office of the public sector development commission · เล่มที่ 119 ตอนที่...
TRANSCRIPT
2554ประจำป พ.ศ.
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย
สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการOffice of the Public Sector Development Commission
สวนท 1: ภาพรวม
2554ประจำป พ.ศ.
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย
สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการOffice of the Public Sector Development Commission
2554ประจำป พ.ศ.
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย
สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการOffice of the Public Sector Development Commission
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
24 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพรวม
การบรหารราชการแผนดนของไทยมเปาหมายปรากฏอยางชดเจนในมาตรา 3 / 1 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 25341 กลาวคอ
“การบรหารราชการแผนดนตามพระราชบญญตตองเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน เกดผลสมฤทธ ตอภารกจของรฐ ความมประสทธภาพ ความคมคา ในเชงภารกจแหงรฐ การลดขนตอนการปฏบตงาน การลดภารกจและยบเลกหนวยงานทไมจ�าเปน การกระจาย ภารกจและทรพยากรใหแกทองถน การกระจายอ�านาจ การตดสนใจ การอ�านวยความสะดวก และการตอบสนองความตองการของประชาชน ทงน โดยมผรบผดชอบ ตอผลของงาน
การจดสรรงบประมาณ และการบรรจและแตงตง บคคลเขาด�ารงต�าแหนงหรอปฏบตหนาทตองค�านงถงหลกการตามวรรคหนง
ในการปฏบตหนาทของสวนราชการ ตองใช วธการบรหารกจการบานเมองทด โดยเฉพาะอยางยง ใหค�านงถงความรบผดชอบของผปฏบตงาน การม สวนรวมของประชาชน การเปดเผยขอมล การตดตาม
1.1 เปาหมายของการบรหารราชการแผนดน
ตรวจสอบและประเมนผลการปฏบตงาน ทงน ตามความเหมาะสมของแตละภารกจ
เพอประโยชนในการด�าเนนการใหเปนไปตามมาตราน จะตราพระราชกฤษฎกาก�าหนดหลกเกณฑและวธการในการปฏบตราชการและการสงการให สวนราชการและขาราชการปฏบตกได”
นอกจากน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ไดเนนถงความส�าคญและบญญตสาระ เกยวกบการบรหารกจการบานเมองทดหรอธรรมาภบาล ไวในมาตรา 74 ของหมวดท 4 หนาทของชนชาวไทย และมาตรา 78 ของสวนท 3 แนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน ในหมวดวาดวยแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ ดงน
มาตรา 74 บคคลผเปนขาราชการ พนกงาน ลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอเจาหนาทอนของรฐ มหนาทด�าเนนการใหเปนไปตามกฎหมายเพอรกษาประโยชนสวนรวม อ�านวย ความสะดวก และใหบรการแกประชาชนตามหลก ธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด
1
1 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 ซงแกไขเพมเตมโดย (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 ประกาศราชกจจานเบกษา เลมท 119 ตอนท 99 ก ลงวนท 2 ตลาคม พ.ศ. 2545
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
25สวนท 1 : ภาพรวม
ในการปฏบตหนาทและในการปฏบตการอนทเกยวกบประชาชน บคคลตามวรรคหนงตองวางตว เปนกลางทางการเมอง
ในกรณทบคคลตามวรรคหนงละเลยหรอไมปฏบตตามหนาทตามวรรคหนงหรอวรรคสอง บคคล ผมสวนไดเสยยอมมสทธขอใหบคคลตามวรรคหนง หรอผบงคบบญชาของบคคลดงกลาว ชแจง แสดงเหตผล และขอใหด�าเนนการใหเปนไปตามบทบญญตในวรรคหนงหรอวรรคสองได
มาตรา 78 รฐตองด�าเนนการตามแนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน ดงตอไปน
(1) บรหารราชการแผนดนใหเปนไปเพอการพฒนาสงคม เศรษฐกจ และความมนคงของประเทศอยางยงยน โดยตองสงเสรมการด�าเนนการตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและค�านงถงประโยชนของประเทศชาตในภาพรวมเปนส�าคญ
(2) จดระบบการบรหารราชการสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน ใหมขอบเขตอ�านาจหนาท และความรบผดชอบทชดเจนเหมาะสมแกการพฒนาประเทศ และสนบสนนใหจงหวดมแผนและงบประมาณเพอพฒนาจงหวด เพอประโยชนของประชาชนในพนท
(3) กระจายอ� านาจให องค กรปกครอง สวนทองถนพงตนเองและตดสนใจในกจการขององคกรปกครองสวนทองถนไดเอง สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการด�าเนนการตาม แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ พฒนาเศรษฐกจของทองถนและระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการ ตลอดทง โครงสรางพนฐานสารสนเทศในทองถนใหทวถงและเทาเทยมกนทวประเทศ รวมทงพฒนาจงหวดทม ความพรอมใหเปนองคกรปกครองทองถนขนาดใหญโดยค�านงถงเจตนารมณของประชาชนในจงหวดนน
(4) พฒนาระบบงานภาครฐ โดยมงเนนการพฒนาคณภาพ คณธรรม และจรยธรรมของเจาหนาท ของรฐ ควบคไปกบการปรบปรงรปแบบและวธการท�างาน เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปอยางมประสทธภาพ และสงเสรมใหหนวยงานของรฐใชหลกการบรหารกจการบานเมองทดเปนแนวทางในการปฏบตราชการ
(5) จดระบบงานราชการและงานของรฐอยางอน เพอใหการจดท�าและการใหบรการสาธารณะเปนไป
อยางรวดเรว มประสทธภาพ โปรงใส และตรวจสอบได โดยค�านงถงการมสวนรวมของประชาชน
(6) ด�าเนนการใหหนวยงานทางกฎหมายทมหนาทใหความเหนเกยวกบการด�าเนนงานของรฐตาม กฎหมายและตรวจสอบการตรากฎหมายของรฐ ด�าเนนการ อยางเปนอสระ เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปตามหลกนตธรรม
(7) จดใหมแผนพฒนาการเมอง รวมทงจดใหมสภาพฒนาการเมองทมความเปนอสระ เพอตดตามสอดสองใหมการปฏบตตามแผนดงกลาวอยางเครงครด
(8) ด�าเนนการใหขาราชการและเจาหนาท ของรฐไดรบสทธประโยชนอยางเหมาะสม
คณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ซงจดตงขนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 โดยมนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรทนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธาน เปนองคกรรบผดชอบ ท�าหนาทเสนอแนะและใหค�าปรกษาแกคณะรฐมนตรเกยวกบการพฒนาระบบราชการและงานของรฐอยางอน เสนอแนะและใหค�าปรกษาแกหนวยงานอนของรฐทมไดอยในก�ากบของราชการฝายบรหารตามทหนวยงานดงกลาวรองขอ รายงานตอคณะรฐมนตรในกรณทมการด�าเนนการขดหรอไมสอดคลองกบหลกเกณฑทก�าหนดในมาตรา 3 / 1 เสนอตอคณะรฐมนตรเพอก�าหนดหลกเกณฑและมาตรฐานในการจดตง การรวม การโอน การยบเลก การก�าหนดชอ การเปลยนชอ การก�าหนดอ�านาจหนาท และการแบงสวนราชการภายในของสวนราชการทเปนกระทรวง ทบวง กรม หรอสวนราชการอน ตดตาม ประเมนผล และแนะน�าเพอใหมการปฏบตตาม พระราชบญญตน และรายงานตอคณะรฐมนตรพรอมทงขอเสนอแนะ ตความและวนจฉยปญหาทเกดขนจากการใชบงคบพระราชบญญตน หรอกฎหมาย วาดวยการปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม รวมตลอดทงก�าหนดแนวทางปฏบต ในกรณทเปนปญหา รวมทงจดท�ารายงานประจ�าปเกยวกบการพฒนาและจดระบบราชการและงานของรฐอยางอนเสนอตอคณะรฐมนตร เพอเสนอตอสภาผแทนราษฎรและวฒสภา และปฏบตหนาทอนตามทก�าหนดในพระราชบญญตน หรอตามทคณะรฐมนตรมอบหมาย
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
26 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ประเดนยทธศาสตรท 4
สรางระบบการกำกบดแลตนเองทด
เกดความโปรงใส ม�นใจ และสามารถ
ตรวจสอบได รวมท�งทำใหบคลากร
ปฏบตงานอยางมจ�ตสำนกความรบผดชอบ
ตอตนเอง ตอประชาชนและตอสงคมโดยรวม
ประเดนยทธศาสตรท 3
มงสการเปนองคการทมข�ดสมรรถนะสง
บคลากรมความพรอม และความสามารถ
ในการเร�ยนร คดร�เร�ม เปลยนแปลง
และปรบตวไดอยางเหมาะสม
ตอสถานการณตาง ๆ
ประเดนยทธศาสตรท 2
ปรบรปแบบการทำงานใหมลกษณะ
เช�งบรณาการ เกดการแสวงหา
ความรวมมอ และสรางเคร�อขาย
กบฝายตาง ๆ รวมท�งเปดใหประชาชน
เขามามสวนรวม
ประเดนยทธศาสตรท 1
ยกระดบการใหบร�การและการทำงาน
เพ��อตอบสนองความคาดหวงและ
ความตองการของประชาชนทม
ความสลบซบซอนหลากหลาย
และเปลยนแปลงไปอยางรวดเร�ว
วสยทศนใหมของการพฒนาระบบราชการไทย
“ระบบราชการไทย มงเนนประโยชนสขของประชาชน และรกษาผลประโยชนของประเทศชาต มขดสมรรถนะสง สามารถเรยนร ปรบตวและตอบสนองตอการเปลยนแปลง
โดยยดมนในหลกจรยธรรมและธรรมาภบาล”
ภาพท 1 - 1 กรอบแนวคดการพฒนาระบบราชการไทย
ประเทศ รวมทงมความพรอมและทศนคตในการท�างาน
เปนเครอขายรวมมอกบภาคสวนตาง ๆ ในสงคม มงส
ความเปนเลศ ท�างานเชงรก มองไปขางหนา สามารถ
คดรเรมและสรางนวตกรรม มเปาหมายในการท�างาน
สามารถตรวจสอบวดผลสมฤทธได มระบบก�ากบดแล
ตนเองทด และตงมนอย ในศกดศรและความดงาม
โดยมกรอบความคด “ใหสวนราชการเปนองคกรท เกง ด
มสวนรวม และตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง”
ภายในช วงระยะป พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555
(ภาพท 1-1)
1.2 แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555)
คณะรฐมนตร ในการประชมเมอวนท 29
กรกฎาคม 2551 มมตเหนชอบแผนยทธศาสตร
การพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555)
ตามขอเสนอของ ก.พ.ร. ซงใหคณคาความส�าคญและ
ยดมนในปรชญา หลกการ และแนวทางของการให
ประชาชนเปน “ศนยกลาง” ในการท�างาน ปรบเปลยน
บทบาทของระบบราชการใหเปนผสนบสนนและอ�านวย
ความสะดวก ประสานการท�างานกบผบรหารราชการ
แผนดนฝายการเมองเพอใหเกดประโยชนสงสดตอ
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
27สวนท 1 : ภาพรวม
แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555 มประเดนยทธศาสตร เปาประสงค
ตวชวด และคาเปาหมาย เพอใชเปนเครองมอขบเคลอนการพฒนาระบบราชการไทยในชวง 5 ปขางหนา
(ตารางท 1-1)
ตารางท 1-1 แสดงประเดนยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวดและคาเปาหมาย ของแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555)
ประเดนยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวด คาเปาหมาย
1. ยกระดบการใหบรการและ การท�างานเพอตอบสนองความ คาดหวงและความตองการของ ประชาชนทมความสลบซบซอน หลากหลายและเปลยนแปลงไป อยางรวดเรว
ประชาชนมความ พงพอใจในระบบราชการ
• ระดบความพงพอใจของ ประชาชนตอการใหบรการและ การด�าเนนงานของสวนราชการ และหนวยงานของรฐ
• ระดบความส�าเรจของ สวนราชการและหนวยงานของ รฐในการใหบรการประชาชนใน รปแบบ e-Service
• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย
• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย
2. ปรบรปแบบการท�างานใหม ลกษณะเชงบรณาการ เกดการ แสวงหาความรวมมอและสราง เครอขายกบฝายตาง ๆ รวมทง เปดใหประชาชนเขามามสวนรวม
สวนราชการและ หนวยงานของรฐสามารถปรบรปแบบการท�างานและเปดใหประชาชนเขามา มสวนรวม
• ระดบความส�าเรจของ สวนราชการและหนวยงาน ของรฐในการปรบปรงรปแบบ หรอวธการท�างาน
• ระดบความส�าเรจของ สวนราชการและหนวยงาน ของรฐในการเปดโอกาสให ประชาชนเขามามสวนรวม
• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย
• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย
3. มงสการเปนองคการทม ขดสมรรถนะสง บคลากรม ความพรอมและความสามารถ ในการเรยนร คดรเรม เปลยนแปลง และปรบตว ไดอยางเหมาะสม ตอสถานการณตาง ๆ
สวนราชการและ หนวยงานของรฐสามารถพฒนา ขดสมรรถนะและ มความพรอม ในการด�าเนนงาน
• ระดบความส�าเรจของ สวนราชการและหนวยงาน ของรฐในการปรบปรงและ ยกระดบคณภาพการบรหารงาน ตามแผนพฒนาองคการ
• ระดบสมรรถนะของขาราชการ และเจาหนาทของรฐทไดรบการ พฒนาตามเกณฑมาตรฐาน
• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย
• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย
4. สรางระบบการก�ากบดแลตนเอง ทด เกดความโปรงใส มนใจ และสามารถตรวจสอบได รวมทงท�าใหบคลากรปฏบตงาน อยางมจตส�านกความรบผดชอบ ตอตนเอง ตอประชาชน และตอสงคมโดยรวม
ประชาชนมความ เชอมนและไววางใจ ในระบบราชการ
• ระดบความเชอมนของประชาชน ทมตอสวนราชการและ หนวยงานของรฐ• ระดบความส�าเรจของสวนราชการ และหนวยงานของรฐ ในการพฒนาระบบควบคมภาย ในใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน
• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
28 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
1.3.1 หนวยงานของรฐในก�ากบของฝายบรหาร
หนวยงานของรฐในก�ากบของฝายบรหาร ทมสถานะเปนนตบคคล ม 4 ประเภท2 คอ สวนราชการ รฐวสาหกจ องคการมหาชน หนวยงานของรฐรปแบบใหม ดงน
1. สวนราชการ มลกษณะเฉพาะเปนหนวยงาน ทรบผดชอบการใหบรการสาธารณะทางปกครอง ซงเปนภารกจของรฐ เชน การรกษาความสงบเรยบรอย การปองกนประเทศ การออกระเบยบ อนมต อนญาตตามกฎหมาย รวมทงใหขอเสนอแนะเชงนโยบายตาง ๆ งานนโยบายตาง ๆ ตามพระราชบญญตระเบยบบรหาร ราชการแผนดน พ.ศ. 2534 และฉบบแกไขเพมเตม และกฎหมายอน ๆ ทเกยวของ ไดแก
1) ราชการสวนกลาง ประกอบดวย ส�านกนายกรฐมนตร กระทรวงหรอทบวงซงมฐานะเทยบกระทรวง ทบวงซงสงกดส�านกนายกรฐมนตรหรอทบวง และกรมซงสงกดและไมสงกดส�านกนายกรฐมนตร กระทรวงหรอทบวง ดงน
(1) ส�านกนายกรฐมนตร(2) กระทรวง 19 กระทรวง (ไมมทบวงทม
ฐานะเทยบเทากระทรวง)(3) ไมมทบวงซงสงกดส�านกนายกรฐมนตร
หรอกระทรวง(4) กรม หรอส วนราชการท เรยกชอ
อยางอนและมฐานะเปนกรม ซงสงกดหรอไมสงกดส�านกนายกรฐมนตร กระทรวงหรอทบวง 157 กรม3
นอกจากน มสวนราชการทไมมฐานะเปน กรม แตมผบงคบบญชาเปนอธบด จ�านวน 2 สวนราชการ (ส�านกงานความรวมมอเพอการพฒนาระหวางประเทศ กระทรวงการตางประเทศ และส�านกงานพฒนาและสงเสรม
คณภาพชวตคนพการแหงชาต กระทรวงการพฒนา สงคมและความมนคงของมนษย) รวมทงมหาวทยาลยของรฐทเปนสวนราชการ อก 67 มหาวทยาลย
2) ราชการบรหารสวนภมภาค ประกอบดวย จงหวดและอ�าเภอ ดงน
(1) จงหวด เปนทรวมทองทหลายอ�าเภอ มฐานะเปนนตบคคล ม 76 จงหวด เปนหนวยบรหารราชการ แผนดนในเขตพนทของจงหวด มผวาราชการจงหวด กบนโยบายและค�าสงจากนายกรฐมนตร คณะรฐมนตร กระทรวง ทบวง กรม มาปฏบตใหเหมาะกบพนทและ ประชาชน และเปนหวหนาบงคบบญชาบรรดาขาราชการ ฝายบรหารซงปฏบตหนาทในราชการสวนภมภาคในเขตจงหวดและรบผดชอบในราชการจงหวดและอ�าเภอ
(2) อ� า เภอเป นหนวยราชการบรหาร รองจากจงหวด ม 878 อ�าเภอ โดยม อ�าเภอ กลยาณวฒนา จงหวดเชยงใหม เปนอ�าเภอทตงหลงสด เมอธนวาคม 2552 อ�าเภอเปนหนวยจดบรการสาธารณะแกประชาชนในอ�าเภอโดยมนายอ�าเภอเปนหวหนาปกครองบงคบบญชาขาราชการในอ�าเภอและรบผดชอบงานบรหารราชการของอ�าเภอ ทงน มหนวยปกครอง ในความรบผดชอบของอ�าเภอ ระดบต�าบล จ�านวน 7,255 ต�าบล ระดบหมบาน จ�านวน 74,956 หมบาน
3) ราชการบรหารสวนทองถน (ขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม 2554)
(1) องคการบรหารสวนจงหวด (76 องคการ)(2) เทศบาล (2,082 เทศบาล : เทศบาลนคร
27 แหง เทศบาลเมอง 155 แหง เทศบาลต�าบล 1,900 แหง)(3) สขาภบาล (ไมม)(4) องคการบรหารสวนต�าบล (5,693 องคการ)(5) องคกรปกครองสวนทองถนรปแบบ
พเศษ 2 แหง (กรงเทพมหานคร และเมองพทยา)
1.3 สถานภาพของระบบราชการไทย
2 มต ค.ร.ม. ในการประชม เมอวนท 3 เมษายน 2550 ตามหนงสอส�านกงาน ก.พ.ร. ท นร 1200/ว12 ลงวนท 28 สงหาคม 2553 เรองหลกการจ�าแนกประเภทหนวยงานของรฐ และมต ค.ร.ม. ในการประชม เมอวนท 20 ตลาคม 2552 หนงสอส�านกงาน ก.พ.ร. ท นร 1200/ว1 ลงวนท 4 มกราคม 2553 เรอง การปรบปรงหลกการจ�าแนกประเภทหนวยงานของรฐในก�ากบของฝายบรหาร
3 ไมนบรวมส�านกงานอยการสงสด และส�านกงานสภาทปรกษาทางเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ก�าหนดใหเปนองคกรอนตามรฐธรรมนญ
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
29สวนท 1 : ภาพรวม
2. รฐวสาหกจ (58 แหง) มลกษณะเฉพาะ
เปนหนวยงานทรบผดชอบการใหบรการสาธารณะทาง
อตสาหกรรมและพาณชยกรรม ซงผลต จ�าหนายสนคา
และบรการทมลกษณะเปนการใหบรการสาธารณะและ
งานสาธารณปโภคขนาดใหญ หรองานทมความส�าคญ
ตอความมนคงและการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ
หรอกจกรรมทมผลกระทบตอคณภาพชวตประชาชน
หรองานทเอกชนยงไมพรอม หรอตองการแทรกแซง
ตลาดใหเกดการแขงขนทเปนธรรม หรอบรการแกกลม
เปาหมายเฉพาะ ทงนเพอใหงานบรการสาธารณะนน ๆ
ไดมาตรฐาน ทงในเรองคณภาพ ปรมาณ และคาใชจาย
3. องคการมหาชน มลกษณะเฉพาะเปน
หนวยงานทรบผดชอบการใหบรการสาธารณะทางสงคม
และวฒนธรรม หรอการด�าเนนการอนเปนสาธารณะ
ประโยชนอนใด ซงไมเหมาะสมทจะใชวธการบรหาร
ในรปแบบของสวนราชการในการด�าเนนงาน องคการ
มหาชนแบงประเภทตามกฎหมายจดตงได 2 ประเภท
กลาวคอ
1) องคการมหาชนทจดตงตามพระราช
บญญตองคการมหาชน พ.ศ. 2542 (จ�านวน 36 แหง)
2) องค การมหาชนท จ ดต งข นตาม
พระราชบญญตเฉพาะ รวม 30 แหง (องคกรในก�ากบของ
รฐ 15 องคกร และมหาวทยาลยในก�ากบ 15 มหาวทยาลย)
(ขอมล ณ วนท 30 กนยายน 2554)
4. หนวยงานของรฐรปแบบอน
1) หนวยธรการขององคการของรฐทเปน
อสระ (7 แหง) มหนาทในลกษณะใดลกษณะหนง
ดงตอไปน
(1) หนวยธรการขององคการของรฐ
ทท�าหนาทก�ากบดแล เชน ธนาคารแหงประเทศไทย
ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบหลกทรพยและตลาด
หลกทรพย ส�านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง
กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต
เปนตน
(2) หนวยธรการขององคการของรฐ
ทท�าหนาทใหบรการ เชน องคการกระจายเสยงและ
แพรภาพสาธารณะแหงประเทศไทย เปนตน
2) กองทนทเปนนตบคคล กองทนจะ
บรหารในรปคณะกรรมการ ซงจะตองมหนวยธรการเปน
เครองมอท�าการงานของคณะกรรมการ หนวยธรการ
ดงกลาวจะเปนหนวยงานของรฐรปแบบใดรปแบบ
หนงใน 3 รปแบบตอไปน
(1) รฐวสาหกจ
(2) องคการมหาชนตามพระราชบญญต
(3) สวนราชการ
3) หน วยบรการรปแบบพเศษ เป น
หนวยงานในก�ากบกระทรวง หรอกรม ไมมฐานะเปน
นตบคคล มหนาทใหบรการเฉพาะดานแกหนวยงาน
ทก�ากบ ใน 2 ลกษณะ ดงน
(1) ใหบรการดานพาณชยกรรมหรอ
อตสาหกรรม เชน ส�านกพมพคณะรฐมนตรและ
ราชกจจานเบกษา ในก�ากบของส�านกเลขาธการ
คณะรฐมนตร
(2) ใหบรการดานบรการสาธารณะทาง
สงคมและวฒนธรรม เชน สถาบนสงเสรมการบรหาร
กจการบานเมองทด ในก�ากบของส�านกงาน ก.พ.ร.
นอกจากนยงมหนวยงานอกประเภทหนง
ทท�าหนาทใหบรการสาธารณะโดยใชอ�านาจรฐ หรอเปน
กลไกของรฐ แตไมเปนองคกรของรฐ ม 3 ประเภท ไดแก
(1) สภาวชาชพ เชน แพทยสภา สภา
ทนายความ สภาการพยาบาล ฯลฯ
(2) สถาบนภายใตมลนธ เชน สถาบน
เพมผลผลตแหงชาต สถาบนสงเสรมวสาหกจขนาดกลาง
และขนาดยอม สถาบนเฉพาะดาน 7 แหง ภายใต
“อตสาหกรรมมลนธ” และสถาบนวจยนโยบายเศรษฐกจ
การคลง ภายใตมลนธสถาบนวจยเศรษฐกจการคลง ฯลฯ
(3) นตบคคลเฉพาะกจ (1 แหง) เปน
เครองมอพเศษทรฐบาลจดตงเพอระดมทนจากภาคเอกชน
ไดแก นตบคคลเฉพาะกจ ตามพระราชก�าหนดนตบคคล
เฉพาะกจเพอการแปลงสนทรพยเปนหลกทรพย พ.ศ. 2540
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
30 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพท 1-2 ภาพรวมกำลงคนภาครฐในฝายพลเรอน
ทมา: กำลงคนภาครฐในฝายพลเร�อน 2553 ของสำนกงาน ก.พ.
ขาราชการในฝายพลเร�อนประเภทอน
929,913 คน(44.01%)
ขาราชการพลเร�อนสามญ362,553 คน
(17.16%)
ลกจางประจำ213,797 คน
(10.12%)
รวมทงสน 2,112,684 คน
ขาราชการในฝายพลเร�อนทกประเภท รวม 1,292,466 คน (61.18%)
ลกจางชวคราว380,806 คน
(18.02%)
พนกงานจาง123,649 คน
(5.85%)
พนกงานราชการ101,966 คน
(4.83%)
1.3.2 ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน4
ประเทศไทยมจ�านวนประชากร 67.2 ลานคน ในจ�านวนนประกอบดวยประชากรทเปนก�าลงแรงงาน 38.64 ลานคน (หรอรอยละ 57.5 ของจ�านวนประชากร) และในสวนของก�าลงแรงงานน เปนก�าลงคนภาครฐ ในฝายพลเรอน 2.11 ลานคน (รอยละ 3.14 ของจ�านวน ประชากร หรอรอยละ 5.46 ของก�าลงแรงงาน) โดยในป งบประมาณ พ.ศ. 2553 ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอนม สดสวน 1 คน ตอประชากร 32 คน (ปงบประมาณ พ.ศ. 2552 มสดสวน 1 คน ตอประชากร 33 คน ปงบประมาณ พ.ศ. 2551 มสดสวน 1 คน ตอประชากร 33 คน และปงบประมาณ พ.ศ. 2550 มสดสวน 1 คน ตอประชากร 34 คน)
1. ประเภทก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน
ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน จ�าแนกตามลกษณะการเลอกสรรและการใชประโยชน ไดเปน 5 ประเภท ประกอบดวย ขาราชการ ลกจางประจ�า ลกจางชวคราว พนกงานราชการ (เปนประเภทบคลากรตามระเบยบส�านกนายกรฐมนตรว าดวยพนกงานราชการ พ.ศ. 2547) และพนกงานจาง (เปนประเภทบคลากรตามระบบบรหารงานบคคลของสวนทองถน) และในการบรหารก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน ตองด�าเนนการตามมตคณะรฐมนตรวาดวยมาตรการบรหารก�าลงคนภาครฐ ตามยทธศาสตรการปรบขนาดก�าลงคนภาครฐ พ.ศ. 2549 - พ.ศ. 2551 และมาตรการ
บรหารก�าลงคนภาครฐ พ.ศ. 2552 - พ.ศ. 2556 ทคณะรฐมนตรมมต เหนชอบตามข อเสนอของ คณะกรรมการก�าหนดเปาหมายและนโยบายก�าลงคน ภาครฐ (คปร.) ซงครอบคลมถงก�าลงคนทกประเภท ไดแก ขาราชการ (ไมรวมขาราชการทหาร) พนกงานราชการ ลกจางประจ�าและก�าลงคนประเภทอน ๆ ในสวนราชการสงกดฝายบรหารท ใช งบประมาณ งบบคลากรจากงบประมาณรายจายแผนดน และในการ บรรลเปาหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 - 2554) ก�าหนดใหลดก�าลงคนภาคราชการลงรอยละ 10 ภายใน 5 ป นบแตป พ.ศ. 2550 เพอใหระบบราชการมขนาดกะทดรด มประสทธภาพ ทนสมยและมขดสมรรถนะสง รวมทงประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศในการด�าเนนงาน
ในปงบประมาณ พ.ศ. 2553 มก�าลงคนภาครฐ ในภาพรวม รวมทงสนจ�านวน 2,112,684 คนประกอบดวยข าราชการประจ�า 1,292,466 คน (รอยละ 61.18) ในจ�านวนนเปนขาราชการพลเรอนสามญ 362,553 คน (รอยละ 17.16) และขาราชการในฝายพลเรอนประเภทอน 929,913 คน (รอยละ 44.02) นอกจากน ยงมลกจางประจ�า 213,797 คน (รอยละ 10.12) ลกจางชวคราว 380,806 คน (รอยละ 18.02) พนกงานจาง 123,649 คน (รอยละ 5.85) และพนกงานราชการ 101,966 คน (รอยละ 4.83) (ภาพท 1-2)
4 ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน 2553: ส�านกงาน ก.พ. ธรานสรณการพมพ กรงเทพมหานคร 2554
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
31สวนท 1 : ภาพรวม
เมอพจารณาภาพรวมก�าลงภาครฐในฝาย
พลเรอน ยอนหลงตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2547
ถง พ.ศ. 2553 พบวา ก�าลงคนภาครฐในภาพรวม
เพมขน ทงสน 34,530 คน จ�าแนกเปนขาราชการ
เพมขน (จากป พ.ศ. 2547) 85,893 คน ลกจางประจ�า
ลดลง (จากป พ.ศ. 2548) 44,803 คน ลกจางชวคราว
ลดลง (จากป พ.ศ. 2548) 60,127 คน พนกงานจาง
เพมขน (จากป พ.ศ. 2549) 11,082 คน พนกงาน
ราชการเพมขน (จากป พ.ศ. 2548) 42,485 คน
(ตารางท 1-2)
ตารางท 1-2 ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน ปงบประมาณ พ.ศ. 2547 - พ.ศ. 2553 (หนวย : คน)
ปงบประมาณ
ขาราชการเพม / ลด
ลกจางประจ�า
เพม / ลด
ลกจางชวคราว
เพม / ลด
พนกงาน จาง
เพม / ลด
พนกงานราชการ
เพม / ลด
รวม
พ.ศ. 2547* 1,206,573 ไมมขอมล ไมมขอมล - - 1,206,573
พ.ศ. 2548 1,221,262 14,689 258,600 440,933 - 59,481 1,980,276
พ.ศ. 2549 1,258,919 37,657 258,494 -106 203,348 -237,585 112,567 85,752 26,271 1,919,080
พ.ศ. 2550 1,275,350 16,431 248,547 -9,947 196,299 -7,049 126,824 14,257 92,138 6,386 1,939,158
พ.ศ. 2551 1,271,620 -3,730 237,786 -10,761 281,831 85,532 145,726 18,902 100,992 8,854 2,037,955
พ.ศ. 2552 1,280,456 8,836 224,816 -12,970 276,475 -5,356 147,836 2,110 106,493 5,501 2,036,076
พ.ศ. 2553 1,292,466 12,010 213,797 -11,019 380,806 104,331 123,649 -24,187 101,966 -4,527 2,112,684
การเปลยนแปลง ในชวงป พ.ศ. 2547 - พ.ศ. 2553
+7.12% 85,893 -17.32% -44,803 -13.64% -60,127 +9.84% 11,082 +71.43% 42,485
ทมา: ก�ำลงคนภำครฐในฝำยพลเรอน ป 2547 ถงป 2553 ส�ำนกงำน ก.พ.
เมอสอบทานก�าลงคนภาครฐยอนหลงในชวง
เวลา 6 ป นบตงแต พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2553 พบวา
ก�าลงคนภาครฐในภาพรวมมแนวโนมเพมขน ทงน
เมอจ�าแนกเปนรายประเภท พบวาขาราชการมแนวโนม
เพมขนอยางตอเนอง ในขณะทลกจางประจ�ามแนวโนม
ลดลงแบบคอยเปนคอยไป และลกจางชวคราวลดลงในป
พ.ศ. 2549 กวากงหนงและลดลงต�าสดในป พ.ศ. 2550
จากนนไดขยบสงขนไปอยอนดบสองรองจากขาราชการ
สวนพนกงานจางและพนกงานราชการ มการเปลยนแปลง
ไปในทศทางทเพมขนจนถงป พ.ศ. 2552 และเรมลดลง
ในป พ.ศ. 2553 (ภาพท 1-3)
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
32 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพท 1-3 แนวโนมกำลงคนภาครฐในระหวางป พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2553
ทกประเภท
ขาราชการ
ลกจางประจำ
ลกจางชวคราว
พนกงานจาง
พนกงานราชการ
2,500,000
2,000,000
1,500,000
1,000,000
500,000
0
2548 2549 2550 2551 2552 2553
อนง ก�าลงคนภาครฐในภาพรวมดงกลาว
กระจายอยในราชการบรหารสวนกลางและสวนภมภาค
จ�านวน 1,722,038 คน และอยในสวนทองถน จ�านวน
390,646 คน (ตารางท 1-3) ทงน เมอเปรยบเทยบ
ก�าลงคนภาครฐตามลกษณะการจางงาน พบวาก�าลง
คนประเภทจางงานตลอดชพ (ขาราชการและลกจาง
ประจ�า) กบประเภทจางงานตามระยะเวลาหรอสญญา
(ลกจางชวคราว พนกงานจางและพนกงานราชการ)
มสดสวน 1,506,263 คน (รอยละ 71.30) ตอ 606,421
คน (รอยละ 28.70) หรอ 9 ตอ 4 (ภาพท 1-4)
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
33สวนท 1 : ภาพรวม
ภาพท 1-4 สดสวนกาลงคนภาครฐ จำแนกตามลกษณะการจางงาน
จางงานตามระยะเวลา
จางงานตลอดช�พ
120%
100%
80%
60%
40%
20%
0%
รวมทกประเภท สวนกลางและสวนภมภาค สวนทองถน
71.3 73.0563.56
28.7 26.9536.44
ตารางท 1-3 ภาพรวมก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน
ประเภทก�าลงคน จ�านวน (คน) รอยละ
รวมทงหมด 2,112,684 100.00
• ขาราชการ
• ลกจางประจ�า
• ลกจางชวคราว
• พนกงานราชการ
• พนกงานจาง
1,292,466
213,797
380,806
101,966
123,649
61.18
10.12
18.02
4.83
5.85
สวนกลางและภมภาค 1,722,038 100.00
• ขาราชการ
• ลกจางประจ�า
• ลกจางชวคราว
• พนกงานราชการ
1,097,662
160,315
362,095
101,966
63.74
9.31
21.03
5.92
สวนทองถน 390,646 100.00
• ขาราชการ
• ลกจางประจ�า
• ลกจางชวคราว
• พนกงานจาง
194,804
53,482
18,711
123,649
49.87
13.69
4.79
31.65
ทมา: ส�ำนกงำน ก.พ. อำงแลว
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
34 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพท 1-5 ขาราชการในฝายพลเรอนปงบประมาณ พ.ศ. 2553 จำแนกตามประเภท
สวนตำบล 5.12%
อบจ. 0.66%
กทม. 2.89%
อสระ 1.03%
ตลาการ 0.33%
อดมศกษา 3.03%
รฐสภา 0.22%
อยการ 0.24%
พลเร�อนสามญ 28.05%
เทศบาล 6.40%
ตำรวจ 16.53%
ครฯ 35.49%
2. ประเภทขาราชการในฝายพลเรอน
ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอนในภาพรวม
ปงบประมาณ พ.ศ. 2553 มจ�านวน 2,112,684 คน
เปนขาราชการจ�านวน 1,292,466 คน (เพมขนจ�านวน
12,010 คน เมอเปรยบเทยบกบปงบประมาณ พ.ศ. 2552
ซงมขาราชการรวมทงสน 1,280,456 คน) ประกอบ
ดวยขาราชการประเภทตางๆ รวม 12 ประเภท แตละ
ประเภทอยในก�ากบขององคกรกลางบรหารงานบคคล
ทแตกตางกน เชน ประเภทขาราชการครและบคลากร
ทางการศกษา อยในก�ากบของคณะกรรมการขาราชการ
ครและบคลากรทางการศกษา (ก.ค.ศ.) ภายใตพระราช
บญญต ระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา
พ.ศ. 2547 เปนตน ท�าใหขาราชการในฝายพลเรอนม
องคกรก�ากบดแลโดยมกฎหมายรองรบการด�าเนนการ
ของตนเองทเปนอสระแยกจากกน รวม 12 องคกร
อยางไรกดหากพจารณาในเชงปรมาณของ
ก�าลงคนภาครฐในก�ากบของแตละองคกรกลางบรหารงาน
บคคลพบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา
เปนขาราชการในฝายพลเรอนทมจ�านวนมากทสด คอ
จ�านวน 458,688 คน หรอรอยละ 35.49 รองลงมาเปน
ขาราชการพลเรอนสามญ จ�านวน 362,553 คน หรอ
รอยละ 28.05 ขาราชการต�ารวจ จ�านวน 213,664 คน
หรอรอยละ 16.53 พนกงานเทศบาล จ�านวน 82,762 คน
หรอรอยละ 6.40 พนกงานสวนต�าบล 66,164 คน หรอ
รอยละ 5.12 ขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา
39,148 คน หรอรอยละ 3.03 ขาราชการกรงเทพมหานคร
37,389 คน หรอรอยละ 2.89 และขาราชการองคกรอสระ
ตามรฐธรรมนญ 13,298 คน หรอรอยละ 1.03 ตามล�าดบ
สวนทเหลออกรอยละ 1.45 ประกอบดวยขาราชการ
รฐสภา ขาราชการตลาการ ขาราชการอยการ ขาราชการ
องคการบรหารสวนจงหวด
ส�าหรบขาราชการสวนทองถน ซงประกอบดวย
ขาราชการกรงเทพมหานคร ขาราชการองคการบรหาร
สวนจงหวด พนกงานเทศบาล และพนกงานสวนต�าบล
มจ�านวน 194,804 คน หรอรอยละ 15.07 ของจ�านวน
ขาราชการในฝายพลเรอนทงหมด
โดยประเภทขาราชการทมจ�านวนทนอยทสด
ไดแก ขาราชการรฐสภาสามญ มจ�านวน 2,840 คน หรอ
รอยละ 0.22 ของขาราชการในฝายพลเรอน (ภาพท 1-5)
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
35สวนท 1 : ภาพรวม
ภาพท 1-6 ขาราชการในฝายพลเรอน จำแนกตามสวนราชการ
ทมา: กำลงคนภาครฐในฝายพลเร�อน 2553 ของสำนกงาน ก.พ.
สงกดสำนกนายกรฐมนตร�และ
กระทรวง (18 กระทรวง)
854,075 คน
(66.08%)
รฐสภา
2,840 คน
(0.22%)
สวนทองถน
194,804 คน
(15.07%)
อสระตามรฐธรรมนญ
17,575 คน
(1.36%)
ไมสงกดกระทรวงฯ
223,172 คน
(17.27%)
ในสวนของบคลากรประเภทอน เชน ลกจาง
พนกงานราชการ ฯลฯ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2550
มจ�านวนรวม 663,808 คน ปงบประมาณ พ.ศ. 2551
มจ�านวนรวม 766,335 คน ปงบประมาณ พ.ศ. 2552
มจ�านวนรวม 755,620 คน และปงบประมาณ พ.ศ. 2553
มจ�านวนรวม 820,218 คน เมอเปรยบเทยบกบปกอน
เพมขนจ�านวน 64,598 คน
3. ขาราชการในฝายพลเรอนจ�าแนกตามสวนราชการทสงกด
1) ขาราชการในฝายพลเรอน รวม 1,292,466 คน
ปฏบตงานอยในราชการบรหารสวนกลางและราชการ
บรหารสวนภมภาค จ�านวน 1,097,662 คน (รอยละ 84.93)
ในจ�านวนนสงกดอย ในส�านกนายกรฐมนตรและ
กระทรวงตาง ๆ รวม 18 กระทรวง (ไมนบรวมกระทรวง
กลาโหม) 854,075 คน (รอยละ 66.08) สวนราชการ
ไมสงกดส�านกนายกรฐมนตร กระทรวง หรอทบวง
223,172 คน (รอยละ 17.27) สงกดสวนราชการอสระ
ตามรฐธรรมนญ 17,575 คน (รอยละ 1.36) และสงกด
รฐสภา 2,840 คน (รอยละ 0.22) นอกนนปฏบตงานอยใน
ราชการบรหารสวนทองถน 194,804 คน (รอยละ 15.07)
(ภาพท 1 - 6 และตารางท 1 - 4)
2) ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน เกอบครง
หนงเปนครหรอบคลากรในภารกจดานการศกษา (รอยละ
41.82 หรอ 540,610 คน) โดยสงกดกระทรวงศกษาธการ
รอยละ 38.36 หรอ (495,765 คน) กระทรวงการทองเทยว
และกฬา รอยละ 0.08 (1,056 คน) และกระทรวง
วฒนธรรม รอยละ 0.08 (1,051 คน) สวนทเหลอ
เปนครในองคกรปกครองทองถน รอยละ 3.31 หรอ
42,738 คน ไดแก ขาราชการครกรงเทพมหานคร (รอยละ
1.20 หรอ 15,544 คน) และพนกงานครเทศบาล (รอยละ
2.10 หรอ 27,194 คน) รองลงมาในสดสวนทแตกตาง
กนมากเปนขาราชการต�ารวจ ซงทงหมดปฏบตงาน
ในภารกจของส�านกงานต�ารวจแหงชาต (รอยละ 16.53
หรอ 213,664 คน) และล�าดบถดลงมาปฏบตภารกจ
ดานสขภาพในกระทรวงสาธารณสข (รอยละ 13.24 หรอ
171,070 คน) สวนกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย
เปนกระทรวงทมขาราชการพลเรอนสงกดอยนอยทสด
คอ เพยงรอยละ 0.06 หรอ 746 คน
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
36 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ตารางท 1-4 ขาราชการในฝายพลเรอน จ�าแนกตามการจดระเบยบบรหารราชการ และสวนราชการ ป พ.ศ. 2553
(หนวย : คน)
สวนราชการ รวม สวนกลาง สวนภมภาค
สวน ทองถน
สวนกลางและสวนภมภาค 1,097,662 870,096 227,566
ส�านกนายกรฐมนตร 6,528 6,202 326
กระทรวงการคลง 30,296 29,254 1,042
กระทรวงการตางประเทศ 1,562 1,562
กระทรวงการทองเทยวและกฬา (1) 1,692 1,457 235
กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 3,381 2,364 1,017
กระทรวงเกษตรและสหกรณ 35,670 19,445 16,225
กระทรวงคมนาคม 14,333 11,820 2,513
กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 10,403 9,149 1,254
กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 1,947 1,581 366
กระทรวงพลงงาน 1,241 1,073 168
กระทรวงพาณชย 3,526 3,112 414
กระทรวงมหาดไทย 40,762 8,287 32,475
กระทรวงยตธรรม 17,396 12,194 5,202
กระทรวงแรงงาน 6,183 3,369 2,814
กระทรวงวฒนธรรม (2) 4,551 2,861 1,690
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 746 746
กระทรวงศกษาธการ (3) 499,389 499,389
กระทรวงสาธารณสข 171,070 20,055 151,015
กระทรวงอตสาหกรรม 3,399 2,596 803
สวนราชการไมสงกดส�านกนายกรฐมนตร กระทรวง หรอทบวง 223,172 222,463 709
ส�านกราชเลขาธการ 451 451
ส�านกพระราชวง 2,301 2,301
ส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต 865 156 709
ส�านกงาน กปร. 112 112
ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต 203 203
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
37สวนท 1 : ภาพรวม
สวนราชการ รวม สวนกลาง สวนภมภาค
สวน ทองถน
ราชบณฑตยสถาน 67 67
ส�านกงานปองกนและปราบปรามการฟอกเงน 193 193
ส�านกงานอยการสงสด (4) 5,246 5,246
สนง.สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 70 70
ส�านกงานต�ารวจแหงชาต 213,664 213,664
สวนราชการอสระตามรฐธรรมนญ 17,575 8,277 9,298
ส�านกงานการตรวจเงนแผนดน 2,423 1,207 1,216
ส�านกงาน ป.ป.ช. 669 669
ส�านกงานศาลรฐธรรมนญ 118 118
ส�านกงานศาลยตธรรม (5) 12,746 5,095 7,651
ส�านกงานศาลปกครอง 1,619 1,188 431
สวนราชการสงกดรฐสภา 2,840 2,840
ส�านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร 1,706 1,706
ส�านกงานเลขาธการวฒสภา 1,034 1,034
ส�านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต 100 100
สวนทองถน 194,804 194,804
กรงเทพมหานคร 37,389 37,389
องคการบรหารสวนจงหวด 8,489 8,489
องคการบรหารสวนต�าบล 66,164 66,164
เทศบาล 82,762 82,762
รวม 1,292,466 870,096 227,566 194,804
รอยละ 100 67.32 17.61 15.07
หมายเหต: (1) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 1,056 คน
(2) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 1,051 คน
(3) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 456,581 คน
และขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา จ�านวน 39,184 คน
(4) รวมขาราชการอยการ จ�านวน 3,158 คน
(5) รวมขาราชการตลาการ จ�านวน 4,277 คน
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
38 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพท 1-7 ขาราชการในฝายพลเรอน จำแนกตามการจดระเบยบบรหารราชการ ป พ.ศ. 2553
ก.ต
างประเทศ
ก.ว
�ทยาศ
าสตรฯ
ก.ศ
กษาธ
�การ
ส.ร
าชเล
ขาธ
�การ
ส.พ
ระร
าชวง
สำน
กงา
น ก
ปร.
ส.ค
ณะก
รรมการ
ว�จยฯ
ราช
บณ
ฑตยสถาน
สำน
กงา
น ป
ปง.
ส.อ
ยการ
สงส
ด
สนง.
สภาท
ปร�กษาฯ
ส. ตำร
วจแห
งชาต
สำน
กงา
น ป
.ป.ช
.
ส.ศ
าลรฐธรรมนญ
ส.ส
ภาผ
แทนราษ
ฎร
ส.ว
ฒสภา
ส.ส
ทธ�มนษยชนฯ
ก.ค
ลง
สำน
กนาย
กฯ
ก.พ
าณชย
ก.ท
รพ
ยาก
รฯ
ก.พ
ลงง
าน
ก.ท
องเ
ทยวฯ
ก.ค
มนาค
ม
ก.เท
คโน
โลยฯ
ก.อ
ตสาห
กรรม
ส.ศ
าลปกครอ
ง
ก.ย
ตธรรม
ก.พ
ฒนาส
งคมฯ
ก.ว
ฒนธรรม
ก.เก
ษตรฯ
ก.แรงง
าน
ส.ต
รวจเง
�นแผ
นดน
ส.ศ
าลยตธรรม
ก.ม
หาด
ไทย
ส.พ
ระพ
ทธศาส
นาฯ
ก.ส
าธาร
ณสข
กรงเ
ทพ
ฯ
อบจ.
อบต.
เทศบาล
100%
50%
0%
สวนกลาง
67.32%
สวนภมภาค
17.61%
สวน
ทองถน
15.07%
4. ขาราชการในฝายพลเรอนจ�าแนกตามการจดระเบยบบรหารราชการและพนทปฏบตงาน
1) ขาราชการในฝายพลเรอน ปฏบตงาน
ในสวนราชการบรหารสวนกลาง รอยละ 67.32 และ
ปฏบตงานในสวนราชการบรหารสวนภมภาคและ
สวนทองถน รอยละ 17.61 และ รอยละ 15.07 ตามล�าดบ
(ภาพท 1-7) สะทอนใหเหนวางานบรการสาธารณะ
ของประเทศสวนใหญ อยในบงคบบญชาของหวหนา
สวนราชการในราชการบรหารสวนกลาง อาจท�าให
การบรการสาธารณะในภาพรวมมปญหาเชงโครงสราง
ผวาราชการจงหวดอาจไมสามารถท�าหนาทดแลรบผดชอบ
การจดบรการสาธารณะในจงหวด เพอใหประชาชน
สามารถเขาถงบรการไดอยางรวดเรวและมคณภาพ
ตามเจตนารมณของระเบยบบรหารราชการแผนดน
และเพอลดสดสวนของขาราชการในสวนกลางลง ท�าให
มการก�าหนดเปาหมายไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและ
สงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 - พ.ศ. 2554)
ทจะลดก�าลงคนภาคราชการสวนกลางใหไดรอยละ 10
ภายในป พ.ศ. 2554 ซงเมอสอบทานแนวโนมการ
เปลยนแปลงจ�านวนขาราชการในฝายพลเรอนในชวงแรก
ของแผนฯ ระหวาง พ.ศ. 2550 - พ.ศ. 2553 พบวา
ขาราชการในสวนราชการบรหารสวนกลาง ลดลง
20,647 คน (จาก 890,743 คน ในป พ.ศ. 2550 เปน
870,096 คน ในป พ.ศ. 2553) คดเปนรอยละ 2.32
2) การกระจายของขาราชการในฝายพลเรอน
จ�าแนกตามพนทปฏบตงาน พบวา กระจายอย ภาคเหนอ
รอยละ 17.91 (231,426 คน) ภาคกลางรอยละ 18.62
(240,699 คน) ภาคตะวนออก รอยละ 3.78 (48,913 คน)
ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รอยละ 29.46 (380,782 คน)
และภาคใต รอยละ 14.77 (190,905 คน) สวนทเหลอ
ร อยละ 15.39 (198,667 คน) ปฏบตงานอย ใน
กรงเทพมหานคร และรอยละ 0.07 (875 คน) ปฏบตงาน
ในตางประเทศ (ตารางท 1-5)
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
39สวนท 1 : ภาพรวม
ตารางท 1-5 ขาราชการในฝายพลเรอน จ�าแนกตามพนทปฏบตงาน และสวนราชการ ปงบประมาณ พ.ศ. 2553
(หนวย : คน)
สวนราชการ รวม
กลมพนทปฏบตงาน
ตางประเทศ
กรงเทพฯ ภาคเหนอ ภาคกลางภาคตะวน
ออก
ภาคตะวนออกเฉยง
เหนอภาคใต
ส�านกนายกรฐมนตร 6,528 2 5,170 358 191 84 350 373
กระทรวงการคลง 30,296 7 13,691 3,363 4,870 1,542 3,710 3,113
กระทรวงการตางประเทศ 1,562 681 881
กระทรวงการทองเทยวและกฬา (1) 1,692 396 272 360 76 305 283
กระทรวงการพฒนาสงคม และความมนคงของมนษย
3,381 1,174 504 625 113 535 430
กระทรวงเกษตรและสหกรณ 35,670 9,249 6,083 6,386 1,284 8,371 4,297
กระทรวงคมนาคม 14,333 5,842 2,281 1,902 512 2,302 1,494
กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม
10,403 3,855 2,273 1,225 285 1,579 1,186
กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร
1,947 1,183 207 107 23 220 207
กระทรวงพลงงาน 1,241 1,073 40 48 9 44 27
กระทรวงพาณชย 3,526 133 717 208 2,050 55 206 157
กระทรวงมหาดไทย 40,762 7,761 7,356 7,278 1,384 10,690 6,293
กระทรวงยตธรรม 17,396 4,881 2,435 4,366 736 2,810 2,168
กระทรวงแรงงาน 6,183 22 1,911 823 1,575 242 915 695
กระทรวงวฒนธรรม (2) 4,551 1,707 605 756 133 805 545
กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 746 2 744
กระทรวงศกษาธการ (3) 499,389 35,293 97,093 89,883 15,843 185,942 75,335
กระทรวงสาธารณสข 171,070 6,420 35,892 43,757 8,275 47,888 28,838
กระทรวงอตสาหกรรม 3,399 18 2,205 282 284 85 300 225
สวนราชการไมสงกดฯ (4) 223,172 10 46,200 38,851 39,459 9,069 49,663 39,920
สวนราชการอสระฯ (5) 20,415 11,125 2,032 2,374 722 2,447 1,716
สวนทองถน 194,804 37,389 30,468 33,203 8,441 61,700 23,603
รวมทงหมด 1,292,466 875 198,867 231,426 240,699 48,913 380,782 190,905
รอยละ 100.00 0.07 15.39 17.91 18.62 3.78 29.46 14.77
ทมา: ก�ำลงคนภำครฐในฝำยพลเรอน 2553 ส�ำนกงำน ก.พ.
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
40 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพท 1-8 ขาราชการในฝายพลเรอน จำแนกตามพนทปฏบตงาน ปงบประมาณ พ.ศ. 2553
ตางประเทศ0.07%ภาคใต
14.77%กรงเทพฯ15.39%
ภาคเหนอ17.91%
ภาคกลาง18.62%
ภาคตะวนออก3.78%
ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ29.46%
หมายเหต: (1) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 1,056 คน
(2) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 1,051 คน
(3) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 456,581 คน และขาราชการพลเรอน
ในสถาบนอดมศกษา จ�านวน 39,184 คน
(4) รวมขาราชการอยการ จ�านวน 3,158 คน และขาราชการต�ารวจ จ�านวน 213,664 คน
(5) รวมขาราชการรฐสภาสามญ จ�านวน 2,840 คน และขาราชการตลาการ จ�านวน 4,277 คน
และขาราชการองคกรอสระตามรฐธรรมนญ จ�านวน 13,298 คน
อยางไรกด หากไมรวมพนทกรงเทพมหานคร
ขาราชการในฝายพลเรอน จะปฏบตงานในภาคตะวน
ออกเฉยงเหนอมากทสด รองลงมาไดแก ภาคกลาง
ภาคเหนอ และภาคใต ตามล�าดบ สวนภาคตะวนออก
เปนพนททมขาราชการในฝายพลเรอนไปปฏบตงาน
นอยทสด (ภาพท 1-8)
5. ขดความสามารถในการดงดดคนเกงเขารบราชการลดลง
1) ก�าลงคนภาครฐประเภทขาราชการ จ�านวน
1,292,466 คน มขาราชการพลเรอนสามญ ซงเปน
ผทมบทบาทส�าคญในการน�านโยบายไปปฏบต จ�านวน
362,553 คน ในหนงปจะเกษยณอาย ประมาณรอยละ 1.4
เปนโอกาสใหมคนใหมเขามาทดแทนในแตละปไมนอย
กวา 5,074 ต�าแหนง ในจ�านวนน ประมาณรอยละ 75
หรอจ�านวน 3,805 ต�าแหนง เปนต�าแหนงทตองการ
ผทจบปรญญาตรขนไปมาทดแทน
2) ในการทจะบรรลเปาหมายของการพฒนา
ระบบราชการ ทจะผลกดนใหหนวยราชการทมสมรรถนะ
สงและปรบตวใหทนการเปลยนแปลง เปนหนวยราชการ
ทเกงและด ไดบคลากรทมคณธรรมและจรยธรรม
เพอเปนสวนราชการทมขดสมรรถนะและความพรอม
ในการด�าเนนงาน จ�าเปนตองไดขาราชการรนใหมไฟแรง
กลาคด กลาท�า มความสจรต เขามาทดแทนคนเกา
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
41สวนท 1 : ภาพรวม
ตารางท 1-6 ขอมลการสอบภาค ก ของ ก.พ.
ป พ.ศ.วฒการศกษา
จ�านวน ผสมคร (คน)
ผสอบผาน(คน)
2552 ปวช. 24,711 2,880
ปวส. 101,158 12,088
ป.ตร 383,915 33,283
ป.โท 11,150 1,662
รวม 520,934 49,913
2553 ปวช. 35,082 3,083
ปวส. 137,738 20,337
ป.ตร 432,672 42,952
ป.โท 14,566 2,086
รวม 620,058 68,458
2554 ปวช. 33,621 4,302
ปวส. 138,477 14,262
ป.ตร 436,433 64877
ป.โท 18,774 2,885
รวม 627,305 86,326
3) ในชวง 3 ป ทผานมา (พ.ศ. 2552 - พ.ศ. 2554)
พบวามผสมครเขาสอบภาค ก ของ ก.พ. (ตารางท 1-6)
ปละไมต�ากวา 600,000 คน ในจ�านวนดงกลาวมผสมคร
สอบทมวฒปรญญาตรขนไป ไมต�ากวา 400,000 คน
เมอพจารณาจากคณสมบตของผ เข าสอบแขงขน
ในสายงานทใชวฒระดบปรญญาตร พบวามอายเฉลย
27 ป 6 เดอน ในขณะทอายเฉลยของผส�าเรจการศกษา
ระดบปรญญาตร คอ 22 ป ซงสะทอนใหเหนวา
ผเขาสอบสวนใหญเปนผทจบการศกษามากอนหลายป
โดยรอยละ 79 ของผ สมครสอบเปนผ มงานท�าอย
ในขณะทสมคร ในจ�านวนนครงหนงเปนผท�างานใน
สถานประกอบการภาคเอกชน อกครงหนงเปนผทสอบ
เพอเปลยนต�าแหนงจากสายงานทบรรจ ปวช. หรอ ปวส.
เปนสายงานทบรรจวฒปรญญาตร มเพยงรอยละ 5
ของผทสมคร ส�าเรจการศกษาจากมหาวทยาลยทม
การแขงขนสง (สถาบนอดมศกษาทนกเรยนมธยมปลาย
เลอกสมครเรยนตอมากทสด) 5 อนดบแรก 5
4) การสอบแขงขนเพอสรรหาคนเขารบ
ราชการตองใชเวลาและลาชา แมการสอบแขงขนเพอ
รบคนเขารบราชการมเปนประจ�าทกป แตกวาจะรบ
นกศกษาจบใหมเขารบราชการ ตองใชเวลาไมนอยกวา
1 ป ดงตวอยาง กรณการสอบแขงขนเขารบราชการ
เปนขาราชการพลเรอนสามญ ประจ�าป พ.ศ. 2554
ส�านกงาน ก.พ. ประกาศรบสมครสอบแขงขน วนท 21
เมษายน 2554 สามารถประกาศรายชอผสอบแขงขนได
ในเวลา 5 เดอนตอมา (วนท 5 กนยายน 2554) จากนน
ผสอบแขงขนไดจะตองน�าใบรบรองของส�านกงาน ก.พ.
ไปยนสมครสอบ ภาค ข และภาค ค ตามสวนราชการ
ทประกาศรบสมครสอบ 6 ซงการรบสมครของสวนราชการ
ไมมก�าหนดชด อาจตองรออกหลายเดอนหรอเปนป
5) กระบวนการสรรหาทลาชา และพฤตกรรม
คนรนใหมทเปลยนไปเปนเรองยากทราชการจะไดคน
เกงคนดเขารบราชการ คนรนใหมจดอยใน Gen Y
(ผ มอาย 9-29 ป ) ท เตบโตมาทามกลางความ
เปลยนแปลง ทงจากคานยมทแตกตางจากรนปยาตา
ยายกบรนพอแม ขณะเดยวกนกกาวไปพรอม ๆ กบ
เทคโนโลยทเจรญรดหนา ทงคอมพวเตอร อนเทอรเนต
และไอท ท�าใหพฤตกรรมการปฏบตงานของคนรนใหม
ชอบความทาทายและพบสงใหม ๆ ตองการมเงนเดอน
หรอคาจางสง และไดแสดงความสามารถอยางเตมท 7
อกทงโดยทวไป เปนทเขาใจกนวางานราชการมขนตอน
มการบงคบบญชาหลายชน และระเบยบวนยเขมงวด
ทงอตราเงนเดอนแรกบรรจต�ากวาภาคเอกชน ปญหาน
จ�าเปนตองสอสารสงใหมทเปลยนแปลงในระบบราชการ
ไปยงคนรนใหมใหมากขน รวมทงกระบวนการสรรหา
ตองปรบใหรวดเรว รบคนเกงเขารบราชการไดทนท
เมอส�าเรจการศกษา
5 ขอมลจากคณลกษณะของผสมครสอบแขงขน (ภาค ก) เพอบรรจบคคลเขารบราชการประจ�าปงบประมาณ พ.ศ. 2551 ของส�านกงาน ก.พ. จ�านวน 119,661 คน
6 ขอมลจากประกาศส�านกงาน ก.พ. เรองรายชอผสอบผานภาคความรความสามารถทวไป (ภาค ก) ของ ก.พ. ประจ�าป 2554 ประกาศ ณ วนท 5 กนยายน 2554
7 พรรณวด สถตถาวร และประจวบ เพมสวรรณ “ทศนคตของคนรน Gen Y ตอการท�างานในระบบราชการ”
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
42 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
อนง มาตรการควบคมคาใชจายบคลากรมให
เพมขน ในกรณมการปรบปรงการก�าหนดต�าแหนง
ทงประเภทวชาการและประเภททวไป ทก�าหนดให
ตองยบต�าแหนงเลกเพอน�าอตราเงนเดอนมาเพมเปน
เงนเดอนของต�าแหนงทไดรบการปรบปรงเพอใหม
เงนเดอนสอดคลองกน เช น ปรบปรงต�าแหนง
ประเภทวชาการ ระดบช�านาญการพเศษ อตราเงน
เดอน 57,490 บาท เปนต�าแหนงประเภทเชยวชาญ
อตราเงนเดอน 77,450 บาท จะตองมเงนมาเพม
อก 19,960 บาท ตองยบต�าแหนงเลกทมเงนเดอน
ไมต�ากวา 19,960 บาท 1 ต�าแหนง โดยทวไปจะม
การยบต�าแหนงระดบบรรจ อาจเปนระดบปฏบตการ
อตราเงนเดอน 20,830 บาท 1 อตรา หรอ ระดบ
ปฏบตงานอตราเงนเดอน 15,540 บาท 2 อตรา เปนตน
ตวอยาง กรณกรมสนบสนนบรการสขภาพ
กระทรวงสาธารณสข ในป พ.ศ. 2554 มต�าแหนงระดบ
ปฏบตงานทถกยบเพอน�าเงนมาเพมในการปรบปรงการ
ก�าหนดต�าแหนง จ�านวน 15 ต�าแหนง และตามขอมล
ก�าลงคนภาครฐ 2553 ของส�านกงาน ก.พ. ระบไว
ชดเจนวาขาราชการพลเรอนสามญทงหมดมอายเฉลย
อยท 42.44 ป และมแนวโนมเพมขน โดยป พ.ศ. 2552
อายเฉลยอยทรอยละ 41.95 หรอเพมขนรอยละ 0.49
ทงน มขาราชการอายต�ากวา 30 ป รอยละ 9.65 และ
ขาราชการอายมากกวา 50 ป รอยละ 21.22 ดงนน
ในภาพรวมของระบบราชการไทย จะมต�าแหนงระดบ
บรรจหายไปตามมาตรการดงกลาวจ�านวนไมนอย
อาจกลาวไดวา คนรนใหมมโอกาสเขาสระบบราชการ
ไดนอยลง ท�าใหโอกาสทระบบราชการไทยจะไดคนเกง
คนดเขามาเปนก�าลงของระบบจงเปนไปไดยาก และ
จากสภาวะอายเฉลยของก�าลงคนในระบบราชการไทย
ดงกลาว สงผลใหระบบราชการไทยอยในสภาวะทยาก
แกการปรบตว
1.3.3 คาใชจายดานบคลากรภาครฐ
ปงบประมาณ พ.ศ. 2554 งบประมาณจ�านวน
2,070,000 ลานบาท ไดจดสรรเพอด�าเนนงานดานตาง ๆ
ตามงบรายจายทส�าคญ ประกอบดวย งบบคลากร
งบด�าเนนงาน งบลงทน งบเงนอดหนน และงบรายจายอน
เมอพจารณางบรายจ ายด านบคลากรมจ� านวน
495,979.90 ลานบาท คดเปนรอยละ 24.0 ของ
งบประมาณรายจายทงหมด (ตารางท 1-7 และ
ภาพท 1 - 9)
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
43สวนท 1 : ภาพรวม
ตารางท 1-7 การจดสรรงบประมาณตามงบรายจาย ปงบประมาณ พ.ศ. 2546 - พ.ศ. 2554
หนวย : ลานบาท
งบรายจาย (หนวย:ลานบาท)
ปงบประมาณ พ.ศ.ป พ.ศ. 2554
เทยบกบ ป พ.ศ. 2553
2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 จ�านวน รอยละ1. งบบคลากร (สดสวนตอ งบประมาณ)
306,507.2
30.6
306,571.8
29.8
362,054.8
30.2
385,639.3
28.4
426,606.9
27.2
461,376.3
27.8
478,212.2
24.5
474,489.0
27.9
495,895.8
24.0
21,406.8 4.5
2. งบด�าเนนการ (สดสวนตอ งบประมาณ)
103,157.0
10.3
92,741.6
9.0
105,179.4
8.8
115,418.8
8.5
141,330.7
9.0
157,097.5
9.5
180,594.0
9.2
189,291.5
11.2
233,341.9
11.2
44,050.4 23.3
3. งบลงทน (สดสวนตอ งบประมาณ)
114,012.8
11.4
113,492.2
11.1
131,777.8
11.0
137,991.2
10.1
179,594.3
11.5
185,224.6
11.1
213,978.4
11.0
137,677.8
8.1
244,239.3
11.8
106,561.5 77.4
4. งบเงนอดหนน (สดสวนตอ งบประมาณ)
203,627.3
20.4
226,176.7
22.0
287,134.1
23.9
344,492.5
25.3
370,976.7
23.7
416,223.3
25.1
514,841.6
26.4
438,732.0
25.8
517,516.1
25.0
78,784.1 18.0
5. งบรายจายอน (สดสวนตอ งบประมาณ)
272,595.7
27.3
289,017.7
28.1
313,853.9
26.1
376,458.2
27.7
447,691.4
28.6
440,078.3
26.5
564,073.8
28.9
459,809.7
27.0
579,006.9
28.0
119,197.2 25.9
รวม 999,900 1,028,000 1,200,000 1,360,000 1,566,200 1,666,000 1,951,700 1,700,000 2,070,000 370,000 21.8
ทมา: งบประมำณโดยสงเขป ตงแตปงบประมำณ พ.ศ. 2546 ถงปจจบน ส�ำนกงบประมำณ
*งบประมำณโดยสงเขป ฉบบปรบปรง ตำมพระรำชบญญตงบประมำณรำยจำย ประจ�ำปงบประมำณ พ.ศ. 2554
หมายเหต:งบบคลากร รายจายเพอการบรหารงานบคคลภาครฐ เชน เงนเดอน คาจางประจ�า คาจางชวคราว
คาตอบแทนพนกงานราชการ
งบด�าเนนงาน รายจายเพอการบรหารและด�าเนนงาน เชน คาตอบแทน ใชสอย วสด และสาธารณปโภค
งบลงทน รายจายเพอการลงทน เชน คาครภณฑ ทดน สงกอสราง และคาใชจายทเกยวของ
งบเงนอดหนน รายจายเพอชวยเหลอ สนบสนนการด�าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถน
องคการเอกชน และนตบคคลตาง ๆ ซงจ�าแนกรายจายเปนงบบคลากร งบด�าเนนงาน
และงบลงทน
งบรายจายอน รายจายทไมเขาลกษณะงบรายจายใด หรอส�านกงบประมาณก�าหนดใหใชจายจาก
งบรายจายน ซงจ�าแนกรายจายเปนงบบคลากร งบด�าเนนงาน และงบลงทน
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
44 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพท 1-9 รอยละของงบบคลากรตองบประมาณแผนดน ตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2546 - พ.ศ. 2554
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554
30.6 29.8 30.2
28.4 27.2 27.824.0
27.924.0
ภาพท 1-10 แนวโนมงบประมาณดานบคลากร เปรยบเทยบกบงบประมาณแผนดน ปงบประมาณ พ.ศ. 2546 – พ.ศ. 2554*
ทมา: งบประมาณโดยสงเขป ตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2546 ถงปจจ�บน สำนกงบประมาณ*
(หนวย : ลานบาท)
งบประมาณ งบบคลากร
2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554
999,900 1,028,000
1,200,0001,360,000
1,566,2001,666,000
1,951,700
1,700,000
2,070,000
306,507 306,572 362,055 385,639 426,607 461,377 478,212 474,589 495,980
เมอเปรยบเทยบงบรายจายดานบคลากรภาครฐ
ระหวางปงบประมาณ พ.ศ. 2546 ถงปงบประมาณ
พ.ศ. 2554 จากขอมลของส�านกงบประมาณ พบวา
รอยละของงบบคลากรตองบประมาณแผนดนมแนวโนม
ลดลง กลาวคอ จากรอยละ 30.6 ในป พ.ศ. 2546
เปนรอยละ 24 ในป พ.ศ. 2554 (ภาพท1 - 9)
ทงน เมอพจารณางบประมาณแผนดนใน
ส วนท เป นงบด านบคลากรต งแต ป งบประมาณ
พ.ศ. 2546 - พ.ศ. 2554 พบวางบประมาณดานบคลากร
มแนวโนมเพมขนอยางตอเนองนบจากฐาน ป พ.ศ. 2546
(ภาพท 1 - 10)
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
45สวนท 1 : ภาพรวม
อยางไรกด ยงมงบบคลากรภาครฐบางสวน
ปรากฏอยในงบรายจายอน ท�าใหคาใชจายบคลากร
ภาครฐ ในงบบคลากรตามเอกสารงบประมาณต�า
กวาความเปนจรง โดยในปงบประมาณ พ.ศ. 2554
มตวเลขค าใช จ ายค าตอบแทนบคลากรภาครฐ
ปงบประมาณ พ.ศ. 2554 จ�านวน 620,320 ลานบาท
คดเปนรอยละ 30 ของงบประมาณรายจายประจ�า
ปงบประมาณ พ.ศ. 2554 (2,070,000.00 ลานบาท)
ตามรายการ (จากหน ง สอกรม บญชกลาง ท
กค 0420.1 / 25358 ลงวนท 25 มถนายน 2555) ดงน
ท รายการ ลานบาท หมายเหต
1. เงนเดอน 395,221.50
2. คาจางอน 144,835.41
3. เงนสมทบ และเงนชดเชย กบข. 16,911.91
4. คาเชาบาน 3,004.57
5. คาการศกษาบตร และคาชวยเหลอบตร 4,486.35
6. คารกษาพยาบาล 42,891.32
7. คาใชจายเดนทางและคาทพกใน / ตางประเทศ 12,969.79
รวม 620,320.85
สรปไดวา ในปงบประมาณ พ.ศ. 2554 มงบบคลากรทปรากฏตามเอกสารงบประมาณรอยละ 24.00
แตจากขอมลขางตนจะมคาใชจายดานบคลากรปรากฏอยในงบคาใชจายอนอกรอยละ 25.07 ของงบบคลากร หรอ
รอยละ 6 ของงบประมาณแผนดน
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
46 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ตารางท 1-8 ล�าดบของประเทศไทยในนานาประเทศทมความสะดวกในการประกอบธรกจมากทสด ตงแตป ค.ศ. 2005 - ค.ศ. 2011 (พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2554)*
ป อนดบ จ�านวนประเทศ
2005 20 145
2006 20 155
2007 18 175
2008 15 178
2009 13 181
2010 12 183
2011 19 183
ทมา: * World Bank The Doing Business 2011, Report2011
http: / / www.doingbusiness.org / documents / fullreport / 2011 / DB10 - full - report.pdf
1.4 ขดสมรรถนะและความสามารถในการแขงขนของระบบราชการไทยเชงเปรยบเทยบ
1.4.1 ความเปนประเทศทเออตอการลงทนประกอบธรกจ (Doing Business)
จากรายงานผลการวจยเรอง Doing Business
ทธนาคารโลกจดท�าขน เพอรายงานการจดอนดบ
ความยาก - งายในการเขาไปประกอบธรกจของประเทศ
ตาง ๆ ทวโลก ประจ�าป พ.ศ. 2554 โดยส�ารวจความคดเหน
ของหนวยงาน ทงภาครฐและภาคเอกชน เกยวกบ
กระบวนการ ขนตอน ระยะเวลา คาใชจาย และระบบ
การอ�านวยความสะดวกของหนวยงานของรฐ วามความ
สะดวกหรอเออตอการด�าเนนธรกจของผประกอบการ
หรอไมอยางไร ซงประกอบดวยตวชวดในการส�ารวจ 9 ดาน
ตามวงจรธรกจตงแตการเรมตนธรกจจนถงการปดกจการ
โดยจดเกบขอมลในชวงเดอนมถนายน 2553 ถง
พฤษภาคม 2554 พบวา ประเทศไทยอยในล�าดบท 19
จาก 183 ประเทศทมบรรยากาศเออตอการลงทนประกอบ
ธรกจมากทสดในโลก และถงแมวาจะมการตดปจจยใน
การประเมนบางตวทประเทศไทยท�าไดดและมคะแนน
สงออกไปแลวกตาม แตประเทศไทยกยงคงรกษาการ
เปน 20 ล�าดบแรกของโลก และ 4 ล�าดบแรกของเอเซย
รองจากสงคโปร ฮองกง และญปน ตามล�าดบ อกทง
ผลการจดอนดบเปนการสะทอนใหเหนถงประสทธภาพ
ของหนวยงานภาครฐไทยเทยบกบประเทศตาง ๆ ทวโลก
หากประเทศไทยไดรบการจดอนดบทดอยในล�าดบตน ๆ
กจะสงผลตอศกยภาพในการแขงขนของประเทศ กลาวคอ
ประเทศไทยจะเปนประเทศทมความสะดวก และงายตอ
การเขามาประกอบธรกจ ซงเปนการสรางความมนใจใหแก
นกลงทนในการตดสนใจเขามาลงทนในประเทศมากขน
สงผลดตอคณภาพการใหบรการของรฐ การจางงาน
และรายไดของประชากร รวมทงเศรษฐกจโดยรวมของ
ประเทศ (ตารางท 1-8 ตารางท 1 - 9 ตารางท 1 - 10)
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
47สวนท 1 : ภาพรวม
หมายเหต : ธนาคารโลก (World Bank) ไดจด
ท�ารายงานผลการวจยเรอง Doing Business ซงเปน
รายงานผลการจดอนดบความยาก - งาย ในการเขาไป
ประกอบธรกจในประเทศตาง ๆ ทวโลก โดยการส�ารวจ
ตงแตป ค.ศ. 2005 - ค.ศ. 2010 เปนการส�ารวจเกยวกบ
ขนตอน ระยะเวลา คาใชจาย กฎหมาย กฎ ระเบยบของ
ทางราชการทเกยวของในกระบวนการด�าเนนธรกจซงม
ตวชวดในการวดผล 10 ดาน ไดแก การเรมตนธรกจ
การขออนญาตกอสราง การจางงาน การจดทะเบยน
ทรพยสน การไดรบสนเชอ การค มครองผ ลงทน
การช�าระภาษ การคาระหวางประเทศ การบงคบให
เปนไปตามขอตกลงและการปดกจการ ตอมาในรายงาน
ผลการวจยเรอง Doing Business 2011 ธนาคารโลก
ไดปรบลดตวชวดในการประเมนผลเหลอ 9 ดาน
โดยตดดานการจางงานออก
ตารางท 1-9 การจดอนดบ 20 ประเทศแรกทมความสะดวกในการประกอบธรกจมากทสด ในป ค.ศ. 2011 (พ.ศ. 2554)
ประเทศทมความสะดวกในการประกอบธรกจมากทสด 20 อนดบแรก
ล�าดบ ประเทศ ล�าดบ ประเทศ
1 สงคโปร 11 ซาอดอาระเบย
2 ฮองกง 12 จอรเจย
3 นวซแลนด 13 ฟนแลนด
4 สหราชอาณาจกร 14 สวเดน
5 สหรฐอเมรกา 15 ไอซแลนด
6 เดนมารก 16 เกาหลใต
7 แคนาดา 17 เอสโตเนย
8 นอรเวย 18 ญปน
9 ไอรแลนด 19 ไทย
10 ออสเตรเลย 20 มอรเชยส
ทมา: http: / / www.doingbusiness.org / documents / DB10_Overview.pdf
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
48 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ตารางท 1-10 การเปรยบเทยบอนดบของประเทศไทย (จ�าแนกตามประเดนในการประเมน) ในชวงป พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2554
ประเดน หนวยงานหลก / หนวยงานทเกยวของ
อนดบในป พ.ศ. 2551
อนดบในป พ.ศ. 2552
อนดบในป พ.ศ. 2553
อนดบในป พ.ศ. 2554
อนดบ เปลยนแปลง จากปกอน
• การเรมตนธรกจ (Starting a Business)
กรมพฒนาธรกจการคา กรมสรรพากร ส�านกงานประกนสงคม กรมสวสดการและคมครองแรงงาน
36 44 55 (89)* 95 -6
• การขออนญาต (Dealing with Licenses)
กรงเทพมหานคร กรมสงเสรมการปกครองทองถน กรมโยธาธการและผงเมอง บรษท ทโอท จ�ากด (มหาชน) การประปานครหลวง การไฟฟานครหลวง
12 12 13 (13)* 12 +1
• การจดทะเบยนทรพยสน (Registering Property)
กรมทดน กรมพฒนาธรกจการคา กรมสรรพากร
20 5 6 (5)* 19 -14
• การไดรบสนเชอ (Getting Credit)
ส�านกงานเศรษฐกจการคลง กรมบงคบคด ส�านกงานกจการยตธรรม ธนาคารแหงประเทศไทยบรษท ขอมลเครดตแหงชาต จ�ากด
36 68 71 (69)* 72 -3
• การคมครองผลงทน (Protecting Investors)
ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบ ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กระทรวงยตธรรม
33 11 12 (12)* 12 เทาเดม
• การช�าระภาษ (Paying Taxes)
กรมสรรพากร กรมทดน กรมศลกากร กรมสรรพสามต กรมการขนสงทางบก ส�านกงานประกนสงคม กรมสงเสรมการปกครองทองถน (อบจ. อบต. เทศบาล) กรงเทพมหานคร
89 82 88 (86)* 91 -5
• การคาระหวางประเทศ (Trading across Borders)
กรมศลกากร กรมสงเสรมการสงออก กรมการคาตางประเทศ การทาเรอแหงประเทศไทย ส�านกงานคณะกรรมการ สงเสรมการลงทน
50 10 12 (12)* 12 เทาเดม
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
49สวนท 1 : ภาพรวม
ประเดน หนวยงานหลก / หนวยงานทเกยวของ
อนดบในป พ.ศ. 2551
อนดบในป พ.ศ. 2552
อนดบในป พ.ศ. 2553
อนดบในป พ.ศ. 2554
อนดบ เปลยนแปลง จากปกอน
• การบงคบใหเปนไป ตามขอตกลง (Enforcing Contracts)
ส�านกงานกจการยตธรรม ส�านกงานศาลยตธรรม กรมบงคบคด ส�านกงานอยการสงสด ธนาคารแหงประเทศไทย
26 25 24 (25)* 25 เทาเดม
• การปดกจการ (Closing a Business)
ส�านกงานกจการยตธรรม ส�านกงานศาลยตธรรม กรมบงคบคด ส�านกงานอยการสงสด ธนาคารแหงประเทศไทย
44 46 48 (48)* 46 +2
ทมา: World Bank, อำงแลว.
หมายเหต: ( ) * หมายถง อนดบของประเทศไทยป ค.ศ. 2010 เมอปรบตามฐานการประเมนผล
การจดอนดบของป ค.ศ. 2011 ทประเมนจากตวชวด 9 ดาน (ธนาคารโลกไดยกเลกตวชวด
ดานการจางงานออกไป)
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
50 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพท 1-11 สภาวะธรรมาภบาลของโลก: มตประสทธผลของรฐบาล
ทมา: Governance Matters 2010: Worldwide Governance Indicators, 1996-2010
90th-100th Percentile
75th-90th Percentile
50th-75th Percentile
25th-50th Percentile
10th-25th Percentile
0th-10th Percentile
1.4.2 ดชนสภาวะธรรมภบาลของประเทศไทยตามเกณฑธนาคารโลก8
ส�านกงานธรรมาภบาลโลกไดเผยแพรขอมล
ลาสดใน Governance Matters 2011 (พ.ศ. 2554)
เกยวกบดชนสภาวะธรรมาภบาล (Wor ldwide
Governance Indicators-WGI) จาก 213 ประเทศ
โดยใชดชนสภาวะธรรมาภบาล (Governance
Indicator) 6 มต9 พบวาคาดชนสภาวะธรรมาภบาล
(Governance Indicator) ของประเทศไทยทกมต
อยในลกษณะทรงตว โดยมตประสทธผลของรฐบาล
(Government Effectiveness) ยงอยในต�าแหนงเดม คอ
ยงเปนประเทศทมสภาวะธรรมาภบาลอยใน Percentile
Rank ท 50 - 75 (ภาพท 1-11) และเมอพจารณา
เปนรายมตเปรยบเทยบกบปก อน 6 ปย อนหลง
ตงแต ป พ.ศ. 2541 (พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2549
พ.ศ. 2551 พ.ศ. 2552 และ พ.ศ. 2553) พบวา มต
ประสทธผลของรฐบาล มตคณภาพของมาตรการควบคม
(Regulatory Quality) และมตนตธรรม (Rule of Law)
8 ขอมลจากรายงานเรอง Governance Matters 2010: Worldwide Governance Indicators, 1996-2010 http://info.worldbank.org/governance/wgi/sc_chart.asp (มถนายน 2555)
9 1.การมสทธมเสยงของประชาชนและภาระรบผดชอบ (Voice and Accountability) ซงเกยวของกบการทประชาชนสามารถเขามามสวนรวมในการจดตงรฐบาลดวยตนเอง รวมถงการมเสรภาพในการแสดงความคดเหนของบคคลและสอมวลชน ตลอดจนเสรภาพในการชมนมและสมาคม 2.ความมเสถยรภาพทางการเมองและการปราศจากความรนแรง (Political Stability and Absence of Violence) ซงเปนเรองของโอกาสความเปนไปไดทรฐบาลจะไรเสถยรภาพหรอถกโคนลม โดยอาศยวธการตาง ๆ ทไมเปนไปตามบทบญญตของรฐธรรมนญ เชน การใชความรนแรงทางการเมองและการกอการราย 3.ประสทธผลของรฐบาล (Government Effectiveness) ซงใหความส�าคญในเรองของคณภาพการใหบรการและความสามารถของขาราชการหรอเจาหนาทของรฐ ตลอดจนระดบความเปนอสระจากการแทรกแซงทางการเมอง รวมถงคณภาพของการก�าหนดนโยบายและการน�านโยบายไปปฏบต ความมงมนจรงจงของรฐบาลทมตอนโยบายดงกลาว 4.คณภาพของมาตรการควบคม (Regulatory Quality) ซงเปนเรองขดความสามารถของรฐบาลในการก�าหนดนโยบายและออกมาตรการควบคม รวมถง การบงคบใชนโยบายและมาตรการดงกลาว ใหเปนไปอยางเหมาะสมและเออตอการสงเสรมให ภาคเอกชนสามารถพฒนาได 5.นตธรรม (Rule of Law) ซงเกยวของกบระดบของการทบคคลฝายตาง ๆ มความมนใจ และยอมรบปฏบตตามกฎกตกาในการอยรวมกนของสงคม โดยเฉพาะคณภาพของการบงคบใหปฏบตตามเงอนไข สญญา การต�ารวจ และการอ�านวยความยตธรรม รวมถงโอกาสความเปนไปไดทจะเกดอาชญากรรมและความรนแรง 6.การควบคมปญหาทจรตประพฤตมชอบ (Control of Corruption) ซงเปนเรองเกยวกบการใชอ�านาจรฐเพอประโยชนสวนตว ทงในรปแบบของการทจรตประพฤตมชอบเพยงเลกนอย หรอขนานใหญ รวมถงการเขาครอบครองรฐโดยชนชนน�าทางการเมองและนกธรกจเอกชนทมงเขามาแสวงหาผลประโยชน
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
51สวนท 1 : ภาพรวม
ขอมลจาก http://info.worldbank.org/governance/wgi/sc_chart.asp#
ภาพท 1-12 ผลการสำรวจดชนชสภาวะธรรมาภบาลของ Worldwide Governance Indicators (WGI) ใน Governance Matters 2011
PR ท 0-25
PR ท 25-50
PR ท 50-75
PR ท 75-100
0 25 50 75 100
Voice and Accountability
Political Stability/Absence of Violence
Government Effectiveness
Regulatory Quality
Rule of Law
Control of Corruption
เปร�ยบเทยบระหวาง ป พ.ศ. 2541, 2546, 2549, 2551, 2552, 2553 และ 2554 (ตามลำดบจากบนลงลาง)
Country’s Percentile Rank (0-100)
ยงรกษาต�าแหนงอย ท Percentile Rank 50 - 75
แมมตนตธรรมจะถดถอยไปอยต�าแหนง Percentile
Rank ท 25 - 50 ในปทผานมา ในขณะทมตการม
สทธมเสยงของประชาชนและภาระรบผดชอบ (Voice
and Accountability) อยในต�าแหนง Percentile Rank
ท 25 - 50 และมตความมเสถยรภาพทางการเมอง
และการปราศจากความรนแรง (Political Stability
and Absence of Violence) อย Percentile Rank
ท 0 - 25 อนเปนมตทดอยสด ทประเทศไทยไดรบ
(ภาพท 1-12)
ทมา: Kaufmann D., A. Kraay, and M. Mastruzzi (2010), The Worldwide Governance Indicators:
Methodology and Analytical Issues
Note:The governance indicators presented here aggregate the views on the quality of governance
provided by a large number of enterprise, citizen and expert survey respondents in industrial
and developing countries. These data are gathered from a number of survey institutes, think tanks,
non-governmental organizations, and international organizations. The WGI do not reflect the official
views of the World Bank, its Executive Directors, or the countries they represent. The WGI are not
used by the World Bank Group to allocate resources.
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
52 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ทงน อาจกลาวไดวา สภาวะธรรมาภบาลของ ประเทศไทย ในป พ.ศ. 2554 ซงเปนผลจากการจดเกบขอมล ในชวงเดอนกนยายน 2553 ถงกนยายน 2554 ลดลง เพยงเลกนอย ใน 3 มต เมอเปรยบเทยบกบปกอน ไดแก
1) มตคณภาพของมาตรการควบคม (Regulatory Quality)
2) มตนตธรรม (Rule of Law)3) มตการควบคมปญหาทจรตประพฤตมชอบ
(Control of Corruption)
ในขณะทอก 3 มตทเหลอ มต�าแหนง Percentile Rank เพมขน ไดแก
1) มตการมสทธมเสยงของประชาชนและภาระรบผดชอบ (Voice and Accountability)
2) มตความมเสถยรภาพทางการเมองและการปราศจากความรนแรง (Political Stability and Absence of Violence)
3) มตประสทธผลของรฐบาล (Government
Effectiveness)
อยางไรกด มขอสงเกตวา การทคาเฉลยดชน
วดสภาวะธรรมาภบาลของประเทศไทยอย ในภาวะ
ถดถอย ยงมอาจกลาวไดวา ประเทศไทยมการปลอย
ปละละเลยในการจดการทมผลตอมตตามดชนดงกลาว
แตเนองจากสภาวะธรรมาภบาลไดกลายเปนกระแสของ
โลก ทผน�าและพลเมองของนานาประเทศตางใหความ
ส�าคญ และเอาจรงเอาจงกบเรองนเพมมากขนตาม
ล�าดบ เพอภาพลกษณทดและความเจรญทยงยนของ
ประเทศ ดงนน ถงแมประเทศไทยจะไดมการรณรงค
ในเรองน แตผลทเกดขนเมอเทยบกบนานาประเทศอาจ
ยงนอยกวา ซงเปนสาเหตใหต�าแหนง Percentile Rank
ของประเทศไทยลดลงได
1.4.3 อนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย ประจ�าป พ.ศ. 255410
IMD11 ไดเรมจดท�า World Competitiveness
Yearbook (WCY) ขนตงแตป พ.ศ. 2532 เพอจด
อนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศตาง ๆ
โดยพจารณาจากหลกเกณฑทงสน 331 หลกเกณฑ
แตเกณฑทน�ามาใชในการจดอนดบจรงมเพยง 248 เกณฑ
เทานน สวนอก 83 เกณฑทเหลอเปนขอมลพนฐาน
ทไมไดน�ามาใชในการจดอนดบ โดยแบงเกณฑในการ
พจารณาออกเปน 4 กลมปจจยหลก ดงน
(1) สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic
Performance) ประกอบดวย 5 ปจจยยอย ไดแก
1.1 เศรษฐกจภายในประเทศ
(Domestic Economy)
1.2 การคาระหวางประเทศ
(International Trade)
1.3 การลงทนระหวางประเทศ
(International Investment)
1.4 การจางงาน (Employment)
1.5 ระดบราคาสนคา (Prices)
(2) ประสทธภาพของภาครฐ (Government
Efficiency) ประกอบดวย 5 ปจจยยอย ไดแก
2.1 ฐานะการคลง (Public Finance)
2.2 นโยบายการคลง (Fiscal Policy)
2.3 โครงสรางของสถาบนภาครฐ
(Institutional Framework)
2.4 กฎหมายธรกจ
(Business Legislation)
2.5 โครงสรางของสงคม
(Societal Framework)
10 ขอมลจากการจดอนดบความสามารถในการแขงขน ประจ�าป พ.ศ. 2554 ของ Institute for Management Development : IMD WORLD COMPETITIVENESS YEARBOOK 2011 (http://www.imd.org/research/publications/wcy/upload/scoreboard.pdf)
11 Institute of Management Development หรอ IMD เปนสถาบนสอนธรกจประเภทไมแสวงหาก�าไร กอก�าเนดขนเมอป พ.ศ. 2533 โดยการรวมตวกนของ 2 มหาวทยาลยคอ International Management Institute (Geneva) หรอ IMI ซงกอตงในป พ.ศ. 2489 และ Institut pour l'Etude des Methodes de Direction de l'Entreprise (IMEDE) กอตงในป พ.ศ. 2500 โดย IMD มทตงอยทเมองโลซาน ประเทศสวสเซอรแลนด
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
53สวนท 1 : ภาพรวม
(3) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) ประกอบดวย 5 ปจจยยอย ไดแก
3.1 ผลตภาพดานการผลต (Productivity)3.2 ตลาดแรงงาน (Labor Market)3.3 การเงน (Finance)3.4 การบรหารจดการ
(Management Practices)3.5 ทศนคตและคานยม
(Attitudes and Values)
(4) โครงสร างพนฐาน (Infrastructure) ประกอบดวย 5 ปจจยยอย ไดแก
4.1 โครงสรางพนฐานทวไป (Basic Infrastructure)
4.2 โครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย (Technological Infrastructure)
4.3 โครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตร (Scientific Infrastructure)
4.4 สขภาพและสงแวดลอม (Health and Environment)
4.5 การศกษา (Education)
จากการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ 59 ประเทศ ในป พ.ศ. 2554 ซงจดเกบขอมลในชวงเดอนพฤษภาคม 2553 ถงพฤษภาคม 2554 ประเทศไทยอยในอนดบท 27 (ตารางท 1-11) โดยอนดบไดลดลงจากป พ.ศ. 2552 และ พ.ศ. 2553 ทไดอนดบท 26
ตารางท 1-11 อนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศตาง ๆ ในป พ.ศ. 2554
(20092552) COUNTRY 2011
2554(20092552) COUNTRY 2011
2554(20092552) COUNTRY 2011
2554
2 HONG KONG 1 15 NEW ZEALAND 21 43 PHILIPPINES 41
1 USA 1 27 KOREA 22 50 ITALY 42
3 SINGAPORE 3 22 BELGIUM 23 37 PERU 43
6 SWEDEN 4 19 IRELAND 24 40 BRAZIL 44
4 SWITZERLAND 5 25 CHILE 25 31 LITHUANIA 45
23 TAIWAN 6 17 JAPAN 26 51 COLOMBIA 46
8 CANADA 7 26 THAILAND 27 45 HUNGARY 47
14 QATAR 8 - UAE 2833
SLOVAK 48
7 AUSTRALIA 9 28 FRANCE 29 REPUBLIC
13 GERMANY 10 29 CZECH REPUBLIC 30 49 RUSSIA 49
12 LUXEMBOURG 11 - ICELAND 31 54 ROMANIA 50
5 DENMARK 12 30 INDIA 32 32 SLOVENIA 51
11 NORWAY 13 35 ESTONIA 33 48 SOUTH AFRICA 52
10 NETHERLANDS 14 44 POLAND 34 41 JORDAN 53
9 FINLAND 15 39 SPAIN 35 55 ARGENTINA 54
18 MALAYSIA 16 36 KAZAKHSTAN 36 38 BULGARIA 55
24 ISRAEL 17 42 INDONESIA 37 52 GREECE 56
16 AUSTRIA 18 46 MEXICO 38 56 UKRAINE 57
20 CHINA 19 47 TURKEY 39 53 CROATIA 58
21 UNITED KINGDOM 20 34 PORTUGAL 40 57 VENEZUELA 59
ทมา: The world competitiveness Scoreboard 2009 (www.imd.ch / reserch / publications / wcy)
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
54 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
เมอพจารณาในรายปจจยทง 4 ปจจยหลก
ท IMD น�ามาพจารณาอนดบความสามารถในการ
แขงขนของประเทศ (ตารางท 1-12) แลวพบวา
• สมรรถนะทางเศรษฐกจ ในป พ.ศ. 2554
ประเทศไทยอยอนดบท 10 โดยอนดบลดลงจากปกอน
4 อนดบแตยงอยในอนดบคอนขางดเมอเทยบกบป
พ.ศ. 2549 - พ.ศ. 2552
• ประสทธภาพของภาครฐ ในป พ.ศ. 2554
ประเทศไทยอย อนดบท 23 โดยอนดบลดลงจาก
ปกอน 5 อนดบ เกอบต�าสดในรอบ 7 ป นบแตป
พ.ศ. 2548
• ประสทธภาพของภาคธรกจ ในป พ.ศ. 2554
ประเทศไทยอยอนดบท 19 โดยอนดบเพมขนจากปกอน
1 อนดบ และสงสดในรอบ 7 ปทผานมานบแตป พ.ศ. 2548
และเปนอนดบทดทสดใน 4 ปจจยหลก
• โครงสรางพนฐาน ในป พ.ศ. 2554 ประเทศ
ไทยอยอนดบท 47 โดยอนดบลดลงจากปกอน 1 อนดบ
และเกอบต�าสดในรอบ 7 ป นบแตป พ.ศ. 2548
ตารางท 1-12 อนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย ป พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2554 จ�าแนกตามปจจยหลก
ปจจยหลก 2548 (2005)
2549 (2006)
2550 (2007)
2551 (2008)
2552 (2009)
2553* (2010)
2554* (2011)
1. สมรรถนะทางเศรษฐกจ 7 19 15 12 14 6 10
2. ประสทธภาพของภาครฐ 14 20 27 22 17 18 23
3. ประสทธภาพของภาคธรกจ 25 25 34 25 25 20 19
4. โครงสรางพนฐาน 39 42 48 39 42 46 47
อนดบโดยรวม 25 29 33 27 26 26 27
จ�านวนประเทศ 51 53 55 55 57 58 59
หมายเหต: * เกบขอมลจากชวงเดอนพฤษภาคม 2552 - พฤษภาคม 2553
** เกบขอมลจากชวงเดอนพฤษภาคม 2553 - พฤษภาคม 2554
หากพจารณาเปรยบเทยบใน 4 ปจจยหลก
(ภาพท 1-13) จะเหนไดวาประสทธภาพของโครงสราง
พนฐาน เปนปจจยฉดรงขดความสามารถในการแขงขน
ของประเทศไทย และเปนปจจยทดอยกวาทกดานทกป
สะทอนใหเหนจดออนในการสรางความสามารถในการ
แขงขนของประเทศไทย คอจดออนเรองความสามารถ
ในการแขงขนดานโครงสรางพนฐานของประเทศ ดงนน
รฐบาลและหนวยงานทเกยวของ ตองใหความส�าคญ
ในดานโครงสรางพนฐานทเกยวของกบสาธารณปโภค
พนฐาน โครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย โครงสราง
พนฐานทางวทยาศาสตร สขภาพและสงแวดลอม
ตลอดจนการศกษา จะตองก�าหนดนโยบายและแผน
การพฒนาปรบปรงโครงสรางพนฐานเหลานอยางจรงจง
เพอใหเกดผลเปนรปธรรมในเวลาอนรวดเรว เพอน�าพา
ประเทศสความเจรญทยงยน
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
55สวนท 1 : ภาพรวม
ภาพท 1-13 ระดบคะแนนปจจยหลกในประเดนการประเมนขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย ป พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2554
ความสามารถฯ ของประะเทศไทย
สมรรถนะทางเศรษฐกจ
ประสทธ�ภาพของภาครฐ
ประสทธ�ภาพของภาคธรกจ
โครงสรางพนฐาน
เช�งเสน(ความสามารถฯ ของประเทศไทย)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
2548/2005 2549/2006 2550/2007 2551/2008 2552/2009 2553/2010 2554/2011
จากการพจารณาถงแนวทางการวดความ
สามารถในดานนของ IMD พบวา ความสามารถใน
การแขงขนของประเทศไทยใน 5 ดานยอยของดาน
โครงสรางพนฐาน คอ
• ความสามารถดานโครงสรางพนฐานทวไป
เปนสวนทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาต พลงงาน
สาธารณปโภคพนฐานของไทย โดยป พ.ศ. 2554
อนดบอยท 24 จะเหนไดวาความสามารถดานนยงเปน
บวก เมอเปรยบเทยบกบป พ.ศ. 2553 ป พ.ศ. 2552
และป พ.ศ. 2551 ซงมอนดบอยท 26, 29 และ 29
ตามล�าดบ
• โครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย พจารณา
ในสวนทเกยวของกบเทคโนโลย ซงรวมถงเครอขายการ
สอสาร การโทรคมนาคม และโทรศพทของประเทศไทย
โดยป พ.ศ. 2554 ถกจดอยทอนดบ 52 ป พ.ศ. 2553
ประเทศไทยอยในอนดบท 48 ลดลงจากอนดบท 36
ในป พ.ศ. 2552 ซงเปนอนดบทประเทศไทยไดรบ
ต�าสดในระยะ 5 ป นบตงแตป พ.ศ. 2550
• โครงสร างพนฐานทางวทยาศาสตร
พจารณาในสวนทเกยวของกบงานวจย ซงรวมถงงาน
พฒนา งานสทธบตร ดานวทยาศาสตรของไทย ในดานน
ตลอดระยะเวลา 5 ปทผานมา อนดบของประเทศไทย
มการปรบขนลงสลบกนในลกษณะฟนปลา โดยใน
ป พ.ศ. 2552 - พ.ศ. 2554 อนดบของประเทศไทย
ถกปรบลดลงมาอยทอนดบ 40
• สขภาพและสงแวดลอม พจารณาในสวนท
เกยวของกบเรองสาธารณสข คณภาพชวต สงแวดลอม
และมลภาวะของไทย ส�าหรบในดานน ในระยะ 5 ป
ทผานมา ประเทศไทยถกปรบอนดบลดลงอยางตอเนอง
จากป พ.ศ. 2548 โดยป พ.ศ. 2550 ประเทศไทยตกไป
อย ทอนดบ 48 และกระเตองขนมาอย ทอนดบ 47
ในป พ.ศ. 2551 และกลบลงต�าไปอยในอนดบท 50
ในป พ.ศ. 2552 จากนนถกปรบลดลงอยางตอเนอง
ไปอยทอนดบท 51 และ 54 ในป พ.ศ. 2553 และ
พ.ศ. 2554 ตามล�าดบ
• การศกษา พจารณาในสวนทเกยวของกบ
การศกษาในทกระดบตงแตประถมศกษาจนถงอดมศกษา
ซงรวมถงการถายทอดความร คณภาพและทกษะตาง ๆ
ของไทย ในระยะเวลา 5 ปทผานมา อนดบมการปรบขนลง
ไปในทศทางเดยวกบดานสขภาพและสงแวดลอม นนคอ
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
56 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ทมา: IMD International, Lausanne, Switzerland
ภาพท 1-14 ปจจยยอยของปจจยหลกทง 4 ดาน และอนดบในแตละปจจย ป พ.ศ. 2554
Thailand Competitiveness Landscape
Ranking
276
3
2
23
11
19
16
16
24
7
51
54
40
52
33
39
35
34
47
Domestic Economy
International Trade
Employment
Prices
Public Finance
Fiscal Policy
Labor Market
Finance
Management Practices
Attitudes and Values
Basic Infrastructure
International Invesment
Institutional Framework
Business Legislation
Societal Framework
Productivity & Efficiency
Technological Infrastructure
Scientific Infrastructure
Health and Environment
Education
EconomicPerformance
BusinessEfficiency
Infrastructure
GovernmentEfficiency
Criteria
Source: IMD International, Lausanne, Switzerland Your Company Global Knowledge
จากป พ.ศ. 2548 ประเทศไทยตกไปอยทอนดบ 46 ในป
พ.ศ. 2550 และขนไปอนดบท 43 ในป พ.ศ. 2551 แลวกลบ
ถดถอยลงไปอยอนดบท 47 (จาก 52 ประเทศ) ในป
พ.ศ. 2552 อนดบท 47 (จาก 58 ประเทศ) ในป พ.ศ. 2553
และอนดบท 51 (จาก 59 ประเทศ) ในป พ.ศ. 2554
เมอพจารณาปจจยยอย 21 ตว ในปจจยหลก
ทง 4 ดาน พบวา ป พ.ศ. 2554 มปจจยยอย 9 ตว
ทไดอนดบอยต�ากวาประเทศอน 30 ประเทศ หรอ
ครงหนงของจ�านวนประเทศท IMD น�ามาจดอนดบ
(59 ประเทศ) (ภาพ 1 - 14)
ทงน อนดบความสามารถในการแขงขนของ
ประเทศ ทเกดจากการเปรยบเทยบและจดอนดบใน
แตละดานดงกลาว นอกจากสะทอนสมรรถนะของแตละ
ประเทศในแตละดาน ผานรายปจจยแลว ยงสะทอน
ใหเหนวาประเทศตาง ๆ ทถกน�ามาเปรยบเทยบ มการ
พฒนาสมรรถนะของตนเองอยางตอเนองในอตราเรง
และประสทธผลทแตกตางกน จงท�าใหอนดบในแตละ
ดานของหลายประเทศถกปรบเปลยนไปในแตละป
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
57สวนท 1 : ภาพรวม
1.4.4 ดชนภาพลกษณคอรรปชน (Corruption Perceptions Index) ของนานาประเทศทวโลก ป พ.ศ. 255412
องคกรเพอความโปรงใสนานาชาต หรอ TI
(Transparency International) ไดค�านวณดชน
ภาพลกษณคอรรปชนของแตละประเทศจากคะแนนเตม
10 คะแนน โดยประเทศทมคาดชนสงสดคอประเทศท
มคอรรปชนนอยทสด และประเทศทมคาดชนต�าสดคอ
ประเทศทมการคอรรปชนมากทสด โดยการจดอนดบ
ดชนภาพลกษณคอรรปชน ในป พ.ศ. 2554 ซงจดเกบ
ขอมลในชวงเดอนตลาคม 2553 ถงพฤศจกายน 2554
นน ประเทศไทยอยในล�าดบ 80 (คาดชน 3.4) โดย
ปรบล�าดบลงมาจากป พ.ศ. 2553 ซงอยทล�าดบ 78
(คาดชน 3.5) หากพจารณาจากคาดชนเมอเทยบกบ
ปก อน จะเหนวาคาดชนปรบลงมา 0.1 คะแนน
ซงหมายถงการคอรรปชนในประเทศไทยเพมสงขน
เลกนอย แตจากจ�านวนประเทศทน�ามาจดอนดบ
ทงหมดมจ�านวนทงสน 183 ประเทศ ซงเพมขนจาก
ปกอนหนานทมจ�านวนประเทศในการจดอนดบทงหมด
เพยง 178 ประเทศ แสดงใหเหนวา ภาพลกษณ
คอรรปชนของประเทศไทยเมอเทยบกบภาพรวมยงคง
เปลยนแปลงไมมากนก
ทงน ประเทศทมค าดชนสงสดหรอมการ
คอรรปชนต�า คอ 9.5 คะแนน ไดแก นวซแลนด ทแซง
เดนมารกขนมา ท�าใหเดนมารกซงเคยอยในล�าดบหนง
ตองลงมาอยในล�าดบสองรวมกบฟนแลนด (คาดชน
9.4) ตามมาดวยสวเดน (คาดชน 9.3) และสงคโปร
(คาดชน 9.2) ตามล�าดบ สวนประเทศทมคาดชนต�าสด
คอ เกาหลเหนอ (คาดชน 1.0) และโซมาเลย (คาดชน 1.0)
หมายถงประเทศทมการคอรรปชนมากทสด ตอดวย
พมาและอฟกานสถาน (คาดชน 1.5) สวนสหรฐอเมรกา
อยในล�าดบท 24 (คาดชน 7.1) ต�ากวาแคนาดา เยอรมน
และญปน ทอยในล�าดบท 10 (คาดชน 8.7) ล�าดบท 14
(คาดชน 8.0) และล�าดบท 14 (คาดชน 8.0) ตามล�าดบ
สวนประเทศจนอยล�าดบท 75 (คาดชน 3.6) ซงเปน
ล�าดบทเหนอกวาประเทศไทย (ตารางท 1-13)
12 ดชนภาพลกษณคอรรปชน (Corruption Perceptions Index: CPI) จดอนดบโดยองคกรเพอความโปรงใสนานาชาต (Transparency International: TI) ซงเปนองคการนานาชาต กอตงในประเทศเยอรมน ไดเรมมการจดท�าดชนตงแตป พ.ศ. 2538 โดยคาดชนยงสงหมายถงมคาปลอดการคอรรปชนสง และคาต�าหมายถงประเทศหรอเขตแดนทมการคอรรปชนสง โดยในป พ.ศ. 2554 ไดมการจดอนดบทงหมด 183 ประเทศ เพมจากป พ.ศ. 2553 ทม 178 ประเทศ
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
58 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ตารางท 1-13 การจดอนดบดชนภาพลกษณคอรรปชนของ 183 ประเทศทวโลกประจ�าป ค.ศ. 2011
Rank 2011
CountryIndex 2011
Rank 2011
CountryIndex 2011
Rank 2011
CountryIndex 2011
1 New Zealand 9.5 61 Turkey 4.2 120 Guatemala 2.7
2 Denmark 9.4 64 Georgia 4.1 120 Iran 2.7
2 Finland 9.4 64 South Africa 4.1 120 Kazakhstan 2.7
4 Sweden 9.3 66 Croatia 4.0 120 Mongolia 2.7
5 Singapore 9.2 66 Montenegro 4.0 120 Mozambique 2.7
6 Norway 9.0 66 Slovakia 4.0 120 Solomon Islands 2.7
7 Netherlands 8.9 69 Ghana 3.9 129 Armenia 2.6
8 Australia 8.8 69 Italy 3.9 129 Dominican Republic 2.6
8 Switzerland 8.8 69 Macedonia 3.9 129 Honduras 2.6
10 Canada 8.7 69 Samoa 3.9 129 Philippines 2.6
11 Luxembourg 8.5 73 Brazil 3.8 129 Syria 2.6
12 Hong Kong 8.4 73 Tunisia 3.8 134 Cameroon 2.5
13 Iceland 8.3 75 China 3.6 134 Eritrea 2.5
14 Germany 8.0 75 Romania 3.6 134 Guyana 2.5
14 Japan 8.0 77 Gambia 3.5 134 Lebanon 2.5
16 Austria 7.8 77 Lesotho 3.5 134 Maldives 2.5
16 Barbados 7.8 77 Vanuatu 3.5 134 Nicaragua 2.5
16 United Kingdom 7.8 80 Colombia 3.4 134 Niger 2.5
19 Belgium 7.5 80 El Salvador 3.4 134 Pakistan 2.5
19 Ireland 7.5 80 Greece 3.4 134 Sierra Leone 2.5
21 Bahamas 7.3 80 Morocco 3.4 143 Azerbaijan 2.4
22 Chile 7.2 80 Peru 3.4 143 Belarus 2.4
22 Qatar 7.2 80 Thailand 3.4 143 Comoros 2.4
24 United States 7.1 - Grenada 143 Mauritania 2.4
25 France 7.0 86 Bulgaria 3.3 143 Nigeria 2.4
25 Saint Lucia 7.0 86 Jamaica 3.3 143 Russia 2.4
25 Uruguay 7.0 86 Panama 3.3 143 Timor-Leste 2.4
28 United Arab Emirates 6.8 86 Serbia 3.3 143 Togo 2.4
29 Estonia 6.4 86 Sri Lanka 3.3 143 Uganda 2.4
30 Cyprus 6.3 91Bosnia and Herzegovina
3.2 152 Tajikistan 2.3
31 Spain 6.2 91 Liberia 3.2 152 Ukraine 2.3
32 Botswana 6.1 91 Trinidad and Tobago 3.2 154Central African Republic
2.2
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
59สวนท 1 : ภาพรวม
Rank 2011
CountryIndex 2011
Rank 2011
CountryIndex 2011
Rank 2011
CountryIndex 2011
32 Portugal 6.1 91 Zambia 3.2 154 Republic of the Congo 2.2
32 Republic of China 6.1 95 Albania 3.1 154 Côte d’Ivoire 2.2
35 Slovenia 5.9 95 India 3.1 154 Guinea-Bissau 2.2
36 Israel 5.8 95 Kiribati 3.1 154 Kenya 2.2
36Saint Vincent and the Grenadines
5.8 95 Swaziland 3.1 154 Laos 2.2
38 Bhutan 5.7 95 Tonga 3.1 154 Nepal 2.2
39 Malta 5.6 100 Argentina 3.0 154 Papua New Guinea 2.2
39 Puerto Rico 5.6 100 Benin 3.0 154 Paraguay 2.2
41 Cape Verde 5.5 100 Burkina Faso 3.0 154 Zimbabwe 2.2
41 Poland 5.5 100 Djibouti 3.0 164 Cambodia 2.1
43 South Korea 5.4 100 Gabon 3.0 164 Guinea 2.1
44 Brunei 5.2 100 Indonesia 3.0 164 Kyrgyzstan 2.1
44 Dominica 5.2 100 Madagascar 3.0 164 Yemen 2.1
46 Bahrain 5.2 100 Malawi 3.0 168 Angola 2.0
46 Macau 5.2 100 Mexico 3.0 168 Chad 2.0
46 Mauritius 5.2 100São Tomé and Principe
3.0 168Democratic Republic of the Congo
2.0
49 Rwanda 5.0 100 Suriname 3.0 168 Libya 2.0
50 Costa Rica 4.8 100 Tanzania 3.0 172 Burundi 1.9
50 Lithuania 4.8 112 Algeria 2.9 172 Equatorial Guinea 1.9
50 Oman 4.8 112 Egypt 2.9 172 Venezuela 1.9
50 Seychelles 4.8 112 Kosovo 2.9 175 Haiti 1.8
54 Hungary 4.6 112 Moldova 2.9 175 Iraq 1.8
54 Kuwait 4.6 112 Senegal 2.9 177 Sudan 1.6
56 Jordan 4.5 112 Vietnam 2.9 177 Turkmenistan 1.6
57 Czech Republic 4.4 - Belize 177 Uzbekistan 1.6
57 Namibia 4.4 118 Bolivia 2.8 180 Afghanistan 1.5
57 Saudi Arabia 4.7 118 Mali 2.8 180 Myanmar 1.5
60 Malaysia 4.3 120 Bangladesh 2.7 182 North Korea 1.0
61 Cuba 4.2 120 Ecuador 2.7 182 Somalia 1.0
61 Latvia 4.2 120 Ethiopia 2.7
ทมา: Corruption Perceptions Index 2011 published by Transparency International
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
60 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพท 1-15 เปรยบเทยบอนดบดชนภาพลกษณคอรรปชน ในกลมประเทศอาเซยน ป พ.ศ. 2554
กมพชา
พมา
ฟลปปนส
ลาว
อนโดนเซ�ย
เว�ยดนาม
มาเลเซ�ย
ไทย
สงคโปร
บรไน
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
2554 2553 2552 2551 2550 2549 2548 2547 2546 2545
เมอเปรยบอนดบดชนภาพลกษณคอรรปชนใน
กลมประเทศอาเซยน ทง 10 ประเทศ พบวาประเทศ
พมามดชนภาพลกษณคอรรปชนต�าสด ประเทศสงคโปร
มดชนภาพลกษณคอรรปชนสงสด สวนประเทศไทยม
ดชนภาพลกษณคอรรปชนอยล�าดบ 4 ต�ากวาประเทศ
สงคโปร บรไน และมาเลเซย ตามล�าดบ และล�าดบสงกวา
ประเทศอนโดนเซย เวยดนาม ฟลปปนส ลาว กมพชา
และพมา โดยประเทศพมาอยล�าดบต�าสด (ภาพท1- 15)
13 Political & Economic Risk Consultancy, Ltd. (PERC) องคกรทปรกษาเฉพาะทาง ดานสารสนเทศธรกจเชงกลยทธ และ การวเคราะหเพอเสนอขอมลในการเขาไปท�าธรกจในประเทศตาง ๆ ในเอเซยตะวนออก และเอเซยตะวนออกเฉยงใต
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
61สวนท 1 : ภาพรวม
ภาพท 1-16 ดชนคอรรปชนในภมภาคเอเซยแปซฟก 16 ประเทศ ป พ.ศ. 2554
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
กมพชา
อนโดนเซ�ย
ฟลปปนส
อนเดย
เว�ยดนาม จ�น ไท
ย
เกาหลใต
มาเลเซ�ย
ไตหวน
มาเกา
สหรฐอเมร�กา
ญปน
ออสเตรเลย
ฮองกง
สงคโปร
9.279.25 8.90 8.67 8.30 7.93 7.55
5.90 5.70 5.654.68
2.391.90
1.39 1.100.37
1.4.5 ดชนคอรรปชนของประเทศในภมภาคเอเซยแปซฟค
Political & Economic Risk Consultancy, Ltd.
(PERC)13 ไดรายงานล�าดบประเทศในเอเซยแปซฟค
16 ประเทศทมความเสยงดานคอรรปชน ป พ.ศ. 2554
โดยเกบขอมลระหวางเดอนพฤศจกายน 2553 ถง
กมภาพนธ 2554 ปรากฏในรายงานวาประเทศไทย
มคาดชนความเสยงอยท 7.55 คะแนน จากคาดชนเตม 10
(ประเทศทคาดชนต�าถอวามคอรรปชนต�า) อย ใน
ล�าดบท 7 โดยประเทศสงคโปรเปนประเทศทมคา
ดชนคอรรปชนต�าสด ทคาดชน 0.37 อยในล�าดบท 16
และประเทศกมพชาเปนประเทศทมคาดชนคอรรปชน
สงสด ท 9.27 หรอมคาดชนความเสยงดานคอรรปชน
อยในล�าดบ 1 ทงน มาเลเซยมคาดชนคอรรปชน 5.70
อยในล�าดบท 9 ใน 16 ประเทศ (ภาพท 1 - 16)
รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554
62 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง
ภาพท 1-17 ความพรอมในแตละดานของการเปนรฐบาลอเลกทรอนกสของประเทศไทย จากผลสารวจ ป พ.ศ. 2551 และ พ.ศ. 2553
พ.ศ. 2551 (2008)
พ.ศ. 2553 (2010)
Online ServiceIndex
InfrastructureIndex
Human CapitalIndex
E-ParticipationIndex
2.0
1.8
1.6
1.4
1.2
1.0
0.8
0.6
0.4
0.2
0.0
0.330.17
0.89
0.08
0.51
0.15
0.85
0.29
ทงน ประเทศสงคโปร และมาเลเซย ไดพฒนา
ปจจยความพรอมการเปนรฐบาลอเลกทรอนกสของตน
ในป พ.ศ. 2553 เพมขนจากป พ.ศ. 2551 เปน 12 ล�าดบ
และ 2 ล�าดบ ตามล�าดบ ในขณะทประเทศไทยถดถอย
ลงถง 12 ล�าดบจากการส�ารวจในชวงเวลาเดยวกน
1.4.6 ความพรอมในการเปนรฐบาลอเลกทรอนกส (e-Government) ของประเทศไทย
จาก United Nation e-Government Survey ทได
ใหขอมลดชนแนวโนมการเปนรฐบาลอเลกทรอนกสของ
ประเทศไทย ในการส�ารวจ 5 ครง (ป พ.ศ. 2546, 2547,
2548, 2551 และ 2553) พบวาล�าดบของประเทศไทย
อยท 64 และ 76 ในป พ.ศ. 2551 และ พ.ศ. 2553
ตามล�าดบ (ป พ.ศ. 2554 ไมมผลการส�ารวจ) เมอ
พจารณาความพรอมในแตละดานพบวาดาน Human
Capital Index มความพรอมมากกวาดานอน สวน
ดาน Infrastructure Index มความพรอมนอยทสด
(ภาพท 1-17) อยางไรกด ปจจยความพรอมแตละดานของ
การเปนรฐบาลอเลกทรอนกสของประเทศไทยยงเปน
ประเดนทาทาย ทจะตองเพมความเรงในชวงเวลากอน
พ.ศ. 2558 ใหมากกวาความเรวในการพฒนาของชวงท
ผานมา หาไมแลวจะถกประเทศตาง ๆ ในอาเซยนแซงหนา
และโอกาสของประเทศไทยในการเปนผน�าของภมภาค
อาเซยนในดานนคงเปนไปไดยาก
ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission
63สวนท 1 : ภาพรวม
1.4.7 อนดบความมประสทธภาพของระบบราชการไทย
PERC ไดส�ารวจความคดเหนของผบรหาร
ชาวตางชาตทท�าธรกจการคาใน 12 ประเทศ (ตารางท
1-14) โดยมเกณฑคะแนนตงแต 1-10 (คะแนนทสงขน
หมายถง การทระบบราชการของประเทศนน ๆ สราง
ปญหา และความยงเหยงใหกบพลเมอง รวมทงเปน
อปสรรคตอการลงทนของชาวตางชาต) ผลการส�ารวจ
ในป พ.ศ. 2554 พบวา ล�าดบของคะแนนไมแตกตาง
จากปทแลวมากนก กลาวคอ ประเทศสงคโปร ฮองกง
และประเทศไทยยงคงไดรบการจดอนดบวามระบบ
ราชการทมประสทธภาพดเยยมเปนอนดบ 1 อนดบ 2
และ อนดบ 3 ตามล�าดบ ในทางตรงกนขาม ประเทศ
อนเดย เวยดนาม และอนโดนเซย ถกจดใหอยในกลม
ประเทศทมคะแนนสามอนดบสดทาย โดยทประเทศ
อนเดยไดรบการจดอนดบใหอยในอนดบทายทสดเชน
เดยวกบปทผานมา หมายความวา ระบบราชการม
ประสทธภาพนอยทสด (The Region’s Most Inefficient
Bureaucracy)
ตารางท 1-14 ผลการจดอนดบความมประสทธภาพของระบบราชการ โดย PERC ป พ.ศ. 2554*
เขตเศรษฐกจ คะแนน
สงคโปร 2.25
ฮองกง 3.53
ไทย 5.25
ไตหวน 5.57
ญปน 5.77
เกาหลใต 5.87
มาเลเซย 5.89
จน 7.11
ฟลปปนส 7.57
อนโดนเซย 8.37
เวยดนาม 8.54
อนเดย 9.21
ทมา: Staff Report. (2012). Hong Kong has second best bureaucracy in Asia.
Retrieved from http: / / hongkongbusiness.hk / economy / in-focus / hong-kong-has-second-best-bureaucracy-in-asia
หมายเหต: * เกบขอมลจากชวงเดอนมถนายน 2553 - พฤษภาคม 2554