office of the public sector development commission · เล่มที่ 119 ตอนที่...

42
ส่วนที่ 1: ภาพรวม

Upload: others

Post on 04-Sep-2019

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

2554ประจำป พ.ศ.

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการOffice of the Public Sector Development Commission

สวนท 1: ภาพรวม

Page 2: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

2554ประจำป พ.ศ.

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการOffice of the Public Sector Development Commission

2554ประจำป พ.ศ.

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการOffice of the Public Sector Development Commission

Page 3: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

24 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพรวม

การบรหารราชการแผนดนของไทยมเปาหมายปรากฏอยางชดเจนในมาตรา 3 / 1 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 25341 กลาวคอ

“การบรหารราชการแผนดนตามพระราชบญญตตองเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน เกดผลสมฤทธ ตอภารกจของรฐ ความมประสทธภาพ ความคมคา ในเชงภารกจแหงรฐ การลดขนตอนการปฏบตงาน การลดภารกจและยบเลกหนวยงานทไมจ�าเปน การกระจาย ภารกจและทรพยากรใหแกทองถน การกระจายอ�านาจ การตดสนใจ การอ�านวยความสะดวก และการตอบสนองความตองการของประชาชน ทงน โดยมผรบผดชอบ ตอผลของงาน

การจดสรรงบประมาณ และการบรรจและแตงตง บคคลเขาด�ารงต�าแหนงหรอปฏบตหนาทตองค�านงถงหลกการตามวรรคหนง

ในการปฏบตหนาทของสวนราชการ ตองใช วธการบรหารกจการบานเมองทด โดยเฉพาะอยางยง ใหค�านงถงความรบผดชอบของผปฏบตงาน การม สวนรวมของประชาชน การเปดเผยขอมล การตดตาม

1.1 เปาหมายของการบรหารราชการแผนดน

ตรวจสอบและประเมนผลการปฏบตงาน ทงน ตามความเหมาะสมของแตละภารกจ

เพอประโยชนในการด�าเนนการใหเปนไปตามมาตราน จะตราพระราชกฤษฎกาก�าหนดหลกเกณฑและวธการในการปฏบตราชการและการสงการให สวนราชการและขาราชการปฏบตกได”

นอกจากน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ไดเนนถงความส�าคญและบญญตสาระ เกยวกบการบรหารกจการบานเมองทดหรอธรรมาภบาล ไวในมาตรา 74 ของหมวดท 4 หนาทของชนชาวไทย และมาตรา 78 ของสวนท 3 แนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน ในหมวดวาดวยแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ ดงน

มาตรา 74 บคคลผเปนขาราชการ พนกงาน ลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอเจาหนาทอนของรฐ มหนาทด�าเนนการใหเปนไปตามกฎหมายเพอรกษาประโยชนสวนรวม อ�านวย ความสะดวก และใหบรการแกประชาชนตามหลก ธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด

1

1 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 ซงแกไขเพมเตมโดย (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 ประกาศราชกจจานเบกษา เลมท 119 ตอนท 99 ก ลงวนท 2 ตลาคม พ.ศ. 2545

Page 4: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

25สวนท 1 : ภาพรวม

ในการปฏบตหนาทและในการปฏบตการอนทเกยวกบประชาชน บคคลตามวรรคหนงตองวางตว เปนกลางทางการเมอง

ในกรณทบคคลตามวรรคหนงละเลยหรอไมปฏบตตามหนาทตามวรรคหนงหรอวรรคสอง บคคล ผมสวนไดเสยยอมมสทธขอใหบคคลตามวรรคหนง หรอผบงคบบญชาของบคคลดงกลาว ชแจง แสดงเหตผล และขอใหด�าเนนการใหเปนไปตามบทบญญตในวรรคหนงหรอวรรคสองได

มาตรา 78 รฐตองด�าเนนการตามแนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน ดงตอไปน

(1) บรหารราชการแผนดนใหเปนไปเพอการพฒนาสงคม เศรษฐกจ และความมนคงของประเทศอยางยงยน โดยตองสงเสรมการด�าเนนการตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและค�านงถงประโยชนของประเทศชาตในภาพรวมเปนส�าคญ

(2) จดระบบการบรหารราชการสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน ใหมขอบเขตอ�านาจหนาท และความรบผดชอบทชดเจนเหมาะสมแกการพฒนาประเทศ และสนบสนนใหจงหวดมแผนและงบประมาณเพอพฒนาจงหวด เพอประโยชนของประชาชนในพนท

(3) กระจายอ� านาจให องค กรปกครอง สวนทองถนพงตนเองและตดสนใจในกจการขององคกรปกครองสวนทองถนไดเอง สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการด�าเนนการตาม แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ พฒนาเศรษฐกจของทองถนและระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการ ตลอดทง โครงสรางพนฐานสารสนเทศในทองถนใหทวถงและเทาเทยมกนทวประเทศ รวมทงพฒนาจงหวดทม ความพรอมใหเปนองคกรปกครองทองถนขนาดใหญโดยค�านงถงเจตนารมณของประชาชนในจงหวดนน

(4) พฒนาระบบงานภาครฐ โดยมงเนนการพฒนาคณภาพ คณธรรม และจรยธรรมของเจาหนาท ของรฐ ควบคไปกบการปรบปรงรปแบบและวธการท�างาน เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปอยางมประสทธภาพ และสงเสรมใหหนวยงานของรฐใชหลกการบรหารกจการบานเมองทดเปนแนวทางในการปฏบตราชการ

(5) จดระบบงานราชการและงานของรฐอยางอน เพอใหการจดท�าและการใหบรการสาธารณะเปนไป

อยางรวดเรว มประสทธภาพ โปรงใส และตรวจสอบได โดยค�านงถงการมสวนรวมของประชาชน

(6) ด�าเนนการใหหนวยงานทางกฎหมายทมหนาทใหความเหนเกยวกบการด�าเนนงานของรฐตาม กฎหมายและตรวจสอบการตรากฎหมายของรฐ ด�าเนนการ อยางเปนอสระ เพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปตามหลกนตธรรม

(7) จดใหมแผนพฒนาการเมอง รวมทงจดใหมสภาพฒนาการเมองทมความเปนอสระ เพอตดตามสอดสองใหมการปฏบตตามแผนดงกลาวอยางเครงครด

(8) ด�าเนนการใหขาราชการและเจาหนาท ของรฐไดรบสทธประโยชนอยางเหมาะสม

คณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ซงจดตงขนตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 โดยมนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรทนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธาน เปนองคกรรบผดชอบ ท�าหนาทเสนอแนะและใหค�าปรกษาแกคณะรฐมนตรเกยวกบการพฒนาระบบราชการและงานของรฐอยางอน เสนอแนะและใหค�าปรกษาแกหนวยงานอนของรฐทมไดอยในก�ากบของราชการฝายบรหารตามทหนวยงานดงกลาวรองขอ รายงานตอคณะรฐมนตรในกรณทมการด�าเนนการขดหรอไมสอดคลองกบหลกเกณฑทก�าหนดในมาตรา 3 / 1 เสนอตอคณะรฐมนตรเพอก�าหนดหลกเกณฑและมาตรฐานในการจดตง การรวม การโอน การยบเลก การก�าหนดชอ การเปลยนชอ การก�าหนดอ�านาจหนาท และการแบงสวนราชการภายในของสวนราชการทเปนกระทรวง ทบวง กรม หรอสวนราชการอน ตดตาม ประเมนผล และแนะน�าเพอใหมการปฏบตตาม พระราชบญญตน และรายงานตอคณะรฐมนตรพรอมทงขอเสนอแนะ ตความและวนจฉยปญหาทเกดขนจากการใชบงคบพระราชบญญตน หรอกฎหมาย วาดวยการปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม รวมตลอดทงก�าหนดแนวทางปฏบต ในกรณทเปนปญหา รวมทงจดท�ารายงานประจ�าปเกยวกบการพฒนาและจดระบบราชการและงานของรฐอยางอนเสนอตอคณะรฐมนตร เพอเสนอตอสภาผแทนราษฎรและวฒสภา และปฏบตหนาทอนตามทก�าหนดในพระราชบญญตน หรอตามทคณะรฐมนตรมอบหมาย

Page 5: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

26 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ประเดนยทธศาสตรท 4

สรางระบบการกำกบดแลตนเองทด

เกดความโปรงใส ม�นใจ และสามารถ

ตรวจสอบได รวมท�งทำใหบคลากร

ปฏบตงานอยางมจ�ตสำนกความรบผดชอบ

ตอตนเอง ตอประชาชนและตอสงคมโดยรวม

ประเดนยทธศาสตรท 3

มงสการเปนองคการทมข�ดสมรรถนะสง

บคลากรมความพรอม และความสามารถ

ในการเร�ยนร คดร�เร�ม เปลยนแปลง

และปรบตวไดอยางเหมาะสม

ตอสถานการณตาง ๆ

ประเดนยทธศาสตรท 2

ปรบรปแบบการทำงานใหมลกษณะ

เช�งบรณาการ เกดการแสวงหา

ความรวมมอ และสรางเคร�อขาย

กบฝายตาง ๆ รวมท�งเปดใหประชาชน

เขามามสวนรวม

ประเดนยทธศาสตรท 1

ยกระดบการใหบร�การและการทำงาน

เพ��อตอบสนองความคาดหวงและ

ความตองการของประชาชนทม

ความสลบซบซอนหลากหลาย

และเปลยนแปลงไปอยางรวดเร�ว

วสยทศนใหมของการพฒนาระบบราชการไทย

“ระบบราชการไทย มงเนนประโยชนสขของประชาชน และรกษาผลประโยชนของประเทศชาต มขดสมรรถนะสง สามารถเรยนร ปรบตวและตอบสนองตอการเปลยนแปลง

โดยยดมนในหลกจรยธรรมและธรรมาภบาล”

ภาพท 1 - 1 กรอบแนวคดการพฒนาระบบราชการไทย

ประเทศ รวมทงมความพรอมและทศนคตในการท�างาน

เปนเครอขายรวมมอกบภาคสวนตาง ๆ ในสงคม มงส

ความเปนเลศ ท�างานเชงรก มองไปขางหนา สามารถ

คดรเรมและสรางนวตกรรม มเปาหมายในการท�างาน

สามารถตรวจสอบวดผลสมฤทธได มระบบก�ากบดแล

ตนเองทด และตงมนอย ในศกดศรและความดงาม

โดยมกรอบความคด “ใหสวนราชการเปนองคกรท เกง ด

มสวนรวม และตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง”

ภายในช วงระยะป พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555

(ภาพท 1-1)

1.2 แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555)

คณะรฐมนตร ในการประชมเมอวนท 29

กรกฎาคม 2551 มมตเหนชอบแผนยทธศาสตร

การพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555)

ตามขอเสนอของ ก.พ.ร. ซงใหคณคาความส�าคญและ

ยดมนในปรชญา หลกการ และแนวทางของการให

ประชาชนเปน “ศนยกลาง” ในการท�างาน ปรบเปลยน

บทบาทของระบบราชการใหเปนผสนบสนนและอ�านวย

ความสะดวก ประสานการท�างานกบผบรหารราชการ

แผนดนฝายการเมองเพอใหเกดประโยชนสงสดตอ

Page 6: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

27สวนท 1 : ภาพรวม

แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555 มประเดนยทธศาสตร เปาประสงค

ตวชวด และคาเปาหมาย เพอใชเปนเครองมอขบเคลอนการพฒนาระบบราชการไทยในชวง 5 ปขางหนา

(ตารางท 1-1)

ตารางท 1-1 แสดงประเดนยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวดและคาเปาหมาย ของแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2555)

ประเดนยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวด คาเปาหมาย

1. ยกระดบการใหบรการและ การท�างานเพอตอบสนองความ คาดหวงและความตองการของ ประชาชนทมความสลบซบซอน หลากหลายและเปลยนแปลงไป อยางรวดเรว

ประชาชนมความ พงพอใจในระบบราชการ

• ระดบความพงพอใจของ ประชาชนตอการใหบรการและ การด�าเนนงานของสวนราชการ และหนวยงานของรฐ

• ระดบความส�าเรจของ สวนราชการและหนวยงานของ รฐในการใหบรการประชาชนใน รปแบบ e-Service

• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย

• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย

2. ปรบรปแบบการท�างานใหม ลกษณะเชงบรณาการ เกดการ แสวงหาความรวมมอและสราง เครอขายกบฝายตาง ๆ รวมทง เปดใหประชาชนเขามามสวนรวม

สวนราชการและ หนวยงานของรฐสามารถปรบรปแบบการท�างานและเปดใหประชาชนเขามา มสวนรวม

• ระดบความส�าเรจของ สวนราชการและหนวยงาน ของรฐในการปรบปรงรปแบบ หรอวธการท�างาน

• ระดบความส�าเรจของ สวนราชการและหนวยงาน ของรฐในการเปดโอกาสให ประชาชนเขามามสวนรวม

• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย

• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย

3. มงสการเปนองคการทม ขดสมรรถนะสง บคลากรม ความพรอมและความสามารถ ในการเรยนร คดรเรม เปลยนแปลง และปรบตว ไดอยางเหมาะสม ตอสถานการณตาง ๆ

สวนราชการและ หนวยงานของรฐสามารถพฒนา ขดสมรรถนะและ มความพรอม ในการด�าเนนงาน

• ระดบความส�าเรจของ สวนราชการและหนวยงาน ของรฐในการปรบปรงและ ยกระดบคณภาพการบรหารงาน ตามแผนพฒนาองคการ

• ระดบสมรรถนะของขาราชการ และเจาหนาทของรฐทไดรบการ พฒนาตามเกณฑมาตรฐาน

• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย

• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย

4. สรางระบบการก�ากบดแลตนเอง ทด เกดความโปรงใส มนใจ และสามารถตรวจสอบได รวมทงท�าใหบคลากรปฏบตงาน อยางมจตส�านกความรบผดชอบ ตอตนเอง ตอประชาชน และตอสงคมโดยรวม

ประชาชนมความ เชอมนและไววางใจ ในระบบราชการ

• ระดบความเชอมนของประชาชน ทมตอสวนราชการและ หนวยงานของรฐ• ระดบความส�าเรจของสวนราชการ และหนวยงานของรฐ ในการพฒนาระบบควบคมภาย ในใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน

• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย• ไมนอยกวา รอยละ 80 โดยเฉลย

Page 7: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

28 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

1.3.1 หนวยงานของรฐในก�ากบของฝายบรหาร

หนวยงานของรฐในก�ากบของฝายบรหาร ทมสถานะเปนนตบคคล ม 4 ประเภท2 คอ สวนราชการ รฐวสาหกจ องคการมหาชน หนวยงานของรฐรปแบบใหม ดงน

1. สวนราชการ มลกษณะเฉพาะเปนหนวยงาน ทรบผดชอบการใหบรการสาธารณะทางปกครอง ซงเปนภารกจของรฐ เชน การรกษาความสงบเรยบรอย การปองกนประเทศ การออกระเบยบ อนมต อนญาตตามกฎหมาย รวมทงใหขอเสนอแนะเชงนโยบายตาง ๆ งานนโยบายตาง ๆ ตามพระราชบญญตระเบยบบรหาร ราชการแผนดน พ.ศ. 2534 และฉบบแกไขเพมเตม และกฎหมายอน ๆ ทเกยวของ ไดแก

1) ราชการสวนกลาง ประกอบดวย ส�านกนายกรฐมนตร กระทรวงหรอทบวงซงมฐานะเทยบกระทรวง ทบวงซงสงกดส�านกนายกรฐมนตรหรอทบวง และกรมซงสงกดและไมสงกดส�านกนายกรฐมนตร กระทรวงหรอทบวง ดงน

(1) ส�านกนายกรฐมนตร(2) กระทรวง 19 กระทรวง (ไมมทบวงทม

ฐานะเทยบเทากระทรวง)(3) ไมมทบวงซงสงกดส�านกนายกรฐมนตร

หรอกระทรวง(4) กรม หรอส วนราชการท เรยกชอ

อยางอนและมฐานะเปนกรม ซงสงกดหรอไมสงกดส�านกนายกรฐมนตร กระทรวงหรอทบวง 157 กรม3

นอกจากน มสวนราชการทไมมฐานะเปน กรม แตมผบงคบบญชาเปนอธบด จ�านวน 2 สวนราชการ (ส�านกงานความรวมมอเพอการพฒนาระหวางประเทศ กระทรวงการตางประเทศ และส�านกงานพฒนาและสงเสรม

คณภาพชวตคนพการแหงชาต กระทรวงการพฒนา สงคมและความมนคงของมนษย) รวมทงมหาวทยาลยของรฐทเปนสวนราชการ อก 67 มหาวทยาลย

2) ราชการบรหารสวนภมภาค ประกอบดวย จงหวดและอ�าเภอ ดงน

(1) จงหวด เปนทรวมทองทหลายอ�าเภอ มฐานะเปนนตบคคล ม 76 จงหวด เปนหนวยบรหารราชการ แผนดนในเขตพนทของจงหวด มผวาราชการจงหวด กบนโยบายและค�าสงจากนายกรฐมนตร คณะรฐมนตร กระทรวง ทบวง กรม มาปฏบตใหเหมาะกบพนทและ ประชาชน และเปนหวหนาบงคบบญชาบรรดาขาราชการ ฝายบรหารซงปฏบตหนาทในราชการสวนภมภาคในเขตจงหวดและรบผดชอบในราชการจงหวดและอ�าเภอ

(2) อ� า เภอเป นหนวยราชการบรหาร รองจากจงหวด ม 878 อ�าเภอ โดยม อ�าเภอ กลยาณวฒนา จงหวดเชยงใหม เปนอ�าเภอทตงหลงสด เมอธนวาคม 2552 อ�าเภอเปนหนวยจดบรการสาธารณะแกประชาชนในอ�าเภอโดยมนายอ�าเภอเปนหวหนาปกครองบงคบบญชาขาราชการในอ�าเภอและรบผดชอบงานบรหารราชการของอ�าเภอ ทงน มหนวยปกครอง ในความรบผดชอบของอ�าเภอ ระดบต�าบล จ�านวน 7,255 ต�าบล ระดบหมบาน จ�านวน 74,956 หมบาน

3) ราชการบรหารสวนทองถน (ขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม 2554)

(1) องคการบรหารสวนจงหวด (76 องคการ)(2) เทศบาล (2,082 เทศบาล : เทศบาลนคร

27 แหง เทศบาลเมอง 155 แหง เทศบาลต�าบล 1,900 แหง)(3) สขาภบาล (ไมม)(4) องคการบรหารสวนต�าบล (5,693 องคการ)(5) องคกรปกครองสวนทองถนรปแบบ

พเศษ 2 แหง (กรงเทพมหานคร และเมองพทยา)

1.3 สถานภาพของระบบราชการไทย

2 มต ค.ร.ม. ในการประชม เมอวนท 3 เมษายน 2550 ตามหนงสอส�านกงาน ก.พ.ร. ท นร 1200/ว12 ลงวนท 28 สงหาคม 2553 เรองหลกการจ�าแนกประเภทหนวยงานของรฐ และมต ค.ร.ม. ในการประชม เมอวนท 20 ตลาคม 2552 หนงสอส�านกงาน ก.พ.ร. ท นร 1200/ว1 ลงวนท 4 มกราคม 2553 เรอง การปรบปรงหลกการจ�าแนกประเภทหนวยงานของรฐในก�ากบของฝายบรหาร

3 ไมนบรวมส�านกงานอยการสงสด และส�านกงานสภาทปรกษาทางเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ก�าหนดใหเปนองคกรอนตามรฐธรรมนญ

Page 8: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

29สวนท 1 : ภาพรวม

2. รฐวสาหกจ (58 แหง) มลกษณะเฉพาะ

เปนหนวยงานทรบผดชอบการใหบรการสาธารณะทาง

อตสาหกรรมและพาณชยกรรม ซงผลต จ�าหนายสนคา

และบรการทมลกษณะเปนการใหบรการสาธารณะและ

งานสาธารณปโภคขนาดใหญ หรองานทมความส�าคญ

ตอความมนคงและการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

หรอกจกรรมทมผลกระทบตอคณภาพชวตประชาชน

หรองานทเอกชนยงไมพรอม หรอตองการแทรกแซง

ตลาดใหเกดการแขงขนทเปนธรรม หรอบรการแกกลม

เปาหมายเฉพาะ ทงนเพอใหงานบรการสาธารณะนน ๆ

ไดมาตรฐาน ทงในเรองคณภาพ ปรมาณ และคาใชจาย

3. องคการมหาชน มลกษณะเฉพาะเปน

หนวยงานทรบผดชอบการใหบรการสาธารณะทางสงคม

และวฒนธรรม หรอการด�าเนนการอนเปนสาธารณะ

ประโยชนอนใด ซงไมเหมาะสมทจะใชวธการบรหาร

ในรปแบบของสวนราชการในการด�าเนนงาน องคการ

มหาชนแบงประเภทตามกฎหมายจดตงได 2 ประเภท

กลาวคอ

1) องคการมหาชนทจดตงตามพระราช

บญญตองคการมหาชน พ.ศ. 2542 (จ�านวน 36 แหง)

2) องค การมหาชนท จ ดต งข นตาม

พระราชบญญตเฉพาะ รวม 30 แหง (องคกรในก�ากบของ

รฐ 15 องคกร และมหาวทยาลยในก�ากบ 15 มหาวทยาลย)

(ขอมล ณ วนท 30 กนยายน 2554)

4. หนวยงานของรฐรปแบบอน

1) หนวยธรการขององคการของรฐทเปน

อสระ (7 แหง) มหนาทในลกษณะใดลกษณะหนง

ดงตอไปน

(1) หนวยธรการขององคการของรฐ

ทท�าหนาทก�ากบดแล เชน ธนาคารแหงประเทศไทย

ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบหลกทรพยและตลาด

หลกทรพย ส�านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง

กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต

เปนตน

(2) หนวยธรการขององคการของรฐ

ทท�าหนาทใหบรการ เชน องคการกระจายเสยงและ

แพรภาพสาธารณะแหงประเทศไทย เปนตน

2) กองทนทเปนนตบคคล กองทนจะ

บรหารในรปคณะกรรมการ ซงจะตองมหนวยธรการเปน

เครองมอท�าการงานของคณะกรรมการ หนวยธรการ

ดงกลาวจะเปนหนวยงานของรฐรปแบบใดรปแบบ

หนงใน 3 รปแบบตอไปน

(1) รฐวสาหกจ

(2) องคการมหาชนตามพระราชบญญต

(3) สวนราชการ

3) หน วยบรการรปแบบพเศษ เป น

หนวยงานในก�ากบกระทรวง หรอกรม ไมมฐานะเปน

นตบคคล มหนาทใหบรการเฉพาะดานแกหนวยงาน

ทก�ากบ ใน 2 ลกษณะ ดงน

(1) ใหบรการดานพาณชยกรรมหรอ

อตสาหกรรม เชน ส�านกพมพคณะรฐมนตรและ

ราชกจจานเบกษา ในก�ากบของส�านกเลขาธการ

คณะรฐมนตร

(2) ใหบรการดานบรการสาธารณะทาง

สงคมและวฒนธรรม เชน สถาบนสงเสรมการบรหาร

กจการบานเมองทด ในก�ากบของส�านกงาน ก.พ.ร.

นอกจากนยงมหนวยงานอกประเภทหนง

ทท�าหนาทใหบรการสาธารณะโดยใชอ�านาจรฐ หรอเปน

กลไกของรฐ แตไมเปนองคกรของรฐ ม 3 ประเภท ไดแก

(1) สภาวชาชพ เชน แพทยสภา สภา

ทนายความ สภาการพยาบาล ฯลฯ

(2) สถาบนภายใตมลนธ เชน สถาบน

เพมผลผลตแหงชาต สถาบนสงเสรมวสาหกจขนาดกลาง

และขนาดยอม สถาบนเฉพาะดาน 7 แหง ภายใต

“อตสาหกรรมมลนธ” และสถาบนวจยนโยบายเศรษฐกจ

การคลง ภายใตมลนธสถาบนวจยเศรษฐกจการคลง ฯลฯ

(3) นตบคคลเฉพาะกจ (1 แหง) เปน

เครองมอพเศษทรฐบาลจดตงเพอระดมทนจากภาคเอกชน

ไดแก นตบคคลเฉพาะกจ ตามพระราชก�าหนดนตบคคล

เฉพาะกจเพอการแปลงสนทรพยเปนหลกทรพย พ.ศ. 2540

Page 9: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

30 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพท 1-2 ภาพรวมกำลงคนภาครฐในฝายพลเรอน

ทมา: กำลงคนภาครฐในฝายพลเร�อน 2553 ของสำนกงาน ก.พ.

ขาราชการในฝายพลเร�อนประเภทอน

929,913 คน(44.01%)

ขาราชการพลเร�อนสามญ362,553 คน

(17.16%)

ลกจางประจำ213,797 คน

(10.12%)

รวมทงสน 2,112,684 คน

ขาราชการในฝายพลเร�อนทกประเภท รวม 1,292,466 คน (61.18%)

ลกจางชวคราว380,806 คน

(18.02%)

พนกงานจาง123,649 คน

(5.85%)

พนกงานราชการ101,966 คน

(4.83%)

1.3.2 ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน4

ประเทศไทยมจ�านวนประชากร 67.2 ลานคน ในจ�านวนนประกอบดวยประชากรทเปนก�าลงแรงงาน 38.64 ลานคน (หรอรอยละ 57.5 ของจ�านวนประชากร) และในสวนของก�าลงแรงงานน เปนก�าลงคนภาครฐ ในฝายพลเรอน 2.11 ลานคน (รอยละ 3.14 ของจ�านวน ประชากร หรอรอยละ 5.46 ของก�าลงแรงงาน) โดยในป งบประมาณ พ.ศ. 2553 ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอนม สดสวน 1 คน ตอประชากร 32 คน (ปงบประมาณ พ.ศ. 2552 มสดสวน 1 คน ตอประชากร 33 คน ปงบประมาณ พ.ศ. 2551 มสดสวน 1 คน ตอประชากร 33 คน และปงบประมาณ พ.ศ. 2550 มสดสวน 1 คน ตอประชากร 34 คน)

1. ประเภทก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน

ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน จ�าแนกตามลกษณะการเลอกสรรและการใชประโยชน ไดเปน 5 ประเภท ประกอบดวย ขาราชการ ลกจางประจ�า ลกจางชวคราว พนกงานราชการ (เปนประเภทบคลากรตามระเบยบส�านกนายกรฐมนตรว าดวยพนกงานราชการ พ.ศ. 2547) และพนกงานจาง (เปนประเภทบคลากรตามระบบบรหารงานบคคลของสวนทองถน) และในการบรหารก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน ตองด�าเนนการตามมตคณะรฐมนตรวาดวยมาตรการบรหารก�าลงคนภาครฐ ตามยทธศาสตรการปรบขนาดก�าลงคนภาครฐ พ.ศ. 2549 - พ.ศ. 2551 และมาตรการ

บรหารก�าลงคนภาครฐ พ.ศ. 2552 - พ.ศ. 2556 ทคณะรฐมนตรมมต เหนชอบตามข อเสนอของ คณะกรรมการก�าหนดเปาหมายและนโยบายก�าลงคน ภาครฐ (คปร.) ซงครอบคลมถงก�าลงคนทกประเภท ไดแก ขาราชการ (ไมรวมขาราชการทหาร) พนกงานราชการ ลกจางประจ�าและก�าลงคนประเภทอน ๆ ในสวนราชการสงกดฝายบรหารท ใช งบประมาณ งบบคลากรจากงบประมาณรายจายแผนดน และในการ บรรลเปาหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 - 2554) ก�าหนดใหลดก�าลงคนภาคราชการลงรอยละ 10 ภายใน 5 ป นบแตป พ.ศ. 2550 เพอใหระบบราชการมขนาดกะทดรด มประสทธภาพ ทนสมยและมขดสมรรถนะสง รวมทงประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศในการด�าเนนงาน

ในปงบประมาณ พ.ศ. 2553 มก�าลงคนภาครฐ ในภาพรวม รวมทงสนจ�านวน 2,112,684 คนประกอบดวยข าราชการประจ�า 1,292,466 คน (รอยละ 61.18) ในจ�านวนนเปนขาราชการพลเรอนสามญ 362,553 คน (รอยละ 17.16) และขาราชการในฝายพลเรอนประเภทอน 929,913 คน (รอยละ 44.02) นอกจากน ยงมลกจางประจ�า 213,797 คน (รอยละ 10.12) ลกจางชวคราว 380,806 คน (รอยละ 18.02) พนกงานจาง 123,649 คน (รอยละ 5.85) และพนกงานราชการ 101,966 คน (รอยละ 4.83) (ภาพท 1-2)

4 ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน 2553: ส�านกงาน ก.พ. ธรานสรณการพมพ กรงเทพมหานคร 2554

Page 10: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

31สวนท 1 : ภาพรวม

เมอพจารณาภาพรวมก�าลงภาครฐในฝาย

พลเรอน ยอนหลงตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2547

ถง พ.ศ. 2553 พบวา ก�าลงคนภาครฐในภาพรวม

เพมขน ทงสน 34,530 คน จ�าแนกเปนขาราชการ

เพมขน (จากป พ.ศ. 2547) 85,893 คน ลกจางประจ�า

ลดลง (จากป พ.ศ. 2548) 44,803 คน ลกจางชวคราว

ลดลง (จากป พ.ศ. 2548) 60,127 คน พนกงานจาง

เพมขน (จากป พ.ศ. 2549) 11,082 คน พนกงาน

ราชการเพมขน (จากป พ.ศ. 2548) 42,485 คน

(ตารางท 1-2)

ตารางท 1-2 ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน ปงบประมาณ พ.ศ. 2547 - พ.ศ. 2553 (หนวย : คน)

ปงบประมาณ

ขาราชการเพม / ลด

ลกจางประจ�า

เพม / ลด

ลกจางชวคราว

เพม / ลด

พนกงาน จาง

เพม / ลด

พนกงานราชการ

เพม / ลด

รวม

พ.ศ. 2547* 1,206,573 ไมมขอมล ไมมขอมล - - 1,206,573

พ.ศ. 2548 1,221,262 14,689 258,600 440,933 - 59,481 1,980,276

พ.ศ. 2549 1,258,919 37,657 258,494 -106 203,348 -237,585 112,567 85,752 26,271 1,919,080

พ.ศ. 2550 1,275,350 16,431 248,547 -9,947 196,299 -7,049 126,824 14,257 92,138 6,386 1,939,158

พ.ศ. 2551 1,271,620 -3,730 237,786 -10,761 281,831 85,532 145,726 18,902 100,992 8,854 2,037,955

พ.ศ. 2552 1,280,456 8,836 224,816 -12,970 276,475 -5,356 147,836 2,110 106,493 5,501 2,036,076

พ.ศ. 2553 1,292,466 12,010 213,797 -11,019 380,806 104,331 123,649 -24,187 101,966 -4,527 2,112,684

การเปลยนแปลง ในชวงป พ.ศ. 2547 - พ.ศ. 2553

+7.12% 85,893 -17.32% -44,803 -13.64% -60,127 +9.84% 11,082 +71.43% 42,485

ทมา: ก�ำลงคนภำครฐในฝำยพลเรอน ป 2547 ถงป 2553 ส�ำนกงำน ก.พ.

เมอสอบทานก�าลงคนภาครฐยอนหลงในชวง

เวลา 6 ป นบตงแต พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2553 พบวา

ก�าลงคนภาครฐในภาพรวมมแนวโนมเพมขน ทงน

เมอจ�าแนกเปนรายประเภท พบวาขาราชการมแนวโนม

เพมขนอยางตอเนอง ในขณะทลกจางประจ�ามแนวโนม

ลดลงแบบคอยเปนคอยไป และลกจางชวคราวลดลงในป

พ.ศ. 2549 กวากงหนงและลดลงต�าสดในป พ.ศ. 2550

จากนนไดขยบสงขนไปอยอนดบสองรองจากขาราชการ

สวนพนกงานจางและพนกงานราชการ มการเปลยนแปลง

ไปในทศทางทเพมขนจนถงป พ.ศ. 2552 และเรมลดลง

ในป พ.ศ. 2553 (ภาพท 1-3)

Page 11: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

32 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพท 1-3 แนวโนมกำลงคนภาครฐในระหวางป พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2553

ทกประเภท

ขาราชการ

ลกจางประจำ

ลกจางชวคราว

พนกงานจาง

พนกงานราชการ

2,500,000

2,000,000

1,500,000

1,000,000

500,000

0

2548 2549 2550 2551 2552 2553

อนง ก�าลงคนภาครฐในภาพรวมดงกลาว

กระจายอยในราชการบรหารสวนกลางและสวนภมภาค

จ�านวน 1,722,038 คน และอยในสวนทองถน จ�านวน

390,646 คน (ตารางท 1-3) ทงน เมอเปรยบเทยบ

ก�าลงคนภาครฐตามลกษณะการจางงาน พบวาก�าลง

คนประเภทจางงานตลอดชพ (ขาราชการและลกจาง

ประจ�า) กบประเภทจางงานตามระยะเวลาหรอสญญา

(ลกจางชวคราว พนกงานจางและพนกงานราชการ)

มสดสวน 1,506,263 คน (รอยละ 71.30) ตอ 606,421

คน (รอยละ 28.70) หรอ 9 ตอ 4 (ภาพท 1-4)

Page 12: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

33สวนท 1 : ภาพรวม

ภาพท 1-4 สดสวนกาลงคนภาครฐ จำแนกตามลกษณะการจางงาน

จางงานตามระยะเวลา

จางงานตลอดช�พ

120%

100%

80%

60%

40%

20%

0%

รวมทกประเภท สวนกลางและสวนภมภาค สวนทองถน

71.3 73.0563.56

28.7 26.9536.44

ตารางท 1-3 ภาพรวมก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน

ประเภทก�าลงคน จ�านวน (คน) รอยละ

รวมทงหมด 2,112,684 100.00

• ขาราชการ

• ลกจางประจ�า

• ลกจางชวคราว

• พนกงานราชการ

• พนกงานจาง

1,292,466

213,797

380,806

101,966

123,649

61.18

10.12

18.02

4.83

5.85

สวนกลางและภมภาค 1,722,038 100.00

• ขาราชการ

• ลกจางประจ�า

• ลกจางชวคราว

• พนกงานราชการ

1,097,662

160,315

362,095

101,966

63.74

9.31

21.03

5.92

สวนทองถน 390,646 100.00

• ขาราชการ

• ลกจางประจ�า

• ลกจางชวคราว

• พนกงานจาง

194,804

53,482

18,711

123,649

49.87

13.69

4.79

31.65

ทมา: ส�ำนกงำน ก.พ. อำงแลว

Page 13: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

34 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพท 1-5 ขาราชการในฝายพลเรอนปงบประมาณ พ.ศ. 2553 จำแนกตามประเภท

สวนตำบล 5.12%

อบจ. 0.66%

กทม. 2.89%

อสระ 1.03%

ตลาการ 0.33%

อดมศกษา 3.03%

รฐสภา 0.22%

อยการ 0.24%

พลเร�อนสามญ 28.05%

เทศบาล 6.40%

ตำรวจ 16.53%

ครฯ 35.49%

2. ประเภทขาราชการในฝายพลเรอน

ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอนในภาพรวม

ปงบประมาณ พ.ศ. 2553 มจ�านวน 2,112,684 คน

เปนขาราชการจ�านวน 1,292,466 คน (เพมขนจ�านวน

12,010 คน เมอเปรยบเทยบกบปงบประมาณ พ.ศ. 2552

ซงมขาราชการรวมทงสน 1,280,456 คน) ประกอบ

ดวยขาราชการประเภทตางๆ รวม 12 ประเภท แตละ

ประเภทอยในก�ากบขององคกรกลางบรหารงานบคคล

ทแตกตางกน เชน ประเภทขาราชการครและบคลากร

ทางการศกษา อยในก�ากบของคณะกรรมการขาราชการ

ครและบคลากรทางการศกษา (ก.ค.ศ.) ภายใตพระราช

บญญต ระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

พ.ศ. 2547 เปนตน ท�าใหขาราชการในฝายพลเรอนม

องคกรก�ากบดแลโดยมกฎหมายรองรบการด�าเนนการ

ของตนเองทเปนอสระแยกจากกน รวม 12 องคกร

อยางไรกดหากพจารณาในเชงปรมาณของ

ก�าลงคนภาครฐในก�ากบของแตละองคกรกลางบรหารงาน

บคคลพบวา ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

เปนขาราชการในฝายพลเรอนทมจ�านวนมากทสด คอ

จ�านวน 458,688 คน หรอรอยละ 35.49 รองลงมาเปน

ขาราชการพลเรอนสามญ จ�านวน 362,553 คน หรอ

รอยละ 28.05 ขาราชการต�ารวจ จ�านวน 213,664 คน

หรอรอยละ 16.53 พนกงานเทศบาล จ�านวน 82,762 คน

หรอรอยละ 6.40 พนกงานสวนต�าบล 66,164 คน หรอ

รอยละ 5.12 ขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา

39,148 คน หรอรอยละ 3.03 ขาราชการกรงเทพมหานคร

37,389 คน หรอรอยละ 2.89 และขาราชการองคกรอสระ

ตามรฐธรรมนญ 13,298 คน หรอรอยละ 1.03 ตามล�าดบ

สวนทเหลออกรอยละ 1.45 ประกอบดวยขาราชการ

รฐสภา ขาราชการตลาการ ขาราชการอยการ ขาราชการ

องคการบรหารสวนจงหวด

ส�าหรบขาราชการสวนทองถน ซงประกอบดวย

ขาราชการกรงเทพมหานคร ขาราชการองคการบรหาร

สวนจงหวด พนกงานเทศบาล และพนกงานสวนต�าบล

มจ�านวน 194,804 คน หรอรอยละ 15.07 ของจ�านวน

ขาราชการในฝายพลเรอนทงหมด

โดยประเภทขาราชการทมจ�านวนทนอยทสด

ไดแก ขาราชการรฐสภาสามญ มจ�านวน 2,840 คน หรอ

รอยละ 0.22 ของขาราชการในฝายพลเรอน (ภาพท 1-5)

Page 14: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

35สวนท 1 : ภาพรวม

ภาพท 1-6 ขาราชการในฝายพลเรอน จำแนกตามสวนราชการ

ทมา: กำลงคนภาครฐในฝายพลเร�อน 2553 ของสำนกงาน ก.พ.

สงกดสำนกนายกรฐมนตร�และ

กระทรวง (18 กระทรวง)

854,075 คน

(66.08%)

รฐสภา

2,840 คน

(0.22%)

สวนทองถน

194,804 คน

(15.07%)

อสระตามรฐธรรมนญ

17,575 คน

(1.36%)

ไมสงกดกระทรวงฯ

223,172 คน

(17.27%)

ในสวนของบคลากรประเภทอน เชน ลกจาง

พนกงานราชการ ฯลฯ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2550

มจ�านวนรวม 663,808 คน ปงบประมาณ พ.ศ. 2551

มจ�านวนรวม 766,335 คน ปงบประมาณ พ.ศ. 2552

มจ�านวนรวม 755,620 คน และปงบประมาณ พ.ศ. 2553

มจ�านวนรวม 820,218 คน เมอเปรยบเทยบกบปกอน

เพมขนจ�านวน 64,598 คน

3. ขาราชการในฝายพลเรอนจ�าแนกตามสวนราชการทสงกด

1) ขาราชการในฝายพลเรอน รวม 1,292,466 คน

ปฏบตงานอยในราชการบรหารสวนกลางและราชการ

บรหารสวนภมภาค จ�านวน 1,097,662 คน (รอยละ 84.93)

ในจ�านวนนสงกดอย ในส�านกนายกรฐมนตรและ

กระทรวงตาง ๆ รวม 18 กระทรวง (ไมนบรวมกระทรวง

กลาโหม) 854,075 คน (รอยละ 66.08) สวนราชการ

ไมสงกดส�านกนายกรฐมนตร กระทรวง หรอทบวง

223,172 คน (รอยละ 17.27) สงกดสวนราชการอสระ

ตามรฐธรรมนญ 17,575 คน (รอยละ 1.36) และสงกด

รฐสภา 2,840 คน (รอยละ 0.22) นอกนนปฏบตงานอยใน

ราชการบรหารสวนทองถน 194,804 คน (รอยละ 15.07)

(ภาพท 1 - 6 และตารางท 1 - 4)

2) ก�าลงคนภาครฐในฝายพลเรอน เกอบครง

หนงเปนครหรอบคลากรในภารกจดานการศกษา (รอยละ

41.82 หรอ 540,610 คน) โดยสงกดกระทรวงศกษาธการ

รอยละ 38.36 หรอ (495,765 คน) กระทรวงการทองเทยว

และกฬา รอยละ 0.08 (1,056 คน) และกระทรวง

วฒนธรรม รอยละ 0.08 (1,051 คน) สวนทเหลอ

เปนครในองคกรปกครองทองถน รอยละ 3.31 หรอ

42,738 คน ไดแก ขาราชการครกรงเทพมหานคร (รอยละ

1.20 หรอ 15,544 คน) และพนกงานครเทศบาล (รอยละ

2.10 หรอ 27,194 คน) รองลงมาในสดสวนทแตกตาง

กนมากเปนขาราชการต�ารวจ ซงทงหมดปฏบตงาน

ในภารกจของส�านกงานต�ารวจแหงชาต (รอยละ 16.53

หรอ 213,664 คน) และล�าดบถดลงมาปฏบตภารกจ

ดานสขภาพในกระทรวงสาธารณสข (รอยละ 13.24 หรอ

171,070 คน) สวนกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เปนกระทรวงทมขาราชการพลเรอนสงกดอยนอยทสด

คอ เพยงรอยละ 0.06 หรอ 746 คน

Page 15: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

36 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ตารางท 1-4 ขาราชการในฝายพลเรอน จ�าแนกตามการจดระเบยบบรหารราชการ และสวนราชการ ป พ.ศ. 2553

(หนวย : คน)

สวนราชการ รวม สวนกลาง สวนภมภาค

สวน ทองถน

สวนกลางและสวนภมภาค 1,097,662 870,096 227,566

ส�านกนายกรฐมนตร 6,528 6,202 326

กระทรวงการคลง 30,296 29,254 1,042

กระทรวงการตางประเทศ 1,562 1,562

กระทรวงการทองเทยวและกฬา (1) 1,692 1,457 235

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 3,381 2,364 1,017

กระทรวงเกษตรและสหกรณ 35,670 19,445 16,225

กระทรวงคมนาคม 14,333 11,820 2,513

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 10,403 9,149 1,254

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 1,947 1,581 366

กระทรวงพลงงาน 1,241 1,073 168

กระทรวงพาณชย 3,526 3,112 414

กระทรวงมหาดไทย 40,762 8,287 32,475

กระทรวงยตธรรม 17,396 12,194 5,202

กระทรวงแรงงาน 6,183 3,369 2,814

กระทรวงวฒนธรรม (2) 4,551 2,861 1,690

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 746 746

กระทรวงศกษาธการ (3) 499,389 499,389

กระทรวงสาธารณสข 171,070 20,055 151,015

กระทรวงอตสาหกรรม 3,399 2,596 803

สวนราชการไมสงกดส�านกนายกรฐมนตร กระทรวง หรอทบวง 223,172 222,463 709

ส�านกราชเลขาธการ 451 451

ส�านกพระราชวง 2,301 2,301

ส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต 865 156 709

ส�านกงาน กปร. 112 112

ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต 203 203

Page 16: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

37สวนท 1 : ภาพรวม

สวนราชการ รวม สวนกลาง สวนภมภาค

สวน ทองถน

ราชบณฑตยสถาน 67 67

ส�านกงานปองกนและปราบปรามการฟอกเงน 193 193

ส�านกงานอยการสงสด (4) 5,246 5,246

สนง.สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 70 70

ส�านกงานต�ารวจแหงชาต 213,664 213,664

สวนราชการอสระตามรฐธรรมนญ 17,575 8,277 9,298

ส�านกงานการตรวจเงนแผนดน 2,423 1,207 1,216

ส�านกงาน ป.ป.ช. 669 669

ส�านกงานศาลรฐธรรมนญ 118 118

ส�านกงานศาลยตธรรม (5) 12,746 5,095 7,651

ส�านกงานศาลปกครอง 1,619 1,188 431

สวนราชการสงกดรฐสภา 2,840 2,840

ส�านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร 1,706 1,706

ส�านกงานเลขาธการวฒสภา 1,034 1,034

ส�านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต 100 100

สวนทองถน 194,804 194,804

กรงเทพมหานคร 37,389 37,389

องคการบรหารสวนจงหวด 8,489 8,489

องคการบรหารสวนต�าบล 66,164 66,164

เทศบาล 82,762 82,762

รวม 1,292,466 870,096 227,566 194,804

รอยละ 100 67.32 17.61 15.07

หมายเหต: (1) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 1,056 คน

(2) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 1,051 คน

(3) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 456,581 คน

และขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษา จ�านวน 39,184 คน

(4) รวมขาราชการอยการ จ�านวน 3,158 คน

(5) รวมขาราชการตลาการ จ�านวน 4,277 คน

Page 17: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

38 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพท 1-7 ขาราชการในฝายพลเรอน จำแนกตามการจดระเบยบบรหารราชการ ป พ.ศ. 2553

ก.ต

างประเทศ

ก.ว

�ทยาศ

าสตรฯ

ก.ศ

กษาธ

�การ

ส.ร

าชเล

ขาธ

�การ

ส.พ

ระร

าชวง

สำน

กงา

น ก

ปร.

ส.ค

ณะก

รรมการ

ว�จยฯ

ราช

บณ

ฑตยสถาน

สำน

กงา

น ป

ปง.

ส.อ

ยการ

สงส

สนง.

สภาท

ปร�กษาฯ

ส. ตำร

วจแห

งชาต

สำน

กงา

น ป

.ป.ช

.

ส.ศ

าลรฐธรรมนญ

ส.ส

ภาผ

แทนราษ

ฎร

ส.ว

ฒสภา

ส.ส

ทธ�มนษยชนฯ

ก.ค

ลง

สำน

กนาย

กฯ

ก.พ

าณชย

ก.ท

รพ

ยาก

รฯ

ก.พ

ลงง

าน

ก.ท

องเ

ทยวฯ

ก.ค

มนาค

ก.เท

คโน

โลยฯ

ก.อ

ตสาห

กรรม

ส.ศ

าลปกครอ

ก.ย

ตธรรม

ก.พ

ฒนาส

งคมฯ

ก.ว

ฒนธรรม

ก.เก

ษตรฯ

ก.แรงง

าน

ส.ต

รวจเง

�นแผ

นดน

ส.ศ

าลยตธรรม

ก.ม

หาด

ไทย

ส.พ

ระพ

ทธศาส

นาฯ

ก.ส

าธาร

ณสข

กรงเ

ทพ

อบจ.

อบต.

เทศบาล

100%

50%

0%

สวนกลาง

67.32%

สวนภมภาค

17.61%

สวน

ทองถน

15.07%

4. ขาราชการในฝายพลเรอนจ�าแนกตามการจดระเบยบบรหารราชการและพนทปฏบตงาน

1) ขาราชการในฝายพลเรอน ปฏบตงาน

ในสวนราชการบรหารสวนกลาง รอยละ 67.32 และ

ปฏบตงานในสวนราชการบรหารสวนภมภาคและ

สวนทองถน รอยละ 17.61 และ รอยละ 15.07 ตามล�าดบ

(ภาพท 1-7) สะทอนใหเหนวางานบรการสาธารณะ

ของประเทศสวนใหญ อยในบงคบบญชาของหวหนา

สวนราชการในราชการบรหารสวนกลาง อาจท�าให

การบรการสาธารณะในภาพรวมมปญหาเชงโครงสราง

ผวาราชการจงหวดอาจไมสามารถท�าหนาทดแลรบผดชอบ

การจดบรการสาธารณะในจงหวด เพอใหประชาชน

สามารถเขาถงบรการไดอยางรวดเรวและมคณภาพ

ตามเจตนารมณของระเบยบบรหารราชการแผนดน

และเพอลดสดสวนของขาราชการในสวนกลางลง ท�าให

มการก�าหนดเปาหมายไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 - พ.ศ. 2554)

ทจะลดก�าลงคนภาคราชการสวนกลางใหไดรอยละ 10

ภายในป พ.ศ. 2554 ซงเมอสอบทานแนวโนมการ

เปลยนแปลงจ�านวนขาราชการในฝายพลเรอนในชวงแรก

ของแผนฯ ระหวาง พ.ศ. 2550 - พ.ศ. 2553 พบวา

ขาราชการในสวนราชการบรหารสวนกลาง ลดลง

20,647 คน (จาก 890,743 คน ในป พ.ศ. 2550 เปน

870,096 คน ในป พ.ศ. 2553) คดเปนรอยละ 2.32

2) การกระจายของขาราชการในฝายพลเรอน

จ�าแนกตามพนทปฏบตงาน พบวา กระจายอย ภาคเหนอ

รอยละ 17.91 (231,426 คน) ภาคกลางรอยละ 18.62

(240,699 คน) ภาคตะวนออก รอยละ 3.78 (48,913 คน)

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รอยละ 29.46 (380,782 คน)

และภาคใต รอยละ 14.77 (190,905 คน) สวนทเหลอ

ร อยละ 15.39 (198,667 คน) ปฏบตงานอย ใน

กรงเทพมหานคร และรอยละ 0.07 (875 คน) ปฏบตงาน

ในตางประเทศ (ตารางท 1-5)

Page 18: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

39สวนท 1 : ภาพรวม

ตารางท 1-5 ขาราชการในฝายพลเรอน จ�าแนกตามพนทปฏบตงาน และสวนราชการ ปงบประมาณ พ.ศ. 2553

(หนวย : คน)

สวนราชการ รวม

กลมพนทปฏบตงาน

ตางประเทศ

กรงเทพฯ ภาคเหนอ ภาคกลางภาคตะวน

ออก

ภาคตะวนออกเฉยง

เหนอภาคใต

ส�านกนายกรฐมนตร 6,528 2 5,170 358 191 84 350 373

กระทรวงการคลง 30,296 7 13,691 3,363 4,870 1,542 3,710 3,113

กระทรวงการตางประเทศ 1,562 681 881

กระทรวงการทองเทยวและกฬา (1) 1,692 396 272 360 76 305 283

กระทรวงการพฒนาสงคม และความมนคงของมนษย

3,381 1,174 504 625 113 535 430

กระทรวงเกษตรและสหกรณ 35,670 9,249 6,083 6,386 1,284 8,371 4,297

กระทรวงคมนาคม 14,333 5,842 2,281 1,902 512 2,302 1,494

กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

10,403 3,855 2,273 1,225 285 1,579 1,186

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร

1,947 1,183 207 107 23 220 207

กระทรวงพลงงาน 1,241 1,073 40 48 9 44 27

กระทรวงพาณชย 3,526 133 717 208 2,050 55 206 157

กระทรวงมหาดไทย 40,762 7,761 7,356 7,278 1,384 10,690 6,293

กระทรวงยตธรรม 17,396 4,881 2,435 4,366 736 2,810 2,168

กระทรวงแรงงาน 6,183 22 1,911 823 1,575 242 915 695

กระทรวงวฒนธรรม (2) 4,551 1,707 605 756 133 805 545

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 746 2 744

กระทรวงศกษาธการ (3) 499,389 35,293 97,093 89,883 15,843 185,942 75,335

กระทรวงสาธารณสข 171,070 6,420 35,892 43,757 8,275 47,888 28,838

กระทรวงอตสาหกรรม 3,399 18 2,205 282 284 85 300 225

สวนราชการไมสงกดฯ (4) 223,172 10 46,200 38,851 39,459 9,069 49,663 39,920

สวนราชการอสระฯ (5) 20,415 11,125 2,032 2,374 722 2,447 1,716

สวนทองถน 194,804 37,389 30,468 33,203 8,441 61,700 23,603

รวมทงหมด 1,292,466 875 198,867 231,426 240,699 48,913 380,782 190,905

รอยละ 100.00 0.07 15.39 17.91 18.62 3.78 29.46 14.77

ทมา: ก�ำลงคนภำครฐในฝำยพลเรอน 2553 ส�ำนกงำน ก.พ.

Page 19: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

40 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพท 1-8 ขาราชการในฝายพลเรอน จำแนกตามพนทปฏบตงาน ปงบประมาณ พ.ศ. 2553

ตางประเทศ0.07%ภาคใต

14.77%กรงเทพฯ15.39%

ภาคเหนอ17.91%

ภาคกลาง18.62%

ภาคตะวนออก3.78%

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ29.46%

หมายเหต: (1) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 1,056 คน

(2) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 1,051 คน

(3) รวมขาราชการครและบคลากรทางการศกษา จ�านวน 456,581 คน และขาราชการพลเรอน

ในสถาบนอดมศกษา จ�านวน 39,184 คน

(4) รวมขาราชการอยการ จ�านวน 3,158 คน และขาราชการต�ารวจ จ�านวน 213,664 คน

(5) รวมขาราชการรฐสภาสามญ จ�านวน 2,840 คน และขาราชการตลาการ จ�านวน 4,277 คน

และขาราชการองคกรอสระตามรฐธรรมนญ จ�านวน 13,298 คน

อยางไรกด หากไมรวมพนทกรงเทพมหานคร

ขาราชการในฝายพลเรอน จะปฏบตงานในภาคตะวน

ออกเฉยงเหนอมากทสด รองลงมาไดแก ภาคกลาง

ภาคเหนอ และภาคใต ตามล�าดบ สวนภาคตะวนออก

เปนพนททมขาราชการในฝายพลเรอนไปปฏบตงาน

นอยทสด (ภาพท 1-8)

5. ขดความสามารถในการดงดดคนเกงเขารบราชการลดลง

1) ก�าลงคนภาครฐประเภทขาราชการ จ�านวน

1,292,466 คน มขาราชการพลเรอนสามญ ซงเปน

ผทมบทบาทส�าคญในการน�านโยบายไปปฏบต จ�านวน

362,553 คน ในหนงปจะเกษยณอาย ประมาณรอยละ 1.4

เปนโอกาสใหมคนใหมเขามาทดแทนในแตละปไมนอย

กวา 5,074 ต�าแหนง ในจ�านวนน ประมาณรอยละ 75

หรอจ�านวน 3,805 ต�าแหนง เปนต�าแหนงทตองการ

ผทจบปรญญาตรขนไปมาทดแทน

2) ในการทจะบรรลเปาหมายของการพฒนา

ระบบราชการ ทจะผลกดนใหหนวยราชการทมสมรรถนะ

สงและปรบตวใหทนการเปลยนแปลง เปนหนวยราชการ

ทเกงและด ไดบคลากรทมคณธรรมและจรยธรรม

เพอเปนสวนราชการทมขดสมรรถนะและความพรอม

ในการด�าเนนงาน จ�าเปนตองไดขาราชการรนใหมไฟแรง

กลาคด กลาท�า มความสจรต เขามาทดแทนคนเกา

Page 20: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

41สวนท 1 : ภาพรวม

ตารางท 1-6 ขอมลการสอบภาค ก ของ ก.พ.

ป พ.ศ.วฒการศกษา

จ�านวน ผสมคร (คน)

ผสอบผาน(คน)

2552 ปวช. 24,711 2,880

ปวส. 101,158 12,088

ป.ตร 383,915 33,283

ป.โท 11,150 1,662

รวม 520,934 49,913

2553 ปวช. 35,082 3,083

ปวส. 137,738 20,337

ป.ตร 432,672 42,952

ป.โท 14,566 2,086

รวม 620,058 68,458

2554 ปวช. 33,621 4,302

ปวส. 138,477 14,262

ป.ตร 436,433 64877

ป.โท 18,774 2,885

รวม 627,305 86,326

3) ในชวง 3 ป ทผานมา (พ.ศ. 2552 - พ.ศ. 2554)

พบวามผสมครเขาสอบภาค ก ของ ก.พ. (ตารางท 1-6)

ปละไมต�ากวา 600,000 คน ในจ�านวนดงกลาวมผสมคร

สอบทมวฒปรญญาตรขนไป ไมต�ากวา 400,000 คน

เมอพจารณาจากคณสมบตของผ เข าสอบแขงขน

ในสายงานทใชวฒระดบปรญญาตร พบวามอายเฉลย

27 ป 6 เดอน ในขณะทอายเฉลยของผส�าเรจการศกษา

ระดบปรญญาตร คอ 22 ป ซงสะทอนใหเหนวา

ผเขาสอบสวนใหญเปนผทจบการศกษามากอนหลายป

โดยรอยละ 79 ของผ สมครสอบเปนผ มงานท�าอย

ในขณะทสมคร ในจ�านวนนครงหนงเปนผท�างานใน

สถานประกอบการภาคเอกชน อกครงหนงเปนผทสอบ

เพอเปลยนต�าแหนงจากสายงานทบรรจ ปวช. หรอ ปวส.

เปนสายงานทบรรจวฒปรญญาตร มเพยงรอยละ 5

ของผทสมคร ส�าเรจการศกษาจากมหาวทยาลยทม

การแขงขนสง (สถาบนอดมศกษาทนกเรยนมธยมปลาย

เลอกสมครเรยนตอมากทสด) 5 อนดบแรก 5

4) การสอบแขงขนเพอสรรหาคนเขารบ

ราชการตองใชเวลาและลาชา แมการสอบแขงขนเพอ

รบคนเขารบราชการมเปนประจ�าทกป แตกวาจะรบ

นกศกษาจบใหมเขารบราชการ ตองใชเวลาไมนอยกวา

1 ป ดงตวอยาง กรณการสอบแขงขนเขารบราชการ

เปนขาราชการพลเรอนสามญ ประจ�าป พ.ศ. 2554

ส�านกงาน ก.พ. ประกาศรบสมครสอบแขงขน วนท 21

เมษายน 2554 สามารถประกาศรายชอผสอบแขงขนได

ในเวลา 5 เดอนตอมา (วนท 5 กนยายน 2554) จากนน

ผสอบแขงขนไดจะตองน�าใบรบรองของส�านกงาน ก.พ.

ไปยนสมครสอบ ภาค ข และภาค ค ตามสวนราชการ

ทประกาศรบสมครสอบ 6 ซงการรบสมครของสวนราชการ

ไมมก�าหนดชด อาจตองรออกหลายเดอนหรอเปนป

5) กระบวนการสรรหาทลาชา และพฤตกรรม

คนรนใหมทเปลยนไปเปนเรองยากทราชการจะไดคน

เกงคนดเขารบราชการ คนรนใหมจดอยใน Gen Y

(ผ มอาย 9-29 ป ) ท เตบโตมาทามกลางความ

เปลยนแปลง ทงจากคานยมทแตกตางจากรนปยาตา

ยายกบรนพอแม ขณะเดยวกนกกาวไปพรอม ๆ กบ

เทคโนโลยทเจรญรดหนา ทงคอมพวเตอร อนเทอรเนต

และไอท ท�าใหพฤตกรรมการปฏบตงานของคนรนใหม

ชอบความทาทายและพบสงใหม ๆ ตองการมเงนเดอน

หรอคาจางสง และไดแสดงความสามารถอยางเตมท 7

อกทงโดยทวไป เปนทเขาใจกนวางานราชการมขนตอน

มการบงคบบญชาหลายชน และระเบยบวนยเขมงวด

ทงอตราเงนเดอนแรกบรรจต�ากวาภาคเอกชน ปญหาน

จ�าเปนตองสอสารสงใหมทเปลยนแปลงในระบบราชการ

ไปยงคนรนใหมใหมากขน รวมทงกระบวนการสรรหา

ตองปรบใหรวดเรว รบคนเกงเขารบราชการไดทนท

เมอส�าเรจการศกษา

5 ขอมลจากคณลกษณะของผสมครสอบแขงขน (ภาค ก) เพอบรรจบคคลเขารบราชการประจ�าปงบประมาณ พ.ศ. 2551 ของส�านกงาน ก.พ. จ�านวน 119,661 คน

6 ขอมลจากประกาศส�านกงาน ก.พ. เรองรายชอผสอบผานภาคความรความสามารถทวไป (ภาค ก) ของ ก.พ. ประจ�าป 2554 ประกาศ ณ วนท 5 กนยายน 2554

7 พรรณวด สถตถาวร และประจวบ เพมสวรรณ “ทศนคตของคนรน Gen Y ตอการท�างานในระบบราชการ”

Page 21: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

42 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

อนง มาตรการควบคมคาใชจายบคลากรมให

เพมขน ในกรณมการปรบปรงการก�าหนดต�าแหนง

ทงประเภทวชาการและประเภททวไป ทก�าหนดให

ตองยบต�าแหนงเลกเพอน�าอตราเงนเดอนมาเพมเปน

เงนเดอนของต�าแหนงทไดรบการปรบปรงเพอใหม

เงนเดอนสอดคลองกน เช น ปรบปรงต�าแหนง

ประเภทวชาการ ระดบช�านาญการพเศษ อตราเงน

เดอน 57,490 บาท เปนต�าแหนงประเภทเชยวชาญ

อตราเงนเดอน 77,450 บาท จะตองมเงนมาเพม

อก 19,960 บาท ตองยบต�าแหนงเลกทมเงนเดอน

ไมต�ากวา 19,960 บาท 1 ต�าแหนง โดยทวไปจะม

การยบต�าแหนงระดบบรรจ อาจเปนระดบปฏบตการ

อตราเงนเดอน 20,830 บาท 1 อตรา หรอ ระดบ

ปฏบตงานอตราเงนเดอน 15,540 บาท 2 อตรา เปนตน

ตวอยาง กรณกรมสนบสนนบรการสขภาพ

กระทรวงสาธารณสข ในป พ.ศ. 2554 มต�าแหนงระดบ

ปฏบตงานทถกยบเพอน�าเงนมาเพมในการปรบปรงการ

ก�าหนดต�าแหนง จ�านวน 15 ต�าแหนง และตามขอมล

ก�าลงคนภาครฐ 2553 ของส�านกงาน ก.พ. ระบไว

ชดเจนวาขาราชการพลเรอนสามญทงหมดมอายเฉลย

อยท 42.44 ป และมแนวโนมเพมขน โดยป พ.ศ. 2552

อายเฉลยอยทรอยละ 41.95 หรอเพมขนรอยละ 0.49

ทงน มขาราชการอายต�ากวา 30 ป รอยละ 9.65 และ

ขาราชการอายมากกวา 50 ป รอยละ 21.22 ดงนน

ในภาพรวมของระบบราชการไทย จะมต�าแหนงระดบ

บรรจหายไปตามมาตรการดงกลาวจ�านวนไมนอย

อาจกลาวไดวา คนรนใหมมโอกาสเขาสระบบราชการ

ไดนอยลง ท�าใหโอกาสทระบบราชการไทยจะไดคนเกง

คนดเขามาเปนก�าลงของระบบจงเปนไปไดยาก และ

จากสภาวะอายเฉลยของก�าลงคนในระบบราชการไทย

ดงกลาว สงผลใหระบบราชการไทยอยในสภาวะทยาก

แกการปรบตว

1.3.3 คาใชจายดานบคลากรภาครฐ

ปงบประมาณ พ.ศ. 2554 งบประมาณจ�านวน

2,070,000 ลานบาท ไดจดสรรเพอด�าเนนงานดานตาง ๆ

ตามงบรายจายทส�าคญ ประกอบดวย งบบคลากร

งบด�าเนนงาน งบลงทน งบเงนอดหนน และงบรายจายอน

เมอพจารณางบรายจ ายด านบคลากรมจ� านวน

495,979.90 ลานบาท คดเปนรอยละ 24.0 ของ

งบประมาณรายจายทงหมด (ตารางท 1-7 และ

ภาพท 1 - 9)

Page 22: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

43สวนท 1 : ภาพรวม

ตารางท 1-7 การจดสรรงบประมาณตามงบรายจาย ปงบประมาณ พ.ศ. 2546 - พ.ศ. 2554

หนวย : ลานบาท

งบรายจาย (หนวย:ลานบาท)

ปงบประมาณ พ.ศ.ป พ.ศ. 2554

เทยบกบ ป พ.ศ. 2553

2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 จ�านวน รอยละ1. งบบคลากร (สดสวนตอ งบประมาณ)

306,507.2

30.6

306,571.8

29.8

362,054.8

30.2

385,639.3

28.4

426,606.9

27.2

461,376.3

27.8

478,212.2

24.5

474,489.0

27.9

495,895.8

24.0

21,406.8 4.5

2. งบด�าเนนการ (สดสวนตอ งบประมาณ)

103,157.0

10.3

92,741.6

9.0

105,179.4

8.8

115,418.8

8.5

141,330.7

9.0

157,097.5

9.5

180,594.0

9.2

189,291.5

11.2

233,341.9

11.2

44,050.4 23.3

3. งบลงทน (สดสวนตอ งบประมาณ)

114,012.8

11.4

113,492.2

11.1

131,777.8

11.0

137,991.2

10.1

179,594.3

11.5

185,224.6

11.1

213,978.4

11.0

137,677.8

8.1

244,239.3

11.8

106,561.5 77.4

4. งบเงนอดหนน (สดสวนตอ งบประมาณ)

203,627.3

20.4

226,176.7

22.0

287,134.1

23.9

344,492.5

25.3

370,976.7

23.7

416,223.3

25.1

514,841.6

26.4

438,732.0

25.8

517,516.1

25.0

78,784.1 18.0

5. งบรายจายอน (สดสวนตอ งบประมาณ)

272,595.7

27.3

289,017.7

28.1

313,853.9

26.1

376,458.2

27.7

447,691.4

28.6

440,078.3

26.5

564,073.8

28.9

459,809.7

27.0

579,006.9

28.0

119,197.2 25.9

รวม 999,900 1,028,000 1,200,000 1,360,000 1,566,200 1,666,000 1,951,700 1,700,000 2,070,000 370,000 21.8

ทมา: งบประมำณโดยสงเขป ตงแตปงบประมำณ พ.ศ. 2546 ถงปจจบน ส�ำนกงบประมำณ

*งบประมำณโดยสงเขป ฉบบปรบปรง ตำมพระรำชบญญตงบประมำณรำยจำย ประจ�ำปงบประมำณ พ.ศ. 2554

หมายเหต:งบบคลากร รายจายเพอการบรหารงานบคคลภาครฐ เชน เงนเดอน คาจางประจ�า คาจางชวคราว

คาตอบแทนพนกงานราชการ

งบด�าเนนงาน รายจายเพอการบรหารและด�าเนนงาน เชน คาตอบแทน ใชสอย วสด และสาธารณปโภค

งบลงทน รายจายเพอการลงทน เชน คาครภณฑ ทดน สงกอสราง และคาใชจายทเกยวของ

งบเงนอดหนน รายจายเพอชวยเหลอ สนบสนนการด�าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถน

องคการเอกชน และนตบคคลตาง ๆ ซงจ�าแนกรายจายเปนงบบคลากร งบด�าเนนงาน

และงบลงทน

งบรายจายอน รายจายทไมเขาลกษณะงบรายจายใด หรอส�านกงบประมาณก�าหนดใหใชจายจาก

งบรายจายน ซงจ�าแนกรายจายเปนงบบคลากร งบด�าเนนงาน และงบลงทน

Page 23: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

44 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพท 1-9 รอยละของงบบคลากรตองบประมาณแผนดน ตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2546 - พ.ศ. 2554

50

45

40

35

30

25

20

15

10

5

0

2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554

30.6 29.8 30.2

28.4 27.2 27.824.0

27.924.0

ภาพท 1-10 แนวโนมงบประมาณดานบคลากร เปรยบเทยบกบงบประมาณแผนดน ปงบประมาณ พ.ศ. 2546 – พ.ศ. 2554*

ทมา: งบประมาณโดยสงเขป ตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2546 ถงปจจ�บน สำนกงบประมาณ*

(หนวย : ลานบาท)

งบประมาณ งบบคลากร

2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554

999,900 1,028,000

1,200,0001,360,000

1,566,2001,666,000

1,951,700

1,700,000

2,070,000

306,507 306,572 362,055 385,639 426,607 461,377 478,212 474,589 495,980

เมอเปรยบเทยบงบรายจายดานบคลากรภาครฐ

ระหวางปงบประมาณ พ.ศ. 2546 ถงปงบประมาณ

พ.ศ. 2554 จากขอมลของส�านกงบประมาณ พบวา

รอยละของงบบคลากรตองบประมาณแผนดนมแนวโนม

ลดลง กลาวคอ จากรอยละ 30.6 ในป พ.ศ. 2546

เปนรอยละ 24 ในป พ.ศ. 2554 (ภาพท1 - 9)

ทงน เมอพจารณางบประมาณแผนดนใน

ส วนท เป นงบด านบคลากรต งแต ป งบประมาณ

พ.ศ. 2546 - พ.ศ. 2554 พบวางบประมาณดานบคลากร

มแนวโนมเพมขนอยางตอเนองนบจากฐาน ป พ.ศ. 2546

(ภาพท 1 - 10)

Page 24: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

45สวนท 1 : ภาพรวม

อยางไรกด ยงมงบบคลากรภาครฐบางสวน

ปรากฏอยในงบรายจายอน ท�าใหคาใชจายบคลากร

ภาครฐ ในงบบคลากรตามเอกสารงบประมาณต�า

กวาความเปนจรง โดยในปงบประมาณ พ.ศ. 2554

มตวเลขค าใช จ ายค าตอบแทนบคลากรภาครฐ

ปงบประมาณ พ.ศ. 2554 จ�านวน 620,320 ลานบาท

คดเปนรอยละ 30 ของงบประมาณรายจายประจ�า

ปงบประมาณ พ.ศ. 2554 (2,070,000.00 ลานบาท)

ตามรายการ (จากหน ง สอกรม บญชกลาง ท

กค 0420.1 / 25358 ลงวนท 25 มถนายน 2555) ดงน

ท รายการ ลานบาท หมายเหต

1. เงนเดอน 395,221.50

2. คาจางอน 144,835.41

3. เงนสมทบ และเงนชดเชย กบข. 16,911.91

4. คาเชาบาน 3,004.57

5. คาการศกษาบตร และคาชวยเหลอบตร 4,486.35

6. คารกษาพยาบาล 42,891.32

7. คาใชจายเดนทางและคาทพกใน / ตางประเทศ 12,969.79

รวม 620,320.85

สรปไดวา ในปงบประมาณ พ.ศ. 2554 มงบบคลากรทปรากฏตามเอกสารงบประมาณรอยละ 24.00

แตจากขอมลขางตนจะมคาใชจายดานบคลากรปรากฏอยในงบคาใชจายอนอกรอยละ 25.07 ของงบบคลากร หรอ

รอยละ 6 ของงบประมาณแผนดน

Page 25: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

46 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ตารางท 1-8 ล�าดบของประเทศไทยในนานาประเทศทมความสะดวกในการประกอบธรกจมากทสด ตงแตป ค.ศ. 2005 - ค.ศ. 2011 (พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2554)*

ป อนดบ จ�านวนประเทศ

2005 20 145

2006 20 155

2007 18 175

2008 15 178

2009 13 181

2010 12 183

2011 19 183

ทมา: * World Bank The Doing Business 2011, Report2011

http: / / www.doingbusiness.org / documents / fullreport / 2011 / DB10 - full - report.pdf

1.4 ขดสมรรถนะและความสามารถในการแขงขนของระบบราชการไทยเชงเปรยบเทยบ

1.4.1 ความเปนประเทศทเออตอการลงทนประกอบธรกจ (Doing Business)

จากรายงานผลการวจยเรอง Doing Business

ทธนาคารโลกจดท�าขน เพอรายงานการจดอนดบ

ความยาก - งายในการเขาไปประกอบธรกจของประเทศ

ตาง ๆ ทวโลก ประจ�าป พ.ศ. 2554 โดยส�ารวจความคดเหน

ของหนวยงาน ทงภาครฐและภาคเอกชน เกยวกบ

กระบวนการ ขนตอน ระยะเวลา คาใชจาย และระบบ

การอ�านวยความสะดวกของหนวยงานของรฐ วามความ

สะดวกหรอเออตอการด�าเนนธรกจของผประกอบการ

หรอไมอยางไร ซงประกอบดวยตวชวดในการส�ารวจ 9 ดาน

ตามวงจรธรกจตงแตการเรมตนธรกจจนถงการปดกจการ

โดยจดเกบขอมลในชวงเดอนมถนายน 2553 ถง

พฤษภาคม 2554 พบวา ประเทศไทยอยในล�าดบท 19

จาก 183 ประเทศทมบรรยากาศเออตอการลงทนประกอบ

ธรกจมากทสดในโลก และถงแมวาจะมการตดปจจยใน

การประเมนบางตวทประเทศไทยท�าไดดและมคะแนน

สงออกไปแลวกตาม แตประเทศไทยกยงคงรกษาการ

เปน 20 ล�าดบแรกของโลก และ 4 ล�าดบแรกของเอเซย

รองจากสงคโปร ฮองกง และญปน ตามล�าดบ อกทง

ผลการจดอนดบเปนการสะทอนใหเหนถงประสทธภาพ

ของหนวยงานภาครฐไทยเทยบกบประเทศตาง ๆ ทวโลก

หากประเทศไทยไดรบการจดอนดบทดอยในล�าดบตน ๆ

กจะสงผลตอศกยภาพในการแขงขนของประเทศ กลาวคอ

ประเทศไทยจะเปนประเทศทมความสะดวก และงายตอ

การเขามาประกอบธรกจ ซงเปนการสรางความมนใจใหแก

นกลงทนในการตดสนใจเขามาลงทนในประเทศมากขน

สงผลดตอคณภาพการใหบรการของรฐ การจางงาน

และรายไดของประชากร รวมทงเศรษฐกจโดยรวมของ

ประเทศ (ตารางท 1-8 ตารางท 1 - 9 ตารางท 1 - 10)

Page 26: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

47สวนท 1 : ภาพรวม

หมายเหต : ธนาคารโลก (World Bank) ไดจด

ท�ารายงานผลการวจยเรอง Doing Business ซงเปน

รายงานผลการจดอนดบความยาก - งาย ในการเขาไป

ประกอบธรกจในประเทศตาง ๆ ทวโลก โดยการส�ารวจ

ตงแตป ค.ศ. 2005 - ค.ศ. 2010 เปนการส�ารวจเกยวกบ

ขนตอน ระยะเวลา คาใชจาย กฎหมาย กฎ ระเบยบของ

ทางราชการทเกยวของในกระบวนการด�าเนนธรกจซงม

ตวชวดในการวดผล 10 ดาน ไดแก การเรมตนธรกจ

การขออนญาตกอสราง การจางงาน การจดทะเบยน

ทรพยสน การไดรบสนเชอ การค มครองผ ลงทน

การช�าระภาษ การคาระหวางประเทศ การบงคบให

เปนไปตามขอตกลงและการปดกจการ ตอมาในรายงาน

ผลการวจยเรอง Doing Business 2011 ธนาคารโลก

ไดปรบลดตวชวดในการประเมนผลเหลอ 9 ดาน

โดยตดดานการจางงานออก

ตารางท 1-9 การจดอนดบ 20 ประเทศแรกทมความสะดวกในการประกอบธรกจมากทสด ในป ค.ศ. 2011 (พ.ศ. 2554)

ประเทศทมความสะดวกในการประกอบธรกจมากทสด 20 อนดบแรก

ล�าดบ ประเทศ ล�าดบ ประเทศ

1 สงคโปร 11 ซาอดอาระเบย

2 ฮองกง 12 จอรเจย

3 นวซแลนด 13 ฟนแลนด

4 สหราชอาณาจกร 14 สวเดน

5 สหรฐอเมรกา 15 ไอซแลนด

6 เดนมารก 16 เกาหลใต

7 แคนาดา 17 เอสโตเนย

8 นอรเวย 18 ญปน

9 ไอรแลนด 19 ไทย

10 ออสเตรเลย 20 มอรเชยส

ทมา: http: / / www.doingbusiness.org / documents / DB10_Overview.pdf

Page 27: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

48 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ตารางท 1-10 การเปรยบเทยบอนดบของประเทศไทย (จ�าแนกตามประเดนในการประเมน) ในชวงป พ.ศ. 2551 - พ.ศ. 2554

ประเดน หนวยงานหลก / หนวยงานทเกยวของ

อนดบในป พ.ศ. 2551

อนดบในป พ.ศ. 2552

อนดบในป พ.ศ. 2553

อนดบในป พ.ศ. 2554

อนดบ เปลยนแปลง จากปกอน

• การเรมตนธรกจ (Starting a Business)

กรมพฒนาธรกจการคา กรมสรรพากร ส�านกงานประกนสงคม กรมสวสดการและคมครองแรงงาน

36 44 55 (89)* 95 -6

• การขออนญาต (Dealing with Licenses)

กรงเทพมหานคร กรมสงเสรมการปกครองทองถน กรมโยธาธการและผงเมอง บรษท ทโอท จ�ากด (มหาชน) การประปานครหลวง การไฟฟานครหลวง

12 12 13 (13)* 12 +1

• การจดทะเบยนทรพยสน (Registering Property)

กรมทดน กรมพฒนาธรกจการคา กรมสรรพากร

20 5 6 (5)* 19 -14

• การไดรบสนเชอ (Getting Credit)

ส�านกงานเศรษฐกจการคลง กรมบงคบคด ส�านกงานกจการยตธรรม ธนาคารแหงประเทศไทยบรษท ขอมลเครดตแหงชาต จ�ากด

36 68 71 (69)* 72 -3

• การคมครองผลงทน (Protecting Investors)

ส�านกงานคณะกรรมการก�ากบ ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กระทรวงยตธรรม

33 11 12 (12)* 12 เทาเดม

• การช�าระภาษ (Paying Taxes)

กรมสรรพากร กรมทดน กรมศลกากร กรมสรรพสามต กรมการขนสงทางบก ส�านกงานประกนสงคม กรมสงเสรมการปกครองทองถน (อบจ. อบต. เทศบาล) กรงเทพมหานคร

89 82 88 (86)* 91 -5

• การคาระหวางประเทศ (Trading across Borders)

กรมศลกากร กรมสงเสรมการสงออก กรมการคาตางประเทศ การทาเรอแหงประเทศไทย ส�านกงานคณะกรรมการ สงเสรมการลงทน

50 10 12 (12)* 12 เทาเดม

Page 28: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

49สวนท 1 : ภาพรวม

ประเดน หนวยงานหลก / หนวยงานทเกยวของ

อนดบในป พ.ศ. 2551

อนดบในป พ.ศ. 2552

อนดบในป พ.ศ. 2553

อนดบในป พ.ศ. 2554

อนดบ เปลยนแปลง จากปกอน

• การบงคบใหเปนไป ตามขอตกลง (Enforcing Contracts)

ส�านกงานกจการยตธรรม ส�านกงานศาลยตธรรม กรมบงคบคด ส�านกงานอยการสงสด ธนาคารแหงประเทศไทย

26 25 24 (25)* 25 เทาเดม

• การปดกจการ (Closing a Business)

ส�านกงานกจการยตธรรม ส�านกงานศาลยตธรรม กรมบงคบคด ส�านกงานอยการสงสด ธนาคารแหงประเทศไทย

44 46 48 (48)* 46 +2

ทมา: World Bank, อำงแลว.

หมายเหต: ( ) * หมายถง อนดบของประเทศไทยป ค.ศ. 2010 เมอปรบตามฐานการประเมนผล

การจดอนดบของป ค.ศ. 2011 ทประเมนจากตวชวด 9 ดาน (ธนาคารโลกไดยกเลกตวชวด

ดานการจางงานออกไป)

Page 29: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

50 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพท 1-11 สภาวะธรรมาภบาลของโลก: มตประสทธผลของรฐบาล

ทมา: Governance Matters 2010: Worldwide Governance Indicators, 1996-2010

90th-100th Percentile

75th-90th Percentile

50th-75th Percentile

25th-50th Percentile

10th-25th Percentile

0th-10th Percentile

1.4.2 ดชนสภาวะธรรมภบาลของประเทศไทยตามเกณฑธนาคารโลก8

ส�านกงานธรรมาภบาลโลกไดเผยแพรขอมล

ลาสดใน Governance Matters 2011 (พ.ศ. 2554)

เกยวกบดชนสภาวะธรรมาภบาล (Wor ldwide

Governance Indicators-WGI) จาก 213 ประเทศ

โดยใชดชนสภาวะธรรมาภบาล (Governance

Indicator) 6 มต9 พบวาคาดชนสภาวะธรรมาภบาล

(Governance Indicator) ของประเทศไทยทกมต

อยในลกษณะทรงตว โดยมตประสทธผลของรฐบาล

(Government Effectiveness) ยงอยในต�าแหนงเดม คอ

ยงเปนประเทศทมสภาวะธรรมาภบาลอยใน Percentile

Rank ท 50 - 75 (ภาพท 1-11) และเมอพจารณา

เปนรายมตเปรยบเทยบกบปก อน 6 ปย อนหลง

ตงแต ป พ.ศ. 2541 (พ.ศ. 2541 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2549

พ.ศ. 2551 พ.ศ. 2552 และ พ.ศ. 2553) พบวา มต

ประสทธผลของรฐบาล มตคณภาพของมาตรการควบคม

(Regulatory Quality) และมตนตธรรม (Rule of Law)

8 ขอมลจากรายงานเรอง Governance Matters 2010: Worldwide Governance Indicators, 1996-2010 http://info.worldbank.org/governance/wgi/sc_chart.asp (มถนายน 2555)

9 1.การมสทธมเสยงของประชาชนและภาระรบผดชอบ (Voice and Accountability) ซงเกยวของกบการทประชาชนสามารถเขามามสวนรวมในการจดตงรฐบาลดวยตนเอง รวมถงการมเสรภาพในการแสดงความคดเหนของบคคลและสอมวลชน ตลอดจนเสรภาพในการชมนมและสมาคม 2.ความมเสถยรภาพทางการเมองและการปราศจากความรนแรง (Political Stability and Absence of Violence) ซงเปนเรองของโอกาสความเปนไปไดทรฐบาลจะไรเสถยรภาพหรอถกโคนลม โดยอาศยวธการตาง ๆ ทไมเปนไปตามบทบญญตของรฐธรรมนญ เชน การใชความรนแรงทางการเมองและการกอการราย 3.ประสทธผลของรฐบาล (Government Effectiveness) ซงใหความส�าคญในเรองของคณภาพการใหบรการและความสามารถของขาราชการหรอเจาหนาทของรฐ ตลอดจนระดบความเปนอสระจากการแทรกแซงทางการเมอง รวมถงคณภาพของการก�าหนดนโยบายและการน�านโยบายไปปฏบต ความมงมนจรงจงของรฐบาลทมตอนโยบายดงกลาว 4.คณภาพของมาตรการควบคม (Regulatory Quality) ซงเปนเรองขดความสามารถของรฐบาลในการก�าหนดนโยบายและออกมาตรการควบคม รวมถง การบงคบใชนโยบายและมาตรการดงกลาว ใหเปนไปอยางเหมาะสมและเออตอการสงเสรมให ภาคเอกชนสามารถพฒนาได 5.นตธรรม (Rule of Law) ซงเกยวของกบระดบของการทบคคลฝายตาง ๆ มความมนใจ และยอมรบปฏบตตามกฎกตกาในการอยรวมกนของสงคม โดยเฉพาะคณภาพของการบงคบใหปฏบตตามเงอนไข สญญา การต�ารวจ และการอ�านวยความยตธรรม รวมถงโอกาสความเปนไปไดทจะเกดอาชญากรรมและความรนแรง 6.การควบคมปญหาทจรตประพฤตมชอบ (Control of Corruption) ซงเปนเรองเกยวกบการใชอ�านาจรฐเพอประโยชนสวนตว ทงในรปแบบของการทจรตประพฤตมชอบเพยงเลกนอย หรอขนานใหญ รวมถงการเขาครอบครองรฐโดยชนชนน�าทางการเมองและนกธรกจเอกชนทมงเขามาแสวงหาผลประโยชน

Page 30: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

51สวนท 1 : ภาพรวม

ขอมลจาก http://info.worldbank.org/governance/wgi/sc_chart.asp#

ภาพท 1-12 ผลการสำรวจดชนชสภาวะธรรมาภบาลของ Worldwide Governance Indicators (WGI) ใน Governance Matters 2011

PR ท 0-25

PR ท 25-50

PR ท 50-75

PR ท 75-100

0 25 50 75 100

Voice and Accountability

Political Stability/Absence of Violence

Government Effectiveness

Regulatory Quality

Rule of Law

Control of Corruption

เปร�ยบเทยบระหวาง ป พ.ศ. 2541, 2546, 2549, 2551, 2552, 2553 และ 2554 (ตามลำดบจากบนลงลาง)

Country’s Percentile Rank (0-100)

ยงรกษาต�าแหนงอย ท Percentile Rank 50 - 75

แมมตนตธรรมจะถดถอยไปอยต�าแหนง Percentile

Rank ท 25 - 50 ในปทผานมา ในขณะทมตการม

สทธมเสยงของประชาชนและภาระรบผดชอบ (Voice

and Accountability) อยในต�าแหนง Percentile Rank

ท 25 - 50 และมตความมเสถยรภาพทางการเมอง

และการปราศจากความรนแรง (Political Stability

and Absence of Violence) อย Percentile Rank

ท 0 - 25 อนเปนมตทดอยสด ทประเทศไทยไดรบ

(ภาพท 1-12)

ทมา: Kaufmann D., A. Kraay, and M. Mastruzzi (2010), The Worldwide Governance Indicators:

Methodology and Analytical Issues

Note:The governance indicators presented here aggregate the views on the quality of governance

provided by a large number of enterprise, citizen and expert survey respondents in industrial

and developing countries. These data are gathered from a number of survey institutes, think tanks,

non-governmental organizations, and international organizations. The WGI do not reflect the official

views of the World Bank, its Executive Directors, or the countries they represent. The WGI are not

used by the World Bank Group to allocate resources.

Page 31: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

52 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ทงน อาจกลาวไดวา สภาวะธรรมาภบาลของ ประเทศไทย ในป พ.ศ. 2554 ซงเปนผลจากการจดเกบขอมล ในชวงเดอนกนยายน 2553 ถงกนยายน 2554 ลดลง เพยงเลกนอย ใน 3 มต เมอเปรยบเทยบกบปกอน ไดแก

1) มตคณภาพของมาตรการควบคม (Regulatory Quality)

2) มตนตธรรม (Rule of Law)3) มตการควบคมปญหาทจรตประพฤตมชอบ

(Control of Corruption)

ในขณะทอก 3 มตทเหลอ มต�าแหนง Percentile Rank เพมขน ไดแก

1) มตการมสทธมเสยงของประชาชนและภาระรบผดชอบ (Voice and Accountability)

2) มตความมเสถยรภาพทางการเมองและการปราศจากความรนแรง (Political Stability and Absence of Violence)

3) มตประสทธผลของรฐบาล (Government

Effectiveness)

อยางไรกด มขอสงเกตวา การทคาเฉลยดชน

วดสภาวะธรรมาภบาลของประเทศไทยอย ในภาวะ

ถดถอย ยงมอาจกลาวไดวา ประเทศไทยมการปลอย

ปละละเลยในการจดการทมผลตอมตตามดชนดงกลาว

แตเนองจากสภาวะธรรมาภบาลไดกลายเปนกระแสของ

โลก ทผน�าและพลเมองของนานาประเทศตางใหความ

ส�าคญ และเอาจรงเอาจงกบเรองนเพมมากขนตาม

ล�าดบ เพอภาพลกษณทดและความเจรญทยงยนของ

ประเทศ ดงนน ถงแมประเทศไทยจะไดมการรณรงค

ในเรองน แตผลทเกดขนเมอเทยบกบนานาประเทศอาจ

ยงนอยกวา ซงเปนสาเหตใหต�าแหนง Percentile Rank

ของประเทศไทยลดลงได

1.4.3 อนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย ประจ�าป พ.ศ. 255410

IMD11 ไดเรมจดท�า World Competitiveness

Yearbook (WCY) ขนตงแตป พ.ศ. 2532 เพอจด

อนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศตาง ๆ

โดยพจารณาจากหลกเกณฑทงสน 331 หลกเกณฑ

แตเกณฑทน�ามาใชในการจดอนดบจรงมเพยง 248 เกณฑ

เทานน สวนอก 83 เกณฑทเหลอเปนขอมลพนฐาน

ทไมไดน�ามาใชในการจดอนดบ โดยแบงเกณฑในการ

พจารณาออกเปน 4 กลมปจจยหลก ดงน

(1) สมรรถนะทางเศรษฐกจ (Economic

Performance) ประกอบดวย 5 ปจจยยอย ไดแก

1.1 เศรษฐกจภายในประเทศ

(Domestic Economy)

1.2 การคาระหวางประเทศ

(International Trade)

1.3 การลงทนระหวางประเทศ

(International Investment)

1.4 การจางงาน (Employment)

1.5 ระดบราคาสนคา (Prices)

(2) ประสทธภาพของภาครฐ (Government

Efficiency) ประกอบดวย 5 ปจจยยอย ไดแก

2.1 ฐานะการคลง (Public Finance)

2.2 นโยบายการคลง (Fiscal Policy)

2.3 โครงสรางของสถาบนภาครฐ

(Institutional Framework)

2.4 กฎหมายธรกจ

(Business Legislation)

2.5 โครงสรางของสงคม

(Societal Framework)

10 ขอมลจากการจดอนดบความสามารถในการแขงขน ประจ�าป พ.ศ. 2554 ของ Institute for Management Development : IMD WORLD COMPETITIVENESS YEARBOOK 2011 (http://www.imd.org/research/publications/wcy/upload/scoreboard.pdf)

11 Institute of Management Development หรอ IMD เปนสถาบนสอนธรกจประเภทไมแสวงหาก�าไร กอก�าเนดขนเมอป พ.ศ. 2533 โดยการรวมตวกนของ 2 มหาวทยาลยคอ International Management Institute (Geneva) หรอ IMI ซงกอตงในป พ.ศ. 2489 และ Institut pour l'Etude des Methodes de Direction de l'Entreprise (IMEDE) กอตงในป พ.ศ. 2500 โดย IMD มทตงอยทเมองโลซาน ประเทศสวสเซอรแลนด

Page 32: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

53สวนท 1 : ภาพรวม

(3) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) ประกอบดวย 5 ปจจยยอย ไดแก

3.1 ผลตภาพดานการผลต (Productivity)3.2 ตลาดแรงงาน (Labor Market)3.3 การเงน (Finance)3.4 การบรหารจดการ

(Management Practices)3.5 ทศนคตและคานยม

(Attitudes and Values)

(4) โครงสร างพนฐาน (Infrastructure) ประกอบดวย 5 ปจจยยอย ไดแก

4.1 โครงสรางพนฐานทวไป (Basic Infrastructure)

4.2 โครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย (Technological Infrastructure)

4.3 โครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตร (Scientific Infrastructure)

4.4 สขภาพและสงแวดลอม (Health and Environment)

4.5 การศกษา (Education)

จากการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของ 59 ประเทศ ในป พ.ศ. 2554 ซงจดเกบขอมลในชวงเดอนพฤษภาคม 2553 ถงพฤษภาคม 2554 ประเทศไทยอยในอนดบท 27 (ตารางท 1-11) โดยอนดบไดลดลงจากป พ.ศ. 2552 และ พ.ศ. 2553 ทไดอนดบท 26

ตารางท 1-11 อนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศตาง ๆ ในป พ.ศ. 2554

(20092552) COUNTRY 2011

2554(20092552) COUNTRY 2011

2554(20092552) COUNTRY 2011

2554

2 HONG KONG 1 15 NEW ZEALAND 21 43 PHILIPPINES 41

1 USA 1 27 KOREA 22 50 ITALY 42

3 SINGAPORE 3 22 BELGIUM 23 37 PERU 43

6 SWEDEN 4 19 IRELAND 24 40 BRAZIL 44

4 SWITZERLAND 5 25 CHILE 25 31 LITHUANIA 45

23 TAIWAN 6 17 JAPAN 26 51 COLOMBIA 46

8 CANADA 7 26 THAILAND 27 45 HUNGARY 47

14 QATAR 8 - UAE 2833

SLOVAK 48

7 AUSTRALIA 9 28 FRANCE 29 REPUBLIC

13 GERMANY 10 29 CZECH REPUBLIC 30 49 RUSSIA 49

12 LUXEMBOURG 11 - ICELAND 31 54 ROMANIA 50

5 DENMARK 12 30 INDIA 32 32 SLOVENIA 51

11 NORWAY 13 35 ESTONIA 33 48 SOUTH AFRICA 52

10 NETHERLANDS 14 44 POLAND 34 41 JORDAN 53

9 FINLAND 15 39 SPAIN 35 55 ARGENTINA 54

18 MALAYSIA 16 36 KAZAKHSTAN 36 38 BULGARIA 55

24 ISRAEL 17 42 INDONESIA 37 52 GREECE 56

16 AUSTRIA 18 46 MEXICO 38 56 UKRAINE 57

20 CHINA 19 47 TURKEY 39 53 CROATIA 58

21 UNITED KINGDOM 20 34 PORTUGAL 40 57 VENEZUELA 59

ทมา: The world competitiveness Scoreboard 2009 (www.imd.ch / reserch / publications / wcy)

Page 33: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

54 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

เมอพจารณาในรายปจจยทง 4 ปจจยหลก

ท IMD น�ามาพจารณาอนดบความสามารถในการ

แขงขนของประเทศ (ตารางท 1-12) แลวพบวา

• สมรรถนะทางเศรษฐกจ ในป พ.ศ. 2554

ประเทศไทยอยอนดบท 10 โดยอนดบลดลงจากปกอน

4 อนดบแตยงอยในอนดบคอนขางดเมอเทยบกบป

พ.ศ. 2549 - พ.ศ. 2552

• ประสทธภาพของภาครฐ ในป พ.ศ. 2554

ประเทศไทยอย อนดบท 23 โดยอนดบลดลงจาก

ปกอน 5 อนดบ เกอบต�าสดในรอบ 7 ป นบแตป

พ.ศ. 2548

• ประสทธภาพของภาคธรกจ ในป พ.ศ. 2554

ประเทศไทยอยอนดบท 19 โดยอนดบเพมขนจากปกอน

1 อนดบ และสงสดในรอบ 7 ปทผานมานบแตป พ.ศ. 2548

และเปนอนดบทดทสดใน 4 ปจจยหลก

• โครงสรางพนฐาน ในป พ.ศ. 2554 ประเทศ

ไทยอยอนดบท 47 โดยอนดบลดลงจากปกอน 1 อนดบ

และเกอบต�าสดในรอบ 7 ป นบแตป พ.ศ. 2548

ตารางท 1-12 อนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย ป พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2554 จ�าแนกตามปจจยหลก

ปจจยหลก 2548 (2005)

2549 (2006)

2550 (2007)

2551 (2008)

2552 (2009)

2553* (2010)

2554* (2011)

1. สมรรถนะทางเศรษฐกจ 7 19 15 12 14 6 10

2. ประสทธภาพของภาครฐ 14 20 27 22 17 18 23

3. ประสทธภาพของภาคธรกจ 25 25 34 25 25 20 19

4. โครงสรางพนฐาน 39 42 48 39 42 46 47

อนดบโดยรวม 25 29 33 27 26 26 27

จ�านวนประเทศ 51 53 55 55 57 58 59

หมายเหต: * เกบขอมลจากชวงเดอนพฤษภาคม 2552 - พฤษภาคม 2553

** เกบขอมลจากชวงเดอนพฤษภาคม 2553 - พฤษภาคม 2554

หากพจารณาเปรยบเทยบใน 4 ปจจยหลก

(ภาพท 1-13) จะเหนไดวาประสทธภาพของโครงสราง

พนฐาน เปนปจจยฉดรงขดความสามารถในการแขงขน

ของประเทศไทย และเปนปจจยทดอยกวาทกดานทกป

สะทอนใหเหนจดออนในการสรางความสามารถในการ

แขงขนของประเทศไทย คอจดออนเรองความสามารถ

ในการแขงขนดานโครงสรางพนฐานของประเทศ ดงนน

รฐบาลและหนวยงานทเกยวของ ตองใหความส�าคญ

ในดานโครงสรางพนฐานทเกยวของกบสาธารณปโภค

พนฐาน โครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย โครงสราง

พนฐานทางวทยาศาสตร สขภาพและสงแวดลอม

ตลอดจนการศกษา จะตองก�าหนดนโยบายและแผน

การพฒนาปรบปรงโครงสรางพนฐานเหลานอยางจรงจง

เพอใหเกดผลเปนรปธรรมในเวลาอนรวดเรว เพอน�าพา

ประเทศสความเจรญทยงยน

Page 34: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

55สวนท 1 : ภาพรวม

ภาพท 1-13 ระดบคะแนนปจจยหลกในประเดนการประเมนขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย ป พ.ศ. 2548 - พ.ศ. 2554

ความสามารถฯ ของประะเทศไทย

สมรรถนะทางเศรษฐกจ

ประสทธ�ภาพของภาครฐ

ประสทธ�ภาพของภาคธรกจ

โครงสรางพนฐาน

เช�งเสน(ความสามารถฯ ของประเทศไทย)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

2548/2005 2549/2006 2550/2007 2551/2008 2552/2009 2553/2010 2554/2011

จากการพจารณาถงแนวทางการวดความ

สามารถในดานนของ IMD พบวา ความสามารถใน

การแขงขนของประเทศไทยใน 5 ดานยอยของดาน

โครงสรางพนฐาน คอ

• ความสามารถดานโครงสรางพนฐานทวไป

เปนสวนทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาต พลงงาน

สาธารณปโภคพนฐานของไทย โดยป พ.ศ. 2554

อนดบอยท 24 จะเหนไดวาความสามารถดานนยงเปน

บวก เมอเปรยบเทยบกบป พ.ศ. 2553 ป พ.ศ. 2552

และป พ.ศ. 2551 ซงมอนดบอยท 26, 29 และ 29

ตามล�าดบ

• โครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย พจารณา

ในสวนทเกยวของกบเทคโนโลย ซงรวมถงเครอขายการ

สอสาร การโทรคมนาคม และโทรศพทของประเทศไทย

โดยป พ.ศ. 2554 ถกจดอยทอนดบ 52 ป พ.ศ. 2553

ประเทศไทยอยในอนดบท 48 ลดลงจากอนดบท 36

ในป พ.ศ. 2552 ซงเปนอนดบทประเทศไทยไดรบ

ต�าสดในระยะ 5 ป นบตงแตป พ.ศ. 2550

• โครงสร างพนฐานทางวทยาศาสตร

พจารณาในสวนทเกยวของกบงานวจย ซงรวมถงงาน

พฒนา งานสทธบตร ดานวทยาศาสตรของไทย ในดานน

ตลอดระยะเวลา 5 ปทผานมา อนดบของประเทศไทย

มการปรบขนลงสลบกนในลกษณะฟนปลา โดยใน

ป พ.ศ. 2552 - พ.ศ. 2554 อนดบของประเทศไทย

ถกปรบลดลงมาอยทอนดบ 40

• สขภาพและสงแวดลอม พจารณาในสวนท

เกยวของกบเรองสาธารณสข คณภาพชวต สงแวดลอม

และมลภาวะของไทย ส�าหรบในดานน ในระยะ 5 ป

ทผานมา ประเทศไทยถกปรบอนดบลดลงอยางตอเนอง

จากป พ.ศ. 2548 โดยป พ.ศ. 2550 ประเทศไทยตกไป

อย ทอนดบ 48 และกระเตองขนมาอย ทอนดบ 47

ในป พ.ศ. 2551 และกลบลงต�าไปอยในอนดบท 50

ในป พ.ศ. 2552 จากนนถกปรบลดลงอยางตอเนอง

ไปอยทอนดบท 51 และ 54 ในป พ.ศ. 2553 และ

พ.ศ. 2554 ตามล�าดบ

• การศกษา พจารณาในสวนทเกยวของกบ

การศกษาในทกระดบตงแตประถมศกษาจนถงอดมศกษา

ซงรวมถงการถายทอดความร คณภาพและทกษะตาง ๆ

ของไทย ในระยะเวลา 5 ปทผานมา อนดบมการปรบขนลง

ไปในทศทางเดยวกบดานสขภาพและสงแวดลอม นนคอ

Page 35: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

56 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ทมา: IMD International, Lausanne, Switzerland

ภาพท 1-14 ปจจยยอยของปจจยหลกทง 4 ดาน และอนดบในแตละปจจย ป พ.ศ. 2554

Thailand Competitiveness Landscape

Ranking

276

3

2

23

11

19

16

16

24

7

51

54

40

52

33

39

35

34

47

Domestic Economy

International Trade

Employment

Prices

Public Finance

Fiscal Policy

Labor Market

Finance

Management Practices

Attitudes and Values

Basic Infrastructure

International Invesment

Institutional Framework

Business Legislation

Societal Framework

Productivity & Efficiency

Technological Infrastructure

Scientific Infrastructure

Health and Environment

Education

EconomicPerformance

BusinessEfficiency

Infrastructure

GovernmentEfficiency

Criteria

Source: IMD International, Lausanne, Switzerland Your Company Global Knowledge

จากป พ.ศ. 2548 ประเทศไทยตกไปอยทอนดบ 46 ในป

พ.ศ. 2550 และขนไปอนดบท 43 ในป พ.ศ. 2551 แลวกลบ

ถดถอยลงไปอยอนดบท 47 (จาก 52 ประเทศ) ในป

พ.ศ. 2552 อนดบท 47 (จาก 58 ประเทศ) ในป พ.ศ. 2553

และอนดบท 51 (จาก 59 ประเทศ) ในป พ.ศ. 2554

เมอพจารณาปจจยยอย 21 ตว ในปจจยหลก

ทง 4 ดาน พบวา ป พ.ศ. 2554 มปจจยยอย 9 ตว

ทไดอนดบอยต�ากวาประเทศอน 30 ประเทศ หรอ

ครงหนงของจ�านวนประเทศท IMD น�ามาจดอนดบ

(59 ประเทศ) (ภาพ 1 - 14)

ทงน อนดบความสามารถในการแขงขนของ

ประเทศ ทเกดจากการเปรยบเทยบและจดอนดบใน

แตละดานดงกลาว นอกจากสะทอนสมรรถนะของแตละ

ประเทศในแตละดาน ผานรายปจจยแลว ยงสะทอน

ใหเหนวาประเทศตาง ๆ ทถกน�ามาเปรยบเทยบ มการ

พฒนาสมรรถนะของตนเองอยางตอเนองในอตราเรง

และประสทธผลทแตกตางกน จงท�าใหอนดบในแตละ

ดานของหลายประเทศถกปรบเปลยนไปในแตละป

Page 36: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

57สวนท 1 : ภาพรวม

1.4.4 ดชนภาพลกษณคอรรปชน (Corruption Perceptions Index) ของนานาประเทศทวโลก ป พ.ศ. 255412

องคกรเพอความโปรงใสนานาชาต หรอ TI

(Transparency International) ไดค�านวณดชน

ภาพลกษณคอรรปชนของแตละประเทศจากคะแนนเตม

10 คะแนน โดยประเทศทมคาดชนสงสดคอประเทศท

มคอรรปชนนอยทสด และประเทศทมคาดชนต�าสดคอ

ประเทศทมการคอรรปชนมากทสด โดยการจดอนดบ

ดชนภาพลกษณคอรรปชน ในป พ.ศ. 2554 ซงจดเกบ

ขอมลในชวงเดอนตลาคม 2553 ถงพฤศจกายน 2554

นน ประเทศไทยอยในล�าดบ 80 (คาดชน 3.4) โดย

ปรบล�าดบลงมาจากป พ.ศ. 2553 ซงอยทล�าดบ 78

(คาดชน 3.5) หากพจารณาจากคาดชนเมอเทยบกบ

ปก อน จะเหนวาคาดชนปรบลงมา 0.1 คะแนน

ซงหมายถงการคอรรปชนในประเทศไทยเพมสงขน

เลกนอย แตจากจ�านวนประเทศทน�ามาจดอนดบ

ทงหมดมจ�านวนทงสน 183 ประเทศ ซงเพมขนจาก

ปกอนหนานทมจ�านวนประเทศในการจดอนดบทงหมด

เพยง 178 ประเทศ แสดงใหเหนวา ภาพลกษณ

คอรรปชนของประเทศไทยเมอเทยบกบภาพรวมยงคง

เปลยนแปลงไมมากนก

ทงน ประเทศทมค าดชนสงสดหรอมการ

คอรรปชนต�า คอ 9.5 คะแนน ไดแก นวซแลนด ทแซง

เดนมารกขนมา ท�าใหเดนมารกซงเคยอยในล�าดบหนง

ตองลงมาอยในล�าดบสองรวมกบฟนแลนด (คาดชน

9.4) ตามมาดวยสวเดน (คาดชน 9.3) และสงคโปร

(คาดชน 9.2) ตามล�าดบ สวนประเทศทมคาดชนต�าสด

คอ เกาหลเหนอ (คาดชน 1.0) และโซมาเลย (คาดชน 1.0)

หมายถงประเทศทมการคอรรปชนมากทสด ตอดวย

พมาและอฟกานสถาน (คาดชน 1.5) สวนสหรฐอเมรกา

อยในล�าดบท 24 (คาดชน 7.1) ต�ากวาแคนาดา เยอรมน

และญปน ทอยในล�าดบท 10 (คาดชน 8.7) ล�าดบท 14

(คาดชน 8.0) และล�าดบท 14 (คาดชน 8.0) ตามล�าดบ

สวนประเทศจนอยล�าดบท 75 (คาดชน 3.6) ซงเปน

ล�าดบทเหนอกวาประเทศไทย (ตารางท 1-13)

12 ดชนภาพลกษณคอรรปชน (Corruption Perceptions Index: CPI) จดอนดบโดยองคกรเพอความโปรงใสนานาชาต (Transparency International: TI) ซงเปนองคการนานาชาต กอตงในประเทศเยอรมน ไดเรมมการจดท�าดชนตงแตป พ.ศ. 2538 โดยคาดชนยงสงหมายถงมคาปลอดการคอรรปชนสง และคาต�าหมายถงประเทศหรอเขตแดนทมการคอรรปชนสง โดยในป พ.ศ. 2554 ไดมการจดอนดบทงหมด 183 ประเทศ เพมจากป พ.ศ. 2553 ทม 178 ประเทศ

Page 37: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

58 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ตารางท 1-13 การจดอนดบดชนภาพลกษณคอรรปชนของ 183 ประเทศทวโลกประจ�าป ค.ศ. 2011

Rank 2011

CountryIndex 2011

Rank 2011

CountryIndex 2011

Rank 2011

CountryIndex 2011

1 New Zealand 9.5 61 Turkey 4.2 120 Guatemala 2.7

2 Denmark 9.4 64 Georgia 4.1 120 Iran 2.7

2 Finland 9.4 64 South Africa 4.1 120 Kazakhstan 2.7

4 Sweden 9.3 66 Croatia 4.0 120 Mongolia 2.7

5 Singapore 9.2 66 Montenegro 4.0 120 Mozambique 2.7

6 Norway 9.0 66 Slovakia 4.0 120 Solomon Islands 2.7

7 Netherlands 8.9 69 Ghana 3.9 129 Armenia 2.6

8 Australia 8.8 69 Italy 3.9 129 Dominican Republic 2.6

8 Switzerland 8.8 69 Macedonia 3.9 129 Honduras 2.6

10 Canada 8.7 69 Samoa 3.9 129 Philippines 2.6

11 Luxembourg 8.5 73 Brazil 3.8 129 Syria 2.6

12 Hong Kong 8.4 73 Tunisia 3.8 134 Cameroon 2.5

13 Iceland 8.3 75 China 3.6 134 Eritrea 2.5

14 Germany 8.0 75 Romania 3.6 134 Guyana 2.5

14 Japan 8.0 77 Gambia 3.5 134 Lebanon 2.5

16 Austria 7.8 77 Lesotho 3.5 134 Maldives 2.5

16 Barbados 7.8 77 Vanuatu 3.5 134 Nicaragua 2.5

16 United Kingdom 7.8 80 Colombia 3.4 134 Niger 2.5

19 Belgium 7.5 80 El Salvador 3.4 134 Pakistan 2.5

19 Ireland 7.5 80 Greece 3.4 134 Sierra Leone 2.5

21 Bahamas 7.3 80 Morocco 3.4 143 Azerbaijan 2.4

22 Chile 7.2 80 Peru 3.4 143 Belarus 2.4

22 Qatar 7.2 80 Thailand 3.4 143 Comoros 2.4

24 United States 7.1 - Grenada 143 Mauritania 2.4

25 France 7.0 86 Bulgaria 3.3 143 Nigeria 2.4

25 Saint Lucia 7.0 86 Jamaica 3.3 143 Russia 2.4

25 Uruguay 7.0 86 Panama 3.3 143 Timor-Leste 2.4

28 United Arab Emirates 6.8 86 Serbia 3.3 143 Togo 2.4

29 Estonia 6.4 86 Sri Lanka 3.3 143 Uganda 2.4

30 Cyprus 6.3 91Bosnia and Herzegovina

3.2 152 Tajikistan 2.3

31 Spain 6.2 91 Liberia 3.2 152 Ukraine 2.3

32 Botswana 6.1 91 Trinidad and Tobago 3.2 154Central African Republic

2.2

Page 38: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

59สวนท 1 : ภาพรวม

Rank 2011

CountryIndex 2011

Rank 2011

CountryIndex 2011

Rank 2011

CountryIndex 2011

32 Portugal 6.1 91 Zambia 3.2 154 Republic of the Congo 2.2

32 Republic of China 6.1 95 Albania 3.1 154 Côte d’Ivoire 2.2

35 Slovenia 5.9 95 India 3.1 154 Guinea-Bissau 2.2

36 Israel 5.8 95 Kiribati 3.1 154 Kenya 2.2

36Saint Vincent and the Grenadines

5.8 95 Swaziland 3.1 154 Laos 2.2

38 Bhutan 5.7 95 Tonga 3.1 154 Nepal 2.2

39 Malta 5.6 100 Argentina 3.0 154 Papua New Guinea 2.2

39 Puerto Rico 5.6 100 Benin 3.0 154 Paraguay 2.2

41 Cape Verde 5.5 100 Burkina Faso 3.0 154 Zimbabwe 2.2

41 Poland 5.5 100 Djibouti 3.0 164 Cambodia 2.1

43 South Korea 5.4 100 Gabon 3.0 164 Guinea 2.1

44 Brunei 5.2 100 Indonesia 3.0 164 Kyrgyzstan 2.1

44 Dominica 5.2 100 Madagascar 3.0 164 Yemen 2.1

46 Bahrain 5.2 100 Malawi 3.0 168 Angola 2.0

46 Macau 5.2 100 Mexico 3.0 168 Chad 2.0

46 Mauritius 5.2 100São Tomé and Principe

3.0 168Democratic Republic of the Congo

2.0

49 Rwanda 5.0 100 Suriname 3.0 168 Libya 2.0

50 Costa Rica 4.8 100 Tanzania 3.0 172 Burundi 1.9

50 Lithuania 4.8 112 Algeria 2.9 172 Equatorial Guinea 1.9

50 Oman 4.8 112 Egypt 2.9 172 Venezuela 1.9

50 Seychelles 4.8 112 Kosovo 2.9 175 Haiti 1.8

54 Hungary 4.6 112 Moldova 2.9 175 Iraq 1.8

54 Kuwait 4.6 112 Senegal 2.9 177 Sudan 1.6

56 Jordan 4.5 112 Vietnam 2.9 177 Turkmenistan 1.6

57 Czech Republic 4.4 - Belize 177 Uzbekistan 1.6

57 Namibia 4.4 118 Bolivia 2.8 180 Afghanistan 1.5

57 Saudi Arabia 4.7 118 Mali 2.8 180 Myanmar 1.5

60 Malaysia 4.3 120 Bangladesh 2.7 182 North Korea 1.0

61 Cuba 4.2 120 Ecuador 2.7 182 Somalia 1.0

61 Latvia 4.2 120 Ethiopia 2.7

ทมา: Corruption Perceptions Index 2011 published by Transparency International

Page 39: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

60 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพท 1-15 เปรยบเทยบอนดบดชนภาพลกษณคอรรปชน ในกลมประเทศอาเซยน ป พ.ศ. 2554

กมพชา

พมา

ฟลปปนส

ลาว

อนโดนเซ�ย

เว�ยดนาม

มาเลเซ�ย

ไทย

สงคโปร

บรไน

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0

2554 2553 2552 2551 2550 2549 2548 2547 2546 2545

เมอเปรยบอนดบดชนภาพลกษณคอรรปชนใน

กลมประเทศอาเซยน ทง 10 ประเทศ พบวาประเทศ

พมามดชนภาพลกษณคอรรปชนต�าสด ประเทศสงคโปร

มดชนภาพลกษณคอรรปชนสงสด สวนประเทศไทยม

ดชนภาพลกษณคอรรปชนอยล�าดบ 4 ต�ากวาประเทศ

สงคโปร บรไน และมาเลเซย ตามล�าดบ และล�าดบสงกวา

ประเทศอนโดนเซย เวยดนาม ฟลปปนส ลาว กมพชา

และพมา โดยประเทศพมาอยล�าดบต�าสด (ภาพท1- 15)

13 Political & Economic Risk Consultancy, Ltd. (PERC) องคกรทปรกษาเฉพาะทาง ดานสารสนเทศธรกจเชงกลยทธ และ การวเคราะหเพอเสนอขอมลในการเขาไปท�าธรกจในประเทศตาง ๆ ในเอเซยตะวนออก และเอเซยตะวนออกเฉยงใต

Page 40: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

61สวนท 1 : ภาพรวม

ภาพท 1-16 ดชนคอรรปชนในภมภาคเอเซยแปซฟก 16 ประเทศ ป พ.ศ. 2554

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0

กมพชา

อนโดนเซ�ย

ฟลปปนส

อนเดย

เว�ยดนาม จ�น ไท

เกาหลใต

มาเลเซ�ย

ไตหวน

มาเกา

สหรฐอเมร�กา

ญปน

ออสเตรเลย

ฮองกง

สงคโปร

9.279.25 8.90 8.67 8.30 7.93 7.55

5.90 5.70 5.654.68

2.391.90

1.39 1.100.37

1.4.5 ดชนคอรรปชนของประเทศในภมภาคเอเซยแปซฟค

Political & Economic Risk Consultancy, Ltd.

(PERC)13 ไดรายงานล�าดบประเทศในเอเซยแปซฟค

16 ประเทศทมความเสยงดานคอรรปชน ป พ.ศ. 2554

โดยเกบขอมลระหวางเดอนพฤศจกายน 2553 ถง

กมภาพนธ 2554 ปรากฏในรายงานวาประเทศไทย

มคาดชนความเสยงอยท 7.55 คะแนน จากคาดชนเตม 10

(ประเทศทคาดชนต�าถอวามคอรรปชนต�า) อย ใน

ล�าดบท 7 โดยประเทศสงคโปรเปนประเทศทมคา

ดชนคอรรปชนต�าสด ทคาดชน 0.37 อยในล�าดบท 16

และประเทศกมพชาเปนประเทศทมคาดชนคอรรปชน

สงสด ท 9.27 หรอมคาดชนความเสยงดานคอรรปชน

อยในล�าดบ 1 ทงน มาเลเซยมคาดชนคอรรปชน 5.70

อยในล�าดบท 9 ใน 16 ประเทศ (ภาพท 1 - 16)

Page 41: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

รายงานการพฒนาระบบราชการไทย ประจ�ำป พ.ศ. 2554

62 เก ง ด มสวนรวม ตอบสนองทนตอการเปลยนแปลง

ภาพท 1-17 ความพรอมในแตละดานของการเปนรฐบาลอเลกทรอนกสของประเทศไทย จากผลสารวจ ป พ.ศ. 2551 และ พ.ศ. 2553

พ.ศ. 2551 (2008)

พ.ศ. 2553 (2010)

Online ServiceIndex

InfrastructureIndex

Human CapitalIndex

E-ParticipationIndex

2.0

1.8

1.6

1.4

1.2

1.0

0.8

0.6

0.4

0.2

0.0

0.330.17

0.89

0.08

0.51

0.15

0.85

0.29

ทงน ประเทศสงคโปร และมาเลเซย ไดพฒนา

ปจจยความพรอมการเปนรฐบาลอเลกทรอนกสของตน

ในป พ.ศ. 2553 เพมขนจากป พ.ศ. 2551 เปน 12 ล�าดบ

และ 2 ล�าดบ ตามล�าดบ ในขณะทประเทศไทยถดถอย

ลงถง 12 ล�าดบจากการส�ารวจในชวงเวลาเดยวกน

1.4.6 ความพรอมในการเปนรฐบาลอเลกทรอนกส (e-Government) ของประเทศไทย

จาก United Nation e-Government Survey ทได

ใหขอมลดชนแนวโนมการเปนรฐบาลอเลกทรอนกสของ

ประเทศไทย ในการส�ารวจ 5 ครง (ป พ.ศ. 2546, 2547,

2548, 2551 และ 2553) พบวาล�าดบของประเทศไทย

อยท 64 และ 76 ในป พ.ศ. 2551 และ พ.ศ. 2553

ตามล�าดบ (ป พ.ศ. 2554 ไมมผลการส�ารวจ) เมอ

พจารณาความพรอมในแตละดานพบวาดาน Human

Capital Index มความพรอมมากกวาดานอน สวน

ดาน Infrastructure Index มความพรอมนอยทสด

(ภาพท 1-17) อยางไรกด ปจจยความพรอมแตละดานของ

การเปนรฐบาลอเลกทรอนกสของประเทศไทยยงเปน

ประเดนทาทาย ทจะตองเพมความเรงในชวงเวลากอน

พ.ศ. 2558 ใหมากกวาความเรวในการพฒนาของชวงท

ผานมา หาไมแลวจะถกประเทศตาง ๆ ในอาเซยนแซงหนา

และโอกาสของประเทศไทยในการเปนผน�าของภมภาค

อาเซยนในดานนคงเปนไปไดยาก

Page 42: Office of the Public Sector Development Commission · เล่มที่ 119 ตอนที่ 99 ก ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ส ำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำระบบรำชกำร

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรOffice of the Public Sector Development Commission

63สวนท 1 : ภาพรวม

1.4.7 อนดบความมประสทธภาพของระบบราชการไทย

PERC ไดส�ารวจความคดเหนของผบรหาร

ชาวตางชาตทท�าธรกจการคาใน 12 ประเทศ (ตารางท

1-14) โดยมเกณฑคะแนนตงแต 1-10 (คะแนนทสงขน

หมายถง การทระบบราชการของประเทศนน ๆ สราง

ปญหา และความยงเหยงใหกบพลเมอง รวมทงเปน

อปสรรคตอการลงทนของชาวตางชาต) ผลการส�ารวจ

ในป พ.ศ. 2554 พบวา ล�าดบของคะแนนไมแตกตาง

จากปทแลวมากนก กลาวคอ ประเทศสงคโปร ฮองกง

และประเทศไทยยงคงไดรบการจดอนดบวามระบบ

ราชการทมประสทธภาพดเยยมเปนอนดบ 1 อนดบ 2

และ อนดบ 3 ตามล�าดบ ในทางตรงกนขาม ประเทศ

อนเดย เวยดนาม และอนโดนเซย ถกจดใหอยในกลม

ประเทศทมคะแนนสามอนดบสดทาย โดยทประเทศ

อนเดยไดรบการจดอนดบใหอยในอนดบทายทสดเชน

เดยวกบปทผานมา หมายความวา ระบบราชการม

ประสทธภาพนอยทสด (The Region’s Most Inefficient

Bureaucracy)

ตารางท 1-14 ผลการจดอนดบความมประสทธภาพของระบบราชการ โดย PERC ป พ.ศ. 2554*

เขตเศรษฐกจ คะแนน

สงคโปร 2.25

ฮองกง 3.53

ไทย 5.25

ไตหวน 5.57

ญปน 5.77

เกาหลใต 5.87

มาเลเซย 5.89

จน 7.11

ฟลปปนส 7.57

อนโดนเซย 8.37

เวยดนาม 8.54

อนเดย 9.21

ทมา: Staff Report. (2012). Hong Kong has second best bureaucracy in Asia.

Retrieved from http: / / hongkongbusiness.hk / economy / in-focus / hong-kong-has-second-best-bureaucracy-in-asia

หมายเหต: * เกบขอมลจากชวงเดอนมถนายน 2553 - พฤษภาคม 2554