ocenjivanje usaglašenosti proizvoda sistemi i šeme ...c3%85%c2%a0...institut za standardizaciju...

Institut za standardizaciju Srbije www.iss.rs 1

Podizanje svesti o značaju standardizacije

Jan Pajtaš, dipl.maš.inž.

Ocenjivanje usaglašenosti proizvoda

Sistemi i šeme ocenjivanja usaglašenosti


Podizanje svesti u standardizaciji

UVOD - TerminologijaOcenjivanje usaglašenosti(Conformity assessment):Pokazivanje da su ispunjeni zahtevi, koji se odnose na proizvod, proces, sistem, osobu ili teloSRPS ISO/IEC 17000: 2007 Ocenjivanje usaglašenosti – Rečnik i opšti principi (tačka 2.1)



Specificirani zahtevi (Specified requirement):Potreba ili očekivanja koji su iskazani.

SRPS ISO/IEC 17000: 2007 Ocenjivanje usaglašenosti – Rečnik i opšti principi (tačka 3.1)



Sistem ocenjivanja usaglašenosti (Conformity assessment system):Pravila, procedure i menadžment za sprovođenje ocenjivanja usaglašenosti




Šema ocenjivanja usaglašenosti (Conformity assessment scheme):Sistem ocenjivanja usaglašenosti, koji se odnosi na specificiranje objekte ocenjivanja usaglašenosti, na koji se primenjuju isti specificirani zahtevi, opšta pravila i procedure.




Atestiranje (Attestation):Potvrđivanje usaglašenosti, davanje izjave, zasnovano na odluci nakon preispitivanja da je ispitivanje specificiranih zahteva pokazano.



Sertifikacija (Certification):Atestiranje koje je izvršila treća strana u vezi sa proizvodima, procesima, sistemima ili osobama.





Ispitivanje (Testing):Ispitivanje jedne ili više karakteristika objekta ocenjivanja usaglašenosti u skladu sa procedurom.

Napomena: Izveštaj o ispitivanju sadrži konkretnu izmerenu vrednost sa određenom mernom nesigurnošću.

SRPS ISO/IEC 17000: 2007 Ocenjivanje usaglašenosti –Rečnik i opšti principi (tačka 4.2)



Akreditacija (Accreditation):Atestiranje koje je izvršila treća strana, koje se odnosi na telo za ocenjivanje usaglašenosti, kojim se zvanično pokazuje njegova kompetentnost da obavlja određene poslove ocenjivanja usaglašenosti.

SRPS ISO/IEC 17000: 2007 Ocenjivanje usaglašenosti – Rečnik i opšti principi(tačka 5.6)



Imenovanje (Designation):Ovlašćivanje tela za ocenjivanje usaglašenosti od strane organa uprave da obavlja specificirane aktivnosti ocenjivanja usaglašenosti.




Harmonizovani standardiU smislu direktiva novog pristupa:

Standardi koje su donele evropske organizacije za standardizaciju na osnovu mandata Evropske komisije.Evropska komisija ih objavljuje u “Journal of the European Communition” (OJEC)



U smislu SRPS ISO/IEC Uputstvo 2: Standardizacija i srodne aktivnosti-Opšti rečnik

Standardi o istom predmetu, koje su odobrila različitatela za standardizovanje, koji omogućavaju međusobnuzamenljivost proizvoda, procesa i usluga ili uzajamnoprihvatanje rezultata ispitivanja ili pruženih informacija u skladu sa ovim. Često se koristi i termin ekvivalentan standard. (tačka 6.1)



Procedure ocenjivanja usaglašenosti

SRPS ISO/IEC Guide 67Odluka EU 768/2008/EC

Ulaz

Proizvod

Specificirani zahtevi

Izlaz

Proizvod (sa znakom)

Atest/Sertifikat

Ocenjivanje usaglašenosti



Ulazni podaci:ProizvodSpecificirani zahtevi

1. Zakonom regulisana oblast- Tehnički propisi (Direktive) - donose organi

državne uprave (sadrže zahteve i procedure za ocenjivanje usaglašenosti)

2. Zakonom ne regulisana oblast- Tehničke specifikacije (Standardi)



Zakonom regulisana oblast (Obavezna):Harmonizovana oblast (EU direktive);Ne harmonizovana oblast (nacionalni tehnički propisi).

Zakonom ne regulisana oblast (Dobrovoljno ocenjivanje usaglašenosti

proizvoda):Dobrovoljni sistemi (međunarodne, nacionalne)



Sistemi ocenjivanja usaglašenosti:SRPS ISO/IEC Guide 67 –Ocenjivanje usaglašenosti Osnovni principi sertifikacije proizvoda.Sertifikacija proizvoda uključuje najmanje sledeće funkcionalne faze:

1. Izbor (uzorkovanje);2. Određivanje ;3. Odluka o sertifikaciji.



Sistemi ocenjivanja usaglašenosti:Odluka EU 768/2008/EC

CO

Faza razvoja Faza proizvodnje

MODUL A

MODUL B

MODUL C

MODUL D

MODUL E

MODUL F

MODUL G

MODUL H

Proizvođač



Ko sprovodi ocenjivanja usaglašenosti?Ocenjivanja usaglašenosti se može vršiti:

Preko prve strane (proizvođač);Preko druge strane (korisnik) iliPreko treće strane (tela za sertifikaciju proizvoda)



Sertifikat (3 strana)

Ugovor (2 strana)

Deklaracija (1 strana)Predmet

Ispitivanje Atestiranje

+

Zahtevi

AkreditacijaKolegijalno ocenjivanje



Prva strana (proizvođač)Na osnovu sprovedene procedure vrši atestiranje, izdaje “deklaraciju o usaglašenosti”, eventualno postavlja znak usaglašenosti.Procedure:Utvrđene propisom (zakonom regulisana oblast)Standardima SRPS ISO/IEC 17050-Deo 1 odnosno Deo 2

(zakonom ne regulisana oblast)



Druga strana:Korisnik (kupac) (sam ili preko treće strane)

Procedura:Procedura se mora utvrditi ugovorom, i ne može biti blaža od one utvrđene propisom, ako on postoji.



Treća strana:Osoba ili telo koji su nezavisni od osobe ili

organizacije koja daje objekat, kao i od korisnika zainteresovanog za taj objekat.

Procedure:1. Utvrđene propisom (zakonom regulisana oblast)2. Šemama ocenjivanja usaglašenosti (zakonom ne regulisana

oblast).



Uslovi koje mora da zadovolji treća stranaMora biti kompetentna (dokaz - najčešće akreditovana)Mora da bude imenovana (zakonom regulisana oblast) prema zahtevima propisa.Mora biti prihvaćena (zakonom ne regulisana oblast) prema pravilima i procedurama šema ocenjivanja usaglašenosti.



Izlazi iz procesa:

Usaglašen proizvod (po pravilu označen znakom usaglašenosti);Dokument kojim se dokazuje usaglašenost (atest/sertifikat)



Znaci usaglašenostiU praksi se javlja veliki broj znakova usaglašenosti.



Cilj u budućnosti

1 Ispitivanje

1 Ocenjivanje usaglašenosti

1Standard

Prihvaćeno svugde



Znak CE (obavezan)

Znak Keymark (dobrovoljan)



Šta znači CE znak?Dokaz da je proizvod usaglašen sa zahtevima svih EU direktiva “novog pristupa”;Predstavlja pasoš za evropsko tržište;Namenjen je organima odgovornim za nadzor na tržištu;CE znak, nije znak kojim se dokazuje kvalitet.



Šta znači KEYMARK?Dokaz da je proizvod usaglašen sa zahtevima evropskih standarda;Keymark je znak “kvaliteta”;Namenjen je korisniku odnosno potrošaču;Keymark je znak koji dodeljuje sertifikaciono telo, koje je odgovorno da obezbedi stalnu usaglašenost proizvoda sa zahtevima standarda.



EU direktive Evropski standardi

Izjava proizvođača o usaglašenosti

Sertifikat izdat od strane tela zasertifikaciju



Šta donosi novi Zakon o standardizaciji?

Zakon o standardizaciji (“Službeni glasnik RS” br. 36/2009)

Član 7. pod 12) utvrđuje da Institut za standardizaciju Srbije:

12) odobrava upotrebu nacionalnog znaka usaglašenosti sa srpskim standardima, u skladu sa pravilima Instituta;

Na osnovu ove obaveze Institut priprema svoja pravila zasnovana na pravilima KEYMARK sistema (INTERNAL REGULATIONS PART 4 CERTIFICATION THE KEYMARK SYSTEM ) za uspostavljanje sistema ocenjivanja usaglašenosti proizvoda sa srpskim standardima.



ZAKLJUČAK - PREPORUKA

• Organi državne uprave pri donošenju tehničke regulative trebalo bi da se pridržavaju naznačene terminologije i procedura za ocenjivanje usaglašenostiu, utvrđene u dokumentima, koje je doneo Institut, u cilju jednoznačnosti u tumačenju zahteva;

• Za tako donete propise lako će se dokazati usaglašenost sa evropskim dokumentima;

• Korisnici pri formiranju svojih zahteva za nabavku proizvoda treba da jasno definišu svoje zahteve za dokazivanje da je proizvođač isporučio proizvode, koji zadovoljavaju utvrđene zahteve;



Literatura:SRPS ISO/IEC 17000:2007 Ocenjivanje usaglašenosti – Rečnik i opšti principi;SRPS ISO/IEC Guide 67 Ocenjivanje usaglašenosti – Osnovni principi sertifikacije proizvoda;SRPS ISO/IEC 17050-Deo 1 Ocenjivanje usaglašenosti-Deklaracija isporučioca o usaglašenosti – Deo 1: Opšti zahtevi:SRPS ISO/IEC 17050-Deo 2 Ocenjivanje usaglašenosti-Deklaracija isporučioca o usaglašenosti – Deo 2: Dokumentacija podrške;Odluka Evropskog parlamenta 768/2008;CEN/CENELEC Internal Regulations Part 4 CERTIFICATION The Keymark System.



Korisne adrese:www.iss.rswww.newapproach.orgwww.europa.euwww.cen.eu/cenorm/conformityassessment

ocenjivanje usaglašenosti proizvoda sistemi i šeme ...c3%85%c2%a0...institut za standardizaciju...

Documents