2010

EĞİTİMDE STRATEJİK

PLANLAMA “Okul/Kurumlar İçin”

i

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Strateji Geliştirme Başkanlığı

EĞİTİMDE STRATEJİK PLANLAMA “Okul/Kurumlar İçin”

Haziran 2010

ii

Yayıma Hazırlayanlar

Ercan TÜRK Strateji Geliştirme Başkanlığı

Stratejik Yönetim ve Planlama Daire Başkanı

Nezir ÜNSAL Strateji Geliştirme Başkanlığı

Şube Müdürü

Strateji Geliştirme Başkanlığınca hazırlanan “Eğitimde Stratejik Planlama- Okul/Kurumlar İçin” adlı

kitap, Bakanlık Makamının 08/06/2010 tarih ve 3749 sayılı olurları ile 2.000 adet bastırılmıştır.

iii

“Medeniyet yolunda yürümek ve başarıya ulaşmak hayat şartıdır. Bu yol üzerinde duraklayanlar, ya

da ileri değil, geri bakmak cehalet ve gafletinde bulunanlar, dünya medeniyetinin coşkun setleri

altında boğulmaya mahkûmdurlar.”

M. Kemal ATATÜRK

iv

İSTİKLAL MARŞI

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celal? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal... Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal! Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, 'Medeniyet!' dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Bastığın yerleri 'toprak!' diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Canı, cananı, bütün varımı alsın da Hüda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ruhumun senden, İlahi, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli. Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerihamdan, İlahi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden na'şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helal. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal: Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal!

Mehmet Akif Ersoy

v

vi

SUNUŞ

Kamu kurumlarında stratejik planlamaya ilişkin mevzuat hükümleri gereği Bakanlığımızda da stratejik

planlama çalışmaları MEB Stratejik Plan Hazırlık Programı eki zaman çizelgesine uygun olarak Strateji

Geliştirme Başkanlığının koordinatörlüğünde tüm birimlerin katılım ve katkılarıyla yürütülmüştür.

Türk eğitim sistemini düzenleyen mevzuat ile birlikte, eğitim sistemi için referans bir politika belgesi

niteliğinde olan “Millî Eğitim Bakanlığı 2010-2014 Stratejik Planı”, hazırlanmış olup 2010 yılından itibaren

yürürlüğe konulmuştur. “MEB Stratejik Planı” ile eş zamanlı olarak merkez teşkilatı birimleri ve İl Millî eğitim

müdürlükleri de kendi stratejik planlarını hazırlamışlardır.

Ayrıca stratejik yönetim anlayışının Bakanlığımız merkez teşkilatının yanı sıra taşra teşkilatında bulunan tüm

kurumlarımıza yaygınlaştırılması amacıyla, İl millî eğitim müdürlükleri stratejik planları ile uyumlu olarak ilçe

millî eğitim müdürlükleri ve tüm okul/kurumların da stratejik plan hazırlamaları 2010/14 sayılı Genelge ile

istenmiştir.

Stratejik yönetimin bir aracı olan stratejik planlama uygulamalarına katkıda bulunmak ve tüm ilgililerin

faydalanması amacıyla, çalışmalar Başkanlığımızca konsolide edilerek zaman zaman elektronik ortamda ve

basılı materyal olarak yayımlanmaktadır.

Bu kapsamda ilk olarak; Bakanlığımızın paydaşları arasında yer alan ilgili tüm tarafların bilgilendirilmesi

amacıyla, Bakanlığımız yayını olan “Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim” adlı derginin, Eylül-2006 sayısı

“Eğitimde Stratejik Planlama” özel sayısı olarak çıkartılmıştır.

Ayrıca, Bakanlık merkez teşkilatı birimlerinin ve İl Millî eğitim müdürlüklerinin stratejik planlama

çalışmalarında faydalanmaları amacıyla Başkanlığımızca “Eğitimde Stratejik Planlama” adlı iki ayrı kılavuz

kitap hazırlanarak, stratejik planlamadan sorumlu yöneticiler ile stratejik planlama ekibinde görevli

personelin kullanımına sunulmuştur.

Millî Eğitim Bakanlığı üst düzey yöneticilerinin stratejik planlama konusundaki görüşlerinin ortaya konulması

amacıyla “Millî Eğitim Bakanlığı Üst Düzey Yöneticilerinin Stratejik Planlama Konusundaki Görüşleri” konulu

bir araştırma yapılmış olup araştırma sonucu yine Bakanlığımız yayını olan Milli Eğitim Dergisinin Kış-2009

sayısında yayımlanmıştır.

Çalışmalar kapsamında Bakanlık merkez teşkilatı birimleri, konu ile ilgili çalışmaları olan akademisyenler, il,

ilçe ve okullardaki personelin katılım ve katkılarıyla, stratejik yönetim, stratejik planlama ve bunların

içerisinde yer alan kavramların ve bu süreçte yapılan çalışmalarla ilgili makalelerin yer aldığı bir yayının konu

ile ilgili çalışanlara katkı sağlayacağı düşüncesiyle her ilin bir yazı ile temsil edildiği “Eğitimde Stratejik

Planlama-Makaleler” adlı kitap yayınlanmıştır.

Stratejik planlamanın bir planlama, yönetim ve bütçeleme felsefesi olarak; okuldan ilçeye, ilden Bakanlık

merkezine kadar olan kademelerdeki sorumlularca benimsenmesi ve eyleme dönüştürülmesi büyük önem

arz etmektedir. Stratejik planın stratejik yönetime geçişte önemli bir araç olduğu bilinmektedir. Bu yayın

okul/kurumlarda stratejik yönetim kültürünün yaygınlaştırılmasına katkıda bulunmak ve yapılacak stratejik

planlama çalışmalarında bir kılavuz olması amacıyla hazırlanmıştır.

Kitabın hazırlanmasında katkıları bulunan; Kırşehir İl MEM AR-GE Birimi personeline, Hüseyin Nar’a,

Abdurrahman Kaçmaz’a, Kemal Gürgenci’ye, Mehmet Taş’a teşekkür ederiz.

Strateji Geliştirme Başkanlığı

vii

İÇİNDEKİLER

SAYFA NO

I. BÖLÜM

GİRİŞ…………………………………………………………………………………………………. 2

YASAL ÇERÇEVE………………………………………………………………………………… 4

STRATEJİK YÖNETİM VE PLANLAMA SÜRECİ……………………………………… 5

II. BÖLÜM

OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ VE AŞAMALARI.14

A. DURUM ANALİZİ ………………………………………………………………………………. 20 1. Tarihsel Gelişim…………………………………………………………………….. 20 2. Yasal Yükümlülükler ……………………………………………………………… 20 3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler ……………………………………… 21 4. Paydaş Analizi ve Görüşler…………………………………………………….. 22 5. Kurum İçi analiz ……………………………………………………………………. 26

5.1 Örgütsel yapı ………………………………………………………….. 26 5.2 İnsan kaynakları ……………………………………………………… 27 5.3 Teknolojik düzey …………………………………………………….. 29 5.4 Mali kaynaklar ………………………………………………………… 30 5.5 İstatistikî veriler ……………………………………………………… 31

6. Çevre Analizi ………………………………………………………………………… 34 6.1 PEST Analizi …………………………………………………………….. 34 6.2 Üst Politika Belgeleri ………………………………………………. 36

7. GZFT (Güçlü ve Zayıf Yönler, Fırsat ve Tehditler) Analizi………… 37 B. GELECEĞE YÖNELİM ………………………………………………………………………… 40

8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler …………………………………………… 40 9. Temalar ………………………………………………………………………………… 45 10. Stratejik Amaçlar ………………………………………………………………… 45 11. Stratejik Hedefler ……………………………………………………………….. 51

11.1 Performans Hedefleri ……………………………………………. 52 12. Performans Göstergeleri …………………………………………………….. 53 13. Faaliyet/Projeler ve Maliyetlendirme …………………………………. 57

13.1 Eylem Planları ……………………………………………………….. 59 14. Stratejiler ……………………………………………………………………………. 59

C. İZLEME VE DEĞERLENDİRME ……………………………………………………………. 62 15. İzleme ve Değerlendirme ……………………………………………………. 62

15.1 Raporlama …………………………………………………………….. 62 III. BÖLÜM

OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLAN HAZIRLAMA REHBERİ………... 67

KAYNAKÇA ………………………………………………………………………………………. 126

EKLER ………………………………………………………………………………………………. 127

viii

ŞEKİLLER VE TABLOLAR LİSTESİ

ŞEKİLLER SAYFA

Şekil 1: Stratejik Planlama Ekibi 15

Şekil 2: Stratejik Planlama Ekip Üyelerinin Özellikleri 15

Şekil 3: Okul/Kurumlar için Stratejik Plan Unsurları 18

Şekil 4: Okul Teşkilat Şeması 26

Şekil 5: GZFT Analizi 37

Şekil 6: Misyon Üçgeni 41

TABLOLAR

Tablo 1: Stratejik Planlama Süreci 6

Tablo 2: Yasal Yükümlülükler 21

Tablo 3: İlçe MEM Yasal Yükümlülükler 21

Tablo 4: Faaliyet Alanları ve Hizmetler 22

Tablo 5: Okul/Kurum için Paydaş Analizi Matrisi 1 23

Tablo 6: Okul/Kurum için Paydaş Analizi Matrisi 2 24

Tablo 7: Yararlanıcı Ürün/Hizmet Matrisi 25

Tablo 8: Okul/Kurumlarda Oluşturulan Birimler ve Görevleri 27

Tablo 9: Çalışanların Görev Dağılımı 28

Tablo 10: Çalışanların Gönüllü Yaptıkları İşler 28

Tablo 11: Araç-Gereç Durumu 29

Tablo 12: Fiziki Mekan Durumu 29

Tablo 13: Kaynak Tablosu 30

Tablo 14: Harcama Kalemleri 30

Tablo 15: Gelir-Gider Tablosu 31

Tablo 16: Okul/kurumlar İçin PEST Analizi 35

Tablo 17: GZFT Analizi Sorular 38

Tablo 18: Okul için GZFT Analizi (örnek) 39

Tablo 19: Okul/Kurum için Tema Başlıkları (örnek) 45

Tablo 20: Performans Göstergeleri(örnek) 57

Tablo 21: Okul/Kurum İçin Örnek Faaliyet/Projeler 58

Tablo 22: Tahmini Maliyetlendirme 58

Tablo 23: TOWS Matrisi 60

Tablo 24: Eylem Planı Örneği 64

Tablo 25: İzleme ve Değerlendirme Form Örneği 65

1

I. BÖLÜM

2

GİRİŞ

Toplumsal, siyasal, ekonomik ve teknolojik alanlarda meydana gelen değişmeler tüm

kurumları olduğu gibi eğitim kurumlarını da çok yönlü olarak etkilemektedir. Bu anlamda, eğitim ve

eğitim kurumlarında yeni yaklaşımlar ve uygulamaların yaşama geçirilmesi, bir zorunluluk olarak

ortaya çıkmaktadır.

Eğitim kurumlarının kendilerinden beklenen işlevleri yerine getirebilmeleri, iyi bir

planlamaya ve bu planın etkin bir şekilde uygulanmasına bağlıdır. Bir olgu olarak değişme, tüm

kurumlarda olduğu gibi eğitim kurumlarında da; amaç, yapı ve davranış gibi özelliklerin uzun

dönemde etkisiz hâle gelmesine ve çevreye uyumunda güçlüklerle karşılaşmasına yol açmaktadır.

Bu nedenle, eğitim kurumlarının özellikle okulların gelişmeleri, çevreye uyum sağlamaları ve

çevreyi değişime hazırlayabilmeleri; yenilik yapmalarını, açık ve dışa dönük stratejiler

geliştirmelerini zorunlu hâle getirmektedir.

Dünyadaki gelişmeler Türk kamu yönetiminde kapsamlı bir yeniden yapılanma ihtiyacını

ortaya çıkarmıştır. Bu çerçevede, toplumun taleplerine karşı duyarlı, katılımcılığa önem veren,

hedef ve önceliklerini netleştirmiş, hesap veren, şeffaf ve etkin bir kamu yapılanmasının gereği

olarak “Stratejik Yönetim” yaklaşımı benimsenmiştir.

Son yıllardaki hızlı değişim ve bunun getirdiği sorunlara çözüm üretme sürecinde stratejik

planlamanın adı son dönemde sıklıkla duyulmaya başlandı. Özü itibariyle işletme biliminin çatısı

altında incelenen ve bir stratejik yönetim aracı olan bu yaklaşımın Türkiye’de kamu kuruluşlarında

uygulanması için yasal zemin oluşturulmuş bulunmaktadır. Stratejik planlama, 2003 yılından bu

yana bazı kamu kurum ve kuruluşlarında pilot olarak uygulanmaya başlanmış, 2010 yılına kadar

tüm kamu kurum ve kuruluşlarında uygulamaya geçilmesi öngörülmektedir.

Hazırlanacak stratejik plan; bir yandan kurum kültürü ve kurum kimliği oluşumuna,

gelişimine ve güçlendirilmesine destek olurken, diğer yandan kamu mali yönetimine etkinlik

kazandıracaktır.

Okul/kurumlarımızın stratejik planlama çalışmalarında faydalanmaları amacıyla hazırlanan

“Okul/Kurumlar İçin Stratejik Planlama Kitabi” üç bölümden oluşmaktadır. Kitabın birinci

bölümünde konunun önemi, yasal çerçevesi ve stratejik planlama süreci anlatılmaktadır.

İkinci bölümünde MEB stratejik plan hazırlama yöntemi ve stratejik planlama kavramı

tanıtılmaktadır. Okul/kurumların hazırlayacakları stratejik planların içerisinde yer alacak kavramlar

örnekleriyle birlikte ele alınmaktadır. “Neredeyiz?” sorusuna cevap aramak üzere kurum içi ve dışı

etkenlerin incelenmesine yönelik durum analizinin genel çerçevesi verilmektedir.

“Nereye gitmek istiyoruz?” sorusu çerçevesinde okul/kurum için misyon, vizyon,

değerlerler, tema, amaç, hedef ve stratejilerin belirlenmesi konusunda temel kavram ve

yaklaşımlar anlatılmaktadır.

“Gitmek istediğimiz yere nasıl ve nelerle ulaşabiliriz?” sorusu kapsamında uygulama

stratejisi geliştirme konusu işlenmektedir. Belirlenen hedefler doğrultusunda temel faaliyet ve

projelerin şekillendirilmesi ve stratejik planın bütçe süreci ile ilişkisi ele alınmaktadır.

3

T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI

Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığı

ANKARA 2006

ANKA

RA

2006

MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI

STRATEJĠK PLAN HAZIRLIK

PROGRAMI

“Başarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz?” sorusuna yönelik olarak izleme ve

değerlendirme faaliyetlerinin sistematik bir şekilde yürütülmesi konusunda bir çerçeve

sunulmaktadır.

Üçüncü bölümde okul/kurumlar için stratejik plan hazırlama rehberi şablon olarak

verilmektedir. Kitap, stratejik planlama süreci ve stratejik planların kapsam ve içeriği konusunda

genel bir çerçeve sunmayı amaçlamaktadır. Okul/kurumlar, ortaya konan ana ilkelere ve kitabın

genel yapısına bağlı kalmakla birlikte, ana ve alt başlıkları kendi tür ve özelliklerini de dikkate alarak

şekillendirebileceklerdir.

Stratejik yönetim sürecinin kurumlarımıza yaygınlaştırılması ve stratejik planlama sürecinde

İlçe millî eğitim müdürlükleri ile okul ve kurumlara yol göstermek üzere hazırlanan “Eğitimde

Stratejik Planlama- Okul/Kurumlar İçin” isimli kitap, stratejik planlama sürecinde yer alan iş ve

işlemlere açıklık getirecektir.

4

YASAL ÇERÇEVE

Kamu Yönetimi Reformu kapsamında alınan Yüksek Planlama Kurulu kararlarında ve 5018

sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda, kamu kuruluşlarının stratejik planlarını

hazırlamaları ve kuruluş bütçelerini bu plan doğrultusunda oluşturmaları öngörülmektedir. 5018

sayılı Kanunun 9. maddesi şöyledir;

“Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel

ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve

ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler

doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı

yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar.

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 60 ıncı maddesi ile 22/12/2005

tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 15 inci maddesine dayanılarak “Strateji Geliştirme Birimlerinin

Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” hazırlanmıştır.

Kalkınma planları ve yıllık programlar ile diğer ilgili programlar dikkate alınarak hazırlanan

stratejik planlar, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (DPT) ve diğer ilgili kurumların öngörülen

süreçlerinden geçerek yürürlüğe girmektedir.

Bu amaçla DPT tarafından, 5018 sayılı Kanununun 9’uncu maddesine dayanılarak “Kamu

İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hazırlanmıştır. Bu

yönetmeliğe göre; stratejik planlama çalışmalarının kapsamdaki tüm kamu idarelerine

yaygınlaştırılması, aşamalı bir geçiş takvimi dâhilinde yürütülmüştür. Söz konusu geçiş takvimine

göre Bakanlığımız, 2010-2014 yıllarını kapsayacak olan ilk stratejik planını, hazırlayarak yürürlüğe

koymuştur.

Bakanlığımız stratejik planı ile birlikte eş zamanlı olarak İl millî eğitim müdürlükleri stratejik

planları da hazırlanmıştır.

Bu kanun ve yönetmeliklerde başka DPT tarafından hazırlanan “Kamu İdareleri İçin Stratejik

Planlama Kılavuzu” 19/06/2006 tarih ve 2006/55 sayılı MEB Genelgesi ve 2010/14 Sayılı MEB

Genelgesi Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı birimlerinde yürütülmekte olan stratejik planlama

çalışmalarının yasal çerçevesini oluşturmaktadır.

5

STRATEJİK YÖNETİM VE PLANLAMA SÜRECİ

Yeni kamu yönetimi anlayışı gereği olarak gelecek yönelimli ve katılımcı bir anlayış içinde

“stratejik yönetim” yaklaşımına geçilmektedir. Stratejik yönetim kapsamında;

Ortaya konulan yeni anlayışa uygun bir şeklide geleceğe ilişkin tasarım geliştirme, Misyon ve vizyon belirleme, Temel amaçlara yönelik politika ve öncelikleri şekillendirme, Ölçülebilir başarı göstergeleri oluşturma ve önceden ilan etme, İnsan kaynaklarını geliştirme unsurları vurgulanmaktadır.

Stratejik Yönetim Modeli

Stratejik yönetim ile ilgili birçok model mevcuttur. Prof. Dr. Erol EREN üç evreli stratejik

yönetim modelinden bahsetmektedir. Bu modelin birinci evresi, stratejik planlama evresidir. Bu

evrede okulun vizyonu, misyonu, stratejileri ve politikaları oluşturulmaktadır. Bunların

oluşturulmasında çevresel analizler ve içsel analizler yapılmaktadır. Buna SWOT (GZFT ya da FÜTZ)

analizi denmektedir.

İkinci evrede stratejilerin uygulanması söz konusudur. Burada okul kültürünün, yönetici

tarzlarının ve liderliğinin, okul yapısının strateji ile uyumu sağlanmaktadır. Bir taraftan da

uygulamalar ile ilgili olarak programlar, bütçeler ve süreçler oluşturulur.

Stratejik yönetimde stratejik planlama okulda varsa okul kültürünü yansıtır. Okul kültürü

yoksa yapılan stratejik plana uygun bir okul kültürü oluşturur.

Sonuncu evre ise stratejik uygulamaların değerlendirilmesi ve kontrolü sürecidir. Bu süreçte

eksiklikler ve aksayan taraflar her evrede belirlenerek düzeltici önlemler alınır.

Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama

Kılavuzunda stratejik planlama kavramı stratejik yönetim sürecinin bütününü kapsayacak şekilde

kullanılmıştır. MEB merkez ve taşra teşkilatı birimleri olarak hazırlanan stratejik planlarda belirtilen

kılavuzda yer alan model izlenmiştir.

Stratejik yönetime geçişin bir aracı olan stratejik

plan, “stratejik yönetim süreci döngüsü”nün bütününü

kapsamaktadır. Daha basit bir ifadeyle; neredeyiz? sorusu

ile başlanmakta, nereye gitmek istendiği belirlenmekte,

bugünden arzu edilen geleceğe hangi yolla veya nasıl

gidileceği ortaya konulmakta ve son aşamada başarı

ölçülmektedir. Stratejik planlama sürecinde yer alan

aşamalar ve bu aşamalarda atılacak adımlar şekil

üzerinde görülmektedir.

Stratejik planlama belli bir zamanda başlayıp belli bir tarihte bitecek bir süreç değildir.

Stratejik planlama esnek ve dinamik bir süreci ifade eder. Plan bu özelliği ile diğer planlardan

ayrılmaktadır. Stratejik planlama süreci bir piramite benzetilecek olursa, en tepede misyon, vizyon

Stratejik Amaçlar ve Hedefler 5 yıl sonra nerede olmak istiyoruz?

Mevcut Durum Analizi Şu anda neredeyiz?

Vizyon Nerede olmayı hayal ediyoruz?

Misyon Neden varız?

Yıllık hedefler 1

2

3

4

5

6

ve temel değerlerin yer alması gerekir. Planın diğer unsurları bunlar doğrultusunda ve

çatışmayacak şekilde oluşturulmalıdır. Bu durum planın bütünlüğü açısından oldukça önem

taşımaktadır. Bunlar bir bakıma kurumun rotasını tayin eder.

Stratejik planlama sürecinde yer alan aşamalar ve bu aşamalarda atılacak adımlar

tablolaştırılmıştır.

Tablo 1: Stratejik Planlama Süreci

İŞ VE İŞLEMLER AŞAMALAR CEVAPLANACAK SORU

Tarihçe

Yasal Yükümlülükler

Ürün/Hizmetler

Kurum İçi ve Çevre Analizi

GZFT (SWOT) Analizi

Paydaş Analizi

DURUM ANALİZİ NEREDEYİZ?

Okul/Kurumun varoluş

gerekçesi

Temel İlkeler

MİSYON VE İLKELER

NEREYE ULAŞMAK

İSTİYORUZ?

Arzu edilen gelecek VİZYON

Orta vadede ulaşılacak

kavramsal amaçlar

Spesifik, somut ve ölçülebilir

hedefler

TEMA, AMAÇLAR VE

HEDEFLER

Amaç ve hedeflere ulaşma

yöntemleri

Eylem Planları

Maliyetlendirme

STRATEJİLER

FAALİYETLER VE

PROJELER

GİTMEK İSTEDİĞİMİZ YERE

NASIL ULAŞABİLİRİZ?

Raporlama

Karşılaştırma İZLEME

BAŞARIMIZI NASIL TAKİP

EDER VE

DEĞERLENDİRİRİZ?

Geri besleme

Ölçme yöntemlerinin

belirlenmesi

Performans göstergeleri

DEĞERLENDİRME VE

PERFORMANS ÖLÇÜMÜ

7

Tabloda belirtilen sorulara verilen cevaplar stratejik planlama sürecini oluşturur.

“Neredeyiz?” sorusu, okul/kurumun faaliyetini gerçekleştirdiği iç ve dış ortamın kapsamlı bir

biçimde incelenmesini ve değerlendirilmesini içeren durum analizi yapılarak cevaplandırılır.

“Nereye gitmek istiyoruz?” sorusunun cevabı ise; kuruluşun var oluş nedeninin öz bir

biçimde ifade edilmesi anlamına gelen misyon; ulaşılması arzu edilen geleceğin kavramsal, gerçekçi

ve öz bir ifadesi olan vizyon; kuruluşun faaliyetlerine yön veren ilke ve değerlerler; ulaşılması için

çaba ve eylemlerin yönlendirileceği genel kavramsal sonuçlar olarak tanımlanabilecek amaçlar ve

amaçların elde edilebilmesi için ulaşılması gereken ölçülebilir sonuçlar anlamına gelen hedefler

ortaya konularak verilir.

Amaçlar ve hedeflere ulaşmak için takip edilecek yollar ve kullanılacak yöntemler olan

stratejiler ve gerçekleştirilecek faaliyetler “Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?” sorusunu

cevaplandırır.

Son olarak, yönetsel bilgilerin derlenmesi ve plan uygulamasının raporlanması anlamındaki

izleme ve alınan sonuçların daha önce ortaya konulan misyon, vizyon, temel değerlerler, amaçlar

ve hedeflerle ne ölçüde uyumlu olduğunun, kısaca performansın değerlendirilmesi ve buradan

elde edilecek sonuçlarla planın gözden geçirilmesini ifade eden değerlendirme süreci ise

“Başarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz?” sorusunu cevaplandırır.

Stratejik Planlama İle İlgili Temel Kavramlar

Strateji:

Strateji, kelime anlamı olarak “sevk etme, yöneltme, gönderme, götürme ve gütme

demektir. Modern yönetim biliminde strateji, “örgüte yön vermek ve rekabet üstünlüğü sağlamak

amacıyla, örgüt ve çevresini sürekli analiz ederek uyum sağlayacak amaçların belirlenmesi,

faaliyetlerin planlanması ve gerekli araç ve kaynakların yeniden düzenlenmesi süreci” olarak

tanımlanmaktadır.

Stratejik Yönetim:

Stratejik yönetim, stratejilerin planlanması için gerekli araştırma, inceleme, değerlendirme

ve seçim çabalarını; planlanan bu stratejilerin uygulanabilmesi için işletme içi her türlü tedbirin

alınarak yürürlüğe konulmasını; daha sonra da yapılan çalışmaların kontrol edilmesiyle ilgili

faaliyetleri kapsar. (Dinçer, 1998)

Stratejik yönetim üç kısımda incelenebilir.

1. Örgütün uzun dönemli başarısını belirleyecek karar ve planların yapılması, başka bir ifade

ile stratejik planlamanın oluşturulması.

2. Stratejini yürürlüğe konulması için organizasyon, program, bütçe ve faaliyet süreçlerinin

yapılıp uygulanması.

8

3. Başarı için amaçlar ve misyonda belirtilen sonuçlara ulaşılıp ulaşılmadığını her evrede

sürekli olarak kontrol etme ve düzeltici önlemler alma. (Eren, 1997)

1970’li yıllardan bu güne kadar özellikle artan küreselleşme olgusu, elektronik ticaret ve

internet kullanımının yaygınlaşması stratejik yönetim üzerinde oldukça önemli etkiler yapmıştır.

Stratejik yönetim bugünkü kullandığımız şekline gelinceye kadar temel finansal planlama, tahmin

temelli planlama, dışa yönelimli stratejik planlama ve stratejik yönetim evresi olmak üzere dört

evre geçirmiştir.

Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından kamu kurumları için hazırlanmış olan

Stratejik Planlama Kılavuzunda şu şekilde tanımlanmıştır; stratejik yönetim, stratejik planlama ve

denetimi de kapsayacak şekilde, kuruluşun bulunduğu nokta ile ulaşmayı arzu ettiği durum

arasındaki yolu ifade eder. Kuruluşun amaçlarını, hedeflerini ve bunlara ulaşmayı mümkün kılacak

yöntemlerin belirlemesini gerektirir. Uzun vadeli ve geleceğe dönük bir bakış açısı taşır. Kuruluş

bütçesinin uzun dönemli amaç ve hedefleri ve öncelikleri ifade edecek şekilde hazırlanmasını,

kaynak tahsisinin bu önceliklere göre yapılmasını ve sonunda hesap verme sorumluluğunu içerir

(DPT, 2006).

Stratejik Yönetimin Yararları:

Stratejik Yönetim, okul/kurum yöneticisine geniş anlamda çevresel tarama analiz becerisi

kazandırır. Okul yöneticisi okulun yakın çevre koşullarını ve genel çevre koşullarını değerlendirir,

muhtemel fırsatların (imkan) ve tehditlerin (tehlike) farkına varır, okulun içinden kaynaklanan

güçlü ve zayıf yönlerini dikkate alarak okulu için bir vizyon belirler. Buradan hareketle stratejik

yönetimin en önemli yararı okul/kurum yöneticisine vizyon (uzun dönemli düşünme ve uzağı

görme yetisi) kazandırmasıdır diyebiliriz.

Stratejik yönetim, okul/kurum yönetimine okul için stratejik açıdan önemli olan konuların

ve unsurların neler olduğunu anlama ve onlara odaklanma imkanı sunar.

Çevre çok hızlı bir şekilde değişmekte ve zamanla öngörülemeyen bir takım faktörler

yetersiz planlamalara neden olabilmektedir. Bu da stratejik planların uygulamalarında zamanında

gerekli değişimlerin yapılmasını, bu konularda esnek davranılması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Bu da stratejik yönetim açısından büyük bir yarardır.

Stratejik yönetim yaklaşımı tüm yönetim kadrolarının birer stratejist olarak sürece

katılmalarını sorumluluk hissetmelerini, takım ruhu ve anlayış içinde hareket etmelerini ve ortak

bir vizyon, misyon ve amaçlar ve stratejiler doğrultusunda uygulamaların yürütülmesini ve başarıya

erişilmesini zorunlu kılmaktadır. Sonuç olarak stratejik yönetim, tüm yöneticilerin birer stratejist

olarak topyekün okulun geleceğine sahip çıkmasını sağlamaktadır.

9

Stratejik Planlama:

Stratejide planlama bir örgütün amaç ve misyonunda açıklanan durumlara erişmek için

tepe yönetimi tarafından yapılan uzun vadeli planlardır. Şu hale göre stratejik planlama, bir

örgütün uzun dönemli başarısını belirleyen kararlar bütünüdür. (Eren, 1997)

Stratejik Planlama Kılavuzuna göre stratejik planlama, kuruluşun bulunduğu nokta ile

ulaşmayı arzu ettiği durum arasındaki yolu tarif eder. Kuruluşun amaçlarını, hedeflerini ve bunlara

ulaşmayı olanaklı kılacak yöntemleri belirlemesini gerektirir. Uzun vadeli ve geleceğe dönük bir

bakış açısı taşır. Kuruluş bütçesinin stratejik planda ortaya konulan amaç ve hedefleri ifade edecek

şekilde hazırlanmasına, kaynak tahsisinin önceliklere dayandırılmasına ve hesap verme

sorumluluğuna rehberlik eder (DPT, 2006).

Stratejik planlama ile kamu kuruluşlarının, stratejik planlarını hazırlamaları ve gelecek

dönemlerde kuruluş bütçelerini bu planda öngörülen kuruluş misyonu, vizyonu, amaç ve hedefleri

ile uyumlu olacak biçimde performans programlarına dayalı olarak oluşturmaları gerekmektedir.

Her şeyden önce stratejik planlama ilerlemenin en kolay yolu olarak görülmemelidir; ancak

zamanla ilerlemeyi kolaylaştıran bir role sahiptir. Çünkü ortak bir anlayışı yansıtır. Vizyonu içeren

hatta gerçekçi olmakla beraber arzulanır ve başarılabilir bir geleceği ortaya koyar.

Bu çerçevede stratejik planlama;

Sonuçların planlanmasıdır: Girdilere değil, sonuçlara odaklıdır.

Değişimin planlanmasıdır: Değişimin istenilen yönde olabilmesini sağlamaya çaba gösterir ve

değişimi destekler. Diriktir ve geleceği yönlendirir. Düzenli olarak gözden geçirilmesi ve değişen

koşullara uyarlanması gerekir.

Gerçekçidir: Arzu edilen ve ulaşılabilir bir geleceği resmeder.

Kaliteli yönetimin aracıdır: Disiplinli ve sistemli bir şekilde, bir kurumun kendisini nasıl

tanımladığını, neler yaptığını ve yaptığı şeyleri niçin yaptığını değerlendirmesi, şekillendirmesi ve

bunlara rehberlik eden temel kararları ve eylemleri üretmesidir.

Hesap verme sorumluluğuna temel oluşturur: Hedeflenen sonuçların nasıl ve ne ölçüde

gerçekleştiğinin izlenmesine, değerlendirilmesine ve denetlenmesine temel oluşturur.

Katılımcı bir yaklaşımdır: Stratejik planlama sürecinin kuruluşun en üst düzey yetkilisince tam

olarak desteklenmesi zorunludur. Bununla beraber, ilgili tarafların, diğer yetkililerin, yöneticilerin

ve her düzeydeki elemanların katkısı, ortak çabası ve desteği olmaksızın, stratejik planlama

başarıya ulaşamaz. Diğer yandan stratejik planlama:

Günü kurtarmaya yönelik değildir: Uzun vadeli bir yaklaşımdır.

Bir şablon değildir: Kuruluşların farklı yapı ve gereksinimlerine uyarlanabilen esnek bir araçtır.

10

Salt bir belge değildir: Stratejik planın hazırlanması, gerçekleştirilmesi için yeterli değildir. Planın

sahiplenilmesi ve harekete geçilmesi gerekir. Asıl olan stratejik plan dokümanı değil, stratejik

planlama sürecidir.

Sadece bütçeye dönük değildir: Stratejik planlama sürecinde kaynak durumu dikkate alınmakla

beraber, yıllık bütçe ve kaynak istemlerinin stratejik planları şekillendirmemesi; stratejik planın,

bütçeyi yönlendirmesi gerekir. Stratejik planlama, bir kurumda görev alan her kademedeki kişinin

katılımını ve kurum yöneticisinin tam desteğini içeren, sonuç almaya yönelik çabaların bütününü

teşkil eder. Bu anlamda paydaşların ihtiyaç ve beklentileri, paydaşlar ve politika yapıcıların

kurumun misyonu, hedefleri ve performans ölçümünün belirlenmesinde aktif rol oynamasını ifade

eder.

Stratejik Planlama Yaparken Okul Yöneticilerinin Göz Önünde Bulundurması Gerekenler

1. İnternet günümüzde bireysel hayatı ve okul hayatını etkilemektedir. Öğrenci ve

öğretmenlerin alışageldikleri öğrenme etkinliklerini değiştirmeye zorlamaktadır.

2. Bilgiye erişme ve bilgiyi kullanma ve bilgi aktarmada internetin kullanılması, geleneksel

erişim araçlarının önüne geçmekte, diğer araçların etkisini azaltmaktadır.

3. Milli Eğitim Bakanlığı’nın kurmuş olduğu e-okul vb. elektronik uygulamalar, gerek okul

çalışanları gerekse öğrenci ve veli gibi paydaşa daha hızlı ve kolay ulaşımı getirmektedir.

4. İnternet sayesinde okul ve kurumlar yerel bir örgüt olmaktan çıkmakta bölgesel, ulusal

hatta uluslar arası bir örgüt olabilmektedir. İnternet hem bilgiye erişimi hem de eldeki

bilgilerin süratle ilgili yerlere ulaştırılmasını hızlandırmıştır. Bilgiye zamanında ve gerekli

ölçüde sahip olan okullar, diğer okullardan daha başarılı olma olanağına kavuşmaktadırlar.

Bu halde günümüzde bilgi, rekabet avantajının anahtarı konumuna gelmiştir. Adrese dayalı

kayıt sistemi, okulların sınırları dışından öğrenci almalarına imkân vermese de öğrenci

velileri başarılı olduğuna inandığı okullara öğrenci kaydı yaptırabilmek için o okulların

sınırları içine taşınmaktadırlar. Bu da bu bölgelerdeki kira ücretlerini ve konut fiyatlarını

yükseltebilmektedir.

Bu örnekten de yola çıkarak okulun çevre ile uyumunun sağlanması konusunda değişik

teorik yaklaşımlardan da bahsedilmesi gerekmektedir.

İyi organize olmuş bir okul, belli bir çevre ortamında faaliyetlerini yürütürken çevresel

koşullardaki değişimlere uyum sağlamakta zorluk çekecektir. Çünkü okul içinden birçok etmen

okulu değişimden alıkoyacaktır. Bu da okulun işlevini yerine getirememesine sebep olacaktır. Bu

duruma “popülasyon ekolojisi yaklaşımı” denmektedir.

Bir diğer yaklaşımda “kurum teorisi” dir. Bu teoriye göre okul çevresindeki diğer başarılı

okulları taklit ederek değişen koşullara uyum sağlayabilir. Stratejik yönetimde durum analizinde

özellikle, kurumu başka kurumlarla karşılaştırıp en iyi uygulamaların örnek alınması da

11

örgütlenmektedir. Ancak bu durumda başarılı ilk uygulamanın kim tarafından nasıl sağlanacağı

açıklanamamaktadır.

“Stratejik seçim yaklaşımı” ise üçüncü teori olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yaklaşımda

okul sadece değişen çevre ile uyum için gayret göstermez. Okul çevresini yeniden biçimlendirme

fırsat ve gücüne de sahiptir. Okul yöneticileri akılcı kararlar vermek zorundadırlar. Bu sebeple

çevresel fırsatları çok iyi kullanarak çevrede istedikleri değişimleri de yapma imkanına sahiptirler.

“Örgütsel öğrenme teorisi”ne göre okul, kendisini müdafaa ederek çevre değişimlerine

uyum sağlarken, aktif olarak da çevre ve okul arasındaki uyumu iyileştirmek için elde ettiği bilgileri

kullanır. Öğrenen okul olarak da tanımlanabilecek bu teoride okullar, bilgiyi ya kendi içinde üretir

ya da dışarıdan transfer eder ve elde ettiği bilgileri okulun bünyesinde uygulayarak yeni bilgi ve

faaliyetlere dönüştürebilir.

12

13

II. BÖLÜM

OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ

VE

AŞAMALARI

İL MİLLÎ EĞİTİM

MÜDÜRLÜĞÜ STRATEJİK

PLANLARI

İLÇE, OKUL/KURUM

STRATEJİK PLANLARI

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

STRATEJİK PLANI

14

OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ VE AŞAMALARI

2010 -2014 Yıllarını kapsayan MEB ve İl Milli Eğitim Müdürlükleri Stratejik Planları

01.01.2010 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Milli Eğitim

Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı 2010/14 No’lu

Genelgeyi yayınlanarak ilçe ve okul/kurum stratejik

planlama çalışmalarını başlatmıştır. Genelgede yer alan

çalışma takvimine uygun olarak plan hazırlıklarının

yılsonuna kadar tamamlanması gerekmektedir.

Stratejik planlama, farklı görevlere ve donanımlara

sahip birçok kişiyi bir araya getiren, kuruluş genelinde

sahiplenmeyi gerektiren, zaman alıcı bir süreçtir. Stratejik

planlama çalışmalarının başarısı büyük ölçüde plan öncesi

hazırlıkların yeterli düzeyde yapılmasına bağlıdır.

Genel olarak okul/kurumlarda stratejik planlama

sürecinde yapılacak çalışmaları üç aşamada ele alınabilir.

1. Aşama: Hazırlık Dönemi

Bu süreçte; Stratejik Planlama Ekibi (SPE)nin oluşturulması, üst yönetim desteğinin

sağlanması, eğitim desteğinin alınması gerekmektedir. Stratejik planlamanın başarısı ancak

okul/kurumun tüm çalışanlarının planı sahiplenmesi ile mümkündür. Stratejik planlama

okul/kurum içinde belirli bir birimin, grubun ya da kişinin işi olarak görülmemelidir.

Plan yapmak ve okul/kurumu bu plan doğrultusunda yönetmek yönetiminin ana

işlevlerindendir. Bu nedenle, yönetimin desteği ve yönlendirmesi, stratejik planlamanın

vazgeçilmez koşuludur. Yönetim, stratejik plan yaklaşımını benimsediğini okul/kurum çalışanları ile

paylaşmalı ve kurumsal sahiplenmeyi sağlamalıdır.

Stratejik Planlama Ekibinin Oluşturulması: Stratejik planlamanın bütün aşamalarında

önemli rol üstlenecek olan planlama ekibinin amaca uygun bir yapıda kurulması, çalışmaların

başarısı için kritik öneme sahiptir. Stratejik Planlama ekibi okul/kurumun liderlerinden

oluşturulmalıdır. Bunlar müdür yardımcısı, rehber öğretmen, okul aile birliği başkanı, okul öğrenci

meclisi başkanı, zümre başkanı, eğitici bilgisayar formatörleri, bölüm şefi olabilir. Böylece liderleri

okulun gelişmesiyle ilgili stratejik planlamaya yöneltir ve stratejik plana dönük çalışmaları diğer

çalışanlara süratle aktarabilirler. Böylece stratejik planın benimsenmesi sağlanır.

Ekibin başkanlığını ilçe MEM’de şube müdürü, okul/kurumlarda okul/kurum müdürü

yapmalıdır. Ekip içinden bir çalışan, planlama sorumlusu olarak görevlendirilir. Stratejik planlama

ekibi sorumlusu stratejik planlama teknik ve süreçleri konusunda mutlaka eğitim almalı ve eğitim

sonucunda edindiği bilgiler doğrultusunda okul/kurum müdürünü ve diğer liderleri çalışmaların her

aşamasında bilgilendirmeli, bilinçlendirmeli ve planın başarıyla sonuçlanmasında onlara destek

olmalıdır.

Kitap içerisinde okul/kurum

kavramı kullanılacaktır.

Okul/kurum kavramından; ilçe

millî eğitim müdürlükleri, her tür

ve düzeydeki okullar (Anaokulları,

ilköğretim okulları, her tür liseler),

ile Bakanlığımıza bağlı resmi

kurumlar (Öğretmenevleri, Halk

Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim

Merkezleri) anlaşılmalıdır.

15

Şekil 1: Stratejik Planlama Ekibi

Planlama ekibinde görev alacak kişilerde dikkat edilmesi gereken hususlar;

Şekil 2: Stratejik Planlama Ekip Üyelerinin Özellikleri

Stratejik Planlama

Ekibi Üyesi

Gönüllü

olmalı

Görev yaptığı

birimi temsil

etmeli

Yeterli bilgi ve

birikime sahip

olmalı

Çalışmalara

yeterli zaman

ayırabilmeli

Çalışmalar

süresince

değiştirilmemeli

Farklı uzmanlık

alanına sahip

kişiler olmalı

Grupla

uyumlu

çalışabilmeli

Bölüm veya

Atölye Şefi

Sınıf

Öğretmeni

Branş

Öğretmeni

Okul/Aile

Birliği Başkanı

………….. ……………

Öğrenci

Memur

BT formatörü

Rehber

Öğretmen

Müdür

Yardımcıları

Okul/Kurum

Müdürü

16

Planlama ekibi bu şekilde oluşturulduğunda bir takım yaraları olacaktır.

Planlar liderler tarafından yapılırsa plan unsurlarının hayata geçirilmesi konusunda

kendilerini yükümlü olarak hissedeceklerdir.

Sunulan önerilere yapacakları eleştirilerde daha gerçekçi ve tutarlı olacaklardır. Bu da

planın uygulanabilmesini kolaylaştıracak, etkinliğini arttıracaktır.

Bu tür bir ekip, okul/kurum içinde devamlı ve etkili bir haberleşme ve bilgi alışveriş

sistemini geliştirecektir.

Planın hazırlanmasında görev alan liderler, motive olacaklar ve kendilerini onların

gerçekleştirilmesine adayacaklardır.

Okul/kurumda çalışan personele yönelik hizmet içi eğitim programları düzenlenmelidir. Bu

eğitim, stratejik yönetimin temelleri, stratejik planlamaya yönelik kavramlar ve stratejik planın

nasıl hazırlanacağı ve plan hazırlanmasında kullanılacak verileri elde etmeye yönelik uygulamalı

çalışmaları kapsamalıdır.

Bu aşamada yapılacak çalışmalar;

Okul/kurumun yönetici ve çalışanlarıyla çeşitli aşamalarda toplantılar düzenlenip

gerekli bilgilendirmeler yapılmalıdır.

İlçe MEM’ler de bir şube müdürünün başkanlığında stratejik planlama ekibi

oluşturulmalı, ekip içerisinde öğretmen ve okul/kurum yöneticilerinin de bulunması

sağlanmalıdır.

Okul ve kurumlarda üst kurul oluşturulmasına gerek yoktur.

İlçe ve Okul/kurumlarda Stratejik Planlama Ekibi oluşturulmalı, ekipte yer alacak

üye sayısı okul/kurumun tür ve özelliğine göre belirlenmelidir.

Stratejik planlama ekibi süreçle ilgili olarak her aşamada İl Milli Eğitim Müdürlüğü

ARGE Biriminden eğitim ve danışmanlık hizmeti almalıdır

Ekip üyelerinin belirlenmesinde esas olarak kişilerin etki, etkilenme, bilgi ve ilgileri

dikkate alınmalı, oluşan grupta bütün birimlerin temsil edilmesi sağlanmalı,

Okul/kurumlarda stratejik planlama ekibi oluşturulurken Okul Gelişim Yönetim

Ekibi (OGYE) üyeleri arasından seçilebilir.

17

Stratejik Planın Hazırlanması: Eğitimler sonucunda okul/kurumda her düzeyden

çalışanların katılımıyla Neredeyiz? Nereye Ulaşmak

İstiyoruz? Nasıl Ulaşabiliriz? sorularının cevabı olacak

şekilde okul/kurumun stratejik planı hazırlanır. Ayrıca

izleme ve değerlendirmenin nasıl ve ne zaman

yapılacağı da plan içerisinde belirtilmelidir.

2. Aşama Planın Uygulanması: Üst politika belgelerine uygun olarak hazırlanan stratejik

planın, hazırlandığı dönemi (ilk uygulama da 2011-2014 yılları arası) kapsayacak şekilde tüm

çalışanlar ve ilgili birimler aracılığıyla uygulandığı aşamadır.

3. Aşama İzleme ve Değerlendirme: Stratejik plan üzerindeki çalışmalar, bu çalışmalara

paralel olarak belirlenen amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesinin sağlanmasına yönelik

faaliyetlerin gerçekleşme düzeyinin izlenerek belirli periyotlar halinde ilgili yerlere raporlanması

aşamasıdır. Okul/kurumda yapılan faaliyetlerin ve harcamaların stratejik plana uygunluğunu

denetlemek amacıyla yapılacak iç ve dış

denetimler de bu aşamada düşünülmelidir.

Bu aşamada;

Okul/Kurumun İzleme Değerlendirmeden

sorumlu kişi veya ekibi kurulacaktır,

Ekip üyelerinin stratejik plan izleme ve

değerlendirme konusunda

bilgilendirilmesi sağlanacaktır,

Stratejik plan değerlendirilmesi, düzeltme

ve geliştirme işlemi sistematik olarak

yapılacaktır,

Performans ölçümleri yapılıp, sonuçları

değerlendirilecektir,

Faaliyetlerin gerçekleşme düzeyleri

izlenip raporlanacaktır,

Geri bildirimler doğrultusunda

güncelleştirmeler yapılacaktır.

Hazırlanan taslak plan, okul

/kurumun tüm paydaşların

görüşüne sunulmalı,

Bildirilen görüşler

doğrultusunda plan

taslağına son şekli verilmeli,

Stratejik plan İlçe MEM

tarafından, İlçe MEM

stratejik Planı İl MEM

tarafından onaylanmalıdır.

18

İlçe Millî Eğitim müdürlükleri ve okul/kurumlarda hazırlanacak olan stratejik planlarda yer

alacak unsurları aşağıdaki şekilde görebiliriz.

Şekil 3: Okul/Kurumlar için Stratejik Plan Unsurları

Stratejik plan unsurlarını üç başlık altında toplayabiliriz. Birinci başlık altında Nerdeyiz?

sorusunun cevabı olacak şekilde mevcut durum (durum analizi çalışmaları) ortaya konulur. Bu

kapsamda okul/kurumun tarihi gelişimi, yasal yükümlülükleri ile ürün ve hizmetleri, paydaş analizi,

kurum içi analiz, çevre analizi ve GZFT analizi yer almaktadır.

İkinci başlık altında Nereye ulaşmak istiyoruz? sorusuna cevap olacak şekilde gelecek

yönelimli olarak okul/kurumun misyonu, vizyonu, temel değerleri, temaları, stratejik amaçlar,

hedefler, performans göstergeleri, önemli görülen faaliyet/projeler ve maliyetleri, izlenecek

stratejiler yer almaktadır.

Son aşamada stratejik planı izleme ve değerlendirme yaklaşımı ifade edilmektedir.

STRATEJİK PLAN MEVCUT DURUM GELECEĞE BAKIŞ

TARİHİ GELİŞİM YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER

ÜRÜN VE HİZMETLER PAYDAŞ ANALİZİ

KURUM İÇİ ANALİZ

ÇEVRE ANALİZİ

GZFT ANALİZİ

Örgüt Yapısı İnsan Kaynakları

Teknoloji Mali Kaynaklar

PEST Üst Politika Belgeleri

MİSYON VİZYON DEĞERLER TEMALAR

AMAÇLAR VE HEDEFLER PERFORMANS GÖSTERGELERİ

FAALİYET/PROJELER STRATEJİLER

İZLEME VE DEĞERLENDİRME

İstatistiki veriler

RAPORLAMA

19

OKUL/KURUMLAR İÇİN STRATEJİK PLAN HAZIRLAMA AŞAMALARI

A. DURUM ANALİZİ

1. Tarihsel Gelişim

2. Yasal Yükümlülükler

3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler

4. Paydaş Analizi ve Görüşler

5. Kurum İçi analiz

5.1 Örgütsel yapı

5.2 İnsan kaynakları

5.3 Teknolojik düzey

5.4 Mali kaynaklar

5.5 İstatistikî veriler

6. Çevre Analizi

6.1 PEST

6.2 Üst Politika Belgeleri

7. GZFT (Güçlü ve Zayıf Yönler, Fırsat ve Tehditler) Analizi

B. GELECEĞE YÖNELİM

8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler

9. Temalar

10. Stratejik Amaçlar

11. Stratejik Hedefler

11.1 Performans Hedefleri

12. Performans Göstergeleri

13. Faaliyet/Projeler ve Maliyetlendirme

13.1 Eylem Planları

14. Stratejiler

C. İZLEME VE DEĞERLENDİRME

15. İzleme ve Değerlendirme

15.1 Raporlama

Okul/kurumların

hazırlayacakları stratejik

planlarda yer alacak

hususlar başlıklar halinde

verilmiştir.

Bu bölümde bu başlıklar

altında nelerin

inceleneceği? ve planda

nelerin yer alacağı?

örnekleriyle açıklanacaktır.

Okul/kurumlar kendi tür ve

özelliklerine göre başlıklar

altında incelenecek

hususları

şekillendirebileceklerdir.

20

A. DURUM ANALİZİ

Stratejik planlama sürecinin ilk adımı olan durum analizi, okul/kurumun “neredeyiz?”

sorusuna cevap verir. Okul/kurumun geleceğe yönelik amaç, hedef ve stratejiler geliştirebilmesi

için öncelikle, mevcut durumda hangi kaynaklara sahip olduğunu ya da hangi yönlerinin eksik

olduğunu, okul/kurumun kontrolü dışındaki olumlu ya da olumsuz gelişmeleri değerlendirmesi

gerekir. Dolayısıyla bu analiz, okul/kurumun kendisini ve çevresini daha iyi tanımasına yardımcı

olarak stratejik planın sonraki aşamalarından daha sağlıklı sonuçlar elde edilmesini sağlayacaktır.

Durum analizi aşamasında; okul/kurumun tarihi gelişimi, yasal yükümlülükleri ile ürün ve

hizmetleri, paydaş analizi, kurum içi analiz, çevre analizi ve GZFT analizi yer almaktadır.

1. Tarihsel Gelişim

Okul/kurumun hangi tarihte hangi amaçlara hizmet

etmek için kurulduğu, bugüne kadar geçirdiği aşamalar,

önemli yapısal dönüşümler kısaca değerlendirilir.

2. Yasal Yükümlülükler

Bu aşamada okul/kuruma görev ve sorumluluklar yükleyen, okulun faaliyet alanını

düzenleyen mevzuat gözden geçirilerek yasal yükümlülükler ve dayanaklar listesi oluşturulur. Yasal

yükümlülükler daha sonraki aşamada okul/kurumun misyonunun oluşturulmasına katkı sağlar.

İlköğretim okulları için örnek tablo verilmiştir.

21

Tablo 2: Yasal Yükümlülükler (Örnek)

Yasal Yükümlülük (Görevler) Dayanak

Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak; onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek.

* 1739 sayılı kanunun 23. maddesi, * 222 sayılı kanunun 1. maddesi, * İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 5. maddesi

Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden yetiştirerek hayata ve üst öğrenime hazırlamak.

* 1739 sayılı kanunun 23. maddesi.

Öğrencilere, Atatürk ilke ve inkılâplarını benimsetme; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na ve demokrasinin ilkelerine, insan hakları, çocuk hakları ve uluslar arası sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanma, başkalarının haklarına saygı duyma, görevini yapma ve sorumluluk yüklenebilen birey olma bilincini kazandırmak

* İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 5. maddesi

……………………………………….. ………………

İlçe milli eğitim müdürlükleri şubeler bazında yasal yükümlülüklerini belirlemelidir.

Tablo 3: İlçe MEM Yasal Yükümlülükler

Şube/Bölüm Adı Yasal yükümlülük (Görevleri) Dayanak

Özlük Şubesi ……………… …………..

…………… ……………… ……………

……………… …………… …………

3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler

Yasal yükümlülükler gerçekleştirildikten sonra, bu analizin çıktılarından da yararlanılarak

okul/kurumun ürettiği temel ürün ve hizmetler belirlenir. Paydaşların görüş ve önerileri alınırken,

bu aşamada belirlenen faaliyet alanları bazında çalışmalar yürütülebilir. Örnek ürün/hizmetler

listesi aşağıdadır. Bu liste okul/kurumun özelliğine göre çeşitlendirilip çoğaltılabilir. Ayrıca bu

ürün/hizmetler faaliyet alanları adı altında gruplandırılabilir. Bu faaliyet alanları da daha sonraki

aşamalarda tema başlıkları olarak kullanılabilir. Örneğin Eğitim-Öğretim Hizmetleri, Eğitime Destek

Hizmetleri gibi faaliyet alanları şeklinde gruplandırılabilir.

22

Tablo 4: Faaliyet Alanları ve Hizmetler

BİRİMLER A- FAALİYET ALANI: EĞİTİM

……………

……………

……………

……………

B- FAALİYET ALANI: ÖĞRETİM

……………

……………

……………

C-FAALİYET ALANI: YÖNETİM İŞLERİ

……………

……………

FAALİYET ALANI: ………….. …….. …….

4. Paydaş Analizi ve Görüşler

Katılımcılık stratejik planlamanın temel unsurlarından biridir. Okul/kurumun etkileşim

içinde olduğu tarafların görüşlerinin dikkate alınması stratejik planın sahiplenilmesini sağlayarak

uygulama şansını artıracaktır. Diğer yandan, okul/kurum hizmetlerinin yararlanıcı ihtiyaçları

doğrultusunda şekillendirilebilmesi için yararlanıcıların taleplerinin bilinmesi gerekir. Bu nedenle

durum analizi kapsamında paydaş analizinin yapılması önem arz etmektedir. Paydaş analizi

aşağıda belirtilen taraflar dikkate alınarak yapılmalıdır.

Okul/Kuruma girdi sağlayanlar,

Okul/Kurumun ürün ve hizmet sunulan kesimler,

İşbirliği yapılan kesimler,

Okul/Kurum faaliyetlerinden etkilenenler,

Okul/Kurumu etkileyen kesimler.

23

Paydaş: Kurum faaliyetlerinden etkilenen veya bu faaliyetleri etkileyen kişi, grup veya

kurumlardır. Paydaşlar çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir.

İç Paydaşlar: Kuruluştan etkilenen veya kuruluşu etkileyen kuruluş içindeki kişi, grup veya

(varsa) ilgili/bağlı kuruluşlardır. Kuruluşun çalışanları, yöneticileri ve şubeler, bölümler,

birimler iç paydaşlara örnek olarak verilebilir.

Dış Paydaşlar (Temel Ortak, Stratejik Ortak, Tedarikçiler): Kuruluştan etkilenen veya

kuruluşu etkileyen kuruluş dışındaki kişi, grup veya kurumlardır. Kuruluş faaliyetleriyle

ilişkisi olan diğer kamu ve özel sektör kuruluşları, kuruluşa girdi sağlayanlar, sendikalar, ilgili

sektör birlikleri dış paydaşlara örnek olarak verilebilir.

Müşteriler (Yararlanıcılar/Hedef kitle): Kuruluşun ürettiği ürün ve hizmetleri alan, kullanan

veya bunlardan yararlanan kişi, grup veya kurumlardır. Müşteriler dış paydaşların alt

kümesidir.

Belirlenen paydaşlar tümü ile etkili bir iletişim

kurulmasını imkansız kılacak sayıda olabilir. Bu nedenle

paydaş görüşlerinin alınmasında ve plana

yansıtılmasında etkinlik sağlamak üzere belirlenen

paydaşların önceliklendirilmesi gerekir. Paydaşların

önceliklendirilmesinde dikkate alınacak hususlar;

paydaşın okul/kurumun faaliyetlerini etkileme gücü ile

okul/kurumun faaliyetlerinden etkilenme derecesidir.

Önceliklendirme stratejik plan hazırlama ekibi tarafından değişik yöntemlerle yapılabilir. Örneğin

okul/kurumda çalışan yönetici ve öğretmelerden puanlama yoluyla paydaşları önceliklendirmesi

istenebilir.

Tablo 5: Okul/Kurum için Paydaş Analizi Matrisi 1

Paydaş

İç P

ayd

aş

Dış

Pay

daş

Yar

arla

nıc

ı (M

üşt

eri)

Ned

en

Pay

daş

?

Ön

celi

ği

……..

………

Örneğin öğrenci ve velileri yararlanıcı (müşteri) olarak belirleyen okul/kurum neden

paydaş? sorusuna; “hizmetlerimizi doğrudan ya da dolaylı olarak alan paydaşlar aynı zamanda

tedarikçi oldukları için” şeklinde cevap verebilir. Diğer bir örnek; sivil toplum kuruluşlarını dış

paydaş olarak belirleyip neden paydaş sorusuna? “amaç ve hedeflerimize ulaşmak için işbirliği

yapacağımız kurumdur” şeklinde cevap verilebilir.

Önceliklendirme zorunlu olarak

yapılması gereken bir çalışma

değildir. Paydaş sayısı çok fazla

olan kurumlar için yapılması

önerilir.

24

Okul/kurumun tespit ettiği paydaşlar aşağıda yer alan matris aracılığıyla sınıflandırılabilir.

Tablo 6: Okul/Kurum için Paydaş Analizi Matrisi 2

Paydaş

Lid

er

Çal

ışan

lar

Mü

şter

i (Y

arar

lan

ıcı)

T

emel

O

rtak

Stra

teji

k

Ort

ak

Ted

arik

çi

Tümü :√ Bazıları: 0

25

Okul/kurumlar paydaşlarını sınıflandırdıktan sonra bu sınıflandırmadan yola çıkarak

paydaşlarıyla sunmuş olduğu ürün/hizmetleri ilişkilendirmelidir. Bu aşamada paydaş olarak

hizmetlerin sunulduğu, ürünleri alan yaralanıcılar(müşteriler) seçilmelidir. Paydaşlarla hizmetlerin

ilişkilendirmesinde Tablo 4’ten faydalanılabilir.

Tablo 7: Yararlanıcı Ürün/Hizmet Matrisi

Ürün/Hizmet

Yararlanıcı

(Müşteri)

……

……

……

……

……

……

..

…………..

Tümü :√ Bazıları: 0

Bu tabloda, hangi ürün/hizmetten hangi paydaşın faydalandığı görülebilir. Ayrıca bu çalışma

paydaş görüşlerinin alınmasında okul/kuruma yol gösterici olacaktır. Paydaşlardan faydalandığı

hizmetler hakkında görüşlerin alınması, hizmetlerin geliştirilmesi yönünde hedefler ya da

faaliyetler belirlenmesine ışık tutacaktır.

Paydaş görüş ve önerilerinin alınmasında mülakat, anket uygulaması, atölye çalışması,

toplantı gibi yöntemlerden biri veya birkaçı kullanılabilir. Hangi yöntemin uygulanacağına karar

verilirken görüşülecek kişi sayısı, paydaşın erişilebilirliği, paydaşın önemi ve etkisi gibi etkenler göz

önüne alınır. Örneğin, okul/kurum üzerindeki etkisi güçlü olan paydaşlarla (İl milli eğitim müdürü,

ilçe milli eğitim müdürü, yerel yönetici, sektör temsilcisi vb) yüz yüze görüşme yapılması, bu

kesimlerle olan iletişimin güçlendirilmesinde etkili olabilecektir. Görüşülecek kişi sayısının yüksek

olduğu durumlarda ise anket uygulanması daha uygun olabilir.

26

Okul/kurumlarda öğretmen, öğrenci, veli ve çalışanlara yönelik uygulanan memnuniyet

anketlerinin sonuçları paydaşların görüşleri olarak kullanılabilir. Ayrıca paydaşların görüşlerini

tespit etmek amacıyla Okul/Kurumlar İçin Dış Paydaş Anketi(EK 3) ek olarak konulmuştur.

Özellikle dış paydaşların görüşlerinin alınmasında ve plana yansıtılmasında şu sorulardan

faydalanılabilir;

• Okul/Kurumun hangi faaliyetleri ve hizmetleri sizin için önemlidir?

• Okul/Kurumun olumlu yönleri nelerdir?

• Okul/Kurumun geliştirilmesi gereken yönleri?

Okul/Kurumdan beklentileriniz?

5. Kurum İçi analiz

Okul/Kurumun mevcut durumunu ve geleceğini etkileyebilecek iç ortamdan kaynaklanan ve

kurumun kontrol edebildiği koşulların ve eğilimlerin incelenerek değerlendirilmesi gerekir. Bu

aşamada incelenecek konular alt başlıklar halinde verilmiştir.

5.1 Örgütsel yapı

Bu aşamada okul/kurumun teşkilat şeması, şubeler, bölümler, birimler, atölye/işlik durumu,

sınıflar vb. ortaya konulur. Bu birimler arasında iletişimin (haberleşme, bilgi alış-verişi) nasıl

sağlandığı belirtilir.

Şekil 4: Okul Teşkilat Şeması (Örnek)

27

Okul/Kurumda oluşturulan bölümler/birimler/komisyon/birlik/zümre vb. görevleri tablo

şeklinde oluşturulmalıdır.

Tablo 8: Okul/Kurumlarda Oluşturulan Birimler ve Görevleri

KURUL/KOMİSYON ADI GÖREVLERİ

……………….. ………………………

5.2 İnsan kaynakları

Okul/kurumda çalışanlar ve görevleri belirlenir. Ayrıca;

Kurumun sahip olduğu toplam norm kadro sayısı

Çalışan toplam personel sayısı

İhtiyaç duyulan branşlar ve ihtiyaç sayısı

Buna bağlı olarak yapılan istihdam sayısı,

Personelin nasıl atandığı?

Varsa geçici personelin alındığı kaynağı,

Kadrosu olmayıp da sözleşmeli çalıştırılan personelin sayısı,

Eğitim düzeyi, gönüllü olarak aldığı diğer görevler ,

Okul/kuruma son -en az- iki yılda gelen giden personel sayısı mümkün ise neden okul/kurumdan tayin istedikleri,

Ortalama okulda çalışma yılı, Ortalama hizmet içi eğitim saati, Çalışana verilen ödül ve ceza sayısı. gibi hususlar tablo halinde düzenlenebilir.

28

Okul/kurumda çalışan yönetici, öğretmen, diğer personelin görevlerinin neler olduğu

belirlenmelidir.

Tablo 9: Çalışanların Görev Dağılımı

ÇALIŞANIN

UNVANI

GÖREVLERİ

İlçe milli eğitim müdürü

Şube müdürü Okul /kurum müdürü

Müdür baş yardımcısı Müdür yardımcısı

Atölye ve bölüm şefleri

Öğretmenler

Yönetim işleri ve büro memuru

Yardımcı hizmetler personeli

Kaloriferci

Gece bekçisi

………… ……………………………………………………….

Tablo 10: Çalışanların Gönüllü Yaptıkları İşler

S. NO

ADI SOYADI GÖREVİ BRANŞI İLGİ ALANLARI

GÖNÜLLÜ ÇALIŞMALARI

1 …………. Müdür fen bilgisi spor resim tiyatro şiir

okul dergisi

2 …………. Öğretmen bilgisayar internet okulun internet sitesi

3 …………… Öğretmen sınıf öğretmeni

halk oyunları stratejik planlama TKY

4 ………… …….. …… …….. …….

29

5.3 Teknolojik düzey

Okul/kurumun teknolojik altyapısı ve teknolojiyi kullanabilme düzeyi belirlenir.

Okul/kurumlarda derslerde ve ders dışı etkinliklerde kullanılmakta olan araç gereçlerin sayısı

ve ihtiyaç durumu belirlenmelidir. Bu aşamada okul/kurumda hangi işlemlerin elektronik

ortamda yapıldığı, gelecekte hangi iş ve işlemlerin elektronik ortamda yapılmasının

düşünüldüğü de belirtilmelidir.

Tablo 11: Araç-Gereç Durumu

Araç-Gereçler 2008 2009 2010 İhtiyaç

…………………

Ayrıca okul/kurumların fiziki mekanlar açısından da mevcut ve ihtiyaç durumunun da

ortaya konulması gerekmektedir.

Tablo 12: Fiziki Mekan Durumu

Fiziki Mekan Var Yok Adedi İhtiyaç Açıklama

…………..

30

5.4 Mali kaynaklar

Kurumun mali kaynakları, bütçe büyüklüğü, döner sermaye, okul-aile birliği gelirleri,

kantin, otopark vb. gelirler ve harcama kalemleri ortaya konulur. Bütçe işlemlerinin kim

tarafından yürütüldüğü belirtilir. Enflasyon oranı da dikkate alınarak plan dönemi boyunca

gerçekleşecek kaynak artışı tahmini olarak belirlenir.

Tablo 13: Kaynak Tablosu (Örnek)

Kaynaklar

2010 2011 2012 2013 2014

Genel Bütçe

Okul aile Birliği

Özel İdare

Kira Gelirleri

Döner Sermaye

Vakıf ve Dernekler

Dış Kaynak/Projeler

Diğer

……..

TOPLAM

Okul bütçesinde giderler aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir. Harcama türleri okul/kurumların özelliklerine göre çeşitlilik gösterebilir.

Tablo 14: Harcama Kalemleri (Örnek)

Harcama Kalemi Çeşitleri

Personel sözleşmeli olarak çalışan personelin (sekreter, temizlik, güvenlik) ücret, vergi, sigorta vb. giderleri

Onarım okul binası ve tesisatlarıyla ilgili her türlü küçük onarım; makine, bilgisayar, yazıcı vb. bakım giderleri

Sosyal-sportif faaliyetler

etkinlikler ile ilgili giderler

Temizlik temizlik malzemeleri alımı

İletişim telefon, faks, internet, posta, mesaj giderleri

Kırtasiye her türlü kırtasiye ve sarf malzemesi giderleri

31

Tablo 15: Gelir-Gider Tablosu (Örnek)

5.5 İstatistikî veriler

Okul/kurumla ilgili her türlü sayısal veriler geriye dönük olarak (en az 3 yıllık) verilir.

İstatistikî veriler kapsamında incelenecek hususlar;

• Öğrenci durumu ( genel mevcut, ortalama sınıf mevcudu, mevcudu en fazla olan ve

en az olan sınıf mevcudu sayısı, kaynaştırma eğitimine tabi öğrenci sayısı vs)

• Öğrenci kursları, ( kurs açılan dersler, katılan öğrenci sayısı, görev alan

öğretmenlerin sayısı, kursun akademik başarıya olan katkısı vs.

• Okulun akademik başarısı ( ulusal düzeyde yapılan sınavlarda başarı sağlayan

öğrenci sayısı ve mevcuda oranı, il başarı sırası, sınfını doğrudan geçen öğrenci

sayısı/oranı, sınıf tekrarı yapan öğrenci sayısı/oranı vb)

• Okulda yapılan sosyal faaliyetlerin (kutlamalar, anma günü, kermes vb) neler

olduğu, bunlarda görev alan öğretmen, öğrenci velilerin sayısı, katılım oranı

belirtilir.

• Okulda yapılan kültürel faaliyetlerin (gezi, sergi vb.) neler olduğu, bunlarda görev

alan öğretmen, öğrenci velilerin sayısı katılım oranı belirtilir.)

• Okulun bilimsel araştırmaları, (okulun paydaşlarınca ya da okul paydaşların

birisince yapılan bilimsel araştırmalar belirtilir.)

YILLAR 2008 2009 2010

HARCAMA KALEMLERİ

GELİR GİDER GELİR GİDER GELİR GİDER

Temizlik

Küçük onarım

Bilgisayar harcamaları

Büro makinaları harc.

Telefon

Yemek

Sosyal faaliyetler

Kırtasiye

Vergi harç vs

…………

…………..

GENEL

32

• Okulun bilimsel yayınları, ( okulca ya da okul paydaşlarınca yayınlanan kitap,

makale vb. bilimsel yayınlardan bahsedilir.)

• Spor kulübü faaliyetleri, (hangi branşlarda takım oluşturulduğu, antrenör sayısı,

lisanslı öğrenci sayısı, bu alanda kazanılan başarılar, mezun olduktan sonra spora

devam eden öğrenci sayısı vb belirtilir.)

• Öğrenci devam durumu ( öğrencilerin devamsızlık ortalaması, önceki yılda

devamsızlıktan kalan öğrenci sayısı, bu yıl sürekli devamsızlık yapan öğrenci sayısı,

önceden devamsız olup da devamı sağlanan öğrenci sayısı)

• Sosyal kulüplerin çalışması (kurulan sosyal kulüpler ve bunların gerçekleştirdiği

projeler)

• Personel devam durumu, ( personelin sevk alma durumu, zorunlu izinler hariç

alınan izin süreleri, sevk alma sıklığı – haftalık sevk sayısı-, alınan rapor sayısı)

• Rehberlik hizmetleri, (yararlanan öğrenci sayıları ve diğer faaliyetleri)

• Problemli öğrenciler ve problemleri, (sürekli problemli davranış sergileyen ve kötü

alışkanlıkları olan öğrenci sayısı ve bu alışkanlıkların neler olduğu)

• Özürlü öğrenciler için kolaylaştırıcı çalışmalar, (özürlü öğrencilerin sayısı ve özür

çeşitleri ile bunların yaşamını kolaylaştırmak için alınan önlemler)

• Halk kütüphanesine ulaşılabilme durumu, (Halk kütüphanesine uzaklık durumu ve

ulaşım imkanları ile okul ve sınıf kitaplıklarının durumu ile yararlanan öğrenci

sayısı)

• Okulun dış çevre (MEB, belediye, AB, TÜBİTAK, MEM) tarafından düzenlenen

faaliyet ve projelere ( eğitime %100 destek, bilgisayarlı eğitime destek, sınıfını

donat adını yaşat, AB projeleri, bilim yarışmaları, şiir, kompozisyon, resim

yarışmaları vs ) katılma ve bu projelerden yararlanma durumu

Bunların yanında Kurum İçi Analizde incelenebilecek diğer husular;

• Okula ulaşım,

• Fiziki mekanlar, ( Spor salonu, çok amaçlı salon, bts, laboratuar, işlik, wc,

koridorlar, sınıflar, idari odalar, öğretmenler odası vs’ nin kullanıma uygunluğu,

kullanılma sıklığı, binanın dış ve iç ses yalıtımı, danışma, ziyaretçi odası, vs

belirtilmeli.)

33

• Kantin, yemekhane, (kantinin işletilme biçimi, ihtiyacı karşılama düzeyi, okula

getirisi, öğrencilerin dışarı gitmesini önleme durumu, faydaları, kantin

işletmecisinin sabıka kaydı vs)

• Isınma durumu, (okulun nasıl ısıtıldığı, yakıt türü, ısınmanın tam sağlanıp

sağlanmadığı, sağlanamıyorsa nedenleri, kalorifer ateşçisinin eğitimi, belgesi)

• Sivil savunma çalışmaları ( yangın tertibatı, yangın tüpü, ikaz alarm zili, elektrik

tertibatının kontrolü, baca temizliği, kalorifer kazanın temizliği, sivil savunma

tatbikatı vs)

• Diğer araç ve gereçler, (Okulda bulunan ders araçları genel olarak belirtilir etkin

kullanımı ile ilgili yapılan çalışmalar ifade edilir.)

• Okulun yaptığı benzer okullarda olmayan ya da öncülüğünü okulun yaptığı diğer

okullara da örnek olan çalışmalar, çevreye bu okuldan yayılan başarılı uygulamalar

belirtilir.

• Okulun işbirliği yaptığı kurum ya da kişiler, okulda ya da okulca düzenlenen panel,

konferans vb sunumlar, okulu ziyaret eden, katkıda bulunan önemli kişiler

• Okulun öncülük ettiği iyi işler, organizasyonlar, aldığı ödüller

• Okul dışından kişi ve kurumlarca başlatılan faaliyet ve projelere okulun nasıl ve ne

şekilde katıldığı, bunlardan elde ettiği faydalar.

İlçe milli eğitim müdürlükleri açısından;

a. Okul Öncesi Eğitim,

b. İlköğretim,

c. Ortaöğretim,

d. Mesleki Teknik Eğitim,

e. Yaygın Eğitim,

f. Özel Eğitim,

g. Diğer Faaliyetler.

Başlıkları altında ilçenin eğitim durumu ayrıca incelenmesi gereken diğer hususlardır.

34

6. Çevre Analizi

Okul için yakın ve genel çevre faktörlerinin karmaşık olması, bu çevre faktörlerinin

değişme derecesi bilinmez olmaktan ya da karmaşık olmaktan çıkarılmalıdır. Yani yakın ve

genel çevre analiz edilmeli ve bu analiz sonuçları stratejik planlama da kullanılmalıdır.

Öncelikli olarak okulun içinde bulunduğu çevre taranmalıdır. Stratejik planlamada

bulunacak kişiler, okulun çevresinden kaynaklanan tehditleri, tehlikeleri, beklenmedik şekilde

ortaya çıkabilecek sürprizler ile çevresel fırsatları iyice kavramalıdır. Okulun başarısını

arttıracak ve gelişmesini sağlayacak dışsal bilgi ve haberler, yine kurum dışındaki kişi ve

kurumlardan toplanmalı, kontrol edilerek doğrulanmalı değerlendirilmeli ve okul içindeki

kişilere aktarılarak, bilgilendirilmelidir. Kısacası okul yöneticisi ve planlama sorumlusu olanlar

okul dışına çıkmalı okul çevresini incelemeli ve elde ettiği sonuçları stratejik plana

yansıtmalıdır.

Bu aşamada PEST Analizi ve GZFT Analizi yapılır. Üst politika belgeleri incelenir.

6.1 PEST (Politik-Yasal, Ekonomik, Sosyo-Kültürel, Teknolojik, Ekolojik, Etik)

Değişkenler Analizi

Çevre analizinde; kuruluşu etkileyebilecek dışsal

değişimler ve eğilimler değerlendirilir. PEST Analizi,

politik, ekonomik, sosyo-kültürel ve teknolojik çevresel

faktörlerin incelenerek önemli ve hemen harekete

geçilmesi gerekenleri tespit etmek ve bu faktörlerin,

olumlu veya olumsuz kimleri etkilediğini ortaya çıkarmak

için yapılan analizdir. Bu dört faktörden ayrıca ekolojik ve

etik çevresel faktörlerinde incelenmesi gerekir.

Tabloda yer alan bütün

başlıkların ayrıntılı olarak analiz

edilmesi çok güç olabilir.

Okul/kurumlar çevresel

faktörleri sahip oldukları bilgiler

açısından genel olarak analiz

etmeleri yeterli olacaktır.

Özellikle okul/kurumun

bulunduğu çevrenin sosyo-

ekonomik durumu ve nüfus

hareketliliği (göç) mutlaka

incelenmelidir.

35

Okul/Kurum için yapılacak PEST Analizinde çevresel değişkenler aşağıda yer alan

başlıklar altında incelenebilir.

Tablo 16: Okul/kurumlar İçin PEST Analizi

Politik ve yasal etmenler

Ekonomik çevre değişkenleri

İlçe, il ve bakanlık stratejik planlarının incelenmesi,

yasal yükümlülüklerin belirlenmesi, personelin yasal hak ve

sorumlulukları, oluşturulması gereken kurul ve

komisyonlar, okul çevresindeki politik durum,

Okulun bulunduğu çevrenin genel gelir durumu,

İş kapasitesi, Okulun gelirini arttırıcı unsurlar, Okulun giderlerini arttıran unsurlar, Tasarruf sağlama imkânları, İşsizlik durumu, Mal-ürün ve hizmet satın alma

imkânları, Kullanılabilir gelir

Sosyal-kültürel çevre değişkenleri

Teknolojik çevre değişkenleri

Kariyer beklentileri, ailelerin ve öğrencilerin

bilinçlenmeleri, aile yapısındaki değişmeler (geniş

aileden çekirdek aileye geçiş, erken yaşta evlenme vs.),

nüfus artışı, göç, nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, doğum ve ölüm oranları, hayat beklentilerindeki değişimler

(Hızlı para kazanma hırsı, lüks yaşama düşkünlük, kırsal alanda kentsel yaşam),

beslenme alışkanlıkları

MEB teknoloji kullanım durumu e- devlet uygulamaları, e-öğrenme, internet olanakları, okulun sahip olmadığı teknolojik

araçlar bunların kazanılma ihtimali, çalışan ve öğrencilerin teknoloji

kullanım kapasiteleri, öğrenci ve çalışanların sahip olduğu

teknolojik araçlar, teknoloji alanındaki gelişmeler okulun yeni araçlara sahip olma

imkanları, teknolojinin eğitimde kullanımı

Ekolojik ve doğal çevre değişkenleri

Etik ve ahlaksal değişkenler

Hava ve su kirlenmesi, ormansızlaşma, toprak yapısı, bitki örtüsü, doğal kaynakların korunması için

yapılan çalışmalar, çevrede yoğunluk gösteren

hastalıklar, doğal afetler (deprem kuşağında

bulunma, kuş gribi, kene vakaları vb.)

Örf, adet, teamül, mesleki etik kuralları

36

6.2 Üst Politika Belgeleri

Kurumun faaliyet alanları ile ulusal Kalkınma Planı, diğer plan ve programlarda yer

alan amaç, ilke ve politikalar arasındaki uyuma bakılır. MEB ve İl MEM Stratejik Planları

incelenir. Ayrıca; yerel yönetim düzenlemeleri de dış çevrenin incelenmesi aşamasında göz

önünde bulundurulması gereken bir unsurdur.

Özellikle kent okullarının stratejik planı

hazırlanırken yerel yönetimlerin(Özel idare,

belediyeler) varsa stratejik planları incelenmeli ve

öngörülen amaçların eğitime dönük olanları planlama

aşamasında kullanılmalıdır.

Çevresel (dışsal) analizde bilgiler/veriler yazılı

kaynak ve dokümanlardan, göze ve kulağa hitap eden

toplantı, konferans, radyo televizyon programları, okul

personelinin görüşleri, okulun dış paydaşlarının

görüşleri gibi sözel kaynaklardan sağlanabilir.

Üst Politika Belgeleri:

9. Kalkınma Planı

Orta Vadeli Program

AB Müktesebatına Uyum Programı

TUBİTAK Vizyon 2023 Eğitim ve İnsan Kaynakları Raporu

MEB Sürekli Kurum Geliştirme Projesi, TÜSSİDE Sonuç Raporu

Bilgi Toplumu Stratejisi

Millî Eğitim Strateji Belgesi

Hayatboyu Öğrenme Strateji Belgesi

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

Stratejik Plan Hazırlama Yönetmeliği

Kamu Kurum ve Kuruluşları İçin Stratejik Planlama Kılavuzu DPT

MEB Stratejik Plan Hazırlık Programı

MEB Stratejik Plan Durum Analizi Raporu

Hükümet Programı

Okul/kurumlar öncelikle MEB

2010-2014 Stratejik Planını ve İl

MEM Stratejik planını

incelemelidir. Diğer kurumların

özellikle özel idare müdürlüğü ve

belediyelerin stratejik planları ve

üst politika belgelerinde

okul/kurumların tür ve

özelliğine göre eğitim ile ilgili

bölümleri plan hazırlıklarında

değerlendirilmelidir.

37

60. Hükümet Eylem Planı

MEB Bütçe Raporu

Bakanlık ve İl MEM Stratejik Planları

Millî eğitim ile ilgili mevzuat

Üst politika belgelerinde yer alan eğitimle ilgili hedefler derlenerek tablo (EK 4)

halinde verilmiştir.

7. GZFT Analizi (Güçlü ve Zayıf Yönler, Fırsat ve Tehditler)

Okul/Kurumun mevcut durumunu ve geleceğini etkileyebilecek iç ortamdan

kaynaklanan ve kurumun kontrol edebildiği koşulların ve eğilimlerin incelenerek güçlü ve

zayıf yönlerin değerlendirilmesi yapılır. Güçlü ve Zayıf yönler belirlenirken kurum içi analiz

sonuçlarından yararlanılmalıdır.

Şekil 5: GZFT Analizi

Kurumun kontrolü dışındaki koşulları ve eğilimleri incelenerek fırsat ve tehditler

belirlenir. Fırsatlar, kuruluşun kontrolü dışında gerçekleşen ve kuruluşa avantaj sağlaması

muhtemel olan etkenler ya da durumlardır. Tehditler ise, kuruluşun kontrolü dışında

gerçekleşen, olumsuz etkilerinin engellenmesi veya sınırlandırılması gereken unsurlardır.

Fırsatlar belirlenirken Okul/Kurumun içinde bulunduğu çevre, bölge, ülke ve dünya koşulları,

değişen değerler, ekonomik koşullar, yeni beklentiler, hızla gelişen teknoloji ve dünyadaki

değişim üzerinde düşünülür.

Tehditlerin belirlenmesinde, ortaya çıkabilecek engeller ve dış etmenlerin neler

olduğu, okul/kurumun misyonunu (görevlerini/yükümlülüklerini) gerçekleştirmesini tehdit

eden unsurların neler olduğu ortaya konulmalıdır.

GZFT Analizi yaparken cevaplandırılması gereken sorular Tablo 17’de yer almaktadır.

Okul/kurumun GZFT analizi stratejik plan hazırlama ekibi aracılığıyla yapılmalıdır. Analiz

yapılırken ayrıca paydaş görüşlerinde de yararlanılmalıdır.

G

Z T

F

38

Tablo 17: GZFT Analizi Sorular

Güçlü Yönler

Zayıf Yönler

• Üstünlükleriniz nelerdir? • Neleri iyi yaparsınız? • Kurumun başarılı olmasını

sağlayacak olumlu yönler nelerdir? • Başkaları, güçlü yanlarınız olarak

neleri görmektedirler? • Gerçekçi olun • Tüm karakteristiklerinizi sıralayın

• Neleri kötü yapmaktasınız? • Neleri iyileştirmeye

gereksiniminiz var? • Yasal görevlerimizi tama olarak

yerine getirebiliyor muyuz? Bu süreçte karşılaştığımız sorunlar nelerdir?

• Kurumun başarılı olmasına engel teşkil edebilecek eksiklikler nelerdir?

• Başkaları hangi konularda sizden daha iyidirler?

• Başkalarının gözüyle ne gibi zayıflıklarınız ortaya çıkmakta?

Fırsatlar Tehditler

• Kurumun başarılı olmasını sağlayacak fırsatlar nelerdir ?

• Çevrede ne gibi ilginç gelişmeler • yaşanmakta ?

• Başarınızı etkileyecek ne gibi engellerle karşılaşmaktasınız?

• Rakipleriniz ne yapmaktalar? • Beklenen iş, ürün veya hizmet • standartları değişmekte mi? • Değişen teknoloji konumunuzu

tehdit ediyor mu? • Finansal sorunlarınız var mı?

39

Tablo 18: Okul için GZFT Analizi (Örnek)

Güçlü Yönler Zayıf Yönler

• Bütün branşlardan öğretmen bulunması,

• Okul yönetiminin çevre ile iletişiminin güçlü olması,

• Okul binasının yeni olması, • İdareci ve öğretmenlerin genç ve

istekli olmaları, • Tüm sınıf öğretmenlerin ve branş

öğretmenlerin kadrolu olması, • Fiziki mekanların yeterli olması, • ………………

• Ders araçlarının yetersizliği • Sınıf tekrarını fazla olması • Kitap okuma alışkanlıkların zayıf

olması, • Öğretmenlerin nöbet

hizmetlerindeki özensizliği, • Spor ve eğitici faaliyetlerin

yetersizliği • Okul içi yaralanmalı kazaların çok

olması, • Matematik, fen ve teknoloji ve

yabancı dil dersindeki başarısızlık,

• Öğrenci devamsızlığının çok olması,

• Öğretmenlerin okulda kalma sürelerinin kısa olması,

…………………….

Fırsatlar Tehditler

• Okulun merkeze yakın ve ulaşımının kolay olması,

• Yakınında sağlık ocağının olması , • RAM’ın yakın olması, • Çevre okullardaki spor salonundan

yararlanılabilmesi , • ……………..

• Velinin ilgisiz olması, • Okulun mevcudunun süreli

olarak artması, • Öğrenci nakil gelme ve gitme

oranının yüksek olması, • Okul çevresinde kontrolsüz

internet kafelerin bulunması, • Mahalledeki gençlerin

çoğunluğunun işsiz olması, • Okulun sürekli göç alan bir

yerleşim yerinde bulunması • Medyanın (Özellikle TV Dizileri

ve Magazin programlarının) öğrenciler üzerindeki olumsuz etkilerinin bulunması,

…………………..

40

B. GELECEĞE YÖNELİM

Okul/Kurumun, bu aşamada, misyon ve vizyonlarını ifade edecek, temel değerlerini

belirleyecek, temaları, amaçlarını, hedeflerini ve stratejilerini ortaya koyacaklardır.

8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler

Misyon

Fransızca mission olup Türkçe karşılığı ulugörev, özgörev, amaç, görev olarak

çevrilmektedir. Bir kimse kurum veya Okul/Kurumun var oluş nedeni, bir kimse, kurum veya

Okul/Kurumun yapması beklenen görevidir (TDK Sözlüğü).

Bir kamu idaresinin ne yaptığını, nasıl yaptığını ve kimin için yaptığını açıkça ifade

eden, idarenin varlık sebebini açıklayan temel bir bildirimdir.

Misyon ifadesi kurumun neyi kimin için yaptığını ifade eder. Bu anlamda misyon

ifadesi ile kurumsal kimliğin ortaya konulmasının yanı sıra kurumun varlık sebebi belirtilir.

Vizyonun gerçekleştirilmesi zeminini kurumun misyonu sağlar. Misyon, kurumun

bütün kademelerindeki çalışanların paylaştığı değerdir. Misyonun asıl işlevi okulda çalışanlara

ortak bir istikamet vermesidir. Okul/kurumun misyonu, okul toplumu için gurur kaynağı

olacak bir değerdir. Misyon çalışanların teker teker ne yapacağını değil, okul çalışanlarının

hep birlikte ne yapacağını belirtir.

Misyon ifadesi yazılırken şu sorulara dikkat edilir.

1. Biz kimiz? 2. Ne yapıyoruz? 3. Kimin için yapıyoruz? 4. Neden yapıyoruz? 5. Nasıl (hangi yöntemlerle) yapıyoruz?

Nasıl yapıyoruz? Sorusunun cevabı okul/kurumun değerleri arasındadır. Okul/kurum görevini yerine getirirken en çok hangi değerlerinden yararlanıyorsa o değerleri bu sorunun cevabı olarak kullanabilir. Böylece okul, misyonunu tanımlanmış bir görev olmaktan öteye taşıyarak misyonuna ortak bir değer olarak felsefi ve ahlaki bir içerik de kazandırmış olacaktır.

Örnek: Misyon ifadeleri

…………….. Okulu/Kurumu (1) olarak misyonumuz; uygun öğrenme ortamlarında

öğrencilerimizi (3) etik değerlere bağlı kalarak ve kendimizi sürekli geliştirerek (5), hayata ve ortaöğretime hazırlayarak (2) okulumuzda Türk Milli Eğitiminin temel amaç ve ilkelerini en üst seviyede gerçekleştirmektir.(4)

41

Neden? Türk Milli Eğitiminin temel amaç ve

ilkelerini en üst seviyede gerçekleştirmek için

MEB Misyon ifadesi: “Yüksek karakterli ve nitelikli insanlar yetiştirmek ve bunun için politikalar geliştirmek, eğitim ve öğretim programları hazırlamak, ilgili standartları ve öğretmen yeterliklerini belirlemek, eğitimle ilgili Ar-Ge çalışmaları yapmak, eğitim ortamını hazırlamak, eğitim öğretim yapmak, mesleki eğitim-istihdam bütünlüğünün sağlanmasına katkıda bulunmak, rehberlik, denetim ve değerlendirme sistemleri oluşturmaktır.”

“Biz; çağın gerekleri ile donanmış uygun eğitim ortamlarında, bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak, özgür düşünen, kendisi ve toplumla barışık, milli ve evrensel değerleri benimsemiş, bilgiyi üreten ve bireyleri bir üst eğitim kurumuna ve hayata hazırlamak için varız.”

Şekil 6: Misyon Üçgeni

Biz kimiz? ………….. Okulu/Kurumu

Ne yapıyoruz? Öğrencileri hayata ve üst öğrenime hazırlıyoruz

Nasıl yapıyoruz? Kimin için? etik değerlere bağlı kalarak ve Öğrencilerimiz kendimizi sürekli geliştirerek

Misyon ifadesi örnekleri;

42

“Eğitimde öncü konuma gelerek dünyanın en kaliteli okulları arasında

yer almaktır”

“Özgün çalışmalarıyla model gösterilen kurum olmaktır”

“Bilim ve teknolojinin ışığında geleceğe yön vermek”

“Çevrenin bilim, kültür ve sanat merkezi bir okul olmak”

“Öğrencilerin mezun olmak istemeyecekleri okul olmak”

MEB Vizyonu:

Ülkemizin eğitimde model ve lider bir

ülke olmasına katkıda bulunan,

Türkiye’de eğitim görmeyi herkes için

ayrıcalığa dönüştüren ve mutlu

bireyler yetiştiren bir eğitim sistemi.

Vizyon

Fransızca vision olup Türkçe’ye özülkü, uludüş, geniş görüşlülük, uzgörü, gösterim,

geniş görüş, ileri görüş olarak çevrilmiştir. Görme gücü, önsezi, algılamada olağanüstü

yetenek ve seziş, bir şeyin tasarlanmış ve ya görülüş tarzı, hayal gücü ile zihinde yaratılan

simge, derin görme, ileriyi görme (TDK).

Vizyon en basit şekliyle tüm çalışanların paylaştığı okulun geleceğine ait bir resimdir.

Vizyon mevcut gerçekler, umutlar, hayaller, tehlike ve fırsatların bir araya gelmesiyle oluşan,

örgütün bir bütün olarak geleceğinin tanımlanması için bilinenden bilinmeyene doğru zihni

bir bakış olarak tanımlanabilir.

Büyük vizyonlar hem üst düzey yöneticilerin hem de her kademedeki çalışanların

benimseyebilmesi, dolayısıyla vizyonu içselleştirebilmeleriyle oluşturulabilir. Bu sebeple

vizyon ifadesi kurumun gelecekte alacağı biçimin ifadesinden daha öte, güçlü ve etkileyici bir

içerik taşımalıdır. Kurumsal vizyon ifadesi; kurumun ideal geleceğini sembolize eder. İddialı

ve aynı zamanda ulaşılabilir bir ifadedir.

Vizyonu belirlemek okul yönetiminin görevi olup, çalışanlarca paylaşılma ve anlaşılma

derecesine göre kabul görür Vizyon belirleme sürecine çalışanların da katılımının sağlanması

yararlı olacaktır. Vizyon birlikte hazırlandıktan sonra okul lideri vizyonu daha sağlam hale

getirebilir. Gizli bir belge değildir. Bizzat okul lideri tarafından mutlaka herkese iyice

anlatılmalı ve benimsetilmelidir. Bu görev başkasına devredilmemelidir. Ayrıca liderde,

davranış değişiklikleri ortaya çıkarmalıdır. Yani öncelikli olarak lider vizyona uygun hareket

etmeli, sözünün arkasında durmalıdır. Bu haliyle vizyon, okulun yönünü belirleyen,

hedeflerden sapıldığında okula yol gösterendir.

Vizyon ifadesi geliştirilirken aşağıdaki ölçütler dikkate alınmalıdır.

Özet ve hatırlanabilir olmalı,

Etkileyici ve iddialı olmalı,

İdeali tanıtıcı olmalı,

Kurum içi ve dışı paydaşlara uygulanabilir

olmalı,

Geleceğin hizmet düzeyini tanıtmalı,

İdealist olmalı ve mevcudun ötesine

geçmeli,

Devamlılığı içermelidir.

Örnek: Vizyon ifadeleri

43

Temel Değerler

Temel değerler okul/kurum hizmetlerini yerine getirirken uyguladığı davranış kurallarını,

kurumsal ilkelerinin temelini ve yönetim biçimini ifade eder. İlkeler ise önceden belirlenmiş olan

değerlerin kural haline getirilmesidir.

Okul/kurumun değerleri, düşünme biçimimizi, davranış şeklimizi ve olaylar karşısında

ortaya koyduğumuz tepkilerimizi belirleyen kurumun sahip olduğu özelliklerdir. Değerler

bize, nelerin önemli olduğunu, nelerin iyi, nelerin kötü olduğunu söyler. Kurumun içerisinde

herkes tarafından kabul edilen ve paylaşılan değerler, kurum hayatını düzenler, kurum

dışındakiler ile ilişkilerini belirler ve kurumun verdiği hizmetin niteliği ile bu hizmetin sonucu

çıktıların özelliklerini oluşturur.

Değerlerimiz, hayatımızın bir başka boyutu gibidir ve âdete günlük yaşantımızın bir

parçası durumundadır. Bütün bu özellikler ile dikkate alındığında okul/kurumun değerleri,

başarısı üzerinde anahtar rolü oynar. Okulun misyonu, vizyonu ve ilkelerinin altında bu değerler

yatar.

Değerler okul çalışanlarının inandığı öğeleri, önemli gördüklerini ve önceliklerini ifade

etmelidir. Değerler okulu benzer okullardan ayıran davranış kurallarıdır. Okulun değerleri

okulun kültürü ile de yakından ilgilidir. Aslında okul kültürü okulun belirlediği bu değerlere

göre oluşur. Okula ilk defa gelen bir kişinin okul ile ilgili ilk gözlemleri, duyguları okulun

kültürüne işaret eder.

Değerler altı grupta incelenebilir.

1. Hedeflerle ilgili değerler: Kaliteye bağlılık, hizmet odaklılık, büyüme, gelişme,

teknoloji kullanma

2. İlişkilerle ilgili değerler: İşbirliği, biz duygusu, adalet, hoşgörü

3. Organizasyon ve kontrolle ilgili değerler: Açık kapı politikası, görünür üst

yönetim, meslek etiği, yatay hiyerarşi.

4. Sosyal değerler: Açıklık, saygınlık, dayanıklılık, vefakar, estetik

5. Stil ve karakterlerle ilgili değerler: Araştırmacı, çalışkanlık, çözüm odaklılık,

fırsatları değerlendirmek, disiplin, gelişmeci

6. Yönetim felsefesi ile ilgili değerler: Liderlik, görevine bağlılık, sorumluluk,

bilimsellik

Okulun değerleri çalışanlarla birlikte belirlenir. Belirleme çalışmalarında öncelikli olan

okulda var olan değerler ortaya çıkarılır. Ardından okulda olmayıp da olmasını istediğimiz

değerler belirlenir.

Değerlerin belirlenmesinden sonra katılımcı bir anlayışla bu değerler öncelik sırasına

konur. Bu şekilde belirlenen değerlere göre okulda bundan sonra bir kurum kültürü

44

MEB Temel değerleri:

Türk millî eğitiminin genel amaç ve temel ilkeleri

rehberliğinde;

Türk milletini mutlu kılma ve onu çağdaş

uygarlık düzeyinin üzerine çıkarma azim ve

kararlılığında çalışmak,

Cumhuriyete ve demokratik değerlere bağlılık,

İnsan haklarına saygılı olmak,

Toplumsal sorumluluk bilincinde olmak,

Katılımcı, hoşgörülü, yapıcı olmak,

Kendisiyle ve çevresiyle barışık olmak,

Ulusal ve evrensel değerleri benimsemek ve

bunları davranış hâline getirmek,

Dünyadaki değişim ve gelişimi iyi algılayıp doğru

yorumlayabilmek,

Yetkinlik, üretkenlik ve girişimcilik ruhuna sahip

olmak,

Hayat boyu öğrenmeyi yaşam tarzı haline

getirmek,

Özgür düşünceli ve yüksek iletişim becerileriyle

donanımlı olmak,

AR-GE ve teknolojiyi etkin kullanmak,

Çevreyi ve doğayı korumak.

DEĞERLERİMİZ

Empati

Şeffaflık

Etkin Süreç Yönetimi

Etik Değerlere Bağlılık

Görevdeşlik

Özgüven

Sürekli Gelişim

Tolerans

Güvenilirlik

Okul için değerler;

Karar alma sürecinde katılımcılık,

şeffaflık ve eşitlik esastır

İnanıyoruz ki;

Bütün öğrenciler zekidir, önemli

olan bu zekayı aktif hale

getirebilmektir.

Biliyoruz ki;

Çağımız bilgi öğretme çağı değil,

bilgiye ulaşmanın yollarının

öğretildiği çağdır.

oluşturulur. Kurum kültürünün oluşması için değerler kurumda çalışanlar tarafından okulda

davranışlara yansıtılması gerekir.

Okul/Kurumun değerlerini açığa kavuşturmada aşağıdaki soruların cevapları yardımcı

olacaktır.

1. Okul/Kurum için önemli olan nedir?

2. Çalışma felsefemiz nedir?

3. Bizi, benzer kurumlardan farklı yapan şeyler nelerdir?

4 Okul/Kurumun nasıl bir kimliği var?

5. Okul/Kurum ile ilgili olarak övünç duyduğumuz anılar, başarılar ve gerçekleşmesini

istediğimiz hayallerimiz nelerdir?

6. Değerlerimiz çevreyi anlayışımızı nasıl şekillendirir?

Örnek;

45

9. Temalar

Temalar okul/kurumun görev alanı içinde yaptıklarıdır. Birimlerin yapmış oldukları

faaliyetlerden yola çıkarak belirlenmelidir. Tema başlığı mümkün olduğu kadar kısa olmalı, 2,

3 veya 4 kelimeyi geçmemelidir.

İlgili amaç ve hedef yazılabilecek nitelikte tema başlıkları belirlenmelidir. Tema başlığı

belirlenecekse en az iki veya daha fazla başlık altında toplanmalıdır. Tek bir başlık olacaksa

tema başlığına gerek yoktur.

Tablo 19: Okul/Kurum için Tema Başlıkları (Örnek)

Tema Başlıkları

Tema Başlıkları

1. Eğitim-Öğretim 2. Eğitime Destek Hizmetleri

1. Paydaş İlişkileri 2. İnsan Kaynakları 3. Fiziki Durum 4. Disiplin 5. Mali Kaynaklar 6. Akademik Başarı 7. Sektörel İşbirliği 8. Sosyal, Kültürel, Sportif

faaliyetler 9. …………

10. Stratejik Amaçlar

Stratejik amaçlar, gelecekte okul/kurumun ulaşmayı hedeflediği genel kavramsal

sonuçlardır. Stratejik amaçlar ve hedefler stratejik planlama sürecinde okul/kurumun

“nereye ulaşmak istiyoruz?” sorusuna cevap verir. Stratejik amaç, okul/kurumun genel bir

çerçevede ulaşmayı düşündüğü noktanın ne olduğunu gösterir. Stratejik amaçlar, genel ve

okul/kurumun işlevini daha ileri bir noktaya götürecek nitelikte olmalı, ama aynı zamanda

gerçekçi ve ulaşılabilir bir özellik taşımalıdır.

Stratejik plan hazırlama çalışmasının en zor kısmı amaç ve hedeflerin belirlenmesi

aşamasıdır. Stratejik amaç ve hedefler GZFT analizi sonuçlarından (özellikle zayıf yönleri

iyileştirmeye yönelik, fırsatları yakalamaya yönelik olarak), paydaş beklentilerinden ve yasal

görevlerden yola çıkılarak belirlenmelidir.

Stratejik amaçlar, okul/kurumun çevre şartlarına göre uzun dönemli olarak belirlenir.

Stratejik amaçlar dış çevrenin analizi ve kurumun fotoğrafının iyi çekilmesi halinde istenilen

şekilde gerçekleştirilebilir.

Okullar, sosyal bir kuruluştur ve varlık nedenleri de belirlenen amaçlara ulaşmaktır.

Bu yönden bakınca da okullar amaca ulaşmak için var olan araçlardır. Amaçlar ortadan

46

kalkarsa araç rolündeki okullar da işlevini kaybederek ortadan kalkarlar. Amaçlar strateji

oluşumuna temel teşkil eder.

Okulların işlevini en iyi şekilde yapabilmesi için dış çevrenin desteğine ihtiyacı vardır.

Bakanlık, İl, ilçe Milli Eğitim Müdürlükleri, öğrenciler, veliler hatta tüm halk okulun amaçlarını

şekillendirilmesinde birer etkendirler. Dolayısıyla amaçlar bu dış etkenler arasında ortak bir

fayda üzerinde ittifak sağlar.

Okul içinde çalışanların da birbirinden farklı amaçları vardır. Çalışanların okulda varlık

sebebi bu amaçlarını gerçekleştirmektir. Okul, çalışanların farklı olan bu amaçlarını da

dengeler. Bunun içinde bireysel amaçların yerine her çalışanın mutabık kalacağı ortak

amaçlar geliştirilir. Bu ortak amacın gerçekleştirilmesi için çalışanlar kendi özel amaçlarının

bir kısmından vazgeçer ve ortak amacın gerçekleşmesi için yardımda bulunur. Bu şekilde okul

çalışanları arasında da bir ittifak sağlamış olur.

Bu iki ittifakı sağladıktan sonra, ortak amaçları belirleyecek ve bu amaçlara ulaşmak

için gerçekleştirilecek faaliyetlerin yerine getirilmesinde etkili olacak kişilere ihtiyaç

duyulacaktır. Bu kişilerin belirlediği amaçlar da diğer insanlar tarafından benimsenecektir.

Bu açıklamalar ışığında amaçlar, okulun bir bütün olarak gerçekleştirmeye çalışacağı

geleceğe dönük sosyal ve ekonomik kararlardır şeklinde tanımlanabilir.

Amaçların Özellikleri:

1. Amaçlar açık ve seçik olmalıdır. Yani neyin, kim tarafından ve nasıl ortaya

konacağını net bir şekilde belirtmelidir. Yanlış yorum ve kararlara neden

olmamalıdır. Okul çalışanları gerçekleştirmek zorunda olduğu amaçları ne kadar

iyi bilirse o kadar çok çabalayacaktır. Amaçlar sadece okunup geçilmemeli, tüm

çalışanlara iyice açıklanmalıdır.

2. Amaçlar gerçekçi ve çekici olmalıdır. Böyle olmaz ise çalışanlar hayal kırıklığına

uğrar ve amaçları önemsemez. Ne çok kolay erişilebilir olmalı ne de çok zor

olmalıdır.

3. Amaçlar kabul edilebilir nitelikte olmalıdır. Okulun tümü tarafından kabul edilmesi

de beklenmez. Ancak, mümkün oldukça çok kişi tarafından kabul edilmelidir. Bu

nedenle amaçların kabul derecesi ya da benimsenme derecesi mutlaka

ölçülmelidir.

4. Amaçlar esnek olmalıdır. Amaçlar çevresel bir takım nedenlerle işlevselliğini ve

çekiciliğini yitirebilir. Bu gibi durumlarda amaçlarda gerekli değişiklikler

yapılabilmelidir.

5. Amaçlar motive edici olmalıdır. Amaçlara ulaşılınca ne gibi teşvikler düşünüldüğü

açıklanmalıdır.

6. Amaçlar her düzeyde birbiriyle uyumlu olmalıdır. Anasınıfına devam eden öğrenci

sayısını arttırmaya dönük bir amaç ile eğitim öğretimin kalitesini yükseltmeye

dönük olarak belirlenen amaçlar kendi içlerinde çelişmemelidir. Bir sınıftaki

47

öğrenci sayısının kalabalık olması sınıfta verilen eğitimin kalitesini düşürebilir.

Öğrenci sayısını arttırmak isteyen okul yönetimi ile kalabalık sınıfta eğitim vermek

istemeyen anasınıfı öğretmeni karşı karşıya da gelebilir. Kısa zamanda olmasa bile

uzun vadede amaçlar arasında uyum ve amaçların birbirini desteklemesi

sağlanmalıdır.

7. Okul için doğru amaçlar belirlenmelidir. Doğru işi yapmak ile işi doğru yapmak

birbirine karıştırılmamalıdır. Amaçlar belirlenirken okulun fiziki, insani ve mali

kaynakları, yetenekleri, dış çevre ile etkileşim, okulun tarihi ve tecrübeleri, okulda

verilen eğitim öğretimin özellikleri, okulun kurum kültürü dikkate alınmalıdır.

Alternatif amaçlar arasından doğru amaçlar seçilmeli ve seçilirken de okulun ve

dış çevrenin özelliklerine dikkat edilmelidir.

Amaçların önceliklendirilmesinde okulun bulunduğu çevre ve okul içi imkanlar

mutlaka dikkate alınmalıdır. Okullar genellikle akademik başarının arttırılmasını

öncelikli olarak almakta ve imkanlarının çoğunu da bu alana ayırmaktadırlar.

Böyle olunca da sosyal, sportif, sanatsal ve kültürel başarı göz ardı

edilebilmektedir.

8. Amaçlar belirlenirken maliyetleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Okul bir

amacı seçerken diğer amaçları seçmemekle nelerden vazgeçtiğini iyi ortaya

koymalıdır. Amacın faydası maliyetinde yüksek olmalıdır.

Amaçların Okul İçin Yararları

Stratejik amaçların belirlenmesinin bir takım yararları vardır. Bunlar şu şekilde

özetlenebilir:

1. Amaçlar, okulun içinde bulunduğu çevre içinde kendisini daha kolay

tanımlamasını sağlar. Böylece okul üst yönetim, öğrenci veliye varlığını ispatlar.

2. Yöneticilerin davranışlarına kaynak seçimi, politika belirleme, faaliyet

programlarının yapılması ve bu programların uygulanması konusunda yardımcı

olur.

3. Okul çalışanlarını güdüler ve çalışanlar için bir hedef koyar.

4. Okulun başarısının ölçülmesine standart getirir.

5. Okulun dış değerlendirmecilerin dışında kendi kendisini değerlendirmesini sağlar.

6. Okul yönetiminin uyguladığı prosedürlere dayanak oluşturur. Eğitim öğretim,

sosyal-kültürel-sportif etkinlikler, koordinasyon ve değerlendirme gibi süreçler

için bir temel oluşturur.

Okul yönetici amaçlarla ilgili şu hususları da göz önünde bulundurmalıdır.

1. Stratejik planda en öncelikli amaç birinci amaç olarak ortaya konmaktadır. Bu

durumda okullar bütün dikkatini ilk amaca verip diğer amaçları göz ardı

edebilmektedirler. Bu duruma izin vermemek her amaca yoğunluk göstermek

gerekir. Okulun ve bütün çalışanların başarılarını sadece bir amacın başarısı ile

değerlendirme yanlışlığına da neden olunabilir. Bu amaç da genellikle üst öğrenim

48

kurumuna ve ya işe yerleşme ya da akademik başarı olmaktadır. Oysa okulun

bunların yanında çok önemli başka fonksiyonları da vardır.

2. Okulun ve okul çalışanlarının bütün başarısı sadece bir amacın başarısı ile

ölçülmeye çalışılabilmektedir. Oysa tek bir amaç ile tüm başarıyı ölçmek bir

yanlışlıktır.

Her bir temanın altında stratejik amaçlar belirlenir. Temaların altında 1-4

arası stratejik amaç yer alabilir. Stratejik amaçlar sayısallaştırılmadan genel

olarak yazılmalıdır. Amaç numarası 1‘den başlayıp son amaca kadar

hiyerarşik sıra takip etmelidir. Her temanın altında yeniden (1 numaradan)

başlamamalıdır.

Görev tanımları stratejik amaç olarak yazılmamalıdır. Örnek: Okul için

eğitim-öğretim yapmak görev iken çağa uygun şekilde eğitim-öğretim

yapmak stratejik amaçtır. Stratejik amaç ifadelerinin görev tanımı

ifadelerinden ayrılabilmesi için: daha etkili, verimli, daha kısa zamanda, daha

düşük maliyetle, daha geniş kitlelerle, yeniliklere açık, çağa uygun

gelişmelerle güncelleyerek gibi kelimeler stratejik amaç cümlelerine

eklenmelidir.

Stratejik amaç cümleleri açık ve anlaşılır olmalıdır. Amaç ve hedeflerin

ifadelendirilmesinde bütünlük olmalı; ..mek, ..mak mastar eki ile bitmelidir.

49

Stratejik Amaç 4 Sorgulayan, yorum yapabilen, kendini ifade edebilen ve

bilgiye ulaşabilen öğrenciler yetiştirmek, okulumuzun akademik başarısını

arttırmak.

Stratejik Hedef 4.1 Sınav sonuçlarına göre çeşitli türdeki Fen ve Anadolu

liselerine yerleştirilen öğrenci sayısının her yıl % 3 oranında arttırılarak 2014

yılı sonunda yerleştirilen öğrenci oranının %27’ ye çıkartmak.

Stratejik Hedef 4.2 Okulumuzda 2010 yılında …. olan sınıf tekrarı yapan

öğrenci sayısını 2014 yılında ….. ya düşürmek.

Stratejik Amaç 5 Öğrencilerimizin akademik başarı düzeylerini arttırmak için,

okul veli işbirliğini geliştirerek teknolojinin daha etkin kullanıldığı yüksek

nitelikte eğitim öğretim hizmetleri sunmak.

Stratejik Hedef 5.1 2010 yılında 3,50 olan öğrenci ders başarı ortalamasını 2014 yılına kadar 4,30’a çıkarmak

Stratejik Hedef 5.2 2010 yılında 325 olan SBS başarı ortalamasını 2014 yılına kadar 370’e çıkarmak .

Stratejik Amaç 1. Değişen ve gelişen eğitim sistemine uyum sağlayan

ihtiyaçlara göre eğitimini güncelleyen buna bağlı olarak kendine güvenen,

sağlıklı iletişim kurabilen personele sahip, dinamik, ahenkli bir kurum haline

gelmek.

Stratejik Hedef 1.1 Okulumuzda görev yapan tüm öğretmenlerin her yıl en az

iki farklı konuda hizmetiçi eğitim almalarını sağlamak.

Stratejik Amaç 2. Okulumuzun nitelikli bir eğitim hizmeti verebilmesi için her

türlü donanım ihtiyacını karşılamak.

Stratejik Hedef 2.1 Okulumuzda plan dönemi sonuna kadar ihtiyaç analizi

sonuçlarına göre tüm sınıfların donanım ihtiyacını karşılamak.

Stratejik Amaç 3. Öğrenme ortam ve süreçlerini bilgi ve iletişim teknolojileri

aracılığıyla zenginleştirmek.

Stratejik Hedef 3.1. Öğretmen ve öğrencilerden bilgi-iletişim teknolojileri

araçlarını kullanabilenlerin sayısını 2013/2014 eğitim öğretim yılına kadar

%100’e yükseltmek.

Örnek; Okul/Kurum için stratejik amaç ifadeleri

Tema: Nitelikli Eğitim-Öğretim

Tema: Akademik Başarı

50

Stratejik Amaç 6. Okul ve İşletme arasında işbirliği sağlayarak sektörün

ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikte işgücü yetiştirmek

Stratejik Hedef 6.1 2010 Yılı itibariyle mezun oldukları alanda %40 olan işe

yerleşme oranını 2014’e kadar %60’a çıkarmak

Stratejik Amaç 7. Okul veli ilişkilerinin içeriğini yapılandırarak velilerin eğitime

ilişkin duyarlılıklarını yükseltmek ve eğitimi ailenin temel önceliklerinden biri

haline getirmek.

Stratejik Hedef 7.1. Okulumuzda 2010 yılında %….. olan veli memnuniyet

oranını 2014 yılına kadar %…. ‘e çıkarmak.

Stratejik Amaç 8. Velileri sağlık, eğitim ve kişisel gelişim konularında

bilinçlendirerek, veli -okul iş birliği içerisinde öğrencilere okulda ve okul dışında

sağlıklı eğitim ortamı hazırlamak; velilerin okuldaki etkinliklere katılımını

arttırmak.

Stratejik Hedef 8.1 Plan dönemi sonuna kadar tüm velileri, anne-baba

sorumlulukları ve çocuğun gelişim aşamaları konularında bilinçlendirmek.

Stratejik Amaç 9.Sosyal alanda başarılı bir insan olabilmeleri için

öğrencilerimizin kültürel, sosyal ve sportif faaliyetlere katılımını artırmak.

Stratejik Hedef 9.1 Kültürel (Şiir, kompozisyon, resim, tiyatro, kitap okuma,

masal anlatma, müzik vb. ) yarışmalarının tümüne katılmak ve 2010 yılında

öğrencilerin % 1’inin dereceye girmeleri ve her yıl bu oranı % 1 oranında

artırarak 2014 yılı sonunda öğrencilerin % 15’inin dereceye girmelerini

sağlamak.

Stratejik Amaç 10. Okulun çevresiyle uyumunu sağlayarak güvenli bir eğitim

ortamı oluşturmak ve öğrencilerin okul içi ve dışındaki olumsuz davranışlarını

en aza indirgemek.

Stratejik Hedef 10.1 Olumlu davranış sergileyen ve derslerinde yüksek

performans sağlayan öğrencilerin her ay % 2’sinin bir yıl içinde öğrencilerin %

30’unun oödüllendirilmesini sağlamak.

Tema: Sektörel İşbirliği

Tema: Okul-Veli İşbirliği

Tema: Sosyal, Kültürel ve Sportif Faaliyetler

51

Stratejik Amaç: Eğitim alanında toplumsal duyarlılığı artırarak öğrencilerimizin

daha nitelikli eğitim almalarını sağlamak.

Stratejik Amaç: Öğrenci ve eğitim personelinin başarısını, motivasyonunu

destekleyen, kendilerini güven içinde hissetmelerini sağlayan sağlıklı eğitim

ortamları hazırlayarak, bu ortamların uygulanan programlara uyumlu bir şekilde

donatılmasını sağlamak.

Stratejik Amaç: Eğitim, bilim, teknoloji ve yönetimdeki gelişmeleri takip ederek

bunların okul/kurumlarımıza taşınmasını sağlamak için araştırma ve proje

çalışmaları yapmak.

Stratejik Amaç: İlçemizde sosyal, kültürel ve sportif etkinlikleri yaygınlaştırarak,

öğrencilerimizin yeteneklerini geliştirmek, toplumun milli, manevi değerler

etrafında birleşmesini ve sosyal yaşamın zenginleşmesini sağlamak; bu şekilde

bir arada yaşama kültürüne katkıda bulunmak.

Stratejik Amaç: İlçemiz genelinde tüm hizmet sınıflarında görev yapan

personelin sürekli gelişimini sağlayan, başarıları ödüllendiren, motivasyonu

yükselten bir insan kaynakları anlayışını hakim kılmak.

İlçe millî eğitim müdürlükleri için stratejik amaç örnekleri;

11. Stratejik Hedefler

Hedefler, stratejik amaçların gerçekleştirilebilmesi için ortaya konulan spesifik ve

ölçülebilir alt amaçlardır. Stratejik amaçların aksine, hedefler sayısal olarak ifade edilirler ve

daha kısa vadeyi kapsarlar.

Hedefler de amaçlar gibi gelecek yönelimlidir.

Ancak amaçlara göre daha somut, ölçülebilir, özgün,

zaman sınırlıdır. Hedefler, amacın

gerçekleştirilmesine dönüktür. Daha açık bir ifade ile

hedefler, amaca ulaşılması için ulaşılması gereken

sonuçlardır. Hedefler okulu amacına ulaştıracak

nitelikte, hedefler gerçekleşince amaç gerçekleşecek

şekilde belirlenmelidir. Hedefler;

Bir stratejik amacı gerçekleştirmeye yönelik olarak birden fazla hedef belirlenebilir.

Hedefler, stratejik amaçların tanımlanmış bir zaman dilimi içinde nitelik ve nicelik olarak

1. Somut

2. Özgün

3. Ölçülebilir

4. Önemli

5. Gerçekleşebilir

6. Sonuca odaklı

7. Zaman sınırlı olmalıdır.

52

Stratejik Amaç Okul toplumunun tamamında okuma beceri ve alışkanlığını

yaygınlaştırmak.

Stratejik Hedef 2010/2011 eğitim öğretim yılında ….. olan okul ve sınıf

kütüphanesindeki kitap sayısını, 2014/2015 eğitim öğretim yılına kadar …..

çıkarmak.

Performans Hedefi 1. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap sayısını

2010 yılı sonunda ….. çıkarmak

Performans Hedefi 2. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap sayısını

2011 yılı sonunda ….. çıkarmak

Performans Hedefi 3. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap sayısını

2012 yılı sonunda ….. çıkarmak

Performans Hedefi 4. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap sayısını

2013 yılı sonunda ….. çıkarmak

Performans Hedefi 5. Okul ve sınıf kütüphanesindeki kitap sayısını

2014 yılı sonunda ….. çıkarmak

ifadesidir. Bu nedenle, hedefler ulaşılması öngörülen çıktılara dönük, ölçülebilir alt

amaçlardır. Hedeflerin miktar, maliyet, kalite ve zaman cinsinden ifade edilebilir olması

gerekmektedir.

Stratejik hedefler bir önceki bölümde amaçlarla birlikte verilmiştir.

11.1 Performans Hedefleri

5 yıllık olarak belirlenen Stratejik hedefin her bir yılı için performans hedefleri

belirlenmelidir. Performans hedefi bir yıllık hedeflerdir. 5 yıllık stratejik hedefin herbir yılında

ulaşılmak istenen noktalar belirlenir. Özellikle rakamsal hedeflerde belirlenmesi

gerekmektedir.

Örnek;

Her bir stratejik amaç için 5 yıllık stratejik hedefler belirlenir.

Stratejik hedef sayısı 1-4 arasında olabilir. Stratejik hedefler

önceliklendirilerek yazılmalıdır. Stratejik hedef ifadeleri de stratejik

amaçlarda olduğu gibi ..mek, ..mak mastar eki ile bitmelidir.

Stratejik hedeflerle faaliyetler karıştırılmamalıdır. Örneğin; toplantı

yapmak, kurs düzenlemek gibi etkinlikler birer faaliyettir. Bu tür

faaliyetlere neden? Sorusu sorularak hedef ifadesine ulaşılabilir.

Örnek; Neden toplantı düzenliyoruz? Neden kurs düzenliyoruz? Bu

tür soruların cevabı bizi hedef ifadesine götürür.

53

Etkinlikte görev alacak öğrenci

sayısı

Kullanılacak bilgisayar sayısı

Çözülecek soru sayısı

Harcanacak para miktarı

Tamir edilecek bilgisayar sayısı

Alınacak bilgisayar sayısı

Gezide görev alacak öğretmen

sayısı

Tamiri tamamlanan bilgisayar

sayısı

Toplantıya katılan veli sayısı

Çözülen soru sayısı

Mezun olan öğrenci sayısı

Sınavı kazanan öğrenci sayısı

Üst öğrenime devam eden

mezun sayısı

Üretilen proje sayısı

Bölge sergisine katılma hakkı

kazanan proje sayısı

12. Performans Göstergeleri

Performans göstergeleri, stratejik hedeflerin ölçülebilir olarak ifade edilemediği

durumlarda hedefin performansını ölçmek için kullanılan araçlara denir. Bu göstergeler,

istenilen sonuca ne derece ulaşıldığını ölçmeye yarar.

Stratejik hedefler eğer sınırları belirgin, ölçülebilir, zaman ilişkili olarak yazılmamışsa

bu tür stratejik hedef için performans göstergesi belirlenir. Performans göstergesi sayısı

birden fazla olabilir. Performans göstergeleri tablolaştırılabilir.

Performans Göstergelerinin türleri

Altı çeşit gösterge türünden bahsedilebilir. Gösterge türlerinden bir yada birkaçı

kullanılabilir.

1. Girdi göstergeleri: Hedefte istenilen sonuçları almak için kullanılacak beşeri, mali,

fiziksel kaynaklara dönük olarak belirlenir. (Personel sayısını azaltma, girdiyi

azaltma, daha az kaynak kullanma)

Örnekler:

2. Çıktı Göstergeleri: Çıktı göstergeleri, üretilen ürünlerin ve sunulan hizmetlerin

niceliğine ilişkin bilgileri gösterir. Yani üretilen ürün ya da sunulan hizmetlerin

miktarıdır. (hedefi gerçekleştirme, eğitilen kişi sayısı, üretim sayısı, bina sayısı,

öğrenci sayısı)

Örnekler:

54

Yeni bilgisayar alımından sonra öğrenci

notlarında artış miktarı

Okula gelen ve okul aile birliğine yardım yapan

veli sayısındaki artış miktarı

Boşa yanan ampulleri kapatma ile yapılan

tasarruf miktarı

Bilgisayar sınıfından yararlanan öğrenci oranı

Ödevlerini bilgisayarda hazırlayan öğrenci oranı

Alınan bilgisayar sayısı / Bilgisayar kullanan

öğrenci sayısı

Bilgisayar başına düşen öğrenci sayısındaki

düşüş miktarı

Çözülen soru sayısı /Soru çözen öğrenci sayısı

Sınav kazanan öğrenci sayısındaki artış

Açılan kurs sayısı/kursa gelen öğrenci sayısı

Kurs sonucunda sınav kazanan öğrenci

sayısındaki artış

3. Sonuç göstergeleri: Okulun ürettiği ürün ve hizmetlerin, ürünleri kullanan ve

hizmetten yararlananlar veya toplum üzerindeki etkilerini gösterir. Elde edilen

çıktıların, amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesinde nasıl ve ne ölçüde başarılı

olduklarını gösterir. (Toplum için net sonuçlar, yüzde kaça düştü, sorunlar ne

ölçüde azaldı, ne ölçüde iyileşme oldu?)

Örnekler:

4. Verimlilik göstergeleri: Verimlilik, üretim sırasında kullanılan insan gücü,

hammadde, malzeme, makine ve teçhizat, enerji, su, toprak gibi girdiler ile elde

edilen çıktılar arasındaki ilişkidir. Verimlilik göstergeleri, belirlenen girdilerle

mümkün olan en yüksek çıktı düzeyine ulaşılıp ulaşılmadığını gösterir. Verimlilik

göstergeleri, çıktı ile girdi miktarı birbirine oranlanarak hesaplanır. (Birim maliyeti

azaltma derecesi)

Örnekler:

55

Meslek edindirme kursunu başarı ile bitirenlerden

bir yıl içinde iş bulabilenlerin oranı

Yeni alınan bilgisayarlardan iki yıl içinde tamire

ihtiyaç göstermeyenlerin oranı

Bakımı yapılan bilgisayarlardan iki yıl içinde tamire

ihtiyaç göstermeyenlerin sayısı

Kursa gelen öğrencilerin kurstan

memnuniyet oranı

Bilgisayar sınıfını kullanan öğrencilerin

memnuniyet oranı

Denetim raporlarında övülen hususların

oranı

Kutlama törenlerine katılan velilerin

memnuniyet oranı

Velilerin yapılan toplum hizmetinden

memnuniyet oranı

5. Etkinlik/Etkililik göstergeleri: Etkinlik göstergeleri hedeflere ulaşma derecesini

gösterir. Etkinlik göstergeleri, çıktı ile sonuçlar arasındaki ilişkileri yani, çıktıların

beklenen sonuçlara yol açıp açmadığını inceler. Etkinlik göstergeleri sonuç/çıktı

formülü kullanılarak hesaplanır.

Örnekler:

6. Kalite göstergeleri: Kalite göstergeleri, okulca üretilen ürün ve hizmetlerin

kalitesinin ölçülmesinde kullanılan araçlardır. Beklentilerin karşılanma düzeyini

gösterir. (tatmin, moral, rahatlık, kullanışlılık, memnuniyet)

Örnekler:

56

Stratejik Amaç: Bilişim teknolojileri ile ilgili gelişmeleri takip ederek,

teknolojiyi eğitim ve öğretimde etkili ve verimli bir şekilde kullanmak.

Stratejik Hedef: Okulumuz BT sınıfının aylık bakım onarımlarını yaparak

bilgisayarların hayat sürelerini uzatmak.

Faaliyet/Proje: BT sınıfının bakım-onarım faaliyeti

Performans göstergeleri:

Girdi: Bakımı yapılacak bilgisayar sayısı

Çıktı: Bakımı yapılan bilgisayar sayısı

Sonuç: 1- Bilgisayarların periyodik bakımı sonrasında bilgisayar

dersinde öğrenci başarısındaki artış miktarı (%)

Sonuç: 2- Bilgisayarların periyodik bakımı sonrasında arızalanan

bilgisayar sayısındaki düşüş miktarı (%)

Verimlilik: Bilgisayar başına düşen öğrenci sayısı

Etkinlik: Bakımı yapılan bilgisayarlardan bir yıl içinde tamire ihtiyaç

göstermeyenlerin sayısı

Kalite: Bilgisayar sınıfını kullanan öğrencilerin memnuniyet oranı. (%)

Stratejik Amaç 1: Bireylere kişisel bilgi, beceri ve davranışlar geliştirerek,

istihdam alanlarını genişletmek, iş ve yaşam kalitelerini artırmak.

Stratejik Hedef 1.1: İlçemizde okuma yazma bilmeyen fertlerin okur yazar hale

getirilmesi ve vatandaşlarımızın yaşam kalitesini yükseltmek üzere sosyal ve

kültürel alanlarda açılan kurs sayısını plan dönemi sonuna kadar % 20

artırmak.

PG 1: Sosyal ve kültürel alanlarda açılan kurs tür sayısı.

PG 2: Sosyal ve kültürel alanlarda açılan kurs sayısı.

PG 3: Sosyal ve kültürel alanlarda açılan kurslara katılan kişi sayısı.

PG 4: Okuma yazma alanında açılan kurs sayısı.

PG 5: Okuma yazma alanında açılan kurslara katılan kişi sayısı.

Performans Göstergesi Örnekleri;

İlçe millî eğitim müdürlükleri için amaç, hedef, performans göstergeleri (örnek)

57

Performans göstergeleri izleme-değerlendirme ve raporlama çalışmalarını

kolaylaştırmak için tablolaştırılarak yazılmalıdır. Mümkünse göstergelere yönelik geçmiş

yıllara ait veriler varsa onlarında tabloda gösterilmesi gerekir.

Tablo 20: Performans Göstergeleri(örnek)

S. Amaç:

S. Hedef:

Performans

Göstergesi

Türü Önceki yıllar İlk Yıl Sonraki yıl

hedefleri

2008 2009 2010 2011 2012

SAM-1, SH-1 Memnuniyet oranı Kalite %55 %57 %60 %65 %70

SAM-1, SH-2 Katılımcı sayısı Çıktı 70 68 80 90 100 (Tamamı)

SAM-1, SH-3 Etkinlik sayısı Çıktı 3 5 7 10 12

…………

13. Faaliyet/Projeler ve Maliyetlendirme

Faaliyet ve proje, belirli bir amaca ve hedefe yönelen ve başlı başına bir bütünlük

oluşturan yönetilebilir ve maliyetlendirilebilir üretim veya hizmet birimidir.

Öncelikli stratejik amaç ve hedefleri gerçekleştirmek üzere hangi tür faaliyet ve

projelerin yerine getirileceğine karar verilir. Stratejik amaç ve hedefler ile performans

hedefleri, okul/kurumun neyi başaracağını, faaliyet ve projeler ise bunun nasıl başarılacağını

ifade eder.

Belirlenen Stratejik hedeflere ulaşmayı sağlayacak faaliyetler ve projeler yazılmalıdır.

Her bir faaliyet/proje belirli bir hedefe yönelik olmalıdır. Herhangi bir hedefle ilişkisi

kurulamayan faaliyet/projelere yer verilmemelidir. Halihazırda yürütülen veya yürütülmesi

planlanan faaliyetler/projeler mutlaka bir hedefle ilişkilendirilmelidir.

58

Vizyondan Faaliyete

Vizyon Amaç A

Amaç B

Amaç C

Hedef A.1

Hedef A.2

Hedef A.3

Faaliyet A.1.I

Faaliyet A.1.II

Faaliyet A.1.III

Misyon

Her stratejik hedef için ayrı faaliyet veya projeler oluşturulmalıdır. Faaliyet veya

projelerin sayısı birden fazla olabilir.

Tablo 21: Okul/Kurum İçin Örnek Faaliyet/Projeler (Örnek)

Faaliyetler Projeler

1. Kurslar 2. Ölçme değerlendirme 3. Soru bankası oluşturma 4. Gezi gözlem 5. Bilgilendirme faaliyeti 6. Veli toplantıları 7. Veli ziyareti faaliyeti 8. Hizmet içi eğitim faaliyeti 9. Okul içi eğitim faaliyeti 10. Fiziki yapı planlaması 11. Ödüllendirme faaliyeti 12. Etkin öğrenme yöntemleri

semineri 13. Bireysel danışmanlık projesi 14. Ortak sınav faaliyeti 15. ………………………

1. SMS sistemi oluşturma 2. Web sayfası 3. Ekderslik projesi 4. Sağlık taraması 5. Toplum hizmeti projesi 6. Akıllı tahta projesi 7. Kitap toplama kampanyası 8. …………………….

Tablo 22: Tahmini Maliyetlendirme

Stratejik

Amaç/Hedef No

Planın 1.

Yılı

(2010)

Amaç 1

Hedef 1.1

Amaç 2

Hedef 2.1

Hedef 2.2

Amaç 3

Hedef 3.1

……. ….

Toplam ….

Faaliyet ve projelerin maliyetleri toplamı ilgili hedefin maliyetini ortaya çıkarır.

Hedeflerin maliyeti de ilgili amacın maliyetini teşkil eder. Amaçların maliyeti de stratejik

planın maliyetini yani okul/kurumun bütçesini oluşturacaktır. Maliyetlendirme eylem planları

aracılığı ile yıllık olarak yapılacaktır.

59

SWOT (GZFT) ANALİZİ

Kuruluş İçi Analiz

Güçlü Yönler Zayıf Yönler

Fırsatlar Tehditler

Çevre Analizi

13.1 Eylem Planları

Amaç ve hedeflere yönelik stratejiler doğrultusunda gerçekleştirilecek faaliyet ve

projeler ile bunların kaynak ihtiyacı bu aşamada belirlenir. Her bir Faaliyet veya Projenin

tahmini maliyetleri belirlenmelidir. Maliyetlendirme, okul/kurumun stratejik planı ile bütçesi

arasındaki bağlantıyı güçlendirmeyi ve harcamaların önceliklendirilmesi sürecine yardımcı

olmayı amaçlamaktadır.

Plan içerisinde bir yıl içerisinde yapılacak faaliyetlerin maliyetleri eylem planı

aracılığıyla belirlenmelidir. Okul/kurumlar performans programı hazırlamayacakları için yıl

içerisinde yapılacak olan faaliyetlerin maliyetlendirmesini yıllık eylem planları hazırlayarak

yapacaklardır(Tablo 24). Eylem planları stratejik planın yıllık uygulama dilimleri olacaktır.

14. Stratejiler

Strateji kelimesi literatürde kelime kökü itibari ile Latincede çizgi, yol ve ya yatak

anlamına gelir. Türkçe’de ise sürme, gönderme, götürme ve gütme anlamlarında

kullanılmaktadır.

Terim olarak strateji, kurumun amaç ve hedeflerinin tespiti, kurum ile çevresi

arasındaki ilişkilerin analiz edilerek bu amaçların gerçekleştirilmesi için gerekli faaliyetlerin

yeniden düzenlenmesi ve ihtiyaç duyulan kaynakların uzun dönemde etkili olacak şekilde

dağıtılmasıdır.

Stratejik planlama sürecinde stratejiler; amaç ve hedeflere ulaşmak için izlenecek yol

ve yöntemlerin belirlenmesidir. Stratejik amaç ve hedeflerle ilgili durum değerlendirmesi

yapılır. Stratejik amaç ve hedeflere ulaşmak için neler yapılacağı yazılmalıdır. Olası sorunların

neler olduğu ve bu sorunların nasıl aşılacağı ifade edilmelidir. Amaç ve hedeflere ulaşabilmek

için izlenebilecek alternatif yol ve yöntemlerin neler olduğu belirtilmelidir. Ayrıca amaç ve

hedeflerin üst politika belgeleriyle ilişkisi ortaya konulmalıdır.

GZFT Analizi sonuçları aynı zamanda stratejilerin belirlenmesine temel teşkil eder.

Ayrıca GZFT analizinde ortaya konan Okul/Kurumun güçlü (G) ve zayıf yönleri (Z), dış

çevreden kaynaklanan fırsatlar (F) ve tehditler (T) strateji üretmede kullanılabilir. Bu

yöntemle aşağıda belirtilen alternatif stratejiler geliştirilebilir.

60

Strateji ifadeleri TOWS ANALİZİ yapılarak belirlenebilir. Belirlenen her bir stratejik

amaç için TOWS Matrisi kullanılır.

Tablo 23: TOWS Matrisi

İÇ FAKTÖRLER VE

DIŞ FAKTÖRLER

GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER

FIRSATLAR G-F Stratejileri (Kurumun/ Kuruluşun /Birimin güçlü taraflarını destekleyen fırsatları belirlemek ve değerlendirmek için geliştirilen stratejilerdir)

Z-F Stratejileri (Kurumun/Kuruluşun/Birimin zayıf yönlerini kuvvetlendirmek için fırsatları kullanarak geliştirilen stratejilerdir)

TEHDİTLER G-T Stratejileri (Kurumun/Kuruluşun/Birimin dış tehditlere karşı hassasiyetini azaltmak için birimin güçlü yanlarının nasıl kullanılması gerektiğini ortaya koyan stratejilerdir)

Z-T Stratejileri (Kurumun/Kuruluşun/Birimin zayıf yönlerinin dış tehditlerden kolayca etkilenmesini engelleyecek savunma planlarını hazırlamaya yarayan stratejilerdir)

TOWS Matrisi stratejik amaçlar için kullanılır. Yazılan her bir stratejik amaçla ilgili

okul/kurumun güçlü, zayıf yönleri, fırsat ve tehditleri belirlenerek GZTF analizi yapılar. Bu

analiz sonucunda;

G-F stratejileri: Kurumun hem güçlü yönlerini hem de dış çevrenin sunduğu fırsatların

olumlu etkilerinden azami düzeyde faydalanmaya yönelik olarak geliştirilen

stratejilerdir. Söz konusu stratejiler, kuruluşun güçlü yönleri kullanılarak dış

fırsatlardan maksimum düzeyde yararlanmayı mümkün kılar. Kurumun güçlü yönleri

ile hangi fırsatlardan yararlanılacak? (Kurumun güçlü taraflarını destekleyen fırsatları

belirlemek ve değerlendirmek için geliştirilen stratejilerdir)

Z-F stratejileri: Kurumun zayıf yönlerinin olumsuz etkilerini en aza indirgerken

fırsatların olası olumlu etkilerinden azami düzeyde yararlanmaya yöneliktir. Dış

fırsatlardan aralanarak mevcut zayıf yönleri giderecek stratejiler oluşturulabilir.

Kurumun zayıf yönleri nelerdir. Bu yönler hangi fırsatlarla azaltılacak? (Kurumun zayıf

yönlerini kuvvetlendirmek için fırsatları kullanarak geliştirilen stratejilerdir)

G-T stratejileri: Dış çevredeki tehditlerin olumsuz etkilerini, kuruluşun güçlü yönlerini

kullanarak en aza indirgemeye yöneliktir. Kurumu bekleyen tehditler nelerdir.

61

Tehditler hangi güçlü yönlerle azaltılacak? (Kurumun dış tehditlere karşı

hassasiyetini azaltmak için birimin güçlü yanlarının nasıl kullanılması gerektiğini

ortaya koyan stratejilerdir)

Z-F stratejileri: Zayıf yönler ve tehditlerin olumsuz etkilerini en aza indirgemeye

yöneliktir. Kurumun zayıf yönleri ve tehditler nelerdir. Nasıl azaltılacak? (Kurumun

zayıf yönlerinin dış tehditlerden kolayca

etkilenmesini engelleyecek savunma planlarını

hazırlamaya yarayan stratejilerdir)

Stratejiler belirlenirken durum analizi

sonuçlarından yararlanılmalıdır. Stratejiler sadece

hedefler bazında değil, stratejik amaç, hedefler,

faaliyet ve projeler bir bütün olarak değerlendirilip

stratejik amaçlar düzeyinde yazılmalıdır.

Stratejilerin oluşturulması için şu

soruların cevaplanması gerekir:

Amaç ve hedeflere ulaşmak için

neler yapılabilir?

Olası sorunlar nelerdir ve bu

sorunları nasıl aşabiliriz?

Amaç ve hedeflere ulaşmak için

izlenebilecek alternatif yol ve

yöntemler nelerdir?

Alternatiflerin maliyetleri, olumlu,

olumsuz yönleri nelerdir?

62

C. İZLEME VE DEĞERLENDİRME

15. İzleme ve Değerlendirme

İzleme, stratejik plan uygulamasının sistematik olarak takip edilmesi ve

raporlanmasıdır. Değerlendirme ise, uygulama sonuçlarının amaç ve hedeflere kıyasla

ölçülmesi ve söz konusu amaç ve hedeflerin tutarlılık ve uygunluğunun analizidir. Eylem

planının yürütülmesinden sorumlu olan kişi ya da gruplar aynı zamanda da hedef ve

amaçların yerine getirildiğini/getirilmediğini de izlemekle yükümlüdürler. İzleme, yönetime

yardımcı olan sistemli bir faaliyettir. Raporlama izleme faaliyetinin temel aracıdır.

Okul/Kurumda izleme ve değerlendirme sürecinde ;

Ne Yaptık?

Başardığımızı Nasıl Anlarız?

Uygulama Ne Kadar Etkili Oluyor?

Neler Değiştirilmelidir?

Gözden Kaçanlar Nelerdir?

Sorularının cevapları aranacaktır.

İzleme raporları objektif olmalıdır. İlerleme sağlanan alanlar yanında, ilerleme

sağlanamayan konular da rapor edilmelidir. Gözden geçirilmelerin yılık, altı aylık, üçer aylık

ya da aylık periyotlar halinde yapılması idealdir. Faaliyetlere ait performans göstergelerine

yönelik ölçümler, stratejik planlama ekibinin belirleyeceği periyotlarla yapılacaktır. Elde

edilen verilerin doğru ve güvenilir olması için gereken hassasiyet gösterilmelidir. İzleme ve

değerlendirme çalışmalarına yardımcı olması amacıyla Tablo 25’te yer alan form

kullanılabilir.

İzleme ve değerlendirme faaliyetlerinin etkili olarak gerçekleştirilebilmesi, uygulama

aşamasına geçmeden önce stratejik planda ortaya konulan hedeflerin nesnel ve ölçülebilir

göstergeler ile ilişkilendirilmesini gerektirir. Unutulmamalıdır ki, ölçemediğimiz bir şeyi

denetleyemez ve yönetemeyiz. Bu nedenle planlama sürecinde hedeflerin ölçülebilir

olmasına özen gösterilmelidir.

15.1 Raporlama

Plan dönemi içerisinde ve her yılın sonunda Okul/Kurumun Stratejik Planı uyarınca

yürütülen faaliyetler, önceden belirlenen performans göstergelerine göre hedef ve

gerçekleşme durumu ile varsa meydana gelen sapmaların nedenleri okul hakkında genel ve

mali bilgileri içeren faaliyet raporu hazırlanacaktır. İzleme raporları haftalık, aylık, üçer aylık,

altı aylık veya yıllık olabilir. Ancak faaliyet raporları yıllık olarak hazırlanacaktır.

Okul/Kurumların hazırlayacağı faaliyet raporları ile ilgili hususlar MEB ve İl MEM tarafından

belirlenecektir.

63

Sonuç:

Hazırlanacak stratejik plan ile;

Okul ve kurumların strateji belirleme ve maliyetlendirme kapasitesinin güçlendirilmesi, Amaç ve hedeflere dayalı yönetim anlayışı ve bütçelemenin geliştirilmesi, Okul/Kurum hizmetlerinin sunumunda yararlanıcı taleplerine duyarlılığın arttırılması, Hesap verme sorumluluğunun yerleşmesi amaçlanmaktadır.

Stratejik planın başarısı, başta okul/kurum müdürü olmak üzere tüm çalışanların planı

sahiplenmesi ile mümkündür. Stratejik planlama, belirli bir birimin, kişinin ya da grubun işi

olarak görülmemelidir. Yöneticilerin inanmadığı ve tüm çalışanların sahiplenmediği bir

planın, uygulanmayan işlevsiz planlardan farkı olmaz.

Stratejik plan; kurum kültürü ve kurum kimliği oluşumuna, gelişimine ve

güçlendirilmesine destek olacaktır.

64

Tablo 24: Eylem Planı Örneği ………….OKUL/KURUMU STRATEJIK PLANI

2011 YILI EYLEM PLANI

Am

aç

No

STRATEJĠK

AMAÇLAR

STRATEJĠK

HEDEFLER

FAALĠYETLER

VEYA

PROJELER

MEVCUT

DURUM

PERFORMANS

GÖSTERGELERĠ

SORUMLU

KĠġĠLER /

KURUMLAR BÜ

TÇ

E

KAYNAKLAR

ZAMANLAMA (FAALİYET-PROJELERİN BAŞLAYIŞ-BİTİŞYILI)

OC

AK

ŞU

BA

T

MA

RT

NİS

AN

MA

YIS

HA

ZİR

AN

TE

MM

UZ

AĞ

US

TO

S

EY

LÜ

L

EK

İM

KA

SIM

AR

ALIK

20

11

20

12

20

13

20

14

65

Tablo 25: İzleme ve Değerlendirme Form Örneği

FAALİYET İZLEME VE DEĞERLENDİRME FORMU

TEMA

Stratejik Amaç 1:………

Stratejik Hedef 1.1:

Faaliyet/Projeler İzleme Değerlendirme

Faaliyet/Projeler Faaliyetin

Başlama ve

Bitiş Tarihi

Faaliyetten Sorumlu Kurum/birim/ kişi

Maliyeti Ölçme yöntemi

ve raporlama

süresi

Performans

Göstergeleri

Faaliyetin

durumu

Tamamlan-

mama nedeni

Öneriler

(..) Tamamlandı (..)Devam Ediyor (..) İptal Edildi

ONAY

66

67

III. BÖLÜM

OKUL/KURUMLAR ĠÇĠN STRATEJĠK

PLAN HAZIRLAMA REHBERĠ*

*Bu bölümde; okul/kurumlar için stratejik plan hazırlamalarında yardımcı olması amacıyla,

toplanacak veriler, aşamalar halinde plan metninde yer alacak bölümler, tüm okul ve kurumlara

uyarlanabilecek esnek şablonların yer aldığı bir rehber hazırlanmıştır. Okul/kurumların tür ve

düzeylerine göre toplanacak veriler değişiklik göstermelidir. Dokümana elektronik ortamda da

ulaşılabilir.

MEB SP

İl MEM SP İlçe MEM SP

Okul/Kurum SP

68

69

T.C. ……………..VALİLİĞİ

İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ …………………….. OKULU/KURUMU

(Okul/Kurumun resmi)

…………………….. OKUL/KURUMU

2011-2014 STRATEJİK PLANI

70

Mustafa Kemal ATATÜRK’ün resmi ve sözü

……………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………….

Mustafa Kemal ATATÜRK

71

İstiklal Marşı

72

Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi

73

(Okul/Kurum Müdürü Resmi)

SUNUŞ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

…………………………………………

Okul/Kurum Müdürü

74

GİRİŞ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

…………………………………………

Stratejik Plan Hazırlama Ekibi

75

İÇİNDEKİLER SAYFA NO

SUNUŞ

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM (……………………) OKULU/KURUMU STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ

Yasal Çerçeve

Stratejik Planlama Çalışmaları

İKİNCİ BÖLÜM: MEVCUT DURUM ANALİZİ

1. Tarihsel Gelişim

2. Yasal Yükümlülükler

3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler

4. Paydaş Analizi

5. Kurum İçi Analiz

5.1 Örgütsel Yapı

5.2 İnsan Kaynakları

5.3 Teknolojik Düzey

5.4 Mali Kaynaklar

5.5 İstatistikî Veriler

6. Çevre Analizi

6.1 PEST (Politik-Yasal, Ekonomik, Sosyo-Kültürel, Teknolojik,

Ekolojik, Etik) Analizi

6.2 Üst Politika Belgeleri

7. GZFT (Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler) Analizi

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: GELECEĞE YÖNELİM

8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler

9. Temalar, Amaçlar, Hedefler, Performans Göstergeleri, Faaliyet/Projeler

ve Stratejiler

10. İzleme, Değerlendirme ve Raporlama

11. Eylem Planları

76

KURUM KİMLİK BİLGİSİ

Kurum Adı ( Kurumun tam adı

yazılacak)

Kurum Türü

Kurum Kodu

Kurum Statüsü Kamu Özel

Kurumda Çalışan Personel

Sayısı

Yönetici :

Öğretmen :

Hizmetli :

Memur :

Öğrenci Sayısı

Öğretim Şekli Normal ikili

Okulun Hizmete Giriş Tarihi

KURUM İLETİŞİM BİLGİLERİ

Kurum Telefonu / Fax Tel. :

Fax :

Kurum Web Adresi

Mail Adresi

Kurum Adresi

Mahalle :

Posta Kodu :

İlçe :

İli :

Kurum Müdürü (Adı ve Soyadı) GSM Tel:

Kurum Müdür Yardımcıları

Müdür Baş Yard : GSM Tel

Müdür Yard. 1 : GSM Tel

Müdür Yard. 2 : GSM Tel

77

BİRİNCİ BÖLÜM

…………………… OKULU/KURUMU STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ

Yasal Çerçeve

Stratejik Planlama Çalışmaları

78

STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ

Yasal Çerçeve

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 9. Maddesi, MEB Strateji Geliştirme

Başkanlığı 2010/14 sayılı genelge, Millî Eğitim Bakanlığı ve Milli Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı

gibi okul/kurumlarda stratejik planlama sürecini zorunlu hale getiren yasal düzenlemeler bu başlık

altında yazılmalıdır.

Stratejik Planlama Çalışmaları

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………….

Okul-Kurum stratejik planlarını hazırlarken yaptıkları hazırlık çalışmalarını bu bölümde

anlatacaklardır(toplantı tutanakları, yapılan yazışmalar, özdeğerlendirme vb. çalışmaları burada

belirtecekler).

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………….

Stratejik planın kim yada hangi ekip tarafından hazırlandığı, ekibin nasıl oluşturulduğu, düzenlenen

yada katılım sağlanılan eğitim faaliyetleri, yapılan işbirlikleri, verilerin toplanması, kullanılan

kaynaklar anlatılmalıdır.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………….

Ayrıca planın hangi bölümlerden oluştuğu kısaca bu bölümde ele alınmalıdır.

Stratejik plan hazırlama çalışmaları okul/kurumlarda oluşturulmuş olan Okul Gelişim Yönetim Ekibi

aracılığıyla yürütülebileceği gibi bu ekip içerisinden seçilen koordinatör ekip aracılığıyla da

yürütülebilir.

Müdür başkanlığındaki ekibin kimlerden oluştuğu ve görevleri burada ayrıntısıyla açıklanır. İlçe

Milli Eğitim müdürlüklerinde şube müdürünün başkanlığında okul müdürü, öğretmen ve diğer

çalışanlarında bulunduğu stratejik plan hazırlama ekibi oluşturulur.

79

……………………………OKUL/KURUMU

Stratejik Plan Hazırlama Ekibi

Unvanı Adı-Soyadı İletişim

Müdür

Müdür Yardımcısı

Rehber Öğretmen

En az 2 Öğretmen

En az 2 Öğrenci

En az 2 Veli

Destek Personeli (Kütüphane

Memuru, hizmetli v.b.)

Okul Aile Birliği başkanı

STK ‘lar (Dernek, Vakıf, Sanayi ve

Ticaret Odası)

Muhtar

Mesleki ve Teknik Liseler için

bölüm şefleri

……………………..

Not: Öğrencisi bulunmayan kurumlar ve bu şartları sağlayacak kadrosu bulunmayan okullar tüm

kurumu kapsayacak şekilde ekip oluşturacaklardır.

……/……/2010

OKUL/KURUM MÜDÜRÜ

ONAY

80

81

İKİNCİ BÖLÜM

MEVCUT DURUM ANALİZİ

1. Tarihsel Gelişim

2. Yasal Yükümlülükler

3. Faaliyet Alanları, Ürün ve Hizmetler

4. Paydaş Analizi

5. Kurum İçi Analiz

5.1 Örgütsel Yapı

5.2 İnsan Kaynakları

5.3 Teknolojik Düzey

5.4 Mali Kaynaklar

5.5 İstatistikî Veriler

6. Çevre Analizi

6.1 PEST (Politik-Yasal, Ekonomik, Sosyo-Kültürel, Teknolojik,

Ekolojik, Etik) Analizi

6.2 Üst Politika Belgeleri

7. GZFT (Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler) Analizi

82

MEVCUT DURUM ANALİZİ

1. Tarihsel Gelişim

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

....................

2. Yasal Yükümlülükler

Bu aşamada okul/kuruma görev ve sorumluluklar yükleyen, okulun faaliyet alanını

düzenleyen mevzuat gözden geçirilerek yasal yükümlülükler ve dayanaklar listesi

oluşturulur.

Yasal Yükümlülük (Görevler) Dayanak(Kanun, Yönetmelik, Genelge adı ve no’su)

……………………………………….. ………………

……………………………………….. ………………

……………………………………….. ………………

……………………………………….. ………………

İlçe MEM için oluşturulacak yasal yükümlülükler tablosu

Şube/Bölüm adı Yasal yükümlülük (Görevleri) Dayanak

Özlük Şubesi ……………… …………..

…………… ……………… ……………

……………… …………… …………

83

3. Faaliyet Alanları, Ürün/Hizmetler

İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri birimleri de yazmalıdır.

FAALİYET ALANI: EĞİTİM FAALİYET ALANI: YÖNETİM İŞLERİ

Hizmet–1 Rehberlik Hizmetleri Veli Öğrenci Öğretmen ………….

Hizmet–1 Öğrenci işleri hizmeti Kayıt- Nakil işleri Devam-devamsızlık Sınıf geçme vb ……..

Hizmet–2 Sosyal-Kültürel Etkinlikler Halk oyunları Koro Satranç ………..

Hizmet–2 Öğretmen işleri hizmeti Derece terfi Hizmet içi eğitim Özlük hakları ……….

Hizmet–3 Spor Etkinlikleri Futbol, Voleybol Atletizm Güreş ………

………………. ……………. ……………… ……………….

Hizmet–4 İzcilik Etkinlikleri …….

…………………

FAALİYET ALANI: ÖĞRETİM FAALİYET ALANI: MESLEK EDİNDİRME

Hizmet–1 Müfredatın işlenmesi ………..

…………………

Hizmet–2 Kurslar Yetiştirme Hazırlama Etüt ………

…………………….. ……………………..

Hizmet- 3 Proje çalışmaları AB Projeleri Sosyal Projeler Fen Projeleri …….

……………………. ……………….

FAALİYET ALANI: ………….. FAALİYET ALANI: …………..

………… …………

…………… ………………

Okul/kurumlar tür ve düzeylerine göre (okulöncesi, mesleki teknik eğitim kurumu,

öğretmenevi, halk eğitim merkezi vb.) faaliyet alanlarını ve hizmetlerini belirlemelidirler.

84

Okul İçin Ürün/Hizmet Listesi

Öğrenci kayıt, kabul ve devam işleri Eğitim hizmetleri

Öğrenci başarısının değerlendirilmesi Öğretim hizmetleri

Sınav işleri Toplum hizmetleri

Sınıf geçme işleri Kulüp çalışmaları

Öğrenim belgesi düzenleme işleri Diploma

Personel işleri Sosyal, kültürel ve sportif

etkinlikler

Öğrenci davranışlarının değerlendirilmesi Burs hizmetleri

Öğrenci sağlığı ve güvenliği Yurt hizmetleri

Okul çevre ilişkileri Bilimsel vs araştırmalar

Rehberlik Yaygın eğitim

Staj çalışmaları Mezunlar (Öğrenci)

…………… …………………

85

4. PAYDAŞ ANALİZİ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………… (Paydaşların nasıl belirlendiği?

sınıflandırmanın nasıl yapıldığı? paydaş görüş ve önerilerinin hangi yöntemlerle nasıl alındığı?

stratejik plana nasıl yansıtıldığı? anlatılacak)

Paydaş Sınıflandırma Matrisi

PAYDAŞLAR

İÇ

PAYDAŞLAR

DIŞ PAYDAŞLAR YARARLANICI

Çalışanlar,

Birimler

Temel

ortak

Stratejik

ortak

Tedarikçi Müşteri,

hedef kitle

Millî Eğitim Bakanlığı

Valilik

Milli Eğitim Müdürlüğü

Çalışanları

İlçe Milli Eğitim

Müdürlükleri

Okullar ve Bağlı

Kurumlar

Öğretmenler ve Diğer

Çalışanlar

Öğrenciler ve Veliler

Okul Aile Birliği

Üniversite

Özel İdare

Belediyeler

Güvenlik Güçleri

(Emniyet, Jandarma)

Bayındırlık ve İskân

Müdürlüğü

Sosyal Hizmetler

Müdürlüğü

86

devam

Gençlik ve Spor

Müdürlüğü

Sağlık Müdürlüğü

Kültür Müdürlüğü

Hayırseverler

Sivil Toplum Örgütleri

Medya

İşveren kuruluşlar

Muhtarlıklar

Turizm uyguluma

otelleri

Sanayi ve Ticaret

Odaları

……………...

………………

……….…….

: Tamamı O : Bir kısmı

Paydaş Önceliklendirme Matrisi

Paydaş

İç P

ayd

aş

Dış

Pay

daş

Yara

rlan

ıcı

(Mü

şter

i)

Ned

en

Pay

daş

?

Ön

celiğ

i

MEB

Bağlı olduğumuz merkezi idare

1

Öğrenciler

Hizmetlerimizden yaralandıkları için

1

Özel İdare

Tedarikçi mahalli idare

1

STK

O

Amaç ve hedeflerimize ulaşmak işbirliği yapacağımız kurumlar

..

……….. ….. …

87

Paydaşlar belirlendikten sonra okul/kurumun hangi ürün/hizmetleri hangi yararlanıcılar için

sunduğunu göstermeye yarayan paydaş-ürün/hizmet matrisi oluşturulmalıdır. Bu matrisin

sonucuna göre paydaşların ürün hizmetler hakkındaki görüşleri alınmalıdır.

Yararlanıcı Ürün/Hizmet Matrisi

Ürün/Hizmet Yararlanıcı (Müşteri)

Eğitim-Ö

ğretim (Ö

rgün

-Yaygın

)

Yatılılık-Bu

rslulu

k

Nitelikli işgü

cü

AR

-GE, P

rojeler,

Dan

ışman

lık

Altyap

ı,Do

natım

Yatırım

Yayım

Reh

berlik, K

urs, So

syal

etkinlikler

Mezu

nlar (Ö

ğrenci)

Ölçm

e-D

eğerlend

irme

……

……

……

……

……

…

Öğrenciler o

Veliler

Üniversiteler o o

Medya o o

Uluslar arası kuruluşlar

o o

Meslek Kuruluşları

Sağlık kuruluşları

o

Diğer Kurumlar o

Özel sektör o o

…………..

: Tamamı O : Bir kısmı

Okul/kurumlarda öğretmen, öğrenci, veli ve çalışanlara yönelik uygulanan memnuniyet

anketlerinin sonuçları paydaşların görüşleri olarak kullanılabilir. Kaymakam, milli eğitim

müdürü gibi paydaşlarla mülakat, yöneticiler, öğretmenler ve diğer çalışanlarla toplantılar

yapılmalı, sayısı fazla olan paydaşların görüşleri anket yoluyla alınmalıdır.

88

5. KURUM İÇİ ANALİZ

5.1 Örgütsel Yapı

Okul/Kurum Teşkilat Şeması (Örnek)

Okul/Kurumlarda Oluşturulan Birimler:

Görevler Görevle ilgili bölüm, birim, kurul/komisyon adı

Görevle ilgili işbirliği (paydaşlar)

Hedef kitle

Şubeler (İlçe MEM için) …………………………. ………………………

Okul Aile Birliği …………………………. ………………………

Öğretmenler kurulu …………………………. ………………………

OGYE …………………………. ………………………

Öğrenci davranışlarını değerlendirme üst kurulu

…………………………. ………………………

Satın alma komisyonu …………………………. ………………………

Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri yürütme komisyonu

…………………………. ………………………

……………………………… …………………………. …………………………. ………………………

Bu çalışmanın sonuçları paydaşların belirlenmesinde, paydaşlarla hizmetlerin

ilişkilendirilmesinde, paydaş görüş ve önerilerinin alınmasında kullanılabilir.

MÜDÜR

Okul-Aile Birliği

Komisyonlar

Müdür Yrd.

Kurullar

Büro Hizmetleri

Yardımcı Hizmetler

Zümre Öğret. Sınıf Öğret. Rehber Öğret. Öğrenci Kulüp.

89

5.2 İnsan Kaynakları

……… Yılı Kurumdaki Mevcut Yönetici Sayısı:

Görevi Erkek Kadın Toplam

1 Müdür

2 Müdür Yard

Kurum Yöneticilerinin Eğitim Durumu:

Eğitim Düzeyi ……… Yılı İtibari İle

Kişi Sayısı %

Önlisans

Lisans

Yüksek Lisans

Kurum Yöneticilerinin Yaş İtibari ile dağılımı:

Yaş Düzeyleri ……… Yılı İtibari İle

Kişi Sayısı %

20-30

30-40

40-50

50+...

90

İdari Personelin Hizmet Süresine İlişkin Bilgiler:

Hizmet Süreleri ……….. Yılı İtibari İle

Kişi Sayısı %

1-3 Yıl

4-6 Yıl

7-10 Yıl

11-15 Yıl

16-20 Yıl

21+....... üzeri

Kurumda gerçekleşen yönetici sirkülasyonunun oranı:

Yıl İçerisinde Kurumdan Ayrılan

Yönetici Sayısı

Yıl İçerisinde Kurumda Göreve

Başlayan Yönetici Sayısı

2007 2008 2009 2007 2008 2009

TOPLAM

İdari Personelin Katıldığı Hizmet-içi Eğitim Programları:

Adı ve Soyadı

Görevi

Katıldığı Çalışmanın Adı Katıldığı Yıl Belge

No

Müd/Müd.Yrd.

91

Öğretmenlere İlişkin Bilgiler:

……….. Yılı Kurumdaki Mevcut Öğretmen Sayısı:

Branşı Erkek Kadın Toplam

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

TOPLAM

Öğretmenlerin Yaş İtibari ile Dağılımı:

Yaş Düzeyleri ……….. Yılı

Kişi Sayısı %

20-30

30-40

40-50

50+...

92

Öğretmenlerin Hizmet Süreleri:

Hizmet Süreleri ……….. Yılı İtibari İle

Kişi Sayısı %

1-3 Yıl

4-6 Yıl

7-10 Yıl

11-15 Yıl

16-20 Yıl

21+... üzeri

Kurumda gerçekleşen öğretmen sirkülâsyonunun oranı:

Yıl İçerisinde Kurumdan Ayrılan

Öğretmen Sayısı

Yıl İçerisinde Kurumda Göreve

Başlayan Öğretmen Sayısı

2007 2008 2009 2007 2008 2009

TOPLAM

Öğretmenlerin katıldığı hizmet-içi programlar:

Adı ve Soyadı

Branşı

Katıldığı Çalışmanın Adı Katıldığı Yıl Belge No

93

Destek Personele (Hizmetli- Memur) İlişkin Bilgiler:

………. Yılı Kurumdaki Mevcut Hizmetli/ Memur Sayısı:

Görevi Erkek Kadın Eğitim

Durumu

Hizmet

Yılı

Toplam

1 Memur

2 Hizmetli

3 Sözleşmeli İşçi

4 Sigortalı İşçi

Çalışanların Görev Dağılımı

ÇALIŞANIN UNVANI GÖREVLERİ

İlçe milli eğitim müdürü

Şube müdürü

Okul /kurum müdürü

Müdür baş yardımcısı

Müdür yardımcısı

Atölye ve bölüm şefleri

Öğretmenler

Yönetim işleri ve büro memuru

Yardımcı hizmetler personeli

……………………… …………………….

94

Çalışanların Görev Dağılımı (Örnek)

S.NO UNVAN GÖREVLERİ

1 Okul müdürü Okul müdürü; 1. Ders okutmak 2. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, program ve emirlere uygun

olarak görevlerini yürütmeye, 3. Okulu düzene koyar 4. Denetler. 5. Okulun amaçlarına uygun olarak yönetilmesinden,

değerlendirilmesinden ve geliştirmesinden sorumludur. 6. Okul müdürü, görev tanımında belirtilen diğer görevleri de

yapar.

2 Müdür baş yardımcısı

Müdür başyardımcısı, 1. Ders okutur 2. Müdürün en yakın yardımcısıdır. 3. Müdürün olmadığı zamanlarda müdüre vekâlet eder. 4. Okulun her türlü eğitim-öğretim, yönetim, öğrenci, personel,

tahakkuk, ayniyat, yazışma, eğitici etkinlikler, yatılılık, bursluluk, güvenlik, beslenme, bakım, koruma, temizlik, düzen, nöbet, halkla ilişkiler gibi işleriyle ilgili olarak okul müdürü tarafından verilen görevleri yapar.

5. Müdür başyardımcısı, görev tanımında belirtilen diğer görevleri de yapar.

3 Müdür yardımcısı Müdür yardımcıları 1. Ders okutur 2. Okulun her türlü eğitim-öğretim, yönetim, öğrenci, personel,

tahakkuk, ayniyat, yazışma, sosyal etkinlikler, yatılılık, bursluluk, güvenlik, beslenme, bakım, nöbet, koruma, temizlik, düzen, halkla ilişkiler gibi işleriyle ilgili olarak okul müdürü tarafından verilen görevleri yapar

3. Müdür yardımcıları, görev tanımında belirtilen diğer görevleri de yapar.

4 Öğretmenler 1. İlköğretim okullarında dersler sınıf veya branş öğretmenleri tarafından okutulur.

2. Öğretmenler, kendilerine verilen sınıfın veya şubenin derslerini, programda belirtilen esaslara göre plânlamak, okutmak, bunlarla ilgili uygulama ve deneyleri yapmak, ders dışında okulun eğitim-öğretim ve yönetim işlerine etkin bir biçimde katılmak ve bu konularda kanun, yönetmelik ve emirlerde belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdürler.

3. Sınıf öğretmenleri, okuttukları sınıfı bir üst sınıfta da okuturlar. 4. İlköğretim okullarının 4 üncü ve 5 inci sınıflarında özel bilgi,

beceri ve yetenek isteyen; beden eğitimi, müzik, görsel sanatlar, din kültürü ve ahlâk bilgisi, yabancı dil ve bilgisayar dersleri branş öğretmenlerince okutulur.

5. Derslerini branş öğretmeni okutan sınıf öğretmeni, bu ders saatlerinde yönetimce verilen eğitim-öğretim görevlerini yapar.

95

(devam) 6. Okulun bina ve tesisleri ile öğrenci mevcudu, yatılı-gündüzlü,

normal veya ikili öğretim gibi durumları göz önünde bulundurularak okul müdürlüğünce düzenlenen nöbet çizelgesine göre öğretmenlerin, normal öğretim yapan okullarda gün süresince, ikili öğretim yapan okullarda ise kendi devresinde nöbet tutmaları sağlanır.

7. Yönetici ve öğretmenler; Resmî Gazete, Tebliğler Dergisi, genelge ve duyurulardan elektronik ortamda yayımlananları Bakanlığın web sayfasından takip eder.

8. Elektronik ortamda yayımlanmayanları ise okur, ilgili yeri imzalar ve uygularlar.

9. Öğretmenler dersleri ile ilgili araç-gereç, laboratuar ve işliklerdeki eşyayı, okul kütüphanesindeki kitapları korur ve iyi kullanılmasını sağlarlar.

5 Yönetim işleri ve büro memuru

1. Müdür veya müdür yardımcıları tarafından kendilerine verilen yazı ve büro işlerini yaparlar.

2. Gelen ve giden yazılarla ilgili dosya ve defterleri tutar, yazılanların asıl veya örneklerini dosyalar ve saklar, gerekenlere cevap hazırlarlar.

3. Memurlar, teslim edilen gizli ya da şahıslarla ilgili yazıların saklanmasından ve gizli tutulmasından sorumludurlar.

4. Öğretmen, memur ve hizmetlilerin özlük dosyalarını tutar ve bunlarla ilgili değişiklikleri günü gününe işlerler.

5. Arşiv işlerini düzenlerler. 6. Müdürün vereceği hizmete yönelik diğer görevleri de yaparlar.

6 Yardımcı hizmetler personeli

1. Yardımcı hizmetler sınıfı personeli, okul yönetimince yapılacak plânlama ve iş bölümüne göre her türlü yazı ve dosyayı dağıtmak ve toplamak,

2. Başvuru sahiplerini karşılamak ve yol göstermek, 3. Hizmet yerlerini temizlemek, 4. Aydınlatmak ve ısıtma yerlerinde çalışmak, 5. Nöbet tutmak, 6. Okula getirilen ve çıkarılan her türlü araç-gereç ve malzeme ile

eşyayı taşıma ve yerleştirme işlerini yapmakla yükümlüdürler. 7. Bu görevlerini yaparken okul yöneticilerine ve nöbetçi

öğretmene karşı sorumludurlar.

7 Kaloriferci 8. Kaloriferci, kalorifer dairesi ve tesisleri ile ilgili hizmetleri yapar. 9. Kaloriferin kullanılmadığı zamanlarda okul yönetimince verilecek

işleri yapar. 10. Kaloriferci, okul müdürüne, müdür yardımcısına ve nöbetçi

öğretmene karşı sorumludur. 11. Müdürün vereceği hizmete yönelik diğer görevleri de yapar

8 Gece bekçisi Gece bekçisi veya nöbetle gece bekçiliği yapan hizmetli, Nöbeti süresince okul bina ve eklentilerinin güvenliğini sağlamak.

……………….. …………………………………………………….

96

Çalışanların Gönüllü Yaptıkları İşler:

Okul/kurum Rehberlik Hizmetleri

Mevcut Kapasite Mevcut Kapasite Kullanımı ve Performans

Psikolojik

Danışman

Norm

Sayısı

Görev

Yapan

Psikolojik

Danışman

Sayısı

İhtiyaç

Duyulan

Psikolojik

Danışman

Sayısı

Görüşme

Odası

Sayısı

Danışmanlık Hizmeti Alan Rehberlik Hizmetleri İle İlgili Düzenlenen

Eğitim/Paylaşım Toplantısı Vb. Faaliyet

Sayısı

Öğrenci

Sayısı

Öğretmen

Sayısı

Veli

Sayısı

Öğretmenlere

Yönelik

Öğrencilere

Yönelik

Velilere

Yönelik

S. NO ADI SOYADI GÖREVİ BRANŞI İLGİ ALANLARI GÖNÜLLÜ ÇALIŞMALARI

1 …………. Müdür fen bilgisi Spor, resim Tiyatro, şiir

okul dergisi

2 …………. Öğretmen bilgisayar internet okulun internet sitesi

3 …………… Öğretmen sınıf öğretmeni

halk oyunları stratejik planlama TKY

4 ………… …….. …… …….. …….

97

İnsan Kaynakları Bilgi Tablosu*(örnek)

………………. OKULU İNSAN KAYNAKLARI DAĞILIMI VE BİLGİSİ

ÖĞRETMEN İHTİYAÇ DURUMU VE DAĞILIMI ÖĞRETMEN MESLEKİ GELİŞİM DÜZEYİ

KADRO

DURUMU

EĞİTİM DURUMU HİZMET İÇİ

EĞİTİM

Sıra

no

Ad

ı so

yad

ı

Gö

rev

Bra

nş

Kıd

em

Oku

ldak

i kıd

emi

No

rmu

var

mı?

Mev

cut(

Kad

rolu

)

İhti

yaç

Ön

lisa

ns

Lisa

ns

Yüks

ek li

san

s

Geç

miş

yıll

ar d

a al

dığ

ı

HİE

saa

ti t

op

lam

ı

ort

alam

ası

Son

yılk

i hie

sü

resi

Ald

ığı ö

dü

ller

ve c

ezal

ar

Yap

tığı

bili

mse

l

Çal

ış m

alar

ve

kita

pla

r

1

2

3

4

5

6

7

*Tablo okul/kurumların özelliklerine göre değişiklik gösterebilir.

98

5.3 Teknolojik Düzey

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………. (Okul/kurum

teknolojiyi kullanma düzeyini anlatmalıdır. Örneğin; hangi işlemler veya yazışmalar kağıt

kullanılmadan elektronik ortamda yapılabiliyor? Gelecek dönemde hangi işlemlerin

elektronik ortamda yapılması düşünülüyor.

Okul/Kurumun Teknolojik Altyapısı:

Araç-Gereçler

2008 2009 2010 İhtiyaç

Bilgisayar

Yazıcı

Tarayıcı

Tepegöz

Projeksiyon

Televizyon

İnternet bağlantısı

Fen Laboratuvarı

Bilgisayar Lab.

Fax

Video

DVD Player

Fotograf makinası

Kamera

Okul/kurumun İnternet sitesi

Personel/e-mail adresi oranı

Diğer araç-gereçler

…………

99

Okul/Kurumun Fiziki Altyapısı:

Fiziki Mekan

Var Yok Adedi İhtiyaç Açıklama

Öğretmen Çalışma Odası

Ekipman Odası

Kütüphane

Rehberlik Servisi

Resim Odası

Müzik Odası

Çok Amaçlı Salon

Ev Ekonomisi Odası

İş ve Teknik Atölyesi

Bilgisayar laboratuarı

Yemekhane

Spor Salonu

Otopark

Spor Alanları

Kantin

Fen Bilgisi Laboratuvarı

Atelyeler

Bölümlere Ait Depo

Bölüm Laboratuvarları

Bölüm Yönetici Odaları

Bölüm Öğrt. Odası

Teknisyen Odası

Bölüm Dersliği

Arşiv

…………

100

5.4 Mali Kaynaklar

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

(Okul/kurumun kaynaklarını artırıcı unsurlar ile tasarruf imkanlarının neler olabileceği ifade

edilmelidir).

Okul/Kurum Kaynak Tablosu:

Kaynaklar 2010 2011 2012 2013 2014

Genel Bütçe

Okul aile Birliği

Özel İdare

Kira Gelirleri

Döner Sermaye

Vakıf ve Dernekler

Dış Kaynak/Projeler

Diğer

……..

TOPLAM

Okul/Kurum Gelir-Gider Tablosu:

YILLAR 2008 2009 2010

HARCAMA KALEMLERİ GELİR GİDER GELİR GİDER GELİR GİDER

Temizlik

Küçük onarım

Bilgisayar harcamaları

Büro makinaları harc.

Telefon

Yemek

Sosyal faaliyetler

Kırtasiye

Vergi harç vs

…………..

GENEL

101

5.5 İstatistikî Veriler

Öğrencilere İlişkin Bilgiler:

Karşılaştırmalı Öğretmen/Öğrenci Durumu

ÖĞRETMEN ÖĞRENCİ OKUL İL TÜRKİYE

Toplam

öğretmen

sayısı

Öğrenci sayısı Toplam

öğrenci sayısı

Öğretmen

başına düşen

öğrenci sayısı

Öğretmen

başına düşen

öğrenci sayısı

Öğretmen

başına düşen

öğrenci sayısı Kız Erkek

Yıllara Göre Ortalama Sınıf Mevcutları

Yıllara Göre Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı

2007 2008 2009 2007 2008 2009

Öğrenci Sayısına İlişkin Bilgiler

2007 2008 2009

Kız Erkek Kız Erkek Kız Erkek

Öğrenci Sayısı

Toplam Öğrenci Sayısı

102

Yıllara Göre Mezun Olan Öğrenci Oranı

2007 2008 2009

Bölüm Adı Öğrenci

Sayısı

Mezun

Sayısı

Öğrenci

Sayısı

Mezun

Sayısı

Öğrenci

Sayısı

Mezun

Sayısı

Öğrencilerin Üniversite Sınavı Başarılarına İlişkin Bilgiler

2007 2008 2009

Kız Erkek Kız Erkek Kız Erkek

Öğrenci Sayısı

Sınava Giren Toplam

Öğrenci Sayısı ( Kız +Erkek )

Ön Lisans Programlarına

Yerleşen Toplam Öğrenci

sayısı

Lisans Programlarına

Yerleşen Toplam Öğrenci

Sayısı

Lisans ve Ön Lisans

Programına Yerleşen

Toplam Öğrenci Sayısı

Genel Başarı Oranı ( % )

103

Öğrencilerin SBS Başarılarına İlişkin Bilgiler

2007 2008 2009

Kız Erkek Kız Erkek Kız Erkek

Öğrenci Sayısı

Sınava Giren Toplam

Öğrenci Sayısı ( Kız +Erkek )

Kazanan öğrenci sayısı

Genel Başarı Oranı ( % )

Sınıf Tekrarı Yapan Öğrenci Sayısı

Öğretim Yılı Toplam Öğrenci Sayısı Sınıf Tekrarı Yapan Öğrenci Sayısı

2004-2005

2006-2007

2007-2008

2008-2009

Sorumluluğu Bulunan Öğrenci Sayısı

Öğretim Yılı Toplam Öğrenci Sayısı Sorumluluğu Bulunan Öğrenci Sayısı

2004-2005

2006-2007

2007-2008

2008-2009

104

Devamsızlık Nedeni İle Sınıf Tekrarı Yapan Öğrenci Sayısı

Öğretim Yılı Toplam Öğrenci Sayısı Devamsızlıktan Dolayı Sınıf Tekrarı Yapan

Öğrenci Sayısı

2004-2005

2006-2007

2007-2008

2008-2009

Ödül ve Cezalar

2007 2008 2009

Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı

Onur Belgesi Alan Öğrenci Sayısı

Teşekkür Belgesi Alan Öğrenci

Sayısı

Takdir Belgesi Alan Öğrenci Say

Disiplin Cezası Alan Öğrenci

Sayısı

105

……. Yılı Öğrenci Ders Başarı Durumu (İlköğretim):

Dersler 6. Sınıf Ortalaması

7. Sınıf Ortalaması

8. Sınıf Ortalaması

Okul Ortalaması

İl/İlçe Ortalaması

Türkçe

Matematik

Hayat Bilgisi

Fen ve Teknoloji

Sosyal Bilgiler

T.C.İnkılâp Tarihi

ve Atatürkçülük

Yabancı Dil

Sınıflar düzeyinde okul ortalaması ile il/ilçe ortalaması karşılaştırılabilir.

106

……. Yılı Öğrenci Ders Başarı Durumu(Ortaöğretim): Alanlara göre ayrı ayrı tablolar

oluşturulmalıdır.

DERS Dersler 9. Sınıf

Ortalaması

10. Sınıf

Ortalaması

11. Sınıf

Ortalaması

12. Sınıf

Ortalaması

Okul

Ortalaması

İl/ilçe

Ortalaması

OR

TTA

K D

ERSL

ER

Türk edebiyatı

Dil ve anlatım

Tarih

T.c.inkılâp tarihi

ve Atatürkçülük

Çoğrafya

Matematik

Fizik

Kimya

Biyoloji

Felsefe

Yabancı dil

ALA

N D

ERSL

ERİ

Ayrıca okul/kurum hizmetlerinden yararlananlarla ilgili varsa performans sonuçlarına da yer

verilebilir.

107

Yerleşim Alanı ve Derslikler

Sosyal Alanlar

Tesisin adı Kapasitesi (Kişi Sayısı) Alanı

Kantin

Yemekhane

Toplantı Salonu

Konferans Salonu

Seminer Salonu

Spor Tesisleri

Tesisin adı Kapasitesi (Kişi Sayısı) Alanı

Basketbol Alanı

Futbol Sahası

Kapalı Spor Salonu

Diğer

YERLEŞİM

Toplam Alan (m2) Bina Alanı (m2) Bahçe alanı (m2)

108

İlçe milli eğitim müdürlükleri açısından;

• Okul Öncesi Eğitim,

• İlköğretim,

• Ortaöğretim,

• Mesleki Teknik Eğitim,

• Yaygın Eğitim,

• Özel Eğitim,

• Diğer Faaliyetler.

Başlıkları altında ilçenin eğitim durumu ayrıca incelenmesi gereken diğer hususlardır.

6. Çevre Analizi

6.1 PEST (Politik-Yasal, Ekonomik, Sosyo-Kültürel, Teknolojik, Ekolojik, Etik) Analizi

Okul/kurumun aşağıda yer alan değişkenler açısında değerlendirilmesi yapılmalıdır.

Değişkenler ile ilgili açıklamalar II. Bölümde yer almaktadır.

Politik ve yasal etmenler

Ekonomik çevre değişkenleri

Sosyal-kültürel çevre değişkenleri

Teknolojik çevre değişkenleri

Ekolojik ve doğal çevre değişkenleri Etik ve ahlaksal değişkenler

109

6.2 Üst Politika Belgeleri

Özellikle;

MEB 2010-2014 Stratejik Planı,

İlgili Genel Müdürlüklerin Stratejik Planları,

İl Millî Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı,

İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı,

Özel İdare ve varsa Belediye Stratejik Planları incelenmelidir.

Diğer üst politika belgelerinde eğitim ile ilgili hedefler EK 4’te yer almaktadır.

7. GZFT (Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler) Analizi

Okul/Kurumunuzun ayrıntılı GZFT’ Analizinin yapılması için olabildiğince çok veri toplanması ve

paydaş görüşleri alması gerekmektedir. Kurum içi analiz sonuçlarından yaralanılmalıdır.

Güçlü Yönler (Okulun/Kurumun kullanabileceği olumlu durumlar)

1-

2-

3-

4-

5-

….

Zayıf Yönler (Okulun/Kurumun müdahalesiyle etkileyebileceği olumsuz durumlar)

1-

2-

3-

4-

5-

……

110

Fırsatlar (Okulun/Kurumun müdahalesiyle etkileyemeyeceği olumlu durumlar)

1-

2-

3-

4-

5-

…….

Tehditler (Okulun/Kurumun müdahalesiyle etkileyemeyeceği olumsuz durumlar)

1-

2-

3-

4-

5-

…….

111

İstenirse GZFT analizinde aşağıdaki tablo kullanılabilir.

GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER

1-

2-

3-

4-

…….

……..

1-

2-

3-

4-

…….

……..

FIRSATLAR TEHDİTLER

1-

2-

3-

4-

…….

……..

1-

2-

3-

4-

…….

……..

112

113

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

GELECEĞE YÖNELİM

8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler

9. Temalar, Amaçlar, Hedefler, Performans Göstergeleri,

Faaliyet/Projeler ve Stratejiler

10. İzleme, Değerlendirme ve Raporlama

11. Eylem Planları

114

GELECEĞE YÖNELİM

8. Misyon, Vizyon, Temel Değerler

MİSYONUMUZ

Bir paragraftan uzun olmamalıdır.

VİZYONUMUZ

Okulun/Kurumun ulaşmayı arzu ettiği hedefin kısa ve öz olarak ifade edilmesidir. Slogan

şeklinde yazılır.

TEMEL DEĞERLERİMİZ

115

9. Temalar, Amaçlar, Hedefler, Performans Göstergeleri, Faaliyet/Projeler ve Stratejiler

Faaliyetlerden yola çıkarak belirlenmelidir. Tema başlığı mümkün olduğu kadar kısa olmalı, 2, 3

kelimeyi geçmemelidir.

Okul/Kurum için Tema başlıkları (Örnek)

Tema Başlıkları A

Tema Başlıkları B

1. Eğitim-Öğretim 2. Eğitime Destek Hizmetleri

10. Paydaş İlişkileri 11. İnsan Kaynakları 12. Fiziki Durum 13. Disiplin 14. Mali Kaynaklar 15. Akademik Başarı 16. Sektörel İşbirliği 17. Sosyal, Kültürel, Sportif

faaliyetler 18. …………

Stratejik Amaç ve Hedefler

Stratejik amaç ve hedefler GZFT analizi sonuçlarından (özellikle zayıf yönleri iyileştirmeye yönelik,

fırsatları yakalamaya yönelik olarak), paydaş beklentilerinden ve yasal görevlerden yola çıkılarak

belirlenmelidir.

Her bir tema başlığının altında en az 1 amaç yer almalıdır. Stratejik amaçlar sayısallaştırılmadan

genel olarak yazılmalıdır. Amaç numarası 1‘den başlayıp son amaca kadar hiyerarşik sıra takip

etmelidir. Her temanın altında yeniden (1 numaradan) başlamamalıdır. Birinci amaç en öncelikli

amaç olmalıdır. Aynı şekilde hedeflerde hiyerarşik bir sıra izlemelidir.

Her bir stratejik amaç için 5 yıllık stratejik hedefler belirlenir. Amaçlar ile hedefler uyumlu

olmalıdır.

Performans hedefleri 1 yıllık hedeflerdir. Özellikle rakamsal olarak belirlenen stratejik hedefler için

belirlenmesi gerekir.

Amaç ve hedeflerin ifadelendirilmesinde bütünlük olmalı; ..mek, ..mak mastar eki ile bitmelidir.

Stratejik hedeflerin gerçekleşme durumlarını ortaya koymak ve izleme-değerlendirmeye veri

sağlamak amacıyla performans göstergeleri belirlenmelidir.

Performans göstergeleri her bir hedef için hazırlanmalı ve tablolaştırılmalıdır.

Stratejik hedeflere ulaşmayı sağlayacak faaliyetler ve projeler yazılmalıdır.

Her bir faaliyet/proje belirli bir hedefe yönelik olmalıdır.

Stratejik amaç ve hedeflere ulaşmak için izlenecek yol ve yöntemlerin belirlenmesi için stratejiler

oluşturulur.

116

Tema, stratejik amaç, stratejik hedef, performans hedefleri faaliyet/projeler ve stratejilerin bir

arada yer aldığı tek bir tablo kullanılabilir.

Amaç, hedef ve faaliyet/projelerin belirlenmesinde kitabın II. Bölümde yer alan örneklerden

faydalanılabilir.

117

Stratejik Amaç 1:

Stratejik Hedef 1.1. (5 yıllık)

Stratejiler: Amaç ve hedeflere ulaşmak için neler yapılabilir? Olası sorunlar

nelerdir ve bu sorunları nasıl aşabiliriz? Amaç ve hedeflere ulaşmak için

izlenebilecek alternatif yol ve yöntemler nelerdir? (Hedefler bazında değil,

stratejik amaç ve hedeflerle, faaliyet ve projeler bir bütün olarak

değerlendirilip yazılacaktır.) Ayrıca üst politika belgelerine atıfta

bulunulacaktır.

TEMA …………………………………………………………………..

Faaliyet /Projeler:

Faaliyet/Proje

Adı

Başlama

Bitiş Tar.

Süresi Maliyeti Kaynağı

Performans Göstergeleri

Performans

Göstergeleri Türü

Önceki yıllar İlk Yıl Sonraki yıl

hedefleri

2009 2010 2011 2012 2013

Performans Hedefleri(1 yıllık)

Yıllar Performans Hedefi:

2010 x

2011

2012

2013

2014

118

Stratejik Amaç 2:

Stratejik Hedef 2.1. (5 yıllık)

Stratejiler: Amaç ve hedeflere ulaşmak için neler yapılabilir? Olası sorunlar

nelerdir ve bu sorunları nasıl aşabiliriz? Amaç ve hedeflere ulaşmak için

izlenebilecek alternatif yol ve yöntemler nelerdir? (Hedefler bazında değil,

stratejik amaç ve hedeflerle, faaliyet ve projeler bir bütün olarak

değerlendirilip yazılacaktır.) Ayrıca üst politika belgelerine atıfta

bulunulacaktır.

TEMA …………………………………………………………………..

Faaliyet /Projeler:

Faaliyet/Proje

Adı

Başlama

Bitiş Tar.

Süresi Maliyeti Kaynağı

Performans Göstergeleri

Performans

Göstergeleri Türü

Önceki yıllar İlk Yıl Sonraki yıl

hedefleri

2009 2010 2011 2012 2013

Performans Hedefleri(1 yıllık)

Yıllar Performans Hedefi:

2010 x

2011

2012

2013

2014

119

………..OKUL/KURUMU TEMA- STRATEJİK AMAÇ- HEDEF TABLOSU

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER

TEMA

Tema, stratejik amaç ve hedeflerin bir arada görüldüğü bir tablo oluşturulmalıdır.

120

…………OKUL/KURUMU STRATEJİK PLAN- HEDEF SORUMLULUK TABLOSU

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER SORUMLU BİRİM/ŞUBE

…

……

……

..

……………………………

……………………….. ……………………

TEMA

121

10. İzleme, Değerlendirme ve Raporlama

Plan dönemi içerisinde ve her yılın sonunda okul/kurumumuz stratejik planı uyarınca yürütülen

faaliyetlerimizi, önceden belirttiğimiz performans göstergelerine göre hedef ve gerçekleşme durumu ile

varsa meydana gelen sapmaların nedenlerini açıkladığımız, okulumuz hakkında genel ve mali bilgileri

içeren izleme ve değerlendirme raporu hazırlanacaktır. İzleme raporları haftalık, aylık, üçer aylık, altı aylık

veya yıllık olabilir. Ancak faaliyet raporları yıllık olarak hazırlanacaktır.

11. Eylem Planları

Plan dönemi süresinde bir yıl içerisinde yapılacak faaliyetlerin maliyetleri eylem planı aracılığıyla

belirlenmelidir. Okul/kurumlar performans programı hazırlamayacakları için yıl içerisinde yapılacak olan

faaliyetlerin maliyetlendirmesini yıllık eylem planları hazırlayarak yapacaklardır. Eylem planları beş yıllık

bir dönem için hazırlanmış olan stratejik planın yıllık uygulama dilimleri olacaktır. Aynı zamanda stratejik

planın bütçe ile ilişkisi eylem planları aracılığıyla yapılacaktır. Eylem planları stratejik planın her bir yılı için

hazırlanmalıdır.

122

(Örnek)

………….OKUL/KURUMU STRATEJIK PLANI 2011 YILI EYLEM PLANI

Am

aç

No

STRATEJĠK

AMAÇLAR

STRATEJĠK

HEDEFLER

FAALĠYETLER

VEYA

PROJELER

MEVCUT

DURUM

PERFORMANS

GÖSTERGELERĠ

SORUMLU

KĠġĠLER /

KURUMLAR BÜ

TÇ

E

KAYNAKLAR

ZAMANLAMA (FAALİYET-PROJELERİN BAŞLAYIŞ-BİTİŞYILI)

OC

AK

ŞU

BA

T

MA

RT

NİS

AN

MA

YIS

HA

ZİR

AN

TE

MM

UZ

AĞ

US

TO

S

EY

LÜ

L

EK

İM

KA

SIM

AR

ALIK

20

11

20

12

2

01

3

20

14

ONAY

123

………………...OKUL/KURUMU FAALİYET İZLEME VE DEĞERLENDİRME RAPORU

TEMA

Stratejik Amaç 1:………

Stratejik Hedef 1.1:

Faaliyet/Projeler İzleme Değerlendirme

Faaliyet/Projeler Faaliyetin

Başlama ve

Bitiş Tarihi

Faaliyetten Sorumlu Kurum/birim/ kişi

Maliyeti Ölçme yöntemi

ve raporlama

süresi

Performans

Göstergeleri

Faaliyetin durumu Tamamlan-

mama

nedeni

Öneriler

(..) Tamamlandı (..)Devam Ediyor (..) İptal Edildi

ONAY

124

(Örnek)

Ekip Üyeleri; …./…/2010

Okul/Kurum Müdürü

Onay

…………………………………. OKUL/KURUMU

……….. KONULU FAALİYET SONU RAPORU

Amaç No : Hedef No: Faaliyet

No:

Çalışma Konusu:

Faaliyetin Adı:

Faaliyetten sorumlu Kişi/Kişiler:

Faaliyetin başladığı tarih: Faaliyetin bittiği tarih:

Faaliyete katılan öğretmen/idareci sayısı: Faaliyete katılan öğrenci sayısı:

Faaliyete katılan veli/STK temsilcisi sayısı: Faaliyete katılan yardımcı

personel sayısı:

YAPILANLAR:

Faaliyetin Değerlendirilmesi:

Çalışmalar sırasında karşılaşılan sorunlar:

125

STRATEJİK PLAN MALİYET TABLOSU

MALİYETİ

TE

MA

STRATEJİK AMAÇ 1

Stratejik Hedef 1.1

Stratejik Hedef 1.2

STRATEJİK AMAÇ 2

Stratejik Hedef 2.1

Stratejik Hedef 2.2

TE

MA

STRATEJİK AMAÇ 3

Stratejik Hedef 3.1

Stratejik Hedef 3.2

STRATEJİK AMAÇ 4

Stratejik Hedef 4.1

Stratejik Hedef 4.2

……. …… ……….

2011 YILI TOPLAM MALİYETİ

Okul/Kurumlar kendi tür ve düzeylerine göre tablolarda değişiklikler yapabilirler.

126

KAYNAKLAR

- Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. Kamu Kuruluşları İçin Stratejik Planlama Kılavuzu, Ankara:

2006.

- Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013)

- Dinçer, Ömer. (1998). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım

A.Ş.

- Eren, Erol. (1997) İşletmelerde Stratejik Yönetim ve İşletme Politikaları, İstanbul: Der Yayınları.

- Türk Dil Kurumu Sözlüğü.

- Türk, Ercan. Türk Eğitim Sistemi ve Yönetimi. Nobel Yayınları: Ankara: 2002.

- Türk, E. ve Ünsal, N.(2007), Eğitimde Stratejik Planlama, MEB, SGB, Ankara

- MEB, Planlı Okul Gelişim Modeli, Okulda Stratejik Yönetim, EARGED, Ankara, 2007

- Millî Eğitim Bakanlığı, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Yıl: 2006, Sayı:79.

- Millî Eğitim Bakanlığı, Sürekli Kurum Geliştirme Projesi Sonuç Raporu, 2003.

- Millî Eğitim Bakanlığı, Taşra Teşkilatı Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Projesi, 2001.

- Stratejik Yönetim ve Planlama Seminerleri Sonuç Raporu, MEB, SGB, 2009.

- Resmi Gazete (24/12/2003), 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Sayı: 25326.

- Üniversitede Stratejik Planlama Rehberi. Uludağ Üniversitesi, 2002.

- Vizyon 2023, Eğitim ve İnsan Kaynakları Sonuç Raporu ve Strateji Belgesi, TÜBİTAK Yay. Ankara 2005.

- 26/05/2006 tarihli Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

Elektronik ortam

http://bilgiekonomisi.blogspot.com/2006/12/irket-ve-kurumlar-iin-stratejik-iq.html

www.mebnet.net/duyurular/seminer/stratejikplanlama.pdf

127

EKLER

1. 2006/55 SAYILI GENELGE, 2010/14 SAYILI GENELGE

2. STRATEJİK PLAN UNSURLARI KONTROL LİSTESİ

3. DIŞ PAYDAŞ ANKET FORMU ÖRNEĞİ

4. ÜST POLİTİKA BELGELERİNDE EĞİTİM HEDEFLERİ

5. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN AMAÇ VE HEDEFLERİ

6. STRATEJİK PLAN LİTMUS TESTİ

7. STRATEJİK PLAN ONAY ÖRNEKLERİ

8. ÇALIŞMA FORMLARI ÖRNEKLERİ

9. STRATEJİK YÖNETİM SÖZLÜĞÜ

128

129

EK 1

130

131

132

133

134

EK 2

STRATEJİK PLAN KONTROL LİSTESİ

KRİTERLER

KAPAK

Resmi yazışma başlığı kullanılmış mıdır?

Planın dönemi belirtilmiş midir?

Kapak, resmi kuruma özel bilgiler içermekte midir?

İç kapak olarak ikinci bir bölüm kullanılmış mıdır? (örneğin, Gençliğe Hitabe ile M. Kemal Atatürk’e ait bir

resim gibi )

SUNUŞ

Stratejik planlamanın önemi ve Kurum Yönetimi olarak konuya verilen önemin belirtildiği, kurum yöneticisi

tarafından kaleme alınmış bir sunuş mevcut mudur?

İÇİNDEKİLER

Plana ait tüm bölümlerin (ekler, tablolar, grafikler vs) sayfa numaralarının gösterildiği ayrıntılı bir içindekiler

bölümü hazırlanmış mıdır?

ÖZET, GİRİŞ

Stratejik Plana Doğru vb adlar altında stratejik planın hazırlanma döneminde Kurumun geçirdiği evrelerin,

planın hazırlanmasında dikkate alınan-işbirliği yapılan-birlikte çalışılan paydaşlara ilişkin bilgilerin, vb.. yer

aldığı ve genel olarak plan süreci ve yöntemi ile ilgili bilgilerin yer aldığı bir bölüm hazırlanmış mıdır?

Kurum kimlik bilgilerinin yer aldığı bir sayfa mevcut mu?

DURUM ANALİZİ

Tarihi Gelişim: Okul/kurumun hangi tarihte hangi amaçlara hizmet etmek için kurulduğu, bugüne kadar

geçirdiği kritik aşamalar, önemli yapısal dönüşümler anlatılmış mıdır?

Yasal Yükümlülükler: Okul/kurumun görevleri ve bu görevlerin dayanakları olan mevzuat (kanun,

yönetmelik, yönerge, genelge vb.) isimleri listelenmiş midir? İlçe MEM’ler de bu liste bölüm/şubelere göre

oluşturulmuş mudur?

Faaliyet alanları ve Ürün ve Hizmetleri: Okul/kurumun faaliyet alanları ve bu alanların içerisinde yer alan

ürün/hizmetler listelenmiş midir?

Paydaş Analizi: Okul/kurumun yöneticisi plan hazırlıklarına katılmış mı? Paydaşlar belirlenerek

sınıflandırılmış mı(paydaş sınıflandırma matrisi)? Paydaşların neden paydaş oldukları belirtilmiş mi?

Sunulan ürün ve hizmetlerle paydaşlar ilişkilendirilmiş mi (yararlanıcı-ürün/hizmet matrisi)? Paydaş

görüşlerinin nasıl alındığı ve plana nasıl yansıtıldığı anlatılmış mı? Planın hazırlanmasına okul/kurum

dışından hangi kurum ve kuruluşların katılımı sağlanmıştır?

135

Kurum içi Analiz:

Okul/kurumun örgütsel şeması gösterilmiş mi? Kurumda bulunan şubeler, kurullar, komisyonlar, bölümler

vb birimler ve görevleri anlatılmış mı?

Okul/kurumda çalışanlarla ilgili insan kaynakları bilgileri verilmiş mi?

Okul/kurumun sahip olduğu ve ihtiyaç duyduğu fiziki ve teknolojik altyapısı ve teknolojiyi kullanabilme

durumu belirtilmiş mi?

Okul/kurumun kaynak tablosu, gelir ve gider durumu yıllara göre verilmiş mi?

Okul/kurumla ilgili her türlü istatistiki veriler geriye dönük üç yıllık verilmiş midir?

İlçe MEM açısından, eğitim tür ve düzeylerine göre(okulöncesi, ilköğretim, mesleki eğitim, yaygın eğitim vb)

genel olarak ilçenin durumu anlatılmış mıdır?

Çevre Analizi: Okul/kurumun bulunduğu bölgenin sosyo-ekonomik düzeyi, gelir durumu, nüfus ve göç

durumu genel olarak anlatılmış mıdır?

Üst politika belgeleri incelenmiş mi? (Özellikle MEB Stratejik Planı, İl MEM Stratejik Planı, Özel İdare ve

Belediye Stratejik Planları)

GZFT Analizi: Okul/kurumun güçlü, zayıf yönleri ile fırsat ve tehditleri belirlenmiş mi?

GELECEĞE YÖNELİM

Misyon: Okul/Kurumun ne yaptığını, neden yaptığını, nasıl yaptığını ve kimler için yaptığını tanımlıyor mu?

Vizyon: Kısa, akılda kalıcı, iddialı ve gerçekçi şekilde ifade edilmiş mi? Okul/kurum ve tüm paydaşlar

tarafından benimsenecek bir ifade mi?

Temel Değerler: Okul/kuruma ilişkin değerler mi? Okul/kurumu, çalışanlarını vb temsil ediyor mu? Yoksa

tüm kamu kurumları için ortak sayılabilecek ifadeler mi?

TEMALAR

Okul/kurumun faaliyet alanlarından yola çıkılarak belirlenmiş mi?

Bir iki kelimeyi geçmeyecek şekilde kısaca yazılmış mı?

STRATEJİK AMAÇLAR

İfadeler Mek-mak mastar eki ile bitirilmiş mi?

Üst politika belgelerine (MEB SP, İL MEM SP, 9.Plan vb) hizmet ediyor mu?

Paydaşlara hizmet ediyorlar mı? Paydaşlar dikkate alınmış mı?

Kurum önceliklerini yansıtıyorlar mı?

Stratejik amaçların numara sıralaması aynı zamanda öncelik sırası olacak şekilde dizayn edilmiş mi?

Stratejik amaçlar gerçekleştirildiği zaman misyon ve vizyon gerçekleşir mi?

Küçük vizyonlar şeklinde ifade edilmişler mi? Sayısal ifadelerden kaçınılmış mı?

136

Görev tanımı ifadeleri, stratejik amaç ifadesi haline getirilmiş mi? Yoksa aynı mı kalmış?

Amaçların sayısı kurum tarafından sahiplenilecek, paydaşlar tarafından bilinecek kadar az mı? ( 2-15

arası)

Durum analizi sonuçları dikkate alınarak hazırlanmış mı?

Ulaşılmak istenen sonuç net olarak ifade edilmiş mi? (sonuca gidilecek yol belirtilmeden)

Stratejik amaçlar 1’den başlayarak numaralandırılmışlar mı? ( Stratejik Amaç 1 okul/kurum için en önemli

stratejik amaç ifadesidir.)

STRATEJİK HEDEFLER

SSÖÖG-Z (Spesifik, Somut, Ölçülebilir, Önemli, Gerçekleştirilebilir, Zaman ilişkili)kuralına uygun olarak

kaleme alınmışlar mı?

İmkânsız olmayacak şekilde iddialı ve sonuca odaklı olarak belirlenmişler mi?

Orta ve uzun vadeli olarak belirlenmişler mi? (3-5 yıl)

Stratejik amaca doğrudan hizmet ediyor mu?

Bir amaca ilişkin hedefler gerçekleştirildiği takdirde amaç gerçekleştirilir denilebilir mi?

Hedefler için Performans Göstergeleri belirlenmiş mi?

Numaralandırma sistemine uyularak numaralandırılmışlar mı? ( Örneğin, SAM 1, SH 1.1 gibi.. Ancak plan

içerisinde SAM 1 ve SH 1.1. sadece bir kere geçmeli, farklı hedef ve amaçlar için numaralar artarak devam

etmelidir.)

PERFORMANS GÖSTERGELERİ

Performans göstergeleri hedefe ilişkin olarak net bir şekilde ifade edilmiş mi?

Stratejik hedefi ölçmede yeterli olur mu? Başka göstergelere ihtiyaç duyulur mu?

STRATEJİLER

Stratejiler sadece amaca ilişkin olabileceği gibi aynı zamanda hedefe de ilişkin olabilirler. Bu duruma dikkat

edilmiş mi? Stratejiler aynı zamanda faaliyetlere ilişkin de temel bilgileri içereceklerdir. Bu durum göz

önüne alınmış mı?

MALİYETLENDİRME

Maliyetler Faaliyet ve projelerden yola çıkılarak hazırlanmıştır denilebilecek ölçüde detay hesaplama

yapılmış mıdır?

Stratejik plan maliyetinin yer aldığı genel bir tablo mevcut mudur?

Kaynaklara ilişkin tek bir tablo hazırlanmış mıdır?

Eylem Planı hazırlanmış mıdır?

137

İZLEME VE DEĞERLENDİRME

Stratejik planın sistematik olarak izlenmesi için tablolar hazırlanmış mı?

Planın değerlendirilmesi, hedeflerin amaçların sürekli kontrol edilmesi, bir anlamda planın performansının

değerlendirilmesi için ne tip bir yöntem geliştirilmiştir?

Hangi birimlerin hangi hedeflerden sorumlu olduklarının, bunların takip ve kontrolünün hangi birimlerce ne

şekillerde yapılacağının ortaya konulduğu tablo, metin, grafik vb mevcut mudur?

GENEL

Genel hatlarıyla stratejik plan görsel açıdan yeterli midir? (Yayımlanmış stratejik planlarla kıyasla)

Misyon, vizyon, stratejik amaç ve hedefler birbiri ile bağlantılı ve tutarlımıdır?

İlgili kurum/okula özel bir stratejik plan olarak tanımlanabilir mi? Yoksa tüm kurum/okullara

uyarlanabilecek çok genel ifadeler mi içeriyor?

Paydaşların beklentilerini karşılar denilebilir mi?

Plan genel hatlarıyla uygulanabilir ve bu sayede kurumun bir adım öne geçmesine katkıda bulunur

denilebilir mi?

Stratejik Planlama Kılavuzuna uygun olarak hazırlanmış mı?

Stratejik planda yer alan Tablo ve Grafikler yeterli midir? Ortak bir numara takip etmekte midir? Tablolar

için bir dizin yapılmış mıdır?

138

EK 3

DIŞ PAYDAŞ ANKET FORMU

Elinizdeki anket, okul/kurumumuzun 2010-2014 yıllarını kapsayacak olan stratejik planı hazırlama sürecinde

değerlendirilmek üzere dış paydaş olarak kurumunuzun görüş, beklenti ve önerilerinize ihtiyaç duyulmaktadır.

Sonuçları ve getirilecek teklifleri ile okul/kurumumuzun gelişimine ve uygulamalarına katkıda bulunacağına inandığımız

bu anketi içtenlikle cevaplandırınız.

Kurum/Kuruluş Adı:

Özel Sektör ( ) STK ( ) Kamu Kurumu ( )

Yetkili Kişi

Unvanı-Görevi:

Tel: Fax: e-posta:

Kuruluşun faaliyet alanı:

SORU FORMU

1. Okul/kurumumuz ile ilgili genel olarak değerlendirmeniz nasıldır?

a) Olumlu

b) Kısmen olumlu

c) Fikrim yok

d) Kısmen olumsuz

e) Olumsuz

2. Okul/kurumun hizmetleri ve görevleri hakkında hangi düzeyde bilgi sahibisiniz?

Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )

139

3. Okul/kurumun sağladığı hizmetler hakkında hangi yolla bilgi edinmektesiniz? (Birden fazla seçenek

işaretleyebilirsiniz)

a) Medya aracılığıyla

b) Okul/kurum web sayfası

c) Okul/kurum yayınları (dergi, bülten, broşür vb.)

d) Etkinlik ve projeler yoluyla

e) Yaptığımız ortak çalışma ve faaliyetlerden

f) Kişisel ilgiyle

g) Diğer (belirtiniz) ……………………

4. Okul/kurumumuz ile kurum/kuruluşunuz arasında yürütülen ortak çalışmaların, işbirliğinin ya da koordinasyonun ne

kadar etkili ve verimli olduğunu düşünüyorsunuz?

Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )

5. Okul/kurumumuz ile bugüne kadar ortak bir faaliyet, proje, etkinlik vb yürüttünüz mü?

a) Evet……. b) Hayır:…..

5.1 Cevabınız evet ise faaliyetleri yazınız:

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

5.2 Yürüttüğünüz ortak faaliyetlerde karşılaştığınız sorunlar nelerdir?

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

6. Kurum/kuruluşunuzun okul/kurumumuz ile işbirliği içerisinde yapmasını düşündüğünüz faaliyet, proje ve etkinlikler

nelerdir?

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

140

7. Okul/kurumumuz sizce hangi hizmetlere öncelik vermelidir?

a)…………………………………………………………………………………….

b) …………………………………………………………………………………….

c) …………………………………………………………………………………….

d) …………………………………………………………………………………….

e) …………………………………………………………………………………….

8. Okul/kurumumuz faaliyet alanı ile ilgili konularda ihtiyaçları tespit edip, gerekli önlemleri alma konusunda etkin

midir?

Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )

“Çok Az ve Az” seçenekleri işaretlenmişse görüş ve önerilerinizi yazınız.

……………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

7. Kurumunuzun okul/kurumumuzdan beklentileri nelerdir?

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………….

8. Kurum/kuruluşunuzun ihtiyaç ve beklentileri okul/kurumumuzca ne derece dikkate alınıyor ve çözüm üretiliyor?

Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )

“Çok Az ve Az” seçenekleri işaretlenmişse görüş ve önerilerinizi yazınız.

…………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………….

141

9. Okul/kurumumuzun kurum/kuruluşunuz ile kurduğu iletişimin ne kadar etkin ve verimli olduğunu düşünüyorsunuz?

Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )

“Çok Az ve Az” seçenekleri işaretlenmişse görüş ve önerilerinizi yazınız.

…………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………….

10. Okul/kurumumuzun kurum/kuruluşunuzun görüşlerini rahatlıkla ifade edebileceği bir ortam sağladığını düşünüyor

musunuz?

Çok Az ( ) Az ( ) Orta ( ) İyi ( ) Çok İyi ( )

“Çok Az ve Az” seçenekleri işaretlenmişse görüş ve önerilerinizi yazınız.

…………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………….

11. Aşağıda sıralanan konularda okul/kurumumuzu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Çok Az Az Orta İyi Çok İyi

Kurumsallık

Hizmet Kalitesi

Bilgiye ve hizmete zamanında ulaşabilme

Tutarlı hizmet anlayışı

Yol göstericilik ve yenilikçilik

İşbirliklerine yatkınlık

Personel ve teknik yeterlilik

Şeffaflık

Tarafsızlık

İlgili kişilere kolay ulaşım

Güvenilirlik

…………

…………

142

(Okul/kurumların tür ve özelliklerine göre konular çeşitlendirilmelidir).

12. Okul/kurumumuzun sunduğu hizmetlerin geliştirilmesine dönük olarak öneri ve görüşleriniz nelerdir?

……………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..……………..…….

………………………………………………………………………………………………………………………………….

13. 2011-2015 döneminde okul/kurumumuz tarafından önlem alınmasını gerekli bulduğunuz 3/5 konuyu önem

sırasına göre yazınız?

1. …………………………………………..

2. …………………………………………..

3. …………………………………………..

4. …………………………………………..

5. …………………………………………..

14. Yukarıdaki maddeler dışında belirtmek istediğiniz görüş, öneri ve beklentilerinizi yazınız.

Katkılarınız için teşekkür ederiz.

143

EK 4

ÜST POLİTİKA BELGELERİNDE EĞİTİM HEDEFLERİ

9. KALKINMA PLANI (2007- 2013)

Hedefler

Stratejiler

1 İşgücü piyasasına ilişkin bilgi sistemleri geliştirilmesi, eğitim ve işgücü piyasasının daha esnek bir yapıya kavuşturulması ve istihdamın ve işgücü verimliliğinin artırılması için, yaşam boyu eğitim stratejisi dikkate alınarak ekonominin talep ettiği alanlarda insangücü yetiştirilecektir.

Değişen ve gelişen ekonomi ile işgücü piyasasının gerekleri doğrultusunda, kişilerin istihdam becerilerini artırmaya yönelik yaşam boyu öğrenim stratejisi geliştirilecektir. Bu strateji, kişilerin beceri ve yeteneklerinin geliştirilebilmesi için, örgün ve yaygın eğitim imkanlarının artırılmasını, söz konusu eğitim türleri arasındaki yatay ve dikey ilişkinin güçlendirilmesini, çıraklık ve halk eğitiminin bunlara yönelik olarak yapılandırılmasını, özel sektör ve STK’ların bu alanda faaliyet göstermesini destekleyecek mekanizmaları kapsayacaktır.

2 Mesleki ve teknik eğitimde modüler ve esnek bir sisteme geçilecek, yükseköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki mesleki eğitim, program bütünlüğünü esas alan tek bir yapıya dönüştürülecek, mesleki eğitimde, nitelikli işgücünün yetiştirilmesinde önemli yeri olan uygulamalı eğitime ağırlık verilecektir.

3 Mesleki eğitim sistemi, öğrencilere ekip halinde çalışabilme, karar verebilme ve sorun çözebilme, sorumluluk alabilme gibi işgücü piyasasının gerektirdiği temel becerilere sahip öğrenci yetiştirecektir.

4 Ekonominin ara eleman ihtiyacını karşılamak için mesleki eğitim faaliyetlerinin kümeleşme ortamı oluşturan OSB’lerde ilgili hizmet kurumları ve özel sektörle etkili işbirliği içinde yaygınlaşmasını sağlayan mekanizmalar güçlendirilecektir.

5 Meslek standartlarına dayalı yeterliliklerin geliştirilmesi, belgelendirilmesi, belge ve eğitim veren kuruluşların akreditasyonu gibi temel işlevleri içeren Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemine ilişkin çalışmalar tamamlanacak ve bu sisteme duyarlı bir mesleki eğitim yapısı geliştirilecektir.

6 Okul öncesi eğitimin yaygınlaştırılması amacıyla öğretmen ve fiziki altyapı ihtiyacı karşılanacak, eğitim hizmetleri çeşitlendirilecek, toplumsal farkındalık düzeyi yükseltilecek, erken çocukluk ve ebeveyn eğitimleri artırılacaktır.

Toplumsal gelişmenin sağlanması amacıyla; düşünme, algılama ve sorun çözme yeteneği gelişmiş, Atatürk ilkelerine bağlı, demokratik, özgürlükçü, millî ve manevî değerleri özümsemiş, yeni fikirlere açık, kişisel sorumluluk duygusuna sahip ve çağdaş uygarlığa katkıda bulunabilen, bilim ve teknoloji üretimine yatkın ve beceri düzeyi yüksek, üretken ve yaratıcı bilgi çağı insanı yetiştirilecektir. Eğitim sistemi, insan kaynaklarının geliştirilmesini desteklemek üzere, yaşam boyu eğitim yaklaşımıyla ve bütüncül olarak ele

7 İlköğretimde okul terklerinin azaltılması için başta kırsal kesime ve kız çocuklarına yönelik olmak üzere gerekli tedbirler alınacak ve ortaöğretime geçiş oranları yükseltilecektir.

8 Öğretmen açığı bulunan alanlarda ihtiyacın karşılanması için üniversite kontenjanları artırılacak, öğretmenlerin bölgelere ve yerleşim yerlerine göre dengeli dağılımı sağlanacak, özlük haklarında hizmet yaptıkları yerleşim yerleri ve hizmet şartları itibarıyla farklılaşmaya gidilebilmesine imkân sağlanacaktır.

9 Eğitimin yaygınlaştırılmasında merkezi idarenin yanı sıra mahalli idareler, gönüllü kuruluşlar ve özel sektörün katkısı artırılacaktır.

144

10 Ortaöğretim; program türünü esas alan, yatay ve dikey geçişlere imkân veren, etkin bir rehberlik ve yönlendirme hizmetini içeren esnek bir yapıya kavuşturulacaktır. Programlar geniş tabanlı ve modüler esasa göre düzenlenecektir.

alınacak; sistemin etkinliği, erişilebilirliği ve fırsat eşitliğine dayalı yapısı güçlendirilecektir.

11 Eğitimde kalitenin artırılması amacıyla, yenilikçiliği ve araştırıcılığı esas alan müfredat programları ülke geneline yaygınlaştırılacak, öğrenciler bilimsel araştırmaya ve girişimciliğe teşvik edilecektir.

12 Kalabalık sınıf mevcutları düşürülecek, ikili eğitim uygulaması azaltılacaktır. Her kademedeki eğitim tesislerinin etkin kullanılabilmesi için standartlar ve ortak kullanım imkânları geliştirilecektir. Okulların bilgi ve iletişim teknolojileri altyapısı, eğitim yazılımları öncelikli olmak üzere güçlendirilecek, yenilenen müfredatın gerektirdiği ortamlar ve donanım sağlanacaktır.

13 Müfredat programlarındaki ve eğitim yöntemlerindeki değişiklikler dikkate alınarak öğretmen yeterlilikleri sürekli olarak geliştirilecek, gereken yeterliliklerin kazandırılabilmesi için hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimde etkin yöntemler uygulanacaktır.

14 Yeni kurulan üniversiteler başta olmak üzere, öğretim üyesi ihtiyacını karşılamak amacıyla yurtiçi ve yurtdışında öğretim üyesi yetiştirme programlarına devam edilecektir.

15 Bilgi toplumuna geçiş sürecinde ihtiyaç duyulan insangücünün yetiştirilebilmesi için yabancı dil öğretimi etkinleştirilecek, bilgi ve iletişim teknolojilerinin derslerde kullanılmasını sağlayacak yöntemler geliştirilecek ve yaygınlaştırılacaktır.

16 Toplumda yaşam boyu eğitim anlayışının benimsenmesi amacıyla e-öğrenme dâhil, yaygın eğitim imkânları geliştirilecek, eğitim çağı dışına çıkmış kişilerin açık öğretim fırsatlarından yararlanmaları teşvik edilecek, beceri kazandırma ve meslek edindirme faaliyetleri artırılacaktır.

17 Özel eğitim gerektiren öğrencilerin eğitiminde kaynaştırma yöntemine öncelik verilecek ve mevcut okulların fiziki koşulları uygun hâle getirilecektir.

18 Yükseköğretim kurumlarında finansman kaynakları geliştirilecek ve çeşitlendirilecek; öğrenci katkı paylarının, mali gücü olmayan başarılı öğrencilere burs ve kredi sağlanması şartıyla yükseköğretimin finansmanındaki payının artırılmasına yönelik düzenlemeler yapılacaktır.

19 Eğitime ayrılan özel kaynaklar eğitimde fırsat eşitliğine imkân sağlayacak şekilde yönlendirilecektir. Bütün eğitim kademelerinde özel sektörün payı artırılacak, kamu kaynaklarının en fazla ihtiyaç duyan kesimlere yönlendirilmesi sağlanacaktır. Etkin bir kalite değerlendirme ve denetim sistemi kurulması koşuluyla özel yükseköğretim kurumlarının açılabilmesine imkân sağlanacaktır.

20 Eğitim sisteminin etkinliğinin artırılması, eğitime ayrılan kaynakların daha verimli kullanılması, öğrenciler ve aileleri üzerindeki mali, sosyal ve psikolojik yüklerin hafifletilmesi amacıyla eğitim sistemi, sınav odaklı yapıdan kurtarılacaktır. Yükseköğretime giriş sistemi; öğrencileri programlar hakkında yeterli düzeyde bilgilendiren, ilgi ve yeteneklerini ortaöğretim boyunca

145

çok yönlü bir süreçle değerlendiren, okul başarısına dayalı ve müfredat programlarıyla daha uyumlu bir yapıya kavuşturulacaktır.

21 Ortaöğretim ve yükseköğretime hazırlık dershanelerinin özel okullara dönüştürülmesine yönelik teşvikler sağlanacaktır.

22 Millî Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatında hizmet esasına dayalı bir yapılanmaya gidilecek, kurumsal kapasite güçlendirilecek, taşra teşkilatlarına ve eğitim kurumlarına yetki ve sorumluluk devredilmesi sağlanacaktır.

23 Yükseköğretim Kurulu, standart belirleme, koordinasyon ve planlamadan sorumlu olacak şekilde yeniden yapılandırılacaktır. Yükseköğretim kurumlarının, şeffaflık, hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda idari ve mali özerkliğe sahip olmaları ve yerel özelliklere uygun şekilde uzmanlaşmaları sağlanarak, sistemin rekabetçi bir yapıya kavuşması desteklenecektir.

24 Kaliteli eğitim imkânlarının yaygınlaştırılması amacıyla eğitim kurumlarında kalite güvence sistemi kurulacak, kalite standartları belirlenerek yaygınlaştırılacak, eğitim kurumlarının yetkileri ve kurumsal kapasiteleri artırılacak, performans ölçümüne dayalı bir model geliştirilecektir.

Dokuzuncu Planda Eğitim Kademeleri İtibarıyla Okullaşma ve Derslik Başına Düşen Öğrenci Hedefleri

-Okullaşma Oranları (%) 2009/2010 2012-2013

3-5 yaş 4-5 yaş

Okulöncesi 26,92 38,55 50,0

Brüt Net

İlköğretim 106,48 98,17 100,0

Ortaöğretim 84,19 64,95 100,0

Yükseköğretim (*) 44,27 27,69 48,0

- Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı

İlköğretim 32 30,0

Ortaöğretim 33 30,0

*2008-2009 öğretim yılı okullaşma oranıdır.

146

60. HÜKÜMET PROGRAMI EYLEM PLANI (2008- 2012)

Hedefler Stratejiler

1 Okulların bilgi teknolojileri altyapısı tamamlanacaktır.

Öğrencilerin bilgi ve iletişim teknolojilerini öğrenebilmeleri ve kullanabilmeleri için okullarda bilişim ve teknoloji sınıflarının kurulması ve okulların geniş bant internet bağlantıları tamamlanacaktır.

2 Eğitimin kalitesi iyileştirilecektir.

- Kamu harcamalarında en büyük pay eğitime ayrılacaktır.

İnsan kaynağının niteliğini dünya ile rekabet edebilecek standartlara yükseltmek amacıyla başlanan yeniliklere devam edilecek ve beşeri sermaye yatırımları sürdürülecektir.

- Derslik, altyapı, öğretmen ve donanım gibi erişim sorunları azaltılacak, eğitim kalitesi artırılacaktır.

- MEB genel düzeyde politikaları belirleyen, koordinasyon ve denetim fonksiyonlarını yerine getiren etkin bir yapıya dönüştürülecektir.

- Okulların öğretmen ihtiyacı giderilecek, öğretmen yeterlilikleri artırılacaktır.

- Öğrencilerin yeteneklerinin ve bireysel farklılıklarının erken dönemlerde belirlenmesi için rehberlik ve yönlendirme sisteminin etkin hale getirilmesi çabası sürdürülecektir.

İlköğretimde 4 ila 6. yıldan sonra çocukların ilgi ve kabiliyetlerine göre farklı alanlara yoğunlaşmalarına imkan verilecektir.

3 Okulöncesinde okullaşma oranı % 50'ye çıkarılacaktır.

- Okul öncesinde yüzde 50 okullaşma oranı hedefine ulaşılması için her yıl yaklaşık 155.000 öğrencinin okulöncesi eğitime katılması gerekmektedir. Söz konusu talebin karşılanması için 31.000 derslik ihtiyacı karşılanacaktır.

- Okul öncesi eğitimde ikili eğitim ile gezici ve yaz anaokulu gibi uygulamalar yaygınlaştırılacak, yaygın eğitim imkanlarından faydalanılacaktır.

- Toplumsal farkındalığın artırılması için yazılı ve görsel iletişim araçları kullanılacaktır.

4 Okullaşma oranı ilköğretimde % 100'e , ortaöğretimde % 90'a çıkarılacaktır.

- İlköğretimde okul terkleri azaltılacaktır.

- Her ilçede, ilçenin nüfusu da dikkate alınarak, en az bir kız ve erkek öğrenci ortaöğretim yurdunun bulunması sağlanacaktır.

- İlköğretim çağ nüfusunda olup da okula gitmeyen her 5 çocuktan 3'ü kızdır. Kız çocuklarının okullaştırılmasına özel önem verilmeye devam edilecek, Haydi Kızlar Okula Kampanyasına ve Şartlı Nakit Transferine devam edilecektir.

- Türkiye geneli için yüzde 86,5 olan ilköğretimden ortaöğretime geçiş oranı artırılacak ve özellikle bu oranın

147

yüzde 70'in altında olduğu illere öncelik verilecektir.

- Özel öğretim kurumları teşvik edilecektir.

5 ilk ve ortaöğretimde tekli eğitime geçmek kaydıyla sınıflarda azami 30 öğrencinin eğitim görmesi sağlanacaktır.

- Derslik başına düşen öğrenci sayısının Türkiye ortalamasının üzerinde olan illerden başlamak üzere fiziki altyapı ihtiyacı karşılanacaktır.

- Eğitime % 100 destek kampanyasına devam edilecektir.

- Ortaöğretim süresinin 4 yıla çıkarılmasından dolayı öğrenci sayısında meydana gelecek olan yaklaşık 700 bin öğrencilik artış, derslik başına öğrenci sayısını 32'den

43'e yükseltmiştir. Derslik başına düşen öğrenci sayısının tekrar 30'a yaklaştırılması için gerekli alt yapı ihtiyacı giderilecektir.

- Eğitim tesislerinin etkin kullanılabilmesi için standartlar ve ortak kullanım imkanları geliştirilecektir.

6 Program çeşitliliğini esas alan bir ortaöğretim reformu gerçekleştirilecektir.

- Ortaöğretimde farklı okul türlerinin bulunması farklı idari yapılanmalar oluşturulmasına yo! açmakta ve kaynakların etkin olarak kullanılmasını engellemektedir. Okul türleri azaltılarak aynı okul çatısı altında çeşitli programlar uygulanmasına imkan veren bir yapı kurulmasına ihtiyaç bulunmaktadır.

- Ortaöğretim sistemi, çocukların farklı alanlarda ders almasına imkan veren bir yapı ile zenginleştirilip çok yönlü yetişmelerine ortam hazırlayacak hale getirilecektir.

7 Bilişim okur-yazarlığı artırılacaktır.

- Bilgisayar yazılımları müfredatlara uygun olarak hazırlanacaktır.

- BİT sınıflarının daha etkin kullanımı sağlanacaktır.

- BİT kullanımı konusunda hizmet içi eğitime ağırlık verilecektir.

8 Ortaöğretim içinde meslek okullarına devam eden öğrencilerin payı % 50'ye çıkarılacaktır.

- Mesleki eğitimle yüksek öğretim arasındaki geçişler kolaylaştırılacaktır.

- Mesleki eğitim veren kurumların fiziki alt yapı ve öğretmen ihtiyacı giderilecektir.

- Mesleki eğitim sisteminin işlevselliğini geliştirmede iş dünyasıyla işbirliği artırılacaktır.

- Mesleki eğitim programlarının ve içeriklerinin belirlenmesinde işletmelerin aktif katılımı sağlanacaktır. Merkezi ve yerel düzeyde, işletmelerin mesleki eğitim sistemi içerisine alınması ile eğitim-istihdam arasındaki ilişki güçlenecek, işverenler istedikleri nitelikteki işgücünü kolayca temin edebileceklerdir.

- İşgücü piyasası ihtiyaç analizleri yapılmasına başlanacaktır.

- Mesleki eğitim gören öğrencilerin iş dünyası ile iç içe ve mezun olduklarında kolayca iş bulabilecekleri sistem etkin ve yaygın bir hale getirilecektir.

9 Mesleki ve teknik eğitim sistemi etkin hale - Mesleki eğitimde okul türü yerine program türünü esas alan ve programlar arasında kolaylıkla geçişlerin

148

getirilecektir.

yapılabildiği esnek bir sistemin altyapısı kurulmuş olup, önümüzdeki dönemde bu sisteme geçilecektir.

- Hızlı teknolojik değişim, uluslararası bütünleşme, artan rekabet ve bilgi ekonomisinin gelecek ihtiyaçlarını dikkate alan bir mesleki ve teknik eğitim sistemi geliştirilecektir.

- Mesleki eğitimde piyasanın ihtiyaç duyduğu nitelikteki insangücünü yetiştirmek için modüler ve esnek bir sisteme geçiş çalışmaları sürdürülecektir.

- Özel sektör, meslek kuruluşları ile işçi ve işveren kuruluşlarının meslek eğitimi vermeleri özendirilecektir.

- Gerek AB'nin meslek eğitimi programı olan Leonardo Programı çerçevesinde gerekse diğer devam eden ve hazırlık çalışmaları yapılan projelerle mesleki eğitimde uluslararası boyut ileriye götürülecektir.

- Meslek Yüksekokullarının mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarıyla entegrasyonu güçlendirilecektir ve meslek yüksekokulları daha işlevsel hale getirilecektir.

- Mesleki eğitimde program güncellenmesi ve modül hazırlanması çalışmalarına devam edilecektir.

- Çıraklık eğitim merkezlerinin ve programlarının modernleştirilmesi, meslek liseleri ve meslek yüksek okullarının işgücü piyasası ile işbirliği içinde eğitim yapmaları sağlanacaktır.

- İşletmelerin eğitim programlarını belirlenmesine aktif katılımı, eğitimlerde bilgi iletişim teknolojilerinin kullanılması ve organize sanayi bölgelerinde Beceri Geliştirme Merkezlerinin kurulması sağlanacaktır.

- MYO öğrencilerinin sanayide uygulama ve staj yapma imkanları geliştirilecektir.

- MYO'lar ile OSB'ler arasında etkin bir işbirliği, İl İstihdam ve İl Mesleki Eğitim Kurulları koordinesiyle sağlanacaktır.

10 Yükseköğretim kurumları yeniden yapılandırılacaktır.

- Üniversiteler tek merkezli yönetim anlayışından çıkarılarak küresel rekabete katılabilen, dünyaya açık ve Türk toplumunun beklentilerini karşılayan dinamik kurumlara dönüştürülecektir.

- Üniversiteler, uluslararası standartlarda hizmet verebilmeleri ve bilimsel olarak özgür, idari olarak özerk ve fınansal olarak mali kaynak üretebilen yapılara kavuşabilmeleri amacıyla ilgili paydaşların katılımıyla katılımcı, hesap verebilir, özerk, sorumlu ve şeffaf bir yönetim yapısına kavuşturulacaktır.

- Yükseköğretim Kurulu standart belirleme, koordinasyon, uzun dönemli planlamadan ve denetimden sorumlu olacak şekilde yeniden yapılandırılacak ve kurumsal kapasite güçlendirilecektir. YÖK'ün, Yükseköğretim Koordinasyon Kuruluna dönüştürülmesi için sistemin tamamı gözden geçirilecek, konunun ilgili taraflarının uzlaşması neticesinde gerekli yasal düzenlemeler yapılacaktır. Akademik konularda en üst akademik organ olarak Üniversiteler Arası Kurulun yetkili olması sağlanacaktır.

11 Üniversitelerin ihtisaslaşması sağlanacaktır. - Yerel kalkınmayı desteklemek üzere üniversitelerin bulundukları bölgenin sorunlarına eğilmesi ve bulundukları bölgelerin ihtiyaçlarını dikkate alarak ihtisaslaşması sağlanacaktır.

149

-Sunduğu hizmetler itibarıyla halihazırda tek tip olan üniversitelerin mevcut beşeri, fiziki ve mali kaynakları dikkate alınıp araştırma ve öğretim üniversitelerine dönüştürülerek farklılaşmaları sağlanacaktır. Araştırma altyapısı yeterli olan üniversitelerin araştırmaya ve lisansüstü eğitime ağırlık vermeleri, diğer üniversitelerin ise daha çok ön lisans ve lisans eğitimine yoğunlaşmaları sağlanacaktır.

12 Yurt içi ve yurt dışında öğretim üyesi ve bilim insanı yetiştirme ve değişim programlarının hacmi ve çeşitliliği artırılacaktır.

- Gelişmekte olan üniversitelerin öğretim elemanı açığını kapatmak için gelişmiş üniversitelerde başlatılan yurt içi öğretim üyesi yetiştirme programlan (ÖYP) yaygınlaştırılacaktır.

- Milli Eğitim Bakanlığınca 2006 yılında başlatılan yurt dışına lisans üstü eğitim almak ve sonrasında üniversitelerde görevlendirilmek üzere her yıl 1000 öğrenci gönderilmesi uygulamasına devam edilecektir.

- TÜBİTAK'ın burs programlarına ve Erasmus programı çerçevesinde öğretim üyesi, araştırmacı ve öğrenci değişim programlarına devam edilecektir.

- Üniversitelerimizin dış dünya ile ilişkilerini geliştirmek ve öğretim elemanı açığını kapatmak amacıyla yurtdışında eğitim görmüş yerli ve yabancı akademisyenlerin Türkiye'ye gelmesi teşvik edilecektir

- Öğretim üyeleri ve araştırmacıların yurt çapında değişimine imkan veren esneklikte bir tercihe dayalı misafir öğretim üyeliği sistemi desteklenecektir. Bu sayede bilgi birikimi ve deneyiminin paylaşılması sağlanacaktır.

13 Bilim insanlarının özlük hakları ve çalışma şartlan iyileştirilecektir.

Başarılı mezunlar başta olmak üzere nitelikli bireylerin akademik hayata yönlendirilmesi amacıyla öğretim üyeliği mesleği cazip hale getirilecek, bu kapsamda araştırma görevlilerinden başlamak üzere özlük hakları iyileştirilecektir.

14 Yükseköğretim kurumlarının mali kaynakları çeşitlendirilecektir.

-Danışma kurulları ve proje pazarı gibi mekanizmalarla iş dünyası ile işbirliği artırılarak, üniversiteler ve öğretim elemanlarının gelir yaratmaları sağlanacaktır

-Öğrencilerden alınan katkı paylarının yükseköğretimin finansmanındaki payı artırılacaktır. Ekonomik gücü olmayan öğrencilere yönelik finans sektörü eğitim kredilerinde kolaylık sağlanmasına ve bu kredilerin kamu tarafından sübvanse edilmesine yönelik düzenlemeler yapılacaktır.

15 Yükseköğretimde yurt sayısı ve kapasitesi artırılacak, mevcut yurtların kalitesi geliştirilecektir.

2006 ve 2007 yılında kurulan 32 devlet üniversitesindeki öğrenci sayısına paralel olarak artan yurt ihtiyacının karşılanması amacıyla arsa temini ve ihale süreci hızlandırılarak yurt inşaatlarının kısa sürede tamamlanması sağlanacaktır. Mevcut yurtların fiziki yapısının iyileştirilmesine ve donanımının geliştirilmesine devam edilecektir.

16 Yükseköğretimde burs miktarları artırılacaktır.

Burs tahsis edilen öğrencilerin maddi açıdan daha yetersiz olduğu göz önünde bulundurulduğunda, mevcut bütçe imkanları çerçevesinde öğrenim kredisi ve burs miktarı farklılaştırılacak; aylık burs ve kredi miktarları artırılacak ve bu artış yapılırken burs ve krediden faydalanan öğrenci sayısı azaltılmayacaktır.

150

ORTA VADELİ PROGRAM (2010- 2012)

Eğitimin İşgücü Talebine Duyarlılığının Artırılması

Eğitimin işgücü talebine duyarlılığının artırılması ve işgücü piyasasında talep edilen nitelik ve nicelikte insan gücünün yetiştirilmesi temel amaçtır.

Bu çerçevede; i) Hayat Boyu Öğrenme Stratejisi etkili bir şekilde uygulanacaktır. ii) Ortaöğretim ve yükseköğretim sistemi ile işgücü piyasası arasındaki uyum artırılacaktır. iii) Mesleki okulların müfredatlarının mesleki standartlarla uyumlaştırma çalışmaları başlatılacaktır.

Eğitim Sisteminin Geliştirilmesi

Düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, yeni fikirlere açık, özgüven ve sorumluluk duygusuna sahip, Atatürk ilkelerine bağlı, demokratik değerleri benimsemiş, milli kültürü özümsemiş, farklı kültürleri yorumlayabilen bilgi toplumu insanını yetiştirmek eğitim politikasının temel amacıdır.

Bu çerçevede; i) Eğitimin tüm kademelerinde okullaşma oranları artırılacak, donanım ve fiziki altyapı geliştirilecek, eğitime erişimde bölgeler ve cinsiyet itibarıyla dengesizlikler azaltılacaktır. ii) Eğitimde kalite, rekabet, verimlilik ve fırsat eşitliğini artırmaya yönelik olarak Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu yeniden yapılandırılacaktır. iii) Eğitimin her kademesinde alternatif finansman modelleri geliştirilecek, özel sektörün eğitim yatırımları kalite odaklı bir anlayışla teşvik edilecektir. iv) Mesleki eğitimin payı ve kalitesi artırılacak, özel sektör ve meslek örgütlerinin mesleki eğitim sürecine aktif katılımı sağlanacaktır. v) Orta ve yükseköğretimde öğrenci ve öğretim elemanı değişimi ve hareketliliğini yaygınlaştırıp artırmaya yönelik uluslararası programlar ile yabancı öğrenci ve bilim insanlarının ülkemizdeki eğitim ve öğretim faaliyetlerine katılmasına yönelik hibe programları yaygınlaştırılacak ve yenileri ihdas edilecektir. Bu yaklaşım çerçevesinde, idari yapıda gerekli düzenlemeler yapılacaktır.

151

2010 YILI PROGRAMI

(MEB’in sorumlu olduğu öncelik ve tedbir maddeleri alınmıştır)

Öncelik ve Tedbirler Stratejiler

Öncelik 72. İş dünyasının talep ettiği nitelikteki işgücünün yetiştirilmesi amacıyla eğitim ile istihdam arasındaki işbirliğini güçlendirecek mekanizmalar oluşturulacaktır.

Tedbir 163. Mesleki ve teknik ortaöğretimde kurulan modüler sistem geliştirilecek ve yükseköğretimdeki mesleki ve teknik eğitim programları da bu yapıyla uyumlu hale getirilecektir.

Yenilenen modüllere öğretmenlerin uyumunun sağlanmasına yönelik hizmet içi eğitim faaliyetleri artırılacaktır.

Tedbir 164. Mesleki Eğitim ve Öğretim Stratejisi hazırlanacaktır.

Mesleki eğitim ve öğretimde işgücü talebine uyumun güçlendirilmesine, kalitenin artırılmasına, statünün geliştirilmesine, mali kaynakların çeşitlendirilmesine ve iş dünyasının yönetimde rol almasına odaklanan bir strateji ve eylem planı hazırlanacaktır. Mesleki, Bilgi, Rehberlik ve Danışmanlık Sisteminin oluşturulması kapsamında etkin bir hayat boyu mesleki yönlendirme mekanizması geliştirilecektir.

Tedbir 165. Ulusal mesleki yeterlilikler Sisteminin güçlendirilmesi ve öncelikli sektörlerde meslek standartları geliştirilmesi çalışmalarına hız verilecektir.

Etkin bir koordinasyon mekanizması kurularak, mesleki ve teknik eğitim programları, geliştirilen meslek standartları ile uyumlu hale getirilecektir.

Öncelik 74. Eğitimde kalite, rekabet ve verimliliği arttırmaya yönelik olarak idari yapı yeniden düzenlenecektir.

Tedbir 172. Milli Eğitim Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatının yeniden yapılandırılması için kanun tasarısı hazırlanacaktır.

MEB merkez teşkilatının politika belirleyen, araştırma ve planlama yapan, rehberlik eden, pilot uygulamalarda öncü olan ve denetleyen bir kurumsal yapıya kavuşturulmasına ve ortaöğretimde okul çeşitliliği yerine program çeşitliliğini esas alan bir sistemin oluşturulmasına imkan verecek şekilde, geniş katılımlı bir süreçte yeni bir kanun tasarısı hazırlanacaktır.

Öncelik 75. Eğitimin tüm kademelerinde fiziki ve beşeri altyapı eksiklikleri giderilerek erişim ve kalite artırılacak, bölgesel dengesizlikler azaltılacaktır.

Tedbir 175. Yerleşim yerleri itibarıyla fiziki altyapı, donanım ve öğretmen dağılımındaki dengesizliklerin azaltılmasına yönelik eylem planı hazırlanacaktır.

Derslik ve öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ve okullaşma oranları açısından Türkiye ortalamasının gerisinde olan illerin, Türkiye ortalamasına yaklaştırılması amacıyla kaynak kullanımına yön verecek beş yıllık bir eylem planı hazırlanacaktır. Söz konusu eylem planı ile öncelikle eğitim göstergeleri itibarıyla en kötü durumda olan on ilin ülke ortalamasına yakınsaması ve ilköğretimden ortaöğretime geçiş oranlarının en düşük olduğu on ilde özellikle kız çocukları için pansiyon kapasitesinin artırılması amaçlanacaktır.

Tedbir 176. Eğitimin her kademesinde alternatif finansman modelleri geliştirilecektir.

Okul yapımında kamu-özel işbirliği gibi değişik modellere başvurulacaktır. Yükseköğretimde katkı payları artırılacaktır.

152

Tedbir 178. Yenilenen müfredatlar doğrultusunda eğitim ortamı ve öğretmen nitelikleri geliştirilecektir.

Okullara, yenilenen müfredatlara uygun araç ve gereçler sağlanarak yeni öğrenme ortamları geliştirilecektir. Bilişim teknolojileri altyapısının etkin olarak kullanılabilmesi için yenilenmiş müfredatlara uygun güncel yazılımlar hazırlanacaktır. Yenilenen müfredatlara uygun etkili bir hizmet içi eğitim modeli geliştirilecektir.

Tedbir 180. Temel eğitim kademelerinde kalite güvence sistemi geliştirilecektir.

Eğitim sisteminde kalite güvence sisteminin temel kriterleri ve göstergeleri belirlenecektir. Öğretmen, yönetici, müfettiş yeterlilikleri tanımlanacak, yeterlilikler artırılacaktır. Sistem konusunda merkez ve taşra teşkilatından belirlenecek personellere eğitim verilecektir. Kalite Güvence Sisteminde belli puanı geçen okul/kurumlara “Kalite Beratı” verilecektir.

Öncelik 76. Eğitimin tüm kademelerinde fırsat eşitsizliği azaltılacak, öğrencilerin kişisel gelişimlerine yönelik faaliyetler artırılacaktır.

Tedbir 181. Zorunlu eğitime devam etmeyen çocuklar eğitime kazandırılacaktır.

Okul terk ve devamsızlıkların önlenmesi için e-okul veri tabanından öğrenci devamsızlıklarının nedene bağlı olarak izlenmesi ve okul temelli politika ve stratejilerin geliştirilmesi için okul yönetimlerinin kapasiteleri güçlendirilecektir. Devam ve erişim konusunda il durum raporları geliştirilerek analiz edilecektir.

Tedbir 182. İlk ve ortaöğretimdeki öğrencilere yönelik yöneltme faaliyetleri ve sosyal aktiviteler artırılacak ve etkinleştirilecektir.

Kişisel gelişimlerini desteklemek amacıyla, ilk ve ortaöğretimdeki öğrencilerin kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlere katılımı artırılacaktır. Ayrıca mesleklerin tanıtımı amacıyla iş yeri gezileri, kendi alanında uzman kişilerin okullarda öğrencileri bilgilendirmesi ve kariyer günleri etkinlikleri geliştirilecektir. Söz konusu yönlendirme ve sanatsal faaliyetlerin daha etkin hale getirilmesi için toplam haftalık ders saati içinde seçmeli ders saati oranı artırılacaktır. Seçmeli derslerin seçilme durumları izlenerek etki analizleri yapılacaktır.

153

BİLGİ TOPLUMU STRATEJİSİ EYLEM PLANI (2006- 2010)

Eylemler Açıklama

1 Okullarda Bilgi Teknolojileri (BT) Altyapısı BT laboratuvarlarının planlanan tüm okullarda kurulumu hızla tamamlanacak ve bu laboratuvarlarda çoklu ortam kütüphaneleri oluşturularak güncelliği sağlanacaktır. Öğrencilerin kullanımı dışında BT laboratuvarları belirli saatler arasında vatandaşların kullanımına açılacaktır.

2 Kamu İnternet Erişim Merkezleri (KİEM) Evlerinde erişim imkanı olmayan bireylerin İnternete erişebilmelerini sağlayacak merkezler kurulacaktır. Merkezler, aynı anda 20 bireyin kullanımına imkan sağlayan BİT donanımına sahip olacaktır. Erişim amaçlı kullanıma açık olduğu saatlerin dışında sabah (işsiz, ev kadını, emekliler) ve akşam (çalışanlar) olmak üzere günün 2 farklı zamanında BİT dersleri verilecektir. Bilgisayar ve İnternet kullanmayı bilmeyen bireylere yardım etmesi amacıyla bir danışman görevli merkezin başında bulunacaktır. 4.500 tam zamanlı KİEM kurulması hedeflenmektedir. Ayrıca, okullarda vatandaşların kullanımına açılan BT laboratuvarları da yarı zamanlı KİEM olarak kullanılacaktır.

3 Bilgisayar ve İnternet Kampanyası Bireylere uygun vade ve ödeme koşullarıyla bilgisayar ve genişbant İnternet bağlantısı paket olarak sağlanacaktır.

4 Okullarda Temel BİT Eğitimi - Orta öğretim müfredatındaki BİT derslerinin kapsamı geliştirilecek ve yaygınlaştırılacaktır.

- Sertifika programı dahilinde bilgisayar okur yazarlığı, kelime işlemcisi, hesap cetveli ve sunum işlemcisi eğitimleri verilecektir.

- Öğrenciler BİT kullanımının gündelik hayata faydaları konusunda bilgilendirilecek ve etkin kullanıma yönlendirilecektir.

5 Yetişkinlere Temel Seviye BİT Kursları KİEM’lerde yetişkinler için BİT eğitim programları düzenlenecektir. Bireylere bilgisayar okur yazarlığı, kelime işlemcisi, hesap cetveli ve sunum işlemcisi konularında eğitim verilecek ve e-devlet hizmetleri tanıtılacaktır. Bireyler BİT kullanımının gündelik hayata faydaları konusunda bilgilendirilecektir.

İşsizler ve çalışanlar önceliklendirilecektir.

6 BİT Eğitimi Sertifikasyonu - BİT eğitimi programlarında standardın sağlanması amacıyla hem özel sektörde hem de kamu sektöründe kabul görecek bir sertifikasyon sistemi tasarlanacaktır.

7 KİEM’ler için İnsan Kaynağı Geliştirilmesi - KİEM’lerde BİT eğitimi verecek eğitmenlerin ve bu merkezlerden faydalanacak bireylere destek hizmeti verecek operasyonel destek elemanlarının istihdamı (sözleşmeli ve yarı zamanlı) ve eğitimi gerçekleştirilecektir.

- Sivil toplum kuruluşları ile ortaklaşa yürütülecek çalışmalarla gönüllü bireylerin bu merkezlerde BİT yetkinliği düşük olan diğer bireylere destek olması sağlanacaktır.

154

8 Kamu Çalışanlarına Temel Seviye BİT Kursları - Kamu çalışanlarına BİT yetkinlikleri kazandırılacaktır.

- Pozisyonları ve mevcut yetkinlikleri dikkate alınarak dört seviyede eğitim verilecektir.

- Bu amaçla KİEM’lerde kurulacak altyapı kullanılacaktır.

9 BİT ile Desteklenen Örgün Eğitim

- İlköğretimde öğrencilere BİT alanında kazandırılan eğitimin devamı ve tamamlayıcısı olacak şekilde ortaöğretim BİT müfredatı güncellenecektir.

- Eğitim sistemindeki temel ve yan derslerin mümkün olan en üst seviyede BİT ile desteklenmesi ve eğitim verilen sınıfların bu sisteme imkan verecek şekilde dönüştürülmesi sağlanacaktır.

- Ortaöğretim müfredatı İnternet ortamında erişilebilir hale getirilecek ve zenginleştirilecektir.

- Ülke genelinde eğitim seviyesinin aynı standarda ulaşması sağlanacaktır.

10 BİT ile Desteklenen Yaygın Eğitim - Bireylerin kişisel ve mesleki gelişimlerine katkıda bulunacak e-öğrenme dersleri düzenlenecektir.

- Çalışanların ve işsizlerin değişen iş gücü piyasası koşullarına uyum sağlamasına imkan verecek eğitim programlarına odaklanılacaktır.

11 Sektörel Mesleki Eğitimler - e-Öğrenme yoluyla çalışanların mesleki bilgi ve beceri düzeyleri artırılacaktır.

Dezavantajlı bölgelerde çalışanlar ve özürlülerin mesleki eğitim materyallerine ulaşmalarının önündeki engeller de kaldırılarak insan kaynağı niteliği geliştirilecektir.

12 Eğitim Portalı ve Bilgi Sistemi - Ülke genelinde okul, öğrenci ve öğretmen bilgilerini içeren bütüncül bir eğitim veri tabanı oluşturulacak, veli ve öğrencilere alternatif kanallar aracılığı ile bilgilendirme yapılmasına yönelik altyapı kurulacaktır.

- Eğitim politikalarının belirlenmesinde kullanılmak üzere karar destek sistemi geliştirilecektir.

- Okul kayıtları, yenileme, ücret ödeme, ders seçimi, öğrenci belgesi, not dökümü, diploma gibi hizmetlere yönelik standart bir modül geliştirilerek ana portaldan çevrimiçi işlem yapılabilmesi sağlanacaktır.

13 e-Sınav Uygulamaları - Merkezi olarak yapılan sınavların kayıt, sınav uygulaması, değerlendirme, tercih süreçleri elektronik ortama aktarılacak ve sınav sonuçlarının adaylara çoklu kanallardan ulaştırılması sağlanacaktır. Ayrıca, sınavlara ilişkin verilerin bazı kurumlarca ortak kullanımı ile veri iletişiminin güvenli ve hızlı hale getirilmesi sağlanacaktır.

- Sınav sonuçlarının detaylı bilimsel analizine imkan tanıyan karar destek sistemleri oluşturulacak, eğitim portalı ve bilgi sistemi ile veri paylaşımı ve entegrasyonu sağlanacaktır.

14 Nitelikli İnsan gücü yetiştirme - Sektör mesleki tanımlarının yapılmasını takiben sektörün insan kaynağı envanteri çıkarılarak uzun dönemli insan kaynağı planlaması yapılacaktır. Sektörün nitelikli insan gücü gereksinimleri, lisans ve yüksek lisans programları yoluyla karşılanacaktır.

155

15 Öğretim Üyesi Yetiştirme - Hedeflenen nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi için bilgi teknolojileri alanında eğitim veren ve araştırma yapan öğretim elemanları, lisansüstü eğitim amacıyla yurtdışına eleman gönderme ve yurtiçi lisansüstü programların etkin hale getirilmesi yoluyla yetiştirilecektir.

16 Bilgi Teknolojileri Eğitim Müfredatının Geliştirilmesi

- İlgili lisans programlarında eğitim müfredatı, sektörün stratejik hedefleri ve gereksinimleri doğrultusunda uluslararası modüller baz alınarak iyileştirilecek, standardizasyon, proje ve süreç yönetimi gibi iş yetkinliklerinin geliştirilmesine yönelik müfredat uygulanacaktır.

17 Ara Eleman Yetiştirme - Sektörün gereksinim duyacağı ara eleman açığının kapatılması amacıyla modüler mesleki sertifika programları oluşturulacak, katılım teşvikleri sağlanacak ve bu alanda eğitim veren teknik liseler iyileştirilecektir.

AB MÜKTESABATINA UYUM PROGRAMI

(MEB’in sorumlu olduğu maddeler alınmıştır)

1 Eğitime erisim konusunda yabancılar için

ayrımcılık içeren kanunlarda AB vatandasları

lehine değisiklik yapılmasını içeren uyum paketi

AT Antlaşmasının 12. maddesi ve ATAD kararları doğrultusunda, AB müktesebatına tam üyelik perspektifi

çerçevesinde uyum sağlanması hedeflenmektedir.

2 Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi

Türk Hayat Boyu Öğrenme politikaları için stratejik amaçların belirlenmesi hedeflenmektedir.

156

VİZYON 2023

(Eğitim ile ilgili hedef ve stratejiler alınmıştır)

Hedefler

Stratejiler

1 Eğitimin bütün aşamalarında ilgili paydaşların (öğrencilerin, öğretmenlerin, velilerin, destek hizmetleri elemanlarının ve yöneticilerin) eğitimin demokratikleştirilmesi sürecine bilinçli şekilde katılımlarını sağlayacak yönetim kültürü ve program değişikliklerinin gerçekleştirilmesi hedeflenmelidir.

i. Eğitimin her kademesindeki eğitim programlarının içerdiği hedefler ve öğrenme etkinlikleri, bireylerin kendi özgün fikirlerini özgürce ifade etme, her tür kaynaktan ulaşılan bilgiye bilimsel şüphecilikle yaklaşma cesaretine sahip olma ve kendisininki de dahil olmak üzere her türlü fikri sorgulayabilme bilinci kazandırılmalı. ii. Eğitim kurumlarındaki kurumsal yapı yöneticiler, öğrenciler ve aileler ile birlikte ilgili diğer STK’ların okul yönetimine aktif katılımlarını sağlayıcı nitelik ve esneklik kazandırılmalı. iii. Ailelerin demokratik öğrenme ortamlarını kendi evlerine taşıyabilmeleri amacıyla ihtiyaç duyacakları destek eğitim kurumlarından verilebilecek şekilde yapılandırılmalı ve yaygınlaştırılmalı.

2 Üniversitelerin de içinde yer alacağı küresel bağlantılı bir ulusal yenilik sisteminin geliştirilmesi tamamlanmalıdır.

i. Üniversite ve diğer araştırma kurumlarının yurtiçi ve yurtdışındaki başarılı bilim adamlarıyla olan işbirliğini özendirici ve artırıcı uygulamalar getirilmeli ve bunun için gerekli kurumsal altyapı oluşturulmalı. ii. Üniversitelerin yenilik sistemine katkısını artırmada önemli rol oynayacak genç araştırmacılar için üniversiteler cazibe merkezi haline getirilmeli. iii. Yenilik sisteminin yaygınlaştırılması ve katılımın artırılması amacı ile üniversitelerdeki teknokent uygulamalarına öncelik ve destek verilmeli. iv. Üniversitelerin ulusal yenilik sistemini geliştirmede ve yönlendirmede ihtiyaç duyacağı yasal esneklik üniversitelere sağlanmalı ve araştırma için gerekli maddi kaynaklar nitel ve nicel olarak arttırılmalı ve geliştirilmeli.

3 Üniversite ve diğer eğitim kurumlarında eğitici istihdamının esnekleştirilmesi sağlanmalıdır.

i. Üniversitelere gerçek hayat deneyimlerini ve birikimlerini taşıyabilecek bireylerin üniversite ile işbirliğini artırıcı uygulamalar getirilmeli ve bu uygulamalar özendirilmeli. ii. Üniversitelerde istihdam edilecek öğretim elemanlarında aranan nitelikleri günün ihtiyacına uygun şekilde çeşitlendirme ve uygulama için gerekli yasal yapı oluşturulmalı. iii. Üniversite öğretim elemanlarının istihdamında ve işte devamlılıklarında performansa dayalı bir değerlendirme yapılabilmesi için gerekli yönetsel ve yasal altyapı oluşturulmalı.

4 Aktif vatandaşlık, kendini gerçekleştirme, toplumsal kapsanma ilkeleri doğrultusunda eğitim-istihdam bağlantılarının gözetilmesi esas alınmalıdır.

i. Bireylerin meslek edinmeleri, mesleklerini zaman içinde yenileyebilmeleri ve yeni beceriler kazanarak farklı meslek dallarında etkinlik göstermeleri için gerekli yapısal ve kurumsal altyapı geliştirilmeli. ii. Bireylerin, meslek edinmenin yanı sıra kendilerini hem bilişsel hem de duyuşsal olarak geliştirmeleri ve böylece kendilerini gerçekleştirmeleri için gerekli eğitim sistemleri her kademede oluşturulmalı. iii. Bireylerin aktif ve katılımcı bir vatandaş özelliği göstermeleri için gerekli eğitim altyapısı oluşturulmalı.

5 Eğitim kurumlarında koruyucu sağlık hizmetleri ve temel sağlık bilinci hizmetlerinin verilmesi temin edilmelidir.

i. Bireylerin eğitimin her kademesinde bedensel ve ruhsal sağlıklarını korumalarına yardımcı olacak sağlık personelinin eğitim kurumlarında istihdamının sağlanması için gerekli altyapı oluşturulmalı. ii. Eğitim kurumlarınca verilen sağlık hizmetlerinden öğrencilerin yanı sıra okul personelinin ve ailelerin de yararlanması sağlanmalı.

157

iii. Eğitim kurumlarında sağlık hizmeti verecek bütün personelin eğitimi için ilgili sağlık eğitimi kurumlarında gerekli altyapı oluşturulmalı ve bu alan ilgili kurumlarda akademik araştırma ve uygulama dalı haline getirilmeli.

6 Eğitim – öğretim göstergelerinde gelişmiş ülkelerle olan fark kapatılmalıdır.

7 Eğitim ve öğretimin gelişmiş çevre ve altyapı ortamlarında yapılması gerçekleştirilmelidir.

i. Çalışma ortam ve koşullarını iyileştirici çevre düzenlemesi ve altyapı donatımı sağlanmalı.

Teknoloji Tabanlı Eğitime Yönelik Hedefler ve Stratejiler

8 Sanal ortamda öğrenme için gerekli teknolojik altyapının ülke geneline yayılması tamamlanmış olmalıdır.

i. Tüm eğitim ve öğretim kurumları ile özel kullanıcılara ulaşan bilişim ağları kurulmalı ve ilişkilendirilmeli.

9 Gelişmiş teknolojik altyapı ortamlarında ülkeye özgü eğitim modellerinin sisteme eklemlendirilmesi sağlanmalıdır.

i. İleri teknolojik donanımlara dayalı Türkiye için öğrenme merkezleri ve ortamları oluşturulmalı ve yaygınlaştırılmalı.

10 Yazılım teknolojileri alanında belli ürünler bazında küresel ölçekte lider ülke konumuna gelinmesi hedeflenmelidir.

Seçilmiş alanlarda yazılımlara öncelik ve ağırlık verilmeli.

11 Sanal ortamda öğrenme modellerinin gerektirdiği içerikleri hazırlayacak beyin gücü yetiştirilmesi güçlendirilmelidir.

Teknolojik mükemmeliyet odaklarının aynı zamanda nitelikli insan gücü için eğitim-öğretim boyutu öne çıkarılmalı.

12 Bilgi ekonomisi becerilerini, ekonomik katma değer yaratma yönünde kullanmayı tüm eğitim kademelerini kapsayacak şekilde yaygınlaştırılması sağlanmalıdır.

Bilgi, teknoloji ve yazılım üretme ve pazarlama otofinansman sistemi oluşturulmalı.

13 Tüm eğitim kurumlarının ulusal ağ sistemine bağlanması ve eğitim kurumlarının ulusal uydu sistemleri de dahil olmak üzere tüm teknolojik altyapıdan azami derecede yararlanması sağlanmalıdır.

i. Tüm iletişim ortamlarının eğitim süreçlerine katılmasını sağlayacak özendirici süreçler ve bilgilendirme süreçleri devreye sokulmalı. ii. Özel sektörün eğitim kanalları kurabilmesi ve yayın yapabilmesi ve bu alanda toplumda bilinçli bir talep oluşturulması için gerekli teşvik ve düzenlemeler yapılmalı. iii. Ulusal ağ sistemine katılım etkinleştirilmeli.

14 Sayısal uçurumların kapatılması sağlanmalıdır. . Eğitim ve öğretim kurumlarındaki donanım farkının AB standartlarının altında kalan alanlara öncelik tanınmalı.

15 Tüm öğretmen ve eğiticilerin kendi ihtiyacı olan materyalleri geliştirebilecek bilgi, beceri ve donanıma sahip hale getirilmesi tamamlanmalıdır.

i. İnternet üzerinden paylaşılabilen eğitim nesnelerinin öğretmenlerce geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve uygulanması sağlanmalı.

Eğiticilerin Eğitimine Yönelik Hedefler ve Stratejiler

16 Eğiticilerin kendi mesleki gelişimlerini özendirecek uygulamalar getirilmelidir.

i. Öğretmenlerin hizmet içi eğitimlerinin sadece Milli Eğitim Bakanlığı tarafından değil, özel kurum ve kuruluşlar tarafından da verilmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalı.

158

ii. Her öğretmenin en az iki yılda bir hizmet içi eğitim çalışmalarına katılması sağlanmalı. iii. Öğretmenlerin alanları ile ilgili olarak düzenlenen konferans, kongre ve sempozyumlara katılmaları sağlanmalı. iv. Yirmi yıl içinde, öğretmenlerin yarısının yüksek lisans dereceli olması sağlanmalı. v. Öğretim elemanlarının her yıl alanları ile ilgili yurt dışı ve yurt içi kongre ve konferanslara katılmaları için gerekli mali düzenlemeler yapılmalı. vi. Öğretim elemanlarının kısa veya uzun süreli yurt dışı çalışmalara katılmaları için burs olanakları artırılmalı. vii. Öğretmenlerin kendi çalışmalarını sergileyebilecekleri ve diğer meslektaşları ile paylaşabilecekleri sanal ortamlar geliştirilmeli. viii. Okulların hafta içinde ders saati ücreti kapsamında ders saatleri dışında öğretmenlerin bir araya gelip tartışabilecekleri saatleri(seminer saatleri v.b.) belirlemeleri için gerekli düzenlemeler yapılmalı.

İnsan Kaynakları ve İşlendirmeye Yönelik Hedefler ve Stratejiler

17 Ekonominin ihtiyaç duyduğu nitelikli AR-GE insan gücünün yetiştirilmesine öncelik kazandırılmalıdır.

i. Lisansüstü eğitime özel bir önem verilerek kaliteyi geliştirici ve yeniliği teşvik edici kurumsal ve yasal önlemler alınmalı. ii. Üniversite-sanayi işbirliği AR-GE gücünü geliştirici yönde düzenlenmeli. iii. Lisansüstü eğitim ve üniversitelerde yapılan araştırmaların ülke sorunlarının çözümünü gözetici olması sağlanmalı. iv. AR-GE insan gücünün geliştirilmesi yönünde özel sektörün özendirici davranması sağlanmalı.

18 Bilim ve Teknoloji alanında çalışan nitelikli insan kaynaklarımızın gelişmiş ülke insan kaynaklarıyla rekabet edebilmesi ve küresel piyasalarda öncelik kazanması sağlanmalıdır.

i. Bilim ve teknoloji alanında çalışan nitelikli personelin evrensel nitelikte, küresel rekabet ortamında yetiştirilmesi için gerekli kaynak, eğitici, program, proje ve finansman desteği sağlanmalı. ii. Seçkin üniversite ve AR-GE birimleri etkinleştirilmeli ve yaygınlaştırılmalı. iii. Üniversite ve AR-GE birimleri fark yaratarak öncelik alabileceği alanlarda teşvik edilmeli.

19 Girişimcilik teşvik edilmelidir. i. Girişimci eğitimi veren birimler geliştirilmeli, yaygınlaştırılmalı. ii. Risk sermayesi sistemi etkinleştirilmeli. iii. KOBİ yönetimini geliştirici destek veren kurumlar (KOSGEB, TİDEB ve benzeri) etkinleştirilmeli ve yerelleştirilmeli. iv. Girişimciliği yönlendirici ve tetikleyici düzenlemeler yapılmalı.

20 Ekonominin ihtiyaç duyduğu ara eleman açığının karşılanması esas alınmalıdır.

i. Meslek Liseleri ile Meslek Yüksek Okulları sistemi yeniden yapılandırılmalı, özel donanım gerektirenler daha etkin biçimde teşvik edilmeli ve yaygınlaştırılmalı. ii. İstihdam ve meslek edinmeyi esnekleştirecek, genel lise mezunlarına meslek ve uzmanlık kazandırıcı kurumlaşma sağlanmalı. iii. Uzman kuruluşların denetiminde sertifikasyona dayalı meslek edindirici eğitim yaygınlaştırılmalı.

21 Üniversite ve AR-GE kurumlarının yurtdışındaki Türk uzmanlarla ilişkilerinin güçlendirilmesi temin edilmelidir.

i. Karşılıklı değişim ve kısa ve uzun dönemli ortak çalışma ve projeleri artırılmalı. ii. Benzer alanlarda çalışan Türk araştırmacılar arasında iletişim, yenilik ve işbirliği ağları kurulmalı. iii. İhtiyaç duyulan ileri teknoloji ve yeni gelişen alanlarda yabancı uzmanlardan yararlanma mekanizmaları

159

geliştirilmeli.

22 Lisansüstü eğitimde gençler bilim ve teknolojideki öncelikli alanlara yönlendirilmelidir.

i. İleri teknoloji üretmeye yönelik AR-GE birimleri geliştirilmeli. ii. Bilim ve teknolojideki öncelikli alanlarda eğitim programları açılmalı, bu alanlarda çalışanlara yönelik burs, teşvik ve ek donamın imkanları yaratılmalı. iii. Bilim ve teknolojideki öncelikli alanlarda öğretim üyelerine kendilerini geliştirme olanağı sağlanmalı.

23 Geleceğin uzmanlık alanları konusunda toplumun bilgilendirilmesi süreklilik kazanmalıdır.

i. Üniversite ve AR-GE birimlerinin, yeni uzmanlık alanları ile bilim ve teknolojideki yeni gelişmeleri; sürekli eğitim merkezleri ve halkla ilişkiler çerçevesinde liseler, meslek edindirici birimler ve toplum ile paylaşması yaygınlaştırılmalı.

24 Eğitim ve öğretim sistemini nitel ve nicel olarak yönlendirecek politikaların oluşturulmasında ekonominin ihtiyaçlarının (özel ve kamu) gözetilmesi ana ölçüt olmalıdır.

i. Eğitim planlaması, kamu ve özel birimlerle küresel piyasalardaki yabancı birimlerin eleman ihtiyaçlarını dikkate alarak gerçekleştirilmeli. ii. Ekonomide, istihdam kaybı ile yeni istihdam olanaklarını dikkate alarak, iş, meslek ve uzmanlık değiştirmeye esneklik kazandırıcı programlar geliştirilmeli.

25 Çalışanların verimlilik ve kalitesinin geliştirilmesi sağlanmalıdır.

i. Kurumların çalışanlarının verimlilik ve kalitesini sürekli geliştirici, yıllık eğitim-öğretim projelerinin uygulamaya konması, örnek modellerin diğer birim ve kurumlara aktarılması teşvik edilmeli. ii. Verimlilik ve kalite geliştirici teknolojik yeniliklerin tanıtımına ve yaygınlaştırılmasına yönelik teşvik sistemi geliştirilmeli.

26 Üniversite-Sanayi işbirliğini geliştirici esnek istihdam politikası izlenmesi öncelikli duruma getirilmelidir.

i. Öğretim elemanlarının sanayide çalışmasını esnekleştirici ve kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılmalı. ii. Lisansüstü çalışmaların üniversite sanayi işbirliği projeleri çerçevesinde oluşturularak finansmana ortak katılım sağlanmalı.

AR-GE Sisteminin İyileştirilmesine Yönelik Hedefler ve Stratejiler

27 GSYİH’dan AR-GE’ye ayrılan payın sürekli artırılması ve 2023 yılında %3’ün üzerine çıkarılması hedeflenmelidir.

i. Öncelikli alanlarda yapılacak araştırma geliştirme çalışmalarının desteklenmesi için giderek artan miktarda kamu fonu sağlanmalı; üniversitelerin, bağımsız araştırma kuruluşlarının ve iş dünyasının öncelikli alanlarda yapacakları AR-GE çalışmalarını rekabet koşulları altında desteklemek için birden fazla yılı kapsayacak teknoloji atılımı programları oluşturulmalı. ii. AR-GE projesi arzını artırılmalı; bu etkinlikleri Türkiye’nin rekabet gücünü artırma potansiyeli yüksek alanlara yönlendirmek amacıyla, üniversitelerin belirli öncelikli alanlarda mükemmeliyet merkezleri haline gelmeleri özendirilmeli. iii. Öncelikli alanlara yönelik doktora programlarına ağırlık verilmeli. iv. AR-GE konusunda üniversite-sanayi işbirliğini özendirici düzenlemeler yapılmalı. v. Teknoparkların belirli alanlarda dünya kalitesinde AR-GE etkinlikleri için çekim merkezi haline gelmeleri sağlanmalı. vi. İş kesimine AR-GE için verilen hibe, kredi ve vergi indirimi gibi destekler, özellikle öncelikli alanlar için AB ve WTO tarafından tanınan azami sınırlara kadar artırılmalı. vii. Küçük ve Orta Boy İşletmelerin(KOBİ) yenilikçi projeleri için prefinansman da sağlayacak, sağlam proje önerisi ve iş planı karşılığı verilecek ve başka bir teminat aramayacak, bir taraftan riskli projelere destek verirken diğer taraftan bu riski etkin biçimde yönetilmesine olanak sağlayacak yeni bir AR-GE desteği programı oluşturulmalı. viii. İleri teknoloji alanlarındaki AR-GE amaçlı yabancı sermaye yatırımlarını özendirilmeli.

160

28 Özel sektörün AR-GE sistemi içindeki payının arttırılması ve OECD ortalaması üstüne çıkarılması hedeflenmelidir.

i. Yenilik ve teknolojik atılımın motoru olması gereken iş dünyamızın AR-GE harcamalarını artırarak GSYİH içindeki paylarını en az OECD ortalaması düzeyine çıkarmasını hedeflemeli; özel sektörün araştırma ve geliştirmeye daha fazla kaynak ayırmasını özendirecek ortam oluşturulmalı. ii. Özel sektörün AR-GE amaçlı personel işlendirmesini özendirecek ve maliyetini düşürecek tedbirler getirilmeli. iii. Başka ülkelerden bilim ve teknoloji çalışanlarının Türkiye’de çalışabilmelerinin önünü açabilmek için ulusal engeller kaldırılmalı ve her düzeyde destek ve teşvik unsurları yaratılmalı. iv. Öncelikli alanlardaki uluslararası standartlaşma sürecinde Türk firmalarının etkin yer alması için gerekli kolaylıklar sağlanmalı. v. Özel sektör kuruluşlarının EUREKA ve AB çerçeve programları gibi uluslararası ortak araştırma programlarında yer almalarını özendirmek için etkin bilgilendirme ve destek sağlanmalı.

29 1000 çalışan nüfus başına AR-GE personeli sayısının OECD ortalaması üstüne çıkarılması hedeflenmelidir.

i. İlköğretim kademesinden başlayarak, yetenekli öğrencilerin bilim ve teknoloji alanına yönelmelerine olanak tanıyacak ve özendirecek düzenlemeler yapılmalı. ii. Eğitimde fırsat eşitliğini sağlarken seçkinci eğitime de önem verilmeli. iii. İlköğretimden başlayarak, eğitim sistemimizi öğrencilerin doğayı ve çevresini sorgulama alışkanlığını verecek ve pozitif bilimleri sevdirecek dönüşüm gerçekleştirilmeli. iv. Yüksek eğitimde, gençlerin bilim ve teknolojideki öncelikli alanlarda eğitime yönlendirilmesini sağlayacak özendirici düzenlemeler yapılmalı; bu amaçla, lisans üstü ve doktora seviyesinde verilecek burslar öncelikli alanlarda yoğunlaşması sağlanmalı. v. Özel sektörün AR-GE amaçlı personel işlendirmesini özendirecek ve maliyetini düşürecek düzenlemeler yapılmalı.

Bilim ve teknoloji alanında çalışma koşullarının çekici hale getirilmesi hedeflenmelidir.

i. Devlet üniversiteleri, vakıf üniversitelerinde olduğu gibi, istenen nitelikte araştırmacıları işe almak, işten çıkarmak ve performansa dayalı olarak, piyasa koşullarına göre ücretlendirmek olanağına kavuşturulmalı; bu amaçla gerekli yasal düzenlemeler yapılmalı. ii. Üniversite mensubu araştırmacıların ücretlerinin bir bölümünün ya da tamamının yer aldıkları AR-GE projesinin fonlarından sağlanmasına olanak tanınmalı. iii. Üniversitelerin bilimsel ve teknolojik araştırma geliştirme çalışmaları için gerek duydukları laboratuvar altyapısının kurulabilmesi için yeterli fon sağlanmalı; bu fonların dağıtımında öncelikli alanları ve kurumların araştırma geliştirme performansları gözetilmeli.

161

HAYAT BOYU ÖĞRENME STRATEJİ BELGESİ EYLEM PLANI

(MEB’in sorumlu olduğu tedbir maddeleri alınmıştır)

Öncelik Tedbirler

1. Hayat Boyu Öğrenmenin Eşgüdümü İçin Tarafların Görev Ve Sorumluluklarının Açıkça Belirtildiği Bir Yasal Düzenlemenin Yapılması

1.1 HBÖ strateji belgesinde yer alan görev ve sorumlulukları yürütmek üzere MEB başkanlığında ve sekretaryasında ilgili bakanlıklar, kurumlar ve kuruluşların üst düzey yöneticilerinin katılımıyla “ Hayat Boyu Öğrenim Kurulu” oluşturulacaktır. 1.2 Türkiye‟nin şartlarına uygun bir şekilde hayat boyu öğrenmeye ilişkin kanun ve mevzuat hazırlanacak ve ilgili tarafların görev ve sorumlulukları HBÖ kapsamında tanımlanacaktır. 1.3 Özel ve resmi kurum/kuruluşların hayat boyu öğrenme politikaları oluşturmaları ve uygulamalarının değerlendirilerek desteklenmesi sağlanacaktır.

2. Toplumsal Farkındalık Artırılarak Hayat Boyu Öğrenme Kültürünün Oluşturulması

2.1 Aile eğitimi çalışmalarının yaygınlaştırılması sağlanacaktır. 2.3 Sivil toplum kuruluşlarının, meslek örgütlerinin ve yerel yönetimlerin hayat boyu öğrenme faaliyetlerine insangücü ve maddi kaynakları ile daha etkin katılımları teşvik edilecektir. 2.4 HBÖ özendirmek amacı ile bireylerin informel yolla kazandıkları bilgi-beceri ve deneyimlerin ödüllendirilmesi-değerlendirilmesi sağlanacaktır.

3. Etkin İzleme, Değerlendirme Ve Karar Verme İçin Veri Toplama Sisteminin Güçlendirilmesi

3.4 HBÖ Kurulu belirli aralıklarla toplanıp faaliyetleri değerlendirecektir. 3.5 “HBÖ Temel Göstergeleri” kitabı yayımlanacaktır.

4. Tüm Bireylere Okuma Yazma Becerisi Kazandırılarak Okuryazar Oranında Artış Sağlanması

4.1 Başta kırsal kesimdekiler ve dezavantajlılar (Yaşlılar, kadınlar ve engelliler vb.) olmak üzere okuma yazma bilmeyenler tespit edilecek, okuma yazma kurslarına katılımları teşvik edilecek, okuma yazma öğrenmeleri sağlanacaktır. 4.2 Kurumsal eğitim imkânı bulamamış ve temel eğitim hakkından yoksun kalmış toplum kesimlerine çağın gerektirdiği asgari eğitim fırsatları sağlanacaktır. 4.3 Temel okuryazarlık becerilerini yeni kazanmış bireylerin ve bu beceriye sahip olduğu halde kullanmayan bireylerin okuma alışkanlıklarının geliştirilmesi sağlanacaktır. 4.4 Türkiye‟deki okuryazarlığın sadece alfabe bilgisine indirgenmemesi için okuryazarlık kavramı AB ve OECD standartlarında ele alınarak tanımlanacaktır.

5. Temel Eğitim Başta Olmak Üzere Eğitimin Tüm Kademelerinde Okullaşma Oranlarında Artış Sağlanması

5.1 Sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı durumda olan çocukların zorunlu eğitimden yararlanabilmesi için finansman destekleri sürdürülecek, sunulan hizmetlerin çeşitlendirilmesi sağlanacaktır. 5.2 Ortaöğretimde okullaşma oranlarının arttırılması için kız çocuklarından, kırsal kesimlerde yaşayanlardan ve gelir düzeyi çok düşük ailelerin çocuklarından başlanarak finansman imkânları arttırılacaktır. 5.3 Okulu erken terk edebilecek durumda olan çocukların tespit edilmesine yönelik mekanizmalar ortaöğretimi kapsayacak şekilde genişletilecek, sorunlar incelenerek gerekli önlemler alınacaktır. 5.4 Açık öğretim sisteminin geliştirilmesine özel önem verilecek, özel bir eğitim kanalı kurulacaktır. 5.5 Okul öncesi eğitim, sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı kesimler önceliklendirilerek yaygınlaştırılacaktır.

6. Eğitim Kurumlarının Fiziki Altyapısı İle Eğitici 6.1 “Olumlu öğrenme ortamı” yaratılabilmesi amacıyla eğitim kurumlarının fiziki kapasitesi artırılacak, çağdaş

162

Personel Sayısının Ve Niteliğinin İhtiyaçlara Uygun Hale Getirilmesi

materyallerle donanımı sağlanacaktır. 6.2 Eğitim hizmeti veren kurumlarda hizmet içi ve hizmet öncesi eğitim faaliyetlerinin niteliği artırılacaktır. 6.3 Meslek kuruluşları ve sivil toplum örgütlerinin eğitim konusundaki kapasiteleri güçlendirilecektir. 6.4 Özel ve resmi kurum/kuruluşların hayat boyu öğrenme politikaları oluşturmaları ve uygulamalarının değerlendirilerek desteklenmesi sağlanacaktır.

7. Öğretim programlarının değişen ihtiyaçlar doğrultusunda sürekli güncellenmesi

7.1 Örgün ve yaygın eğitimin her kademsinde bireysel ihtiyaçları dikkate alacak eğitim-öğretim programları sürekli olarak güncellenecektir. 7.2 Pratik uygulamaların ağırlık kazandığı, yabancı dil öğretim programlarının geliştirilmesine devam edilecektir. 7.3 Bilgi teknolojisi okuryazarlığı kazandıracak müfredat güncellenerek bireylerin hizmete erişim kolaylaştırılacaktır.

8. Bireylerin Çağın Değişen Gereksinimine Uyum Sağlayabilmeleri Amacıyla Bilgi Ve İletişim Teknolojilerinin Kullanımının Etkin Hale Getirilmesi

8.1 Okulların ve Kamu İnternet Erişim Merkezleri‟nin (KİEM) internet erişim altyapısı tamamlanacak ve yetkin eğiticiler görevlendirilecektir. 8.2 E-öğrenme uygulamalarında erişime açık bilgi kaynaklarının arttırılması sağlanacaktır. 8.4 Bireylerin çağın değişen gereksinimlerine uyum sağlayabilmeleri için bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımının etkin hale getirilmesi amacıyla yasal düzenlemeler yapılacaktır. 8.5 Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı ile ilgili görsel ve işitsel medyadaki yayın kuşaklarının konuya, talebe ve ihtiyaca uygun zamanlara göre düzenlenmesi sağlanacaktır. 8.6 Hayat boyu öğrenmeyi destekleyen ulusal ve uluslararası bilgi ağı oluşturulacaktır.

9. Hayat Boyu Öğrenmeye Katılım Sürecinde Dezavantajlı Bireylere Özel Önem Verilmesi

9.1 Özel eğitim gerektiren bireylere verilen destek eğitiminin kapsamı genişletilecektir. 9.2 Engelliler için verilen örgün eğitimin yaygın eğitim ile desteklenmesi sağlanacaktır. 9.4 Ev kadınları ve eğitimini tamamlamamış genç kızların informel yolla edindikleri beceriler, mesleki yaygın eğitim programlarıyla desteklenerek, girişimcilik ve pazarlama yeterlilikleri kazandırılacak, ekonomik yönden güçlendirileceklerdir. 9.5 Kırsal kesimden kente göç eden ve sosyo-ekonomik düzeyi düşük aileler kente uyum, vatandaşlık eğitimi ve aile eğitimleri ile güçlendirilecektir. 9.6 Dezavantajlı ailelere yönelik “aile eğitimi” programlarıyla (anne-çocuk, benim ailem, baba destek vb.) ulaşılarak eğitimlerin yaygınlaştırılması sağlanacaktır. 9.8 Özel ihtiyaç gruplarına yönelik aile eğitimi programlarının hazırlanması sağlanacaktır.

10. Hayat Boyu Öğrenme Kapsamında Mesleki Rehberlik Hizmetlerinin Güçlendirilmesi

10.1 Meslekleri tanıtan dergi, kitapçık ve program hazırlanarak öğrencilerin meslekler hakkında bilinçlendirilmesi sağlanacaktır. 10.2 Eğitim kurumlarında ve iş dünyasında rehberlik ve danışmanlık hizmetleri kapasitesinin artırılması sağlanacaktır. 10.3 Yükseköğretim ve ortaöğretimde kariyer günleri, iş yeri gezileri, staj, kurs vb. aktivitelerle öğrencilerin meslekler hakkında farkındalığı artırılacaktır. 10.4 MEB rehberlik ve araştırma merkezleri ile İŞKUR mesleki rehberlik ve danışmanlık hizmetleri; öğrencilerin ve yetişkinlerin kariyer gelişim planlarını hazırlamalarına ve uygulamalarına yardımcı olacak yapı ve işleyişe kavuşturulacaktır.

163

10.6 Bireylere “Girişimcilik” konusunda gerekli eğitimler verilecektir.

11. Mesleki Yeterlilik Sisteminin Aktif Hale Getirilerek Kalite Güvence Sisteminin Kurulması

11.1 İlgili tarafların katılımıyla “Ulusal Yeterlilik Strateji Belgesi” hazırlanacaktır. 11.6 Eğitim için oluşturulacak kalite güvence sisteminin, ülke içinde ve uluslararası düzeyde benimsetilmesi sağlanacaktır. 11.7 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ulusal meslek standartlarına dayalı olarak eğitim standartları oluşturulmaya devam edilecektir. 11.8 Eğitimde kalite güvence sistemi sürecine katılmak isteyen ve akredite olmak isteyen özel ve resmi kurum/kuruluşlar teşvik edilecektir.

12. Öğretim Programları Arasındaki Ve Okuldan İşe-İşten Okula Geçişlerin Kolaylaştırılması

12.1 Kişilerin meslekleri konusunda eksik olduğu alanlarda eğitim almasını sağlayacak mekanizmalar kurulacak ve mevcut yapılar güçlendirilecektir. 12.2 Eğitim kurumlarının tür ve kademeleri arasındaki yatay ve dikey geçişler kolaylaştırılacaktır. 12.3 Eğitimin yararlanıcılarına, geçişlerle ilgili bilgilendirme yapılması, farkındalık oluşturulması sağlanacaktır. 12.4 Mesleki eğitimde hâlihazırda kullanılan modüllerin güncel ihtiyaçlara göre gözden geçirilmesi ve yeni meslek alanlarına yönelik bir güncelleme mekanizmasının oluşturulması sağlanacaktır.

13. İşgücünün Niteliğinin Rekabet Edilebilir Seviyeye Ulaştırılması

13.2 İşgücü niteliğinin piyasa beklentileri ile örtüştürülmesi amacıyla mesleki ve teknik eğitimde iş dünyasının katkısı sağlanacaktır.

14. Hayat Boyu Öğrenmenin Finansmanının Taraflarca Paylaşılmasının Sağlanması

14.1 İlgili tarafların aktif katılımıyla, bütüncül bir hayat boyu öğrenme finansman modeli geliştirilecektir. 14.2 Hayat boyu öğrenmenin finansmanında sosyal taraflara sorumluluk ve yetki verilerek birey ve ailelerin hayat boyu öğrenmenin finansmanına katılımları teşvik edilecektir. 14.3 Özel sektörün eğitime daha fazla yatırım yapmasını teşvik edecek mekanizmalar geliştirilecektir. 14.5 Kaynakların etkin kullanılmasını sağlayacak izleme mekanizmaları oluşturulacaktır.

15. Hayat Boyu Öğrenme kapsamında uluslar arası işbirliğinin ve hareketliliğinin artırılması

15.4 Hayat boyu öğrenme ile ilgili uluslararası işbirliği geliştirilmesi amacı ile yürütülecek faaliyetlere paydaşların etkin katılımı sağlanacaktır. 15.5 Kişilerin uluslararası hareketliliğini teşvik etmek için hayat boyu öğrenme kapsamında örgün, yaygın ve informel öğrenmelerin uluslararası kredi transfer sistemlerini kullanarak kredilendirilmesi sağlanacaktır.

16. Yaşlıların Sosyal Ve Ekonomik Hayata Etkin Katılımlarını Artırmak Üzere Hayat Boyu Öğrenme Faaliyetlerinin Desteklenmesi

16.1 Yaşlı çalışanlar için eğitim imkânlarının geliştirilmesi ve kazanılan yeterliliklerin emeklilik döneminde de kullanılması sağlanacaktır. 16.2 Kuşaklar arasında yeni teknolojilerin kullanımı da dâhil olmak üzere bilgi ve deneyim paylaşımı için imkân sağlanacaktır. 16.3 Yaşlı bireylerin gelişen teknolojik hizmetleri öğrenmesi ve bu hizmetlerden yararlanması sağlanacaktır.

164

EK 5

MEB 2010-2014 STRATEJİK PLANI TEMA-AMAÇ-HEDEF TABLOSU

TEMA STRATEJİK AMAÇLAR STRATEJİK HEDEFLER

O

KU

L Ö

NC

ES

İ E

ĞİT

İMİ

Stratejik Amaç - 1:

İnsan yaşamının bütün evrelerini zihinsel, bedensel, duygusal

gelişim yönünden etkileyen ve bilimsel gelişmelerle önemi

gittikçe anlaşılan okul öncesi eğitimi yaygınlaştırarak; çağ

nüfusunun temel yaşam becerilerini öğrenmesini, ilköğretime

hazırlanmasını, elverişsiz çevreden gelen çocuklar için ortak

bir yetiştirme ortamı oluşturulmasını, Türkçenin doğru ve

güzel konuşulmasını sağlamak.

Stratejik Hedef 1.1: Okul öncesi eğitimde % 33 olan net okullaşma oranını

dezavantajlı çocukları gözeterek plan dönemi sonuna kadar % 70’in üstüne

çıkarmak.

Stratejik Hedef 1.2: Plan dönemi sonuna kadar okul öncesi eğitimde

okullaşma oranı ile ilgili hedefleri yakalayabilmek için ihtiyaç duyulan

öğretmen sayısının tamamını karşılamak.

Stratejik Hedef 1.3: Plan dönemi sonuna kadar okul öncesi eğitimi

çeşitlendirmek ve bu alanda toplumsal farkındalığı artırmak.

İL

KÖ

ĞR

ET

İM

Stratejik Amaç - 2:

Her bireyin iyi bir vatandaş olması için Atatürk ilkelerine

bağlı, bilimsel düşünceyi rehber edinmiş, demokrasi kültürü

ve değerlerini benimsemiş, insan haklarına saygılı, ruhsal,

bedensel ve zihinsel yönden sağlıklı ve dengeli yetişmiş,

çevreye duyarlı ve öz güveni gelişmiş bireyler yetiştiren bir

ilköğretim eğitimini her Türk vatandaşına fırsat ve imkân

eşitliği içinde sunmak.

Stratejik Hedef 2.1: İlköğretimde % 98,20 olan net okullaşma oranını

plan dönemi sonuna kadar % 100’e çıkarmak.

Stratejik Hedef 2.2: İlköğretimdeki okul terklerini 2014 yılı sonuna kadar

ortadan kaldırmak.

Stratejik Hedef 2.3: Türkiye genelinde bölgesel farklılıklar dikkate

alınarak ilköğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısını plan dönemi

sonuna kadar 30’a düşürmek.

Stratejik Hedef 2.4: İlköğretim programlarında ; öğrencilerde yerleşik bir

demokrasi kültürünün oluşturulması, kendi kültürünü özümsemesi, millî

manevî değerlere bağlı, evrensel değerleri benimseyen nesiller

yetiştirilmesine yönelik, etkinlikleri ve uygulamaları plan dönemi boyunca

artırmak.

Stratejik Hedef 2.5: Bütün öğrencilerin eğitim kurumlarında koruyucu

sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını sağlamak.

Stratejik Hedef 2.6: İlköğretimde taşımalı ilköğretim uygulamasının

hizmet kalitesini artırmak, yatılı ilköğretim bölge okullarının kullanım

kapasitesini 2014 yılı sonuna kadar % 90’ın üzerine çıkarmak ve burs

hizmetlerinden yararlanan öğrenci sayısını her yıl % 5 oranında artırmak.

165

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER O

RT

AÖ

ĞR

ET

İM

O

rta

öğ

reti

m

Stratejik Amaç - 3:

Ortaöğretimde, cinsiyet ve bölgesel farklılıkları giderici bir

biçimde okullaşma oranını AB düzeyine çıkarmak; öğrencileri

esnek bir yapı içinde, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda, ortak

bir genel kültür verilerek üst öğrenime ve geleceğe

hazırlamak.

Stratejik Hedef 3.1: Ortaöğretimde plan dönemi sonuna kadar yatay ve

dikey geçişlere imkân veren, etkin bir rehberlik ve yönlendirme hizmetini

içeren esnek bir yapıya geçmek.

Stratejik Hedef 3.2: Ortaöğretimde eğitim öğretim sürecinde ilişiği

kesilen/okulu terk eden öğrencilerin diğer öğrencilere oranını 2014 yılı

sonuna kadar % 5’in altına düşürmek.

Stratejik Hedef 3.3: Ortaöğretimde öğrencilerimizin okul başarılarını

artırmak üzere sınıf geçme oranlarını plan dönemi sonuna kadar % 96’ya

çıkarmak.

Stratejik Hedef 3.4: 2014 yılı sonuna kadar ortaöğretim okullaşma

oranlarındaki bölgesel farklılıkları gidererek,brüt okullaşma oranını %90’ın

üzerine çıkarmak.

Stratejik Hedef 3.5: Ortaöğretimde kızların eğitime erişimini daha da

artırmak için kız-erkek brüt okullaşma oranları arasındaki % 8,91 olan

farkı 2014 yılı sonuna kadar % 2’nin altına düşürmek.

Stratejik Hedef 3.6: Eğitimde kademeler arası geçişteki kayıpları en aza

indirmek için ilköğretimden ortaöğretime geçişte % 85 olan ülke oranını

2014 yılı sonuna kadar % 95’nin üzerine çıkarmak.

Stratejik Hedef 3.7: Ortaöğretim çağındaki bireylerin eğitime erişimini

artırmak için pansiyon ve burs hizmetlerinden yararlananların sayısını plan

dönemi sonuna kadar % 25 artırmak.

166

OR

TA

ÖĞ

RE

TİM

Mes

lek

i v

e T

ekn

ik O

rta

öğ

reti

m

Stratejik Amaç - 4:

Küresel rekabette sektörlerin gücünü artırmak ve daha nitelikli

insan gücünü yetiştirmek amacıyla; sektörle işbirliği gelişmiş,

esnek ve modüler program çeşitliliğine sahip, teknolojik

altyapısı güçlü ve daha çok talep edilen bir mesleki teknik

eğitim yapısına ulaşmak.

Stratejik Hedef 4.1: Ortaöğretim içerisinde mesleki teknik eğitimin

okullaşma oranını plan dönemi sonuna kadar en az % 50’ye çıkarmak.

Stratejik Hedef 4.2: Sektörlerle işbirliği içerisinde, ihtiyaç duyulan

niteliklere sahip iş gücünü yetiştirmek ve mezunları istihdama hazırlamak

Stratejik Hedef 4.3: İş gücü piyasasının ihtiyaçlarına bağlı olarak ortaya

çıkan yeni alan ve dalların öğretim programlarını esnek ve yeterliliklere

dayalı modüler yapıda hazırlamak ve mevcut modüler öğretim

programlarını gelişmelere bağlı olarak revize etmek.

Stratejik Hedef 4.4: Plan dönemi sonuna kadar mesleki eğitimde eğitim

sonu sertifikalarının uluslararası akreditasyonunu (geçerlilik, denklik,

eşdeğerlik) sağlamak.

Stratejik Hedef 4.5: Toplumda mesleki teknik eğitim farkındalığı

oluşturarak daha fazla tercih edilir hale getirmek.

Stratejik Hedef 4.6: Mesleki eğitimde paydaşlarla işbirliği içerisinde il,

bölgesel ve ulusal düzeyde işgücü ihtiyaç planlaması yapmak.

Stratejik Hedef 4.7: Mesleki ve teknik eğitimi geliştirmek üzere Beceri

Olimpiyatlarına (WorldSkills-EuroSkills) her meslekten katılımı sağlayarak,

plan dönemi sonuna kadar ülke olarak sıralamada ilk on arasında yer

almak.

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER

167

TEMA STRATEJİK AMAÇLAR STRATEJİK HEDEFLER

Ö

ZE

L Ö

ĞR

ET

İM

Stratejik Amaç - 5:

Devletin düzenleyici, denetleyici ve destekleyici rolüyle

çağın bütün teknolojik ve fiziksel ortamlarını oluşturma

esnekliğine sahip özel öğretim kurumlarında; toplumun

değişen ve çeşitlenen eğitim taleplerinin karşılanması, eğitim

sistemimizin daha da gelişmesi ve özel öğretimin eğitim

sistemi içerisindeki payının artırılması için özel sektörün

finansal gücünü eğitim yatırımlarına dönüştürmek.

Stratejik Hedef 5.1: Özel sektörün finansal gücünden faydalanmak üzere

Bakanlığımıza bağlı örgün özel öğretim kurum oranını % 5.21’den plan

dönemi sonuna kadar % 9’a çıkarmak.

Stratejik Hedef 5.2: Örgün eğitimdeki öğrenci sayısına göre özel

öğretimin genel eğitimimiz içindeki payını 2014 yılı sonuna kadar %

2.76’dan % 5’e çıkarmak.

Stratejik Hedef 5.3: Ortaöğretim ve yükseköğretime hazırlık

dershanelerinden özel okula dönüştürülebileceklerin tespit edilerek 2014

yılı sonuna kadar % 70’inin özel okula dönüştürülmesinin teşvikini

sağlamak.

Stratejik Hedef 5.4: Özel özel eğitimden yararlanacak bireylerin yıllık en

az % 12’lik artışına cevap vermek üzere öğretmen, fiziki mekan ve kaynak

ihtiyacını karşılayarak etkin bir denetim sistemini kurmak.

ÖZ

EL

EĞ

İTİM

VE

RE

HB

ER

LİK

a)

Öze

l E

ğit

im O

rta

mla

rı

Stratejik Amaç - 6: Sosyal devlet anlayışı içinde özel eğitime ihtiyacı olan

bireylerin potansiyellerini en üst düzeyde

gerçekleştirebilmelerini ve toplumla bütünleşmelerini

sağlamak üzere tanıma, tanılama ve yöneltme hizmetlerinin

niteliğini geliştirmek.

Stratejik Hedef 6.1: Örgün eğitim kurumları ile Rehberlik ve Araştırma

Merkezlerinde (RAM) bulunan rehber öğretmen açığını karşılayarak

psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine tüm öğrencilerin ve ailelerin

erişimini sağlamak.

Stratejik Hedef 6.2: RAM’ların eğitsel değerlendirme ve tanılama

hizmetleri ile rehberlik hizmet standartlarını 2012 yılı sonuna kadar

belirlemek, her yıl % 20’sini standartlara uygun hale getirmek ve sayısını

plan dönemi sonuna kadar % 12 artırmak.

Stratejik Hedef 6.3: Etkili bir mesleki rehberlik ve yöneltme için 2014

yılına kadar “Mesleki Bilgi Sistemi”ni (MBS) kurarak etkin kullanmak.

Stratejik Hedef 6.4: Kaynaştırma eğitimi kapsamdaki öğrenciler için

standartlara uygun hazırlanmış destek eğitimi odaları ve özel eğitim

sınıflarını plan dönemi sonuna kadar % 50 artırmak.

Stratejik Hedef 6.5: Özel eğitim okulu- kurumu sayısını plan dönemi

sonuna kadar % 25 artırmak ve bu kurumlarda görev yapan öğretmenlerin

% 20’sinin özel eğitim alanında eğitim almasını sağlamak.

Stratejik Hedef 6.6: Özel eğitim okulu -kurumudaki erken eğitim ve okul

öncesi eğitim sınıflarının 65 olan sayısını (Kasım2009) plan dönemi

sonuna kadar 110’a çıkarmak.

Stratejik Hedef 6.7: 49 ilde faaliyet gösteren 54 Bilim ve Sanat Merkezini

(BSM) geliştirmek ve plan dönemi sonuna kadar sayısını 94’e çıkarmak.

168

ÖZ

EL

EĞ

İTİM

VE

RE

HB

ER

LİK

b)

Gü

ven

li E

ğit

im

Ort

am

ları

Stratejik Amaç -7:

Bireylerin bedensel, ruhsal ve zihinsel yönden sağlıklı gelişimi

için disiplinler arası katılımcı, bilgiye ve iş birliğine dayalı

yönetim anlayışıyla öğrenci, aile ve yakın çevresiyle uyum ve

eş güdüm içerisinde şiddeti önleyen güvenli eğitim ortamları

oluşturmak .

Stratejik Hedef 7.1:“Eğitim Ortamlarında Şiddetin Önlenmesi ve

Azaltılması Strateji ve Eylem Planı” kapsamında vaka analizi veri tabanı

sonuçlarına göre manidar düzeyde şiddet olaylarının yaşandığı okul-kurum

personelinin tamamı ile diğer okul-kurumlardaki personelin % 60’ının 2014

yılı sonuna kadar hizmetiçi eğitim almalarını sağlamak.

Stratejik Hedef 7.2: Güvenli ve şiddetten uzak eğitim ortamları sağlayarak

ve şiddet konusunda toplumsal duyarlılığı artırarak okullarda şiddet ve

şiddete kaynaklık eden olay sayısını her yıl % 10 oranında azaltmak.

c) S

osy

al

ve

Kü

ltü

rel

Gel

işim

Stratejik Amaç - 8 :

Sosyal, kültürel ve sportif faaliyetleri artırarak sosyal

sorumluluk duygusuna sahip, kendini gerçekleştirmiş, sanatsal

ve estetik yönü gelişmiş, kültürel mirasımızı koruyan,

geliştiren ve gelecek kuşaklara aktarmayı görev edinmiş,

sağlıklı ve mutlu bireyler yetiştirmek.

Stratejik Hedef 8.1: Türk kültürünü ve geleneksel el sanatlarını araştırmak,

orijinalini bozmadan gelecek nesillere aktarmak, çağdaş yorum ve

tasarımlarla zenginleştirerek ulusal ve evrensel beğenilere ürün olarak

sunmak.

Stratejik Hedef 8.2: Eğitim sistemi içindeki öğrencilerin bireysel

farkındalık düzeylerini, kendilerini ifade etme ve yeteneklerini sergileme

güçlerini artırmak üzere sosyal, kültürel, sportif ve sanatsal faaliyetlere

katılım düzeyini plan dönemi sonuna kadar % 100 artırmak.

Stratejik Hedef 8.3: Mevcut izci öğrenci sayısını plan dönemi sonuna kadar

% 100 artırmak.

Stratejik Hedef 8.4: Öğrenciler arasında lisanslı sporcu sayısını branş

çeşitliliğini de gözeterek plan dönemi sonuna kadar % 50 oranında

artırmak.

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER

169

TEMA STRATEJİK AMAÇLAR STRATEJİK HEDEFLER

YÜ

KS

EK

ÖĞ

RE

TİM

Stratejik Amaç – 9: Uluslararası bilim, teknik ve sanat

birikiminden daha fazla yararlanarak ülkemizde bilim-teknoloji-

sanat üretme ve kullanma düzeyini artırmak için yurt dışına daha

fazla öğrenci göndermek, yükseköğretim kurumlarını ilgili

tarafların katkılarıyla, ülke ekonomisinin ve sosyal yapısının

ihtiyaç duyacağı alanlarda ihtisaslaştırarak bölgesel işbirlikleri

aracılığıyla Türkiye’yi bilimsel çalışmaların merkezi yapmak.

Stratejik Hedef 9.1: Yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı olan öğretim

elemanı ve kurumların ihtiyaç duyduğu uzman personeli karşılamak

amacıyla yurtdışına lisansüstü öğrenim görmek için gönderilen öğrencilerin

sayısını her yıl % 10 oranında artırmak.

HA

YA

TB

OY

U Ö

ĞR

EN

ME

VE

BİL

Gİ

TO

PL

UM

U

a)

Ya

yg

ın E

ğit

im

Stratejik Amaç - 10:

Hayat boyu öğrenim stratejisi doğrultusunda kişisel gelişim

taleplerinin karşılanmasının yanı sıra değişen ve gelişen

ekonomiye işgücü duyarlılığının artırılması için kamu, özel sektör

ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde, bireylerin kişisel

bilgi ve istihdam becerilerini geliştirerek iş ve yaşam kalitelerini

artırmak.

Stratejik Hedef 10.1: Değişen ve gelişen ekonomiye işgücü duyarlılığının ve

girişimciliğin artırılması için yeni modül ve dallar açarak plan dönemi

sonuna kadar meslek ve gelir getirici kurslara katılanların sayısını 3 katına

çıkarmak.

Stratejik Hedef 10.2: Fertlerin yaşam kalitesini yükseltmek üzere sosyal ve

kültürel alanlarda açılan kurs sayısını plan dönemi sonuna kadar %25

artırmak.

Stratejik Hedef 10.3: Hayat boyu öğrenim stratejisi gereği bölgesel,

ekonomik ve sosyal duyarlılıkları dikkate almak üzere paydaşlarla işbirliğini

sürekli geliştirmek.

Stratejik Hedef 10.4: Küreselleşme sonucu ihtiyaç duyulan dillerin toplum

tarafından öğrenilmesine imkân sağlamak üzere halk eğitim merkezleri

tarafından açılan yabancı dil kurslarına katılanların sayısını plan dönemi

sonuna kadar iki katına çıkarmak.

Stratejik Hedef 10.5: Hayat boyu öğrenim anlayışının toplumsal

yaygınlığını sağlamak üzere düzenlenen kurs dışı etkinliklerin türünü plan

dönemi sonuna kadar % 50 artırmak.

Stratejik Hedef 10.6: Trafik ve ilk yardım bilincinin yaygınlaştırılması ve

sürücü eğitimine ilişkin öğretim programları ve sınav uygulamalarını 2014

yılına kadar AB’yle uyumlu hâle getirmek.

Stratejik Hedef 10.7: İlköğretim son sınıf öğrencilerinden başlamak üzere

hayat boyu öğrenim kapsamında, tüm toplumda girişimcilik ruhunun

geliştirilmesini sağlamak üzere etkinlikler düzenlemek.

170

TEMA STRATEJİK AMAÇLAR STRATEJİK HEDEFLER

HA

YA

TB

OY

U Ö

ĞR

EN

ME

VE

BİL

Gİ

TO

PL

UM

U

b)

Uza

kta

n E

ğit

im

Stratejik Amaç - 11:

Eğitim çağı dışına çıkmış bireylerden uzaktan eğitim yoluyla

öğrenimini tamamlamak isteyenler ile bireysel gelişimlerini

sağlamak ve-veya yeni mesleki yeterlikler kazanmak

isteyenlerin e-öğrenme ortamlarına erişimini kolaylaştırarak, bu

alanın bilgi teknolojilerinde meydana gelen değişimlere paralel;

yenilenmesini, gelişmesini, zenginleştirilmesini ve

oluşturulacak standartlara uygunluğu bakımından izlenmesini

sağlamak.

Stratejik Hedef 11.1: Örgün eğitim imkanından yararlanamamış bireylerin

uzaktan eğitim imkan-larıyla öğrenimlerini tamamlama-larını sağlamak.

Stratejik Hedef 11.2: Değişen ve gelişen meslekleri uzaktan eğitim yoluyla

bireylere kazandırmak ve bu alana yönelik düzenlemeler yapmak.

Stratejik Hedef 11.3: Kişisel ve mesleki gelişime katkı sağlayan, zengin,

güvenilir ve güncel bir içeriğe sahip uzaktan eğitim portal ve modüllerini

paydaşlarla iş birliği içerisinde güncelleyerek her yıl % 10 oranında

artırmak.

Stratejik Hedef 11.4: Uzaktan eğitim alanının kontrol ve denetim sağlayıcı

mevzuat düzenlemesi yaparak, geliştirilecek ulusal standartlara

uygunluğunun elektronik ortamda izlenmesini sağlayacak yazılım ve

uygulamaları geliştirmek.

c) B

ilg

i T

op

lum

u

Stratejik Amaç - 12: Bilgi ekonomisi becerilerini ekonomik katma değer yaratması

yönünde kullanmayı tüm eğitim kademelerini kapsayacak

şekilde yaygınlaştırmak.

Stratejik Hedef 12.1: Okullardaki bilgi teknolojisi (BT) sınıflarını Kamu

İnternet Erişim Merkezi şeklinde vatandaşların kullanımına açarak

toplumun bilgiye erişimini artırmak.

Stratejik Hedef 12.2: Okullarda vatandaşlara yönelik medya okuryazarlığı

eğitimleri vermek ve bilişim okuryazarı sayısını her yıl % 10 oranında

artırmak.

171

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER K

UR

UM

SA

L K

AP

AS

İTE

NİN

GE

LİŞ

TİR

İLM

ES

İ

a)

İnsa

n K

ay

na

kla

rı

Stratejik Amaç - 13:

Bakanlığın insan gücü planlamasını gelecek projeksiyonlarına

dayandıran ve insan kaynaklarının ülke genelinde dengeli

dağılımını sağlayan; liyakat ve kariyeri esas alan; dış değişime

duyarlı-iç dönüşümü sağlayıcı ve mevzuatla sürekliliği sağlanan bir

insan kaynakları yönetimi sistemi kurmak.

Stratejik Hedef 13.1: Bakanlık insan gücü ihtiyacını karşılamak üzere ilgili

kurumlarla işbirliği içerisinde orta ve uzun vadeli insan kaynakları

projeksiyonları yapmak.

Stratejik Hedef 13.2: insan kaynaklarının bölge ve yerleşim yeri ihtiyaçları

doğrultusunda, norm kadro esasına göre dengeli dağılımını sağlamak.

Stratejik Hedef 13.3: Bakanlıkta insan kaynaklarının kariyer ve liyakat

esasına dayalı olarak görevde yükselme sistemini plan dönemi sonuna kadar

kurmak.

Stratejik Hedef 13.4: Anadolu öğretmen liselerinin öğretmen yetiştiren

yüksek öğretim kurumlarına kaynaklık teşkil etme işlevini etkinleştirmek ve

sistemdeki öğretmenlerin bilgi ve beceri düzeyleri ile birlikte alan

yeterliklerine dayalı olarak iş yapma ve kaliteli hizmet sunma kapasitelerini

geliştirmek.

Stratejik Hedef 13.5: Bakanlık personelinin sosyal, ekonomik, kültürel ve

özlük haklarını iyileştirerek çalışan memnuniyet oranını her yıl % 3

oranında artırmak.

Stratejik Hedef 13.6: Eğitim kurumlarının asil yönetici oranını plan

dönemi sonuna kadar her okul-kurum türü için % 90’ın üzerine çıkarmak.

Stratejik Hedef 13.7: Bakanlık çalışanlarını stratejik amaç ve hedeflerin

gerçekleştirilmesine katkı sağlayacak bilgi ve becerilerle donatmak için

hizmetiçi kurs ve seminerlerin niteliğini artırmak.

Stratejik Hedef 13.8: Topyekun Savunma ve Seferberlik Hizmetleri (TSSH)

konularında personel ve öğrencilerde var olan bilinç seviyesini sürekli

olarak artırmak.

172

KU

RU

MS

AL

KA

PA

SİT

EN

İN G

EL

İŞT

İRİL

ME

Sİ

b)

Fiz

ikse

l K

ap

asi

ten

in G

eliş

tiri

lmes

i

Stratejik Amaç - 14:

Türk eğitim sisteminin fiziksel kapasitesinin artırılması ve nitelikli

eğitim-öğretim ortamının hazırlanması için dünyadaki ve

ülkemizdeki ekonomik, sosyal, endüstriyel ve teknolojik gelişmeler

ve öngörüleri doğrultusunda, kaynakların çeşitliliğini arttırarak

etkin kullanılmasını sağlamak.

Stratejik Hedef 14.1: Bakanlığımıza bağlı okul ve kurumlarımızın bölgesel

farklılıkları gidermek amacıyla 2014 yılı sonuna kadar tümünün bilişim

teknolojilerinden yararlanmasını sağlamak.

Stratejik Hedef 14.2: Okul ve kurumlarımızın ders ve laboratuvar araç-

gereçleri, makine-teçhizat dâhil her türlü donatım malzemesi ihtiyaçlarını,

teknolojik gelişmelere uygun olarak 2014 yılına kadar zamanında

karşılamak.

Stratejik Hedef 14.3: Okul ve kurumların bakım ve onarım taleplerinin

karşılanma oranını plan dönemi içinde her yıl % 5 artırmak.

Stratejik Hedef 14.4: Yeni okul binaları yapımında çevresinin

güzelleştirilmesine katkıda bulunan, estetik görünümlü, depreme dayanıklı

ve kullanışlı eğitim ortamları haline gelmesini sağlayacak yeni projeleri

hayata geçirmek.

Stratejik Hedef 14.5: Türk Eğitim Sisteminin geliştirilmesi için merkezi

bütçeden ayrılan pay ile beraber diğer kaynakların miktar ve çeşitliliğini

artırmak.

Stratejik Hedef 14.6: Okullaşma ve sınıf mevcutları ile ilgili hedefler

doğrultusunda oluşacak fiziki mekân ihtiyacını plan dönemi sonuna kadar

karşılamak.

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER

173

KU

RU

MS

AL

KA

PA

SİT

EN

İN G

EL

İŞT

İRİL

ME

Sİ

c) Y

ön

etim

ve

Org

an

iza

syo

n

Stratejik Amaç - 15:

Milli Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatının hizmet esasına göre

süreç bazlı yapılanmasını ve uygun büyüklüğe çekilmesini, okul

çeşitliliğinin azaltılarak hizmeti üretenlerin yetkilerinin artırılmasını

sağlayacak şekilde yeniden yapılandırılmasını sağlamak ve

bakanlıkta stratejik yönetim anlayışını yerleştirmek, okul ve

kurumların kurumsal performans ve kalitesini ölçecek standartlar

geliştirmek.

Stratejik Hedef 15.1: Milli Eğitim Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatını

plan dönemi sonuna kadar süreç bazlı olacak şekilde yeniden

yapılandırmak.

Stratejik Hedef 15.2: Bakanlığın temel amaç ve görevleri ile stratejik

alanlarına yönelik açık ve kapalı bilgiye ilişkin anlık verileri toplayan,

depolayan, güvenliğini sağlayan ve gelecek yönelimli bilgiye dönüştüren,

kullanıcılar için haritalanmış bir bilgi yönetim sistemi kurmak.

Stratejik Hedef 15.3: Bakanlığa bağlı okul ve kurumların hizmet ve kalite

standartlarının belirlenerek, kalite yönetim sistemi kurulmasını ve

uluslararası geçerliliği olan değerlendirme modelleri ile kurumsal

performansın izlenmesini sağlamak.

Stratejik Hedef 15.4: Bakanlığımız mevzuatının uygulanmasında ortaya

çıkan sorunlar ile çözüm önerilerini belirleyerek mevzuatı yenileme ve

geliştirme çalışmalarına katkı sağlamak ve eğitim sistemimizi düzenleyen

mevzuatı AB normları da göz önünde bulundurularak sadeleştirmek ve

güncelleştirmek.

Stratejik Hedef 15.5: Bakanlık merkez ve taşra teşkilatında yapılan iş ve

işlemler ile verilen hizmetlerden uygun olanların elektronik ortama

taşınmasını sağlayarak e-devlet uygulamalarını yaygınlaştırmak.

Stratejik Hedef 15.6: Eğitim alanındaki gelişmelerin izlenmesine ve eğitim

politikalarının oluşturulmasına temel teşkil edecek ulusal ve uluslararası

standartlarda veri ve gösterge üretilmesini sağlamak, yayımlamak ve

paylaşmak.

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER

174

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER K

UR

UM

SA

L K

AP

AS

İTE

NİN

GE

LİŞ

TİR

İLM

ES

İ

d)

Ar-G

e v

e P

rog

ram

Gel

işti

rme

Stratejik Amaç - 16: Çağdaş eğitim anlayışı içinde öğrenen merkezli öğretim

programlarını sürekli geliştirip değerlendiren, çağın ve çevrenin

gerektirdiği değişikliklere uygun ürün ve süreç geliştiren bir

Ar-Ge anlayışıyla desteklenen nitelikli bir eğitim sistemi

oluşturmak.

Stratejik Hedef 16.1: Her düzeydeki örgün ve yaygın eğitim

programlarının gelişmelere paralel olarak yenilenmesini ve uygulamada

olan programların amaca uygunluk bakımından düzenli olarak izlenmesi ve

değerlendirilmesini sağlamak.

Stratejik Hedef 16.2: Eğitim materyallerini çağın gerekleri doğrultusunda

sürekli geliştirmek ve ders kitapları ile eğitim araçlarının standartlarını

belirlemek.

Stratejik Hedef 16.3: Bakanlık birimlerinin ihtiyaç duyduğu alanlarda

araştırmalar yapmak ve bu alanlarda plan dönemi sonuna kadar doktora ile

üzeri düzeyde yapılan 50 araştırmayı desteklemek.

Stratejik Hedef 16.4: Öğrencilerin bilimsel ve sanatsal başarılarını

artırmak amacıyla ulusal ve uluslararası yarışmalara katılımı ve proje

geliştirme anlayışını yaygınlaştırarak kabul edilen proje sayısını plan

dönemi sonuna kadar 4 katına çıkarmak.

Stratejik Hedef 16.5: Eğitim ve öğretimin niteliğinin geliştirilmesi ve eğitim

sistemine katkı sağlamaya yönelik plan dönemi sonuna kadar en az 5

konuda araştırma ve alan çalışması yapmak.

175

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER

DE

NE

TİM

VE

DA

NIŞ

MA

NL

IK

Stratejik Amaç - 17: Bakanlığın operasyonel, yönetsel ve kalite süreçlerinin eğitim

politikalarına, stratejik plana ve mevzuata uygun olarak yürütülmesi

ve sürekli iyileştirilmesini sağlamak amacıyla daha etkin bir

denetim ve rehberlik sistemi oluşturmak.

Stratejik Hedef 17.1: Bakanlığımız organizasyon, yöntem ve süreç ile iç

denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütününü oluşturmak üzere iç

kontrol sistemini 2011 yılı sonuna kadar kurmak.

Stratejik Hedef 17.2: Bakanlık harcama birimlerini Risk Esaslı Denetim

Planı’na göre 2014 yılına kadar en az bir kez denetlemek.

Stratejik Hedef 17.3: Bakanlığın operasyonel, yönetsel ve kalite

süreçlerinin performansa dayalı değerlendirme sistemleri ve uzaktan izleme

yöntemleri ile plan dönemi sonuna kadar denetimini sağlamak.

Stratejik Hedef 17.4: Millî Eğitim Bakanlığı stratejik plan amaç ve

hedeflerinin gerçekleşme düzeylerinin izlenmesi ve zamanında etkili

önlemlerin alınabilmesi için birimlerle işbirliği içerisinde etkili bir izleme ve

değerlendirme sistemi kurmak.

Stratejik Hedef 17.5:Denetim hizmetlerinde kalite, etkinlik ve verimliliği

sağlamaya yönelik çalışmalar yapmak.

176

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER

UL

US

LA

RA

RA

SI

İLİŞ

KİL

ER

VE

AB

’YE

UY

UM

a)

AB

’ y

e U

yu

m v

e U

lusa

l D

il P

oli

tik

ası

Stratejik Amaç - 18: AB’ ye tam üyelik perspektifi çerçevesinde üye devletlerle

işbirliği içinde eğitim kalitesini yükseltmek; birliğin mesleki

eğitim politikasının uygulanmasını sağlamak; fonlarından

daha fazla yararlanmak; mevzuatı uyumlulaştırmak ve ulusal

dil eğitimi politikasını geliştirmek.

Stratejik Hedef 18.1: Ulusal dil politikasının oluşturulma çalışmasına katkı

sağlamak ve eğitim politikalarını çalışma sonuçları doğrultusunda plan

dönemi sonuna kadar güncellemek.

Stratejik Hedef 18.2: Avrupa dil gelişim dosyası uygulaması ve dil

pasaportuna veri sağlayacak nitelikte veri tabanı ile ulusal bilgi ağı

oluşturmak ve ulusal dil politikası için gerekli mevzuatı AB ile uyumlu hale

getirmek.

Stratejik Hedef 18.3: Plan dönemi sonuna kadar ortaöğretim öğrencilerinin

en az bir yabancı dili anlayabilecek ve konuşabilecek duruma gelmesini

gerçekleştirecek öğretim programlarının hazırlanmasını sağlamak.

Stratejik Hedef 18.4: Plan dönemi sonuna kadar bakanlık personelinin en

az % 50’sinin yabancı dil eğitimi almalarını sağlamak.

Stratejik Hedef 18.5: Güncel eğitim programları ve yetişmiş öğretmenlerle

donanmış dil öğretim merkezlerini plan dönemi sonuna kadar artırarak,

yabancı dil olarak Türkçe bilenlerin sayısını plan dönemi sonuna kadar iki

katına çıkarmak.

Stratejik Hedef 18.6: Plan dönemi sonuna kadar mesleki eğitim sistemimizi

AB müktesebatıyla uyumlu hâle getirmek.

Stratejik Hedef 18.7: 2014 yılı sonuna kadar öğretmenlerimizin “AB

Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitimi (Teacher Training Net-TT Net) Ağı”ndan

yararlanmasını sağlamak.

Stratejik Hedef 18.8: Avrupa Birliği Eğitim Öğretim Programlarına etkin

katılım ve katkı sağlamak.

177

TEMA STRATEJİK AMAÇ STRATEJİK HEDEFLER

UL

US

LA

RA

RA

SI

İLİŞ

KİL

ER

VE

AB

’YE

U

YU

M

b)

Tü

rk C

um

hu

riy

etle

ri,

Tü

rk

ve

Ak

rab

a T

op

lulu

kla

rı i

le İ

lişk

iler

Stratejik Amaç - 19:

Türk Cumhuriyetleri ve Türk ve Akraba topluluklarıyla iş

birliğini geliştirmek, Türk dünyasına nitelikli insan gücü

yetiştirmek ve yurtdışındaki vatandaşlarımızın ve çocuklarının

Türk kültürü ile bağlarını korumak, Türkçenin ortak iletişim dili

olmasını, Türk kültürünün yaygınlaştırılıp gelişmesini sağlamak

için eğitim ve öğretim hizmeti vermek.

Stratejik Hedef 19.1: Türk Cumhuriyetleri, Türk ve akraba topluluklarında

insan kaynaklarının gelişmesi için ayrılan öğrenci kontenjanının kullanım

oranını plan dönemi sonuna kadar % 79’ dan % 100’e çıkarmak.

Stratejik Hedef 19.2: Yurtdışındaki vatandaşlarımız ve ilgili ülke

vatandaşları nın eğitim-öğretim taleplerini karşılamak için kurulan okullara

ilişkin mevzuat düzenlemesini yapmak ve bu okulların sayısını artırmak.

Stratejik Hedef 19.3: Türk dili ve kültürünün yurt dışında korunması,

tanıtılması ve yaygınlaştırılması için yurt dışında ihtiyaç duyulan eğitim ve

kültür materyallerini karşılamak.

Stratejik Hedef 19.4: Türk Cumhuriyetleri, Türk ve akraba topluluklarında

yürütülen kültürel faaliyet sayısını plan dönemi sonuna kadar artırmak.

UL

US

LA

RA

RA

SI

İLİŞ

KİL

ER

V

E A

B’Y

E U

YU

M

c) U

lusl

ara

rası

Ku

rulu

şla

rla

İliş

kil

er

Stratejik Amaç - 20: Devletler ve uluslararası kuruluşlarla işbirliklerine daha etkin

katılarak, evrensel eğitim normlarının, uygulamalarının ve

eğitim politikalarının oluşturulmasına katkı sağlamak ve

uluslararası işbirliklerinden kaynaklanan fırsatlardan en üst

düzeyde yararlanmak.

Stratejik Hedef 20.1: Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD)

tarafından düzenlenen öğrenci başarılarının karşılaştırılması çalışmasında

(PISA) plan dönemi sonuna kadar en az 5 basamak yükselmek.

Stratejik Hedef 20.2: Plan dönemi sonuna kadar yurt dışında devletler ve

uluslararası kuruluşlarla yapılan çalışmalara etkin katılım sağlamak.

Stratejik Hedef 20.3: Plan dönemi sonuna kadar uluslararası kuruluşların

organize ettiği en az 15 eğitim çalışmasının yurtiçinde yapılmasını

sağlamak.

178

EK 6

STRATEJİK PLAN LİTMUS TESTLERİ

Stratejik yönetim anlayışında; önceden yapılan iç ve dış çevre analizinde bazı noktaların gözden kaçırılması, kurumsal yapıda yeni durumların ortaya çıkması, paydaş beklentilerinin değişmesi gibi stratejik planların başarılı olmasını etkileyecek faktörlerin her zaman gözetilmesi zorunludur. Bu ilkeden hareketle stratejik yönetim modelinde, LİTMUS testleri bir kontrol kurgusu içerisinde uygulanmaktadır.

LİTMUS, stratejik planın temel unsurlarının değerlendirilmesi ve bu unsurlar arasındaki uyumun ölçülmesini amaçlayan bir test tekniğidir. Aynı zamanda stratejik yönetim modellerinde stratejilerin yerleştirilmesi olarak bilinen, seçilen stratejilerin kurumun amaç iş süreçleri ile bütünleştirilmesi sürecinde de katkı sağlayan bir değerlendirme ve geri besleme aracıdır.

Litmus testleri; vizyon, misyon, temel değerler, stratejik amaçlar, stratejik hedeflere ilişkin geliştirilmiştir. Bu testler yöneticilere ve çalışanlara uygulanmalıdır.

MİSYON İFADESİ LİTMUS TESTİ

MİSYON İFADESİ: …………………………………………………………..

Değerlendirme

Puanı

No Değerlendirme soruları 1 2 3 4 5

1 Okul/kurum faaliyetleri ile uyumludur.

2 Okul/kurum çalışanları misyona katkılarını görebiliyorlar.

3 Yönetimdeki değişikliklere rağmen misyon ayakta kalabiliyor.

4 Kim olduğumuzu, neyi kim ve ne için yaptığımızı ve bunun

neden önemli olduğunu cevaplıyor.

5 Okul/kurum için stratejik bir öneme sahiptir.

6 Yararlanıcılar ve karar alıcılar için önemlidir.

7 Okul/kurum işlerini daha ileri bir noktaya götürecek

niteliktedir.

TOPLAM

179

VİZYON İFADESİ LİTMUS TESTİ

VİZYON İFADESİ: ………………………………………………………

Değerlendirme Puanı

No Değerlendirme soruları 1 2 3 4 5

1 Vizyon ifadesi kurumun ideal geleceğini net bir şekilde

yansıtıyor.

2 Vizyon ifadesi ilham verici ve çaba gerektiricidir.

3 Vizyon ifadesi hatırlanabilir.

4 Misyonun yerine getirilmesi vizyonu gerçekçi bir hale

getirecektir.

TOPLAM

Puanlama yapılırken, 1-5 arası ölçeklenmiş, en düşük düzey olan 1 “ den, en yüksek düzey olan 5” e kadar değer verilmiştir.

TEMEL DEĞERLER LİTMUS TESTİ

…………………………………….………………

Değerlendirme Puanı

No Değerlendirme soruları EVET HAYIR

1 Değerler misyon ve vizyon için bir temel oluşturabilir mi?

2 Okul/Kurumdaki herkes tarafından benimsen değerler dahil

edilmiş mi?

3 Değerler, çalışan mükemmeliyetini teşvik ediyor mu?

4 Yararlanıcılara nasıl davranılması gerektiğini tanımlıyorlar mı?

5 Değerler, kalite performansı için beklentileri netleştiriyor

mu?

180

STRATEJİK AMAÇLAR LİTMUS TESTİ

Stratejik Amaç 1………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………..

Birimi: Değerlendirme

Puanı

No Değerlendirme soruları 1 2 3 4 5

1 Bakanlığın misyonu, vizyonu ve temel değerleri ile uyumludur.

2 Ölçülebilir, gerçekçi ve ulaşılabilir niteliktedir.

3 Uzun bir dönemi kapsamaktadır.

4 Mevcut yasal düzenlemelerle uyumludur.

5 Bakanlık için stratejik bir öneme sahiptir.

6 Ulaşılmak istenen noktayı açık bir şekilde ifade etmektedir.

7 Yararlanıcılar ve karar alıcılar için önemlidir.

8 Kurumun işlerini daha ileri bir noktaya götürecek niteliktedir.

TOPLAM

STRATEJİK HEDEFLER LİTMUS TESTİ

Stratejik Amaç 1. ……..

Hedef

N.

Hedefler Uygun Uygun

Değildir

Açıklama: Uygun olmama nedenini açık bir

şekilde belirtiniz, eğer değişiklik yapılacaksa

değişen haliyle buraya yazınız.

1.1 ………..

1.2 ………..

1.3 ………..

Bu amaç kapsamında eklemek istediğiniz hedef varsa buraya yazın.

181

EK 7

ONAY ÖRNEKLERİ (İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü İçin)

T.C. ………………….VALİLİĞİ/KAYMAKAMLIĞI

…………………………İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü Sayı : ……………… Tarih Konu: 2011-2014 Stratejik Planı. İlgi : a) 24/12/2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu.

b) 26/05/2006 tarihli Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. c) 19/06/2006 tarih ve B.08.0.SGB.0.03.01.06/2673 sayılı yazı (Genelge No: 2006/55). d) 09/02/2010 tarihli ve B.08.0.SGB.0.03.01.06/924 sayılı yazı (Genelge No: 2010/14).

Kalkınma planları ve programlarında yer alan politika ve hedefler doğrultusunda, kamu kaynaklarının etkili,

ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verilebilirliği ve saydamlığı sağlamak üzere kamu

mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, raporlanmasını ve mali kontrolü düzenlemek amacıyla çıkartılan 5018 sayılı

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 9 uncu maddesinde; “Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili

mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik

amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek

ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar”

denilmektedir.

5018 sayılı Kanunda öngörülen ve stratejik plan hazırlamakla yükümlü kamu idarelerinin ve stratejik planlama

sürecine ilişkin takvimin tespiti ile stratejik planların, kalkınma planları ve programlarla ilişkilendirilmesine yönelik usul

ve esasların belirlenmesi amacıyla hazırlanan “Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında

Yönetmelik”in Resmî Gazete’de yayımlanmasını müteakiben, Bakanlığımız, İlgi (c) Genelge ile stratejik planlama

sürecini başlatmıştır.

Bakanlığımız, Türk eğitim sistemini düzenleyen mevzuat ile birlikte, eğitim sistemi için referans bir politika

belgesi niteliğinde olan ve Türkiye’nin AB vizyonuna uygun olacak şekilde hazırlanan “Millî Eğitim Bakanlığı 2010-2014

Stratejik Planı” İlgi (d) Bakan Onayı ile 01 Ocak 2010 tarihi itibariyle uygulamaya konulmuştur.

Millî Eğitim Bakanlığı 2010-2014 Stratejik Planı ile aynı süreçte ve eş zamanlı olarak merkez teşkilatı birimleri ile

İl millî eğitim müdürlükleri de beş yıllık stratejik planlarını hazırlayarak uygulamaya koymuşlardır.

Bakanlığımız Stratejik Planı (2010-2014) ve İl millî eğitim müdürlükleri stratejik planlarının uygulamaya

girmesiyle bu planlara uyumlu olarak ilçe millî eğitim müdürlükleri ve okul/kurum müdürlüklerinin de stratejik plan

hazırlamaları İlgi (d) Genelge ile uygun görülmüştür.

Stratejik yönetim anlayışının İl, İlçe millî eğitim müdürlükleri ve okul/kurumlarımıza yayılması ve bu suretle

yönetim uygulamalarımızda yeni bir kültürün oluşturulması amaçlanmaktadır.

Makamlarınızca da uygun görüldüğü takdirde, 2011-2014 yıllarını kapsayan ………………İlçe Millî Eğitim

Müdürlüğü Stratejik Planı’nın uygulamaya konulmasını olurlarınıza arz ederim.

İlçe Milli Eğitim Müdürü

EK: Stratejik Plan

OLUR

…./…../……..

İl Millî Eğitim Müdürü

182

(Okul/Kurumlar İçin)

T.C. ………………….VALİLİĞİ/KAYMAKAMLIĞI

…………………………Okul/Kurumu Müdürlüğü Sayı : ……………………. Tarih Konu: 2011-2014 Stratejik Planı. İlgi : a) 24/12/2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu.

b) 26/05/2006 tarihli Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. c) 19/06/2006 tarih ve B.08.0.SGB.0.03.01.06/2673 sayılı yazı (Genelge No: 2006/55). d) 09/02/2010 tarihli ve B.08.0.SGB.0.03.01.06/924 sayılı yazı (Genelge No: 2010/14).

Kalkınma planları ve programlarında yer alan politika ve hedefler doğrultusunda, kamu kaynaklarının etkili,

ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verilebilirliği ve saydamlığı sağlamak üzere kamu

mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, raporlanmasını ve mali kontrolü düzenlemek amacıyla çıkartılan 5018 sayılı

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 9 uncu maddesinde; “Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili

mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik

amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek

ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar”

denilmektedir.

5018 sayılı Kanunda öngörülen ve stratejik plan hazırlamakla yükümlü kamu idarelerinin ve stratejik planlama

sürecine ilişkin takvimin tespiti ile stratejik planların, kalkınma planları ve programlarla ilişkilendirilmesine yönelik usul

ve esasların belirlenmesi amacıyla hazırlanan “Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında

Yönetmelik”in Resmî Gazete’de yayımlanmasını müteakiben, Bakanlığımız, İlgi (c) Genelge ile stratejik planlama

sürecini başlatmıştır.

Bakanlığımız, Türk eğitim sistemini düzenleyen mevzuat ile birlikte, eğitim sistemi için referans bir politika

belgesi niteliğinde olan ve Türkiye’nin AB vizyonuna uygun olacak şekilde hazırlanan “Millî Eğitim Bakanlığı 2010-2014

Stratejik Planı” İlgi (d) Bakan Onayı ile 01 Ocak 2010 tarihi itibariyle uygulamaya konulmuştur.

Millî Eğitim Bakanlığı 2010-2014 Stratejik Planı ile aynı süreçte ve eş zamanlı olarak merkez teşkilatı birimleri ile

İl millî eğitim müdürlükleri de beş yıllık stratejik planlarını hazırlayarak uygulamaya koymuşlardır.

Bakanlığımız Stratejik Planı (2010-2014) ve İl millî eğitim müdürlükleri stratejik planlarının uygulamaya

girmesiyle bu planlara uyumlu olarak ilçe millî eğitim müdürlükleri ve okul/kurum müdürlüklerinin de stratejik plan

hazırlamaları İlgi (d) Genelge ile uygun görülmüştür.

Stratejik yönetim anlayışının İl, İlçe millî eğitim müdürlükleri ve okul/kurumlarımıza yayılması ve bu suretle

yönetim uygulamalarımızda yeni bir kültürün oluşturulması amaçlanmaktadır.

Makamlarınızca da uygun görüldüğü takdirde, 2011-2014 yıllarını kapsayan ………………Okul/Kurumu Stratejik

Planı’nın uygulamaya konulmasını olurlarınıza arz ederim.

Okul/Kurum Müdürü

EK: Stratejik Plan

OLUR

…./…../……..

İlçe Millî Eğitim Müdürü

183

EK 8

ÇALIŞMA FORMLARI

Form: Faaliyet Alanları ve Ürün/Hizmetler

A- FAALİYET ALANI: ………………

Hizmet–1 ……………….

Hizmet–2 ……………………..

Hizmet–3 ……………………………….

Hizmet–4 ……………………………….

B- FAALİYET ALANI: ……………..

Hizmet–1 …………………………..

Hizmet–2 ………………..

Hizmet- 3 ……………………

Hizmet- 4 ……………………

C-FAALİYET ALANI: ……………………..

Hizmet–1 ……………………………

Hizmet–2 ………………………….

Hizmet–3 ………………………….

Hizmet–4 ………………………….

D- FAALİYET ALANI: …………..

Hizmet–1 ………………………….

Hizmet–2 ………………………….

Hizmet–3 ………………………….

Hizmet–4 ………………………….

184

Form: Paydaş Sınıflandırması

Paydaş

Lid

er

Çal

ışan

lar

Yar

arla

nıc

ı

(Mü

şte

ri)

Tem

el O

rtak

Stra

teji

k O

rtak

Ted

arik

çi

: Tamamı O : Bir kısmı

185

Form: Yararlanıcı Ürün/Hizmet Matrisi

Ürün/Hizmet

Yararlanıcı

: Tamamı O : Bir kısmı

186

Form: GZFT Analizi Formu

GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER

FIRSATLAR TEHDİTLER

187

Form: Misyon Çalışması

MİSYONUMUZ

NE ÜRETİYORUZ?

NEDEN ÜRETİYORUZ?

KİM/KİMLER İÇİN ?

NASIL ÜRETİYORUZ?

188

Form: Amaç – Hedef Çalışması

AMAÇ 1:

Hedef 1.1:

Hedef 1.2:

AMAÇ 2:

Hedef 2.1:

Hedef 2.2:

189

Form: TOWS Matrisi

İÇ FAKTÖRLER

VE

DIŞ FAKTÖRLER

GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER

FIRSATLAR

G-F Stratejileri

(Kurumun/Kuruluşun/Birimin güçlü taraflarını

destekleyen fırsatları belirlemek ve

değerlendirmek için geliştirilen stratejilerdir)

Z-F Stratejileri

(Kurumun/Kuruluşun/Birimin zayıf

yönlerini kuvvetlendirmek için fırsatları

kullanarak geliştirilen stratejilerdir)

TEHDİTLER

G-T Stratejileri

(Kurumun/Kuruluşun/Birimin dış tehditlere

karşı hassasiyetini azaltmak için birimin güçlü

yanlarının nasıl kullanılması gerektiğini ortaya

koyan stratejilerdir)

Z-T Stratejileri

(Kurumun/Kuruluşun/Birimin zayıf

yönlerinin dış tehditlerden kolayca

etkilenmesini engelleyecek savunma

planlarını hazırlamaya yarayan

stratejilerdir)

190

EK 9

STRATEJİK YÖNETİM SÖZLÜĞÜ

Çevre Analizi Kurumun kontrolü dışındaki koşulların ve eğilimlerin incelenerek, kurum için kritik

olan fırsat ve tehditlerin belirlenmesidir. Çevre Analizinde; kurumu etkileyebilecek

dışsal değişimler ve eğilimler değerlendirilir. Özellikle dünyadaki genel eğilimler,

Türkiye’de kurumun faaliyet gösterdiği ortamdaki değişimler, kalkınma planları ve

programlar, hükümet programları ve varsa istikrar programları ile diğer kurumların ve

kesimlerin durumu ve özellikle kurumun hizmet ettiği hedef kitlenin beklentileri

dikkate alınır.

Çıktı Kurum tarafından üretilen nihai ürün veya hizmetlerdir. Çıktı miktar olarak ifade

edilebilir. Üretilen bilginin kendisi de çıktı olarak düşünülecektir.

Durum Analizi Kurumun “neredeyiz?” sorusuna cevabıdır. Kurumun geleceğe yönelik amaç, hedef ve

stratejiler geliştirebilmesi için öncelikle, mevcut durumunun, potansiyelinin ortaya

konduğu, paydaşlarının belirlendiği, kurumun güçlü ve zayıf yönlerinin tespit edildiği

ve kurumun kontrolü dışındaki olumlu ya da olumsuz gelişmelerin değerlendirildiği

bir çalışmadır.

(Stratejik Plan

kapsamında)

Faaliyet / Proje

Stratejik amaç ve hedefler kurumun neyi başaracağını, faaliyet ve projeler ise bunun

nasıl başarılacağını ifade eder. Belirli bir amaca hizmet eden hedefi yakalayabilmek

için gerçekleştirilmesi gereken, başlı başına bir bütünlük oluşturan yönetilebilir ve

maliyetlendirilebilir, çıktısı ürün veya hizmet olan işlerin tanımlanmış şeklidir.

Faaliyet Alanı Stratejik planı hazırlanan kurumun çalışma alanı, yaptığı iş/verdiği hizmettir.

Faaliyet Raporu Kurumların stratejik plan ve performans programları uyarınca yürüttükleri faaliyetleri,

belirlenmiş performans göstergelerini kullanarak öngörülen performans hedefi ile

gerçekleşme değerlerini kıyaslayıp meydana gelen sapmaların nedenlerini açıklayan,

idare hakkındaki genel ve mali bilgileri içeren rapordur.

Girdi Bir ürün veya hizmetin üretilmesi için gereken beşeri, mali, fiziksel ve bilgi

kaynaklardır.

Hazırlık Programı Stratejik planlama çalışmalarının,

• Kurumun mevcut durumu gözetilerek zaman planlamasının yapılmasını,

• Bu süreçte izlenecek yol ve yöntemlerin belirlenmesini,

• Planlama çalışmalarına dâhil olacak kişilerin ve görevlerinin tanımlanmasını,

• Çalışmalar sırasında ihtiyaç duyulacak eğitim, danışmanlık, beşeri ve teknik kaynak

ihtiyaçlarının tespit edilmesini,

• Çalışmalar süresince hangi araştırmalara ve verilere gereksinim duyulacağının ve

bunların kimler tarafından sağlanacağına karar verilmesini içeren ve planlama

çalışmalarına başlanmadan hazırlanan programdır.

Kısaca stratejik planlama çalışmalarının planlanmasıdır.

191

Hesap verme

sorumluluğu

Her türlü kaynağın elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların,

kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden,

kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye

kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olması ve yetkili kılınmış

mercilere hesap vermesidir.

Mali saydamlık Her türlü kaynağın elde edilmesi ve kullanılması ve sonuçlarına ilişkin bilgilerin doğru

ve zamanında paydaşlara duyurulmasıdır.

Misyon Kurumun varlık sebebidir; kurumun ne yaptığını, nasıl yaptığını ve kimin için yaptığını

açıkça ifade eder. Kurumun sunduğu tüm hizmet ve faaliyetleri kapsayan bir şemsiye

kavramdır, kısa, açık, çarpıcı ve net olmalıdır.

Müşteri Kurumun ürettiği ürün ve hizmetleri alan, kullanan veya bunlardan yararlanan kişi,

grup veya kurumlardır (Yararlanıcılar).

Paydaş Kurumun kaynakları veya çıktıları üzerinde hak iddia eden ya da kurumun çıktılarından, ürün ve hizmetlerinden doğrudan veya dolaylı, olumlu veya olumsuz yönde etkilenen veya kurumu etkileyen kişi, grup ve kurumlardır.

Performans bilgi

sistemi

Kurumsal süreç, ekip ve kişilerin performansını ölçmek için veri/bilginin düzenli olarak toplanması, bilgi üretilmesi, analiz edilmesi, raporlanması ve karar sürecinde kullanılmasına yönelik süreç temelli olarak kurulan sistemdir.

Performans bilgisi Performansa ilişkin karar alma süreçlerinde kullanılmak üzere toplanan nitel ve nicel

her türlü bilgidir.

Performans

değerlendirmesi

Kurumların belirledikleri stratejik amaç ve hedeflere ulaşmak için izledikleri yolun,

performans hedeflerine ulaşmak üzere kullanılan yöntemler ile yürütülen faaliyet ve

projelerin ve bunların sonucunda elde edilen çıktı ve sonuçların değerlendirilmesidir.

Performans

denetimi

Kurumların hesap verme sorumluluğu kapsamında faaliyet, çıktı ve sonuçlarının,

performans hedef ve gerçekleşmelerinin, performans bilgi, izleme ve kontrol

sistemlerinin incelenip değerlendirilmesi suretiyle kaynak kullanımının etkinliğinin,

ekonomikliğin ve verimliliğinin objektif ve sistematik olarak denetlenmesidir.

Performans

Göstergesi

Kamu idarelerinin stratejik amaç ve hedefleri ile performans hedeflerine ulaşmak amacıyla yürütülen faaliyetlerin sonuçları yani stratejik planın başarısını ölçmek, izlemek ve değerlendirmek için kullanılan ve performans denetimine temel oluşturan araçlardır. Stratejik planda hedefe yönelik performans göstergelerine yer verilmesi gereklidir. Performans göstergesi gerçekleşen sonuçların önceden belirlenen stratejik amaç ve hedeflerle ne ölçüde örtüştüğünün ortaya konulmasında kullanılır.

Sonuç olarak kamu idarelerinin yürüttükleri çalışmaların her boyutunu (girdi, süreç, çıktı, sonuç) ölçmek ve değerlendirmek için oluşturulan performans göstergeleri kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılıp kullanılmadığını ölçmeye yardımcı olur.

Niceliksel (iş yükü, üretim, işlem sayısı, kayıt sayısı, kullanılma oranı, tüketim, sıklık vb), Niteliksel (zamanındalık, servis dışı kalma, hata oranları, cevap verme aralıkları vb), Verimlilik (göreceli işlem maliyetleri gibi), veya Finansal (tahsilât, vb. oranları) olabilir.

Kurumsal hedeflere ulaşmada performansı izlemek (başarı/başarısızlık durumlarını saptayarak performansı iyileştirmek), karar vericilerin politika belirleme sürecini iyileştirmek, bütçe (sınırlı kaynakları nerede kullanalım?), yasal zorunluluklar, işin değerini paydaşlara ve müşterilere iletmek, sonuçları raporlayarak güveni arttırmak ve çalışanlara erişilmek istenen sonuçların açıklanabilmesi amacıyla kullanılır.

192

Performans Hedefi Kurumun, stratejik amaçları çerçevesinde, stratejik hedeflerine ulaşmak için yıllar

itibariyle yakalamayı öngördükleri performans seviyelerini gösteren belirgin

(anlaşılır), ölçülebilir, çıktı-sonuç odaklı tatminkâr (belirlenen hedefe, uluslar arası

standartlara göre, diğer kurumlara göre vb.) performans düzeyleridir.

Performans Ölçüsü Her bir performans kriterinin (göstergesinin) miktar, zaman, kalite veya maliyet

açısından nasıl (hangi ölçüler kullanılarak) ölçüleceğinin (ölçme yöntemi, ölçme

birimi, kimlerin ölçeceği vb.. belirtilerek) tanımlanmasıdır.

Performans

Programı

Bir mali yılda kamu idaresinin stratejik planı doğrultusunda yürütmesi gereken

faaliyetleri, bu faaliyetlerin kaynak ihtiyacını ve performans ölçümü yaparak

ulaşılması istenen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendiren ve sonuçları

raporlayan (performans hedef ve göstergelerini içeren), idare bütçesi ve idare faaliyet

raporunun hazırlanmasına esas teşkil eden programdır.

Sonuç İdarenin sağladığı hizmet veya ürünler dolayısıyla bireylerin veya toplumun

durumunda meydana gelen değişmedir. Bir nevi yapılan işlerin etkinliğinin ve

etkisinin sorgulanmasıdır. Sonucun elde edilmesi, amaca ulaşıldığının göstergesidir.

Strateji Belirli bir zaman diliminde kurumun şimdiki durumundan gelecekteki arzu edilen

durumuna dönüşümünü sağlayabilmek için belirlenen amaç ve hedeflere nasıl

ulaşılacağını gösteren kararlar bütünüdür.

Stratejik Amaç Bir kuruluşun belirli bir süre itibarıyla misyonunu nasıl yerine getireceğini ve

vizyonuna nasıl ulaşacağını ifade eden, sonuca yönelmiş orta ve uzun vadeli

amaçlardır. Belirli bir zaman diliminde kurumun şimdiki durumundan gelecekteki arzu

edilen durumuna dönüşümünü sağlayabilecek kavramsal sonuçlardır. Stratejik planın,

genel çerçevesini amaçlar oluşturur ve kurumun misyonunu yerine getirmesine

katkıda bulunur. Stratejik amaçlar, kurum için açık bir yön belirlemeli, hedeflerin

gerçekleştirilmesinde yol gösterici, iddialı, ama gerçekçi ve ulaşılabilir olmalıdır.

Stratejik Hedef Stratejik amaçların yerine getirilebilmesi için neler yapılması gerektiğinin formüle

edilmiş halidir. Bir başka deyişle stratejik amaçların gerçekleştirilebilmesine yönelik,

ulaşılması öngörülen çıktılara dönük, spesifik ve ölçülebilir alt amaçlardır.

Stratejik Plan Kurumun politika öncelikleri, ilgili mevzuat ve benimsediği temel ilkeler çerçevesinde

mevcut durumunu gözden geçirerek gelecekte öngördüğü (vizyonun gerçekleşmesi

için) duruma gelebilmesi için amaçlarını, ölçülebilir hedeflerini ve bunlara ulaşmayı

mümkün kılacak yöntemleri kurumsal öncelikler ve kaynak ihtiyaçları ile birlikte

ortaya koyan ve gerçekleşmelerin (performansın) önceden belirlenmiş olan

göstergeler doğrultusunda izlenip ölçülebildiği (değerlendirildiği), katılımcı

yöntemlerle hazırlanan planlardır. Bütçenin stratejik planda ortaya konulan amaç ve

hedefleri ifade edecek şekilde hazırlanmasına, kaynak tahsisinin önceliklere

dayandırılmasına ve hesap verme sorumluluğuna rehberlik eder.

Stratejik Planlama Bir süreçtir. Bir kuruluşun aşağıdaki dört temel soruyu cevaplandırmasına yardımcı

olur:

1. Neredeyiz?

Durum analizi: iç ve dış ortamın kapsamlı bir biçimde incelenmesi; değerlendirilmesi)

2. Nereye gitmek istiyoruz?

193

Misyon (var oluş nedeni), Vizyon (ulaşılması arzu edilen gelecek), Faaliyetlere yön

veren ilkeler, Stratejik Amaçlar (ulaşılması için çaba ve eylemlerin yönlendirileceği

genel kavramsal sonuçlar) ve Hedefler (amaçların elde edilebilmesi için ulaşılması

gereken ölçülebilir sonuçlar)

3. Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?

Stratejik amaçlar ve hedeflere ulaşmak için kullanılacak yöntemler olan stratejiler ve

faaliyetler

4. Başarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz?

İzleme (yönetsel bilgilerin derlenmesi; plan uygulamasının raporlanması) ve

Değerlendirme (alınan sonuçların misyon, vizyon, ilkeler, amaçlar ve hedeflerle ne

ölçüde uyumlu olduğunun, kısaca performansın değerlendirilmesi; buradan elde

edilecek sonuçlarla planın gözden geçirilmesi)

Yukarıda belirtilen sorulara verilen cevaplar stratejik planlama sürecini oluşturur.

Stratejik Yönetim Kurumun dış çevresiyle olan ilişkilerinin düzenlenmesi ve örgütsel yönün

belirlenmesiyle buraya ulaşmak için yapılacak işlerin planlanması, örgütlenmesi,

koordinasyonu ve kontrol edilmesi süreci olarak tanımlanabilir.

SWOT Analizi Kurumun geleceğe dönük stratejiler geliştirmesini ve performansını etkileyecek olan,

kurumun güçlü ve zayıf yönleri ile karşı karşıya olduğu fırsat ve tehditlerin

belirlenmesidir.

Temel Değerler Kurumun temel değerlerinin bir ifadesidir. Kurumsal değerleri, yönetim biçimini ve

kurumsal davranış kurallarını ifade eder. Kurumun vizyonu ve misyonunun gerisinde

yatan değer ve inançların temelidir. Kurumun kararlarına, seçimlerine ve

stratejilerinin belirlenmesine rehberlik eder.

Ürün / Hizmet Kurumun içinde bulunduğu sektör itibariyle yararlanıcılara yönelik geliştirdiği ürün

veya hizmetlerdir.

Vizyon Kurumun ideal geleceğini sembolize eder, kurumun uzun vadede neleri yapmak

istediğinin güçlü bir anlatımıdır. Kurumun ulaşmayı arzu ettiği geleceğin, bir yandan

çalışanları ve karar alıcıları ilerlemeye teşvik edici, diğer yandan da gerçekçi, iddialı ve

ulaşılabilir bir ifadesidir.

194

NOTLAR

………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………..