Administracja i prawo

NIUANSE ZAKUPU TABORU Z GAZELITabor przeznaczony do świadczenia usług publicznych może zostać zakupiony bezpośrednioprzez jednostkę samorządu terytorialnego i przekazany operatorowi albo zakupiony bezpośrednio przezoperatora - spółkę gminną lub podmiot zewnętrzny. W kontekście złożenia wniosku o dofinansowaniez programu GAZELA każde z tych rozwiązań będzie miało inne konsekwencje.

N arodowy Fundusz OchronyŚrodowiska i Gospodarki Wod-nej ogłosił nabór wniosków

o dofinansowanie przedsięwzięćw ramach I konkursu programupriorytetowego pn. System Zielo-nych Inwestycji GAZELA wspiera-jącego niskoemisyjny transportmiejski (pisaliśmy o nim w nr. 2Wspólnoty z 19 stycznia 2013 r.,str. 65). W ramach programu GA-ZELA dofinansowanie w konkursieudzielane będzie w formie dotacjiaż do 100 proc. kosztów kwalifiko-wanych. Do rozdysponowania są

środki wielkości 80 min zł. Wnioski0 dofinansowanie można składać od1 marca do 2 kwietnia 2013 roku.Program obejmuje działania doty-czące nie tylko zakupu nowych au-tobusów hybrydowych, zasilanychgazem CNG, ale także infrastruktu-ry, pod warunkiem połączenia ichz zakupem taboru.

Jednostka samorządu terytorial-nego realizuje swoje zadania, wyni-kające z obowiązku zapewnieniatransportu zbiorowego w wymiarzelokalnym, w formie jednostki bu-dżetowej albo samorządowego za-

kładu budżetowego, poprzez kon-trolowane przez nią spółki prawahandlowego (tzw. spółki komunal-ne), albo powierza ich wykonywa-nie przedsiębiorcom zewnętrznymw drodze zamówień publicznych.W zakresie dopuszczalnym przezprzepisy prawa JST może realizo-wać swoje zadania również za po-średnictwem innej JST, na podsta-wie porozumienia albo za pośred-nictwem związku międzygminne-

WŁASNOŚĆ JSTW przypadku, gdy jednostka sa-

morządu terytorialnego nałoży napodmiot wewnętrzny obowiązekświadczenia usług publicznych(względnie powierzy świadczenietych usług przedsiębiorcy zewnętrz-nemu), może udostępnić mu w tymcelu własny tabor, który ma możli-wość zakupić z wykorzystaniem do-finansowania systemu GAZELA.

Samorządowy zakład budżetowyjest wyposażany przez JST w mie-nie. Przekazanie go następuje namocy decyzji JST (uchwały organustanowiącego).

Przekazanie taboru operatorowimoże nastąpić na podstawie umowyo świadczenie usług publicznychalbo na podstawie innej umowy od-płatnej lub nieodpłatnej (najmu,dzierżawy albo użyczenia). Czasobowiązywania takiej umowy niemoże być dłuższy niż czas obowią-zywania umowy o świadczenie usługpublicznych. Konieczne jest wów-czas wyraźne powiązanie zawieranejurnowy z umową o świadczenie

42

usług publicznych zawartą przezJST z operatorem.

Fakt przekazania operatorowi na-leżącego do JST taboru ma wpływna wysokość rekompensaty.

WŁASNOŚĆ OPERATORAMajątek zakładu budżetowego,

będącego w tym przypadku opera-torem, jest tożsamy z majątkiemJST, stąd nie będzie tu mowyo przekazaniu własności taboru dozakładu budżetowego.

W przypadku gdy JST nałoży naspółkę komunalną obowiązekświadczenia usług publicznych(w trybie przepisów rozporządzenia(WE) nr 1370/2007 ParlamentuEuropejskiego i Rady z 23 paździer-nika 2007 r. oraz ustawy z 16 grud-nia 2010 r. o publicznym transpor-cie zbiorowym), może przekazać jejw celu świadczenia tych usług wła-sny tabor albo spółka komunalnamoże nabyć tabor z własnych środ-ków. Wniesienie aportu do spółkikomunalnej może nastąpić w chwilijej tworzenia lub po utworzeniuspółki w związku z podwyższeniemkapitału zakładowego w zamian zaobjęcie nowych udziałów.

POMOC PUBLICZNASpółka komunalna może nabyć

tabor z własnych środków orazubiegać się o dofinansowanie z sys-temu GAZELA. Ma to wpływ nawysokość rekompensaty, jeżeli spół-ka otrzymuje środki od macierzystejJST. Przyjęty okres kwalifikowalno-ści wydatków po/ostaje bezuszczerbku dla zasad wypłaty re-kompensaty wynikających z rozpo-rządzenia nr 1370/07 (przekazanieprzedsiębiorcy rekompensaty,w tym dofinansowania z programówGAZELA, może nastąpić jedynie napodstawie ważnej umowy o świad-czenie usług publicznych).

W przypadku, gdy podmiotemubiegającym się o dofinansowaniejest JST, która zamierza wykonywaćusługi publiczne działając w formiesamorządowego zakładu budżeto-wego, do wniosku o dofinansowaniepowinna dołączyć umowę o świad-czenie usług publicznych (tj.w szczególności statut zakładu orazodpowiednie akty prawa wewnętrz-nego określające szczegółowe zasadyświadczenia przez zakład usług pu-blicznych) oraz model finansowywykazujący, iż w wyniku otrzymaniaprzez zakład środków z systemuGAZELA rekompensata nie prze-kroczy dopuszczalnej wysokości,obliczonej zgodnie z załącznikiemdo rozporządzenia nr 1370/07.

Składniki majątkowe przekazy-wane nieodpłatnie operatorowiw związku ze świadczeniem prze/niego usług publicznych mogą miećwpływ na wysokość rekompensatyotrzymywanej przez operatora. Nieoznacza to jednakże, iż rekompensa-ta w każdym wypadku będzie obni-żona z tego tytułu. Przy jej kalkula-cji należy bowiem mieć na uwadzetakże to, czy usługi zlecone operato-rowi są deficytowe i czy w ogóle ist-nieje inny podmiot zainteresowanyświadczeniem takich usług na zasa-dach, na jakich wykonuje je opera-tor. Jednakże przekazywane opera-torowi w związku ze świadczeniemprzez niego usług publicznych skład-niki majątkowe, jeżeli nie mają donich dostępu na równych zasadach(rzeczywistego lub potencjalnego)inni przedsiębiorcy działający na da-nym rynku (takim składnikiem jestwłaśnie nowy tabor), stanowią częśćrekompensaty.

INTENSYWNOŚĆ WSPARCIAW związku z powyższym najistot-

niejszym elementem w ramach apli-kowania o środki z GAZELI będzie

ustalenie, czy beneficjent aplikująci otrzymując wsparcie, otrzyma po-moc publiczną, czy też pomoc pu-bliczna nie wystąpi. To o tyle istot-ne, iż mając na uwadze dokumentyprogramowe GAZELI, tylkow przypadku gdy pomoc publicznanie wystąpi, możliwe będzie przy-znanie beneficjent owi dofinansowa-nia w wysokości do 100 proc. kosz-tów kwalifikowanych. Zgodnie z § 3ust. 3 regulaminu konkursu: „Do-finansowanie w konkursie będzieudzielane w formie dotacji ze środ-ków GIS lub innych środkówNFOSiGW do 100% kosztów kwa-lifikowanych przedsięwzięcia.W przypadku gdy dofinansowaniestanowi pomoc publiczną, jego in-tensywność nie może przekraczaćdopuszczalnych wartości określo-nych w regulacjach dotyczących po-mocy publicznej".

Zestawiając powyższe z szacowa-nymi kosztami zakupu taboru obję-tego dofinansowaniem GAZELI,które rynek określa na ok. dwukrot-nie wyższe od porównywalnego ta-

WAŻNE:Z całym przekonaniem należy stwier-dzić, iż pomoc publiczna z pewnością

nie wystąpi, jeśli model realizacjiprzedsięwzięcia będzie następujący:1) beneficjentem projektu jest JST,2) tabor zakupiony w ramach pro-

jektu jest kupowany przez JST,3) tabor ten następnie jest wy-

korzystywany do świadczeniausługi publicznego transportuzbiorowego na terenie danejJST,

4) świadczenie usługi z wykorzy-staniem ww. taboru odbywa sięprzez podmiot wybrany w ra-mach otwartej procedury prze-targowej w trybach PZP.

i

Wspólnota nr 7,30 marca 2013 r. 43

Administracja i prawo

boru z silnikiem diesla w najwyższejekologicznej normie, wydaje się, żerealny i ekonomiczny sens aplikowa-nia o środki z GAZELI będzie tylkow przypadku, gdy beneficjent niebędzie objęty pomocą publiczną,a więc będzie miał możliwość uzy-skania dotacji w wysokości do100 proc. kosztów kwalifikowa-nych. W pozostałym zakresie regu-lamin konkursu enigmatycznie od-syła do „regulacji dotyczących po-mocy publicznej", nie precyzującich ani nie wskazując wprost maksy-malnego pułapu intensywnościwsparcia. Nie wiadomo więc, czybrana będzie np. pod uwagę siedzibabeneficjenta i jego przynależność doposzczególnych obszarów funkcjo-nalnych i ich kategorii NUTS etc.

Niewątpliwie podstawowym mo-delem pozbawionym ryzyka występo-wania pomocy publicznej będzie mo-del, w którym beneficjentem wspar-cia z GAZELI będzie JST. Powyższewymaga jednakże doprecyzowania,gdyż nie zawsze w takim wypadku bę-dzie można jednoznacznie wskazać, iżpomoc publiczna nie występuje.

Model ten może mieć jednak za-sadniczą wadę w przypadku, gdydana JST dysponuje własnym(w 100 proc.) operatorem we-wnętrznym, który świadczy już usłu-gi publicznego transportu zbiorowe-go na jej terenie. W takiej sytuacjinależy rozpatrzyć zasadność z punk-tu widzenia ekonomicznego, praw-nego i technicznego realizowania pu-blicznego transportu zbiorowegoprzez drugi podmiot, co może defacto doprowadzić do pośredniegozwiększenia rekompensaty wypłaca-nej własnemu operatorowi (np.w przypadku, gdyby taborz GAZELI świadczył usługi przewo-zu osób na dochodowych liniach).

Oczywiście nic nie stoi na prze-szkodzie, aby taki operator we-

wnętrzny danej JST także wziąłudział w takim przetargu i go wygrał.Zgodnie z art. 5 ust. 2 lit. b) rozpo-rządzenia 1370/2007, zabronionejest jedynie startowanie w przetar-gach organizowanych poza teryto-rium danej (własnej) JST.

W wielu przypadkach taki opera-tor może być jedynym zainteresowa-nym albo jedynym podmiotem, któ-ry spełni kryteria przystąpienia doprzetargu. Organizując taki przetarg,oczywiście nie należy w sposób nie-zgodny z pzp faworyzować własnegooperatora wewnętrznego, jednakw przypadku operatorów posiadają-cych już tabor na CNG lub posiada-jących własną stację CNG, mogąbyć oni z przyczyn obiektywnych je-dynymi podmiotami, które spełnią

W ramach programuGAZELA dofinansowanie

w konkursie udzielanebędzie w formie dotacji

aż do 100 proc. kosztówkwalifikowanych.

wymagania zamawiającego (np.w zakresie doświadczenia w eksplo-atacji taboru na CNG lub taboru hy-brydowego albo w zakresie posiada-nia odpowiedniej bazy do utrzyma-nia taboru na CNG etc.). Wydajesię, że pro jektu jąc konkursGAZELA, nie wzięto pod uwagęspecyficznych rozwiązań rozporzą-dzenia 1370/07 oraz ustawy o pu-blicznym transporcie zbiorowym,które nakazują z jednorocznym wy-przedzeniem zamieścić ogłoszeniao zamiarze udzielenia zamówienialub zorganizowania przetargu.

INNE ROZWIĄZANIAPowyższy model jest najprostszy

do wdrożenia, a jego jedyna trud-ność będzie wynikała z odpowied-niego przeprowadzenia postępowa-

nia na świadczenie usług publiczne-go transportu zbiorowego zakupio-nym taborem.

Drugi podstawowy model, któryzakłada, iż beneficjentem będziespółka transportowa (operator we-wnętrzny) wynagradzana w oparciuo rekompensatę, zakłada istnieniepomocy publicznej przyznawanej namocy o rozporządzenie 1370/07.Pomoc ta jest oczywiście dopusz-czalna, o ile rekompensata otrzymy-wana przez przedsiębiorstwo nie jestnadmierna.

Trzeci to model, w którym bene-ficjentem będzie miasto, jednaksposób wyboru podmiotu operują-cego na zakupionym taborze odbę-dzie się w trybie niekonkurencyj-nym, czyli w trybie bezpośredniegopowierzenia lub na podstawie innejniekonkurencyjnej umowy (dzierża-wy, użyczenia). W takim wypadkutakże wystąpi pomoc publiczna.Jeśli jednak będzie ona odpowiednioskalkulowana, to powinna być dlasamej rekompensaty wypłacanejoperatorowi bez znaczenia.

Modele nr 2 i nr 3 także pozwa-lają na uzyskanie 100 proc. inten-sywności wsparcia, jednak wymagaćto będzie odpowiedniego ukształto-wania relacji między miastem a ope-ratorem w celu właściwego określe-nia dopuszczalnej pomocy publicz-nej, aby osiągnąć 100 proc. inten-sywności wsparcia z programuGAZELA

Mając na uwadze regulamin kon-kursu GAZELA, należałoby reko-mendować, aby to miasta były bene-ficjentami projektu, a następniew sposób zgodny z zasadami pomo-cy publicznej udostępniły zakupionytabor swoim operatorom do świad-czenia usługi publicznej w komuni-kacji miejskiej.MARCIN MACIOCHA

radca prawny, Refunda sp. z o.o. z Wrocławia

44