onderwijs in de immunologie - wur · celbiologie en immunologie groep (kern)concepten: •...
TRANSCRIPT
![Page 1: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/1.jpg)
Onderwijs in de Immunologie
Huub F.J. Savelkoul
Celbiologie en Immunologie groep
![Page 2: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/2.jpg)
(Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van leerstof langs kernconcepten draagt bij aan inzichtelijk leren • geeft inzicht in verbanden binnen en tussen kernconcepten Contexten: • Vakoverstijgende contexten kunnen samenhang tussen vakken zichtbaar maken • Contexten dragen bij aan een accurater beeld en versterken motivatie en attitude • Contexten geven betekenis aan concepten en bepalen wat en waarom je een vak leert • Illustratie van concept in verschillende contexten is relevant voor opbouw van kennis en vaardigheden
Context-concept benadering
![Page 3: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/3.jpg)
Contexten: • Vakoverstijgende contexten kunnen samenhang tussen vakken zichtbaar maken. • Contexten dragen bij aan een accurater beeld van een vak en versterken motivatie en attitude. • Contexten geven betekenis aan concepten en bepalen wat en waarom je een vak leert • Illustratie van concept in verschillende contexten is voor opbouw van kennis en vaardigheden.
Context als basis voor: • Leefwereldcontexten • Maatschappelijke contexten • Beroepscontexten • Wetenschappelijke contexten (meer abstract)
![Page 4: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/4.jpg)
Onderwijs geven • raadsel • anekdote • humor • I(C)T • Web-based • Werkvorm • ...
Relevantie: wetenschap praktijk diepgang
Programma: samenhang, vervolg
Vak: discipline docent(en) leerstoelgroep
Onderwijsbaarheid en haalbaarheid programma
toetsing
Context-concept visie als didactisch model
aantrekkelijkheid academisch niveau
Student: belangstelling motivatie attitude
![Page 5: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/5.jpg)
Gezondheid en Immuniteit
Gezondheid bescherming tegen infecties (vaccinaties), tumoren,
overgevoeligheid en allergie, autoimmuniteit, etc. cruciale rol immuunsysteem in diverse levensfasen (gedrag, stress) vorming immuunrepertoire door interactie met darmmicrobiota erfelijke achtergrond: (epi)genetica en ziektegevoeligheid
Immuun-gemedieerde effecten Positief: immunomodulatie door voeding, leefstijl en omgeving
Negatief: voedselallergie, coeliakie, gedragsproblemen
Therapie immunotherapie: inductie van tolerantie, herstel van balansen
microbiotaherstel: hygiënehypothese, pre- en probiotica?
![Page 6: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/6.jpg)
Nieuwe concepten in de Immunologie
1. Innate immuniteit, homing,
chronische mini-ontsteking
2. Regulatie adaptieve
immuniteit, T cel subsets
(Treg en IL-10)
3. Common mucosal
microbiota en
immuunsysteem,
B-cellen en IgA,
4. leaky gut, gut-brain axis
De power van het immuunsysteem
![Page 7: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/7.jpg)
Belangrijkste functies van het immuunsysteem
Bescherming tegen infecties:
“non-self”
Bescherming tegen
kankercellen: “modified-self”
2x1012 cellen 600 lymfeklieren 170 g antilichamen (1021 mol) 5 L bloed (+ 5 L lymfe) 1.5 kg
![Page 8: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/8.jpg)
Innate immuunherkenning
Pathogen associated molecular patters/danger signals en pattern Recognition Receptors
Oude pathogenen Old good friends Newly emerging infections
![Page 9: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/9.jpg)
Ontsteking
warm – zwelling – roodheid – pijn - verlies van functie
Calor – tumor – rubor – dolor –
functio laesa
![Page 10: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/10.jpg)
Full screen image with title
Natural Antibodies
Fases in de immuunrespons
![Page 11: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/11.jpg)
Cross-talk en regulatie in het immuunsysteem
Treg
Th1
Th2
Th17 DC
MF
IL-23
allergie IL-4, IL-5 IL-13
IFN-g
IL-10, TGF-b
Innate immuniteit
Auto-immuniteit Schimmel
infecties
![Page 12: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/12.jpg)
Antigeen-antilichaam interactie
![Page 13: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/13.jpg)
Immunologisch geheugen
![Page 14: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/14.jpg)
Infectie in de gastheer
Immuunantwoord
Infectieweerstand en immuniteit
![Page 15: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/15.jpg)
Vader van de Immunologie: Edward Jenner
An Inquiry into the Causes and Effects of the Variolae Vaccinae (1798)
“ His work has saved more lives than the work of any other human.” Eradication of smallpox - WHO 1980
![Page 16: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/16.jpg)
Eerste vaccinatie experiment - 1796
• April: Sarah Nelmes (melkmeisje) koepokken infectie (Blossom) • 14 mei: koepokken injectie in de arm van 8 jr James Fipps • d7: milde symptomen van infectie • 1 Juli: infectie James Fipps met pokkenvirus Geen symptomen van pokken • Maanden later herinfectie: geen symptomen en immuun
![Page 17: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/17.jpg)
Ebola virus (WHO, klasse Risico Groep 4 Pathogeen (Biosafety Level 4)
Tandvleesbloeding
![Page 18: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/18.jpg)
2014 Ebola Uitbraak, West Afrika
WHO Ebola Response Team. N Engl J Med 2014. DOI: 10.1056/NEJMoa1411100
http://www.cdc.gov/vhf/ebola/outbreaks/2014-west-africa/case-counts.html
9-1-2015
Reporting Date Total Cases Confirmed
Cases Total Deaths
Guinea 7 Jan 15 2,793 2,493 1,797
Liberia 6 Jan 15 8,263 3,123 3,515
Sierra Leone 6 Jan 15 10,030 7,759 2,977
Mali 23 Nov 14 8 7 6
United Kingdom
29 Dec 14 1 1 0
Nigeria** 15 Oct 14 20 19 8
Spain** 27 Oct 14 1 1 0
Senegal** 15 Oct 14 1 1 0
United States** 24 Oct 14 4 4 1
TOTAL 21,121 13,408 8,304
![Page 19: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/19.jpg)
Pathofysiologie Ebola infectie
Endotheelcellen, dendritische cellen, macrofagen en levercellen zijn target voor infectie; NO productie
Viraal sGP blokkeert neutrofielen
Leverschade: bloedstollings stoornis
Cytokinenstorm
virus infectie induceert antilichamen die de virale infectiviteit stimuleren, complement activeren en celdood veroorzaken
![Page 20: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/20.jpg)
Zmapp: Ebola vaccin
Gehumaniseerde mAb Specificiteit MB003: EBOV glycoproteïne epitopen 13C6; h13F6; c6D8 Survival rate: 10% tot 43%
Ebola vaccin Zmapp: c13C6 van MB-003 en twee chimere mAbs van ZMAb, c2G4 en c4G7 afkomstig van Zmab: muis m1H3, m2G4 en m4G7
![Page 21: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/21.jpg)
Opruimen van infecties en tumoren
NK (natural killer cellen)
![Page 22: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/22.jpg)
Activatie Effector T cellen
Normaal: reacties tegen pathogenen Inflammatoire ziekten, bv. reacties tegen zelf
Tolerantie en Regulatoire T cellen
Geen respons tegen zelf Gecontroleerde respons tegen pathogenen
Balans lymfocytenactivatie en controle
![Page 23: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/23.jpg)
T-cel selectie in de thymus
![Page 24: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/24.jpg)
Orgaan-specifieke tumoren bevatten stamcellen (hersenen, borst, dikke darm, leukemiën Aantal stamcellen en de delingscapaciteit verschillen per orgaan <<1 to 6 celdelingen per maand Dikke darm: 2x108 stamcellen Dunne darm 4x 106 stamcellen 150 keer meer stamceldelingen in dikke darm dan in dunne darm
Kanker stamcellen
![Page 25: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/25.jpg)
VARIATION IN CANCER RISK AMONG TISSUES CAN BE EXPLAINED BY THE NUMBER OF STEM CELL DIVISIONS Tomasetti C, Vogelstein B Science 2 January 2015: Vol. 347 no. 6217 pp. 78-81; DOI:10.1126/science.1260825 65% random mutaties in delende kanker stamcellen = “bad luck” 35% vanwege erfelijke achtergrond (5-10%) en interactie met de omgeving (voeding, roken, luchtverontreiniging, etc) epigenetica!
![Page 26: Onderwijs in de Immunologie - WUR · Celbiologie en Immunologie groep (Kern)concepten: • Concentratie op kernconcepten kan de overladenheid stof terugdringen • Structureren van](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040123/5e03d51595164b105c7f6834/html5/thumbnails/26.jpg)
Conclusies
Immuunsysteem doet veel meer
dan alleen bescherming tegen
infecties van buiten en/of danger
signalen van binnenuit.
Modulatie immuunsysteem
mogelijk via voeding en nodig voor
darmgezondheid bij westerse
welvaartziekten (chronische
ontstekingen). Vragen ?