Nhng iu cm k trong sinh hot hin i

T in nhng iu cm k Hong Bc

t in

nhng iu king k

hong bc

bin sonnh xut bn thanh nin

1999

li ni u

Cuc sng tht mun mu mun v. Kinh t pht trin, i sng nng cao, x hi vn minh, nhn loi tin b v cng khng t iu phc tp. C nhng iu t xa n nay ngi ta vn lm, vn cho l hay, l ng, nay qua cuc sng thc, khoa hc li ni rng khng nn lm v khng c li cho sc kho. V d nh n cm xong ung mt chn nc ch l chuyn c ngn nm nay ai cng lm nh vy, hay nh sau ba cm c t tri cy l iu mong mi ca nhiu gia nh hoc th g bng c ung cc bia p lnh. Vy m cun sch ny li ni l khng nn, l king k. Sao vy?Trong cun Sch cho mi nh (N.X.B. Ph N 1997) ti gii thiu c mt chng ni v Bnh vn minh trong x hi ng i . Trong cun sch ny, ti tp hp v gii thiu vi bn c 500 iu cm k trong cuc sng hin i vi mong mun l gip cc bn sng kho hn, sng lu hn, sng hnh phc hn.

H Ni, ma Xun nm 1999

Hong Bc

phn 1

nhng iu cm k

v tr th

23- 5 iu king k

khi cho tr em n ng

Mt l khng cho n qu nhiu. ng l thc phm c cht axit khng c kali. n ng nhiu qu, c th phi khi phc cht kim, tc l phi tiu hao cht kali ca c th. Nu ko di s nh hng n vic pht trin cc khp xng ca tr.

Hai l khng nn n ng trc khi n cm. ng c th lm tr ngi cho s bi tit dch tiu ho, nu n ng trc khi n cm th s nh hng n khu v (cm gic khi n). Nu ko di th s nh hng n cng nng tiu ho, dn n tr em b suy dinh dng.

Ba l khng nn n ng trc khi i ng. n ng trc khi i ng m khng nh rng, th rng s mt cht men, s b su rng.

Bn l khng nn n ng khi b d ng da. ng huyt cao l iu kin cu khun nh sinh si ny n. n ng c th lm cho lp da b d ng thng xuyn nhiu ln, cha khng khi. Cho nn ngi nhiu mn nht hoc b d ng da th khng nn n ng.

Nm l ngm ng trong ming qu lu. Tr em ngm ng trong ming qu lu, d sinh ra hi mm v su rng.

Ngoi ra cn c nhng iu khuyn nh sau:

Sau khi cn nhc nhng iu li hi v mi mt, cc nh y hc v dinh dng hc ch ra rng, ngoi vic n ung bnh thng hng ngy ra, chng ta khng nn n nhiu ng, thm ch c ngi cn xut rng n ng cng t cng tt, m khng n cng c.

C iu l nhng cht ngon lnh ca ng vn cn hp dn con ngi ta nhiu lm, nht l c cc em nhi ng c bit yu thch, cho nn y cn phi nu ra mt Nguyn tc i vi vic n ng: Mt l khng nn n ng qu nhiu; hai l phi n cho thch hp. Vy khi no n ng th tt, khi no n ng th khng tt? Di y xin gii thiu mt cch s lc:

1/ Thi gian n ng tt nht.

(1) Trc khi i tm: Tm s ra rt nhiu m hi, tiu hao th lc, cn phi b sung nc v nng lng, n ng s phng c nhng s thiu ht ny.

(2) Trc khi vn ng: Khi vn ng cn phi tp trung tinh lc, so vi cc thc vt-880khc, ng c th cung cp kalo nhanh hn.

(3) Khi mt mi v i: So vi cc loi thc phm khc, ng c th nhp vo mu nhanh hn, nng cao c ng huyt nhanh hn.

(4) Ngi bi bnh ng rut, khi b nn o: cng nng tiu ho ca bnh nhn khng tt, b mt nc, dinh dng khng , n mt cht ng hoc ung nc ng c pha mt cht mui s bng ung thuc b.

(5) Khi chng mt bun nn, n mt cht ng c th nng cao ng huyt, n nh tinh thn, c li cho vic khi phc bnh thng.

(6) Khi i tu, xe, thuyn, nu iu kin khng tt, n cm va khng tin, va mt v sinh, n mt cht ng va tin li li va gii quyt c vn .

2/ Nhng lc khng nn n ng.

(1) Trc khi n cm: Sau khi n ng, khu v s b gim, nh hng n lng n bnh thng, nu ko di, ngi s gy i, dinh dng khng .

(2) Trc khi ng: ng s lu li cc k rng trong mm, rt c li cho vi trng sinh si ny n, tn hi cho rng. Nu n ng loi scla v.v... th cn to cho thn kinh hng phn, s mt ng.

(3) Sau khi n no: Lc ny m li n ng th ngi s tr nn bo, nu ng nhiu s kch thch insulin phn tit, khin cho t bo insulin v phn tit qu nhiu m b suy nhc, dn n bnh i tho ng.

(4) Khi ni chuyn: Va ni chuyn va n ko, th ko d ri vo kh qun, lm tc nghn thc qun, i vi tr em cn phi ch .

(5) Khi ang au rng: n ng s cng au hn, bnh s nng hn.

Cho nn, bo v sc kho, cn phi nm vng nhng thi c n ng c li th mi t c mc ch hi t li nhiu. Cho tr th n ng li cng cn phi lu n khoa hc.

3/ ng tuy tt, nhng khng nn n nhiu.

ng l vt cht dinh dng m nhn loi rt cn, nng lng m cc t chc kh quan ca c th cn thit, i b phn u do ng cung cp.

Tr em v mt s ngi ln rt thch n ng. ng tuy tt, nhng khng nn n nhiu, nu n nhiu th ngc li, s c hi cho sc kho. l v:

(1) n nhiu ng s dn n cht dinh dng khng tt. Bt c loi ng no cng u thiu cht prtin, cht m, vitamin v cht khong. n nhiu ng, ngi ta s khng cm thy i na, khng mun n v s n t cm. T nhin, cht dinh dng do n ung m ra cng s t i. Nu ko di, s dn n dinh dng khng y .

(2) n nhiu ng s dn n h thng tiu ho c bnh. Hin nay c rt nhiu bc cha m tr cho rng ng nho c cht dinh dng, d tiu ho, thng dng n thay ng trng cho tr con n di ngy, ngc li s ch dn n lm cho cng nng ca d dy v rut tr nn Li bing, khin cho vic phn tit ca dung mi tiu ho bnh thng b gim st, cng nng tiu ho b thoi ho, nh hng n vic hp thu tiu ho thc n, thm ch cn dn n mang bnh cho h thng tiu ho.

(3) n nhiu ng d b sn rng: ng lm cho toan trong mm tng ln, to thnh nh toan khun, lin cu khun sinh trng pht dc m c iu kin sinh si ny n, rng b cht toan n mn, s sinh ra su rng. Nhng tr em thng xuyn n ng,t l sn rng ln ti trn 95%.

(4) n nhiu ng d pht sinh gy xng. Bi v ng chuyn ho cn phi c vitamin B4, n nhiu ng qu khin cho vitamin B4 trong c th gim i, do m h thp nng lc ca hot ng c bp thn kinh. Ngoi ra n nhiu ng cn lm cho sn vt c cht toan trong c th tng ln, m cht kim v cht canxi th li gim i, s to thnh cht xng b nho, d xy ra gy xng.

(5) n nhiu ng s lm cho mt cn th pht trin, dn n cn th trc ca mt. Cc chuyn gia ku gi: Cc tr em v hc sinh tuyt i khng nn n nhiu ng.

(6) n nhiu ng di ngy d sinh bo ph. Bi v nhng phn ng d tha s chuuyn ho thnh m tch t li di da, sinh ra bo ph. V do bo ph m dn n cc bnh tt khc.

(7) n qu nhiu ng s lm cho tnh kh con ngi tr nn nng ny, hp tp. Theo ti liu ca s nghin cu quan h gia nh M cho bit: n nhiu ng dn n nng ng huyt tng cao, khin cho nhi ng tr nn nng ny hp tp, c th mc bnh a ng. Ngi ln tnh tnh nng ny hp tp d xy ra tai nn.

4/ Nhi ng khng nn n qu lng ng.

ng l loi thc phm toan tnh khng c canxi. n ng nhiu qu, c th cn khi phc cht kim thiu, tc l phi tiu hao cht canxi trong c th ngi ta. Ngy thng ko di, s nh hng n vic pht trin xng ct ca nhi ng.

5/ Khng nn n ng trc khi ng.

n ng trc khi ng m khng nh rng, khin cho rng d mt men, d v, hnh thnh nhng l su rng, nh hng n s pht trin ca rng.

6/ Khng nn n ng trc khi n cm.

ng c th cn tr vic phn tit dch tiu ho. Nu trc ba n m n ng, s nh hng n s n ngon. Nu c ko di s nh hng n cng nng tiu ho. Dn n nhi ng thiu dinh dng, gy nn nhiu bnh tt.

7/ Khng nn ngm ng trong mm qu lu.

Ngm ng trong mm qu lu, d to thnh hi mm v su rng.

8/ Tr em khng nn n ko cao su(ko cao su) v tu tm ng.

Ko cao su mi v thm ngon, c th thi bt chi, nn c nhi ng rt thch, nhng khng c n nhiu trnh nh hng n sc kho.

Ko cao su, ngoi ng ct, ng nho, hng liu v sc t ra cn:Theo nghin cu, trong ko cao su c cc cht axit phtphorich - tc l este cay, l mt cht c vi c, nu mi ngy n 4000 mg este cay l ngi ta c th b trng c. Hin nay ngi ta ch to ko cao su, trong mi vin ch c 350 mg este cay. C loi ko cao su do xng ch bin thc phm ch to th cha nhiu cht ny hn. Nu mi ngy n khong 10 vin l c th c tc dng c hi nht nh.

Thn th nhi ng tng i yu, nng lc gii c ca gan tng i thp, nu n nhiu ko cao su, s d xy ra hin tng trng c. Ngoi ra khi n ko cao su, va n va chi, nn tay d b bn, dnh nhiu loi vi trng, mm bnh v trng k sinh trng ri a vo mm, s gy nn bnh ng rut.

n tu tm ng hng v rt ngon, nhng cho nhi ng n th khng thch hp. Bi v huyt qun ca b mt lp da ca tr em rt phong ph, nim m d dy cng rt non, sau khi n nhiu ng tu tm, thng lm cho nhng huyt qun da b cng phng ln, tr nn th kch, nim mc d dy v rut b kch thch nn mt ta tai, vng u chng mt, c b nga ngy kh chu, si bng , nu b nng th tinh thn bt n, hn m bt tnh, chn tay r ri. Cho nn, khng nn cho tr em n nhiu ko cao su v ng tu tm.

9/ Tr em b cm nhim da khng nn cho n nhiu ng.

ng huyt cao l mt trong nhng iu kin cho cu khun nho sinh si ny n, c th to thnh lp da b cm nhim l lot v b i b li nhiu ln, cha mi khng khi. Cho nn, tr em no b mn nht, l lot, gh l mng m v.v... th khng nn n nhiu ng.

10/ Tr em khng nn n nhiu ko scla.

Ko scla l mt loi thc phm ng m nguyn liu ch yu l cacao ch ra, mi v thm ngon, ngt, cht dinh dng phong ph, nu c n vi ba ci, ng l lm cho ngi ta vui ti thanh thn, nh mi khng qun. Song, nu coi l thc n tm b, thng xuyn n qu nhiu, th ngc li, hi nhiu li t. Vy v nguyn do g?

Thc ra, nhu cu m c th con ngi ta cn ba ngun nng lng ln trong vic n ung nh cc cht prtin, cht m, v cht ng l c mt t l nht nh. V d nh mi ngy tnh tng cng cc loi thc phm nh go, m, c, tht, rau xanh v.v... th cht prtin chim 10 -15%, cht m chim 30 - 35%, cht ng chim 50 - 60%. Cho d cht dinh dng ca ko scla c phong ph n u th so vi t l dinh dng m con ng cn thit nh trn th cn km rt xa. Trong rt nhiu loi scla tinh ch, t l m chim gn 40 - 50%, t l ng cng khng t, m t l prtin ch c trn di 5%. Ngoi ra, trong scla cn c cht kim cacao, cht kim caphin v.v... m trong thc phm bnh thng rt t c. Nu thng xuyn n scla th s c rt nhiu vn cn phi gii quyt:

- Thnh phn m qu nhiu, tr em n nhiu ng s tr nn bo ph, trong c th tch lu mt s lng m rt ln, tng thm gnh nng cho bung tim, th cht s dn dn suy nhc; ngi ln n nhiu ng s bi mc cc bnh nh s cng ng mch, cao huyt p, bnh van tim, bnh si mt v.v...

- Thnh phn ng qu cao, thng qua s chuyn ho mi trong c th, rt nhiu thnh phn ng s chuyn bin thnh m d tr, cng s lm cho ngi ta bo ph.

- Thnh phn prtin rt t, m prtin li l vt kin trc ca t bo cc c quan trong c th con ngi, tr em thiu cht prtin, s b nh hng n pht trin ln ln; ngi ln th s b mm nhn c bp, khng cn sc lc v rt nhanh chng b mt mi.

- Scla c nng lng rt cao, tng nhit lng ca 100 gam scla c th t n 530 - 550 nghn kalo. Mt ngi lm vic nh bnh thng, mi ngy cn khong 3000 kil kalo, 100 gam scla chim t l ln trong . Cho nn sau khi n nhiu scla s c cm gic y bng, nh hng n khu v ca ba ba n, th l s n t thc n i, cc cht prtin, mui v c, vitamin v.v... m c th rt cn th li thiu mt cch nghim trng, rt c hi cho sc kho.

-Cc cht kim cacao, kim c ph trong scla c tc dng lm tim p mnh hn v i no hng phn hn, tr em sau khi n nhiu scla s quy khc, nghch ngm v khng chu ng; ngi ln n xong cng d hng phn thn kinh v mt ng.

- Scla rt ngt v ngy, sau khi n nhiu s khng c li cho vic v sinh rng ming, s tr nn hi mm v su rng, v cn xut hin hin tng chua, rt kh chu.

.......

T ta thy, bt k l tr con hay ngi ln cng u khng nn n nhiu scla.11/ Khng nn lm dng ng nho.

C mt s ngi ly ng nho lm cht b dinh dng, thng xuyn n hoc cho tr n. Khi bn thn hoc con ci m au, bt k l bnh g, cng tm mi cch mua cho c ng nho cho ngi m hoc cho tr con n tm b, cch lm nh vy liu c hay khng ?

ng nho l mt loi n ng, c th trc tip hp thu trong ng rut, nhng gi c tng i t, khng ngt bng ng trng. ng trng thuc loi song ng, khi qua ng rut cn phi c tc dng ca cht men, sau khi phn gii thnh n ng ri mi hp thu c, nhng i vi tr s sinh cng c kh nng nh vy. ng trng th r hn v ngt hn ng nho. Hai loi ng ny, ngoi vic c mt s vi lng mui v c v c th cung cp nhit lng ra, khng c bt k loi cht b no khc, cho nn n chng phi l thc phm dinh dng b bo g

Vy th nhng ngi no c th dng ng nho? Nhng ngi c bnh st cn nghim trng, au bng i ngoi nghim trng, nhng ngi sau khi m rut tha th c th n ng nho. Bi v nhng ngi ny cng nng tiu ho v cht men song ng trong ng rut km, n ng nho th c li cho vic phc hi sc kho.

Lm dng ng nho th c hi g? Ni chung nhng ngi sc kho bnh thng,hoc m au nhng khng phi nhng cn bnh nh nu trn th khng nn n ng nho, bi v tim lc cng nng tiu ho ca c th con ngi rt ln, n ng trng s khng tng thm gnh nng cho ng rut, v vi tr con cng khng tng thm gnh nng cho ng rut. C nng ca c th sinh vt ph bin l tn ti mt qui lut dng tt b xu, tc l cng dng th cng nng sinh l cng mnh, khng dng th s thoi ho. Nu c n ng nho lu ngy tt s lm cho cc loi cng nng phn tit ca men tiu ho b h thp. Cng nng tiu ho ng rut b h thp th d mc bnh, thm ch cn dn n nhiu loi suy dinh dng, nh hng n s trng thnh v sc kho bnh thng.

24- mun tr tng chiu cao

khng phi ch da vo dinh dng

Mi bc cha m u mong mun caon mnh cao ln, cho nn bnh thng c tng thm rt nhiu cht dinh dng. K thc cch lm nh vy ch ngc li vi nguyn, kt qu khng nhng khng lm cho tr cao ln, ngc li cn lm cho chng bo ra.

Mi ngi u bit, con ngi ta cao thp c lin quan nht nh n s di truyn, nhng ch yu l do cht kch t sinh trng ca vic phn tit thu th no iu tit. M vic phn tit ca cht kch t sinh trng c lin quan n nhiu nhn t nh dinh dng, vn ng, ng v vic phn tit cht tu v.v... Nu c m qung ch da vo vic tng cng dinh dng, th tr con khng nht nh c c mt thn hnh cao ln kho mnh.

Trong c cuc i con ngi ta c hai giai on cao ln nhanh nht, l t khi c mt thng cho n mt nm l ln ln nhanh nht, sau l n thi k thanh xun. Ngi ta trong khi vn ng v trong lc ng vic phn tit cht sinh trng cao nht. Cho nn cc bc cha m hy ch nhng thi k con tr cao ln, bo m cho chng n ung c cht dinh dng, vn ng thoi mi v c gic ng y . c bit l phi cht canxi v cht pht-pho cho xng gn pht trin c tt.

25- Tr em khng nn

dng nhiu du gan c

Du gan c l mt loi dinh dng b sung vitamin A, D cho tr em b thiu cht kali. Nu vitamin A v vitamin D nhiu qu th khng nhng c th khng li dng c m cn gy nn ng c mn tnh. Biu hin ng c vitamin A l ngi mt mi, chn n, ngi gy i v.v... Trong tnh hnh bnh thng, lng vitamin A, D trong thc n c th tho mn nhu cu ca c th, khng cn b sung na. i vi nhng tr em cn b sung th phi do bc s ch nh mi c ung du gan c, m phi ung ng liu, ng gi, khng c vt qu s lng, trnh pht sinh b ng c mn tnh.26- Tr em li n

khng nn cho n m chnh

Cc mi v ca thc n u thng qua u li m cm gic c. Khi thiu cht km th cng nng ca v gic v hot tnh c men km b h thp, dn n v gic v khu v b suy gim, thm ch cn c th lm cho nhng l nh u li b tc nghn, to thnh tnh li n nghim trng.

Cc nh khoa hc pht hin ra rng, nng cao khu v ca tr em m cho nhiu m chnh vo cc mn n th s lm cho cht km trong mu bin thnh mt cht toan km ri theo nc tiu bi tit ra ngoi, nh vy cng lm cho c th thiu nhiu cht km hn, lm cho bnh li n tr nn nghim trng.

Cho nn, khi thy tr em li n, chm ln, thiu mu th phi ngjh ngay n trong ngi thiu cht km, v phi kp thi a n bnh vin cha chy. Bnh thng cng nn cho tr em n nhng thc n c cht km nhiu hn mt cht, nh tim ln, gan ln, tim b, tht b, tht ln nc, c, s bin, cc ch phm t u v.v... Tuyt i khng nn dng m chnh gy cm gic n ngon cha bnh li n ca tr em.

27- Tr em Khng nn n

ko scla vi sa b

Trong sa b c rt nhiu cht anbumin v kali. Trong scla th li c cht tho toan, hai thc ho trn vi nhau, cht kali trong sa s kt hp vi cht tho toan thnh mt loi axit kali khng tan. n nh vy s gim mt nhiu cht dinh dng, thm ch cn dn n nhng tc dng ph khc na.

28- Tr em

khng nn n nhiu qut

Qut c rt nhiu cht dinh dng, mi v va thm va ngt, g trai, gi tr u rt thch n. Nhng khng nn n nhiu. n t th s b dng ch kh, n nhiu s b to nhit, bc ho, sng c, au hng, tiu ho khng tt. Ni chung, mi ngy n 3 qu th c, nu n nhiu s c hi cho rng v ming.

Trc khi n qut khong mt ting ng h, khng nn n sa b, bi v cht anbumin trong sa b gp phi cht axit ca qu qut s ngng kt li, nh hng n s hp thu ca b my tiu ho. Trc khi n cm cng khng nn n qut, bi v cht axit hu c trong qut s kch thch nim mc ca d dy, khng c li cho sc kho ca c th.

29- Tr em khng nn n

nhng thc vt t cht m

Cc nh nghin cu pht hin ra rng, cho nhi ng n nhng thc n c t cht m, t cht cholestrin th s nh cn hn so vi nhng tr em bnh thng khc, dn n bnh ci cc. Ngi ta o nhng tr em pht trin khng tt ny th thy s tiu hao nhit lng v cht km u tng i thp, nng lc hot ng so vi cc tr em cng la tui cng km hn. M l cht dinh dng cn thit cho s pht trin v trng thnh ca tr em, khng th coi thng c, cn phi cung cp cho chng mt cch hp l.

30- Tr em

khng nn n nhiu ti

Nhiu ngi rt thch n ti. Nu n va phi th c li cho sc kho, nhng nu n nhiu qu th li c hi, nht l nhng ngi c bnh au mt, tay chn thng xuyn nng, nhng ngi m c th m h ho vng, triu nhit n hn th khng c li. n nm ngoi 50 tui th mt nhn dn dn km i, trng ci g cng m m h h, tai , mm kh, li ng, u nng, chn nh, tr nh b gim i r rt. Nhng chng bnh ny l hu qu ca vic n nhiu ti. n ti c trm ci li m ch c mt ci hi l mt, cu ni trong dn gian cng c ci l ca n.

31- 4 iu king k trong

vic n ung ca tr em

1/ Tr em khng nn n kham.

Nhng cht dinh dng m c th cn c phi ton din. Cn c vp nhu cu ca nhng cht dinh dng, nng lng c bn m cht dinh dng sn sinh ra, t l phn trm thch ng trong tng nng lng l: prtin 13 - 17%, cht bo 30 - 35%, cht ng 50 - 55%. Cho nn nhng cht ho hp ca prtin, m, cacbon nc v vitamin u l nhng cht dinh dng cn thit cho c th loi ngi.

n kham, do cht dinh dng phin din m lm cho c th khng t c nhu cu dinh dng hp l, nh hng n sc kho ca c th, d dn n cc loi bnh tt. T lu, trong Ni kinh c lun thut l trong lc ph ng tng khng c thin lch v mt ci g ht. Tt nhin trong n ung th phi ch n cht, nhng cng khng yu cu phi n ton cht, cng phi n mt t cht tanh iu tit khu v, cho nhng cht dinh dng c li dng nhiu nht.

T xa n nay, khng t nhng bn vua quan phong kin, bn qu tc cng ho, ngy ngy n sn ho hi v, nhn sm yn so, cht b tha ma, nhng trong bn chng c my ai thn cng tui th u? Trt nhiu ngi trong bn h cht non hoc cng chng sng lu. Chng t rng, o n ung khng phi ch l ton cht b, m l phi khoa hc hp l.2/ Tr em khng nn b ba n sng.T bo no ca con ngi ch c th thu c nng lng trong cht dinh dng ca ng. Sau mt m khng n, m sng ra cng li khng n hoc ba sng n qu t, ng khng th bo m cung ng cho mu, thi gian ko di khin ngi ta cm thy mt mi , kit sc, mt hoa u vng, xut hin hin tng tm p mnh, bun nn, ngt xu v.v...khng cn tinh lc ri ro m hc tp v cng tc. Ba n sng ni chung thng l ng, cho, bnh bao, mn thu, c iu kin th n trng, sa b l nhng th c nhiu cht m.

3/ Ba n sng khng nn ch n thc n kh.T gc sinh l hc m xt, cng nng ca ng tiu ho ca con ngi thng t trng thi ngng ch ban m khi phc n trng thi hng phn, cng nng tiu ho km, khu v khng thy ngon. Nu lc ny mn nhng thc n thiu lng nc th khng d tiu ho. Ngoi ra sau mt m ng say, c th con ngi vo trng thi mt nc, trong tnh trng c th c nhiu cht chuynho cn bi tit ra ngoi, cn phi kp thi b sung mt lng nc nht nh, nh n cho, ung sa u nnh, sa b br sung cho tnh trng thiu nc trong c th.

Ba sng m n nhiu thc n c hm lng nc, cn c th tng thm phn hp thu dch th, m rng thnh huyt qun, br sunglng mu, tng nhanh tun hon mu, khin cho nhng cht chuyn ho mi trong c th nhanh chng c khi phc n trng thi thinh vng.

4/ Ma h nng nc khng nn qun n dm.Tc ng c cu: M ca ra l c by vic: ci, go, du, mui, tng, dm, tr. thy a v ca dm trong cuc sng thng ngy ca chng ta. n dm khng nhng ch tng thm phong v ca thc n, tng thm khu v, nhng thnh phn trong nh axit axtic, ng c tnh than cc v axit xitric cn l nhng vt cht l ngun sinh ra nng lng m c th con ngi cn thit, v c c th nhanh chng hp thu v li dng. Cho nn, ma h n mt cht dm s c li cho vic gii tr mt nhc v khi phc th lc.

Ma h nhit cao, l thi tit vi khun sinh sn rt nhanh v rt mnh, nhng cn bnh truyn nhim ng tiu ho pht sinh tng i nhiu. Dit khun tr bnh chnh l bn lnh sn c ca dm. Cc loi vi trng nh vi trng Salmn, trc khun rut gi, t cu khhun ho m, vi khun kit l v.v... gp phi dm th ch sau na ting ng h n s cht v tr li tuyn vng. Cho nn, ma h dng dm lm thc n nm v cc loi thc n khc va gip cho khu v c ngon hn, va c tc dng dit khun tr bnh. Ngoi ra mt s thc vt c bao hm cht mui axit nitric, nh c mm, tht mui, da mui v.v... v tri rt nng nn vi khun sinh n rt nhanh, tc dng ca vic vi khun chuyn ho nhng cht mui axit nitic trong thnh cht mui axit nitric cng tng ln. Cht axit nitric ny trong c th sau khi chuyn ho c th chuyn bin thnh cht nitrat amin l cht gy ung th rt mnh. n mt cht dm s c tc dng phn gii ph hoi cht mui axit nitric ny. Nhng ngi b bnh cm cm, bnh vim hng ung mt ong c pha mt cht dm va phi, cng s nhanh chng khi bnh.

Xin nh: ma h khng nn qun cho tr em n mt cht dm

32- Tr em khng nn

ung nhiu nc c ga

Trong nc ga c cc cht gi l phtpht, sau khi n vo ng rut c th sinh ra phn ng ho hc vi cht st v to thnh mt cht v dng i vi c th ri bi tit ra ngoi. Trong tnh hnh bnh thng, chts st trong thc n chnh ra phi c hp thu khong 10%, nhng nu ung nhiu nc c ga s nh hng n vic li dng hp thu cht st ny ca tr em, gy nn thiu mu, khng c li cho vic pht trin c th ca tr em.33- Tr em khng nn

n nhiu bnh quy

Bnh quy va ngon, va r tin, thun tin li tit kim thi gian. Th nhng i vi tr em, n nhiu bnh quy th li c hi. Trong bnh quy cht nhm tng i nhiu, m nhm li l nguyn t vi lng m c th con ngi khng cn. Nu tr em thng xuyn n bnh quy th cht nhm s tch t li trong c th, c th gy nn nhng bnh nh thiu cht kali, cht pht-pho chuyn ho bnh thng trong c th tr em, dn n cc bnh nh mm xng, cong xng, v.v...Trong c th c nhiu cht nhm qu cn lm gim thp cc hot tnh ca men anbumin d dy, lm cho v toan gim thp, d dy b tit t i, cng nng tiu ho b ri lon, nh hng n s pht trin v sc kho ca tr em. i vi vic pht trin tr lc cng rt khng c li. Cho nn, khng nn thng xuyn cho tr em n bnh quy.

34- Khng nn cho tr em

n nhi m chnh

Cc nh dinh dng hc cho rng, tr em khng nn n nhiu m chnh. Bi v tr em sau khi n m chnh, s cng vi nguyn t km trong mu pht sinh tc dng ho thnh axit km, sau tan ra nc ri theo nc tiu bi tit ra ngoi, do lm cho tr em thiu cht km. Nguyn t km l nguuyn t vi lng rt cn thit cho s pht trin v trn thnh ca tr em, thiu n tr em s c hin tng v gic khng nhy, khu v khng mnh. Nu ko di s tr thnh suy thoi tr lc, pht trin khng tt cng cc hu qu nghim trng khc.

Cc chuyn gia cn vch ra rng, nu khng cho tr em n nhiu m chnh th ngi m ang cho con b cn khng nn n nhiu m chnh.

35- Tr em khng nn

n c chua xanh

C chua mu cn xanh tc l cha chn cng c c t nh khoai ty mc mm, u cha sinh vt gluczit. n c chua xanh trong mm cm thy chan cht, thm ch c khi cn ng c, cho nn khng nn n.Khi i bng m n nhiu c chua xanh cng bt li cho cng nng ca d dy.

36- Tr em khng nn ung nhiu

nc gii kht c mu

Cc cht mu dungd sn xut cc loi ung lnh, a s thng dng phng php ho hc ch ra, nn u c mt s c t nht nh. Khi tr em dng mt s thc phm c mu, tuy khng xy ra ngay nhng phn ng lm sng c th thy c, nhngnu c ko di th s c nguy c tc hi tim n trong c th. Biu hin ch yu l my mt sau y:

1/ Lm nhiu cng nng bnh thng ca cc loi men hot tnh trong c th, lm cho phn ng chuyn ho ca cc cht ng, cht prtin, cht m, vitamin b nh hng, nu ko di s dn n tr em thiu dinh dng.

2/ Kch thch nim mc d dy, nh hng n cng nng tiu ho ca d dy; ng thi s lm cho thn phi lm vic rt nhiu, nh hng n cng nng ca thn.

3/ Gy tr ngi cho s xung ng truyn dn ca h thng thn kinh, d gy bnh a ng tr em.

Cho nn xin c li khuyn cc bc lm cha lm m tr tui khng nn cho tr em ung nhiu nc gii kht c mu. b sung cho s tiu ho dch th ca tr em, chng ta c th coi nc un si ngui l ung l tng nht ca tr em.

37- Tr em khng nn n

nhiu thc phm ng hp

Bt k l loi hp g cng u cho thm mt lng thuc nht nh vo thc phm nh cc cht mu, cc cht hng liu v.v... Tt c nhn loi thuc cho thm vo y u rt nguy him i vi sc kho v s pht trin ca tr em. Bi v s ln ln v c th ca tr em cha chn mui, cng nng gii c ca gan cha hon thin. Nhng cht c c ny, nu vt qu mt nh lng no th s nh hng n sc kho v s pht trin ca tr em, thm ch dn dn tch lu m dn n ng c mn tnh.

37- khng nn cho tr em

ung nc ngt thay nc lc

C nhiu bc gia trng rt thch cho con tr ung cc loi nc ngt thay nc lc (nc un si ngui). Cch lm ny khng th chp nhn c.

Bi v nc lc l nc si ri ngui i mt cch t nhin, c hot tnh sinh vt c bit l lng, rt d ngm qua cc t bo m, thc y vic thay th cc cht mi, tng thm hm lng hng cu trong mu v ci thin c nng min dch ca mu. M trong cc loi nc qu, nc c ga v cc loi nc ngt khc, phn nhiu c hm lng ng, tinh ng, cht in gii v cc cht mu hp thnh. Nhng cht ny tc dng lu di s gy kch thch khng tt i vi d dy, nh hng n tiu hjo v khu v, ng thi cn tng thm gnh nng cho thn. thy, cho tr ung nc ngt thay nc lc, khng nhng v ch m cn c hi.39- Khng nn cho tr mi sinh

ung nc cam tho

C mt s a phng, khi a tr mi sinh c 1 2 ngy thng hay cho ung nc hong lin cam tho, h tng rng nh vy c th Gii c cho a b. Thi quen truyn thng ch c hi ch khng c li.

Bi v a tr mi sinh va mi ri khi bng m, ngy u bc vo trn gian, sc khng cn rt km, lng ng mt cn rt thp, bng cn ang i. Nu ch n thun nui bng nc hong lin cam tho, a tr s khng c cht dinh dng, c th dn n nhng tn hi cho cc t chc, c bit l t chc no. Ngoi ra cam tho cn c th xy ra cc biu hin nh cht kali trong mu thp, huyt p cao v ng dch th, ph thng v.v... Cho nn, tr mi sinh khng nn nui bng nc hong lin cam tho.

40- Tr em khng nn ung nhiu nc

trc ba n

C mt s bc gia trng thng hay cho tr ung nc trc ba n. H tng rng nc s tiu ho thc n, k thc, cch lm ny rt c hi.

Bi v sau khi ung nc, tr em n cm ngay s lm cho d dy cm thy cng y, ng thi cn lm long dch v, nh hng n khu v v tiu ho. Do v toan b long nn kh nng dit khun b gim st, rt d gy bnh cho ng rut.41- Tr em

khng nn ung bia

C ngi cho rng, bia l Bnh m nc, cho nn c n ngy l, ngy tt hay khi nh c vic l cho tr con tha h ung bia. Vic lm ny chng c li ch g i vi sc kho ca tr con c.

Cn c vo s phn tch nghin cu, thng thng trong ru bia c cha 3% n 5% cht cn, ngha l mi mt lng bia c cha 1,5 n 2,5 gam cn. Nu thng xuyn cho tr con ung bia s nh hng n sc kho c th xc ln tinh thn ca tr con. V li, ngay t nh nui thnh thi quen ung ru cng khng c li cho s lnh mnh v tm l, khi ln ln chng c th thnh ngi nghin ru. Cho nn, khi trong gia nh c lin hoan, tic tng th nn ging gii cho tr con bit nhng iu bt li trong bia, ru cho tr bit, hoc l cho chng ung mt cht nc hoa qu cho chng phn khi.

42- Khng nn cho tr th

ung cca cla

Ma h ma thu mi ngi u rt thch ung cca cla, nhng i vi tr th th tt nht l khng nn cho ung.

Bi v mi mt chai cca cla c hm lng khong 50 80 mg caphin. Caphin l mt loi thuc hng phn thn kinh trung khu. Nu dng qu 1.000 mg th s xut hin bnh trng ng c nh ngi hi hp khng yn, h hp tng nhanh, c bp co git, tim p rt nhanh, mt ng, mt hoa, tai, tc ngc, bun nn, chng mt, au nhi pha trc tim v.v... Ngi ln i vi caphin bi tit rt nhanh, ung mt lng cca cla thch hp th khng c hu qu g xu. Nhng tr th i vi caphin th c bit mn cm, rt d b trng c. Cho nn khng nn cho tr th ung cca cla.

43- Khng nn cho tr th

ung nc qu ng chai

Nc qu ng chai l mt loi nc ung va ngon va mt, rt d ung. Nhng tr th m ung th ny th li khng thch hp.

Bi v nc qu l mt th nc ung do bn tay ngi lm ra, bao gm ng trng, axit chanh, thuc mu v ng tinh v.v... li cn c c men ru na. i vi tr th, nhng thnh phn ny c tnh kch thch nht nh. l v s pht dc ca tr th cha hon thin, cng nng gii c ca gan v cng nng bi tit ca thn u cn rt thp. Nhng vt cht ny trong c th ngi ta khng th bi tit ra ngay c, cho nn n s lm tr ngi cho s trng thnh ca a tr. Cho nn khng nn cho tr th ung nc qu ng chai.

44- 18 iu cm k trong vic n ung

ca nhi ng

1/ Nhng thc vt nhi ng khng c n.

cao cht lng nhn khu th vic u sinh u dc l then cht, m vic cho nhi ng n mt cch hp l, trnh dng nhng thc vt gy tr ngi cho sc kho ca nhi ng li l mt trong nhng iu kin u dc. Di y xin gii thiu my loi thc vt thng thy m khng c cho nhi ng n.

1) Khng c ung nc ch c. Bi v cht tanin trong l ch c th kt hp vi cht st trong thc n, hnh thnh ra mt cht ho hp khng tan, nh hng n vic hp thu cht st, rt d gy nn bnh bn huyt thiu cht st cho nhi ng. Cht moocphin trong l ch cn c thlm cho nhi ng hng phn qu , hi hp khng yn, nh hng n gic ng bnh thng ca nhi ng v lm cho tim p nhanh hn. c hi cho tim; con co th kch thch cho v toan phn tit m dn n y bng lm chm nhu ng ca rut, dn n b i. Ngoi ra nhng cht kch thch mnh nh ru, c ph, t, h tiu u phi king k.

2) Nhi ng khng c n nhiu bng rang. Trong bng rang c rt nhiu cht ch. i vi nhi ng, thng xuyn n bng rang s c nguy hi rt ln cho sc kho.

Tiu chun v sinh thc phm ca nh nc qui nh, hm lng ch mi kg bnh nng khng c vt qu 0,5mg, vy m hm lng ch mi kg bng rang bnh qun l l0mg,qu l vt qu xa tiu chun ca nh nc. Trong mt thi gian ngn m tr em hp thu qu nhiu cht ch, d dn n phn ng ng c, biu hin l hi hp, bing n, y bng hoc l b i v.v...Thng xuyn n bng rang cn dn n gim st sc khng ca nhi ng, chm ln v.v...Do nhi ng khng c n nhiu bng rang.

3) King n qu nhiu thc phm h u. Bi v trong u c mt cht c th dn n lm xng tuyn gip trng, c th lm cho tuyn gip trng phn tit nhiu hn, lm cho thiu cht tuyn t gip trng trong c th, c th mun thch ng vi nhu cu th cn phi tng thm nhiu cht tuyn gip trng trong c th, dn n xng tuyn gip trng. Hn na, cht it l nguyn liu ca tuyn t gip trng, mt s ln tuyn t gip trng hp thnh li dn n thiu cht it trong nhi ng. Ngoi ra, nhng loi rau c cht xen-luy-l nh rau ci,ra mui v.v... tr em di 2 tui cng khng nn n.

4) King n m ng vt (m ln).Bi v m ng vt ch yu l cht axit m bo ho. Nhi ng n nhiu m ng vt s nh hng n vic hp thu cht calxi, dn n thn th thiu cht calxi, khng c li cho sc kho, nghim trng hn th dn n mc bnh ci xng. Cho nn, m b, m cu, m ln v nhng thc n rn bng m th khng nn n nhiu.

5) Nhi ng khng nn n ung nhng th qu mn. Thng thng ngi ta rt t ch n khu v n ung ca nhi ng nh th no cho va phi, thng c thi quen l ngi ln nm thc n ca nhi ng ri quyt nh mn nh ca mn n . H khng bit rng ngi ln n mn hn tr con rt nhiu. Nu c p tr con cng phi c khu v nh ngi ln th lng mui m tr em hp thu s nhiu hn ngi ln kh nhiu lm cho tr em b ng phi n ung nhng th qu mn.

Mi ngi u bit, thnh phn ch yu ca mui l natri v clo. i vi nhi ng nu qu nhiu natri s gy ra iu nguy hi l khng chuyn ho c. M tui cng nh th hu qu cng nghim trng. l v: cng nng thn ca nhi ng cha pht trin y , cha c kh nng o thi qu nhiu cht natri trong mu. Qu nhiu cht natri ng li trong c th lm cho lng mu tng ln, mu b n ra nhanh chng, huyt qun vo trng thi cao p, th l huyt p tng cao, tng thm gnh nng cho bung tim, do m dn n suy nhc tm lc c tnh cht sung huyt v mng nc.

iu tra y hc chng minh rng, ngi no n ung qu mn, th t l mc bnh cao huyt p, bnh tim, bnh trng gi v cng nng thn khng kho, v t l t vong so vi ngi n nht cao hn nhiu, ngi ln nh vy, cng khng cn ni n tr con. bo m cho tr em ln ln mt cch mnh kho, mong rng cc bc gia trng hy thay i tp qun ca mnh, n ung nn thanh m, khng nn cho tr em n ung qu mn.

6) Khng nn n nhng loi rau nh ng sen. Bi v nhi ng khng nh ngi ln, khi n khng nhai c tht k, c khi cn nut chng, nh vy i vi cc em rt kh tiu ho nhng thc n ny, do m sinh ra au bng. Nhng loi thc vt nh hnh ty, c ci sng th khng nn n nhiu. Nhng thc vt c gai, c v, c ht, cn phi ch lm cho k, phng tr em n vo s pht sinh nhng iu bt ng.2/ Tr em khng c n nhiu qu.

Trn i ny khng c ng b b m no li khng thng yu con mnh. C mt s ng b b m ch mun cho con mnh n tht nhiu, cm thy nh vy l c an i v cng. Do m h thy tr i n ci g l tho mn cho bng c. H tht chng bit rng kt qu lm nh vy th li bt cp hi, bi v c mt s thc vt m tr em khng nn n nhiu.

V d nh bnh ngt im tm chng hn, y l mt loi thc phm m tr con rt thch n. Tuy trong loi bnh im tm ny c mt s nhit lng nht nh, nhng loi thc phm ny c rt t vitamin, cht khong, cht anbumin v cht s, n nhiu s lm cho tr em b hng mt khu v. Ngoi ra trn th trng ang bn nhng loi bnh ngt, trng c v rt ti mi, song trong li c khng t vi trng. Nu khng hn ch n t i th rt d b trng c.

Hay nh nhng loi thc n qu ngt nh ko, mt ong, qu kh, hp v.v... d lm cho tr xn rng, cho nn cng khng nn cho tr n nhiu. Hin nay s d c rt nhiu tr em xn rng, mt trong nhng nguyn nhn l tr em n qu nhiu ng, khin cho trong mm c mt s vi khun pht sinh phn ng gy thnh cht men c khot rng. Kt qu nghin cu ca y hc hin i chng minh rng: S hnh thnh cc loi bnh nh bnh bo ph, bnh tim, bnh i ng, bnh cn th v.v... ca tr em thng c quan h mt thit n vic n ng ca tr em.3/ Khng c n qu no.

B my tiu ha ca nhi ng pht trin cha y , thng xuyn n nhiu, ung nhiu, n qu no, vic phn tit ca dch tiu ho cung khng cu d gy ra cc bnh v ng tiu ho.4/ Khng c n nhanh.

n ung qu nhanh, vic phn tit nc bt khng s nh hng n tiu ho v vic hp thu cc thnh phn dinh dng.

5/ Khng nn cho tr n ung nhng th qu tinh.

Nhng nm gn y bnh cn th cc em thiu nin nhi ng tng ln qu nhiu, khin cho nhiu bc gia trng v cc thy thuc nhn khoa phi ch . Cng tc nghin cu khoa hc gn y nht chng minh rng: n ung khng tho ng l mt trong nhng nguyn nhn lm cho cc em thnh cn th. n qu nhiu ng hoc cc loi ng tinh ch khc nh bt m, bt go v.v... chng mt i mt mt phn sinh t, cht khong v cht s; s thc y vic hnh thnh v pht trin bnh cn th; trong c th nu thiu cht crm v thc n c hm lng anbumin qu cao u l nhng nguyn nhn quan trng dn n mt cn th. Cho nn, tr em n ung khng nn dng nhng th qu tinh, bo m cho cc emn c th lc bnh thng.

i a s nhng ngi mc bnh cn th th trong tc ca ngi thng thiu hai nguyn t canxi v crm. Trong c th ngi ta m c hai nguyn t canxi v crm bnh thng th dch p trongmt cng bnh thng; ngc li, hm lng hai nguyn t qu thp hoc qu cao u khin cho mt nhn cc vt kh khn.

Tr em n ngqu nhiu s nh hng n vic hp thu cc thc n khc; trong c th m c nhiu cht ng s lm cho vic tch tr nguyn t crm gim i, cht vitamin B b tht thot, ng thi cn lm tiu hao mt phn ln cht kim v cht canxi trong c th do m nh hng n th lc. Cho nn, phng cn th, ngoi vic cn ch v sinh mt ra, cn phi cho cc em n nhiu lng thc th v nhng thc vt c nhiu cht canxi v crm, nh cc loi xng ng vt, tm c, cc loi trng, cc loi sa, cc loi u, cc loi rau h, c c rt, hoa qu v.v...

6/ Khng c va n va xem.

Va n cm, va xem ti-vi, xem sch bo v.v... khng nhng khng cm thy thc n ngon m con nh hng n vic phn tit dch tiu ho, nu ko di s lm cho b my tiu ho ca cc em tr nn xu i.

7/ Khng c va n va i i li li.

Va i va n, khng nhng khng vn minh, m cn rt mt v sinh. Bi v nh vy, nhng bi bm trong khng kh, nhng vi trng v nhng kh th c hi s bm vo thc n v s nut vo trong bng, rt c hi cho sc kho.8/ Khng c cho tr em gnh n.

Hng ngy ngi ta n rt nhiu loi thc phm, song cmt s tr em li ch thch n mt vi loi thc n hoc dm ba loi thc n thi. Thi quen rt khng tt, lm cha m cn phi gip cho cc em sa i thi quen khng tt .

C th con ngi cn nhng cht dinh dng mun hnh mun v, nh cht ng, cht anbumin, cht m, vitamin, cht khong v.v... Sc lc chng ta lm vic ch yu l nh c cht ng (thnh phn ch yu ca lng thc) v cht m, con ngi ln ln ch yu l nh vo anbumin, m v cc cht khong nh st, canxi, phtpho v.v... v cc loi vitamin. Trong c th m thiu cht st th s thnh thiu mu; thiu canxi th xng, rng ln ln s khng chc; thiu vitamin A th ngi ta d b m; thiu vitamin B d mc bnh ph chn; thiu vitamin C th s vim li chn rng, d b bng huyt; thiu vitamin D, ngi ta d mc bnh ci xng hoc bnh cng.

Hng ngy chng ta n cm l hp thu nhng cht dinh dng ny. Nhng trong mt mn n thi th khng th c tt c cc cht dng liu ny c. C mn n thiu cht ny, c mn n thiu cht khc; c mn n nhiu cht dinh dng ny, c mn n nhiu cht dinh dng khc. tho mn nhu cu ca c th, nhng thc phm chng ta n phi a dng. Nu gy thnh thi quen gnh n, ch n th ny m khng chu n th kia, nu c th ko di th s khng cht dinh dng, nh hng n sc kho. Tr em l thi k ang ln ln, nn cng cn phi ch n vn ny.

9/ Khng nn va n va ci.

C nhng tr em h c ngi vo bn n l thch ci a, tru chc nhau, nu khng lu th thc n d tri vo kh qun, dn n ho, sc, nghn, nu nghim trng c th nguy n tnh mng.

10/ Khng nn cho tr em n qu vt.

Tr em khng thch n cm l mt tt xu. C mt s tr em h c n gi n cm, nu khng nhng nho, go khc thi cng lc u nguy nguy; c mt s tr em khc th c ngm ming cm nh ngm qu chm trong mm, hng na bui khng nut xong. Nguyn nhn g lm cho cc em khng thch n cm?

C mt s bc cha m coi con ci nh ht minh chu, chng mun g l cho ci y, ngy no cng cho n rt nhiu, cht dinh dng tha thi. Nu c ko di th n ba n tr khng thy i na nn t nhin khng mun n cm. Lm cha m, nung chiu con cai l l thng tnh ca mi ngi, ch bi dng thm cho con cht dinh dng l iu rt nn lm. iu cn nhc cc bc cha m phi ch l phi gim bt qu vt ca con tr i, lm sao n gi n cm chng cm thy i bng, thm n, lc chng mi n cm mt cch ngon lnh.

11/ Nn b thi quen ngi xm n cm ca con tr.

C mt s tr em li thch b bt cm va n va chi, i ht nh n sang nh kia, li cn thch t tp dm by a ngi chm li cng n vi nhau. Thi quen ny tht khng ph hp vi yu cu v sinh cht no c.

Khi n cm, ng thi vi vic thc n lin tc tri xung, dung tch cu d dy cng khng ngng to ln. Nu ngi xm n cm, d dy s b p li, thc vt tri xung d dy khng khng gian dung np, rt nhanh chng cm thy bng cng ln, nh vy s nh hng n vic tip thu va tiu ho ca d dy.

Cn na, khi tr em ngi xm n cm, trng lc ton thn dn nn ln hai bp chn nn vic lu thng mu hai chn cng b nh hng, nh vy rt khng c li cho vic tun hon mu bnh thng. Ngoi ra, ngi xm n cm, cch mt t rt gn cho nn bi bm v nhim nghim trng. Tt c nhng iu trn y i hi phi vt b ngay tp qun khng tt p ny.

12/ Tuyt i khng nn bt p tr em n cm.

Ngy nay i a s cc cp v chng tr u ch c mt con, cho nn hu ht u rt nung chiu con. Lc n cm ai cng mun cho con mnh n tht ngon. C mt s cha m, h thy con mnh khng chu n cm l lo lng khng yn, thot u th do, ri mng, do ri, mng ri vn khng c th sinh ra cu knh, c ngi cn nh, cn chi cc em, p chng phi n bng c. Ba n nh th lm sao khin cho cc em cm thy n ngon ming c? Thi th nh nut ly nut cho xong, nh vy th lm sao tiu ho cho c? C nh vy ko di s dn n tm l chn n ca cc em v s nh hng nghim trng n sc kho v s ln ln ca tr th.

Ni chung, mi tr em u ham chi, lc ang chi th v nht th chng qun ht c n ung, hoc l n vi vng qua loa cho xong ba ri cn chi tip. Nu gp phi tnh hnh nh vy, th phi tm thi khuyn gii cho bn b ca em cho em tp trung vo ba n; khi n cm nn cho cc em c t do mt cht, bo m cho tm thn ca cc em c vui v thoi mi, nu cc em khng ch gp thc n cng khng nn trch mng cc em m nn ging gii mt i iu cc em c th hiu c l c. Cn vic cc em n nhiu hay t phi cn c vo trng thi sinh l v tm l bnh thng ca cc em mquyt nh, tuyt i khng nn da vo nguyn vng ch quan ca ngi ln m bt p cc em phi n. Ch c tng cng bi dng, mi c th gy thh thi quen tt trong n ung c.

Nu khng, cc em s tr nn bung th ty hng th lc cc bc lm cha m ch c sut ngy i lo lng cho con ci m thi.

13/ Nhi ng khng nn n nhiu thc phm c mu.

Hin nay trn th trng c rt nhiu thc phm c mu nh ko, bnh ga-t, cc loi ung lnh v cc loi ung trong giy mm thng rt c hi cho sc kho ca con tr.

Bi v phm nhum dng sn xut thc phm mu l cc sc t hp thnh, n t du m hoc hc n sau khi luyn m ra, ri qua phng php ho hc hp thnh, trong c mt s c t nht nh. trn th gii c trn mt trm th thuc nhum dng nhum thc phm, nhng ngi ta pht hin ra khng di mt trm loi c tc dng ph c cht c hoc b hoi nghi c th dn n ung th. Cho nn c rt nhiu quc gia loi b phm mu thc phm. Hin nay ngnh y t Trung quc cng ch cho php s dng 5 loi hp thnh sc t sau y: mu hng son, mu hng rau dn, mu vng chanh, mu vng ging chiu, mu xanh lam, v cng nghim khc khng ch trong vic s dng.Y hc hin i cho rng, tr em hp thu mt s lng t phm mu thc phm c php s dng, tuy khng pht hin ra ngay nhng phn ng lm sng, song i vi c th s c nh hng nht nh. Biu hin cu chng l :

1) Loi phm mu thc phm ny c th tiu hao cht gii c trong c th con ngi, gy kh khn cho phn ng thay th bnh thng trong c th. Biu hin ch yu l kt cu t bo trong c th b tn hi, gy cn tr cho cng nng bnh thng ca nhiu loi hot tnh dung mi, t m lm cho qu trnh chuyn i ca ng, m, anbumin, vitamin v cht s v.v... b nh hng, bnh trng l y bng, au bng, tiu ho khng tt v.v...

2) Hp thnh sc t cn c th tch t trong c th dn n b trng c mn tnh. Khi sc t hp thnh nm cnh thnh d dy, rut s sinh bnh, km theo l c quan cu h thng tit niu d b kt thnh si

3) Cc t chc kh quan trong c th ca nhi ng cn non yu, rt mn cm i vi cc cht ho hc, nu s dng nhiu sc t hp thnh s nh hng n sung ng thn kinh, d dn n bnh hiu ng hoc a ng trong nhi ng.

Cho nn xin c li khuyn cc bc gia trng, tt nht l khng nn cho con em mnh n nhng thc phm pha mu.

14/ Nhi ng khng nn n nhiu thc phm ng hp.

Bt k l loi hp g, t c mc ch gi c mu sc v mi v v bo qun c di lu u cho thm mt lng thuc nht nh nh sc t hp thnh gia cng, hng liu, cht phng thiu thi v.v... Nhng cht hp thnh nhn to ny, i vi ngi ln th nh hng khng nhiu, song i vi nhi ng th c nguy hi. Bi v s trng thnh ca nhi ng cha thnh thc, cng nng gii c ca gan cha hon thin, nu n qu nhiu hp, vt qu hn ln nht m thn th phi x l nhng vt cht ny th s nh hng n s trngr thnh v sc kho ca thn th, thm ch cn c th do c mt s cht ho hc tch lu dn m dn n b trng c mn tnh. Ngoi ra cht vitamin trong hp, sau khi qua x l nhit gim mt nhiu, nh vitamin C th b ph hu trn 50%. Cho nn nhi ng ch nn qn thc phm ti, mi l chnh, cn thc phm ng hp th khng nn n hoc n rt t.

15/ Khng nn co nhi ng n nhng thc vt i thiu, bin cht.

Bnh m chim. Cng gi l bnh xanh tm rut. Thng gp nhng tr em t 2 n 6 tui. N l do sau khi n phi nhng thc n nh ci xanh, ci trng lu ngy, khng cn ti mi na hoc mui thnh da. Bi v trong c rt nhiu nhng cht mui axit nitric ngm vo ng rut s gy ri lon ng rut v sinh bnh. Nu ung nc ging hoc nc sng c nhiu cht mui axit nitric th cng b trng c.

Bnh tnh ca bnh m chim xy ra tng i nhanh, ni chung sau khi n 15 - 30 pht la xut hin. Thanh t hoc iu t l bnh tnh t xut nht ca loi bnh ny, nh mi, mng tay hin ln mu tm bm. Nu b nng thi loang ra nim mc v ln da ton thn. Cng c th st nng v b bnh nh ng tiu ho nh tim p mnh, bun nn, au bng, y bng, i ngoi v.v... Ngi b bnh nng th xut hin triu chng tinh thn mi mt, bun ng, kinh git, hn m, t chi lnh ngt, th kh v.v...

phng bnh m chim, iu then cht l phi ch khu v sinh n ung, tuyt i khng cho tr con n nhng thc n i thiu, bin cht. Da mui th phi mui cho thu, trc khi n phi ra cho sch. Rau xanh nu xong phi n ngay, khng c qua m.

16/ Tr em i tu xe khng c n vt

trn tu xe m n vt, khng nhng nh hng n v sinh mi trng, m nhng th nh ko bi, ht qu hoc nhng th nh khc rt d tri vo ng kh qun; khi i trn xe khch. Xe vo nhng ch ngot hoc c vic g phi phanh gp th rt d xy ra chuyn bt ng; tr em va ngi trn xe va n rt d nhim bnh nh bnh kit l, bnh vim gan c tnh v.v...

17/ Bn iu king k v n ung ca tr em vo ma hMa h nhit cao, thc phm d b i thiu, bin cht, thm vo m hi ra nhiu, vic phn tit dch tiu ho gim i, c nng d dy v rut ca nhi ng khng th hon ton thch ng vi s thay i ca kh hu nhit cao, rt d pht sinh nhng bnh v ng rut. Thng thy nht l tiu ho khng tt, vim rut v kit l. Cho nn vao mua he c bit ch n vic n ung ca tr em.

Mt l khng cho tr em n ung nhng th khng sch. Tr em hi ln mt cht mun n cc loi da th nht nh phi l da c ra sch s, tt nht l phi gt v; khi mua nhng thc phm chn v nh th pghi cho vo ni un li cho k ri mi cho tr em n; khng c cho tr em n cm tha, thc n tha; cho tr ung sa phi l sa ti mi, khng cho n sa qu lu. c bit l khng cho tr em ung nc l.

Hai l khng cho tr em n ung nhiu qu. Bt k l da, hoa qu, ung lnh, u khng nn cho tr em n ung qu nhiu, c bit l thc phm thuc loi m cng khng c n nhiu. Cho tr n ung phi cch nh gi, nh lng; tr b sa m, phi gi vng thi gian 3 - 4 gi cho b mt ln; tr em n sa pha ch, phi kin tr cch 4 gi mi cho n mt ln, ban ngy th c cch l - 2 ting ng h li cho ung mt ln nc un si pha ng mui ngui.

Th ba l khng c qun cht lng. Ngy nng cn chop ttr n nhng n nht d tiu ho. Nhng tr th cn phi nui b th nn cho qn cho, n bt, n rau xanh l chnh, cho thm t nc tht va phi. Nhng th kh tiu nh lng trng g, du gan c, tht bm vin th nn cho tr n t hoc khng n. Tr em trn l tui ch yu l n cm, cc thc phm loi m nn n t, m nn n nhiu rau xanh.

Bn l king k nhim. Ma h tr em ra nhiu m hi, hai tay ch no cng s m, cho nn rt d nhim thc phm. Cho nn tr em trc khi ngi vo bn n, nht thit phi bt cc em ra tay cho tht sch, va cn phi gy cho cc em thi quen, sau khi i v sinh nht thit phi ra tay. Nu pht hin thy tr em tiu ho khng tt, mc bnh i ngoi, th phi kp thi a n bc s iu tr.

18/ Khng c cho cc em n qu nhiu

C khng t cc bc cha m ch thch cho con mnh n tht nhiu, n tht ngon, cho rng con to bo l kho mnh. Trongvic n ung hng ngy ca con tr thng ch ch b tr nhng thc n c nhiu cht m, nhiu cht m v.v... c nhiu ca-lo. K thc kt qu lm nh vy khng nhng khng nng cao c t cht thn th ca nhi ng, ngc li cn v qu tha dinh dng nn sinh ra nhiu bnh tt.

Dinh dng l qu trnh tng hp ca vic hp thu v li dng thc n c th con ngi duy tr sinh l, sinh ho, cng nng min dch bnh thng v s trng thnh, thay th, b sung nhng hin tng ca s sng. Ci gi l Dinh dng qu tha chnh l hp thu thc vt vt qu nhu cu nu trn y. Ngy nay, bt k thnh th hay nng thn, v mc sng ca con ngi ta c nng cao kh nhiu, cho nn mi ngi u tm mi cch tr con c n nhiu hn, n ngon hn, iu chng c g ng ch trch c. C iu cn phi ch l, ngynay vic n ung ca nhi ng thin v nhng loi c nhiu ca-lo, iu ny thnh th th ph bin r rng hn. Song h chng bit rng, thc phm c nhit lng cao d to thnh iu kin vt cht qu tha dinh dng nhi ng. Dinh dng qu tha tt s l c s tr thnh bo ph. Nng lc tiu ho nhi ng tng i km, nng lng tiu ho t, nnglng qu nhiu m li kh tiu ho c th chuyn ho thnh m d tr di cc lp da khin cho thn th c xu hng ngy cng bo ln. C ngi thng k , nu trc 13 tui m vt qu 20% th trng thng thng, th sau 30 tui s c 80 n 90% tr thnh i bo ph. Tr em m bo qu th d to thnh th cht d hnh nh chn vng king, chn bt v.v...m bnh bo ph l mt trong nhng nguyn nhn ch yu gy ra bnh tm huyt qun. Nu tr em c ko di thi k qu tha dinh dng s dn gnh nng cho h thng tiu ho, s khin cho cc b phn nh tuyn tu, trng dch, mt v.v...phi phn tit nhanh hn, b phn gan s phi phn gii , tn tr, gii c lin tc khng c ngh ngi, nu c th ko di th s to thnh mt trt t cacng nng h thnga tiu ho vh thng ni phn tit, nh hng n s trng thnh ca tr em.

Ngy nay nhiu bc cha m thng hay cho con n nhng th b st, b km, nh vy l cn thit, song cng phi c hn . C mt s bnh bch qui v ko c cht b st, b km, nhng nu ngy no cng n nhiu th s qu s lng st, nh vyli c hi cho sc kho ca tr em.

Tn T Mc, mt nh y hc i ng cho rng : An sinh chi bn, tm t thc....bt tri thc nghi gi, bt tc d sinh tn d. Cng tc l ni vic duy tr cuc sng ca c th tt phi t trong thc vt hp thu ly thnh phn dinh dng, nhng nu khng bit khng ch vic n ung th cng kh bo ton c thn th kho mnh. Cho nn cn phi ch hp thu dinh dng ton din, bo ton vic n ung cn i nhng cht b, khng nn ch thin v mt mt no . Nht l i vi vic n ung ca tr em, phi ch iu phi cho hp l, phi tng cng ba n chnh v khn ch n vt. Phi lm c vic l phi c gi gic, c chng mc. Khng nn dng hnh thc thng c v tr em n nhiu, cng khng nn cho tr em n nhiu cht c nhiu ca-lo qu. trnh vic v mun bi dng cho tr m li chuc ly hu qu chng lnh.

45- Khng nn cho

tr th n nhiu scla

Nhng nh dinh dng hc Trung Quc cho rng scla khng phi l thc phm ca tr th, nu tr th n nhiu th ch c hi.

Bi v thnh phn ch yu ca scla l m, ng v mt loi vt cht ging nh caphin lm cho h thng thn kinh hng phn. Cho nn, sau khi n scla, tr em u cm thy no bng, gim mt khu v, khng mun n ung g na . ng thi, th vt cht ging nh caphin trong scla c th lm cho thn kinh tr th hng phn, do m hay xy ra nhng hin tng nh hiu ng, quy khc, t ng v.v...Cho nn khng nn cho ttr th n nhiu scla.

46- Khng nn cho nhi ng

n nhiu ko sa

Ko sa l thc phm nhi ng rt thch. Nhng nhng tr th t 6 thng tui cho n 2 nm tui m n nhiu ko sa th nguy hi rt ln.

Bi v trong qu trnh sn xut ko sa, ngi ta thng thm nhng gia v c axit vo , bn thn ko li c cht dnh, d dnh vo mt rng hoc k rng. ng thi nhng chic rng sa mi mc ca tr li rt gin, rt s cht axit c thng. Ko sa d lm cho rng sa b tha, b bong men rng, d gy, thm ch cn hnh thnh nhng chic rng su. n nhiu ko sa, c th lm cho tr gim khu v n cm, t m n t, cht dinh dng khng . Cho nn khng nn cho nhi ng n nhiu ko sa.

47- khng nn cho tr ln

n nhiu ch phm bng sa

Tr con 3 tui tr ln m n nhiu sa b hoc nhng ch phm bng sa c th b au bng i ngoi. n cng nhiu th i a chy cng nghim trng.

Bi v sa b v cc ch phm t sa, tuy hm lng anbumin, m, ng, canxi, pht pho, vitamin v cc loi dinh dng c cao, nhng ng trong thuc loi ng i . Loi ng ny sau khi vo c th, khng th trc tip hp thu ngay c, m cn phi c tc dng ca men ng sa, sau khi phn gii thnh ng n ri mi hp thu c. Cc tr em di 3 tui, men ng sa tng i nhiu, tui cng ln ln, cht men ng sa trong c th ngy cng t i, kh nng tiu ho loi ng i gim st. trong rut, loi ng i ny hnh thnh p lc thm thu cao, ht i lng nc ln, do m sinh ra a chy. Cho nn khng nn cho tr em ln n nhi ch phm bng sa.

48- khng nn lm dng

thuc b cho tr th

C nhng bc cha m, v mun tng cht dinh dng cho con, mun cho con c kho mnh, cng trng, nn cho con dng sa ong cha, sm nhung cng nhng cht b cao cp khc. Sau khi dng nhng th ny th sc kho ca tr th khng tng tin m ngc li.

Bi v sau khi tr th dng thuc thng hay xut hin nhng tc dng ph, nh mm kh, li ng, chy mu cam, to bn, khng thit n ung, nu c ko di tnh trng ny nht nh s nh hng n s ln ln ca a tr. Cho nn tr th khng nn lm dng thuc b. Khi cn thit th phi do y bc s cn c vo tnh hnh c th, bnh tt c th m ch nh, cho thuc theo bnh.

49- khng nn cho tr em

ngm thc n khi ng

C nhng b m v mun cho con ng sm nn cho con n, thm ch cn cho con ngm thc n m ng. l mt thi quen rt mt v sinh.

Bi v thc n ng li trong mm, trc khun axit lactic, lin cu khun v.v...nht l tc dng ca trc khun axit lactic cng vi thc n cn li trong mm to thnh cht axit, n mn ch men rng, ng thi cht hu c trong rng li b tc dng ca vi khun lm cho vt hu c b phn gii to nn nhng l thng trn rng, thnh ra su rng. Khi su rng th rt d sinh ra vim tu rng v nhim trng chn rng, cng c th dn n vim tu xng, nghim trng hn na th vim vm hng. Cho nn, bo v rng sa ca tr em, vic sa cha thi quen mt v sinh ny l iu cc k quan trng

50- Khng nn cho tr n

trc khi i ng

C ngi nghe ni cho tr n thm mt ba trc khi i ng th con s bo, kho, cao ln. Th l lin bt chc. Kt qu th ngc li, ph v mt qui lut sinh hot ca tr, gy tr ngi cho gic ng, nh hng n sc kho.

Bi v trc khi ng, thn kinh i no ca con ngi ta vo trng thi mt mi, s phn tit dch tiu ho ca d dy v rut gim i, lc m n thc n vo, s tng thm gnh nng cho d dy v rut, kch thch s phn tit dch tiu ho, do m lm ri lon s phn tit bnh thng ca dch tiu ho, lm cho nhu ng ca d dy khng ngng. Hn na s pht dc ca h thng tiu ho ca tr em cha c hon thin, cho nn thng cm thy bng cng, trng, rt kh chu, lm cho tr ng khng su, nh hng n cht lng gic ng. Ngoi ra, thng xuyn n trc khi i ng cn lm cho honh cch m d dy b dn nn, do li tng thm gnh nng cho tim.

Cho nn gy thnh thi quen tt, c qui lut trong vic n, ung ca tr, cc bc cha m cn ch , tr vic phi bo m 3 ba chnh, 2 ba ph cho tr 1 2 tui ra, khng nn tu tin thm hoc bt ba n ca tr.

51- Khng nn cho tr em n vt

C mt s bc cha m rt nung chiu con, c nhn thy ci g n c l mua cho con n. Ngay n ba cm bnh thng cng mang ko, bnh qui ra cho con n. K thc i vi tr con, lm nh vy ch c hi cho sc kho.

Nh chng ta bit, mc ch n ung l cung cp nhng cht dinh dng cn thit cho vic pht trin ln ln v thn th ca tr em. Mt ngy 3 ba c th lm cho d dy v rut lm vic v ngh ngi c qui lut tit tu, thc y vic tiu ho v hp th thc n. Nu tr con c n vt lun mm, ba chnh th khng chu n, nh vy l ph v ch n ung bnh thng. Thng xuyn n vt, rut v d dy phi lun lun tit ra dch tiu ho l tng thm gnh nng cho d dy v rut, gy nn bnh kh tiu ho. Qu vt m tr hay n, thng l ngt nh ko, scla. Sau khi n nhng th ny th nhit lng trong c th tng i y , n ba n chnh thng n t i, do m thiu nhiu cht dinh dng. Kt qu c th dn n l t l cht dinh dng khng u. Cho nn khng nn gy cho tr c thi quen xu l n vt, c bit l trc ba n khng nn cho tr n linh tinh. Cho tr n thm cng phi c gi gic, c s lng nht nh, gy thnh thi quen n ng ba (chnh v ph) c li cho vic pht trin ln ln ca tr em.

52- khng nn cho tr em

n ung ngu nghin

Trong nhng ngy l, ngy tt hoc nhng ngy c ba n ci thin, c mt s tr em thy c nhng mn n m mnh rt thch, lin n ly n khng hn ch, nh vy l v cng c hi cho sc kho.

Bi v trong mt thi gian ngn, c mt lng thc n khng l nhi nht vo d dy, khin cho d dy phnh ln mt cch my mc, lm mt kh nng nhu ng, gy nn cm gic au tc d dy, c th gy nn chng sa d dy hoc d dy phnh to t ngt, cng c th do tp trung nhiu mu d dy qu nn cc c quan quan trng khc nh tim, no tr nn thiu mu, thiu xy, lm cho a tr cm thy mt mi, khng cn sc lc, cn c th gy gnh nng cho tuyn tu, ri tr nn vim tuyn tu. Nu trong mt thi gian ngn m tr em ung qu nhiu nc c th dn n d day trng phnh t ngt, mt s lng ln nc chy vo mu v vo cc t chc dn n ph nc. Nu xy ra ph nc no th kh nguy him. Cho nn khng nn cho tr em tham n tham ung. Phi dy cho tr em n ung c gi gic, c nh lng c li cho vic pht trin c th ca tr em.

53- Tr em khng nn n

nhng thc phm c tnh kch thch

Ngi xa thng ni, n qu nhiu gia v s sinh thp, sinh nhit, sinh m. Cho nn nhng thc phm c tnh kch thch nh chua, ngt, cay, mn, nu n vo u c nh hng n d dy, tr ngi cho tiu ho, dn n bnh tt.

Tr em cn non nt, do s pht dc ca d dy cha hon thin, nng lc tiu ho tng i yu, nu n nhng thc phm c cht kch thch tng i mnh nh t, h tiu, hnh, ti, gng sng v.v...rt d lm hng ming, hng thc qun v nim mc d dy, s sinh m au. Cho nn thc n ca tr con phi l nhng th thanh m, mm nhuyn, nh b.

54- Tr em khng nn

n nhiu gan v b dc ng vt

C khng t cc bc cha m tr cho rng gan, b dc ng vt l nhng cht dinh dng tuyt vi ca tr con. Th m cc nh y hc nc ngoi nghin cu li pht hin ra rng, trong gan v b dc ng vt, hm lng cht c v cc cht ho hc khc li nhiu hn my ln trong tht.

Theo phn tch th trong bung gan c nhng c im gii phu sinh l nh c nhng m t bo tnh trong sut cao, t bo ni b khng hon chnh v.v... Nhng cht c trong mu u c th vo gan. Cho nn, ch nn cho tr con n gan v b dc ng vt va va thi.

55- Tr em khng nn

n nhiu thc n tanh

Thc n tanh l ch nhng thc vt c tnh ng vt bao gm tht, trng, tm, c v.v... Thc n tanh tuy c nhiu prtin v cht m, song nu cho tr em n nhiu qu d xy ra hin tng tr ngn n.

Bi v tr em n mt lng ln cht tanh vo bng, nht thi kh tiu ho, nn phi lu li trong d dy, qu trnh di di nhng thc n ny i vo on u rut non ni vi rut gi, chng s lm thay i cng nng tiu ho ca d dy, khin cho lng phn tit dch v v kh nng tiu ho b gim st. Cng nng tiu ho ca tr cn cha kin ton, nn cng d b s thc n qu nhiu ny gy tr ngi, thng dn n tnh trng km khu v, chn n. Cho nn cc bc cha m khng nn ch ch trng n cht lng n thc ung ca tr, m cng cn phi ch n c s lng, sao cho hp l, c li cho s hp th tiu ho ca tr.

56- Tr th khng nn n chay

Tr th m n chay di ngy s nh hng n s pht trin c th ca chng.

Bi v tr th ang vo thi k quan trng pht trin ton din c th, cc loi dinh dng m c th cn cng cn phi c hp thu ton din t trong thc n. Nu tr th khng n thc n tanh di ngy th vitamin B12 trong c th s khng . Nh vy s nh hng n vic sn xut t bo hng cu trong c th. Nhng tr th khng n sa b, ni chung u thiu canxi, d pht sinh bnh ci xng. Theo ti liu iu tra th nhng ngi n chay ln hn nhng ngi n tp, iu ny cng r nhng nhi ng di 5 tui. Cho nn khng nhng khng nn xng vic n chay trong nhi ng m ngc li cn phi c bit ch cho tr th n nhng th tanh nh tht, c...57- Khng nn

cho tr th n no qu

C nhng bc cha m khi cho con n cm, bt chp con phn i hay khc lc, vn c nhi nht cm vo mm con, y nh ngi ta nhi cho vt n vy. H cho rng c n vo l c, kt qu l gy tn thng cho t v dn n mang bnh.

Bi v cng nng c quan tiu ho ca tr cha pht trin hon thin, s phn tit v toan tng i t, nhu ng rut chm chp, c nng tiu ho yu. Nu bt tr th n qu no, phn ln thc n ng li trong d dy v rut, gy ra au ngc, trng bng, chua cng nhng kch thch khng bnh thng khc, dn n ri lon tiu ho v tiu ho khng tt, nghim trng hn cn c th b co tht h thng tiu ho. Cho nn, mun cho tr kho mnh mau ln, khng ch l n nhiu, m l n mt cch hp l, tc l n nhng th m c th cn pht trin, n u cc th.

58- Tr th di 6 thng tui khng nn

cho n lng trng trng

Trng g l loi thc phm giu cht dinh dng. Nhng tr th di 6 thng tui khng nn n lng trng trng. Bi v tr em di 6 thng tui, h thng tiu ho cha pht trin hon chnh, c bit l tnh thng thu ca nim mc rut tng i cao, thnh phn trng trng trong lng trng trng tng i t, c khi c th trc tip thng qua bnh phong tiu ho ca nim mc rut m xm nhp vo trong mu lm cho c th ca hi nhi xy ra nhng phn ng khng nguyn khng th i vi thnh phn trng trng, do m sinh ra bnh mn nga, bnh si v.v... Ngoi ra, tr th n lng trng trng cng kh tiu ho, d dn n i a chy. Cho nn khng nn cho tr th di 6 thng tui n lng trng trng.

59- khng nn cho tr em

n nhiu trng g

Trng g c rt nhiu cht dinh dng, song tr con m n nhiu trng g, khng nhng khng c li cho s pht trin ln ln ca tr, m cn c th gy ra bnh thiu cht sinh vt (tc l bnh thiu vitamin H).

Bi v trong lng trng trng g c cht trng trng khng sinh vt, n c th kt hp vi cht sinh vt t trong ng rut, gy tr ngi cho s hp thu sinh vt t, do m sinh bnh thiu sinh vt t tr em. Biu hin ca n l rng tc, thm ng, c nt lm tm trn da mt, ngi ro rc, da mt xanh ti, gn ct gim yu v.v... Cho nn, tr em cn phi n nhiu loi thc n, khng nn thin v trng g nhi qu.

60- khng nn cho tr em

n nhiu m ng vt

Nu tr em c trng k n nhiu m cc loi ng vt, s nh hng n vic hp thu cht canxi v c th gy nn chng bnh m trong mu v cholestrn trong mu khng bnh thng, thm ch c th mc bnh tim khi v gi.

M l do axit m v glixrin hp thnh. N c th thc y vic hp thu v li dng cc cht vitamin, l mt b phn hp thnh quan trng khng th thiu c pht trin c th. M ng vt bao hm axit m m a s l axit m bo ho, cn m thc vt bao hm axit m m a s l axit m khng bo ho. Axt m thc vt l loi axit m rt cn thit m c th khng th no hp thnh c.

Cc chuyn gia v dinh dng cn cho rng , cht axit m khng bo ho trong m thc vt l th vt cht rt cn thit cho s pht trin thn kinh v hnh thnh tu ca tr th. Lng m a vo c th tr i hi rt cao v cht. Cho nn khng nn cho tr th n nhiu m ng vt. Trong thi gian nui tr, nn dng m thc vt th tt hn.

61- Khng nn

cho tr em n qu mn

Tr em n qu mn, khng nhng c hi cho thn, m cn c th dn n huyt p cao.

Bi v mui n l vt ho hp ca hai nguyn t natri v clo . S pht trin thn ca tr em cha hon thin, kh nng bi tit natri km, n nhiu mui c th gy tn thng cho bung thn. Cht natri trong c th tng nhiu, c th lm cho cht kali theo nc tiu ra ngoi qu nhiu, do m d gy nn bnh suy tim. Ngoi ra n qu nhiu mui, c th b huyt p cao. Theo s iu tra ca mt t chc y hc M th trong s tr em tui i hc, c 11% khi cn nh n nhiu thc phm mn trong hp, n khi 10 13 tui th mc bnh cao huyt p. Cho nn thc n ca tr th khng nn qu mn.

62- Khng nn

cho tr s sinh n mui

Cht dinh dng ca tr s sinh l sa v nc. Nui tr s sinh bng sa b d gy nn to bn, cho nn c mt s bc cha m dng phng php ly mt ong v nc mui thng to bn, hoc dng nc canh cho tr ung, tuy c cha c to bn, song li d dn n ph thng ton thn.

Bi v trong thi k cn l thai nhi, bung thn cha pht trin thnh thc, t bo thng b ca tiu cu thn nhiu, m huyt qun t, nn l thot nc tiu nh, v ng thn pht trin khng tt, dung lng nh, kh nng c ng nc tiu km, cng nng bi tit cht mn khng , cho nn tr s sinh sau khi n mui,thn khng c kh nng bi tit ra ngoi, nn c tn ng trong c th dn n ph thng. Cho nn tr s sinh khng nn n mui.

63- Khng nn cho tr th

n nhng thc n c r

Tr th m n nhiu thc n c r, d sinh ra au bng i ngoi.

Bi v tr th khng nh ngi ln. Khi n chng c nhai v hnh nh c nhai nhiu, k thc nhai khng k, c khi nut chng. Nu cho tr n nhng thc vt c r nh rau cn, rau h, rau dn, gi , da mui v.v... tt c nhng loi rau ny u c rt nhiu cht s, s lm tng nhu ng d dy v rut ca tr th, thng hay gy ra au bng i ngoi.

64- Khng nn

nhai cm cho tr n

C nhng bc gia trng s con n cm khng nhai k, n ri s kh tiu ho, nn nhai cm trc cho nh ri t cho con n. C ngi th mm thng vo mm con, c ngi th nhai ri nh ra tay, t vo mm con. Cch lm nh vy tht rt mt v sinh.

Bi v trong mm ngi ln thng c nhng vi khun, rt d truyn vo mm tr con, m sc khng ca tr th li rt yu, cho nn rt d sinh bnh. Cho d tr th khng bit nhai hoc nhai khng k thc n, th tt nht vn l thi nh, ninh nh, dng tha con bn cho tr n. Sau mt tui ri th c th cho chng t n. Nh vy va v sinh, va bi dng cho tr nng lc c lp sinh hot.

65- Tr th khng nn

n mt ong

Mt ong tuy l cht dinh dng tt v l th thay ng rt tt. Song i vi tr th th khng thch hp.

Bi v mt ong rt d b trc khun nhim. Trc khun sinh si ny n trong mt ong, thi ra cc cht c, lm cho ngi dng mt ong b trng c. Nhng tr em n tht i b trng c, 35% l do mt ong gy ra. Ngi ln c sc khng tng i mnh nn khng pht bnh. Nhng tr em di 6 thng tui, c th b trng c tht i nghim trng. c t do 2000 con trc khun sn sinh ra , c th lm cht mt a tr nng 7 kilgam. Nhng hin tng trng c l : ton thn mm yu, khng cn sc b sa, nut rt kh khn, ting khc yu dn, hi th chm dn v.v... Mt ong l ni c tr v mi gii quan trng ca trc khun. Cho nn tr em di 1 tui khng nn cho n mt ong.

66- Tr em khng nn

n thc n nng

Rt nhiu ngi thch n nhng thc n nng, nh vy l rt khng v sinh. Bi v trong khi nng thc n th thc n b nhim. Cht t c thn kh, khi nng thc n sn sinh ra nhiu chts nh thn kh, lu hunh v c mt cht c kh nng gy ung th, ri thng qua nhng thc n nng ny m vo c th con ngi, hoc lng ng trong phi, hoc vo mu, d gy cc bnh ung th d dy, bnh mu trng v ung th tuyn phi v.v... Cho nn, khng nn cho cc em n nhiu thc n nng.

67- Nhng iu king k

trong vic may qun o cho tr s sinh

Ngay t khi cn mang thai, ngi m bt u chun b qun o cho con. Ch s khng p, khng xng, nn qun o, chn m u l mi toanh c. /tht ng tic cho tm lng ho tm ca ngi m, a tr li khng mun nh vy. Vi nhung mi, qun o thu s kch thch ln da non tr ca tr th, gy nn khng thch hp hoc qu mn cm, thng lmcho tr em nga ngy kh chu, n ni c em phi pht khc ln. Cho nn cc ch ph n sp c lm m nn ch , qun o ca tr s sinh, tt nht nn dng vi bng mm, c may. Qun o phi rng ri, cho khi ho ng, chn tay cc em khng b g b. o khng nn c c. Cng khng nn m cc o, trnh lm xy st lp da c ca tr em. Dy buc vt o ca tr em nn bn cnh, di nch, mc ri hy buc, khng nn cao qu trnh tn thng da nch ca tr em. Qun o chn m ca tr em khngnn nhiu. Ch cn s hai bn chn ca tr, nu thy m l c.

68- Khng nn che khn voan nilng

ln mt tr em

C mt s b m tr b con ra ph chi, thng hay dng khn voan ni lng che ln mt a tr. H cho rng nh vy l cch gi v sinh tt nht. K thc, cch lm nh vy i vi sc kho ca tr ch c hi ch khng c li.

Trong c th con ngi, t chc no rt mn cm vi nhu cu xy. Nhu cu lng xy ca tr con ln hn ngi ln rt nhiu. Ni chung lng tiu hao xy t chc no ca ngi ln chim 21% lng xy ca ton c th, nhng tr con th chim nhng 51%. Khn voan ni lng xem ra hnh nh rt thong, trong sut, c l, hnh nh rt thng hi. K thc tnh thng hi rt km. Dng khn voan che ln mt tr, thn kh do tr th ra khng thot c ra ngoi, khng kh trong lnh khng qua c tm khn voan cho tr th, vic cung cp lng dng kh r rng l khng .Nh vy i vi vic ci mi, ci c thay nhau trong t chc no tht v cng bt li.

70- Khng nn may qun o

cho tr em bng vi mu sm

Mu sc vi may qun o cho tr em nn chn mu nht, nhng vi nhum bng mu sm d kch thch da, d dn n vim da, gy nn phn ng qu mn cm.

71- Khng nn may o

c c cho tr s sinh

Bi v u tr s sinh tng i nng, sc ca ci c khng th gi c ci u, m ci u thng tt xung hai vai. Nu chic o tr em mc m c c rt d lm xc da c v da u. Cho nn, may o cho tr s sinh khng nn may c, nn cho cc em mc o c ho thng l tt nht.72- khng nn may

qun o bng si ho hc cho tr em

Tc ng c cu : Tiu nhi ho kh vng . l v cng nng thn kinh ca tr em cha pht trin hon chnh, thn kinh thc vt d hng phn, ra m hi nhiu hn ngi ln, bc nng nhanh, sc thch ng i vi s thay i ca kh hu km. Vi si ho hc , tuy mu sc p v chn, song tnh cht thm nc v thong kh km, nht l ma h vim nhit, mc qun o bng si ho hc khng d to nhit, d sinh rm sy, mn nht bi v si ho hc thuc v ch phm ho hc, d lm cho tr em c phn ng qu mn cm, ri gy ra cc bnh ngoi da nh bnh th kh kh, bnh sn nga, bnh si, bnh m ay, bnh vim da v.v... T lt, o trong ca tr s sinh, qun lt ca b gi tuyt i khng nn dng vi si ha hc may, trnh cho tr khi b bnh tt au n. Ni chung, cc loi vi si bng c tnh nng d ht m, thong kh, tn nhit, mm mi v.v...vn tt hn si ho hc nhiu. Vi bng khng dn n cc bnh tt c tnh mn cm cao, dng may qun o ca tr em l thch hp nht.

73- Tr em khng nn

mc nhiu qun o

Ngi ta thng ni : Nhc yu tiu nhi an, ng i tam phn c ho hn. Cnh bo mi ngi rng khng nn cho tr em n qu no, mc qu nhiu. Qun o nn mc t mt cht, tr em rt hiu ng nn hot ng nhiu, c th tng cng th cht, gim bt bnh tt. Ngc li nu mc qu nhiu qun o qu dy, h chng hot ng l ra m hi, khng nhng ch tn thng n tt c cc dch th trong c th, m cn lm cho l chn lng lun lun trng thi h, nu c gi lnh p n, th d b cm lnh, thm c cn vim ph qun.

74- Khng nn cho tr em

mc o lt qu cht

C mt s bc cha m tr, bn thn rt thch mc o lt cht nn cng thng hay cho con mc o lt cht. H tht thiu tri thc v sinh, khng hiu c im sinh l trong vic pht dc sinh trng ca tr em, nh lng ngc nh, lng hot ng ca phi khng ln v.v...sau khi mc o lt qu cht s g b vn ng v h hp ca lng ngc, nh hng dn cng nng ca phi, n vic pht dc bnh thng ca ca ngc, lng, cc khp xng v.v... Qun o ca tr em nn hi rng mt cht cho tr em d hot ng v d thay qun o khi git.

75- Nhi ng khng nn mc qun b

T xa n nay ngi ta thng nhn mnh qun o ca nhi ng phi bng vi bng hoc la mm mi, rng ri, d mc d ci khng tn thng n ln da ca tr th, li cho tr th hot ng. Nhng chic qun b khng phi bng vi bng b st ly i, dnh cht vo ln da, i vi nhi ng c nhng ci hi sau y :

Th nht, khng li cho vic sinh trng pht dc ca tr em. Tr em ang trong thi k sinh trng pht dc, c bp, xng ct pht trin v th tch v trng lng hng ngy. M qun b b st ly bp i v ng chn, s tr ngi cho vic pht trin ln ln.

Hai l, khng li cho vic iu tit nhit c th. S chuyn ho nhi ng rt mnh, thn th sn sinh ra nhit rt nhiu, nh c vic ra m hi qua ln da m to nhit, v bn tnh canhi ng l hiu ng, nn vic ra m hi cng nhiu hn ngi ln nhiu, qun o b b cht ly 2/3 lp da ca c th, rt tr ngi cho vic to nhit, tt nhin s nh hng n vic iu tit nhit c th ca nhi ng.

Th ba l tip sc rng ri qu vi cc lo vi ho hc, ln da ca nhi ng d sinh ra phn ng bin thi. Lp gic cht trong ln da ca nhi ng tng i mng, mngli mao huyt qun nh rt phong ph, mc nhng chic qun khng dt bng bng ny rt d dn n vim da c tnh qu mn cm, hoc mn nga dng mn mn .

Th t l qun b ng qun ngn, li b cht ly mng lm cho m b khng c thong kh, d b mn nga. ng qun c st nhiu vo m b, khin cho mt s t nhi ng cn b tt kp i - chng bnh tng hp nn hi, y hc ngi ta gi l S pht tc c tnh tnh cm .

76- nhi ng

khng nn mc qun loe

Qun ng loe, ng qun gy, b cht ly bp i ca tr em, nh hng n s tun hon ca mu; nhng gu qun th li di v to, cng nh hng n nhng hot ng nh i li, chy, nhy v.v... ca nhi ng. V li ng qun hp b st vo bn, thng xuyn c st , kch thch b phn sinh dc ca tr rm, khin cho tr em do nga ngy nn hay s n b phn sinh dc, do m gy thnh thi quen khng tt l hay nghch b phn sinh dc, cng tn thng v nguy him n b phn sinh dc.

Thi k u nhi l thi k hiu ng . Giai on t 1 - 3 tui c gi l Thi i i i li li , Tr em t 4 - 6 tui rt thch nhng vn ng chy, nhy, nhy qua nhng chng ngi nh v.v... cho nn mc qun ng loe khng c li cho sc kho v s pht trin thn th v tm hn ca cc em.

77- Nhi ng khng nn

mc qun c dy chun

Nhi ng ang vo thi k ln ln v thn th, cho tr em, nht l tr em di 5 tui mc qun c dy chun s nh hng n s ln ln v thn th ca tr. l v nguyn nhn qun dy chun s c lc co tht li vi mi loi bng. Lc co tht do dy chun sn sinh ra c th lm cho s pht trin ca thn ngi b hn ch nht nh . Nu nghim trng c th dn n nh hng n s pht dc, khin cho lng n ung t i rt nhiu v tiu ho khng tt, gy nn hu qu thiu dinh dng, tr lc pht trin km, sc khng yu v.v...Qun o thch hp nht i vi nhi ng phi l loi qun may bng vi mm, to nh phi thch hp, may kiu qun c dy lng ch khng nn may kiu dy chun.

78- Khng nn dng

dy chun tht lng

Bng tr em to nh, cha th hnh thnh Eo c, cho nn dy lng khng th ging nh dy lng ca ngi ln hoc ca thanh nin tht trn hoc di rn c, m phi tht vng gia ngc di v bng trn. Thi gian lu dn, pha y xng sn tc dng ca b dy chun co tht s tr thnh d hnh. Tt nht l dng qun kiu dy lng. Cho d tht lng kiu no m d dng v mt t th gi cng tt . ho nn xin ngh v cc nh mu thi trang v cc bm kho tay hy v con em m ng no.

79- Qun ca tr em nam

tuyt i khng nn dng

kho (fecmtuya)

Kho fecmtuya trong qu trnh ko ln ko xung rt d kp vo u qui v bao tinh hon ca tr em. S vic nh th ny tng xy ra nhiu ln, cho nn cc bc cha m tr cn phi ch .

80- tr th Khng nn mc

qun thng t lu qu

Cc bc cha m cn phi dy con sm c thi quen i i tiu tin vo nhng gi nht nh, c gng trnh sao khi phi mc qun thng t. Ch cn tr th t c thi cn i ngoi l phi nhanh chng thi khng cho tr mc qun thng t na. Bi v mc qun thng t rt khng c li cho sc kho ca tr, d khin cho tr dng tay nghch b phn sinh dc hoc l t, dn n cm nhim k sinh trng . c bit l cc em gi , mc qun thng t cng rt d b cm nhim ng tit niu.

81- khng nn dng x phng bt

git qun o ca tr th

X phng bt tr thnh bt git thng dng ca tuyt i a s cc gia nh trong nhn dn. Song qun o ca tr th th khng nn dng x phng bt git.

Thnh phn ch yu ca x phng bt l sium ankin benden sunphnat. Sau khi thm nhp vo c th , cht ny c tc dng c ch rt mnh i vi hot tnh ca amilpxin, pancreatin, pepsin trong c th con ngi, rt d lm cho ngi ta b trng c. Nu dng x phng bt git qun o cho tr th, c bit l qun o trong v t lt, c th v lc gi nc khng k, trn qun o cn lu li cht sium ankin benden sunphnat th s rt nguy hi cho tr th. Ngoi ra, c tr th sau khi tip sc vi cht sium ankin benden sunphnat cn c th gy ra phn ng qu mn cm ca lp da. Cho nn tt nht l khng nn dng x phng bt git qun o ca tr th m nn dng loi x phng trung tnh khng c tnh kch thch.

82- Khng nn cho bng phin

vo qun o ca tr em

Qun o ca tr em khng nn b bng phin vo. l bi v loi bng phin bn ngoi ch c nhng sinh vt nap-ta-len v hp cht din sinh nap-ta-len. C ngi mc mt loi bnh thiu mu c tnh cht ho tan mu do di truyn gy nn. Bnh thng ngi bnh ny khng co bt k mt triu chng no c, nhng sau khi tip sc vi cht nh hp cht din sinh, th qu trnh hon nguyn xy ho hng cu lin b tr ngi, khin cho m t bo b ph hoi, sinh ra thiu mu c tnh cht ho tan mu cp tnh.. Hin tng ny phn ln thng thy tr s sinh, biu hin lm sng l thiu mu v cht hong m c tnh sinh l tip tc khng lui hoc tng thm c tnh cht hnh tin., ngi b nng th s sinh ra hong m, vng da vng mt. Cho nn sau khi ct gi qun o tr em, trc khi mc phi phi tht k, sau khi hp cht din sinh b nng nng chiu vo, s bc hi rt nhanh v tan i, khi mc vo, tr em mi khi b hi.

83- Tr th

khng nn i giy da

Tr th, tui cn nh, c bp cn non. B xng cn mm, thn th ang vo giai on pht dc cao tc. i giy da sm qu, rt d dn n d hnh chn. Bi v, tt c cc loi giy da, ni chung u c khuyt im l n hi rt km, tnh co gin nh, cng cao, d b cht thnkinh v huyt qun bnchn ca tr em, nh hng n s sinh trng pht dc ca cchn v ngn chn, ng thi cn to thnh s tr ngi cho tun hon mu; nu giy da rng qu s lm cho bnchn v dy chng phi dui di ra, do m ph hoi s n nh ca hnh cung bn chn, s lm mt hoc lm gim hnh cung ca bn chn, lm suy yu nhiu tc dng ho hon chn ng, hnh thnh bn chn bt, nh hng n mt s hot ng bnh thng ca tr em, v l mt trong nhng nguyn nhn quan trng chn au, i au, lng au sau ny. cho con tr trng thnh lnh mnh, hy nn cho con tr i giy vi c mm th thch hp hn.

84- Tr em khng nn

i giy nha cng

N khng c li cho vic tng cng lc n hi ca hnh cung bn chn ca nhi ng, d mc bnh bn chn bt.

85- tr em Khng nn

i giy cht qu

Giy tr em cn phi thch hp, nn hi rng mt cht, pha gt giy c th s ngn chn vo l c.

86- tr em Khng nn

i dp l qu sm

Bi v i dp l th phi dng sc ca ngn chn rt nhiu, d thnh chn ch Bt , i li cng khng tin.

Tuyt i khng nn da vo s giy chn giy cho tr th, nht l i vi tr th ang hc i. Lc ny, vic pht dc b xng ca chng cha hon chnh, nhng i giy khng thch hp, s nh hng n t th i li chnh xc ca cc em, khin cho khp xng bn chn chu lc khng u, c th dn n bnh vim khp khi v gi.

Chn mua giy cho tr em phi trnh mua nhng i giy mm v mng. Nhng loi giy ny khng bn nn cng c nh hng n s phat trin i bn chn ca tr. Mt i giy tr con tt th b mt i giy phi mm, phi thong kh, giy pha trc 1/3 c th b cong c, pha sau 2/3 th phi c nh bt ng. Giy nh vy mi l giy tt tiu chun.

Bn chn tr con, c a gy c a bo, mj bn chn hoc cao hoc thp, khng th ging nhau c, ch c giy tht bng dy mi l giy thch hp nht vi kiu chn c nh.

i vi nhng tr em ang trong thi k ln ln, tuyt i khng nn tic tin, tic th gi m i mua i giy qu to. Tt nht l c 3 thng li thay cho tr mt i giy, nhiu nht cng khng nn vt qu 5 thng, nu khng s nh hng n s ln ln ca i chn ca tr th.

87- 6 iu king k trong

vic trang im cho b gi

L cha m ai cng mun trang im cho con gi mnh xinh p. Song c 6 iu khng nn sau y cn lu :

1/ Khng nn sy tc . Bi v tc tr em gi cn rt non yu, tc mm v dy, khng chu c s kch thch trong qu trnh sy bng in, bng sc nng hoc bng ho hc, khin cho tng gic cht ca tc b tn thng, lp m ngoi da b gim i, lm cho tc mau b rng. Khi sy tc th tc s dnh vo nhau, khng thong kh, khng d chi, gi, nh hng n v sinh, ma h d sinh nga ngy, thm ch cn gy nn vim da u, rt c hi cho sc kho.

2/ Khng nn bi son. Trong son mi co cht ho hc v hng liu, c th gy nn phn ng c tnh qu mn cm, c bit l da mi cc em gi cn rt non nt, d lm cho mi b kh, b nga, cn c th c hin tng b ni mn, trc da v.v...

3/ Khng nn i giy cao gt. Khp xng gt chn cc em gi cn cha pht dc thnh thc. Nu i giy cao gt sm qu, do trng lng ton thn dn ln bn chn v cc u ngn chn, to thnh thnh xng chu b thu vo trong, nh hng n vic sinh n sau ny.

4/ Khng nn mc o lt qu cht. Thiu n ang vo giai on ln ln v thn th, nu mc o lt qu cht, s b cht ly ngc, nh hng n s vn ng ca cc c h hp, hn ch lng hot ng ca phi. ng thi cng nh hng n cng nng vn ng bnh thng ca d dy v rut, cn dn p cc huyt qun di da, rt khng c li cho vic pht trin c th.

5/ Khng nn nh lng my. ng v mt bo v sc kho sinh l m ni, cng nng ca lng my l rt quan trng. Cc thy thuc gi lng my l V s ca mt, bi v chng mc trn mt, ng vo v tr chin lc, hnh thnh tm bnh phong thin nhin tuyt vi ca mt. Khi m hi m a, chng c th ngn nhng git m hi, khng cho chng chy vo mt; khi c ct bi bay m mt, lng my s ngn cn bi trn mt ri vo mt, tr thnh phng tuyn th nht bo v con mt.

Hin nay c mt s n thanh nin chu nh hng ca cc nc phng ty v ca thi k c i nh sch nhng m lng my t nhin tri cho rt p y i, c tng rng lng my nh l p. K thc, nh vy l khng tho ng. Ngi ta trang im sao p bng mt to my rm t nhin c. Hn na, nh lng my l nh c gc, mao nang b ph hoi, s khng mc ln c na, n lc v gi th tht kh coi, c bit l sau khi nh lng my, lng my tha tht, tt nhin s ph hoi cng nng bo v con mt ca lng my, v nhng ch lng my b nh d b cm nhim, mng m, sinh vim. Cho nn, tr trng hp lng my mc tha tht qu v li mc khng u ra, ni chung nht thit khng nn nh lng my.

6/ Thiu n khng nn b lng. C khng t n thanh nin, c bit l mt s thiu n, hai ba ngy mi i i tin mt ln. Trong y hc, ngi ta gi loi bnh ny l Bnh to bn theo thi quen. Vy th ti sao nhng bn gi ny li mc ci chng bnh nh vy ? Nguyn do l cc c gi ny mun c eo, khng mun mnh tr thnh ngi bo, nn trng k dng tht lng hoc dy buc bng tht cht ly vng lng v vng bng. C b cht bng lu ngy nh vy s dn nn s tun hon ca mu thnh bng v ng rut lm cho nhu ng bnh thng trong ng d dy v ng rut bi gim i, b yu i, chm i. Nh vy khng nhng nhng thc n khng thng qua ng tiu ho mt cch thun li, m cn lm cho rut b trng kh, lm cho thc n b ng li trong rut. Thi gian ng li cng di th nim mc ng rut hp thu thnh phn nc trong thc n cng nhiu, phn cng b kh, cng sinh to bn nng. C th ko di s hnh thnh Bnh to bn theo thi quen. Nu khng kp thi cha tr s dn n bnh tr. R rng l tht lng qu cht l mt tp qun xu nh hng khng tt n sc kho, cn phi sa cha v b i.

88- 2 iu king k trong

vic trang im cho b trai

1/ Khng nn trang dim b trai thnh b gi.

Theo s liu iu tra cu 3 trng mu gio Thng Hi, s b trai c trang im thnh con gi chim 1/3 n 2/3. Ti sao cha m chng li lm nh vy ? Mt l bi v trang im cho b trai thnh mt b gi, tt cho em bm tc, sn mng tay, nh m phn, bi son mi, mc chic vy ca con gi, trng xinh hn ln, tht d yu; hai l bi v nhng bc cha m ny ang thch c con gi m li khng c, cho nn mi ci trang cho con trai mnh thnh con gi, cng l t an i.

Song cc bc cha m khng bit rng, nu c ko di tnh hnh nh vy c th dn n hu qu khng th lng ht c.

Trong tm l hc c mt danh t gi l Tnh bit t nhn, cu c ngha l mt con ngi t nhn thc c gii tnh ca mnh khng nht tr vi tnh hnh khch quan. Trong tnh trng chung th mt ngi l con trai, ng nhin l n t nhn mnh l con trai; mt a tr l con gi, ng nhin n cng t nhn mnh l con gi, iu chng c g phi bn ci na. Song c mt s rt t ngi thy vic t nhn thc gii tnh ca mnh li khng nht tr vi biu hin gii tnh khch quan. V d nh r rng cu ta l mt a con trai nhng li c tng mnh l con gi, v mi mt nh kh cht, ng tc, tp qun, trang phc v.v... u lm nh con gi. N cho rng, linh hn n l con gi, ch v lc u thai b nhm ci v ngoi thi. Ci gi l s ln ln v Tnh bit t nhn.

Pht sinh hin tng ln ln Tnh bit t nhn nh th ny, nguyn nhn ch yu l t thi k th u. i no ca tr th ang vo thi k pht trin nhanh chng, c rt nhiu s vic li n tng rt su sc trong tng v i no, thm ch sut i cng khng th xo nho c. Nu nh cha m c ko di s i i vi con trai mnh y nh i x vi con gi th c kh nng lm cho tm l gii tnh ca a tr sinh ra hin tng xoay chuyn, sau khi trng thnh c th pht sinh hin tng v cng ng bun l s ln ln Tnh bit t nhn.

Bt k l con trai hay l con gi, cng u c mt thi k t r gii tnh, tc l con trai ch thch chi vi con trai, trong hon cnh nh vy s nui dng nn kh cht ca nam gii; con gi th ch thch chi vi con gi, trong hon cnh y s nui dng thnh kh cht ca n gii. Ln ln mt cht na, n thi k pht trin thnh thanh nin, li sn sinh ra hin tng Nam n tng hp, Kh cht hai bn b sung cho nhau, c ngha l i bn nam n do kh cht khng ging nhau (v d nh nam gii th mnh m, n gii th n ho) m yu nhau, hai bn b sung cho nhau, hai kh cht hp li thnh kh cht hon chnh. Nhng, i vi mt a con trai m li khng coi n, khng i i vi n nh mt a con trai, m li i trang im cho n thnh mt a con gi, ch cho n chi vi bn con gi, th th n s tim nhim kh cht con gi, n khi ln ln thnh thanh nin, khi cn kh cht nam n b sung cho nhau th n s cm th sc hp dn ca bn cng gii (ng tnh), bi v ng tnh tng phn vi kh cht ca n, t m tr thnh ngi ng tnh luyn i. V li khi m Tm l nh th xy ra th kh m xo i c. Nh vy l a tr sut i trong tnh trng mu thun, au kh, bng hong, un khc, khng sao g ra c.

Nhng tnh hnh nh ni trn khng phi ch l nghe thy, m l nhng hin thc sng ng. Tt nhin khng c ngha l h c trang im cho con trai thnh con gi l xut hin ngay hin tng k quc ng tnh luyn i v s ln ln Tnh bit t nhn u. Song loi kh nng ny ng l c tht. L cha m, nht nh phi hiu nhng l l khoa hc ny, trnh lm hi cho con, sau ny s v cng hi hn. Tt nht l c cho tr con t do pht trin nhng hot ng theo c trng gii tnh ca chng, bt k s gia cng, s un nn no cng u khng cn thit.

2/ Khng nn tc di cho con trai.

C mt s bc cha m c thch cho con trai mt b tc di theo mt, ri cn ci ln cc loi cp tc mu sc sc s. Nh vy, va khng thch hp vi c im ca tr con, va khng c li cho v sinh v sc kho, cp tc cho tr con cng khng an ton. Bi v tr th tc di, khi chng chi a th tc ri tung ln, bay ln mt che lp tm nhn ca mt, trng rt xu. Ngoi ra , khi tr chi a th s ra nhiu m hi, bi bm dnh vo tc di, rt kh gi sch, to iu kin cho vi trng v mm bnh sinh si ny n.

Nn chng, nn c nhng kiu tc cho nhi ng, sao cho chng tr nn khi ng hot bt, khi chi u v gi u u thun tin.

89- 4 iu king k v vic

cho nhi ng i xe p

1/ Khng nn cho tr em i xe p qu sm.

Thng qua mt s iu tra, ngi ta pht hin ra rng, c mt s khng t nhi ng c i chn hnh ch X. Nguyn nhn ca n l do khi nhi ng 3 - 4 tui cho cc em i xe p 3 bnh gy nn.

Xng ct ca nhi ng c tnh keo nha rt cao, m sc mnh ca c bp th cn yu. Hin nay trn th trng ang c bn loi xe p 3 bnh cho nhi ng, khong cch ca hai bn p kh rng, khong cch gia yn ngi v bn p cng kh di, khi tr em p xe th rt vt v, nu c ko di s hnh thnh kiu pha trong hai u gi s bnh ra rt to, hai chi di s bin thnh i chn hnh ch X, c em khong cch gia hai mt c chn vt qu 10 mm, c nhiu em c kiu chn ch Bt rng hp mc khc nhau. Cho nn, nhng em thng xuyn i xe p 3 bnh cn ch my im sau y :

(1) Nghim khc nm vng thi gian i xe ca tr em, tuyt i khng nn cho i xe p qu sm.

(2) Cn ci tin kt cu xe p 3 bnh ca nhi ng, nh : co hp c ly gia hai bn p, yn ngi c th iu chnh ln pha trc hoc li v pha sau v.v...

(3) Dy cho tr em phng php p xe ng n.

(4) i vi nhng em c chn hnh ch X, cn sm c cha chy iu chnh. Phng php l, tp i theo pha ngoi mt bn chn, mi ln ngi b gi khong 20 n 30 pht, mi ngy 1 n 3 ln.

2/ Khng nn y xe ni ln ph x.

Ni chung xe y ca tr em thng khng cao. Ph x ngi ng, xe c nhiu, ngi ta i li trn ng ph hai chn rt nhiu bi bm, xe c qua li thi ra rt nhiu thn kh, trong khng gian cht chi nh vy, tr em ngi trong chic xe y, lc no cng b khng kh nhim y bao vy. Sc khng ca tr em tng i yu, do m rt d b cm nhim cc loi vi trng.

3/ Khng nn cho tr em ngi trn ging xe p chn v mt bn.

C mt s bc gia trng, khi o con trn xe p thng hay con ngi trn ging xe xoay ngi v mt bn. Cho cc em ngi nh vy s sinh ra rt nhiu bnh tt : Th nht , thi k xng ct ca con ngi ln nhanh nht l khong t 3 n 8 tui. Tr em ngi nghing trn ging xe p, n s phi hi khom ngi xung, lu dn xng sng s b cong hoc bin hnh; th hai, mch mu hai chn b dn nn, vic lu thng mu b tr ngi, nh hng n s pht trin ca chn, ma ng cn c th b lnh cng; th ba, khi i xe p s b rung b sc, nhng chn ng y thng qua xng sng ln i no rt nhanh, rt c th s nh hng xu n i no ca tr em.

Xin kin ngh cc bc gia trng hy lm mt ci gh nho nh cho cc em ngi thng trn khung xe. Nh vy s va an ton, li thoi mi.

4/ Khng nn cho ttr em i xe p ln ph.

Hin nay, cc thnh ph, th trn, hin tng i xe p thay i b rt l ph bin. C mt s thiu nin nhi ng rt thch i xe p ln ph chi, thng l khng cho b m bit; song cng c bc cha m li cho rng con mnh rt thng minh, n i xe p rt gii, nn cho chng t do i xe p ln ph, rt khng an ton, gy nn tai nn giao thng, hi hn th mun. Nhng con s cht, b thng do tai nn giao thng theo thng k tht l kinh ngi, khin chng ta phi ht sc coi trng : tuyt i khng nn cho thiu nin nhi ng i xe p ln ph chi. Bi v thiu nin nhi ng khng th thch ng c vi cnh tng hn n, phc tp trn ng ph, cho nn t l tai nn xy ra vi tr em tng i cao. Di y xin gii thch v mt sinh l v tm l :

(1) Lc quan st km, gc th gic ca ngi ln vt qu 1800 , cn gc th gic ca tr em th khng y 700 rt kh c th quan st c ton cnh. Trong khi i xe cn r phi r tri , ch c ci ny th li b mt ci khc.

(2) Sc phn ng chm, ngi ln nhn thy mt chic xe -t chy n ch cn 1/4 giy ng h, nhng tr em th cn n 4 giy, nu xe c bt cht phng n th khng x l kp.

(3) Th lc km, ngi ln pht hin tnh hnh khng bnh thng th c th cp tc phanh xe li hoc gim bt tc , nhng tr em th khng lm kp, khng sc ng bin;

(4) Sc phn on yu : Tr em s khng th phn on chnh xc c ly v tc chic xe hi ang lao n nh ngi ln, khng nm vng tit tu vn hnh ca xe, khng sc quyt nh vic nhng xe hay vt xe nn thng lm cho ngi li xe -t lng tng, d gy ra tai nn.

(5) Sc cm th yu v t kinh nghim. i vi cc loi n tn hiu giao thng v cc loi bin bo trn ng ph, tr em khng thnh tho, trong mt lc kh c th tng hp c tt c mi thng tin c lin quan n an ton. V khi hng ln l qun i ht thy, chng cn bit lo cho tnh mnh ca mnh na;

(6) Sc ch khng tp trung: Trn ng ph, cnh quan mun mu ngn sc d lm cho tr em phn tn s ch , t nhin ri mt ci g hoc l nh n mt iu g l qun ngay mt an ton giao thng, t l thng vong do t nhin r ngang r dc l cao nht.

90- Hc sinh cn th

khng nn ngi bn u

Ngi bn u c th lm cho mc cn th nng hn. Bi v nh sng ca vt th phn x ra trc mt ngoi 5 - 6 mt, th mt ngi ta khng cn iu tit cng c th hnh thnh hnh dng r rng trn vng mc ca mt, lc vic iu tit c bp ca mt l th gin. Nhng nu nh sng ca vt th phn x ra trong vng 5 mt, nu mt khng iu tit th trn vng mc ca mt khng th hin ln hnh dng vt th r rng c, mun nhn r vt th trong vng 5 mt, vic iu tit c bp ca mt cn phi co hp li nhng mc khc nhau, c li vt th nhn thy cng gn th mc co hp cng mnh. Nhng hc sinh ngi cui lp, iu tit c mt khng cng thng nh hc sinh ngi bn u, c li cho vic bo v i mt. nhng hc sinh cn th ngi bn u, v c li ca bng en gn qu, khin cho c tit hc vic iu tit c mt u trng thi cng thng, mt cng d mi mt, c th lm tng thm cn th ca hc sinh, dn n tun hon c tnh. Cho nn, hc sinh cn th khng nn ngi bn u.

91- Khng nn

nn mn nht tr em

Trn mnh tr em c mn nht, c bc cha m c thch ra sc nn m ra, tng rng nh vy s mau khi, thc ra nh vy l v cng nguy him.

Bi v sau khi dng sc nn m, p lc trong khoang m tng ln, c th lm cho m hoc vi trng thm nhp vo mu, dn n cm nhim ton thn hoc di chuyn sang cc b phn khc, tc l ci m ngi ta gi l bnh bi huyt hoc l bnh mu c m c. Cho nn khi tr em mc mn nht, tuyt i khng c nn, nht l mn mc trn mi trn hoc l trn mi cng khng c nn , bi v tnh mch trn mt n thng vi tnh mch trn u, nu m hoc vi trng xm nhp vo huyt qun c th dn n cm nhim, gy nn nguy him.

92- nhi ng khng nn

chy nhanh trn ng di

Ma ng chy ng di l mt phng php rn luyn rt tt. Song phi tu ngi, tu sc m rn luyn. Nhi ng m chy ng di theo ngi ln l khng thch hp.

Bi v nhi ng ang giai on pht trin ln ln, c bp pht trin theo chiu dc, c lc km, trng lng nh, chq ng di qu d khin cho c bp b mt mi, nh hng n s pht trin bnh thng ca c bp. Bung tim ca nhi ng nh v nh, sc co bp yu, sc chu ng nh, chy nhanh trn ng di s lm cho vic cung cp dng kh khng ; b ngc ca nhi ng nh, lng thng kh vo phi t, kh nng ht khng kh km, kh nng thay th dng kh t; do chy nhanh trn ng di, nhi ng kh c th cung cp nng lng m c th tiu hao. Cho nn nhi ng khng nn chy nhanh trn ng di. Ch nn chy t t, tun t m tin, lng sc m lm th mi t c kt qu rn luyn.

93- Khng nn cho tr th

dt nhau i do

C mt s nh tr mu gio hay tchc cho tr th i do chi tp th, thng hay t chc cc em thnh hng , ngi sau nm ui o ngi trc i st vo nhau, i vi nhi ng th cch lm nh vy tht khng c li cho vic pht trin ln ln ca cc em.

Nn nh rng, khi m em cha tay ra nm cht ly ui o ca em i trc, s gi mt c ly c nh gia hai ngi, m c ly li rt gn, nh hng n bc i, nh vy cc em nh phi nghing ngi m i, nu c ko di , d hnh hnh kiu i chn ch bt, cng c em phi nhn chn m i, nh vy cung nh hng n t th i la ng n ca cc em. Cho nn tin vic qun l cc em, c th dng bin php cng dy cho cc em i hoc cho cc em dt tay nhau xp hng i i mt cch t nhin. Nh vy s khng nh hng xu n t th i li ca cc em.

94- Tr th khng nn

luyn c bp qu sm

cho nhi ng luyn c bp qu sm s khng c li cho vic pht trin bnh thng cng nng tim phi ca cc em.

Bi v trong qu trnh pht trin ln ln ca con ngi, s tng trng chiu cao bao gi cng pht trin sm hn s tng trng v cn nng. Khong 8 tui th trng lng ca c bp ch chim khong 27,2% trng lng c th, n tui thnh nin mi tng ln n 45%. Trong tui nhi ng, do hm lng nc ca c bp tng i nhiu, hm lng prtin v mui v c tng i t, sc kho yu, d mt nhc. Ngoi ra trong khi luyn tp phi gng sc nhiu nn thng hqy b ngt ngt. Khi b ngt ngt thng hay xy ra hin tng p lc trong ngc tng ln t ngt, thm ch c th tng thnh p lc chnh, gy tr ngi cho vic tnh mch hi lu, lm cho tim co bp xung. Sau khi ngt ngt, mt lng ln mu ng trong tnh mch mi vi vng chy vo tim li lm cho tim qu cng, gy nn s kch thch qu mnh i vi tim. Qua s nghin cu ca ngnh y hc sinh l chng minh rng, cho nhi ng tin hnh luyn tp c bp qu sm, c th lm cho cc th thit ca thnh tim dy ln qu sm m hn ch s pht trin dung tch ca bung tim. T ta thy khng nn cho nhi ng tin hnh luyn tp c bp nng qu sm.95- nhi ng khng nn

i giy cng chy

Nhi ng i giy cng chy s khng c li cho s pht trin ln ln ca chng. Bi v thi k ln ln cu nhi ng, cng nng qun l h thng vn ng ca i no cha hon thin, cho nn tnh nhp nhng ca c th v sc mnh ca c bp tng i yu. Khi chy nhanh, ton th sc nng ca c th dn vo i chn, khin cho i chn phi chu mt ng lc vn ng rt ln, nh vy rt d lm cho chn b tn thng cp tnh hoc mn tnh. Nu cc em c chy nhanh chy nhiu di ngy nh vy, cn nh hng c n vic pht trin bnh thng ca xng gn na.. Cho nn xin ngh vi cc bc cha m hy chn cho con mt i giy mm va chn, tt nht ng chng phi i nhng i giy cng hoc nha. Ngoi ra khi cc em chy, tt nht nn chy trn nhng con ng t cho bc chn c nh nhng.

96- sau ba cm

nhi ng khng nn i bi

Tr em sau ba n m i bi ch c hi cho thn th ch khng c li. Sau khi n cm, do nhu cu tiu ho v dinh dng, sc lm vic ca cc c quan tiu ho tng ln, lc ny cc c quan tiu ho cng i hi mt lng mu tng i ln, nu n cm xong m i bi ngay, khin cho mt lng ln mu tp trung vo t chi, mu t chy vo ng tiu ho, do m nh hng n vic tiu ho v hp thu thc n. Ngoi ra, sau khi n cm, d day phi lm vic nhiu, nu nhy xung nc, d dy li chu p lc ca nc v cc b phn khc p s lm cho nhu ng kh khn, khng nhng thc n kh tiu ho, c khi cn gy nn chng au d dy.

97- Tr th khng nn

tm nng qua ca knh

C mt s ngi thng hay cho tr th nm di nh nng sau ca knh trong phng, xem ra ta h nh ang tm nng, nhng thc t th li chng c tia t ngoi chiu vo.

Nh mi ngi u bit, trong nh nng mt tri c 60% tia hng ngoi, n em li cho ngi ta nhit lng, thc y tun hon mu v cc cht thay th mi; trong nh nng mt tri c tia t ngoi,c tc dng dit khun v tng cng sc khng, cn c th lm cho cht egttrn trong lp da bin thnh vitamin D, m vitamin D th thc y vic hp thu cc cht phtpho canxi. V tia t ngoi trong nh nng khng th thng qua lp knh c, m phi cho nh nng mt trif trc tip chiu ln lp da mi thc s c hiu qu.

Cho tr th tm nng th phi t t, tin dn tng bc. Trong tnh hnh bnh thng th tr s sinh sau 1 thng c th bt u cho ra ngoi tri tm nng, nu l ma h, ma thu th n thng th ba c th cho ra hot ng ngoi tri, thi k u, mi ln cho ra ngoi tri t 5 n 10 pht l thch hp. Sau khi tr thch ng vi thi tit bn ngoi th c th tng dn thi gian ny ln, i khi l c sau 3 5 ngy li tng ln 5 pht, sau c th ko di n 1 ting ng h hoc lu hn na..Cng c th tng ln bng cch cho ra ngoi tri 2 ln trong 1 ngy. u ma xun, cui ma thu v ma ng, cho tr ra tm nng ngoi tri th phi ch mc qun o m cho tr, ch h mt v bn tay, phi chn ni kn gi, phng tr cm lnh.98- Tr em

khng nn chi tr ko co

Ko co tuy l mt trong nhng loi thi u c pht trin rng ri trong hot ng th dc qun chng , song i vi tr em th khng nn tham gia loi thi u ny.

Bi v ko co th nhi ng phi n ngi v pha sau hoc cong ngi v pha trc hoc phi nghing ngi, phi dng ht sc ca hai chn hai tay duy tr mt v tr c nh v phi gi vng mt thi gian nht nh. Xng, cc khp xng ca tr cn non yu, rt d xy ra sai khp hoc chch khp xng. Nu chi nhiu c th lm cho xng ct b bin dng, ct sng b cong. Trong khi ko co, tt c c bp ton thn tr em i hi mt lng mu rt ln cung cp dng kh v cht dinh dng. Do s lng vi ti huyt qun trong c bp ca tr em cn t, do m lng mu cung khng cu, d sinh ra thiu xy, rta c hi cho vic pht trin ln ln ca c bp. Trong khi ko co, trung khu tng ng ca v i no xy ra qu trnh hng phn mnh v tp trung, h thng thn kinh d mt mi, vic rt khng c li cho s pht trin ca h thng thn kinh. Trong khi ko co, tr th phi min cng chu s ngt ngt qu nhiu v thi gian qu di, tt nhin s dn n mu tnh mch chy v tim gim st. Lng vn chuyn mu ca tim gim i, tim phi gnh vc nng hn, bung tim v i no xut hin hin tng thiu mu tm thi, nu nghim trng th c th b ngt xu. Khi b ngt ngt trong lc ko co, thanh mn cng thng, vic dng lc ca c bng v h hp gim i, lm cho ngc tht li, ni p trong ngc tng ln, vic hi\ hp khng th tin hnh bnh thng, kh th trong phi khng th y ra c, dng kh th li khng ht vo c, m trong lc ko co th dng kh li i hi mt khi lng vt qa lng dng kh ln nht m ngi ta th vo. Nh vy l c th tr em s b thiu dng kh,