11

2016

Проект:Развивање на индикатори за мониторинг на

перформансите на правосудството

МАТРИЦА НА ИНДИКАТОРИ ЗА МОНИТОРИНГ НА ПЕРФОРМАНСИТЕ НА ПРАВОСУДСТВОТО

ВО МАКЕДОНИЈА

33

МАТРИЦА НА ИНДИКАТОРИ ЗА МОНИТОРИНГ НА ПЕРФОРМАНСИТЕ НА ПРАВОСУДСТВОТО

ВО МАКЕДОНИЈА

Подготовката на оваа публикација беше овозможена соподдршка од Британската амбасада Скопје, во рамкитена проектот Развивање на индикатори за мониторинг наперформансите на правосудството. Мислењата и ставовитенаведени во оваа публикација не ги одразуваат секогашмислењатаиставовитенаБританскатаамбасадаСкопје.

4

Publisher:CenterforLegalResearchandAnalysis

Forthepublisher:LidijaStojkovaZafirovska,PresidentofCLRA

Editors:JelenaRistik,CLRALiljanaJonoski,CLRAGoricaNadjinska,CLRA

555

ВОВЕД

Матрицата на индикатори за мониторинг на перформанситена правосудството во Македонија (во понатамошниот

текст „Матрица“) е алатка изработена од Центарот за правниистражувања и анализи како дел од проектот „Развивање наиндикаторизамониторингнаперформанситенаправосудството“соподдршканаБританскатаамбасадавоСкопје.Алаткатаимазацелдамупомогненасудскиотсистемдаоцениразличниобластинаактивностидагиевалуирадостигнувањатанареформитевоконкретнитесектори.

Вомодернитедемократиинезависниотиефикасенсудскисистемсе смета за клучен елемент на владеењето на правото што имовозможува на општеството и државата да се развиваат и дабидат дел од заедниците што споделуваат слични демократскивредности.Поовојоднос,Македонија,какоисекојадругамлада,европска, демократска ии суверена држава, се соочуваше сопредизвикот на итни промени кои мораше да се спроведат соцел да се обезбеди напредок на правниот систем во согласностсо европските стандарди во временски ограничен период. Беанаправенизначајниобидидасеизградисудскисистемнезависеноддругитегранкинавластаидасеусвоиновозаконодавствоштоќеобезбедисудсканезависност,соодветнипостапкииделотворнисудски активности. Овие процеси сѐ уште не се завршени,напротив,наповидоксеиуштеновииницијативи.Соодветнонатоа,можеби е вистинскимоментда запремеида го запрашамесамотосудство:Далидосегасѐенаправеноуспешно?Далисменадобарпат?Вокојправецбитребалодаседвижиме?

6

Отсуството на одговори на овие прашања и недостатокот напрецизен мониторинг на спроведените реформи и промени несамоштогопопречувапроцесотнаконструктивниразговоризапонатамошниотразвој,тукуистотакајанамалуваимотивацијатаиинспирацијатаналуѓетоштоработатвотојсистеминегледаатконкретнирезултатиодсвоитенапори.

Одговорите на горенаведените прашања бараат делотворнаевалуација на тековната состојба во судството и досегашнитедостигнувања на системот. Делотворноста и ефикасноста наевалуацијата зависат од два значајни фактори: алатката заевалуацијамора да биде „лесна за користење“, т.е. заснована намногупрактиченпристап;иевалуаторитеморадабидатучесницивосистемоткоиимаатпоинакваперспектива.

Согласноова,идејатазаМатрицатасезанованаовиепринципипреку индентификување групи на евалуатори (судскатазаедница,правнатазаедницаијавноста);дефинирањенаопсеготна евалуација како определени области на судскиот ситем(администрирање на правдата, администрирање на судовите иадминистрирањенасистемот);идентификувањецеливрзосновананивнатаврскасоопсегот;пропишувањеконкретнииндикаторизаразличниобластиштоќесеевалуираат;избирањенаанкетатакакоглавенметодзасобирањенаинформации.

ПрактичниотпристапконсоздавањетонаМатрицaтаовозможуваефикасно да се изврши проценка на тековната ситуација ирезултатитеодспроведенитеиницијативииреформи.Понатаму,многу е важношто оваа алатка е наменета за судскиот систем,паистотакаможедасекористикакоинструментзавнатрешнаевалуација и идентификување на областите што треба да сеподобратимеркитештотребадасеприменат.

7

1ЦЕЛИ НА ЕВАЛУАЦИЈАТА

1. Судовите/судиите;

2. Судската администрација, службеници;

3. Институциите на судската самоуправа (пр.Судскиотсовет,вклучувајќи јаиАкадемијатазасудиии

јавниобвинители)

2ОБЛАСТИ НА ЕВАЛУАЦИЈА (ОПСЕГ)

Подолусенаведениобластитенаактивностиштоќесеевалуираат,коигосочинуваатфункционирањетонаправосудниотсистем(одпочетокотнапостапката,занејзинотовреметрањедообјавувањетонаконечнатаодлука/пресуда):

• Администрирањенаправдата(времетраењена постапката,непристрасностанасудиите,процесното однесување/етика,поддршказажртвии сведоци,квалитетнаодлуки).

8

• Администрирањенасудовите (услуганакорисници,организацискакултураи стандарди,вклучувајќииинституционалнаструктура иправнарегулатива,управувањесоресурси, комуникацијатасојавноста,итн.).

• Администрирањеисамоуправувањенасудскиот систем/судството(назначување,унапредување, дисциплинскипостапки;фер,објективно итранспарентнобуџетирањенасудовите).

3ЕВАЛУАТОРИ1

1. Судската заедница

• Судиитебијаевалуиралесвојатаработа,покрајвеќе спроведенитестандардизаевалуација,прекуЗаконотза судовите,Судскиотсовет,подзаконскитеакти,итн.,• Стручнитесоработнициистотакабијаевалуирале работатаизвршенаодсудовите,• Судиите-поротници,• Судскатаадминистрација.

2. Правната заедница

• Адвокати,• Министерствотозаправда,• Јавниобвинители,

1 Треба да се воспостават три нивоа, независни едно од друго и без хиерархиска подреденост.

9

• Нотари,• Извршители,• Медијатори,итн.ќегиевалуираатсудскитепрактики.Сепак, соогледнатоаштоадвокатитеијавнитеобвинителисеоние штосекојдневнодоаѓаатвоконтактсосудовите,нивните евалуациитребадасепоисцрпниипосигурни,заразликаод ониеоднотарите,извршителитеимедијаторите.

3. Јавноста

• Странкивосудскиспоровиодсекојдневнислучаи доделенинасудовите,• Општатајавност(Граѓанскитеорганизации,луѓе заинтересиранидаучествуваат,сведоци,вештаци,итн.),• Академиците,2• Медиумите..

4НАЦРТ-ИНДИКАТОРИ ЗА МЕРЕЊЕ НА

ПЕРФОРМАНСИТЕ3

Општоземено,индикаторитекористенизасобирањеинформацииби биле поделени на таков начин што би ја таргетиралеконкретната група во рамките на правната заедница (судии,стручни соработници, судска администрација, судските тела засамоуправување).Секојаодцелнитегрупитебибилаевалуиранаврз основа на индикатори во зависност од тоа дали одредениндикаторсеоднесуванатааконкретнацелнагрупаилине.

2 Терминот Академици ги опфаќа експертите (не во потесна смисла на терминот како учесници во постапките, туку во поширока смисла - како искусни познавачи (професори, консултанти, меѓународни експерти со теоретска и практична позадина кои анализираат различни аспекти на даден феномен поврзан со судскиот систем).3 Дадени ќе бидат индикатори за секоја (под)тема во овој дел.

10

СУДОВИ/СУДИИ1. Независност и непристрасност

• Судиитесечинатнезависниконстранките.• Судотсеоднесуваконучесницитевопостапката достоинственоисопочит.• Немаочигледниобјективниоколностизаразрешувањена судијатаодрасправатазаслучајот/предметот.• Немаочигледниоколностииндикативнизапритисокод другиинституции.• Судотсевоздржуваодкомуникацијаexparte.• Предметитесераспределуваатпослучаенизбор/автоматски.

2. Судски имунитет за службени дејствија

• Судскиотимунитетдоследносепочитуваво секојдневнотоадминистрирањенаправдата.• Постоијаснозаконодавствозаодземањенасудскиимунитет.• Одземањетонасудскиотимунитетдоследносепочитува.

3. Навременост на постапките

• Предметотбилобработенимубилдоделенбројбез непотребноодлагање.• Првотосудскорочиштебилозакажановорамкитена законскитебарања.• Немалоодложувањенарочиштатабеззадоволителна причина.

4. Експертиза/компетентност на судиите

>> Ниво на специјализација• Судијатанемаспецијализиранаправнаобластвокоја работи.

11

• Судијатаспецијализиравоеднаопштаобластодправото (кривично,граѓанско,трговскоправо...)• Судијатаимасубспецијализацијаворамкитенаедна општаобластодправото(пр.вработување,работни односи,прекршоци,итн...)

>> Учество на обуки• Судијатаредовноприсуствуванаобуки.

>> Ниво на образование• Судиитеимаатмагистратура.• Судиитеимаатдокторат.• Судиитедобровладеатбаремеденстранскијазик (официјаленјазикнаЕУ).

5. Обем на работа:

>> Балансирање на обемот на работа на судовите (споредба помеѓу судови на исто ниво т.е. регионални судови, апелациски судови, итн.)

• трошокпопредмет

>> Просечен обем на работа/судија (на исто ниво на судови)• Судиитеимаатдоброизбалансиранобемнаработа.• Судиитесесправуваатсообемотнаработаинавременоги расчистуваатслучаите.• Судиитеостануваатворамкитенапотребнатастапказа решавањенапредметите.

6. Постапување со странките на судските рочишта/однесување за време на постапката

>> Претставување на правата на странките на почетокот на постапката

• Судотјасногиизнелправатанастранкитенапочетокот.• Судотбилподготвендагиадресираситевонредни прашањанастранките.• Судотбилотворензаразјаснувањенаправатанастранките.• Информациитедаденивосудскитепоканисејаснии доволни.• Информациитезатерминитенасудскитерочишта

12

(распореди)иостанатитеинформацииповрзанисо судскатапостапкасеобезбеденипрекусоодветниизвори инаразбирливначин.

>> Впечаток за однесувањето на судијата по однос на непристрасноста и еднаквиот третман на странките

• Судотпоставувајаснипрашањаибарања.• Судотводиточнаевиденцијанаподнесоцитеодстранана странките.• Судотгипреслушалидветеаргументациипреддадонесе одлуказапостапката.• Судиитесечинатнепристраснивослучаиштоја вклучуваатидржаватаилидржавни/јавнифирми.• Водењетонапостапкатавоцелостсечининепристрасно.• Судијата(советот)посветуваеднаквовременадвете странкиприпретставувањетонапредметот.• Судијататочнокористииохрабруваспогодбиимеханизми заалтернативнорешавањенаспороткадештое соодветно.

>> Ниво/квалитет на водење на постапката (доколку постои впечаток за самодовербата на судијата и соодветно раководење со сите ситуации во текот на постапката.

• Судијатасеподготвувазасудскитесесиисопретходно проучувањенадеталитезаслучајот.• Судијатаеточениефикаснораководисовреметои судскиоткалендар.• Судотдржиконтроланадсудницата.• Судотефикасносесправувасоситепроцесниситуации.• Судотсоодветногиспроведувасудскитеодлуки,роковии налози.

>> Почитување на судската етика• Изгледотнасудијатаеворамкитенапараметритена судскатаетика.• Однесувањетонасудијатаеворамкитенапараметритеза судскаетикавосудницата.• Однесувањетонасудиитенадвородсудницатаево рамкитенапараметритенасудскатаетика.• Судиитенесечинатинволвиранивоодносиштобиго загрозилепринципотнанепристрасност.

13

7. Квалитет на судство (квалитет/јасност на одлуките)

>> Објавување на одлуката• Судотведнашгиобјавувапроцеснитеодлуки.• СудотусногиобјавуваПресудитеиостанатитеодлукиin meritumворамкитенаправнитероковиутврденисозакон.• СудотгиобезбедуваПресудитеиостанатитеодлукиin meritumвописменаформаворамкитенаправнитерокови утврденисозакон• Когајаобјавуваодлукатасудијатагиобјаснувамотивите задонесувањенатааодлуканастранките.

>> Квалитет на формулирањето и форматирањето на одлуката (писмена култура)

• Одлукитесесоодветноформулираниијасноформатирани.• Одлукитеседоброструктуриранивозаглавијаилесно пристапни.• ПостојниотсистемнаИТгоолеснуваподготувањетона одлуките.• Постојатважечкипрактичнинасокизаструктуратаи форматанаодлуките.

>> Јасност и задоволителност на образложението • Пресудитеиостанатитеодлукиinmeritumсејасни, исцрпнииимаатсолиднообразложение.• Аргументитенастранкитесеземаатпредвидиседоволно цитиранивоодлуките.• Фактитесеземаатпредвидиседоволноцитираниво одлуките.• Доказитеприкажаниодстранкитеседоброодмерении соодветноразгледани.•Материјалнотоправонакоесеповикуваатејасноидобро образложено.• Восвоитеодлукисудовитесеповикуваатнадомашната судскапракса.• Восвоитеодлукисудовитегиследатосновнитеставовии правнимислењанаВрховниотсуд.• Восвоитеодлукисудовитесеповикуваатнасудската праксанаЕСЧП.• Судовитесеповикуваатнаодлукинадругимеѓународни судовииинструменти.

14

СУДСКА АДМИНИСТРАЦИЈА, СУДСКИ СЛУЖБЕНИЦИ1. Услуга за корисници

>> Култура на услуга• Изгледотиоблекатанасудскитеслужбенициседеловнии соодветни.• Службеницитесопочитсеоднесуваатконклиентите.• Службеницитегидаваатситепотребниинформацииина ситебарањаодговараатнасоодветенначин.

>> Навременост при одговарање на барања/поднесување информации

• Судскатаадминистрацијанавременогиобработувасите барања/поднесоцизадокументиодјавноста.• Судскатаадминистрацијанавременоиточноги обработувабарањатазаинформации.

>> Јасност и задоволителност на информациите дадени на интернет, во судовите и директно

• Информациитезауслугитезакорисницитесе овозможенипрекуразличниисоодветниизвори (интернет,шалтерзаинформациивосудот,друго).

15

2. Систем за поддршка на жртви и сведоци (информациски, организациски)

>> Задоволителност на информациите за постапките и правата на жртвите и сведоците• Жртвитеимаатдоволноинформациивоврскасопостапката

• Сведоцитеимаатдоволноинформациивоврскасо постапката•ЖртвитесечувствуваатбезбедновооколинатанаСудот• СведоцитесечувствуваатбезбедновооколинатанаСудот• Сведоцитесечувствуваатбезбедновотекотнаводењето насаматасудскапостапка.•Жртвитесечувствуваатбезбедновотекотнаводењетона саматасудскапостапка

>> Посебен третман (волонтери, помагачи во судот, посебна регулатива за заштита на правата на овие групи)

• Судотеотворен/активенвоиницијативизапосебен третманнаовиегрупи.• Судотеотворензаприливнаволонтери.• Волонтеритередовнодобиваатзадолженија.

3. Делотворно управување со ресурсите

>> Инфраструктура• Судовитеимаатзадоволителниканцеларииза сместувањенасудиите.• Судовитеимаатзадоволителниканцеларииза сместувањенасудскитеслужбеници.• Судовитеимаатзадоволителнисудницизаразгледување наслучаите.• Судницитеседоволноголемизадагисместатстранките ијавноста.• Судскиотбуџетдавадоволнопросторзаосврнувањекон потребитезаправилноработењенасудовите.• СудовитеимаатсоодветниресурсисоИТ,визуелни помагалаиостанатанеопходнафункционалнатехнологија.

>> Јасност и транспарентност на вработувањата во судот•Постоијасноутврденапостапказавработувањавосудот.• Постапкатазавработувањевосудотетранспарентна.

16

>> Систематски пристап кон надоградување, евалуација и унапредување на вработените во судот.

• Постојатважечкиполитикиирегулативиза надоградување,евалуацијаиунапредување.• Работатанавработенитевосудотредовносенадгледуваи евалуиравосогласностсопостојнитезакониирагулативи.• Унапредувањетонавработенитевосудотсевршипреку транспарентнапостапка.• Унапредувањетонавработенитевосудотсевршиво согласностсовоспоставенитеправилаирегулативи.

>> Капацитет на судските администратори• Судовитеимаатдоволноадминистрацијазадасепокријат активноститенасудот.• Администрацијатагииманеопходнитепознавањаод информацискитехнологии,административнии техничкипознавањазадаодговориназадачите.• Администрацијатаедоброобученазакористењена информацискииостанатитехнологии.• Администрацијатаимазадоволителнираководни капацитетиивештинизаделотворнаработа.• Постоипотребазапонатамошнатехничканадоградбана администрацијата.• Администрацијатаедоброопременакогастанувазборза канцеларискипростор.• Обезбеденисередовниобукизаразличнигрупина вработенивосудот,возависностоднивнитекомпетенции.• Обезбеденисепосебнираководниобукизанајвисоките раководителивосудот.

4. Правна регулатива, структура и постапки на администрацијата

>> Дефиниција на структурата и функциите на администрацијата• Постојатоднапредзададениправилаипрописиза структуратаифункциитенаадминистрацијата.• Постојатоднапредзададениправилаипрописиза евалуцаијанаоднесувањетонаадминистрацијата.• Постојатоднапредзададениправилаипрописиза евалуацијанаработатанаадминистрацијата.• Администрацијатаредовносеевалуира.

17

5. Комуникација со јавноста

>> Професионална служба за комуникации• Судотимаслужбеникзадолжензаодносисојавност.• Судотодржувасопственавеб-страница.

>> Навременост и квалитет (задоволителност) на информациите дадени на јавностаc

• Судотиздаваредовнисоопштенијадостапнизајавноста.• Веб-страницатанасудотредовносеажурирасоточнии свежиинформации.• Информациитенавеб-страницатанасудотсе задоволителни.• Информациитедадениодстрананасудовитесејасни.• Информациитедадениодстрананасудовитередовносе ажурираат.• ДатумитезарочиштатасередовнодостапнинаИнтернет.• Усвоенисеправилаиупатства(препоракиза комуникација)заобезбедувањенаинформации зајавноста.

18

САМОУПРАВУВАЊЕ НА СУДСТВОТО

1. Улогата на другите гранки на власта во администрирањето на правосудниот систем и/ или одделните постапки

>> Број на области на администрацијата на судските систем во кој имаат влијание останатите гранки

• Другитегранкинавластанемаатникаквовлијаниеврз администрирањетонасудскиотсистем.

• Судскиотсистеменезависенисамоуправен

>> Вклученост на судовите во законодавството поврзано со правдата

• Постојатјасновоспоставенипостапкизазадолжително усогласување(договор)сосудствотособилокој предлогзаконповрзансоадминистрирањетонаправдатаи институционалнатаправнарамказасудството.

• Постојатнеформалнипрактикизавклучувањенасудството вонацрт-законодавствотоповрзаносоадминистрирањетона правдатаиинституционалнатаправнарамказасудството.

19

2. Отчетност и транспарентност>> Задоволителност при давањето отчет на Судскиот совет пред судството и јавноста

• РаботатанаСудскиотсовететранпарентна.• Судскиотсоветеодговоренпредсудството.• Судскиотсоветеодговоренпредостанатитегранкина власта.

3. Објективни критериуми за напредување во судството>> Соодветна правна регулатива, вклучувајќи и критериуми и индикатори

• Постојатобјективникритериумизанапредувањево судството.

• Законодавствотоизаконскатарегулативасесоодветнии претполагааткритериумиииндикатори.

• Напредувањетосевршипрекуобјективнаевалуацијана критериумитеииндикаторите.

>> Јасност и точност на критериумите и индикаторите

• Индикаторитезанапредувањесејасни.

• Индикаторитезанапредувањесеточни.

4. Разрешување и дисциплински постапки за судии>> Точност на правната регулатива и постапки

• Постоисоодветнаправнарегулативазаразрешувањеи дисциплинскипостапкизасудии.

• Постапкитезаразрешувањесетранспарентни.

• Дисциплинскитепостапкисетранспарентни.

• Вотекотнапостапкитезаразрешувањеидисциплинските постапкидостапнисеправнилекови.

20

• Постапкитезаразрешувањесеферидаваатможностдасе претставиидругатастрана.

• Дисциплинскитепостапкисеферидаваатможностдасе претставиидругатастрана.

• Основитезаразрешувањеидисциплинскипостапкисе јасноизразенивозаконодавството.

• Немасубјективнивмешувањаи/иливлијанијаво разрешувањатаидисциплинскитепостапки.

>> Задоволителност на институционалната рамка

• Институционалнатарамказасамоуправувањена судствотоесолидновоспоставена.

• Постоијаснаподелбанакомпетенциитепомеѓусудските институциизасамоуправа.

>> Делотворност на постапките (практично спроведување на прописите)

• Постапкитезаразрешувањеидисциплинскипостапкисе делотворниибезнепотребноодлагање.

• Судиитесеподложуваатнадисциплинскапостапкаштомсе откриепрекршок.

• Јавностаедоброинформираназадисциплинскитепостапки противсудиите.

• Останатитесудиисеинформираниигиимаатпредвид постапкитеиисходитеоддисциплинскитепостапкипротив нивенколега.

• Насокитеипрепоракитезадисциплинскаодговорности етичкооднесувањефункционираат.

5. Транспарентност на постапките за назначување, унапредување и евалуација на судската работа>> Задоволителност на правната регулатива за овие постапки

• Постоизадоволителнаијаснарегулативазаправно регулирањенапостапкитезаназначување,унапредување иевалуацијанасудскатаработа.

21

>> Квалитет на образложенијата на одлуките во врска со назначувањето, унапредувањето и евалуација на работата.

• Одлукитезаназначувањеседоброобјаснетииобразложени.

• Одлукитезаунапредувањеседоброобјаснетии образложени.

• Одлукитевоврскасоработатанасудствотоседобро објаснетииобразложени.

>> Јасност на рангирањето кандидати

• Кандидатитесеобјективнорангирани.

• Постојатобјективникритериумизарангирањена кандидатите.

• Немасубјективнаевалуацијанакандидатите.

>> Јавност на одлуките

• Одлукитезаназначувањесеобјавуваатвојавност.

• Одлукитезаунапредувањесеобјавуваатвојавност.

• Одлукитезаевалуацијанасудскатаработасеобјавуваат војавност.

6. Делотворност на постапките за донесување на одлуки на Судскиот совет>> Јасност на постапките за поднесување предлози за разгледување до Судскиот совет и постапки за координација и преговарање за иницијативи

• Постојатфункционалнипостапкизаподнесувањепредлози заразгледувањедоСудскиотсовет.

• Постојатфункционалнипостапкии/илидобрипрактикиза координацијаипреговарањеоколуиницијативиштодоаѓаат доСудскиотсовет.

22

>> Јавност на агендата и материјалите

• АгендатазасостаноцитенаСудскиотсоветејавнообјавена идостапна.

• МатеријалитезасостаноцитенаСудскиотсоветсејавно објавениидостапни.

>> Задоволителност и делотворност на техничката поддршка за Судскиот совет

• Судскиотсоветимазадоволителниканцеларииза сместувањенасвоитечленови.

• Судскиотсоветимазадоволителниканцеларииза сместувањенаадминистрацијата.

• СудскиотсоветимасоодветниресурсизаИТидруга неопходнафункционалнатехнологија.

• ПрофесионалнитеуслугинаСудскиотсоветседобро организиранииимаатрелевантникапацитетиза делотворнаработа.

7. Делотворност и транспарентност на судското буџетирање (распределување на буџетски средства)

>> Точност на критериумите за буџетирање

• Постоифункционалнозаконодавство/прописизабуџетирање.

• Законодавството/прописитезабуџетирањеседоволнијасни.

• Иматочникритериумизабуџетирање.

>> Јасност на постапките за проценка на потреби и подготвување

• Постапкитезапроценканапотребитесејасни.

• Постапкитезаподготвувањесејасни.

23

>> Ниво на комуникација со судови

• Комуникацијатасосудовитепоодноснапланирањетои буџетирањетоередовна.

• Комуникацијатасосудовитепоодноснапланирањетои буџетирањетоејасна.

>> Јавност на постапката

• Буџетирањето,планирањетоитрошењетонасудовитеејавно.

8. Академија за судии и јавни обвинители• Академијатаедоброкадровскиопременаиимадоволно администрација.

• АкадемијатајаимапотребнатаИТитехничкаопрема.

• Бројотнаобукитегизадоволувазаконскитебарања.

• Обукитегиследатпроменитевозаконодавствотои судскатапракса.

• Обукитесевршатнарелевантенначин,сопомошна модерниметоди,вклучувајќииинтерактивни работилници.

• Судствотосеконсултиравоврскасонивнитепотребии очекувањавотекотнаподготвувањетонанаставниот планзаобуки.

24

5МЕТОДОТ

1. Бисепретпочиталединственпрашалник4којбиги покривалситецелнигрупи,вокојсекојпоединечен евалуаторбигиодговорилпрашањата/бидалинформации законкретенделнапрашалникотрелевантензанеговото искуствоипознавањенатематавопрашањенаследниот начин:

>> Безразликанасвоетопотекло,бибилопобараноод негодададеодговори/информациинапрашањаод општаприродаштосеоднесуваатнаситецелни групи.

>> Биодговаралнапрашања/давалинформациизаоние прашањасокоиезапознат,бездадаваинформации запрашањаштонезадираатвонеговитекомпетенции илипрашањазакоинеестручендададеодговор.

2. Штосеоднесувадопоставувањетонапрашањата,веќе постојатнекоимерливипараметризасудскатаработа (обемнаслучаипомесец,судскаевалуација,итн).Поовој однос,прашањататребадасеформулираатсопомошна експертпометодологијазадаодговараатнавеќе поставенитепараметри.

3. Покрајанкетата(прашалникот)којаќесепополнува,во случаикадевеќеимамерливиперформансиилибројкиво врскасосудскатаработа,требаистотакада постоииспитувањенасудскитестатистики,какопосебен делнамерењетонаработата.

4 Иако еден прашалник е попрактичен, во реалноста може да постои долг прашалник. Дебатата е се уште отворена на прашањето дали треба да постои различен прашалник за различна целна група. Ова ќе биде одлучено на крај, по извршени консултации со експерт во областа на методологија, како и откако сите целни групи и евалуатори ќе бидат прецизно идентификувани и конечно ќе допринесат со своите гледишта и од кога должината на прашалникот ќе биде поочигледна.

25

6СПРОВЕДУВАЊЕ/ЗАЧЕСТЕНОСТ

Спроведувањетонаевалуацијатаидеалнобисеодвивалоеднашгодишно, со цел прецизно да се следат какви било промени,

трендовииподобрувања.Оддругастрана,евалуацијататребадасеспроведуватемелноисорепрезентативенбројнаиспитаници.Соогледнатоаштоевалуацијатаистотакаодземавремеисредства,праксата покажува дека така комплексен систем како судскиотнееподложеннамногубрзипромениипостоиголемаверојаностдекарезултатитенесеменуваатзначајновоеднагодина.Значиевентуалнооваможедасевршисекои2години.

Уштееднапроблематикаштотребадасеразгледаедасеимаатпредвид сите планови за реформи или промени во системот -на тој начинмерењето би се извршило пред и по реформата вопрашање.

26

7АДМИНИСТРИРАЊЕ, СОБИРАЊЕ

НА ПОДАТОЦИ, ОБРАБОТКА И ИЗВЕСТУВАЊЕ

Кончено,останувапрашањетокојаинституцијабибилацентаротзаадминистрирањенаоваазадача,кадеподатоцитебибиле

собранииобработени.Какопрепорака,центаротзаспроведувањеисобирање/анализанаподатоцибисепретпочиталодабидеворамкитенаСудскиотсовет,бидејќитоаецентаринапрашањаташтовлијаатврзсудството,вклучувајќигоиадминстрирањетонасудскиот систем,иисто така би требалода бидецентар за билокаквиреформиилииницијативизаподобрување.

Сепак,споредбенатапрактиканаземјитеодЕУпокажувадекаовиемерењаможеитребадагиспроведуваинституција,организацијаили институт кој ужива високо ниво на доверба и стручност,објективностинепристрасност,заданевлијаенакредибилностанапроцесотидаможедаделуванезаплашувачкиипартнерскикон сите вклучени страни. За овие прашања конкретно ќесе дускутира и одлучува во наредниот процес на промоцијаматрицатаинејзиноставањевоупотреба.

2828

КОНТАКТ ИНФОРМАЦИИ

Развивање на индикатори за мониторинг на перформансите на правосудството

Наум Наумовски Борче 29/5 | 1000 СкопјеРепублика Македонија

contact@cpia.mk | www.cpia.mk