Μεγάλοι Λατίνοι Θεολόγοι του 4ου αι › modules › document ›...
TRANSCRIPT
Χριστιανική Γραμματεία IΙ Ενότητα 1-Β Β3-8: Μεγάλοι Λατίνοι Θεολόγοι του
4ου αιώνα
Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ.
Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών
Άδειες Χρήσης
• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.
• Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.
2
Χρηματοδότηση • Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια
του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.
• Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού.
• Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
3
Σκοποί ενότητας
• Να παρουσιάσει τον βίο και τις στάσεις Μεγάλων Λατίνων Θεολόγων του 4ου αι.
4
Περιεχόμενα ενότητας 1/3
• Αμβρόσιος Μεδιολάνων (339-397).
• Τυράννιος Ρουφίνος (345-411).
• Ιερώνυμος (345-420).
• Δονατισμός.
• Πρισκιλλιανός (†385).
• Πελάγιος (4ος-5ος αι.).
5
Περιεχόμενα ενότητας 2/3
• Αυγουστίνος (354-430).
• Μαθητές Αυγουστίνου.
• Prosperus Tiro Aquitanus (†463).
• Ιωάννης Κασσιανός (360-435).
• Βικέντιος Λειρίνης (περίπου 430).
6
Περιεχόμενα ενότητας 3/3
• Λέων Α΄ Ρώμης ο Μέγας (400-461).
• Λέων Α΄, Ομιλία 85 Περί αγ. Λαυρεντίου.
• Πέτρος Χρυσολόγος (400-450).
• Προυντένσιος (348-405).
• Παυλίνος Νόλης (352-403).
• Κομμοδιανός (4ος-5ο αι.).
7
Αμβρόσιος Μεδιολάνων (339-397) 1/5
• Ο ομώνυμος πατέρας του ήταν praefectus praetorio.
• Γεννήθηκε στα Τρέβηρα, σπούδασε στη Ρώμη (Νομ.-Φιλοσ.).
• Διετέλεσε Διοικητής Λιγουρίας και Αιμιλίας Ρομάνας.
• Ταραχές μετά το θάνατο του αρειανού Αυξέντιου. • Δεκ 374: βαπτίζεται και χειροτονείται επίσκοπος.
8
Αμβρόσιος Μεδιολάνων (339-397) 2/5
• Ελληνικές θεολογικές επιρροές: ερμηνευτική (Ωριγένης, Μ. Βασίλειος), δογματική (Αθανάσιος, Δίδυμος, Γρηγόριος Θεολόγος), κατηχητική (Κύριλλος Ιεροσολύμων).
• Αναδιοργάνωση Επισκοπής Μεδιολάνων: Κοινωνική μέριμνα (Μαρκελλίνα), μοναχικός βίος, λατρεία, κήρυγμα.
• Επιρροή στον Γρατιανό, απομάκρυνση αγάλματος Νίκης από τη Γερουσία.
9
Αμβρόσιος Μεδιολάνων (339-397) 3/5
• Ταπείνωση Θεοδόσιου Α΄, επιτίμιο.
• «Στον βασιλέα ανήκει το ανάκτορο, στον ιερέα ο ναός».
• Εις την Εξαήμερον: συμβολισμοί στον κόσμο, ηθική διδαχή.
• Εις τους Ψαλμούς: Ψλ 118 (22 ομιλίες για τα μέσα επίτευξης της τελειότητας).
10
Αμβρόσιος Μεδιολάνων (339-397) 4/5
• Contra Auxentium: υποδεικνύει στον Ουαλεντιανό Β΄ τα δικαιώματα και τα καθήκοντα του άρχοντα, αποκλείει την αυτόβουλη κοσμική επέμβαση στην Εκκλησία.
• De fide και De Spiritu Sancto: προς τον Γρατιανό.
• De officiis ministrorum: Προσπάθεια συστηματοποίησης της χριστιανικής ηθικής με βάση το De officiis του Κικέρωνα.
• Ύμνοι.
11
Αμβρόσιος Μεδιολάνων (339-397) 5/5
• Spiritus Sanctus procedit a Patre et Filii (οικονομική Τριας).
• Θεοτόκος: η νέα Εύα χωρίς προσωπική αμαρτία.
• Πυρά μετά θάνατον: δίκαιοι και άπιστοι (κάθαρση δια πυρός ή απώλεια με μικρή ελπίδα σωτηρίας), μερική αποκατάσταση.
• Αυθεντία της Εκκλησίας.
• Προτεραιότητα επισκοπής Ρώμης, ως κεφαλή όλου του ρωμαϊκού κόσμου.
12
Τυράννιος Ρουφίνος (345-411) 1/2
• Γέννηση: Κογκορδία Ακυληίας, σπουδές: Ρώμη.
• Με την Μελανία στην Ανατολή, παρακολουθεί τον Δίδυμο στην Αλεξάνδρεια, επισκέπτεται ασκητές στη Νιτρία.
• Ερημίτης στα περίχωρα της Ιερουσαλήμ, κοντά στη μονή της Μελανίας.
• Ξαναβρίσκει τον Ιερώνυμο, χειροτονείται πρεσβύτερος.
13
Τυράννιος Ρουφίνος (345-411) 2/2
• 397: επιστρέφει στη Δύση και πεθαίνει στη Σικελία.
• Μεταφράζει ελληνικά έργα (Περί αρχών Ωριγένη, Απολογία υπέρ Ωριγένους Πάμφιλου, Ασκητικοί Όροι Μ. Βασίλειου, Κεφάλαια του Ευάγριου, Ιστορία μοναχών Αιγύπτου, κ.ά.).
• Commonitorium in symbolum apostolorum.
• Historia ecclesiastica: ως το 395.
14
Ιερώνυμος (345-420) 1/6
• Σωφρόνιος Ευσέβιος Ιερώνυμος, γεννήθηκε στη Στριδώνα της Δαλματίας από Έλληνες (;)
• Σπούδασε στη Ρώμη.
• Μελέτησε θεολογία στα Τρέβηρα, στην Ακυληία και τη Ρώμη.
• Στην Ανατολή μελέτησε Εβραϊκά, παρακολούθησε κηρύγματα του Γρηγόριου του Θεολόγου.
• 382: επισκέπτεται τη Ρώμη με τον Παυλίνο Αντιοχείας.
15
Ιερώνυμος (345-420) 2/6
• Αναδεικνύεται βοηθός του Πάπα Δάμασου, τον οποίο δεν διαδέχθηκε εξαιτίας κατηγοριών κληρικών για συναναστροφή του με γυναίκες.
• Επέστρεψε στην Ανατολή με την Πάολα.
• Παρακολούθησε τον Δίδυμο τον Τυφλό και εγκαταστάθηκε στη Βηθλεέμ, ίδρυση ανδρικής & γυναικείας μονής (Πάολα).
16
Ιερώνυμος (345-420) 3/6
• Θαύμαζε τον Ωριγένη, στράφηκε εναντίων του μετά από επίδραση του Επιφάνειου Σαλαμίνας.
• Αναθεώρηση κειμένου ΠΔ με βάση τα Εξαπλά.
• Vulgata: Μετάφραση ΠΔ από τα εβραϊκά στα Λατινικά με εξαίρεση τους Ψαλμούς (Itala).
• Ερμηνευτικά: Ψαλμοί, Εκκλησιαστής, Προφήτες, επιστολές.
17
Ιερώνυμος (345-420) 4/6
• De viris illustribus: βασίστηκε σε Σουητώνιο και Ευσέβιο.
• Altercatio Luciferani et Orthodoxi:
• Adversus Helvidium de perpetua virginitate beatae Mariae: Κατά της άποψης ότι η Μαρία απέκτησε και άλλα τέκνα και κατά ισότητας γάμου και παρθενίας.
• 120 Επιστολές.
18
Ιερώνυμος (345-420) 5/6
• Θεοπνευστία κειμένου Π. Διαθήκης και όχι της μετάφρασης των Ο΄.
• Η αλληγορική μέθοδος δεν μπορεί να συμβιβαστεί με την ιδέα της πλήρους θεοπνευστίας της Γραφής.
• Αυθεντία της Εκκλησίας: Sentire cum Ecclesia.
• «Salus extra ecclesiam non est» (Κυπριανός).
19
Ιερώνυμος (345-420) 6/6
• Πρωτείο Επισκοπής Ρώμης.
• Σωτηριώδης ο σταυρικός θάνατος του Χριστού.
• Σωτηρία: θεία χάρις και αυτεξούσιο ανθρώπου.
20
Δονατισμός 1/2
• Δονάτος – Β. Αφρική.
• Άρνηση αποδοχής κληρικών, οι οποίοι κατά τους διωγμούς παρέδωσαν τα ιερά βιβλία.
• Φυλετικές και ταξικές αιτίες διάδοσης.
• Σχίσμα ή αίρεση;
21
Δονατισμός 2/2
• Αναξιότητα κληρικών.
• Αναχειροτονία.
• Διάδοχος του Δονάτου ο Παρμενιανός.
22
Πρισκιλλιανός (†385) 1/2
• Ισπανός ευγενής με δυαρχικές γνωστικές και μανιχαϊστικές απόψεις.
• Δεν αποδέχονταν την τριαδικότητα του Θεού.
• Ο διάβολος η αρχή του κακού.
• Χριστός, άγγελοι και ψυχές απόρροιες του Θεού.
23
Πρισκιλλιανός (†385) 2/2
• Το σώμα πλάσμα του διαβόλου.
• Διαδώθηκε κυρίως στην Ισπανία και Ν. Γαλλία.
• Αυτοκρατορικό δικαστήριο στα Τρέβηρα τον καταδίκασε σε θάνατο και εκτελέστηκε.
24
Πελάγιος (4ος-5ος αι.) 1/2
• Βρεττανός μοναχός που βρέθηκε στην Ανατολή και γνώρισε την αντιοχειανή θεολογία, κυρίως Θεόδωρο Μοψουεστίας.
• 400: εγκαθίσταται στη Ρώμη. • Έργα: De natura και De libero arbitrio • Οι ιδέες του συγχέονται με εκείνες του εκκεντρικού
οπαδού του Καιλέστιου. • Καταπολεμά την περί προορισμού διδασκαλία του
Αυγουστίνου. • Στη σωτηρία κύριο ρόλο έχει η θέληση του
ανθρώπου.
25
Πελάγιος (4ος-5ος αι.) 2/2
• Η θεία χάρις σε όλους αδιακρίτως, είναι βοηθητική.
• Η αμαρτία του Αδάμ είχε συνέπιες μόνο στον ίδιο.
• Θάνατος: φυσική ιδιότητα του ανθρώπου
• Περιττή η ενανθρώπιση.
• Καταδίκες: 3η Οικουμενική Σύνοδος και Σύνοδοι της Δύσης.
26
Αυγουστίνος (354-430) 1/16
• Γονείς: Πατρίκιος, Δημοτικός Σύμβουλος Ταγάστης & Μόνικα.
• Σπούδασε στην Καρχηδόνα: Ρητορική, Φιλοσοφία, Ελληνικά.
• 15 χρόνια άστατου βίου, γέννηση Αδεοδάτου.
• Κικέρων, Hortensius: στροφή στα πνευματικά.
• Απογοήτευση από Αγ. Γραφή, Μανιχαίος (9 έτη).
27
Αυγουστίνος (354-430) 2/16
• Ρητορική Σχολή Στην Καρχηδόνα, μετάβαση σε Ρ’ωμη.
• 384: Επίσημος Καθηγητής στο Mediolanum.
• Κοσμικό κοινόβιο με τη μητέρα, τον αδελφό του Ναβίγιο, τον, υιό του, φίλους (Αλύπιο, Νεβρίδιο, κ.ά.).
• Μελέτη Νεοπλατωνικών, Μάριος Βικτωρίνος.
• Αλληγορική Αμβρόσιου, μεταστροφή (κειμ.).
28
Αυγουστίνος (354-430) 3/16
• Στο Κασσιτσιάκο με τον Βερεκούνδο.
• 387: βαπτίζεται με τον υιό του από τον Αμβρόσιο.
• Θάνατος Μόνικας στην Όστια, επιστροφή στην Ταγάστη.
• 391: χειροτονείται πρεσβύτερος στην Ιππώνα από τον Βαλέριο και αποσύρεται για τη μελέτη της Αγ. Γραφής.
• 13.276 αναφορές στην ΠΔ και 29.540 στην ΚΔ.
29
Αυγουστίνος (354-430) 4/16
• 396: Επίσκοπος Ιππώνας, 35 έτη παραμονής στο θρόνο.
• Επισκοπή – κοινοβιακή σχολή. Φιλανθρωπικό έργο.
• Μοναχισμός: έγραψε κανόνα;
• Προσκλήθηκε στην 3η Οικουμενική Σύνοδο.
• Πέθανε το 430, κατά την πολιορκία της Ιππώνας από τους Βανδάλους. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στη Σαρδηνία.
30
Αυγουστίνος (354-430) 5/16
• 93 συγγράμματα σε 232 βιβλία, μόνο 10 χάθηκαν.
• Retractationes: αναλύει τα της μεταστροφής του.
• Confessiones: αυτοβιογραφικό.
• Contra Academicos: κατά των Νεοακαδημαϊκών που αρνούνται τη δυνατότητα ασφαλούς γνώσης. Η πιθανολογία αναξιότητα, η μακαριότητα στη γνώση.
31
Αυγουστίνος (354-430) 6/16
• De beata vita: στη νοητική αναζήτηση του Θεού.
• De ordine: διάλογος περί θεοδικίας. Κατά Μανιχαίων. Φυσικό κακό (ή δεν είναι τέτοιο ή παρανοείται από τους ανθρώπους) και ηθικό κακό από τη βούληση του ανθρώπου.
• Soliloquia: Εσωτερικοί μονόλογοι Αυγουστίνου. Αλήθεια μόνο με την ένωση της ψυχής με το Θεό. Θεός=αλήθεια.
32
Αυγουστίνος (354-430) 7/16
• De civitate Dei: 410 πτώση Ρώμης, εξαιτίας της ανηθικότητάς της. Ενιαία Πολιτεία, που διασπάστηκε με επέμβαση διαβόλου. Πολιτεία Θεού-γήινη πολιτεία. Νίκη της ουράνιας στα έσχατα.
• De Trinitate. Ψυχική προετοιμασία και προσέγγιση
• Enchiridion siva de fide, spe et charitate: κατηχητικό έργο.
• De vera religione.
• 13 κατά Μανιχαίων. Contra Faustum: διάλογος με Φάουστο.
33
Αυγουστίνος (354-430) 8/16
• 17 κατά Δονατιστών.
• 15 κατά Πελαγιανών.
• De doctrina christiana: ερμηνευτικό εγχειρίδιο.
• De magistro: μνημόσυνο υιού. Θεός ο μόνος δάσκαλος.
• De catechizantis rudibus: περί ανατροφής τέκνων.
34
Αυγουστίνος (354-430) 9/16
• Αναλλοίωτα (Θεός) - μεταβαλλόμενα (πρόσκαιρα κτιστά).
• Αναλλοίωτες αλήθειες (λογικές, μαθηματικές, ηθικές, κλπ.) μαρτυρούν με τη Γραφή την ύπαρξη του Θεού.
• Έλληνες: από τις ενέργειες στις υποστάσεις στην ενότητα.
• Αυγουστίνος: Ενότητα Θεού, απόλυτη υπερβατικότητα.
• Πρόσωπο ο Θεός, τριαδικές υποστάσεις=τρόποι ενέργειας.
• Substantia-ae=ουσία και υπόσταση.
35
Αυγουστίνος (354-430) 10/16
• Μόνη διαφορά προσώπων η αιτιότητα (Πατήρ=αναίτιος και αίτιο, Υιός και Πνεύμα αιτιατά).
• Εμπειρία εξήγησης του Θεού: πηγή ύπαρξης ως λύτρωση, αγιασμός.
• Ύπαρξη ολοκληρωμένης ζωής - εσωτερική κοινωνία.
• Θεία ενέργεια: ταυτόχρονα υπερβατική και οικονομική.
• π.χ. 1. ήλιος-ακτίνα-φως 2. μνήμη-νόηση-βούληση-υπάρχειν-ζην.
36
Αυγουστίνος (354-430) 11/16
• Εκ του μηδενός δημιουργία του κόσμου.
• Μεταβλητά τα κτίσματα, χρόνος το μέτρο μεταβολής.
• Αιωνιότητα ≠ χρόνος.
• Διαμόρφωση των κτισμάτων με rationes seminales (σπερματικοί λόγοι), συνεχής πρόνοια του Θεού για κτίση.
37
Αυγουστίνος (354-430) 12/16
• Όλα τα όντα αγαθά, το κακό ανυπόστατο.
• Φυσικό κακό= στέρηση παρουσίας Θεού, τάση της κτίσης να επανέλθει στον εκμηδενισμό, αφάνεια.
• Επιτρέπει ο Θεός την ατέλεια στο πλαίσιο ενός γενικότερου σκοπού.
• Άνθρωπος αγαθός, φιλαυτία η ουσία της αμαρτίας.
38
Αυγουστίνος (354-430) 13/16
• Προπτωτικά: άνθρωπος με ελευθερία posse peccare ;h posse non peccare.
• Άρνηση αναγνώρισης, υπακοής Θεού εγωισμός ⇒ πτώση.
• Μεταπτωτικά: φθορά φύσης, υπαγωγή του νου στο σώμα (του φθαρτού στο άφθαρτο), θάνατος.
• Ελευθερία μερική για τον κόσμο όχι για το Θεό non posse non peccare.
39
Αυγουστίνος (354-430) 14/16
• Ιστορία της ανθρωπότητας=θρησκευτική ιστορία.
• Μόνη αξία η μακαριότητα του ουράνιου κόσμου, η οποία χορηγείται από το Θεό, στο πλαίσιο αυτό η ενανθρώπιση.
• Αδυναμία κατανόησης της ενανθρώπισης ενός προσώπου.
• Λύτρο διαβόλου το πάθος του Χριστού.
40
Αυγουστίνος (354-430) 15/16
• Σωτηρία εν Χριστώ: τόσοι μόνο, όσοι ήταν οι εκπεσσόντες άγγελοι, των οποίων τη θέση αναπληρώνουν.
• πτώση⇒ massa damnata⇒ massa perditionis⇒ vasa misericordiae λίγοι με τη θεία βούληση ή vasa irrae.
• Μυστικός ο τρόπος της θείας εκλογής, δείγμα αγαθότητας καθώς όλοι αξίζουν την απώλεια.
41
Αυγουστίνος (354-430) 16/16
• Salus extra Ecclesiam non est: απαραίτητη η συμμετοχή στα μυστήρια, το κύρος δεν εξαρτάται από την ηθική ποιότητα των λειτουργών αλλά από τον Χριστό.
• Μια η Εκκλησία με δυο στηρίγματα: πίστη και αγάπη.
• Παραβίαση πίστης = αίρεση.
• Παραβίαση αγάπης = σχίσμα.
42
Μαθητές Αυγουστίνου
• Paolus Horosius: Μπράγα. Historia adversus paganos (Συμπλήρωμα του De cinitatae Dei).
• Marius Mercator: μοναχός σε λατινικό μοναστήρι της Θράκης, έγραψε κατά Πελαγιανών και Νεστοριανών.
• Prosperus Tiro Aquitanus (†463).
• De ingratis.
• De vocatione omnium gentium.
43
Prosperus Tiro Aquitanus (†463)
• Συγγραφέας έργων στα οποία υπερασπίζεται και κοινοποιεί τις απόψεις του Αυγουστίνου περί του ανθρώπινου προορισμού και περί της ελεύθερης θέλησης.
• De ingratis: 1002 εξάμετρα για τους μη έχοντες τη θεία χάρη.
• De vocatione omnium gentium: Ο Θεός θέλει να σωθούν όλοι, αλλά δεν δέχονται όλοι οι άνθρωποι τη σώζουσα θεία χάρη.
• Epitoma Chronicon: χρονικό του κόσμου ως το 455, με έμφαση στην πελαγιανή έριδα.
44
Ιωάννης Κασσιανός (360-435) 1/3
• Σκυθία ή Σκυθόπολη Παλαιστίνης.
• Λατινικά σε μονή στη Βηθλεέμ με το φίλο του Γερμανό.
• 10 χρόνια μοναχός στην Αίγυπτο.
• 400: Κωνσταντινούπολη.
• Ίδρυση μονής Αγίου Βίκτωρα στη Ν. Γαλλία.
45
Ιωάννης Κασσιανός (360-435) 2/3
• De institutis coenobiorum: Καταγραφή μοναστικών κανονισμών Παλαιστίνης και Αιγύπτου.
• De octo principalium vitiorum remediis: τα οκτώ θανάσιμα αμαρτήματα που πρέπει να παλέψει ο μαναχός.
• Collationes patrum: Συζητήσεις με τον Γερμανό και με αιγύπτιους μοναχούς για την μοναχική τελειότητα.
46
Ιωάννης Κασσιανός (360-435) 3/3
• Σκοπός του θρησκευτικού βίου η τελειότητα.
• Προϋποθέσεις: αγάπη, μελέτη Γραφής, θερμή προσευχή, ησυχία.
• Συνεργία Θεού και ανθρώπου για τη σωτηρία του ανθρώπου.
• Η διδασκαλία του καταδικάστηκε στη Δύση ως ημι-πελαγιανική.
• Άγιος για την Ανατολή: εορτή στις 29 Φεβρουαρίου.
47
Βικέντιος Λειρίνης (περίπου 430) 1/2
• Συγγραφέας δυο δοκιμίων Commonitoria (σώζεται το ένα) με το ψευδώνυμο Περεγρίνος.
• Καταπολεμά τον απόλυτο προορισμό.
• Η Γραφή δεν είναι η μόνη πηγή πίστης
• Παράδοση: κριτήριο θρησκευτικών αληθειών & ορθοδοξίας.
48
Βικέντιος Λειρίνης (περίπου 430) 2/2
• Ερμηνεία Γραφής βάσει εκκλησιαστικής παράδοσης (κειμ.).
• Ανάγκη κάθαρσης, διασάφησης, επιβεβαίωσης δογμάτων⇒ Σύνοδοι.
• Προοδευτική δογματική ανάπτυξη της διδασκαλίας του.
• Συμβολή της ανθρώπινης βούλησης στην σωτηρία.
49
Λέων Α΄ Ρώμης ο Μέγας (400-461) 1/2
• Από την Τοσκάνη στη Ρώμη ως διάκονος.
• Κατά Πελαγιανών, Μανιχαίων, Νεστοριανών και Μονοφυσιτών.
• 440: Αρχιεπίσκοπος Ρώμης.
• Συναντήσεις με βασιλέα Βανδάλων Γενζέριχο και Ούννων Αττίλα.
50
Λέων Α΄ Ρώμης ο Μέγας (400-461) 2/2
• Λόγοι: σώζονται 96.
• Επιστολές: η 28η έχει χριστολογικό περιεχόμενο.
• Διαχώρησε στα Λατινικά τους όρους φύσις και πρόσωπο.
• Χαρακτήρισε τη σύνοδο της Εφέσου (449) ληστρική.
51
Λέων Α΄, Ομιλία 85 Περί αγ. Λαυρεντίου
• Εκφωνήθηκε την περίοδο μεταξύ 446 και 461.
• 10 Αυγ 258: μαρτυρούν οι διάκονοι Λαυρέντιος, Κλαύδιος, πρεσβύτερος Σεβήρος, αναγνώστης Κρεσέντιος.
• Τόπος μαρτυρίου: Campo Verano.
• Βασιλική από Μ. Κωνσταντίνο πάνω από τις κατακόμβες.
• Η μεγαλύτερη εορτή της Ρώμης μετά από αυτή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
52
Πέτρος Χρυσολόγος (400-450)
• Γεννημένος στο Φόρουμ Κορνέλι.
• 435: Επίσκοπος Ραβέννας.
• Λόγοι: σώζονται 176.
• Υπερβολικός στη χρήση ρητορικών σχημάτων, από τα οποία ονομάσθηκε Χρυσολόγος.
53
Προυντένσιος (348-405) 1/2
• Δικηγόρος από την Καλαχώρα (Ισπανίας).
• Διοικητής επαρχίας πριν να μεταστραφεί στο Χριστιανισμό.
• 55 ετών εκδίδει ποιητική συλλογή 7 βιβλίων.
• Contra Symmachum: απολογητικό κατά αναβίωσης Εθν.θρ.
• Peristephanon: Εγκώμιον μαρτύρων.
• Apotheosis: κατά αρνητών θεότητας Χριστού.
54
Προυντένσιος (348-405) 2/2
• Hamartigenia: κατά μαρκιωνιτικής δυαρχίας, προέλευση αμ.
• Dittochaeon: Ερμηνεύει επιγραφές σκηνών από ΠΔ & ΚΔ.
• Psychomachia: αγώνας ψυχής κατά ροπών (αγαθών-πονηρ).
• Cathemerium:Ύμνοι για τον καθημερινό βίο.
• Εθνική υπερηφάνεια Ισπανών κληρονόμων Romanitas.
55
Παυλίνος Νόλης (352-403)
• Ευγενής από Μπορντώ Βουλευτής & έπαρχος Καμπανίας.
• Βαπτίσθηκε, μοίρασε την περιουσία του και πήγε στην Ισπανία, όπου χειροτονήθηκε πρεσβύτερος.
• Λόγω συκοφαντιών εγκαταστάθηκε σε ερημητήριο κοντά στη Νόλα.
• Ανέγειρε ναό στον τάφο του αγ. Φέλιξ, στον οποίο αφιέρωνε ένα ποίημα κατ’ έτος.
• Carmina natalia: σώζονται 14 ποιήματα.
56
Κομμοδιανός (4ος-5ο αι.)
• Carmen apologeticum: η ιστορία Παλαιάς και Καινής Διαθήκης σε εξάμετρα.
• Σκοπός η προσέλκυση Ιουδαίων και Εθνικών
• Εσχατολογία χιλιαστικού τύπου.
• 80 ακροστιχικά ποιήματα για Ιουδαίους & Εθνικούς
• Instructiones: διδακτικά ποιήματα που απευθύνονται σε κατηχουμένους.
57
Τέλος Ενότητας