nierówności w zdrowiu spowodowane paleniem tytoniu w... · 350 1950 1970 1990 2010 0 110 220 330...
TRANSCRIPT
Nierówności w zdrowiu spowodowane paleniem tytoniu
Witold ZatońskiWarszawa, 16 listopada 2011
W. Zatoński, 2011 2
Palenie tytoniu wywołuje w Europie, więcej szkód zdrowotnych niż alkohol, nadciśnienie tętnicze, otyłość, wysoki
poziom cholesterolu i choroby zakaźne razem wzięte.
Źródło: Zatoński W (ed.) with Mańczuk M, Sulkowska U, and the HEM Project team. Closing the health gap in European Union. Cancer Center and Institute of Oncology, Warsaw, 2008. Available from: http://www.hem.waw.pl
Prawdopodobieństwo zgonu przed ukończeniem 65 r.ż., w krajach UE, 2008*
Kobiety
23%17%16%16%15%14%13%13%13%12%11%11%10%10%
9%9%9%9%9%9%8%8%8%8%8%7%7%7%
0%20%40%60%80%100%
RosjaLitwaŁotwaWęgryRumuniaBułgariaUE10EstoniaSłowacjaPolskaDaniaCzechyWlk. Bryt.BelgiaHolandiaIrlandiaNiemcySłoweniaFinlandiaFrancjaUE15PortugaliaAustriaSzwecjaLuksemburgWłochyGrecjaHiszpania
* 2005: Belgia; 2006: Dania, Niemcy, Rosja; 2007: Włochy
Bardzo istotne różnice w Europie:
Jedynie 7% kobiet w
Hiszpanii umiera przed 65 rokiem
życia
Ponad 50% mężczyzn w
Rosji nie dożywa wieku
65 lat
Mężczyźni
54%42%
40%36%
34%32%32%31%31%30%
23%20%19%18%18%18%18%17%16%16%16%15%15%14%14%13%13%12%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
RosjaLitwa
ŁotwaEstoniaWęgry
RumuniaBułgaria
SłowacjaUE10
PolskaCzechy
SłoweniaFinlandia
PortugaliaFrancja
DaniaBelgia
NiemcyGrecjaAustria
UE15HiszpaniaWlk. Bryt.
IrlandiaLuksemburg
WłochyHiszpania
Szwecja
3W. Zatoński, 2011
4
Udział tytoniu w różnicy w oczekiwanej długości życia pomiędzy UE10 i UE15, 2002
Różnica przypisana do tytoniumężczyźni
Grupa wiekuRóżnica w
oczekiwanej długości życia
(lata)
Różnica przypisana do
tytoniu (lata)
%
35-64 3.80 1.75 46%
kobiety
Grupa wiekuRóżnica w
oczekiwanej długości życia
(lata)
Różnica przypisana do
tytoniu(lata)
%
35-64 1.42 0.28 20%
W. Zatoński, 2011
Zmiany w postawach wobec palenia w Polsce, 1974-2010
5W. Zatoński, 2011
Odsetek codziennych palaczy w Polsce (wśród osób w wieku 20 i więcej lat), 1974-2010
62.4
54.8
50.5
44.643.4
41.4
35.1
30
35
40
45
50
55
60
65
1974 1985-1989
1990-1994
1995-1999
2000-2004
2005-2008
2009-2010
%
18.6
26.1 25.423.5
25.8 25.2
22.1
0
5
10
15
20
25
30
1974 1985-1988
1990-1994
1995-1999
2000-2004
2005-2008
2009-2010
%
Mężczyźni Kobiety
Źródło: dane Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Sklodowskiej-Curie (1974-2008), Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) (2009-2010)
6W. Zatoński, 2011
Narażenie na dym tytoniowy (w %) w zakładach pracy
i lokalach gastronomicznych w Polsce przed (VII 2009)
i po wprowadzeniu zakazu palenia (II i X 2011 r.)
7W. Zatoński, 2011
Umieralność z powodu nowotworów płuca, mężczyźni, Polska
02468
1012141618
1950 1970 1990 20100
112233445566778899
110
1950 1970 1990 2010
0
50
100
150
200
250
300
350
1950 1970 1990 20100
110
220
330
440
550
1950 1970 1990 2010
35-44 45-54
55-64 65-74
Współczynniki
standaryzowane um
ieralności na 100,000 populacji
Współczynniki
standaryzowane um
ieralności na 100,000 populacji
8W. Zatoński, 2011
9
Najważniejsze wyzwania
W. Zatoński, 2011
Efektywne finansowanie polityki ograniczającej używanie tytoniu ze środków pochodzących z podatku akcyzowego od wyrobów tytoniowych
Wprowadzenie w życie progresywnej polityki podatkowej i cenowej odnośnie wyrobów tytoniowych
Medykalizacja leczenia uzależnienia od tytoniu
Wprowadzenie obrazkowych ostrzeżeń zdrowotnych na paczkach papierosów
10W. Zatoński, 2011
Rekomendacje uczestników Konferencji Ministerialnej UE „Solidarność w zdrowiu. Wyrównanie różnic zdrowotnych między krajami Unii
Europejskiej” (Poznań, 7-8 listopada 2011)
Aby zamknąć lukę zdrowotną pomiędzy państwami członkowskimi UE, konieczne jest skupienie polityki zdrowotnej na programach związanych z prewencją i promocją zdrowia. Dotyczy to zwłaszcza krajów Europy środkowej i wschodniej.
Kluczowym elementem programów prewencyjnych oraz promujących zdrowie powinno być wzmacnianie polityki ograniczającej używanie tytoniu.
Prowadzenie progresywnej polityki podatkowej i cenowej odnośnie wyrobów tytoniowych może stanowić impuls niezbędny do wzmocnienia polityki ograniczającej używanie tytoniu w UE.
Przykład Francji pokazuje, że gwałtowny wzrost podatków od wyrobów tytoniowych przyczynia się do szybkiego spadku spożycia papierosów oraz natychmiastowej poprawy wskaźników zdrowotnych. Jednocześnie zaobserwowano błyskawiczny wzrost dochodów pochodzących z akcyzy na wyroby tytoniowe.
Kraje mające wkrótce objąć Prezydencję UE zadeklarowały podjęcie inicjatywy zmierzającej do harmonizacji polityki podatkowej dotyczącej wyrobów tytoniowych w Unii Europejskiej.
11W. Zatoński, 2011
Czarny: dzienne spożycie papierosów per capita we Francji (dane dla osób w wieku 15 i więcej lat)
Niebieski: cena papierosów we Francji (dane uwzględniają inflację, 1990=100)
200
100
300
0
Cena
Spożycie
Źródło: Peto R, 2011
12W. Zatoński, 2011
Źródło: Peto R, 2011
FRANCJA 1950-2009. Śmiertelność zw. z rakiem płuca wśród
kobiet i mężczyzn w wieku 35-44 lat
Wsp
ółcz
ynni
k um
iera
lnoś
ci /
100
000,
sta
ndar
yzow
any
wg
wie
ku*
*Średnia roczna wartość z
dwóch pięcioletnich grup
wiekowych
*Średnia roczna wartość liczona dla
dwóch pięcioletnich grup
wiekowych
13W. Zatoński, 2011
14
Government income from tobacco,
0
2
4
6
8
10
12
14
1960 1970 1980 1990 2000 2010
Bill
ions
, 200
7 eu
ros
Źródło: Peto R, 2011
Wpływy z akcyzy od wyrobów tytoniowych
Mili
ardy
EU
RO
(wg
war
tośc
i w 2
007
r.)
W. Zatoński, 2011
W. Zatoński, 2011 15