nowotwory neuroendokrynne epidemiologia i … · nowotwory neuroendokrynne epidemiologia i...
TRANSCRIPT
Nowotwory neuroendokrynne epidemiologia i diagnostyka
Agnieszka Kolasińska-Ćwikła Klinika Onkologii
Centrum Onkologii-Instytut ul.Wawelska 15 Warszawa
Nowotwory neuroendokrynne (neuroendocrine tumors –NET, neuroendocrine neoplasm NEN) tworzą heterogenna grupę rzadko występujących nowotworów, wywodzących się z komórek endokrynnych rozproszonych w całym organizmie człowieka, tworzących rozlany system endokrynny (diffuse endocrine system– DES)
Decyzje terapeutyczne -multidyscyplinarny zespół
2
3
Epidemiologia NET/NENEpidemiologia NET/NEN
Epidemiologia NET/NENEpidemiologia NET/NEN
5
Epidemiologia NET/NENEpidemiologia NET/NEN
Epidemiologia NET/NENEpidemiologia NET/NEN
10
12
PrzeżyciaPrzeżycia całkowite całkowite NET/NENNET/NEN
13
PrzeżyciaPrzeżycia całkowite całkowite NET/NENNET/NEN
14
KLASYFIKACJA KLINICZNA KLASYFIKACJA KLINICZNA
• Pochodzenie (na podstawie pierwotnej lokalizacji):
– Foregut – przedni odcinek prajelita;
– Midgut – środkowy odcinek prajelita;
– Hindgut – tylny odcinek prajelita.
• Właściwości sekrecyjne:
– Wydzielające:
• Czynne (określony zespół kliniczny, z. rakowiaka, ZES, hipersekrecja insuliny
- insulinoma, gastrinoma, glucagonoma, VIP-oma, somatostatinoma, z
ektopowym wydzielaniem ACTH, 20-32%);
• Nieczynne (bez określonego zespołu klinicznego);
– Niewydzielające -najczęściej niskozróżnicowane raki NEC.
16
KLASYFIKACJA WHO KLASYFIKACJA WHO GEPGEP--NETNET
17
KLASYFIKACJA NET UKŁADU KLASYFIKACJA NET UKŁADU ODDECHOWEGOODDECHOWEGO
TC AC LCNEC SCLC
Mikroskop świetlny
Morfologia rakowiaka
Morfologia rakowiaka
Różnicowanie neuroendokrynne
Mała komórka
Mitozy/mm2 < 2 > 2 <10 >10 (70)
> 10(80)
martwica nie punktowo rozległa rozległa
Stopień złośliwości
niski pośredni wysoki wysoki
OS 5lat% 87-100% 37-71% 15-44% 10-12%
Wymagania i opcje materiału operacyjnego
Stopień zróżnicowania Liczba figur podziału 10HPF1
Indeks Ki-672 (%)
G1 1 <2
G2 1-20 3-20
G3 >20 >20
1HPF – high power field = 2cm2 w 40 polach widzenia jako najwyższa liczba mitoz podziału 2MIB1 przeciwciała; % w 2000 komórek w obszarach o najwyższym wyznakowaniu jądrowym
Materiał makroskopowy – wymagania
Ocena wielkości i wyglądu zmiany;
Stosunek do otaczających struktur i narządów
Ocena doszczętności zabiegu R0, R1, R2
Ocena mts do regionalnych w. chłonnych ocena odległych mts 18
Diagnostyka biochemiczna CgADiagnostyka biochemiczna CgA
• Chromogranina A (CgA);
• Obecna w większości dobrze i średnio zróżnicowanych NEN/NET
G1/G2;
• Heterogenne występowanie w NEC G3;
• Poziom niezależny od czynności sekrecyjnej guza;
• Najbardziej uniwersalny marker NEN/NET;
• Wysoki poziom w midgut oraz w NEN trzustki sekrecyjnych
(gastrinoma) i niesekrecyjnych czułość ok. 80%, swoistośc ok. 88-
90%
19
Diagnostyka biochemiczna CgADiagnostyka biochemiczna CgA
• Chromogranina A (CgA);
• Uzależniona od typy guza lokalizacji oraz objętości guza
• Czynnik prognostyczny główne znaczenia ma dynamika zmian w
trakcie przebiegu choroby oraz predykcyjny na leczeni chth oraz inh
mTOR w panNET.
• Podwyższony w przewlekłej niewydolności nerek, niewydolności
wątroby i przy IPP
• NSE (nonspecific enolase), – głównie w NEC ale też w NETG1 –
czułość 19%, NET G2-54%, czynnik predykcyjny odpowiedzi na chth
20
Objawy Kliniczne Neuroendokrynnych TrzustkiObjawy Kliniczne Neuroendokrynnych Trzustki
21
Diagnostyka biochemicznaDiagnostyka biochemiczna
22
23
Diagnostyka obrazowa NEN/NETDiagnostyka obrazowa NEN/NET
• USG, najbardziej popularne badanie jamy brzusznej;
• EUS - podstawowe badanie dla zmian łagodnych NEN G1 (foregut i hindgut);
• Spiralna wielorzędowa TK po i.v. śr. Kontrastowego;
• MR przed i po i.v. Gd-DTPA, lub np. Gd-EOB-DTPA;
• Scyntygrafia receptorów somatostatynowych – SRS (99mTc TOC - Tektrotyd,
99mTc TATE);
• PET Ga68 DOTATATE; Ga68 DOTATOC; Ga68 DOTANOC;
• PET – 18FDG PET;
• Scyntygrafia receptorów adrenergicznych – 123I mIBG;
• Scyntygrafia kości lub MR kręgosłupa.
• WB – DWI (rezonans magnetyczny całego ciała).
TumoursTumours with SST expressionwith SST expression
• GEP-NET/NEN (non-secretory and secretory like: gastrinoma, insulinoma, glucagonoma, VIPoma, etc.),
• Sympathoadrenal system tu (phaeochromocytoma paraganglioma, neuroblastoma, ganglioneuroma, etc)
• Medullary thyroid carcinoma
• Pituitary adenoma
• Medulloblastoma
• Merkel cell carcinoma
• Meningioma
• Typical and atypical pulmonary carcinoids;
• Thymic carcinoma;
• HNP paraganglioma (chemodectoma); 24
Cele badań diagnostycznych NET/NEN
• Lokalizacja ogniska pierwotnego oraz ewentualnych przerzutów
• Follow-up pacjentów z choroba celem oceny dynamiki choroby,
oceny odpowiedzi na leczenie
• Ocena ekspresji receptora somatystaynowego - konieczne przy
terapii gorącymi analogami
• Na podstawie badań diagnostycznych anatomicznych i
czynnościowych odpowiedni dobór terapii
• Monitorowanie pacjentów bez czynnej choroby
25
26
27