noordnieuws 5 (2008)

36
NOORDNIEUWS > INVESTERINGEN IN PROVINCIALE EN LOKALE INFRASTRUCTUUR BLIJVEN ACHTER > ZUIDERZEEWERKERS UIT STADSKANAAL > SNN MOET MEERWAARDE BEWIJZEN IN TIJD VAN CRISIS > EMMEN, VOLWAARDIGE PLEK LANGS DE NOORDELIJKE ONTWIKKELINGSAS MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 5 > 2008

Upload: vnoncwnoord

Post on 08-Jun-2015

475 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

NoordNieuws, magazine van VNO-NCW Noord. In deze editie: Werk aan Water voor een zakelijk waterschap; investeringen in lokale en provinciale infrastructuur blijven achter; het SNN moet haar meerwaarde bewijzen in deze tijd van crisis; en Emmen is goed op weg.

TRANSCRIPT

Page 1: NoordNieuws 5 (2008)

NOORDNIEUWS

> InvesterIngen In provIncIale en lokale Infrastructuur blIjven achter

> ZuIderZeewerkers uIt stadskanaal

> snn moet meerwaarde bewIjZen In tIjd van crIsIs

> emmen, volwaardIge plek langs de noordelIjke ontwIkkelIngsas

MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 5 > 2008

Page 2: NoordNieuws 5 (2008)

Paterswoldseweg 802

Postbus 1100, 9701 BC Groningen

te lefoon +31(0)50 521 43 33

www.p lasboss inade .n l

PlasBossinade heeft een geruststellende boodschap voor

ondernemers, bestuurders en managers: u staat er niet alleen voor.

Er zijn mensen die graag met u meedenken bij ingrijpende beslissingen

of in confl ictsituaties. Ervaren mensen, die uw dilemma’s herkennen

en oplossingen paraat hebben. Mensen die u wijzen op risico’s, maar

ook op kansen. Mensen die bovendien niet van uw zijde wijken als het echt

spannend wordt. Bij PlasBossinade werken er ruim honderd. Mensen als

Daan Kuijken, advocaat, één van onze specialisten Arbeidsrecht.

Ook op dat terrein staat u er dus niet alleen voor.

mr. Daan Kuijken |advocatuur|

Het is niet eenzaam aan de top

027•D-Kuijken(210x297).indd 3 16-10-2008 14:28:04

Page 3: NoordNieuws 5 (2008)

SNN moet meerwaarde bewijzen in tijd van crisis De onderste steen boven: investeer in provinciale en lokale infrastructuur Nieuwe agenda voor noordelijke werklocaties

Emmen goed op weg Harmonie in overleg Zuiderzeewerkers uit Stadskanaal Groei van mensen leidt tot groei van de omzet

Rock the vote! Werk aan Water voor een zakelijk waterschap

Joke van der Ven verovert de wereld vanuit Groningen Internetmarketing: inhaken of afhaken Ongekend talent: een nieuwe bron van creatief personeel Los komen in Lapland Ronald McDonald Huis Friesland

Bedrijfsnieuws Column Hoe is het een jaar later met... Actualiteiten VNO-NCW Noord in actie Personalia Welkom nieuwe leden

1

Opinie

Actualiteit

Vereniging

Praktijk

Vaste rubrieken

2

20

4

24

15

32

24

22

12192028

15

710111432

69

2426273031

Inh

ou

d n

oo

rd

nIe

uw

s 5

> 2

008

Page 4: NoordNieuws 5 (2008)

2 NoordNieuws november 2008 Foto: SNNHans [email protected]

SNN moet meerwaarde bewijzen in tijd van crisis

Een belangrijk verschil tussen de andere

regio’s en het noorden is dat de drie

noordelijke provincies nog altijd de

bestuurlijke ruimte hebben om een

gezamenlijk beleid te ontwikkelen en

te implementeren. Zodoende kan een

samenhangend economisch, sociaal,

cultureel en ecologisch gebruik van hun

fysieke ruimte bewerkstelligd worden.

In het verleden werd Noord-Nederland

harder geraakt dan andere regio’s op

momenten van laagconjunctuur. De crisis

werd hier dieper gevoeld en het moment

van upswing volgde doorgaans later.

De noordelijke economie staat er anno

2008 robuuster voor en valt op door een

grotere diversiteit aan bedrijvigheid en

aanstekelijke ondernemersgeest.

De regio is daarmee beter toegerust de

internationale klappen te incasseren en

te pareren. Tegelijkertijd maken vele

ondernemers een ‘pas op de plaats’.

Grotere geplande investeringen worden

voorlopig in de wachtstand gezet.

Noord-Nederland mag zich gelukkig

prijzen dat over de hoofdlijnen van

ruimtelijk-economisch en sociaal beleid

veel eensgezindheid bestaat bij noor-

delijke sociale partners en noordelijke

bestuurders. Dit is een heel groot goed

waar elders nog steeds met een zekere

afgunst naar wordt gekeken. Het heeft

haar concrete vertaling gekregen in het

mal – contramal beleid, de ontwikkeling

van vijf noordelijke economische kernzo-

nes, drie herkenbare nationale pieken,

de oriëntatie op Noord-Duitsland, de

wording van Nordconnect, omvangrijke

Europese stimuleringsmiddelen, het bin-

nenhalen van het Waddenfonds en het

Regio Specifieke Pakket en een groei-

end zelfbewustzijn over de noordelijke

kerncompetenties. Het Samenwerkings-

verband Noord Nederland (SNN) heeft

hierin onmiskenbaar een glansrol vertolkt

tezamen met de noordelijke sociale part-

ners. De oprechte bereidheid belangrijke

onderwerpen in voornoemde setting

noordelijk met elkaar af te stemmen

heeft de regio geen windeieren gelegd.

De bereidheid om de provinciale agenda

ondergeschikt te laten zijn aan de noorde-

lijke agenda is allesbehalve een vanzelf-

sprekende reflex. Dit vereist voortdurende

inspanning, herijking en inschikkelijkheid

van alle betrokken hoofdrolspelers en

hun achterbannen. Terugverlangen naar

de provinciaalse en gefragmenteerde

vorm van belangenbehartiging, of wat

daarvoor destijds moest doorgaan, is geen

serieus alternatief. De magistraten in Den

Haag en omstreken deden er maar al te

graag hun voordeel mee.

KredietcrisisDe kredietcrisis oefent langs 4 kanalen

zijn invloed uit op de reële economie,

mondiaal en in het verlengde daarvan in

Nederland:

> duurdere, scherpere en minder kre-

dietverlening;

> vermogensverliezen bij banken, bur-

gers, pensioenfondsen en bedrijven;

> vertrouwenseffecten bij consumenten

en bedrijven;

> en - als neerslag van dit alles - via min-

der groei van de wereldhandel.

In de eerste plaats is het zaak om

nationaal gezamenlijk scherp te stel-

len wat Nederlandse partijen in eigen

land moeten doen om een teruggang in

bedrijvigheid onverhoopt te vererge-

ren. En hoe Nederland zo sterk mogelijk

aan de startlijn bij straks het mondiale

herstel te brengen. Naast de rijksover-

heid hebben ook de lagere overheden

een taak en verantwoordelijkheid. Meer

in het bijzonder het Samenwerkingsver-

band Noord-Nederland, waarvan de drie

noordelijke provincies en de vier grotere

steden integraal deel uitmaken.

Het is hierbij van belang dat genoemde

overheden:

> zorgen voor vertrouwenwekkende

signalen en een beleidspakket richting

bedrijfsleven. Vooral naar investeer-

ders, exportsectoren/industrie, bouw

die nu volop in de wind liggen. Dit kan

langs verschillende wegen.

> een versnelling bevorderen van proce-

dures en uitvoering van investerings-

projecten en bouwprojecten waar dat

kan. (activering RSP en Waddenfonds-

gelden).

> snel de gemaakte afspraken tussen

rijk en regio vertalen in contracten die

onomkeerbaar en onweerlegbaar zijn.

(RSP-gelden)

> de ongeëvenaarde publieke beste-

dingsimpuls zonder vertraging en toe-

gankelijk voor noordelijke marktpar-

tijen - met de vereiste zorg - versneld

wordt aanbesteed.

> de maximale ruimte benutten om uit-

staande investeringsprojecten (IPR etc.)

tot een succesvol einde te brengen,

resp. te begeleiden.

In tijden van crisis wordt publiek leiderschap

gevraagd. Of het nu gaat om het activeren van

aan dit landsdeel toevertrouwde gelden of het

versnellen van procedures en verstrekken van

vergunningen. VNO-NCW Noord roept het SNN

op haar verantwoordelijkheid te nemen.

Leiderschap in moeilijke tijden

Page 5: NoordNieuws 5 (2008)

33o

pIn

Ieo

pIn

Ie

> sneller hun betalingsverplichtingen

inlossen met marktpartijen.

> de voorstellen van de commissie Ru-

ding – PPS- en de commissie Elverding

– versnelling procedures - onverwijld

omarmen en in de praktijk te brengen.

> de publieke begeleiding van de

omvangrijke investeringsagenda voor

Noord-Nederland fors opschalen waar

nodig en gewenst. Het forse beroep

op de vereiste financiële arrangemen-

ten is door de kredietcrisis onder een

gewijzigd gesternte komen te staan.

> aantoonbaar werk maken – in woord

en geschrift - van een voorspoedig en

gestroomlijnd vergunningenproces.

> in goed overleg met de vertegen-

woordigers van het maatschappelijk

middenveld komen tot een samen-

hangend en offensief beleidspakket

waarbij elke deelnemende partner

naar vermogen zijn bijdrage levert.

Juist waar het gaat om het versterken

van de positie van Noord-Nederland als

kennisregio en het verbeteren van de be-

reikbaarheid, is een noordelijke krachten-

bundeling veruit te verkiezen boven een

provinciale insteek. Dit geldt evenzeer op

het moment dat namens het landsdeel

met het rijk wordt gesproken over de

toedeling en verdeling van rijksmiddelen

of leniging van financiële arrangemen-

ten. Alleen met een noordelijke smoel

is invloed verzekerd bij het kabinet en

nationale beleids- en adviesgremia. Het is

een test voor de kracht van de noorde-

lijke samenwerking en slagkracht nu èn

voortvarend de verantwoordelijkheid

te nemen voor aanvullende acties zoals

hierboven geschetst.

Een strategie gebaseerd op de eigen

mogelijkheden is alleen maar uitvoer-

baar als alle partijen daar met elkaar

aan werken. De afgelopen jaren hebben

laten zien dat de samenwerking van de

drie noordelijke provincies van toege-

voegde waarde is. Dat een ruimtelijk-eco-

nomische strategie tot resultaten heeft

geleid en een inspiratiebron is om ook

op andere onderdelen, waar dat zinvol is

gebleken, elkaar te vinden. Samenwer-

king die zijn waarde in het onderlinge

verkeer heeft bewezen, en die een extra

dimensie heeft gekregen door het feit

dat ze niet beperkt is gebleven tot de

provincies, maar zich ook uitstrekt tot

andere overheden, bedrijven en maat-

schappelijke organisaties.

LeiderschapOp momenten van crisis is publiek leider-

schap en snelheid van handelen van

belang. Ook in de regio. De financiële

crisis raakt inmiddels de reële economie.

Heldere en tijdige communicatie met

het werkveld wekt vertrouwen en geeft

houvast. Het noordelijke bedrijfsleven

dringt bij noordelijke bestuurders aan op

operationele deskundigheid en een sense

of urgency. VNO-NCW Noord vraagt het

Samenwerkingsverband Noord-Neder-

land te bewaken dat er snel werk wordt

gemaakt van de omvangrijke noorde-

lijke publieke investeringsagenda in de

ruimste zin van het woord. Vele noorde-

lijke bedrijven zouden hiermee op korte

termijn hun voordeel kunnen doen.<

Page 6: NoordNieuws 5 (2008)

4 NoordNieuws november 2008 Foto’s: Koos Boertjens (www.beeldsite.nl)Jan-Willem [email protected]

de onderste steen bovenInvesteer in provinciale en lokale infrastructuur

De capaciteit van het regionale wegen-

net is onvoldoende. In vergelijking met

het buitenland loopt Nederland qua aan-

tal kilometers per duizend inwoners flink

achter, vooral waar het de lengte van

provinciale wegen betreft. De afgelopen

25 jaar zijn aan het provinciale wegennet

nauwelijks verbeteringen aangebracht,

terwijl het verkeer toch sterk is toegeno-

men. In de Nota Mobiliteit wordt gecon-

stateerd dat de groei van het verkeer de

komende jaren vooral ligt bij het regio-

nale personenvervoer (afstanden tot 40

kilometer) en het vrachtverkeer. Boven-

dien gaan verreweg de meeste autorit-

ten over korte afstanden: 80 procent zit

onder de 30 kilometer. Het gros van deze

ritten gaat over het regionale wegennet

Nederland telt drie soorten wegen: rijks-

wegen, provinciale wegen en gemeen-

telijke & waterschapswegen. In tabel 1 is

aangegeven hoeveel kilometers er bij de

verschillende wegcategorieën zijn bijge-

komen. De cijfers laten duidelijk zien dat

de provinciale wegen de voorbije decen-

nia in feite ‘vergeten’ zijn.

In Nederland wordt verschil gemaakt tussen het hoofdwegen-

net en het onderliggend wegennet. Maar laatstgenoemde is

niet van ondergeschikt belang. Integendeel. VNO-NCW Noord

vraagt aandacht voor provinciale en lokale infrastructuur.

Tabel 1 Ontwikkeling rijstrooklengte verharde wegen van 1983 - 2004

Bron: CBS (1999, 2007), AVV 2004

soort verharde weg 1983 1996 2004

procentuele

toename

1983-2004

Rijksautosnelwegen 1.820 km. 2.210 km. 2.350 km. + 30%

Rijksautowegen 2.760 km. 1.000 km. 920 km. - 65%

Provinciale

(auto)wegen 8.740 km. 6.910 km. 6.710 km. - 25%

Gemeentelijke &

waterschapswegen

81.820 km. 103.300 km. 120.420 km. + 45%

Totaal 95.140 km. 113.420 km. 130.400 km. + 35%

Tabel 2 Uitgaven aan wegen naar wegbeheerder 1992 - 2004

Bron: CBS (2002), VenW (2007)

wegbeheerder 1992 2004 Toename 1992-2004

Rijk €0,8 mrd. €1.5 mrd. + 90%

Provincies €0,5 mrd. €0,6 mrd. + 20%

Gemeenten &

waterschappen €2,1 mrd. €3,4 mrd. + 60%

Totaal €3,4 mrd. €5,5 mrd. + 60%

In 2005 kwam er in totaal 791 kilometer

aan verharde wegen bij: 763 km aan ge-

meentelijke & waterschapswegen (i.v.m.

woningbouw), 26 km aan rijkswegen en

een schamele 2 kilometer aan provinciale

wegen. De verwaarlozing van het regio-

nale wegennet blijkt ook uit de uitgaven.

Tabel 2 laat zien dat de uitgaven aan pro-

vinciale wegen sterk zijn achtergebleven

bij de investeringen in andere wegen.

Van de € 600 miljoen die provincies in

Page 7: NoordNieuws 5 (2008)

5o

pIn

Ie

2004 aan wegen hebben uitgegeven, is

€ 400 miljoen voor de aanleg en € 200

miljoen voor beheer en onderhoud ervan.

Het is schrijnend om te constateren

dat de uitgaven aan provinciale wegen

zijn achtergebleven bij de provincie-

inkomsten en – vooral – bij de provinciale

opcenten in de motorrijtuigenbelasting.

Met circa € 1,3 miljard vormen de opcen-

ten bijna de belangrijkste inkomstenbron

voor provincies. De opcenten zijn geen

‘doelbelasting’. Het geïnde bedrag gaat

niet automatisch naar wegen of infra-

structuur, maar is ‘vrij’ besteedbaar aan

maatschappelijke zaken die provincies

belangrijk vinden.

Provincies kunnen voor grote infrastruc-

turele projecten eventueel een beroep

doen op het Infrastructuurfonds. Ook

ontvangen zij per jaar circa € 700 miljoen

BDU (Brede Doeluitkering) voor wegen,

openbaar vervoer en veiligheid. Circa 80

procent van de BDU heeft het openbaar

vervoer als vaste bestemming in ver-

band met langlopende OV-concessies.

Bovendien wil het rijk de komende jaren

een korting op de BDU doorvoeren. Dat

beperkt de kans op meer BDU-gelden

voor wegen tot een minimum. Uit een

inventarisatie onder een aantal provin-

cies blijkt dat de komende tijd tenminste

€ 200 miljoen tot € 300 miljoen per jaar

extra nodig is om het onderliggende

wegennet up to date te krijgen.

De conclusie moet zijn dat het provinci-

ale wegennet is verwaarloosd. Er is geen

extra capaciteit gecreëerd en de uitgaven

aan de regionale infrastructuur lopen

ver achter bij de (ook hoogstnoodzake-

lijke) investeringen in het rijkswegennet.

Doordat de capaciteit geen gelijke tred

houdt met de toename van het regionale

verkeer kunnen grote verkeersknelpun-

ten ontstaan.

Gelukkig heeft Noord-Nederland nu het

Regionaal Specifiek Pakket (RSP), als

compensatie voor de niet aan te leggen

Zuiderzeelijn. Een deel van dat geld zal

worden besteed aan provinciale wegen.

Gezien de eerdere cijfers is dat geen luxe.

Toch dicht het RSP niet alle gaten die in

het verleden ontstaan zijn. Mede omdat

een belangrijk deel van de RSP gelden

worden geïnvesteerd in railinfrastructuur

en gebiedsontwikkeling.

Een paar voorbeelden van noodzakelijke

infrastructuur in Noord-Nederland die

nog buiten het RSP vallen:

het belang van infrastructuur…Dat de voortdurende roep vanuit VNO-NCW Noord om een goede bereikbaar-

heid geen loze kreet is, bleek uit de het onlangs gepubliceerde onderzoek naar

de MKB-Vriendelijkste gemeente 2008. De drie Noordelijke winnaars (Skarsterlân,

Hoogeveen en Leek) liggen niet toevallig op een kruispunt van snelwegen. Leek

niet helemaal, dat zou eigenlijk Groningen moeten zijn, maar die gemeente

maakte juist een enorme duikeling in de ranglijst ten opzichte van twee jaar

geleden. Zolang het gemeentebestuur in Groningen geen haast lijkt te maken

met de oplossing van de problemen op de Zuidelijke Ringweg, zullen zij niet het

predicaat MKB-Vriendelijk opgeplakt krijgen.

> N356 Centrale As (weg naar Dokkum):

na vele jaren soebatten ligt er een

variant die door de provincie Friesland

wordt uitgewerkt. De milieubeweging

ligt al ingegraven klaar om waar mo-

gelijk de uitvoering te torpederen.

> N360 Groningen – Delfzijl: feitelijk is

deze weg de laatste jaren door het

aanleggen van rotondes en verlagen

van de maximum snelheid afgewaar-

deerd. Om de twee economische

kernzones (Eemsmond en Groningen-

Assen) beter met elkaar te verbinden is

een opwaardering noodzakelijk.

> N381 Drachten – Oosterwolde: hoewel

een verdubbeling van de capaciteit op

dit wegvak voor de hand had gelegen,

is men politiek niet verder gekomen

dan de aanleg van nieuw tweebaans

tracé

> N34 Holsloot – Hardenberg: de belang-

rijke economische kernen Coevorden

en Hardenberg zouden baat hebben

bij een opwaardering van dit wegvak.

In Noord-Nederland zijn de RSP gelden

dus van harte welkom. Het gaat niet

om additionele investeringen, maar om

investeringen die al lang gedaan hadden

moeten worden. Want het onderlig-

gende wegennet is van bovengeschikt

belang. <

Page 8: NoordNieuws 5 (2008)

6 NoordNieuws november 2008B

edr

IjfsnIeu

ws

> RWE gaat voor haar windparken op de Noordzee nieuwe innova-

tieve betonnen voetconstructie voor op de zeebodem gebruiken.

Deze constructie is nodig om de stabiliteit en veiligheid van de

tot nu toe grootste windmolens op de Noordzee te waarborgen.

De windmolens zijn 90 meter hoog en hebben wieken met een

doorsnede van 126 meter. De in totaal 400 molens staan in twee

parken op circa 75 kilometer uit de Hollandse kust in waterdiep-

tes tot 30 meter. De twee parken leveren in totaal 2.000 MW

groene stroom.

> Management Resultants Noord bundelt sinds 1 oktober de

kennis van 50 ervaren noordelijke interrimmanagers. Het nieuwe

bedrijf opereert vanuit de visie: je hoeft goede tijdelijke mana-

gers niet altijd van ver te halen, ze zitten namelijk om de hoek.

Management Resultants Noord is een initiatief van Peter Mulder

en Ernst Wallinga, beiden zelf ook ervaren verandermanagers.

Het bedrijf is gevestigd in Groningen.

> Rovecom ICT heeft haar nieuwe pand in Hoogeveen open laten

schieten door Foppe de Haan en Burgemeester Urlings. Op 28

oktober jl. schoot het gelegenheidsduo de voordeur van het

nieuwe kantoor open met een voetbal. Bovendien had Rovecom

haar gasten gevraagd om geen cadeaus mee te brengen, maar

om een donatie te schenken aan Stichting Foppe Fonds. Deze

stichting van Foppe de Haan financiert onder andere de aanschaf

van elektrische rolstoelen.

> ING Bankkantoor Heerenveen is als een van de eerste kanto-

ren in Nederland ingericht volgens de nieuwe kantorenformule

van ING. De metamorfose loopt vooruit op het samengaan van

de ING Bank en de Posbank in 2009. De bank is ingedeeld in drie

secties: zelf bankzaken doen, geholpen worden of advies krijgen.

> Schilders de Vries heeft twee bedrijfsauto’s in gebruik geno-

men die rijden op aardgas. In overleg met Verheijen bedrijfswa-

gens, Fiat en Noordlease laat het schilder- en onderhoudsbedrijf

twee Fiats Doblo Natural Power rijden in Assen en Groningen. In

het kader van duurzaamheid en Cradle to Cradle werkt Schilders

de Vries ook samen met opdrachtgevers aan een nieuwe manier

om gebouwen door renovatie duurzamer en vriendelijker voor

de gebruikers te maken.

> Koop Centraal is op 1 november jl. gestart met een webboule-

vard (www.koopcentraal.nl) waar 12 webwinkels op aangesloten

zijn. De webwinkels bundelen hun krachten en betreden geza-

menlijk de Nederlandse markt. Daarmee bereiken zij een grotere

doelgroep en meer omzet. Koop Centraal is een unieke samen-

werking tussen Syntens, LiveWIRE, BekenT Internet Marketing en

diverse ondernemers.

> iWink is door Gasunie N.V. gekozen als partner voor interactief

webdesign ten aanzien van de websites en interne webappli-

caties van Gasunie. iWink is een full service internetbureau uit

Groningen en ontwikkelt dagelijks websites en webapplicaties

voor bedrijfsleven en overheden.

> De NCP Groep heeft een nieuw initiatief ontwikkeld voor

ZZP’ers. Met de NCP Franchise formule kan nauwer samen-

gewerkt worden met een vaste groep zelfstandigen die een

hoogwaardige kwaliteit bieden. De belangrijkste voorwaarde

voor deze nauwere samenwerking is de win winsituatie voor alle

betrokken partijen. De NCP Groep zal per provincie(s) een verbin-

tenis aangaan met een beperkt aantal franchisedeelnemers.

> Zeldenrust mag de zandwinning in de bossen bij Gasselte uitbrei-

den en exploiteren tot 2013. De Raad van State heeft bepaald dat

de provincie terecht een ontgrondingsvergunning heeft verleend

aan Zeldenrust. Ook het bestemmingsplan werd door de raad

grotendeels in orde bevonden.

> Witteveen+Bos en architectenbureau irs. VEGTER b.i. heb-

ben de ontwerpaanbesteding van de Provincie Fryslân voor de

vervanging van de hoofdbrug in Oosterwolde gewonnen. Zowel

op vormgeving als op advies- en bouwkosten is deze brug als

beste beoordeeld. Met de realisatie van dit ontwerp hebben

Witteveen+Bos en VEGTER een nieuwe richting in de bouw van

beweegbare bruggen geïnitieerd. In juni 2009 wordt gestart met

de bouw van de brug.

> Bellen.com viert dit najaar haar tienjarig jubileum. Tien jaar

geleden maakte de toen 13-jarige Ben Woldring een website in

het kader van een schoolopdracht. Op deze site konden telefoon-

tarieven vergeleken worden, hetgeen uitgroeide tot Bellen.com.

Inmiddels werken er 15 mensen verdeeld over drie vestigingen

aan acht verschillende vergelijkingssites.

> Het UMCG heeft op 23 oktober jl. in samenwerking met Alzhei-

mer Nederland het Alzheimer Centrum Groningen geopend. Het

centrum richt zich met onderzoek en onderwijs op het verbeteren

van de kwaliteit van leven van mensen met dementie en hun

naaste omgeving. Het Alzheimer Centrum Groningen maakt deel

uit van het UMCG Centrum Ouderengeneeskunde en wordt finan-

cieel ondersteund door Alzheimer Nederland.

> ASTRON heeft een nominatie in de wacht gesleept voor een

Europese prijs. Het LOFAR (Low Frequency Array)-project in Dwin-

geloo is samen met twee projecten uit andere Europese landen

genomineerd voor de Regional Champions Awards 2008, in de

categorie innovatie. De uiteindelijke winnaar zal aangewezen

worden door het Comité van de Regio’s. Het LOFAR project omvat

de bouw van een sensornetwerk waaraan verschillende soorten

sensoren gekoppeld worden.

> Gas Transport Services bv uit Groningen gaat een samenwer-

king aan met het Duitse Gasunie Deutschland Services GmbH. Zij

gaan op basis van een geïntegreerde aanpak een Open Season

houden om de interesse van de markt voor additionele transport-

capaciteit in kaart te brengen. Het is de eerste keer in Europa dat

netwerkontwikkeling op deze manier gestalte krijgt, op basis

van een grensoverschrijdende aanpak door een onafhankelijke,

(‘gesplitste’) eigenaar van gastransportnetten.

> AIESEC Groningen heeft de onderscheiding “The Highest Per-

forming Local Committee in Western Europe and North America”

in ontvangst genomen. Deze prijs wordt eens per jaar uitgeloofd

door het internationale AIESEC bestuur. De vestiging in Gronin-

gen, onder andere bekend door het aanbieden van internationale

stagairs in Noord-Nederland, heeft dit jaar de beste “perfor-

mance” geleverd van alle wereldwijde vestigingen in deze regio.

AIESEC Groningen is erg trots op haar award en hoopt hiermee bij

te dragen aan het internationale karakter van Noord-Nederland.

> f.a.x. Translations b.v. bestaat 20 jaar. In deze periode werden

miljoenen woorden, in de vorm van bijvoorbeeld een contract,

handleiding of website, vertaald in talloze talen. Het jubileum

werd op 13 november luister bijgezet door Dichter des Vaderlands

Driek van Wissen.

– Geef uw bedrijfsnieuws door via [email protected]

Page 9: NoordNieuws 5 (2008)

7

joke van der Ven verovert de wereld vanuit GroningenOp 10 november wordt de prijs van de Federatie van Zakenvrouwen voor dé Vrouwelijke Ondernemer 2008 uitgereikt. Eén van de drie genomineerden is Joke van der Ven uit Groningen die met Ars Bene Laborandi onder andere sollicitatiebrieven op maat verzorgt. Van der Ven is actief in Nederland en Duits-land. Engeland, België, China en de rest van de wereld zullen volgen.

‘Als mens ben ik tamelijk bescheiden maar in de business niet. Ik

ben hartstikke ambitieus.’ Dat zegt Joke van der Ven, directeur/

eigenaar van Ars Bene Laborandi BV. Viereneenhalf jaar gele-

den is ze gestart met Briefopbestelling, een bedrijf dat zakelijke

en persoonlijke brieven op maat verzorgt. Uit Briefopbestelling

is in 2005 het bedrijf It’sMyTurn ontstaan dat kandidaten via

online coaching begeleidt naar de arbeidsmarkt. Vervolgens

werd It’sMyBusiness ontwikkeld: een organisatie die startende

ondernemers via internet begeleidt. Inmiddels zijn de drie be-

drijven ondergebracht in haar BV.

Briefopbestelling is de afgelopen jaren hard gegroeid. Dat is

mede te danken aan de Europese aanbesteding die het bedrijf

in 2007 heeft gekregen voor het schrijven van sollicitatiebrieven

in opdracht van alle CWI’s. Van der Ven: ‘We kregen de op-

dracht omdat onafhankelijk onderzoek heeft aangetoond dat

met onze brieven 35 procent van de mensen wordt uitgenodigd

voor een gesprek en dat van hen 35 procent een baan krijgt.

Schrijven mensen zelf een brief dan wordt 8 procent uitgeno-

digd en nog geen 10 procent aangenomen.’

In Nederland zijn op dit moment 150 medewerkers – de mees-

ten als freelancer – actief voor Ars Bene Laborandi. In Duitsland

is inmiddels een vestiging van Briefopbestelling die samenwerkt

met de arbeidsbureaus en dit jaar zal het bedrijf uitbreiden

naar België en Engeland.

Op dit moment is Van der Ven druk bezig om in China voet aan

de grond te krijgen. Begin dit jaar heeft ze zich ter plaatse ge-

oriënteerd op de markt. Vervolgens heeft ze een aantal Chinese

studenten uit Leeuwarden ingeschakeld voor marktonderzoek.

‘Eén studente, Hedy, viel me meteen op. Ze gaf aan dat wat

mijn bedrijf doet al lang in China bestaat. Daarop zei ik: “Ik ben

er geweest en iedereen zei dat zoiets er helemaal niet is.”

‘Toen de studenten terugkwamen van het marktonderzoek in

Beijing en Sjanghai bleek dat er welgeteld één bedrijf is waar

je voor grof geld een cv in het Chinees en Engels kunt bestel-

len. De kwaliteit van het Chinese cv kon er mee door maar het

Engelse cv was waardeloos. Vervolgens heb ik Hedy gevraagd

projectmanager in China te worden. Nu zit ze in Beijing om

medewerkers te werven die brieven en cv’s gaan schrijven voor

afgestudeerden. Staat het op de rails dan wil ik uitbreiden naar

India, enkele andere Europese landen en Brazilië.’

Zoveel succes en plannen, wat is dan de betekenis van de no-

minatie voor dé Vrouwelijke Ondernemer 2008. Dat is toch net

zoiets als een AKO-prijs voor het beste boek van een vrouwe-

lijke schrijver? ‘Ik was ooit lid van Man Vrouw Maatschappij,

een feministische actiegroep eind jaren zestig. Anno 2008 is het

voor een vrouw nog steeds moeilijker om een bedrijf te starten

dan voor een man. Daarnaast: veel vrouwen willen hun bedrijf

klein houden. Nou ik niet. Ik heb hartstikke grote ambities en

vind het leuk als dat gezien wordt.’ <

Page 10: NoordNieuws 5 (2008)

Nieuw:

STROOM(Strategisch Onderzoek Online Marketing)Gun je website eenSTROOM-versnellingVroeger. Toen was de website nog een soort

digitale folder. Waar je lang niet naar om

hoefde te kijken. In elkaar gebakken in een

onbegrijpelijk taaltje door onnavolgbare

techneuten. Ach, dat waren nog eens tijden....

En nu? Nu is de website een kritische succes-

factor. Een teken des onderscheids. In de

communicatie, de marketing en de organisatie.

Een uitermate slim medium. Dat weliswaar de

nodige investeringen vergt, maar dan ook

behoorlijk wat oplevert. Bezoekers en bekend-

heid natuurlijk, maar vooral ook besparingen.

En uiteindelijk de nodige omzet.

En straks? In de toekomst wordt de website

een strategisch instrument, een management

tool. Waarin de huisstijl tot uitdrukking komt.

De visie en de missie zijn ondergebracht. De

doelstellingen zijn vertaald. En de producten

of diensten een prominente plek krijgen.

Alleen dan gaat een website ook echt werken.

Een goede website begint met een goed plan.

Een grondige analyse, omgezet in een gerichte

aanpak. Voorzien van de juiste uitstraling.

En - ook niet onbelangrijk - technisch vertaald

in de eisen die Google voorschrijft.

Voor de strategische aanpak van uwwebsite hebben wij een speciaalproduct samengesteld:

Strategisch Onderzoek Online Marketingmet daarin- een Commercieel Communicatieplan- een Online Marketingplan- een Trefwoorden Onderzoek- een Trefwoord Benchmark

NU van € 3.125,-

voor € 2.500,- www.wijakoers.nl

Zet je website onder STROOM!

Advertising

Zoekmachinemarketing

E-mailmarketing

Internetapplicaties

Persbureau Noord Nederland

Rijksweg 236

9423 PH Hoogersmilde

T 0592 - 45 93 80

F 0592 - 45 82 66

E [email protected]

I www.wijakoers.nl

Onderdelen STROOM

in het Strategisch Online MarketingOnderzoek zijn o.a. de volgende onderwerpen opgenomen:

- Commercieel CommunicatieplanWaarbij o.a. de bedrijfsgegevens,kerncijfers en omstandigheden kritisch worden onderzocht, de missie, de visie en de doelen worden geformuleerd, de huisstijlwordt vertaald, identiteit en imagoworden benoemd en de doel-groepen gesegmenteerd en ondersteunende media worden bekeken.

- Online MarketingplanWaarbij o.a. de concurrentie uitgebreid in kaart wordt gebracht,de SWOT en het producten/diensten-pakket worden geanaly-seerd, onderscheidende elemen-ten worden benoemd, de PMC’sworden vastgesteld en de werk-gebieden worden bepaald

- Trefwoorden OnderzoekWaarbij bovenstaande uitkomstenworden vertaald naar bedrijfs-kritische kernbegrippen.

- Trefwoord BenchmarkWaarbij de eigen kernbegrippen endie van de concurrentie uitgebreidworden getest en geanalyseerd

Is uw website al ge-STROOM-lijnd?

adv stroom 2:Layout 4 28-10-2008 14:26 Pagina 1

Page 11: NoordNieuws 5 (2008)

99

Gelukkig heeft regiomarketing een stevige positie gekregen

binnen het toekomstdebat Fryske Fiersichten. Als een van de

tien Beste Fiersichten wordt een actieplan opgesteld en geld

vrijgemaakt voor branding. VNO-NCW Friesland zal dit proces

met belangstelling volgen, met de hoop dat het merkbaar zal

zijn in heel Fryslân .

Durk van Tuinen,

Voorzitter VNO-NCW Friesland

Terwijl de globalisering voortschrijdt en je in elke stad op aarde

dezelfde hamburger kunt bestellen, is iedere zichzelf respecte-

rende regio bezig het ‘eigene’ te definiëren. Wat onderscheidt

de regio ten opzichte van andere regio’s. Er is een hoop werk te

verzetten op dat vlak omdat er talloze regio’s zijn. Sterker nog,

de EU beschouwt regio’s, al dan niet grensoverschrijdend, als de

bouwstenen van Europese eenwording. Eenheid in verscheiden-

heid.

Temidden van die lappendeken zoekt elke regio naar de eigen

unique selling points. Niet zelden wordt het onderscheid ge-

maakt door middel van een slogan. “Twente jezelf”, “Da’s nou

Drenthe”, “Er gaat niets boven Groningen”. De regio als merk.

Als er een provincie geschikt is voor branding dan is het Fryslân.

Een en al eigenheid: een eigen taal en volkslied, eigen sporten,

een herkenbare vlag en een rijke historie. De Romeinse historicus

Tacitus schreef 98 n.c. de woorden ‘Frisia non cantat’ (Friezen

zingen niet) waarmee hij doelde op de eigenwijsheid van de

stammen in het gebied dat tegenwoordig bekend staat als

Noord-Nederland. Je kan Friezen eigenwijs noemen of eigenaar-

dig, maar ik beschouw het liever als ‘aardig eigen’.

Toch is het merk Fryslân tot nu toe onvoldoende aan de man

gebracht. Serieuze branding vraagt een solide strategie met

coördinatie tussen de verschillende initiatieven en organisaties.

Co

LuM

n

waar is de ‘brand’?

(advertentie)

Page 12: NoordNieuws 5 (2008)

10 NoordNieuws november 2008 Jan-Willem [email protected]

Handelsweg 16c TynaarloT (0592) 53 09 53

www.afier.com

‘Hoe een accountantskantoor

kan zijn’

mensen voor cijfers

mr. André Kool FBbelastingadviseur/vennoot

‘Inzicht in structuren’

* Meer weten over het

Afierisme? Vraag het

boekje aan: afierisme@ afier.com

Het Afierisme*

Afier 86x134 Kool.indd 1 03-07-2008 13:21:33

(advertentie)(advertentie)

Grontmij, opgericht in 1915, is een multidisciplinair advies- en ingenieursbureau met ruim 8.000 professionals actief op het gebied van milieu, water, energie, bouw, industrie en infrastructuur. Wij willen de beste lokale dienstverlener zijn in Noordwest-Europa en meerwaarde leveren op het hele traject van advies, ontwerp, engineering, contracting en management van multidisciplinaire projecten.

Wij ontwerpen en realiseren plannen voor de toekomst door mensen en partijen in regio’s bij elkaar te brengen en met elkaar te verbinden. Wij doen dat met respect voor de omgeving, voor onze klanten en voor elkaar. www.grontmij.nl

Fietsbrug A7 Drachten

“Inhaken of afhaken” Onderzoek naar internetmarketing mkb-bedrijven

De ambities van ondernemers met betrekking tot internet-

marketing zijn hoog. 65% van de ondervraagde ondernemers

wil nieuwe klanten trekken en naamsbekendheid verhogen

en 45% wil een hogere omzet. Maar uit het onderzoek dat de

Hanzehogeschool in opdracht van Wija Koers uitvoerde onder

mkb-bedrijven in Noord-Nederland, blijkt dat slechts 5% van de

ondernemers daarin slaagt.

‘Het positieve nieuws is dat bijna overal de website een zaak

van de directie is geworden. Zo hoort het ook, want een goede

website sluit aan op de missie en de visie van de onderneming,’

aldus Wija Koers. ‘Maar bijna niemand beschikt over een goed,

uitgewerkt strategisch marketing- en communicatieplan. En dat

snap ik dan weer niet. Want de website is een diepte-investe-

ring, die je planmatig moet aanpakken.’

Koers stelde vast dat meer dan de helft van de Noordelijke mkb-

ondernemers voor supraregionale of landelijke afnemers werkt.

‘Dus de klanten en de toeleveranciers zitten niet meer om de

hoek. Dan ben je nergens zonder een goede website. Internet

is in de moderne bedrijfsvoering niet meer weg te denken. Dat

geldt zowel voor de bedrijfsorganisatie, de communicatie en

zeker ook voor de marketing. Dat betekent inhaken of afhaken.’

Naar aanleiding van het onderzoek stelt Wija Koers vast dat de

ondernemer er verstandig aan doet de website als een investe-

ring op lange termijn te zien en niet als kostenpost. ´Wanneer

je investeert in een website die je regelmatig moet verversen

en bijhouden en waarvoor je meerdere slimme programma’s

met elkaar moet laten samenwerken, dan merk je dat het een

uiterst effectief en intelligent middel is. Waarbij ook nog eens

aanzienlijk op marketing- en communicatiekosten bespaard kan

worden.”<

Het onderzoek is op te vragen via www.wijakoers.nl

De website is bij vrijwel alle bedrijven een zaak van de directie geworden, maar bijna niemand pakt de inter-netmarketing planmatig aan. Dit blijkt uit een onder-zoek van Wija Koers en de Hanzehogeschool onder mkb-bedrijven in Noord-Nederland.

Page 13: NoordNieuws 5 (2008)

11

ongekend talent Een nieuwe bron van creatief personeel

Bald Consulting heeft veel ervaring

opgedaan met het begeleiden van een

bijzondere groep mensen die om welke

reden dan ook maatschappelijk tussen

wal en schip zijn geraakt. Tot deze groep

behoren mensen die te vinden zijn in de

bestanden van de Sociale Diensten, het

UWV en ook de groep van niet-uitke-

ringsgerechtigden, de NUG-ers, behoort

hiertoe. Wanneer de kaartenbakken

van deze instanties zorgvuldig worden

doorgelopen, blijkt dat een aanzienlijk

deel behoort tot een groep van mensen

die, ondanks het feit dat ze over bijzon-

dere talenten en intelligentie beschikken,

helaas als “onbemiddelbaar” worden

bestempeld. Het stempel wordt gegeven

omdat de bestaande reïntegratieproce-

dures niet aansluiten op de andere en

originele manier van denken van deze

groep. De schatting is dat het gaat om

20% van de mensen die in deze bestan-

den voorkomen. Deze getalenteerde

mensen komen ook in de andere lagen

van de samenleving voor, maar die heb-

ben door hun achtergrond wel de kans

gekregen om hun talenten te ontplooien.

De “20%-groep” is een nog niet ontdekte

bron van innovatie en vernieuwing.

Het gaat om een groep mensen die

begaafd, intelligent, sensitief, beeld-,

kleur- en sfeerdenkend, in hoge mate

Organisaties hebben steeds meer behoefte aan getalenteerde

en creatieve mensen.Het blijkt steeds lastiger om binnen een

redelijke termijn geschikte mensen te vinden. Maar de bron kan

dichterbij gevonden worden dan verwacht.

Daan [email protected]

omgevingsbewust en zeer origineel in

hun denken en handelen zijn. Het zijn

eigenschappen die een grote creativiteit

en een groot associatief vermogen in zich

herbergen, mits de kans en begeleiding

wordt geboden om die te ontwikkelen en

ontplooien. Hun eigenschappen zijn goed

in te zetten voor vernieuwingen, zowel

technisch als sociaal, maar door hun ma-

nier van communiceren kan deze groep

zonder een goede begeleiding verkeerd

worden begrepen. Men kan zich dan ook

miskend en niet erkend voelen, wat tot

frustratie en een terugtrekkend gedrag

kan leiden. In het gunstigste geval worden

deze mensen als bijzonder bestempeld,

maar in het ongunstigste geval als afwij-

kend.

Ruim een jaar geleden is door Bald Con-

sulting het project Gildensupport gestart.

Het is een project waarin deze groep de

gelegenheid wordt geboden om in diverse

samenstellingen met reële vraagstukken

en vragen uit de markt aan de gang te

gaan. Zo worden rondom vragen vanuit

organisaties denktanks samengesteld

waaruit onverwachte ideeën en originele

oplossingen komen, niet gebaseerd op

kennis, maar op gezond verstand. Daar-

naast zijn er deelnemersprojecten, waarin

bijvoorbeeld vraagstukken van bedrij-

ven bijvoorbeeld via advisering worden

opgelost. Ook het gildensysteem wordt

ingezet; waarin eerder in het project inge-

stapte deelnemers (de meesters) andere

deelnemers (de gezellen) begeleiden. Het

concept blijkt te werken. De deelnemers

ontwikkelen zelfvertrouwen, de activering

neemt toe, men krijgt een andere kijk op

zaken en de wereld en leert accepteren

dat geen specifieke kennis nodig is om tot

creatieve ideeën te komen. Sterker nog,

zonder specifieke kennis en in dialoog

met elkaar komt nog meer creativiteit

naar boven.

Zo ontstaat een win-win situatie. Ener-

zijds kan iemand eindelijk zijn ware en

verborgen talenten ontwikkelen, produc-

tief gaan inzetten en zo de mogelijkheid

krijgen om bijvoorbeeld uit het uitke-

ringscircuit te komen. Anderzijds krijgen

organisaties de kans gebruik te maken van

een bron van bijzondere, innovatieve en

vooral origineel denkende mensen. Een

echte vorm van maatschappelijk verant-

woord ondernemen. Voorlichting blijkt de

belangrijkste pijler van het project te zijn.

Ondanks de sympathie voor de aanpak en

de inzet, blijven er altijd vragen. Wanneer

een deelnemer geplaatst wordt, wordt

jobcoaching als instrument ingezet om

in samenspraak met de organisatie de

plaatsing en de fase daarna vloeiend te

laten verlopen.

Voor het verder uitbreiden van het project

en het plaatsen van de deelnemers wordt

gezocht naar maatschappelijk verant-

woord ondernemende organisaties.

Belangstellende bedrijven kunnen zich

melden via www.baldconsulting.com. <

Page 14: NoordNieuws 5 (2008)

12 NoordNieuws november 2008 Foto: Gemeente EmmenJan-Willem [email protected]

emmen goed op weg

Volwaardige plek langs de noordelijke ontwikkelingsas

De noodklok is in het verleden regelma-

tig geluid in Emmen. Zoals ten tijde van

de verkoop van de AKZO Nobel onder-

delen. Velen zagen de positie van de

belangrijkste industriestad van Noord-

Nederland in gevaar komen. Uiteindelijk

blijkt het tegendeel uitgekomen. Op het

Emmtec-park staan nog steeds veel be-

drijven die zijn voortgekomen uit AKZO

Nobel. Nagenoeg alle bedrijven op dit

terrein presteren goed, zoniet beter dan

destijds onder de vlag van AKZO Nobel.

Het mooiste voorbeeld is Tejin Aramid.

De Japanse moeder, Tejin, investeert al

jaren vele miljoenen wat ook resulteert

in een flinke banengroei.

Emmen telt ruim 5.800 bedrijven en in-

stellingen. Met meer dan 4.500 bedrijven

in de (maak-)industrie heeft Emmen de

grootste industrieconcentratie in Noord-

Nederland.

De industrie is, ondanks een beperkte

afname in de directe werkgelegenheid,

nog steeds een belangrijke banenmotor

voor Emmen. De werkgelegenheidsgroei

werd de afgelopen jaren vooral veroor-

zaakt door de zakelijke dienstverlening,

een sector die een drager als industrie

nodig heeft om te floreren. Met de

openstelling van de A37 zijn ook de

verwachtingen voor de logistieke sector

hooggespannen. Nu Emmen ‘ineens’ mid-

den in Europa blijkt te liggen, is het voor

de logistiek een interessant knooppunt

geworden.

De lobby voor de verdubbeling van de

N37 tot A37 is destijds van de grond

gekomen op initiatief van een aantal

Drentse ondernemers die hiervoor geld

zijn gaan inzamelen. Dit leidde ertoe dat

het project op de agenda werd gezet en

uiteindelijk tot uitvoering kwam.

Maar ook de lokale overheid heeft op

tijd ingespeeld op deze ontwikkeling.

Ruimtelijk planologisch is Emmen er he-

lemaal klaar voor. Men heeft voldoende

ruimte op voorraad om nieuwe ontwik-

kelingen te faciliteren. Ook is men niet

kieskeurig, bijna ieder bedrijf is welkom.

Dat is op andere plekken in Nederland

wel eens anders

Tijd vooruitHoewel het herstructureren van bedrij-

venterreinen inmiddels hot is, loopt het

Emmense project Bahco al jaren en is

zijn tijd dus vooruit. Bahco staat voor

Bargermeer herstructureren en collectief

ondernemen. Het project richt zich op

het opnieuw inrichten van delen van het

bedrijventerrein Bargermeer. Duurzaam-

heid, optimaal ruimtegebruik en bereik-

baarheid spelen hierbij een hoofdrol.

Bargermeer is het grootste bedrijventer-

rein van Noord-Nederland, met ruimte

voor nagenoeg alle bedrijvigheid.

Bedrijven tot en met milieucategorie

6 kunnen er terecht. Het bedrijventer-

rein bestaat uit Bargermeer-Noord en

Bargermeer-Zuid, met een gezamenlijke

oppervlakte van 646 hectare, en is het

hart van de industriële bedrijvigheid in

Emmen.

Bahco is een vernieuwings- en samen-

werkingsproject op dit bedrijventerrein

dat door de Rijksoverheid is aangeduid

als een bedrijventerrein van nationaal

belang. De oudste delen van Bargermeer

dateren uit de jaren vlak na de Tweede

Wereldoorlog en liggen tegen het cen-

trum van Emmen aan. De nieuwste delen

nabij de internationale route A37-E233

zijn nog volop in ontwikkeling. Bahco

staat ook voor bedrijven die gezamenlijk

allerlei activiteiten oppakken, zoals park-

management en gezamenlijke. Bahco

wordt gezamenlijk uitgevoerd door de

gemeente Emmen en het bedrijfsleven,

met steun van de Provincie Drenthe en

Europese fondsen.

Maar Emmen heeft meer op stapel staan.

Met de verplaatsing van de Dieren-

tuin vanuit het centrum naar de rand

ontstaan enorme kansen voor gebieds-

ontwikkeling enerzijds en een nieuw

marktconcept van Dierentuin en theater

anderzijds. Ook de heringebruikneming

door NAM van het olieveld in Schoone-

beek brengt interessante ontwikkelingen

mee. Zo wordt er een puur water fabriek

speciaal hiervoor gebouwd.

Maar zeker ook de gezondheidszorg

biedt kansen. In lijn met de maatschap-

pelijke trend laat die sector een banen-

groei zien. De zorgeconomie is al eerder

door VNO-NCW Noord aangewezen als

zeer kansrijke sector. Op dat vlak valt

voor Zuid-Oost Drenthe meer te behalen,

maar dan moet men bereid zijn om in

grootschalige bovenregionale zorgfunc-

ties te investeren.

De arbeidsmarkt in Emmen is wel een

punt van zorg. Traditioneel was er een

oververtegenwoordiging van lager opge-

leiden. Maar de verschuiving van eenvou-

Het jaar 2008 begon goed voor Emmen met de langverwachte

opening van de A37. Maar met de faillissementen van Diolen

Industrial Fibers en Init Polymers leek de wind ineens te draai-

en. Toch staat Emmen er nog steeds goed voor.

aC

TueeL

Page 15: NoordNieuws 5 (2008)

13

dig en ongeschoold werk naar zakelijke

dienstverlening vraagt ook een nieuw

arbeidspotentieel. Gelukkig wordt dit on-

derkend en wordt er ook aan het imago

van Emmen als woon- en leeflocatie

gewerkt. Dit moet de goed opgeleiden

bewegen naar Emmen (terug) te komen.

Emmen kruipt langzaam maar zeker uit

het verdomhoekje van Nederland. Ze

hebben een volwaardige plek gevonden

langs de Noordelijke ontwikkelingsas

en stralen een zelfverzekerdheid uit die

lange tijd voor Emmen ongewoon was <

Volop ruimte voor ondernemende ondernemersEmmen heeft de grootste concentratie industriële werkgelegenheid van Noord-

Nederland. De gemeente beschikt zowel in de stad Emmen als in het omringende

gebied over een breed scala aan bedrijventerreinen voor zeer uiteenlopende

vor men van bedrijvigheid. Van een terrein voor olie en gas gelieerde bedrijven in

Schoonebeek en ruime terreinen voor bedrijven tot en met milieucategorie 6 in

Emmen, tot zeer groene bedrijvenparken voor high-tech industrie en dienst-

verlening. Momenteel zijn kavels beschikbaar van 1000 tot 50.000 vierkante meter.

Op locaties aan de invalswegen van Emmen is ruimte gereserveerd voor kantoor-

functies. Emmen biedt strategisch gelegen ruimte voor grootschalige en internatio-

naal georiënteerde bedrijven, kantoren, groothandel en grootschalige detailhandel,

ICT-bedrijven en dienstverleners. Naar Emmense traditie is veel aandacht besteed

aan de inrichting van de bedrijventerreinen en een goede bereikbaar

Page 16: NoordNieuws 5 (2008)

14 NoordNieuws november 2008 Daan [email protected]

Los komen in Lapland Van koers veranderen in stilte

Toonin Visser richt zich met haar bedrijf Diamas op persoonlijke

ontwikkeling en bewustwording. Zij ervaart dat veel mensen,

vooral in het bedrijfsleven, op een punt aanbelanden waarop

ze zich afvragen waar ze het allemaal voor doen. En ook of ze

echt gelukkig zijn met wat ze doen. ’Alles lijkt – vooral in de

buitenwereld en in materiële zin – ingevuld, maar op een die-

pere laag zijn mensen vaak niet tevreden. Ook kan er angst zijn

om stil te worden omdat het gevoel van ontevredenheid zich

dan nog heviger kan aandienen. En dus worden de dagen en

ook vakanties helemaal volgepropt met afspraken en activitei-

ten. Mensen lopen zichzelf enorm voorbij op die manier.’

wanneer is het idee voor de reis naar Lapland ontstaan? ’Dat is zo’n anderhalf jaar geleden gebeurd. We merkten in

onze trainingen dat de omgeving een grote positieve invloed

´Waar doe ik het allemaal voor? ben ik echt gelukkig met wat ik doe?´ Voor wie zichzelf deze vragen stelt en daar in alle stilte over na wil denken, wordt de reis ’Lapland in stilte’ georganiseerd. Initiatiefnemer Toonin Visser: ´De stilte van Zweeds Lapland is een ervaring die de deelnemers altijd zal bijblijven

De reis ’Lapland in stilte’ staat gepland van zater-

dag 14 februari tot en met vrijdag 13 maart 2009.

Nadere informatie is te vinden op www.diamas.nl

of door contact op te nemen met 0598 – 451128.

kan hebben. Wanneer we de ruimte en de natuur opzoeken

kunnen er hele heldere inzichten ontstaan waardoor er andere

en bewustere keuzes worden gemaakt. We gaan al regelmatig

naar Schiermonnikoog en Portugal. En nu komt er dus een reis

naar Zweeds Lapland. De reis is bedoeld voor mensen die vast-

zitten en/of een hele andere koers in hun leven willen maar nog

niet goed weten wat die koers moet gaan worden.’

wat kunnen deelnemers verwachten?’We gaan sowieso naar één van de mooiste gebieden die er in

Europa te vinden is. Zweeds Lapland heeft een indrukwekkende

en ongerepte natuur. De reis duurt vier weken. De dagen heb-

ben een vaste indeling waarin we stilte afwisselen met actief

zijn. Elke dag maken de deelnemers twee tochten met hun

eigen slee die wordt voortgetrokken door husky’s. Soms krijgen

de deelnemers voor die dag een concrete persoonlijke opdracht

mee. Aan het eind van de dag worden de ervaringen met elkaar

gedeeld. Door het vaste dagritme en de stille omgeving ontstaat

er ruimte voor nieuwe inzichten. De reis is bedoeld voor mensen

die misschien vastzitten maar die sowieso verder willen en die

een stevige verandering in hun leven niet uit de weg gaan. De

stilte van Zweeds Lapland is een ervaring die de deelnemers

altijd zal bijblijven.’<

Page 17: NoordNieuws 5 (2008)

15

De waterschappen houden zich bezig

met zaken die ondernemers dagelijks

raken, zoals zorg dragen voor voldoende

schoon water, het waterpeil beheersen

en zorgen voor afwatering om droge

voeten te houden. De manier waarop

deze activiteiten vervolgens worden

uitgevoerd heeft weer gevolgen voor de

hoogte van de waterschapsbelastingen.

Ondernemers zien het waterschap het

liefst zo bedrijfsmatig mogelijk werken:

een hoog rendement, tegen zo laag mo-

gelijke kosten. Daarom is het belangrijk

te zorgen voor een sterke ondernemers-

partij in waterschappen.

Werk aan Water is de enige onder-

nemerspartij die in Nederland aan de

waterschapsverkiezingen meedoet. De

partij doet mee in vijf waterschappen

in Noord-Nederland: Hunze en Aa’s,

Noorderzijlvest, Reest en Wieden, Velt en

Vecht en Wetterskip Fryslân. Op de kan-

didatenlijsten zijn ondernemers terug te

vinden in de breedste zin van het woord:

ondernemers uit de bouw, het mkb, de

landbouw, dienstverlening, etc.

Hoewel het bedrijfsleven zich in de regel

niet actief bemoeit met verkiezingen,

wordt voor de waterschappen een uit-

zondering gemaakt.

Van 13 tot en met 25 november mag iedereen een stem

uitbrengen tijdens de waterschapsverkiezingen. VNO-NCW

Noord mengt zich samen met MKB-Noord en LTO Noord in de

verkiezingsstrijd met de ondernemerspartij Werk aan Water.

Daan [email protected]

rock the vote!

Stem Werk aan Water voor een zakelijk waterschap

Werk aan Water wil met een zakelijke

kijk op het waterschap, tegenwicht

bieden aan gekissebis tussen politieke

partijen. Werk aan Water gaat dan ook

de verkiezingen in met de slogan ‘Vak-

manschap in het waterschap’.

standpunten:> Werk aan veiligheid: alle dijken en

keringen bestand tegen klimaatveran-

dering en bodemdaling

> Werk aan kostenbeheersing: keuzes

maken, efficiënt opereren en zuive-

ringsheffing jaarlijks met 2% vermin-

deren

> Werk aan waterkwaliteit: meer stra-

tegische zoetwatervoorraden, geen

verzilting van het Lauwersmeer

> Werk zonder franje: het waterschap

moet zich concentreren op haar kern-

taak: goed waterbeheer

> Werk aan functiecombinatie: zuinig

met de ruimte, combineer functies als

natuur met waterberging

> Werk aan afwatering: de kruipruimtes

van bedrijven en woningen moeten

droog blijven, goede drooglegging

voor de land- en tuinbouw

> Werk aan haalbare doelen: bij uitwer-

king van Europese regels moet het

waterschap uitgaan van haalbaarheid

en betaalbaarheid.

> Werk aan draagvlak: Het waterschap

moet een klantgerichte organisatie

zijn; bedrijfsleven en burgers moeten

betrokken worden bij het waterbeleid.

stemmenBij de waterschapsverkiezingen hoeft u

niet naar het stemlokaal te gaan. U stemt

door uw stembiljet per post op te sturen.

De stembiljetten worden op 12 novem-

ber 2008 verzonden. Dit betekent dat u

in de dagen direct na 12 november 2008

uw stembiljet ontvangt. Op het stembil-

jet geeft u aan op wie u stemt. Hoe dat

moet, staat op het stembiljet uitgelegd.

Vervolgens stuurt u uw stembiljet gratis

in de antwoordenvelop per post op. Doe

dat vóór 24 november 2008. Uw stem-

biljet moet uiterlijk 25 november 2008

om 12.00 uur zijn ontvangen om mee te

tellen.

Elke stem telt! Stem Werk aan Water

voor vakmanschap in het waterschap!

Kijk voor nadere informatie over Werk

aan Water op www.werkaanwater.nl

U kunt ook contact opnemen via

[email protected] <

Ver

enIG

InG

Page 18: NoordNieuws 5 (2008)

16 NoordNieuws november 2008

Page 19: NoordNieuws 5 (2008)

17

Page 20: NoordNieuws 5 (2008)

18 NoordNieuws november 2008

hunze en aa’s

Lijsttrekker:

Pieter Hofstra,

voorzitter Vereniging

Afvalbedrijven

Nr. 3

Joop Volkers, Haren,

directeur EBConsult B.V.

Nr. 7

Leo de Kok, Groningen,

algemeen directeur

Griendtsveen Holding BV

Nr. 8

Thom Sijs, Zuidlaren,

algemeen directeur LPF

Flexible Packaging BV

Nr. 10

Peter van Heuveln,

Groningen, directeur priva-

te banking F. van Lanschot

Bankiers N.V.

Nr. 15

Hendrik-Willem Damming,

Haren

noorderzijlvest

Lijsttrekker:

Frans Jaspers, Groningen,

lid Raad van Bestuur

UMCG

Nr. 3

Gerard Feijen, Roden,

algemeen directeur Rabo-

bank Noordenveld West-

Groningen

Nr. 7

Engbert Gotink, Zuidhorn,

directeur Vastgoed Hanze-

hogeschool Groningen

Nr. 10

Jolanda Coenen,

Groningen, directeur

De Sleutel

reest en wieden

Nr. 3

René Genee, Wapse,

directie-secretaris

Groningen Seaports

Nr. 13

Gerrit Koele, Hoogeveen,

directeur Univé OBM

Hoogeveen

Velt en Vecht

Lijsttrekker:

Jan van Keulen, Dalen,

Directeur De Roo

Wegenbouw

Nr. 5

Geert Jan Pastoor, Sleen,

directeur Pastoor Consult

wetterskip fryslân

Nr. 2

Harm Beerda, Ureterp,

algemeen directeur

Oosterhof Holman Beheer

B.V.

Nr. 4

Keimpe van der Hoeven,

Sneek, directeur Wilaard

Operations BV

Nr. 7

Maarten Volbeda,

Drachten, regio directeur

BAM Utiliteitsbouw b.v.

Nr. 11

William Wold, Joure,

manager Environmental

Affairs Friesland Foods

Nr. 14

Jacob ten Buur, Drachten,

Directeur Jansma Bouw en

Beton BV

Kandidaten werk aan water vanuit Vno-nCw noord

Page 21: NoordNieuws 5 (2008)

19Hans van der [email protected]

Werkgevers- en werknemersorganisa-

ties kwamen tijdens het Najaarsoverleg

samen met het kabinet tot de slotsom

dat een loon-/prijsspiraal vermeden moet

worden. Daarom zal het kabinet onder

andere voorlopig de btw niet verhogen,

het verlaagt de WW-premie voor werk-

gevers en het schrapt de WW-premie

geheel voor werknemers. Deze laatste

maatregel heeft De Unie bewogen om

haar looneis te bij te stellen van 4 naar

3,75%. FNV beperkt de looninzet voor

het komende cao-seizoen tot 3,5 procent

en CNV heeft de vaststelling van die

loonvraag uitgesteld tot december, in de

verwachting dat de gevolgen van de kre-

dietcrisis dan beter zichtbaar zijn. Werk-

gevers zullen in overleg met de bonden

een hogere arbeidsparticipatie en een

hogere arbeidsproductiviteit nastreven.

Natuurlijk is het harmonieuze resultaat

van het Najaarsoverleg geïnspireerd

door de internationale ontwikkelingen.

Een woelige wereldeconomie vraagt

nu eenmaal om daadkracht. Dat zal

ook de insteek moeten zijn voor de

uitwerking van deze afspraken in het

arbeidsvoorwaardenoverleg. Voor dat

overleg hebben AWVN, VNO-NCW en

MKB-Nederland inmiddels speerpunten

vastgesteld. Op drie fronten willen we

zichtbaar en meetbaar resultaat boeken:

beheersing van de loonkosten, verhogen

van de productiviteit en het oplossen

van knelpunten op de interne en externe

arbeidsmarkt.

Het arbeidsvoorwaardenoverleg staat

daarbij in het teken van slimmer werken,

een thema dat AWVN al geruime tijd

bevordert. De speerpunten van dit thema

vallen samen te vatten in een zespunten-

plan:

> Concurrerender en resultaatgerichter

werken

> Meer productieve uren werken

> In flexibeler patronen werken en file-

vermijdend werken

> Breder inzetbaar werken

> Levensfasebewuster werken

> Met nieuwe doelgroepen (diverser)

werken

Nu de voorbereiding voor het cao-sei-

zoen 2009 van start is gegaan, zien we

echter wat terughoudendheid ontstaan

bij partijen. De onzekerheid die de

huidige economische situatie met zich

meebrengt, lijkt voor velen een reden om

de kat uit de boom te kijken. Toch is het

van groot belang ruim op tijd te starten

met een gedegen voorbereiding op het

komende cao-seizoen. Cao-partners

kunnen samen vooruit kijken en werken

aan rust en duidelijkheid. Een goede

voorbereiding kan helpen om invulling

te geven aan de speerpunten van het

arbeidsvoorwaardenoverleg. Daarbij zal

de nadruk moeten liggen op gezamen-

lijke activiteiten om slimmer werken te

stimuleren. Dan komen we in overleg tot

harmonieuze afspraken. <

harmonie in overleg Samen doen wat mogelijk is

Het Najaarsoverleg stond dit

jaar in het teken van eensge-

zindheid. Dat manifesteerde

zich in de snelheid waarmee

de afspraken zijn gemaakt

en werd nog eens benadrukt

met de noemer waaronder de

afspraken zijn gepresenteerd:

‘Samen doen wat mogelijk is’.

aC

Tua

LITeIT

Werkgeversvereniging AWVN

verleent diensten rond onder meer

arbeidsvoorwaarden (cao’s), functie-

waardering, arbeidsrecht, belonings-

systemen, competentiemanagement

en sociale innovatie. AWVN werkt

nauw samen met VNO-NCW. Het

hoofdkantoor is gevestigd in Den

Haag. AWVN heeft vestigingen in

Haarlem, Barendrecht, Apeldoorn,

Roermond en Groningen. Meer infor-

matie: www.awvn.nl of neem contact

op met de AWVN-werkgeverslijn, 070

850 86 05.

Page 22: NoordNieuws 5 (2008)

20 NoordNieuws november 2008

De Afsluitdijk veranderde 75 jaar gele-

den de Zuiderzee in het IJsselmeer. Na

driekwart eeuw in weer en wind waren

de kunstwerken van de dertig kilometer

lange dam aan een opknapbeurt toe.

Hierbij is een belangrijke rol weggelegd

voor twee ondernemingen uit Stads-

kanaal. Frans Nooren tekende onder

andere voor het waterdicht maken van

de betonnen heftorens, waartussen de

spuischuiven zijn geplaatst. Waarom koos

Rijkswaterstaat bij de aanbesteding van

dit project nu juist voor het Oost-Gro-

ninger aannemingsbedrijf? En waarom

gunde zij het ook het zusterbedrijf Multi-

paint Staalconservering de opdracht voor

het constructieschilderwerk? Hoog tijd

voor een nadere kennismaking met twee

uitzonderlijk presterende bedrijven.

Frans Nooren b.v. is opgericht in 1972,

heeft vestigingen in Stadskanaal en

Muiden en opereert als multidisciplinair

bouwchemisch aannemingsbedrijf door

heel Nederland. De werkzaamheden van

het bedrijf zijn te omschrijven als ‘het

scheiden van nat en droog’. Het komt

erop neer dat het bedrijf gespecialiseerd

is in het waterdicht maken van bouwpro-

jecten. Denk daarbij aan kelderafdich-

tingen, kunststof coatingsystemen, het

injecteren van watervoerende scheuren

en het repareren van betonconstructies.

Martin van der Leest, sinds 1987 werk-

zaam Frans Nooren, nam in 2003 de

onderneming over. Onder zijn leiding

versterkte het bedrijf zijn marktpositie

en behoort het thans tot de top 3 binnen

de branche. Een belangrijke stap werd in

2004 gezet met de oprichting van Multi-

Paint Staalconservering. Dit zusterbedrijf

richt zich op corrosiepreventieprojecten

voor diverse branches zoals de tankbouw

en staalindustrie, de petrochemische

industrie, weg- en waterbouw, scheeps-

bouw en energie industrie. In projecten

waar beide bedrijven worden ingezet, is

er sprake van de bewezen synergetisch

effect. Net als Frans Nooren is het bedrijf

goed ingespeeld op veranderende hou-

ding van opdrachtgevers naar de markt,

waarbij een accent is komen te liggen op

life cycle cost management.

Voor een groot aantal kunstwerken,

verspreid over het hele land, heeft Rijks-

waterstaat een aanbestedingsdossier op-

gesteld. Dit dossier kreeg de welluidende

titel mee: Kunstwerken Onderhoud

Samen met de Markt Onder Systeemge-

richte contractbeheersing (KOSMOS). In

dit dossier wordt omschreven op welke

wijze onderhoudsmaatregelen dienen

te worden ontworpen en uitgevoerd.

Vanuit KOSMOS stelde Rijkswaterstaat

contractdossiers samen voor zelfstandige

onderdelen. Eén ervan betreft een selec-

tie van de kunstwerken in het beheer-

aC

Tua

LITeITChristel [email protected]

Wie de laatste tijd over de Afsluitdijk heeft gereden, zal on-

getwijfeld de namen van twee Stadskanaalster bedrijven zijn

tegengekomen. Frans Nooren en Multipaint Staalconservering

tekenden voor het opknappen van het icoon van de Neder-

landse waterbouwkunde.

Zuiderzeewerkers uit stadskanaalFrans Nooren en MultiPaint Staalconservering

Foto’s Hans Banus

Page 23: NoordNieuws 5 (2008)

21

gebied van Rijkswaterstaat: Gelderland

west, IJsselmeergebied en Noord-Neder-

land (GIJNN). Het hele GIJNN-contract

is gegund aan MNO-Vervat, waarbij het

uitgangspunt van de relatie tussen MNO

enerzijds en Frans Nooren en Multipaint

Staalconservering anderzijds plaats heeft

gevonden op basis van een partnership.

De werkzaamheden ten behoeve van de

renovatie van de Afsluitdijk hebben iets

meer dan een jaar geduurd. In augustus

2007 zijn de Knoalster bedrijven, met te-

zamen 140 man eigen personeel, begon-

nen met de uitvoer van de werkzaam-

heden. De verwachte einddatum van dit

project is 30 oktober 2008. Volgend jaar

gaat fase twee in. Dan worden de kunst-

werken aan de kant van het IJselmeer

opgeknapt.

huzarenstukjeWas de Afsluitdijk een huzarenstukje

voor de betonspecialisten uit Oost-Gro-

ningen, ook het zusterbedrijf MultiPaint

Staalconservering heeft ‘t een en ander

in huis. De ’zuster’ werd op de dijk

ingezet voor het constructieschilderwerk

van sluisdeuren en de verkeerskundige

draagconstructies zoals portalen en der-

gelijke. Ook demonteerde MultiPaint een

serie stalen spuischuiven die op de oever

zijn voorzien van nieuwe conserveringsla-

gen. Dat MultiPaint kan voldoen aan de

hoogste normen als het gaat om

innovatief/prestatie gerichte contractvor-

men bleek eerder uit het project NAM

Norg/Langelo. Hier werden de staalcon-

serveerders uit Stadskanaal ingeschakeld

voor het uitvoeren van groot onderhoud

en het schilderen van de fornuizen.

Daarnaast werd de constructie inte-

graal gestraald en opnieuw gespoten.

Het betrof in totaal 60.000 m2 groot

onderhoud. De straal- en schilderwerk-

zaamheden werden onder zeer moeilijke

omstandigheden uitgevoerd omdat de

locatie niet werd stilgelegd ten behoeve

van de werkzaamheden. Er was sprake

van zogeheten concurrent operations.

Alle isolatie, E&I onderdelen werden ten

behoeve van de straalwerkzaamheden

afgeschermd met een sterke PVC-folie

voor een optimale bescherming. Dat

Multipaint ook een sterk innovatief

bedrijf is blijkt uit het feit dat het een

gepatenteerd systeem geïntroduceerd

heeft voor het verwijderen van de oude

coatinglagen. Dit systeem is gebaseerd

op inductieve verwarming en is uiter-

mate geschikt wanneer het gaat om

hoge laagdiktes. De methode levert

aanzienlijke besparingen op in manuren,

energieverbruik en staalgrid.<

Voor meer informatie:

www.fransnooren.nl en

www.multipaintbv.nl

Oosteinde 4b Postbus 145 9300 AC Roden T 050 50 15 455 F 050 50 15 456www.schuurmans.nlE [email protected]

(advertentie)

Page 24: NoordNieuws 5 (2008)

22 NoordNieuws november 2008

De verrommeling lijkt Nederland in de

greep te hebben. In bredere lagen van

de bevolking maakt men zich zorgen

over de wijze waarop we met onze

ruimte omgaan. Ofschoon de hoeveel-

heid bedrijventerreinen minder dan 3%

van het nationale areaal beslaat, liggen

bedrijvenlocaties in de vuurlinie van

het publieke debat. Ook bedrijven zelf

opteren voor meer verbeeldingskracht en

intelligentie bij de inrichting, vormgeving

en het waardevast houden van bedrij-

venterreinen. Voldoende en kwalitatief

goede werklocaties zijn hard nodig om

bedrijven hun werk te laten doen. Er zal

wel geld moeten worden verdiend. Niets

is schadelijker voor het bedrijfsleven

dan speelbal te zijn van een ongeleide

discussie. VNO-NCW Noord bepleit een

offensieve houding en een noordelijke

aanpak.

opIn

IeHans [email protected]

Vijftienduizend hectare bedrijventerrein in Nederland is aan

een opknapbeurt toe. De taskforce Noordanus heeft aanbe-

velingen gedaan voor vitale werklocaties. VNO-NCW Noord

omarmt deze voorstellen en bepleit een kwaliteitsagenda

noordelijke werklocaties.

TerreinwinstNieuwe agenda voor noordelijke werklocaties

Over nut en noodzaak van een aanpak

van de bedrijventerreinenproblematiek

bestaat in grote lijnen overeenstemming.

De kern van de problematiek is:

> te snelle veroudering van bedrijven-

terreinen (functionaliteit, represen-

tativiteit, ontsluiting), met als gevolg

sociale (slechte werkomgeving) en

economische marginalisering, inef-

ficiënt ruimtegebruik, verrommeling

en onveiligheid op de zogenaamde

brownfields;

> te ruim en goedkoop aanbod van

nieuwe uitleglocaties (greenfields),

die uitnodigen tot een vlucht van de

brownfields en nodeloos beslag op

ruimte in de hand werken;

> onvoldoende vraaggestuurd en dus

gedifferentieerd terreinaanbod, met

als gevolg een suboptimaal vestigings-

klimaat, gemiste kansen voor ruimte-

lijke kwaliteit en een bijdrage aan de

te snelle veroudering;

> vaak matige ruimtelijke kwaliteit en

landschappelijke inpassing van de

greenfields, waaronder onvoldoende

intensief ruimtegebruik.

Dáárover hoeft de discussie niet te gaan.

De kern van de beleidsopgave ligt in de

voorwaarden voor een oplossing van de

problemen.

> structuur van de bedrijventerreinen-

markt

Gemeenten zijn daarop de dominante

grondaanbieder, met soms door lokale

werkgelegenheidsmotieven ingegeven

lage grondprijzen, die de herstructure-

ring planeconomisch zeer lastig maken

en professionele vastgoedontwikke-

laars en –beleggers op afstand zetten;

> zwakke ruimtelijke regie op regionaal

niveau

Deze afwezige regie is zowel bij de

planning en programmering als bij de

uitvoering van het bedrijventerreinen-

beleid zichtbaar, met als gevolg een

kwantitatief en kwalitatief onvoldoen-

de gecoördineerd terreinaanbod;

Page 25: NoordNieuws 5 (2008)

23

> financiële voorwaarden adresseren

Om de decennialange scheefgroei in

de bedrijventerreinenmarkt ongedaan

te maken en de prioriteiten die bij de

inzet van financiële middelen moeten

worden gesteld.

Deze voorwaarden kunnen niet los van

elkaar worden gezien. Dat maakt de

bedrijventerreinenproblematiek ook zo

complex en een verantwoordelijkheid

voor velen. Gemeenten staan er tot nu

toe teveel alleen voor en verkeren be-

stuurlijk niet in een positie om regionale

patstellingen te doorbreken.

VerpauperingDe aanpak van de verrommeling van

het Nederlandse landschap vergt een

strakkere regionale planning bij de

aanleg en herontwikkeling van bedrij-

venterreinen. Betere afstemming tussen

gemeenten moet leiden tot zuiniger

ruimtegebruik en het tegengaan van

verpaupering. De regionale samenwer-

king moet vorm krijgen in de oprichting

van regionale ontwikkelingsbedrijven.

Het areaal aan verouderde werklocaties

is de afgelopen tien jaar verdubbeld tot

ruim dertigduizend hectare. Nederland

telt in totaal ruim zesendertighonderd

bedrijventerreinen. Bijna een derde

kampt met leegstand, met verrommeling

en verpaupering tot gevolg. Het is een

maatschappelijk belang dat werklocaties

minder snel verouderen.

De commissie Noordanus pleit voor een

tweesporenaanpak. Op de lange termijn

wil hij een verzakelijkte bedrijventerrei-

nenmarkt met een grote betrokkenheid

van het bedrijfsleven zoals bij de markt

voor kantoren en winkelcentra. Op de

korte termijn is de commissie voorstander

van een inhaalslag van de herstructu-

rering in de vorm van een economische

stadsvernieuwingsaanpak. Het is aan pro-

vincies, gemeenten en private partijen

om de noodzaak van herstructurering

van bestaande terreinen in samenhang

met de ontwikkeling van nieuwe ter-

reinen te beoordelen. Marktpartijen

worden opgeroepen actief mee te doen.

Zij kunnen zowel op het vlak van de

herstructurering van bestaande terreinen

als bij de (innovatieve) ontwikkeling van

nieuwe bedrijventerreinen een belang-

rijke rol spelen.

De commissie Noordanus kiest voor het

opknappen van bestaande, verouderde

bedrijventerreinen in combinatie met de

aanleg van nieuwe bedrijventerreinen.

Alleen zo kan aan de toekomstige vraag

naar bedrijfsgrond worden voldaan. Een

deel van de opbrengsten van nieuwe

bedrijventerreinen zullen worden benut

voor het opknappen van verouderde

terreinen. De provincie krijgt de ver-

antwoordelijkheid voor de uitgifte van

nieuwe bedrijfsterreinen en een leidende

rol in de herstructurering van verouderde

terreinen. Positief is dat Noordanus daar-

bij niet pleit voor één nationale blauw-

druk, maar rekening houdt met regionale

en plaatselijke omstandigheden, waarbij

het beschikbare geld voor herstructure-

ring in één pot wordt gestopt.

Het recept voor een succesvolle aanpak:

een collectieve aanpak van de achterstal-

lige herstructureringsopgave

Het wegwerken van de herstructurerings-

achterstand en het daarvoor noodzake-

lijk flankerend beleid zullen het vertrou-

wen moeten wekken dat nodig is om de

transitie naar een meer zakelijke bedrij-

venterreinensector op gang te brengen.

het verzakelijken van ontwikkeling,

herstructurering en beheer van bedrij-

venterreinen

In combinatie met een zekere ruimte-

lijke schaarste moet verzakelijking ertoe

leiden dat herstructurering op den duur

gaat behoren tot de normale, marktge-

stuurde levenscyclus van bedrijventer-

reinen, met een faciliterende rol voor de

overheid.

positionering van planning en uitvoering

van de (her)ontwikkeling van bedrijven-

terreinen in een regionale arena

Een zodanig scenario biedt de beste kan-

sen voor een proces van verzakelijking en

voor de koppeling van greenfieldontwik-

keling aan brownfieldherontwikkeling.

Vno-nCw noordWerklocaties dienen te worden ontwik-

keld en beheerd door de professionele

vastgoedmarkt. Professionele ontwik-

kelaars en vastgoedbeleggers zijn van

nature beter in het creëren en behouden

van waarde. Merkwaardig dat bedrijfs-

ruimte het enige vastgoed is in Neder-

land dat niet in waarde stijgt maar daalt.

De markt wil graag meedoen, onder

voorwaarde dat relevante overheden ook

hun verantwoordelijkheden nemen. Dus

geen haasje-overgedrag van gemeenten

of het ongecoördineerd aanbieden van

kavels op een steenworp afstand. VNO-

NCW Noord ondersteunt het voorstel om

te komen tot een systeem van onderlinge

verevening tussen nieuwe bedrijfsterrei-

nen (greenfields) en bestaande terreinen

die moeten worden geherstructureerd.

Dat dient op regionaal niveau te worden

aangepakt.

Met de Ministers Cramer en Van der Hoe-

ven, ondersteunt VNO-NCW Noord de

gedachte dat de provincie de regie krijgt

in het ruimtelijk beleid voor bedrijfster-

reinen. Dit betekent dat aan de autono-

mie van de gemeenten op dit punt een

einde komt. Dit sluit aan op een natuur-

lijke ontwikkeling waarbij gemeenten

het bedrijfsterreinenbeleid op regionaal

niveau beter met elkaar afstemmen. De

regio Groningen-Assen is hiervan een

goed voorbeeld.

Noord-Nederland heeft veel te win-

nen bij de adviezen van de Commis-

sie Noordanus. We hebben een regio

die zich graag laat voorstaan op haar

fraaie combinatie van werken, wonen

en recreëren. Laten we vast beginnen

met voor te sorteren. Geen enkel nieuw

terrein zonder parkmanagement. En bij

de herstructurering van oude terreinen is

parkmanagement een voorwaarde voor

financiële steun van overheden.<

Page 26: NoordNieuws 5 (2008)

24 NoordNieuws november 2008 Foto: NOMAlex van [email protected]

Volgens Jouke van Dijk, hoogleraar

regionale arbeidsmarktanalyse aan de

Rijksuniversiteit Groningen gaat het op

sociaal-economisch gebied inmiddels re-

latief goed in het Noorden en voor geld

kunnen bedrijven gewoon aankloppen

bij een bank. Wat is anno 2008 dan nog

de bestaansreden van de NOM?

‘Natuurlijk, de sociaal-economische struc-

tuur is verbeterd. Maar er is sprake van

een relatief ijle economie. Daarnaast zijn

banken sinds ongeveer een jaar – dus

al voordat de kredietcrisis in het nieuws

kwam – terughoudend bij het nemen

van risico’s. Dat geldt zeker bij starters.

Het duurt langer voordat bedrijven een

lening krijgen en banken vragen meer

zekerheden in de vorm van eigen ver-

mogen of een investering van de NOM.

Waar een bank in het verleden tegen een

onderneming zei: We zijn bereid er drie

ton in te stoppen als de NOM er één ton

in stopt. Daar zeggen banken nu: Wij

stoppen er twee ton in als de NOM er

ook twee ton in stopt. Dat betekent dat

bij de NOM meer risico komt te liggen en

dat we hogere bedragen investeren dan

in het verleden.’

Maar een andere kerntaak van de noM, het bevorderen van innovatie, wordt toch ook vervuld door tal van andere organisaties als syntens en de drie noordelijke provincies? ‘Bedrijven geven aan dat ze tevreden zijn

over onze dienstverlening op subsidie-

gebied. Dat geeft aan dat we het goed

doen. Verder denk ik dat de provincies

vanwege hun ambtelijke en bureau-

cratische structuur niet altijd goed in

staat zijn om in te spelen op vragen van

ondernemingen.’

Hoe is het een jaar later met…

een ja

ar

LaTer

siem jansen, algemeen directeur van de noM (noordelijke ontwikkelingsmaatschappij nV)?

heeft u een voorbeeld waaruit blijkt dat de provincie niet goed inspeelt op de behoefte van bedrijven? ‘Onlangs hebben we een samenwerkings-

project opgezet voor zeventig bedrijven

in Noord-Nederland. Het doel was de

deelnemende bedrijven lean and mean

te maken. We hebben de Noordelijke

provincies gevraagd het programma

voor een bedrag van 3,6 miljoen euro

mee te subsidiëren. Het verzoek is af-

gewezen. Dat was voor mij een enorme

teleurstelling want daarmee werden de

deelnemende midden- en kleinbedrijven

behoorlijk in de kou gezet.’

de huisstijl van de noM is onlangs veranderd. Is alleen optisch iets ge-wijzigd of staat de nieuwe huisstijl ergens voor? ‘Absoluut. De afgelopen tijd hebben

we nagedacht over onze visie en missie.

We hebben besloten dat we ons nog

uitsluitend inzetten voor het realiseren

van bedrijfsmatige activiteiten. We be-

moeien ons dus niet met bijvoorbeeld de

toeristische sector, het ontwikkelen van

bedrijventerreinen, onderwijs et cetera.

Een paar jaar geleden waren we betrok-

ken bij de verplaatsing van de bedrijfs-

school van Philips. Dat zouden we nu niet

meer doen.’

hoeveel bedrijven hebben sinds 1 maart 2007, de dag dat u begonnen bent als directeur, geprofiteerd van financiering van de noM? ‘Er zijn zo’n zestig financieringen ge-

weest. Dat is iets meer dan gemiddeld.

Het gaat daarbij om aandelenpartici-

paties, achtergestelde leningen of een

combinatie van die twee. Bij ongeveer de

helft van de financieringen gaat het om

bedrijven waar de NOM niet eerder bij

betrokken was. Voor het merendeel zijn

dit jonge startende ondernemers.’

hoe verklaart u dat zoveel jonge on-dernemers aankloppen bij de noM? ‘Onderwijsinstellingen zoals de Hanzeho-

geschool in Groningen en hogescholen in

Leeuwarden en Emmen bevorderen sinds

een paar jaar het ondernemerschap.

Mede daardoor kiezen steeds meer afge-

studeerden voor een eigen bedrijf. In de

provincie Groningen ligt het aantal jonge

starters nu zelfs boven het landelijk

gemiddelde. Dat is natuurlijk heel goed

nieuws.’

aan wat voor soort bedrijven moet ik dan denken?‘In de stad Groningen gaat het met

name om ondernemingen die nieuwe

internettoepassingen ontwikkelen. Een

voorbeeld is Kalooga; dit bedrijf ontwik-

kelt een zoekmachine voor plaatjes. Ook

zijn er interessante initiatieven op het

gebied van de watertechnologie. Zo is er

een bedrijf in Leeuwarden dat een soort

koffer heeft ontwikkeld met een kleine

waterzuiveringsinstallatie die op zonne-

energie werkt. Dat is heel interessant

voor ontwikkelingslanden.’

de noM probeert ondernemingen over te halen zich te vestigen in noord-nederland. wat heeft dat de afgelopen anderhalf jaar opgele-verd? ‘Ruim tien bedrijven hebben zich, mede

dankzij de inspanningen van de NOM,

in het Noorden gevestigd. Een aardig

voorbeeld is zonnepanelenfabrikant APA

Siem Jansen is benoemd tot algemeen

directeur van de NOM (Noordelijke

Ontwikkelingsmaatschappij NV).

(Bron: NoordNieuws 1, 2007)

Page 27: NoordNieuws 5 (2008)

25

in Leeuwarden, waar we overigens ook

in hebben geïnvesteerd. Het is een inte-

ressant bedrijf omdat ze vanaf 2009 met

een innovatieve techniek zonnepanelen

gaan bouwen. Daarnaast produceren ze

op dit moment al touchscreens.’

hoe staat het met de sociaal-econo-mische structuur en de werkgele-genheid in het noorden?‘Een paar jaren terug was de werkloos-

heid nog enkele procenten hoger dan

het landelijk gemiddelde maar inmiddels

is de situatie sterk verbeterd. Neem Fries-

land. Ik zag vanmorgen dat de werkloos-

heid nog maar 0,8 procent hoger is dan

het landelijk gemiddelde. Groningen

scoort wat dat betreft net iets minder.

Maar de groei van de werkgelegenheid

in bijvoorbeeld de Eemshaven was de

afgelopen jaren enorm. Daar staat een

aantal projecten op stapel zodat het

aantal arbeidsplaatsen de komende jaren

waarschijnlijk sterk zal toenemen.’

een voorbeeld van een interessant project in de eemshaven?‘De bouw van de elektriciteitscentrale

van Nuon leidt ertoe dat steeds meer

bedrijven die veel stroom nodig heb-

ben zich in de Eemshaven vestigen. Eén

daarvan is het datacenter TCN Eemsdelta.

De NOM is op dit moment bezig het

Chinese chemische bedrijf Yantai binnen

te halen. Vestigt deze onderneming zich

in de Eemshaven dan gaat het om een

investeringsimpuls van bijna een miljard

euro en minimaal duizend arbeidsplaat-

sen. Maar de race is nog niet gelopen. De

Eemshaven is in zware concurrentie met

Antwerpen.’

wat was voor u het meest stimu-lerende moment van de afgelopen anderhalf jaar?‘Onlangs was ik bij een klein bedrijfje

dat dreigde meegezogen te worden bij

het faillissement van een ander bedrijf -

zonder dat men daar zelf schuld aan had-

den. Bij het failliete bedrijf had de NOM

een participatie. Daarom dacht men bij

het kleine bedrijfje: De NOM zit in het

failliete bedrijf en dan komt het voor ons

wel goed. Maar zo werkt het helaas niet.

Ik heb toen van heel dichtbij meege-

maakt wat de NOM kan betekenen en

wat de gevolgen van ons ingrijpen kun-

nen zijn.’<

Plan Melkvaart, de uitbreiding van Makkum, is bijna ingevuld maar enkele mooie kavels zijn nog beschik-baar. Aan de zuidrand van deze nieuwe woonwijk, met ligging op de zon, zijn nog 3 exclusieve kavels te koop.

Op deze zeer ruime kavels met een oppervlakte van 990, 1247 en 1354 m2 kunt u zelf uw vrijstaand villa (laten) bouwen voor permanente bewoning. Uw droomhuis heeft een vrij uitzicht over de weilanden en ligt aan het water, dus midden in de natuur.

Bouw uw droomhuis in Makkum

Informatie: tel. 0515 23 25 50

www.makelaardijgros.nl

(advertentie)

Page 28: NoordNieuws 5 (2008)

26 NoordNieuws november 2008

Uitbreiding garantieregeling mkbMinister Van der Hoeven van Economische Zaken heeft de garantieregeling voor het midden- en kleinbedrijf uitge-breid. Dat is het resultaat van een overleg met onder an-dere VNO-NCW over de gevolgen van de kredietcrisis voor de reële economie. De uitbreidingen houden in dat het ministerie van EZ garant staat voor bedrijven tot maximaal 250 medewerkers, voor leningen van starters tot 200.000 euro en dat het maximale garantiebedrag per bedrijf is verhoogd naar 1,5 miljoen euro. Bovendien staat EZ garant voor een bedrag van 745 miljoen euro aan kredieten dat eventueel verhoogd kan worden tot 825 miljoen euro. Afgesproken is om in gezamenlijk overleg tussen het mkb, banken en overheid de bestaande kredietregelingen beter te benutten en waar nodig de toegang te vergroten. VNO-NCW zal het initiatief nemen tot een gezamenlijke werk-groep, die een inventarisatie gaat maken van een aantal grote dossiers waarbij versnelling van de besluitvorming kan bijdragen aan een groter vertrouwen in het investe-ringsklimaat in Nederland.

Skarsterlân opnieuw mkb-vriendelijkst Skarsterlân is voor de derde keer op rij verkozen tot de MKB vriendelijkste gemeente van Noord-Nederland. De Friese gemeente kwam beter uit de bus dan Leek en Hoogeveen, de mkb-vriendelijkste gemeente van respectie-velijk Groningen en Drenthe. De prijs werd door MKB-Noord in 2004 en 2006 ook al uitgereikt aan Skarsterlân. De ondernemers in deze gemeente geven gemiddeld een hoger rapportcijfer dan 2 jaar geleden, en de lokale lasten steken dit maal nog gunstiger af tegen de lasten in andere gemeenten. De winnaar van de provincie Groningen is (net als 2 jaar geleden) Leek, onder andere omdat de gemeente investeert in de relatie met ondernemers en in het nieuwe bedrijventerrein langs de A7, Leeksterveld. De gemeente Hoogeveen werd voor het eerst MKB vriendelijkste ge-meente van Drenthe, na een stijging van 10 plaatsen op de ranglijst. De gemeente scoort vooral goed op het punt van communicatie en beleid.

Creative industryDe Gemeente Groningen en de Hanzehogeschool Gronin-gen hebben de handen ineen geslagen om de creative in-dustry in Groningen te versterken. Creatieve ondernemers die worstelen met vragen die betrekking hebben op hun bedrijfsvoering, kunnen in een pilot terecht bij docenten van de Hanzehogeschool Groningen en adviseurs van HanzeConnect. De adviestrajecten worden gefinancierd vanuit de zogenaamde innovatievouchers, die verkrijgbaar zijn bij Senter Novem (ministerie EZ). Bedrijven krijgen met zo’n voucher recht op 2.500 euro, die ze kunnen besteden bij een kennisinstelling.De pilot is een opmaat voor een grotere projectaanvraag, waarbij creatieve ondernemers uit de provincie Groningen de doelgroep zijn. Inmiddels doen twintig ondernemers mee aan het project. Ondernemersfonds LeeuwardenDe gemeente Leeuwarden en de Kamer van Koophandel hebben onlangs met de ondertekening van een contract, de eerste stap gezet naar het oprichten van Ondernemers-fonds Leeuwarden. Dit fonds is bedoeld voor collectieve investeringen voor ondernemersactiviteiten en projecten en wordt gevoed door een verhoging van het OZB tarief.

Door een opslag op het OZB tarief op bedrijfspanden dra-gen dan alle instellingen in Leeuwarden hun steentje bij, waardoor free-riding wordt tegengegaan. De financiële middelen die hierdoor worden gegenereerd mogen door de instellingen zelf besteed worden, mits dit in georgani-seerd verband gebeurt. Investeringen kunnen uiteenlopen van feestverlichting voor centrumondernemers, parkma-nagement faciliteiten voor ondernemers op bedrijventer-reinen tot stadspromotie voor de totale gemeente.

Leren van concurrentieUit onderzoek van het Centraal Planbureau blijkt dat Nederlandse bedrijven vooral leren van de meest produc-tieve bedrijven die in eigen land actief zijn in dezelfde bedrijfstak. Het onderzoek laat zien dat concurrentie een hogere productiviteit bevordert omdat het efficiënter werken stimuleert maar vooral ook prikkelt om te leren van andere bedrijven in eigen land. Bovendien blijken ook zwakker presterende bedrijven te blijven leren, terwijl in andere landen een trend zichtbaar is dat dergelijke bedrij-ven afzien van innovatie of imitatie omdat de kosten niet opwegen tegen de verwachte opbrengsten.

WestpoortOp 8 november is de eerste paal geslagen op bedrijven-park Westpoort van het nieuwe logistiek centrum van LCW Groningen bv. Daarmee werd meteen de eerste paal geslagen op het bedrijvenpark Westpoort. Het bedrijven-park is ontwikkeld in het kader van het stedelijk netwerk Groningen-Assen 2030 en wordt met 150 hectare het grootste bedrijventerrein in de regio. De kavels in West-poort worden tussen 2008 en 2028 in twee fasen van elk zo’n jaar of tien uitgegeven. Bij de inrichting van het terrein speelt duurzaamheid een belangrijke rol en wordt ingezet op gezamenlijke voorzieningen in de vorm van parkmanagement. De nieuwe locatie van LCW omvat 4 hectare, waarvan 16.000 m2 bebouwd gaat worden als op- en overslagruimte. De verhuizing naar de nieuwbouw staat voor de tweede helft van volgend jaar gepland.

aC

Tua

LITeITen

Koeltechniek: Commercieel en Industrieel • Koelmeubelen• Koel- en vriescellen• Koel- en

vriesinstallaties• Procesregeling

Klimaatbeheersing• Airconditioning• Bedrijfsventilatie• Luchtbehandeling-

kasten• Warmtepompen

U bent van harte welkom in onze 500 m2 grote

showroom in Vries.

Postbus 55, 9480 AB Vries Handelsweg 329482 WE Vries/TynaarloBedr.terr. Vriezerbrug a/d A28, afslag 35Telefoon (0592) 530 310 Fax (0592) 530 315Internet: www.koelgroep.nlE-mail: [email protected]

2226 • Adv fc VNO 86*76 25-02-2004 15:58 Pagina 1

Koeltechniek Dorenbos,Coolings Systems Holland, KoelAirco en Wiekamp Installaties maken deel uit van KoelGroep Dorenbos.

(advertentie)

Page 29: NoordNieuws 5 (2008)

27V

no

-nC

w n

oo

rd

In a

CTI

e

Nieuws uit Friesland

natura 2000 vraagt extra aandachtVNO-NCW Friesland houdt zich al enkele

jaren bezig met Natura 2000. Natura

2000 is als het ware een netwerk van be-

schermde natuurgebieden. Inmiddels zijn

148 van deze gebieden door de Neder-

landse regering benoemd en de proce-

dure om deze aanwijzingen definitief te

maken loopt.

In Friesland is momenteel het opstel-

len van deze beheerplannen actueel. In

een beheerplan wordt vastgelegd hoe

en wanneer de doelen voor een gebied

gehaald worden. Ook wordt benoemd

welke activiteiten in en rondom Natura

2000-gebieden (bedrijfsactiviteiten,

landbouw, recreatie, waterbeheer) wel

en/of niet kunnen plaatshebben. Een

beheerplan wordt voor maximaal zes

jaar vastgesteld, daarna volgt een nieuw

plan. In Friesland moeten in totaal 20

beheerplannen worden gemaakt.

De provincies zijn verantwoordelijk voor

het opstellen van beheerplannen. Het

Rijk heeft opdracht gegeven dat beheer-

plannen dienen te worden opgesteld in

nauw overleg met eigenaren, gebrui-

kers, belangengroeperingen, betrokken

overheden.

En daar zit nu net de crux. VNO-NCW

Friesland heeft GS reeds meerdere

malen gemaand het ondernemerscol-

lectief te betrekken bij het opstellen van

de beheerplannen. Dit heeft zowel in

2006 als 2007 toezeggingen opgeleverd.

Echter tot op heden is er geen enkel

initiatief richting VNO-NCW Friesland

genomen. Inmiddels is duidelijk dat de

provincie wel degelijk aan de slag is met

de beheerplannen, maar zonder daarbij

het bedrijfsleven te betrekken. En dat is

onacceptabel. Daarom heeft het bestuur

van VNO-NCW Friesland actie onderno-

men zodat ondernemers en provincie op

zeer korte termijn met elkaar in gesprek

gaan. Dit gesprek vindt in november

plaats. Afhankelijk van dit gesprek wordt

gekeken welke aanvullende inspanning

nodig is om de belangen van bedrijvig

Friesland te borgen.

Want er kan geen twijfel bestaan over

het feit dat VNO-NCW Friesland zowel de

bestaande als toekomstige economische

activiteiten in de Natura 2000 gebieden

op een verantwoorde manier wil veilig-

stellen.<

Nieuws uit Drenthe

poortwachterscentrumIn Drenthe is onlangs het initiatief

genomen om een Poortwachtercentrum

Drenthe op te richten. Het Poortwach-

tercentrum (PWC), een landelijk initiatief

van werkgevers en overheid, brengt

regionale bedrijven bij elkaar. Iemand die

arbeidsongeschikt is voor de ene functie

is wellicht geschikt voor een andere. Een

arbeidsongeschikte medewerker kan van

waardevolle betekenis zijn voor een ander

bedrijf. Er wordt een win-winsituatie

gecreëerd, twee bedrijven besparen veel

kosten, het ene aan boetes en/of reïnte-

gratiekosten, het andere aan wervingskos-

ten, en de medewerker vindt een nieuwe

baan. Het PWC maakt de match en regelt

de overstap. Zij zorgt voor begeleiding en

bouwt aan een re-integratienetwerk van

bedrijven in de regio.

Recent kwamen de eerste twintig

Drentse werkgevers bijeen in Hoogeveen

onder de bezielende leiding van Bert

van der Haar, teneinde te bezien of een

PWC Drenthe kan rekenen op voldoende

draagvlak. Afgesproken is dat dit initia-

tief een nadere uitwerking verdient.

VNO-NCW Drenthe is actief betrokken

bij deze ontwikkeling aangezien deze rol

nog niet wordt opgepakt door marktpar-

tijen. Het netwerk van VNO-NCW Dren-

the zou een prima basis kunnen vormen

voor deze onderlinge uitwisseling. Bo-

vendien kan het in de toekomst een basis

vormen voor een mobiliteitscentrum

Drenthe, waardoor de aanwezige talent,

kennis en kunde voor Drenthe behouden

kunnen blijven.<

Nieuws uit Groningen

provinciaal omgevingsplan VNO-NCW Groningen heeft onlangs haar

reactie gegeven op het Voorontwerp POP

(concept). In het Provinciaal Omgevings-

plan, kortweg POP, wordt beschreven

hoe de provincie er in de toekomst uit

komt te zien. Onderwerpen als wonen,

werken, ondernemen, bereikbaarheid,

milieu en veiligheid komen erin aan bod.

In het Voorontwerp POP wordt onderne-

mers de ruimte geboden om te onderne-

men, maar in de reactie wordenechter

wel een aantal kritische kanttekeningen

geplaatst.

Het voorgestelde POP is weinig ontwik-

kelingsgericht. Naar de mening van VNO-

NCW Groningen wordt te weinig reke-

ning gehouden met de maatschappelijke

ontwikkelingen en wordt niet genoeg de

mogelijkheid geboden daarop in te spe-

len. VNO-NCW Groningen ondersteunt

de lijn van revitalisering van bestaande

bedrijventerreinen. Het betrekken van

het bedrijfsleven bij deze revitalisering is

van groot belang.

In het POP wordt de prioritering van de

genoemde infrastructurele projecten

gemist. VNO-NCW Groningen vindt dat

de externe bereikbaarheid van de stad

Groningen prioriteit heeft. Dit is primair

een structurele aanpak van de Zuidelijke

Ringweg Groningen, in nauwe samen-

werking met het bedrijfsleven. Daarop

aanvullend een hoogwaardig en hoog-

frequent OV-systeem dat op intelligente

wijze verknoopt wordt met de zware

autoverkeersstromen aan de randen van

de stad. Door investeringen in bijvoor-

beeld infrastructuur en gebiedsontwikke-

ling zijn de voorwaarden voor bedrijfs-

huisvesting in Groningen de afgelopen

jaren verbeterd. Dit is tevens van belang

om jonge getalenteerde mensen in het

noorden te houden.<

Vn

o-n

Cw

no

or

d In

aC

TIe

In deze rubriek houden we u op de hoogte van de activiteiten van Vno-nCw noord in de regio.

Page 30: NoordNieuws 5 (2008)

28 NoordNieuws november 2008

‘Groei van mensen leidt tot groei van de omzet’

Eerst de mens, daarna de prestatie

Er is Hylke van der Veen, regiodirecteur van Randstad Uitzend-

bureau Friesland, Noordoost polder en Zuidwest Drenthe, veel

aan gelegen om de paar duizend uitzendkrachten in zijn werk-

gebied optimaal op hun taak te prepareren. ‘Ik wil een situatie

creëren waarin mensen zich happy voelen. We zullen in toene-

mende mate selecteren op mentaliteit, houding en creativiteit.

Als mensen groeien, kan de omzet ook groeien.’

Van der Veen gelooft heilig in die volgorde: Eerst de mens,

daarna de prestatie. Al tijdens zijn studie richtte de bedrijfseco-

noom zich niet alleen op

het verwerven van harde

mathematische kennis,

maar ook op sociale

aspecten zoals psycholo-

gie en arbeidsorganisa-

tie. ‘Ik ben van huis uit

goed met cijfers, maar

de werkelijkheid bestaat

niet alleen uit optellen

en aftrekken.’ De brede

invulling van zijn studie

komt hem beslist van pas

in zijn functie als regio-

directeur bij Randstad. De rol als

toonaangevend dienstverlener op de arbeidsmarkt vereist een

optimale kennis van de vraag bij bedrijven, maar ook inzicht in

de wensen van flexibele arbeidskrachten. ‘Goed personeel is nu

eenmaal nooit te duur. Als wij mensen een uitdagende tijde-

lijke baan kunnen bieden, zijn wij niet alleen voor hen maar

ook voor de klant aantrekkelijk. Daarvoor moeten we bij de

goede bedrijven die een prominente rol in de regio vervullen

als gesprekspartner aan de tafel zitten. Zij leveren ook weer de

leukste opdrachten.’

Goed luisteren naar klantAls marktleider in Nederland is Randstad het volgens de regi-

odirecteur aan haar stand verplicht om op ontwikkelingen in

te spelen. ‘Om mijn rol als toeleverancier en dienstverlener op

de arbeidsmarkt waar te maken, moet ik vraag en aanbod op

elkaar kunnen afstemmen. De klanten moeten me kennen en

Akke [email protected]

Op de arbeidsmarkt draait het om mensen; zij vormen het kapitaal

waarop de winstgevendheid van ondernemingen stoelt. Dat is het

uitgangspunt van Hylke van der Veen, regiodirecteur van Randstad

Uitzendbureau Friesland, Noordoost polder en Zuidwest Drenthe.

weten dat ik goed naar hun wensen luister.’ Die specialistische

kennis van het werkveld maakt het mogelijk om tijdig in te spe-

len op trends. Van der Veen: ‘De klassieke uitzendkracht hoefde

alleen maar over twee handen en twee voeten te beschikken en

moest kort gezegd over een rechte lijn kunnen lopen. Aan dat

soort generieke arbeidskrachten is bijna geen behoefte meer.

Tegenwoordig moeten flexwerkers toch vaak een bepaalde

training doorlopen voordat ze ergens aan de slag kunnen.’ Dat

geldt voor de uitleenchauffeurs net zo goed als het commerci-

ele bankpersoneel of flexwerkers bij verzekeraars of tijdelijke

secretaresses. Er zijn zelfs werkgevers die het uitzendbureau

belonen als de gedetacheerde werknemer langer dan een jaar

blijft. Een snel vertrek van een arbeidskracht leidt immers al snel

tot een forse kapitaalvernietiging.

De ‘flexgraad’ bedraagt momenteel zo’n 4,5 procent nadat

het de afgelopen jaren iets was gedaald. ‘Als de arbeidsmarkt

krap is, nemen bedrijven mensen eerder in vaste dienst omdat

ze bang zijn dat ze anders achter het net vissen. Hoewel er

momenteel grote vraag is naar goede arbeidskrachten, heerst

er ook onzekerheid over de economische ontwikkeling. Dat

maakt dat bedrijven toch terughoudend zijn met het in vaste

dienst nemen van personeel.’ Daarnaast denkt Van der Veen

dat de rek wel zo’n beetje uit de onderkant van de arbeids-

markt is. ‘Dat zijn mensen die nog lastig aan het werk zijn te

krijgen. Er begint zich een ijzeren voorraad aan werklozen te

ontwikkelen.’ Toch ziet Van der Veen nog volop mogelijkheden

voor verdere groei. ‘We zullen iedere dag scherp moeten zijn.

Steeds een stapje voor de concurrentie uitlopen. Juist omdat we

marktleider zijn, mogen we niet arrogant achterover leunen.

Het loont om er boven op te blijven zitten. De klant te verrassen

met slimme oplossingen en een creatieve aanpak. Dat stempel

wil ik graag zetten.’

CultuurverschilNet als vrijwel alle andere leidinggevenden binnen Randstad

is Van der Veen ook als intercedent bij het uitzendbureau

begonnen. De basis voor zijn loopbaan werd in 1994 gelegd bij

de vestiging van Tempo Team, een dochteronderneming van

Randstad, in Eindhoven. Tijdens zijn studententijd in Gronin-

gen had hij al als flexwerker kennisgemaakt met die kant van

Page 31: NoordNieuws 5 (2008)

2929

het bedrijf. ‘Het werk bij een uitzendbureau leek me toen al

leuk.’ Na tien maanden was hij klaar voor een leidinggevende

positie en werd Van der Veen vestigingsmanager in Geleen. Zijn

grootste klant in Zuid-Limburg was DSM. Het chemieconcern

had net een grondige reorganisatie achter de rug en groeide

weer sterk maar wilde niet opnieuw te veel dure vaste krachten

in dienst nemen. ‘Ze wilden meer flexibiliteit. Wij zorgden ook

voor een deel van de opleidingen. Dat was op dat moment nog

redelijk nieuw.’ Binnen drie jaar werkten er bij de vestiging

geen 3 medewerkers maar 22. ‘Het was mooi werk, een hele

leerzame tijd’, vat hij bondig samen. Vervolgens maakte Van

der Veen binnen Tempo Team de stap als districtsmanager in

Drenthe. Na vijf jaar werd hij gevraagd voor een directiefunctie

bij Randstad Groot-Brittanië. ‘Dat was wel even een cultuurver-

schil. Alleen in Londen opereren al tienduizend uitzendbureaus.

De markt is daar enorm gefragmenteerd.’ In zo’n competitieve

markt was het vooral zaak kleine stapjes te zetten. ‘Je kon

geen moment achterover leunen. Altijd scherp en alert zijn. Dat

ene telefoontje met een klant kon precies het verschil maken.

Daar heb ik veel van opgestoken’, zegt Van der Veen. Het is die

buitenlandse kennis en ervaring die hem voeden in het werk als

regiodirecteur Friesland, een functie die hij sinds 1 januari dit

jaar bekleedt. ‘Om je te onderscheiden moet je ondernemend

zijn en vooral passie voor het vak hebben. Dat maakt het werk

ook uitdagend. Eenzelfde instelling verwacht ik ook van de

vestigingsmanagers en de medewerkers. Ze moeten hun klant

kennen en innovatief kunnen denken.’

Nog altijd daalt de werkloosheid in Friesland iets sneller dan

het landelijk gemiddelde. Vooral Heerenveen en Smallinger-

aC

Tua

LITe

IT

land fungeren als economische motor. ‘Je bereikt straks een

niveau waarmee je het zult moeten doen.’ Er is vooral behoefte

aan technisch georiënteerde arbeidskrachten, maar ook in het

toerisme of in de dienstverlening ziet Randstad grote moge-

lijkheden. Uit onderzoek onder de beroepsbevolking blijkt dat

het aantal werkzoekenden dat een technische functie ambieert

hoger ligt dan landelijk. Dat gegeven biedt mogelijkheden. Van

der Veen: ‘Daar kunnen we ons profijt mee doen. We moeten

meer mensen opleiden en beschikbaar hebben voor dergelijke

tijdelijke banen in de zakelijke en toeristische dienstverlening.

Ook in de horeca liggen volop kansen. Ouderen die in toene-

mende mate een bijverdienste zoeken en sociale contacten wil-

len houden, moeten we eveneens aan het werk krijgen. Vraag

en aanbod sluiten nu nog onvoldoende op elkaar aan’, meent

de regiodirecteur. Hij ziet een rol voor Randstad weggelegd in

de scholing van goed opgeleide vakmensen. ‘Door mensen met

potentieel tijdig te selecteren, kunnen we de arbeidsreserve

op peil houden. Daar moeten we op tijd mee beginnen.’ Juist

doordat het uitzendbureau beschikt over een enorme database

van potentiële arbeidskrachten, is Randstad een aantrekkelijke

partner bij het oplossen van problemen op de arbeidsmarkt. In

vergelijking tot de rest van het land telt de beroepsbevolking in

Friesland iets meer jongeren en 45-plussers. Daarnaast heeft de

streek iets minder hoog opgeleiden dan het landelijk gemid-

delde (26 procent tegenover 32 procent). Van der Veen: ‘Als

het krap wordt, zijn wij in het voordeel. Dat vereist wel dat wij

talent snel herkennen en de markt nog beter gaan bedienen.’<

Page 32: NoordNieuws 5 (2008)

30 NoordNieuws november 2008

Maarten Reijgersberg

per

son

aLI

a

Janet Borgdorff is vanaf september als advocaat werkzaam bij Dorhout Advocaten. Borgdorff gaat bij Dorhout zorg- en onderwijsinstellingen, over-heidsorganisaties en bedrijven onder-steunen bij alle problemen die zich kunnen voordoen in de verhoudingen op het werk.

Max van der Berg, commissaris der Koningin in Groningen, wordt de nieuwe voorzitter van de Noordelijke Regieraad Bouw (NRB). Van den Berg volgt gedeputeerde Marc Calon op, die de functie niet meer kan combineren met andere drukke werkzaamheden. De Noordelijke Regieraad Bouw is eind 2004 opgericht door VNO-NCW Noord en de voorlopers van Bou-wend Nederland, onder aanvoering van de toenmalige CdK van Groningen, Hans Alders.

Ronald M. Prince is benoemd tot Algemeen Directeur van FanoFineFood te Oosterwolde. Prince houdt naast deze functie de leiding over Romi Smilfood te Heereveen. Beide bedrijven behoren tot de Royal Smilde Food Group te Heereveen.

Gea Bausch, medewerker van Cvites, is op het jaarlijkse re-integratiecongres in de jaarbeurs in Utrecht 2e geworden bij de verkiezing van Consulent van het jaar 2008. Doel van de ver-kiezing is de centrale rol die de consulent speelt in het primaire proces van uitkering, verzuim, uitval of ziekte terug naar werk in de spotlights zetten.

Annemarie Resink is vanaf 1 september de interim-directeur van theater de Tamboer. Zij is de tijdelijke opvolger van Giel Pastoor die op 1 september begonnen is als directeur van het Parktheater in Eindhoven. Annemarie Resink is op dit moment nog in dienst als interim-manager bij Haute Consulting BV.

Renske Bos van Bos & Bos Catering in Groningen is verko-zen tot Zakenvrouw van het Noorden. Tijdens het Women in Business-event in Martiniplaza werd na stemming van jury en publiek besloten dat zij het stokje over mag nemen van Alice Wösten-Kreeft, die vorig jaar won. Bos liet met haar overwin-ning Alfride Groenewold van Area Reiniging en Manon Copini van ING Bank achter zich. Kijk voor een video-impressie van de bijeenkomst Women in Business 2008 op www.vno-ncwnoord.nl

Jilko Andringa is per 1 januari benoemd tot algemeen directeur van uitzendorganisatie Manpower Nederland. De laatste 4,5 jaar vervulde Andringa voor concurrent Randstad verschillende directiefuncties in de Verenigde Staten, waarbij hij uiteindelijk verantwoordelijk was voor de circa tweehonderd uitzendvestigingen van Randstad in de VS met duizend mede-werkers. Bij Manpower Nederland wordt hij verantwoordelijk voor 150 vestigingen, waar 900 consultants werken.

Lambert Zwiers, de huidige algemeen secretaris/directeur van Limburgse Werkgevers Vereniging (LWV), wordt per 1 januari 2009 de nieuwe algemeen secretaris van VNO-NCW Noord. Zwiers heeft Drentse roots, maar is inmid-dels bijna 25 jaar werkzaam bij de Limburgse Werkgevers Vereniging, de Limburgse zusterorganisatie van VNO-NCW Noord, waarvan de laatste 14 jaar als algemeen secretaris. Deze schat aan ervaring komt ook zeker goed van pas in zijn nieuwe functie bij VNO-NCW Noord.

Berend Lukens is de nieuwe Bureaumanager van VNO-NCW Noord. Hij volgt in deze functie Bas van Mierlo op. Lukens was eerder werkzaam bij PTT Post en KPN in functies met betrekking tot HRM en informatiemanagement.

Christel Slim versterkt het secretariaat van VNO-NCW Noord als nieuwe regioma-nager Groningen. Zij volgt in deze functie Peter Buurman op. Christel Slim werkte hier-voor bij Ernst & Young.

Al sinds 1871 een gastvrij huis in hartje Stad.Slapen op steenworpafstand van de Martinitoren.

Martini Hotel Groningen

(advertentie)

Page 33: NoordNieuws 5 (2008)

31

Drenthe >

Friesland >

Groningen >

Welkom nieuwe ledenDe volgende personen zijn lid geworden van de vereniging:

Mw F.E.Y. van Binsbergen-Stierum Nederlandse Aardolie Maatschappij BV, AssenR. Eschbach DIT Bouw en Techniek, ZwolleT. de Haan Markon (WTC Alnovum), AlmereH. Klaver Terra Next, EeldeB. Sinnema Heijmans Bouw Assen BV, AssenJ. Vording Simon Benus Bouw, StadskanaalMw R.A.M. Zwart Essent N.V., Arnhem

Mw Y.M. Bleize MCC Cartesius Institute, Leeuwardening. H. Kriele Mons Pompenbouw BV, BalkE. Meijer Rabobank Leeuwarden - Noordwest Friesland, Leeuwardendrs. A.B. Wymenga CSO-Milfac BV, Leeuwarden

Mw mr. J.G.H. Borgdorff Dorhout Advocaten, Groningen Mevrouw mr. S.Y. Dijkstra De Haan Advocaten en Notarissen, GroningenH. Eggens Noorderlink, GroningenH. van Goor USG Capacity Beheer BV, GroningenMevrouw S. Heeres Werk vof, MolenrijR.V. de Jong DSW Stadspark, GroningenW. Jongsma Actemium consultants & engineers, VeendamG.H. Walhof MBA Hanzehogeschool Groningen, Groningen

nIe

uw

e Le

den

Natuurlijkgoed!

Koninklijke Van Gorcum BV

Industrieweg 38, 9403 AB Assen

Postbus 43, 9400 AA Assen

[t] 0592 37 95 55

[f] 0592 37 20 64

[e] [email protected]

[i] www.vangorcum.nl

KVG adv A5 liggend.indd 1 10-12-2007 13:18:58

Page 34: NoordNieuws 5 (2008)

32 NoordNieuws november 2008

Ronald McDonald Huizen vind je inmid-

dels overal in Nederland. De Friese

vestiging kwam in 2004 van de grond en

Trienke Reijgersberg was daar vanaf het

eerste moment bij betrokken. ‘Samen

met een grote groep van vijftig zeer

gemotiveerde en enthousiaste personen

heb ik de prille start van het Friese Huis

meegemaakt. De vrijwillige inzet van al

die medewerkers is onbetaalbaar. We

zouden echt niet zonder hen kunnen!’

Ouders, broertjes en zusjes van zieke

kinderen en jongeren die in het MCL

worden behandeld kunnen in het Ronald

McDonald Huis logeren. Maar ook voor

partners van kraamvrouwen is er plek.

Ook gezinnen van de Waddeneilanden,

vanwege hun unieke ligging bij zie-

kenhuisopname toch heel ver van de

vaste wal, hebben al veelvuldig gebruik

gemaakt van Ronald McDonald Huis

Friesland. ‘Het is echt een uitkomst voor

veel mensen’, aldus Trienke. ‘Voor een

ziek kind is het natuurlijk een veilig

gevoel dat zijn ouders in de buurt zijn.

En ouders worden in het Ronald McDo-

nald Huis opgevangen door het huisma-

nagement en de vrijwilligers. Ze vinden

bovendien steun bij de andere gasten die

in het huis verblijven.’

Het Leeuwarder MCL heeft een groot

aantal kinderbedden en een uitgebreide

high-care couveuse-unit. Te vroeg gebo-

ren kinderen die op de neonatale inten-

sive-care van het UMCG in Groningen

terechtkomen kunnen bovendien worden

overgeplaatst naar deze couveuse-unit.

De afdeling plastische chirurgie, met

onder meer een schisisteam, heeft een

bovenregionale functie. De kinderen op

deze afdeling komen uit de drie noorde-

lijke provincies.

wenskaarten Vanaf het eerste begin kon het Friese

initiatief op veel medewerking van

particulieren en bedrijven rekenen. ‘En

dat is nodig ook, want we zijn helemaal

self-supporting. We moeten het doen

met giften en donaties. De bouw van het

huis is mogelijk gemaakt door sponsors,

maar ook de exploitatie wordt gedragen

door acties en giften van allerlei vereni-

gingen, bedrijven enzovoort. Allemaal

gratis. Zoiets is toch geweldig, dat dat

kan! Gelukkig zijn er steeds weer mensen

die aan ons denken. We hebben net weer

een leuke actie lopen. Terp 10 Commu-

nicatie uit Oosterbierum ontwierp voor

ons een serie prachtige wenskaarten. Van

elke verkochte kaart gaat minstens 40

cent naar Ronald McDonald Huis Fries-

land. Daar kan het bedrijfsleven mooi op

inhaken, toch? De kaarten zijn te zien en

te bestellen via www.rmcd-kaarten.nl‘ En

met een knipoog: ‘Ook weer een gratis

site!’. <

In 1996 kwamen Trienke

Reijgersberg en haar man in

aanraking met Ronald McDo-

nald Huis Groningen doordat

hun jongste zoon ernstig ziek

was. Nu zwaait ze zelf, samen

met collega Chris Kalsbeek

(huismanager) als assistent-

huismanager de scepter

in Ronald McDonald Huis

Friesland, op een steenworp

afstand van het Medisch

Centrum Leeuwarden (MCL).

Akke [email protected]

Via de wenskaartenactie draagt u een

steentje bij aan een gezonde exploita-

tie van Ronald McDonald Huis Fries-

land. Bovendien helpt u het huis zo aan

verdere naamsbekendheid. Daarnaast

blijven giften welkom op rekening-

nummer 12.80.52.813.

ronald Mcdonald huis friesland‘Het is echt een uitkomst voor veel mensen’

Page 35: NoordNieuws 5 (2008)

dinsdag 18 november

Net wakker, netwerken

De ontbijttafel wordt gedekt voor 15 ondernemers

die allemaal de mogelijkheid krijgen zich in drie

minuten aan hun tafelgenoten te presenteren.

Plaats: Restaurant Van der Valk, Drachten

Ontvangst: 07.45

Einde: 09.00

beperkte deelname

donderdag 20 november 2008

Congres ‘bedrijf en klimaat’

Klimaat neutraal ondernemen in Noord-Nederland

Een coproductie van IVN en VNO-NCW Noord,

met medewerking van leerlingen bovenbouw van

noordelijke onderwijsinstellingen en duurzame

noordelijke bedrijven

Locatie: TT-circuit, Assen

dinsdag 25 november

Lunch met inhoud

In navolging van de netwerkontbijten organiseert

VNO-NCW Noord ook een aantal themalunches.

Onder het genot van een lunch kunnen de deelne-

mers van gedachten wisselen over het thema ´goed

werkgeverschap´.

Plaats: Koperen Tuin, Leeuwarden

Onderwerp: Goed werkgeverschap binnen de poor-

ten van het bedrijf

Beperkte deelname

woensdag 3 december

Net wakker, netwerken

De ontbijttafel wordt gedekt voor 15 ondernemers

die allemaal de mogelijkheid krijgen zich in drie

minuten aan hun tafelgenoten te presenteren.

Plaats: Infrahuis, Groningen

Ontvangst: 07.45 uur

Einde: 09.00 uur

beperkte deelname

colofon

NoordNieuws, het magazine van

VNO-NCW Noord verschijnt zes

maal per jaar en wordt verspreid

onder leden in Drenthe, Friesland

en Groningen.

Jaargang 13 nummer 5

November 2008

Oplage

2.000 exemplaren

Redactie

Daan Bultje (hoofdredacteur)

Akke Groenewoud

Hans Haerkens

Jan-Willem Lobeek

Christel Slim

[email protected]

Postbus 132

9700 AC Groningen

T 050 5343844

F 050 5346145

www.vno-ncwnoord.nl

Advertentieverkoop

Koninklijke Van Gorcum bv,

Assen

Lilian de Winter

T 0592 37 69 33

Basisvormgeving

studio Tineke Wieringa bno,

Haren

Prepress, druk en distributie

Koninklijke Van Gorcum bv,

Assen

VNO-NCW Noord vertegenwoor-

digt in Groningen, Friesland

en Drenthe 12.000 bedrijven

waarbij ruim 1.400 persoonlijke

leden de harde kern van de

vereniging vormen. Genoemde

bedrijven representeren tachtig

procent van de werkgelegenheid

in de marktsector. Zestig procent

van het ledenbestand zijn mkb-

bedrijven.

ag

end

a

donderdag 4 december

Algemene ledenvergadering nieuwe stijl

Plaats: Golden Tulip, Zeegse

14.30 uur: Algemene Ledenvergadering

16.15 uur: boswandeling, gesprekken over de

koers van de vereniging

18.00 uur: Stamppotmaaltijd in herberg ‘de

Drentsche Aa’ te Schipborg.

18.30 uur: Cees Oudshoorn - directeur economi-

sche zaken VNO-NCW praat de leden

bij over relevante ontwikkelingen en

noties aan het Haagse front.

20.15 uur: einde programma. Na afloop en

desgevraagd tussentijds zult u per

bus teruggebracht worden naar de

parkeerplaats in Zeegse.

Tot de Algemene Ledenvergadering hebben alleen

leden toegang

dinsdag 16 december 2008

Eindejaarsreceptie

Plaats: De Friesland Bank, Leeuwarden

Ontvangst: 17.00 uur

Einde: 20.00 uur

Sprekers: Johannes Boonstra, Wetsus

Leeuwarden

Gerrit van Werven, Energy Valley

Groningen

Henk Koopmans, Sensor Universe

Assen

Voorafgaand aan deze bijeenkomst heeft een bij-

eenkomst voor nieuwe leden van VNO-NCW Noord

plaats bij de Friesland Bank.

dhr Oudshoorn

Page 36: NoordNieuws 5 (2008)

Het is tijd voor de Rabobank.

WerkgeversdeskRabobank Stad en Midden GroningenDé pensioenspecialist.

Transparant pensioenadvies

Griffeweg 809723 DR GroningenTelefoon (050) 586 86 [email protected]

voor DGA én collectief !