilinniartissallugit. Pitsaassutsimik misissui-sussanit avataaneersunit ingerlanneqartu-nik poortukkat suliarineqartarnerisa sukkas-susaat misissuiffigineqassaaq, inernerusullu ataavartumik saqqummiunneqartassapput.

Sulisut isumasiorneqarneratAammattaaq isumaqarpugut sulisut naammagisimaarinninnerugaangata sulli-tat pitsaanerusumik sullinneqartartut. Taamaammat sulisut akuttunngitsunik aamma isumasiorneqartarput, misissui-nerniillu iner nerusut tunngavigalugit su-linermi nuannaarneq pitsaanerpaaqqul-lugu annertuumik iliuuseqarniarpugut.

Meeqqat nuannaartutTELE-POST-ip neriorsuutigivaa suli sut isumaannik ukiu moor tumik misissuiner-mi peqataasut procentimik aalajangersi-masumik angusippata Foreningen Nanu Børn 50.000 kr.-inik tunineqassasoq „Meeqqat Juulliannut“ atorneqartussa-nik.

Nuannaarutigalugu oqaluttuarisinnaa-varput TELE-POST-imi sulisut peqataasut ima amerlatigisimapput, Nanu Børn-ikkut aningaasat pissarsiarisinnaasimallugit. 2009-milu juullimi aningaasat taakku nunatsinni meeqqanut iluaqutaareerput.

PingaartitaqVærdi

IsigineqarneqImage

TatiginassuseqLoyalitet

IluarisimaarinninneqTilfredshed

Index

POST TELE

+2+4

+1 0+1

-1

+1

+6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Sullitat sulisullunaammagisimaarinninnerusut

13Online nr. 1 · 2010

Nuummi Katuaq ulluni 27.-29. april aammaarluni ataatsimeersuarfiussaaq, oqalugiartussat pissanganartut suliffe-qarfiillu tamatumuuna saqqummiussis-sallutik attaveqaateqarnerup internet-illu Kalaallit Nunaanni siunissami atuartitsinermut ilinniartitsinermullu qanoq atorneqarsinnaaneranik.

2008-mi augustimi ataatsimeersuarneq siulleq – Sarfarissoq I – paasissutissiiner-mut attaveqatigiinnermullu teknologiip (IKT-p) iluani Kalaallit Nunaanni siunissami sunik periarfissaqarneranut tunngasunik imaqartoq TELE-p ingerlappaa. Taassuma nanginneratut Namminersorlutik Oqartus-sat, kommunet nunatsinnilu suliffeqar-fiit allat peqatigalugit TELE-p Sarfarissoq II inger lannialerpaa, imaatigut kabelimi sakkortusaavinnilu piginnaasap annertusi-neratigut periarfissat tamatumuuna sam-missallugit. Atuartitsineq, ilinniarneq aam-ma piginnaasanik qaffassaaneq tassaapput TELEp annertuumik aningaasaliiffigisaanik atuiffiulluarsinnaasut. Sarfarissoq II-p taa-maammat qulequtaraa „e-ducation“.

Ataatsimeersuarnissamut piareersaatitut 2009-mi novemberimi suleqatigiissitalior-toqarpoq arfineq-marlunnik, ullumikkut sumi inissisimanitsinnik misissuisussanik aammalu ilinniagaqarnermik ingerlatsinerup qanoq iliorluni pitsaanerpaamik teknologii atorlugu periarfissaasunik pioreersunik ator-luaasinnaanermik misissuisussanik. Suleqa-tigiissitat attaveqaateqarnermi teknologii-mik atorluaanerup sunniuteqarluarnissaa pillugu sutigut suliniuteqartoqartuarnissaa-nik siunnersuusiussapput. Sarfarissoq II pissanganartunik nutaarsias-saqarfiujumaarpoq, e-ducation-illu iluani inuit saqqumilaarnerit ilaannik oqalugiar-toqarumaarluni. Kalaallit Nunaanni sule-riaaseq pitsaanerpaaq qimerluussavarput uagullu imminut isumassarsiorfittut atoru-maarluta. Aamma aporfiit uagut nammineq maani suliffitsinni nalunngisagut qimerluus-savagut – aammalu qanoq iliorutta inger-laq qinnissarput oqaloqatigiissutigissallu-gu. Taamaammat e-ducation ullumikkut – aammalu siunissami – sammineqassaaq. Allaninngaanniit soorunami aamma isumas-sarsisinneqarsinnaavugut.

IKT tunngavigalugu atortulersuutaasin-naasut ukiut tallimaniit qulinut sivisutigisut ingerlanerinnaanni inuunitsinnut akuliussi-manerat paasiumallugu mobilit silarsuaanni iliuusissanik aaqqissuussisartut misilittaga-qarluartut peqatigalugit siunissaq e-lear-ning-inillu nioqquteqarneq annertoorsuaq qimerluussavagut. Aamma IKT tunngaviga-lugu atortulersuutit nutaat paasiuminartullu suliffeqarfinni pikkorissaqqinnernut aamma-lu suliffeqarfinni immikkoortumiit ataatsi-miit allamut nuunnissami allanik ilinniaqqin-nernut periarfissat qimerluussavagut.

Suliamut tunngassunik ilanngussat work-shops-illu – pingaartumik ilinniartitsisunut tunngatinneqartut – soorunami aamma i laassapput.Suliffeqarfiit soqutiginartut, suliassanut pilersaarusiat periaatsillu nutaat silarler-suarmi saqqummersitsivimmi takuneqar-sinnaassapput, aammalu nioqqutit, atortut misilittaasimanerillu arlalissuit misigineqar-sinnaajumaarput misilittarneqarsinnaaju-maarlutillu. Naatsorsuutigineqarpoq asser-suutigalugu Lego perorsaanermi atortutut misiligarneqarsinnaajumaartoq. Pixeline-p aamma misilinnissaa naatsorsuutigaarput – arlarpassuillu amerlanersaat atuaqatigiinnit pisunut peqataasunit misilittarneqarumaar-put.Ullut qaangiuttut aallaavigalugit ataatsi-meersuarnerup ulluani kingullermi Kalaallit Nunaanni siunissami e-ducation-ip ator-neqarnissaa pillugu workshop-eqassaaq qulingiluaniit qulit missaannik amerlassu-seqartunik. Ullup qeqqasiornerup kingorna inernerusut oqallisigineqassapput. Inerneru-sut aallaavigalugit nalunaarusiortoqassaaq iliuusissat sorliunissaannut tunngassuteqar-tunik aammalu Kalaallit Nunaannut piaarne-paamik naleqartussaasunik.

Sarfarissoq II attaveqaateqarnerup inter-netillu inuiaqatigiinni kalaallini sukkaneru-sumik piginnaanngorsaanermut tapertaane-ra pingaaruteqalersuussaavoq. E-ducation inuiaqatigiiusugut ineriartortinnissatsinnut atussaneripput – imaluunniit qaqugu – taa-maalilluni apeqqutaanngilaq. Apeqqutaa-voq: SUMI aallartissaagut – ullumi?

Sarfarissoq II

www.sarfarissoq.gl –imi malinnaavi-giuarsinnaavat Sarfarissoq II-mut pro-grammip ilusinikkiartuaarnera, kikkut oqallisissanik tunniussinersut, qaqugu oqalugiassanersut – kikkullu paarlersu-armi naapitassaassanersut.

ullut pingasut qarasaasiaq atorluguatuartitsinermut tunngasut (e-ducation)

Online nr. 1 · 201014

Online nr. 1 · 2010 15

Qimusseq Kalaallit Nunaanni piniar-nermut atatillugu pingaaruteqarner-paat ilagaat. Qimmit nunatta avan naani piniartunit pinngitsoorne-qarsinnaanngillat, pitsaasunillu qim-meqaraanni aamma piniarluarlunilu pisaqarluarsinnaanissaq qularnanngi-laq

Qimmeqarnerli suliassarpassuarnik nas-sataqartarpoq. Qimmit uumasutulli allatut nerillutillu imertussaapput, taamaammat piginnittut ukiuugaluarpat, aasaagaluarpal-luunniit suliassaqartuaannarput. Matumani eqiasunneq atorfissaqanngilaq, qimmimmi neriinnaratik aamma paaqqutarineqarlutillu isumagineqartussaapput.

Qeqertarsuarmi qimmiutillit ilagaat Mark Mølgaard 15-inik ukiulik. 21-nik qimmeqar-poq, taakkunannga 7-it qimmiaraallutik.

„Qimmit naartusut paasigaangatsigit, qim-minut allanut naleqqiullugit allaanerusumik iliuuseqarfigilersarpagut. Allaniit nerisin-nerulersarpagut, erninissaallu qalli gaangat illuaraliuuttarlugit. Qimmiaqqat inunngo-raangata nakkutigisarpagut, masatsinna-veersaarlugit. Mikineranni illup iluanut pulaartittarpagut pinnguaqatigisarlugillu, anniseqqittuaannarlugilli. Taamalillutik ilik-karpaatigut, inunnillu ataqqinninnerulertar-put, kiisortunngussanatillu,“ Mark Mølgaard oqarpoq.

Ukiukkut imaq sikuutillugu, sikumi aalisar-lutillu ningittakkersortarput. Aalisakkat as-siginngiitsut pisarisarpaat, soorlu qeeqqat, qaleraleeqqat, eqalussuillu. Markip nukaa Danny 10-nik ukiulik aamma ikiuuttarpoq. Akuttunngitsumik qimussertarput, qimmim-mi qasujaallisartussaapput. Tamatumani soorunami sila apeqqutaasarpoq.

Qimmit perorsagassaapputQimmit tamarmik ateqarput, piginnittullu ittoquteqartarlutik. Markip ittoqutaa Bal-to-mik ateqarpoq, qimminillu perorsaaneq oqittuinnaanngilaq.

„Qimmit piginnittuminnut ataqqinnissap-pata, kukkungaangata sukangasaarfigilaar-tariaqarput, oqaluullugillu. Illuatungaani aamma ajunngitsumik pingaangata nersua-laartarpagut. Kisianni nukatsinnaveersaarta-riaqarput. Assersuutigalugu qatanngutigiit 4-it ataatsikkut pinngortut illinniartinnikuu-vakka. Taakku nerisikkaangakkit takan-naaraangama aatsaat nerilertarput. Per-lileraluaraangamilluunniit, nerisassatillu saaminniikkaluarpata, aatsaat oqaraanga-ma „takanna“ nerilertarput,“ Mark Mølgaard oqarpoq.

Mark aasakkut angallaviutillugu ullut ta-maasa umiatsiamik aalisariartarpoq, qim-millu saarullinnik uukkanillu nerisittarlugit. Taakku saniatigut pingaaruteqarpoq, am-massaat takkukkaangata ammassappas-

suarnik pisaqarnissaq. Taakkumi piffissaq aalajangersimasuinnaq takkusimaartarput, qimmillu ammassannik nutaarluinnarnik nerisinneqartarlutik. Aalisagaaqqat taakku ataatsimoorlutik aasat tamaasa takkuttar-put, silamilu nunamut manilerneqarlutik panertinneqartarlutik. Ammassaat qangar-suaaniillu issittumi inunnut uumasunullu inuunniarnermi pinngitsoorneqarsinnaan-ngillat. Inuussutissanik vitamininillu ulik-kaarput, ukiuuneranilu nerisaalluartarlutik. Ammassaat saniatigut qimmit, qimmit ne-risassaannik pisiniarfimmi pisiassanik neri-sinneqartarput.

Januar qaammat Mark qimussimik sukka-niuttunut tamanit peqataaffigineqarsin-naasumut ilaavoq. Tassanilu peqataasunit nukarlersaalluni nr. 3-ngorpoq. Markip angu taata Lars Peter-ip piniarnermik inuus-sutissarsiuteqartup, ikiorluartaqaa, qimmil-lu isumagisarlugit, ingammik maannakkut Mark-ip atuarnini aallummagu. Aammami taassuma saniatigut Mark sangusaarluni si-sorartartuuvoq sungiusartarlunilu, aammalu februarimi Arctic Winter Games-inut Canada-mi ingerlanneqartunut toqqakkanut ilaalluni peqataalluni.

Qimmusseq – suliassaq annertooq

TELE-POST-ip qimussimik sukkaniuttar-nerit ukiuni arlalissuarni, sukkanniunne-rup ingerlannerani isumannaallisaaneq eqqarsaatigalugu telefoninik taperser-sortarsimavai.

16 Online nr. 1 · 2010

2010-p upernaakkuani TELE-mi Iserfik aqqu-tigalugu atorneqartoq IP atorlugu telefone-qarneq Arctic Umiaq Line-p umiarsuanut Sarfaq Ittummut atortulersorneqassaaq, taamaalillutik sulisut umiarsuarminngaan-niit sianersinnaanngussallutik. Sarfaq Ittuk Kujataani Qaqortumiit Avannaani Ilulissanut angalasarpoq, siusinnerusukkullu sineris-sami attaveqarsinnaaffiusuni radio mobilte-lefonilu atorlugit sulisut attaveqarsinnaasar-simapput.

„Attavik nutaaq umiarsuarmiit nunamut attaveqarniartarnermut assorsuaq pitsan-nguutaassaaq. Imaani isumannaallisaaner-mut pingaaruteqarpoq avammut attaveqar-sinnaanerput. Tassa ajornartorsiulernerni,

aammali ulluinnarni ingerlatsineq eqqar-saatigalugit. TELE-mi Iserfik tamatumun-nga ikiuutaassaaq,“ taama oqarpoq Arctic Umiaq Line-mi pisortaq Jette Larsen.

www.aul.gl

Iserfik tassaavoq nuutsitsisarfik uatsinni inissisimasoq, TELE-miillu ingerlanne-qartoq. Iserfiup IP atorlugu teknologi nutaaliaq atugaraa – taamaammat illit suliffeqarfiutit siunissami Kalaallit Nu-naanni telefoneqarnermik taamatut ittu-mik atuinissamut piareeqqavoq. Telefo-nimut taamatut ittumut ilaatigut aamma ilaavoq saaffiginnittarfimmioqarnermut atortulersuut.

Iserfiup atornerani iluaqutissartat:• Aserfallatsaaliinermut aningaasartuu-

tinik ikilisitsineq • Namminerisamik hardware-nut/

software-nut akisuunut aningaasalii-sariaqannginneq

• Nerriviup qaaniititassamik nuutsit-sisarfeqartariaqannginneq, tamanna innaallagissamik inissamillu sipaaru-taavoq

• Atortulersuutai nutaanerpaaginnaat atorneqartarput

• Ilinnut suleqatinnullu ullormi sulinis-sinnut oqilisaataaqisumik atortor-passualik.

Uuummannami, Kangerlussuarmi Narsamilu sullitatta maanna periarfis-sarilerpaat TELE-POST Centerit nalin-ginnaasumik ammasarfiisa avataasigut allakkerivimmi suliassaatimik anner-saannik suliarinnissinnaanertik.

Nassitsiviit atulereerput, illoqarfinnilu post-bokseqarfiit ammaffiisa nalaanni nassitsi-viusinnaallutik.

Allakkat poortukkallu nalinginnaasutut tammatsaalisatullu nassiunneqarsinnaap-put, frimærkinillu pisisoqarsinnaalluni.

Periarfissat ilagaat nassiussat nalunaar-sorneqarsimasut Track & Trace atorlugu ujarneqarsinnaanerat.

Oqaatsit assigiinngitsut pingasut iga-laajusaani toqqarneqarsinnaapput, tassalu

kalaallisut, qallunaatut tuluttullu. Akiliut aamma Visa Dankort automatimi atorneqar-sinnaapput.

Nassitsivik siulleq 2009-mi oktoberimi Nuummi atorneqalerpoq.

2010-p ingerlanerani illoqarfinni arlalis-suarni automatinik amerlanernik ikkussui-nissani POST-ip pilersaarutigaa.

Imaani angalatillunisianertoqarsin naan ngus saaq

Allakkatit poortugaatitillu piffissaqarfikkut nassiutikkit

Online nr. 1 · 2010 17

Mobil

GUIDENNokia E72 Samsung E1080 Samsung Corby Pro

Samsung FIZZ

Sony Ericsson X10 HTC HD2 HTC Desire

Sony Ericsson Hazel Sony Ericsson X2

• Qwerty tastatur

• Understøtter Outlook

• Konferenceopkald

• MSN Live

• VoIP

• Nummerfilter

• TELE 3G, ja

• Se dagspris i nærmeste

TELE-POST Center

• Mulighed for 2 aktive

SIM-kort

• Tidsstyrede profiler

• MMS

• GPRS

• SMS

• Tyverisporing

• TELE 3G, nej

• Se dagspris i nærmeste

TELE-POST Center

• Google™ Android

• Timescape™ – møder

dine venner

• Mediascape™ –til

seriøs underholdning

• Android Market™

• ActiveSync

• Facebook

• TELE 3G, ja

• Se dagspris i nærmeste

TELE-POST Center

• Windows Mobile 6.5

• Stor skærm

• 5 MP kamera

• Microsoft ActiveSync

• GPS

• Business-mobil

• TELE 3G, ja

• Se dagspris

i nærmeste

TELE-POST Center

• Google Android 2.1

• 1 GhZ Snapdragon processor

• 5 MP kamera

• GPS / Geotagging

• 3,7“ AMOLED skærm

• Supermobil

• TELE 3G, ja

• Se dagspris i nærmeste

TELE-POST Center

• Miljøvenlig

• Google™ Maps

• TrackID™ - musikgen-

kendelse

• Stænktæt

• Widget Manager

• Facebook

• TELE 3G, ja

• Se dagspris i nærmeste

TELE-POST Center

• Robust basis mobil

• Nem at betjene

• Tale

• SMS

• Lang stand-by tid

• Tyverisporing

• TELE 3G, nej

• Se dagspris i nærmeste

TELE-POST Center

• 2,8“ Touchscreen

• Wi-Fi

• FM-radio

• Microsoft ActiveSync

• Qwerty tastatur

• Tyverisporing

• TELE 3G, ja

• Se dagspris

i nærmeste

TELE-POST Center

• Windows Mobile 6.5

• Touch mobil

• Qwerty tastatur

• XPERIA panel

• Exchange ActiveSync

• Business-mobil

• TELE 3G, ja

• Se dagspris

i nærmeste

TELE-POST Center

TELE-POST Centerimi nipilersukkanut Bluetooth-inullu atortuutigut arlalippassuit takusakkit

Online nr. 1 · 201018

Brian niuernermik ingerlatsivinni marluusuni sulisunut 550 missaanik amerlassusilinnut qullersaavoq. Suliffeqarfik ingerlalluassap-pat suna pisariaqarnersoq aperineqarami Brian akivoq:

„Pilersaarusiorluakkamik sulisinnaasaria-qarpoq. Piffissaalluarallartillugu eqqarsar-luarnissaq pisariaqarpoq aammalu sa pin ngi samik siunissaq ungasissoq eqqar-saa tigisariaqarluni. Tamatumali pikkoriffigi-nissaa naammanngilaq: Aqutsisut sulisullu sammiviup anguniakkallu pilersaarusiorne-ranut peqataasariaqarput – aammalu angu-niakkat piviusunngortinnissaannut piumas-suseqartariaqarlutik. Aqutsilluarnerup qite raa sulisunik sulilluartunik ataavartu-nillu sulisoqarsinnaaneq, taakkulu peqa-taatinnissaat – taamaaliunngikkaanni angu-saqarfiunngilaq. TELE aamma POST taama angusaqarsimassanngikkaluarpoq sulisor-passuit tulluusimaarlutik, nuannaarlutillu suleqataasimanngikkaluarpata, anguniak-kallu piviusunngortinniarneranut peqataa-simanngikkaluarpata. Aammami kukkusima-gaangatta oqaloqatissat amerlanerusarput – taamami aamma pisoqartarpoq.“

Anguniagaqarneq piumassuserluSuliffeqarfiup aningaasaliiffigisimasaasa annersaat „Kalaallit Nunaat nunarsuup qeq-qani“, Brian-ip siuttuuffigaa. Ukiuni kingul-lerni tallimani Kalaallit Nunaanni attave-qaateqarnerup aaqqissuussaanera tamarmi pitsanngorsaavigineqarpoq aningaasat 1,5 mia. kr.-it missaat atorlugit. Tamanna tama-viaarnartuusimavoq suliffeqarfimmi sulisut tamarmik piumassuseqarlutik peqataaffi-gisariaqarsimasaat. Tamatuma kinguneraa, Kalaallit Nunaata ullumikkut illoqarfinnut nunaqarfinnullu inukitsunut, ullutsinnut naleqquttumik interneti atorlugu, attavim-mik sukkasuumik aammalu mobiltelefoni-mik atuisinnaanermik periarfissiinermigut nunarsuarmi rekord-iliisimanera.

Pingaartumik Island-ip, Kalaallit Nunaata aammalu Canada-p akornanni imaatigut kabelip nutaap fiberoptiskiusup, „Green-

land Connect“-ip, atulerneratigut suliffe-qarfiup anguniagaa piviusunngortinneqar-poq: Kalaallit Nunaat Europa-p Amerika-llu akornanni paasissutissiinermut teknologiip aqqusinersuata qeqqani inissisimalerpoq, aammalu nunarsuarmi allani illoqarfissuit assigilluinnarlugit „nunarsuup qeqqaniil-luni“. Imaatigut kabeli 2009-mi marsimi atulerpoq, TELE Greenland-imullu 750 mio. kr.-inik aningasartuutaalluni. Pilersaarut an-nertooq nutaaq alla aallartinneqartoq tas-saavoq Kalaallit Nunaanni 3G atorlugu mo-biltelefoneqalernissaq aammalu mobilinut attaveqalernissaq sukkasuumik – taanna aasamut Nuummi atuutilissaaq.

Brian-ip pingaartitaasa ilagaat Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiup sulisuisa piginnaa-samikkut pitsanngoriartornissaat. Tamanna ilinniartitaanerup nunatsinni annertuumik ingerlanneqarneratigut aammalu suliffeqar-fiup Kalaallit Nunaannut eqiterneqarnera-tigut pivoq. Tamanna 2004-mi aallartinne-qarpoq København-imi ingeniøreqarfiup Nuummut nuunneratigut, taamaalillutik suliffeqarfiup immikkoortoqarfii tamarmik maanna Kalaallit Nunaanni ataatsimoortin-neqalerput.

„Inuusuttut inuussutissarsiummik ilin-niaga qarnissaannik, ilinniaq qin nis saan nil lu

kaam mat tor ne qarnissaat pingaaruteqarpoq.TELE-POST taamaammat Kalaallit Nu-

naanni sumiiffinni suliffissanik pissanga-nartunik pilerinarsaassaaq, ilaatigut sulif feqarfimmi suliffiit suliamut naleqqul-luinnartuutillugit inuusuttut sulinermik misilittagaqanngitsut suliaminnik paasisi-masaqarluartunit, suleqatinillu misilittaga-qarluartunit ilinniartilluarneqarnermikkut pissarsiaqarluarniassammata“, Brian oqar-poq.

TELE-POST-imi pisortaaneq Brian Buus Pedersen 1. februar 2010, 50-iliivoq.

Pilersaarutit anguniakkallu– naammanngillat

Online nr. 1 · 2010 19

Samsung FIZZ

Samsung C5212 marlunnik SIM-kortiler-neqarsinnaavoq. Taamaalilluni mobili ataaseq assigiinngitsunik marlunnik telefonnormolerneqarsinnaavoq. Sulif-fe qar fim mut, angalasunut aammalu mobil imik atuisunut allanut akimik pingaartitsisunut iliuuseq smarteq iluaqutissartaqarluartorlu.

Ilinnut sianertunut attavilertinnerit ataatsikkut marluk atornissaat toq qar-sinnaavat imaluunniit aappaa unin-ngatikkallarsinnaallugu, aappaannaata atorsinnaatikkallarnerani.

Mobilip saneraaniittoq attataa-sannguaq atorlugu attavilertinnernut assigiinngitsunut marlunnut ajornan-ngitsunnguamik nuuttarsinnaavat.

Imaluun nit mobilit attavilertinnin-nik piffissami aalajangersimasumi nammineerluni allanngortitsisussan-ngorsinnaallugu.

SIM-kortit tamarmik immikkut aamma sianertaateqarsinnaapput. Attavilertin-nerullu aappaa atorsinnaanngissaga-luarpat, SIM-kortip aappaa aqqutiga-lugu telefonbogimi ataatsimoorussami mobilinni attavigisartakkannut paasis-sutissaatitit iserfigiuaannarsinnaavatit.

Naggataatigut minnerunngitsumilli sianerfigineqarnerit ataatsikkut sisamat ingerlassinnaavatit – SIM-kortimi ataat-simi sianertut marluk

Akia taamaallaat 1499,-

Kalaallit Nunaat nunarsuarmikusanarnersaavoqUkiut 21-t maanna qaangiupput Brian Kalaallit Nunaannut tikimmalli. „Nuliara Marianne suli sivisunerusumik maaniip-poq, nunamilu allami najugaqarnissarput pilersaarutiginngilarput. Kalaallit Nunaat ukiorpassuarni angerlarsimaffigaarput.

Naak Kalaallit Nunaanni piorsarsimas-suseq uagut inunngorfigisatsinniit allaa nerugaluartoq, misigissutsitsigut sakkortuumik attuumassuteqarfigilersi-mavarput.

Tikilluaqqusaasutut misigiuarsimavu-gut, ikinngutigilluakkavullu maaniipput. Tamanna pingaarluinnartuuvoq. Angut paasisimasaqarluartoq aamma oqarsima-voq, allanut assersuussisinnaaneq, immi-nut ilisarinermut qanorluunniit ittumut tun ngaviusoq. Tamanna isumaqatige-qaara; ukiorpassuarni maani kalaallinut

assigiinngeqisunik aallavilinnut ilaavugut – tamannalu kinaassutsimut nukittorsaa-taavoq.“

Brian-ip nulii, ikinngutinilu, nunarsuar-mi assigiinngitsorpassuarnit igariaatsinik iggatissallugit nuannarisaraa. Viinninik sammisaqarneq aamma pissanganartutut isigaa. Aasarsiortarput imaatigut anga-laarlutik aammalu aavarlutik aalisarlutil-lu, sulinngiffeqarnerusarporli ukiukkut qiianarnerata nalaani.

„Nunat amerlaqisut angallavigini-kuuak ka, kisianni tassa isumaqartuarpu-nga Kalaallit Nunaat nunarsuit kusanar-ner sarigaat. Pinngortitami inuuneq uan nut assorsuaq pingaaruteqartuuvoq. Aasami alianaassuarmi qaqqami tinu pat-tan ngua mi kisimi issialluni pillu aam mer-tarneq allanit nallerneqarsinnaanngilaq,“ pisortaa neq Brian Buus Pedersen oqar-poq. 50-iliineranillu pilluaqquarput.

Brian Buus Pedersen

Brian Buus Pedersen, Skørping-imi inuuvoq Rebild-imilu alliartorluni. Illinniarnertuutut naammassigami Århus Univer sitet-imi naalagaafimmi pissutsinut ili si ma tu sar poq 1988-imilu cand. scient. pol.-ititut naammassilluni.

Qaammataaluit Kangiani angalaar-luni eqqarsarfeqareerluni, taamanikkut Nam minersornerullutik Oqartussani Aningaa saqarnermut Pisortaqarfiup piler-saa rusiornermut immikkoortoqarfiani fuld mægtig itut atorfik pissanganartillugu pileritsaappaa. Namminersornerullutik Oqar tussani atorfinni assigiinngitsuni sulereerluni, ilaatigullu aamma KNI-mi suliffeqareerluni, Naalakkersuisut Allattoqarfianni politikkimut aningaasa-qarnermullu allattoqarfiani pisortaavoq. 1995-imi illerngit nutaat atualerpai, TELE Greenland A/S-imi pisortaanermut allatsi-tut sulilerami.

1998-imi Canada-p illoqarfiisa pingaarner-saannutt Ottawa-mut aalllarpoq, nuliata Marianne Lykke Thomsen-ip, ullumikkut Namminersorlutik Oqartussat Nunanut Allanut Pisortaqarfianni siunnersortaasup, qallunaat aallartitaqarfiannut atasumik Kalaallit Nunaanni aallartitaqarfik aallar-tikkiartortussaammagu. Brian-ip Univer-sity of Ottawa-mi EMBA (Executive Master of Business Administration) anguniarlugu ilinniarnini tamakkiisumik ingerlanniarlu-gu TELE Greenland-imi suliffimminit soraarpoq. Marianne-mut Brian-imullu siunertaajuarsimavoq uteqqinnissaq, ukiullu sisamat Canada-meereerlutik 2002-mi nunatsinnut uterput. Brian TELE-POST-imi Aaqqisuussaanermi pisortatut sulilerpoq, 2003-milu pisortaanerup tulliatut suligallarnermi kingorna siuler-suisut 2004-mi pisortaanermik nutaamik pissarsiortussan ngormata atorfinippoq.

20 Online nr. 1 · 2010

Kalaallit Nunaata imartaani isuman-naallisaanermik kiffartuussinermi pingaaruteqartut ilagaat Sinerissami Radioqarfiit. Radioqarfiit Aasianni qullersaqarfeqarput, ukioq mannalu atuussimanerminik ukiuni 85-inngor-torsiorlutik. Sinerissami Radioqarfe-qarneq aallartippoq, svenskit umiar suaata pujortullip „BELE“-p Upernaviup eqqaa ni 1921-mi ikkarlin-nerata kingorna, taamanilu „BELE“ kunngip umiarsuaa nit Kunngi Kristiaa-mik issimasulimmit ikioriartorneqarsi-mavoq. Taamani paasineqarpoq, nuna-tta imartaani isumannaallisaassagaani sillimasoqarnissaa pisariaqartoq.

Sinerissami Radioqarfiit Aasianni, Tasii-lamilu immikkoortortaqarput, katillugillu 21-nik ulloq unnuarlu paarlakaattunik su-lisoqarlutik. Taakku pingaarnertut sulias-saraat radio atorlugu imaani ajornartor-siulernermi isumannaallisaa ner milu at ta ve qa tigiisitsinissaq. Aammattaaq umiar-suar niit sillimaniarnermi, ajunaalernermilu nalunaarutaasartut frekvensii naalaarlugillu, nakkutigisussaavaat. Ikioqqullutik nalunaa-ru teqartunik nalunaarsuisussaapput, ujaa si ner mut annaassiniarnermullu oqar-tus saasunut nalunaarutinik ingerlatitseqqit-tussaallutik, ajornartorsiortut kiisalu ujaa-sinermik annaassiniarnermillu suliaqartut akornanni attaveqatigiisitsisussaallutik.

Tamatuma saniatigut anorersuarnissaanik aarlerisaaruteqartarput, nakorsat siunner-suinerinik ingerlatsisarlutik aammalu angal-latinut angallatiniillu kiisalu avinngarusima-sumiittunut radiotelegramminik, radiokkullu oqaloqatigiissitsinernik suliaqartarlutik. Su-lisut aamma GSM-imut 112 nakkutigisaraat, normunullu immikkut atugassianut silassa-mik immiussisarlutik il.il.

„Eqqaamaneqassaaq imaani ajutoortoqar-tillugu Sinerissami Radioqarfiit tassaam-mata nunamut attavissat siullersaat. Umiatsiaaraq motooriminik unittoortoq pilertortumik ikiorneqarsinnaavoq, pisorlu pinartoqarani. Eqqarsaatigeriarulli ikiortis-sarsiorluni saaffissaqanngikkaanni qanoq issagaluarnersoq. Tamanna ajorluinnartumik

kinguneqaratarsinnaavoq,“ taama oqarpoq Sinerissami Radioqarfiit pisortaat Carl Johan Colberg.

Pisut iluatsilluartut ilagaat 1994-imi pisi-masoq. Ammassalik Radio 1. september unnuap qeqqata qaangilaaraa, amerika-miut angallataanit tingerlaataannalimmit 72 fods-iusumit „Enchantress“-imit kalerrisaa-rummik tigusaqarpoq. Angallat Kulusummiit 50 sømilinik avasissuseqarlluni immattoru-jussuanngorsimavoq. Anoraasuarnerit 20 m/s-inik sakkortussuseqarput, taamaallaallu akunnerni pingasuni-sisamani immannertik angummanniarfigisinnaallugu nalunaarlutik.

Ammassalik Radio-p Kangilinnguani Sakku-tooqarfik aamma Ammassalimmi politiit ka-lerrippai, tamaanilu angalasunut tamanut Mayday Relay kalerriutigalugu aammalu radioqarfimmi sulisut ilaqqillugit. Tuluit angallataat ataatsimik tingerlaataannalik „The Spray“ pisoqarfiusummiit ungasin-ngitsumiilluni kalerriivoq. Anorip sakkor-tunera mallingaatsiarneralu pissutaallutik ikiuukkiartorsinnaanngilaq. Pisoqarneratalli nalaani attavigineqartuarpoq, kingusinne-rusukkut ajornarunnaassagaluarpat ikiuuk-kiartorsinnaaniassammat.

Akunnerup ataatsip iluani Ammassalik Ra-dio norskit kilisaataannut „Skarheim“-imut Kuummiut eqqaanni misileraalluni aalisar-tumut attaveqalerpoq. „Skarheim“ pisoqar-fiup tungaanut aallarpoq, akunnernilu arfi-nilinni ingerlasussaalluni. Taakku saniatigut kilisaatit allat marluk – islandimiut aamma norskit aalisariutaataat – ikiuukkiartornis-saminnik neqeroorput, ajornartorsiortumin-ngaanniilli ima ungasitsigaat ikiuukkiartor-nissaannik qinnuigineqanngiinnaarlutik.

„Enchantress“-imi issimasut sisamat qeq-qata missaanni nalunaarput angallatertik kivisoq annanniummullu ikilernerarlutik, VHF angallattagaq, ajunaalernermi qum-moroortaatit kiisalu ajornartorsiulernermi qaammataasakkoorlugu nassitsissut nas-sarlugit. Ammassalik Radiop ajunaalersut annanniummiittut VHF-iat angallattagaq aqqutigalugu attaveqarfigiuarpai.

Tallimat qaangilaaraa ajunaalernermi nas-sitsissutip signalia Frankrig-imi SARSAR-imit tiguneqarpoq. Tamatuma nalaani „Skarheim“-ip attaviginiarnera iluatsippaa. Ajoraluartumilli nassitsissut taanna nalu-naaquttap akunnera ataaseq qaangiuttoq, annanniummiit avammut kuugussaalluni annaaneqarpoq.

Sakkutuut timmisartuat Gulfstream, tama-tuma nalaani Kangerlussuarmiit aallarpoq, arfineq-pingasullu missaanni sumiiffimmut apuulluni. Timmisartup „Skarheim“ attavi-gaa, ajornartorsiortullu VHF-iat angallatta-gaq sumiissusersivaat. Nal. qulit qeqqata missaanni annanniut takusinnaalerpaat, kii-samilu nal. qulit ajunaalersut „Skarheim“-imut qaqinneqarput. Tingerlaataannalilli „Enchantress“ Danmarksstræde-mi kivivoq.

Akunnernik qulinik sivisussuseqartumik annaassiniarnermi ajunaalersut, annaassi-niartut aammalu angallatit, timmisartullu, annaassiniaqataasut akornanni attaveqati-giittuarneq Ammassalik Radio-mit ataqati-giissinneqarpoq.

„Ukiut ingerlaneranni radioqarfiit pisorpas-suarnut nuannersunik aammali alianartunik kinguneqartartunut akuusarsimapput.

Ikiuuttut pisuullutik annaassiniarnerit amerlanersaat qujanartumik iluatsittarput.

Sapiitsuliortuiit tassaapput taakku aju-naalersunik annaassiniartartut. Tassaasin-naapput helikopterip inuttai, sakkutuut imar siortut, politiit imaluunniit inuinnaat angallataat taakkulu inui“ Sinerissami Ra-dioqarfiit pisortaat Carl Johan Colberg oqar-poq.

Radioqarfinniit sullissinerit qullersaqar-fiat Aasianniippoq, ukiorlu manna uki-uni 85-ini ingerlasimanerminik nalliut-torsiorluni.

Sinerissami Radioqarfiit 2009-mi iki-oqqusunit 158-eriarlutik saaffigine-qarsimapput. Saaffiginnissutaasartut tas saapput motorimik unittoornerit, ujaasinerit, imaanut nakkartut, angal-lammi ikuallattoortut, ikkarlinnerit alla-tullu ikioqqunerit. Saaffiginnissutaaner-paasimapput motorimik unittoornerit 56-iusut aammalu ujaasinerit 47-t.

Imaani radiokkut isumannaallisaaneq – kiffartuussineq pingaarutilik

Online nr. 1 · 2010 21

Erfalasumik naapitsinera pingaarute-qartoq siullerpaat eqqaamalluarpara. Maniitsumi atualeratta ajaaqqatta Kis-tap saqqarmiuaqqamik Steffelu tuni-vaatigut. Qallunaat erfalasuarannguat annoraatsinnut tulluaqaluni soorlu ki simi takoqqusoq. Saqqarmioqalerlu-ni tanngassimaarnaq.

1970-ikkunni politikkikkut eqeeriartorfiup nalaani inunnik kikkuugaluartunilluunniit ataqqinninneq, inuiaallu ikinnerussuteqar-tut nammineersinnaanerunissaannut sulis-sutiginninneq aallartilluarsimalersimasoq inuusukaajulluta nalaapparput.

Tamatuma nalaanili kalaallit pingaartu-mik inuusuttuusut Danmarkimi nunatsin-nilumi immikkut erfalasoqalernissaq eq qar tor talerpaat. Ikittunnguulluta naapik-kaangatta imaluunniit nalliuttorsiualaale-raangata nuannataap ataani erfalasussap iluserisinnaasaanik siunnersuutit imaagin-navittarput.

Uanga ilusiligara taamanikkulli arlalinnit ilisimaneqalereersimavoq, tassa 70-ikkut aallartisimalerneranni. Politikkikkut ila oqal-littaqaagut, anguniagaqarattamilumi.

Kalaallit eqqumiitsuliortut arfineq mar-luusugut qinnuigineqarpugut sanningasor-ta qanngitsumik siunnersuusioqqulluta.

Siunnersutigullu sanningasortalinnik siun nersuuteqartunut unammillertinneqar-put.

Ila tassa pissanganaq. Taasissutigineqa-lermat kammamma aavaqatigisartakkama Namminersornerusut allaffiani isertuullugu taasisitsineq malinnaaffigaarput. Nalune-qanngitsutut siunnersuutiga ajugaatinne-qarpoq. Erlingip nunatsinniittuni siullersaal-luni pingaartorsioqaluni assakkut eqillunga pilluaqqugaanga eqqaamaqaara.

Aalajangerneq aalassatsitseqaaq. Ilaat san-ningasoqanngimmat pakatsisut allalli nu-taaliatut isigalugu nuannaarutiginnittut.

Inatsisartut toqqaareernerisa kingorna er-fala soq pillugu oqallinneq annertoqaaq. Ullumikkulli atuutilerneraniit ukiut 25-it qaangiuteriannguartut erfalasorput nalingin-naasutut atorneqalerpoq ataqqineqarluni nuannaarutigineqarlunilu.

Kalaaleqatikka tamassi erfalasup 25-lii-nerani pilluaritsi.

Erfalasuttapiviusunngoriartuaarnera

01052010 A

Thue Christiansen-ip allagaa

01100447Erfalasorput, Nunatta ukiuni 25-ni erfa-lasuaNalinga: DKK 7,00Ulloq saqqummiunneqarfia: 1. maj 2010Arkimi ataatsimi frimærkit 40-tSuliarinnittoq: Thue ChristiansenIlioqqarnera: Dorit OlsenAngissuseq: G nikorfasutut.Uuttuutai avalliit: 40 x 29 mmNaqitseriaaseq: OffsetPappiala: Sopal, qaqortoq

Aammattaaq ullormi siullermi nioq qu-taa sut allakkanut puussat, postkortit aammalu Erfalasutsinnik frimærkitallit maxikort-inik taagorneqartut pisiarine-qarsinnaapput. Maxikorti tassaavoq postkorti assitaatigut frimærkitassaanik frimærkitaligaq, frimærkimullu atasumik ullormi siullermi naqissummik naqissu-sigaq.

Postkorti John Rasmussen-ip assilisaa,Narsaq Foto · DKK 6,00

Pisiarineqarsinnaapput uani:

POST Greenland · FilateliaPostboks 121 · 3913 TasiilaqTlf. 98 11 55 · Fax 98 14 32

E-mail: stamps@tele.gl

Imaluunniit internetikkut ugguuna:

www.stamps.gl