Chuanq 1: Hoc v i tt/ hoc s u ^ dcrt 19

NGUYEN VAN DAO SUOT DOI TU HOC, TLJ NGHIEN CQU

Hiim Chdu

14 gid 30 phut ehi6u 31/12/1996, Giao su Nguyen Van Dao nhan dupe

dien thoai ciia vien si MitrOpOlski Yu.A. tir thii dO Kiep xa xOi cho bifift: T6ng

thOng Cutroma L. vira ky quy^t dinh tang giai ihudng Nha nude ciia Ukraina

v6 khoa hpc va ky thuat cho mOl sO cOng trlnh khoa hpc Idn d nude nay, trong

do c6 cOng trinh ciia MitrOpOlski Yu.A. va Nguyen Van Dao vi "Cdc phucmg

phdp todn hoc ciia dao dpng phi tuyen ".

Uy tin khoa hoc cua Giao su Nguyin Van Dao. n 4 eOng trlnh nghien

cihi cua giao su Nguyen Van Dao gay tie'ng vang ro ret trong gidi Co hpc th^

gidi. Cudn Applied Asymptotic Methods in Nonlinear Oscillations, do

MitrOpOlski Yu.A. va Nguyen Van Dao vi^l bang li^ng Anh, nha xuai ban

khoa hpc nOi tie'ng Kluwer Academic Publishers in 1997, day 342 trang, dupe

tang giai thudng Nha nude ciia Ukraina. CuO'n Stability in Dynamic Systems,

do Nguyen Van Dao viel bang ti^ng Anh, day 235 trang, Nha xu^t ban Dai

hpc QuO'c gia Ha NOi in nam 1998, dupe giao su L. Bevilacqua dimg lam giao

trlnh tai Dai hpc Rio de Janeiro, Braxin.

Giao su MitrOpOlski, vien si Vien Hkn lam Khoa hpc Ukraina, nhan xet: "Giao su Nguyen Van Dao la mot nha khoa hpc nSi tie'ng the gi&i, c6 cong hien to Ian cho su phdt trien ciia Co hoc vd Todn ihig diing, dqc biet trong ly thuyet dao ddng (...}. Cdc kit qua nghien cicu cua ong da lam hinh thdnh tqi Ha Ndi mdt trudng phdi ve Dao ddng phi tuyen. Dieu nay dugc xdc nhan bm su kien Hiep hdi qud'c ti'Ca hoc ly thuyet va icng dung trieu tap Hdi nghi

20 Vl theo con duanq eanq tao vh e^nq l|p

cfuoc te thuang ky ve dao dpng phi tuyen vao thdng 311999 tqi Hd Not ". Giao

su Nguyen Van Dao dupe mdi lam ddng Chii tjcb Hoi nghi qude te dd.

Giao su Ladislav Pust. Vien si Vien Han lam Khoa hpc Cong boa Czech,

cho biet: "Cuon sdch ciia Mitropolski Yu.A. vd Nguyen Van Dqo rat noi tie'ng

d Czech ". Giao su. tien si khoa hpc Zbigniew Osinski. Dai hpc Cong nghe

Warsaw, Ba Lan, cho biet: "Gido su Nguyen \'an Dqo ductc quae te ddnh gid

cao (...). Ong khong chi tieu bieu cho nen Ca hoc \'iet Nam, md con Id dqi

dien chan chinh cho dot nucfc minh trong cpng dong khoa hoc the gi('fi".

Giao su Nguyen Van Dao cung rat dupe cac dong nghiep trong nude me'n

mO. Trung ludng Nguyen Hoa Thinh - giao su. ticn si khoa hpc. Chu nhiem

Tdng cue Ky thuat. Bo Qudc phong ndi: "Toi lien tiic doc cdc cong trinh cua

anh Dqo lU nam 1970 den nay. Anh cd ddng gdp to l&n cho Ca hoc nudc ta va

the gif'ri. Cdc hdi hdo ciia anh dU(/c in tren nhieu tap chi cd ity tin (t trong iiudc

VII nude ngoai". Giao su Dang Dinh Ang nhan xet: "Gido su Nguyen \ an Dqo

law vi('( chu dao. can than, khoa hoc. () nirdc ngodi cung hiem thdy ngudi nhif

ong. vira (/U(in Iv tot. vua nghien cUii khoa hoc xudt sac ".

Nhl^n^ nha khoa hoc Viet Nam manj; diiny cap qudc te. llic he

NguyOn Van Dao la the he nhung hpc sinh khiing chion nhu NguyC'n Van

llicu. Vfi Dinh Cu. Phan Dinh Dicu. Dao Vpng Due, lloang MCru Dirdng.

Pham Duy Ilicn, Phan llu\ Le, Ha Van Tan, Cao Xuan Mao. Ila Minh f)i'rc,

NguyOn Duih Chii. Nguyen Hue Chi . . . nhung ngudi ma long khal khao hicu

biet va y chi vupi khd vucm len da dupe ihu thach. luyen renMudi mai trudng

chdng Phap. col ire. vach dai. giaV nua. den dau, ao nau. com don...

M6i long ngudi nhu nude sudi Irong, Nguyen Van Dao la nha khoa hpc

nhung lam hdn dng giau cam .xiic. Ndi chuyen vdi hpc sinh, sinh vien, Ong lam

Mr: "Hanh phiic cua con ngiu'ri ta dau phdi clii la 6 to, nha lau. nu) con Id

nhung gid fri linli than trong sqch. cao fhtu/ng. khong hqc lien nao niua

noi... ". R6i ong ke ve ihdi trung hpc "xa xua" cua minh: Toi da iham nhieu

ngoi irutTng long lay cua cac nude, da ngdi trong nhieu giang dudng dai hoc

nguy nga. ihe nhimg Trutmg Hiing Vuong. cpl tre. vach nua giua rung cp Ha

1 loa. Phii Flip, giap Tuyen Quang. ben "song Thao hien tir cupn dd" van de lai

trong long tOi nhimg ky niem dam tham nhat. TOi da sOng d nhieu noi. da dat

chan khap ebon A. Au. Phi. My, Ue. the nhung nhung ngay hoc tieu hex:, trung

Chuanq 1: Hoc va t\j hoc euot dd) 21

hpc d vung que Dong Duong, Yen Luat, Van Ban van la nhung ngay de lai

trong ky uc ciia toi nhinig da'u an khOng the phai md... TOi yeu trudng toi. noi

rirng sau niii tham, yeu nhimg lang que ngheo khd da cuu mang toi trong

nhu"ng nam khang chien gian nan. Tinh yeu tham thiet dd khac han ti'nh hieu

ky ''hoai c6" ciia dam khaeh du lieh phuong Tay thira tien. thich ihu chui

xuO'ng nhung hang dpng gia, hay dao choi dam ba ngay giii:a ebon niii rirng

hoang vang nhung van dupe ngu irong phdng may lanh, thudng tbire nhflrng

mdn an, thdc udng tuyet ngon! CuOc ddi hpc sinh ciia chung loi dao a'y qua

that la ngheo, an khong dii no, mac khong dii a'm, hpc dudi anh den d^u khong

djj sang, nhung ai nay long day hao hiJc, ludn mieng hat ca. tin chac vao ngay

mai luong sang, nao nirc don chd ''Mai mot rang dong"...

"Mdi long ngudi nhu nuac sudi trong", dd la net dep dieu ky cua mot

thdi khang chien. Cac ban hpc sinh ihdi a'y sO'ng trong nha dan. khong phai tra

lien nha, ma dupe mupn giudng phan, ban ghe, noi nieu. bat dla... Nhung cac

ban da c6 y thuc dan van: quel nha, vac nude, kem cap dam em nho hpc bai...

Mua dam de, dai dang. Dudng doi dd quach, deo quanh. Tul dep lop, di chan

dat, chung toi vac ong buong nude gieng lang tren vai. co mudi ngon chan lai

de bam chat lay mat dudng nhao nhoet cho khdi truot nga bO nhao liic trd ve

nha. Chii nhai, chiing toi vao rirng, c^m cai sao dai mdc nhumg lau la cp muc

tren cay mang ve dun, hay chat ma'y gdc sim khO ve lam cui. Cam don san. an

vdi rau rirng chain nude mudi.

Trudng bi dich nem bom thieu rui! Hpc iro phai hpc dem. sau khi may

bay Phap "di ngu". Anh sang trong Idp la anh den dau - loai dau ep tir qua doc,

sen set. dung trong nhung cai dia. dot bang ihu bac lay lir rupt xdp ciia mot

loai cay than mem.

9 gid dem, sau buOi hpc thii" bay cudi thang, chiing toi dot dude niia kho

soi dudng cudc bp ra ben dd, qua song Thao. trd ve nha lay gao tiep te. Di thau

dem. rang sang mdi tdi nha. Rdi 4 gid chieu chu nhat, lai vac tren vai mpl rupt

luong gao nang ca yen, toi quay trd lai irudng. Tdi ben dd thi trdi da tdi mil.

May bay dich da "ngii yen", iai ung dung dot dude...

Ngay tir ihdi ay, anh Dao da quen tu hpc: lu minh dich nhimg de loan tie'ng Phap trong ma'y eudn sach giao khoa muon dupe, de lam them. "Lua line vang, gian nan thusi'rc ". Neu nhu ihdi tre la bi nem \ao "lira", phai song trong canh gian nan, thi dd chua han la dieu bal hanh.

3-NVD

22 E>i theo con duonq eanq tao va eknq \ap

Thang 10/1954. Ha NOi giai phdng. anh "ha son" hpc len dai hpc.

Luan an tien sT khoa hpc giura rirng sau. Nam 1957. tO't nghiep dai hpc

loai gidi, anh dupe eir ve eOng tac tai Dai hpc Bach khoa Ha Noi. day mOn Co

hpc ly thuyet. Biet kien ihuc cua minh con nhieu 16 hOng. anh lo lang tu bO

tuc iheo chuong trlnh hoan ehinh nam nam cua Dai hoe Ldmonoxdp d

Matxco\'a. Doc hieu tieng Nga. dat irinh dp ca ban ve toan rdi. anh bal dau

thi'ch thu mot so van de neu len trong cac tap chi Co hpc cua Lien Xd va cam

thay khat khao nghien cuu. nhung khong tim dupe ngudi hudng dan. Anh

manh dan giri thu xin y kien mpl vai nha Co hpc Lien XO. Rdi nhan dupe Idi

khuyen: Nen nghien cuu Co hpc thien the vl trong ITnh vyc nay eon nhieu van

de ihi'i vi chua ai giai quyei. Lien Xd vira phdng ve linh nhan tao. rdi Gagarin,

Tilov... bay \M^ khong gian. Ca hpc ihien ihe rat can cho ban. Nhung Viei

Nam la ihi da cin chua? Nam 1960. anh de xudng vdi cac ddng nghiep irong

Khoa mot hudng nghien eihi thiet thyc hem: Dao dpng phi tuyen ciia cac he

dpng lye.

28 tudi anh bao ve thanh cOng luan an TO'n si Ca hpc lai Dai hpc

!,0mdn6xdp danh tieng. Trd ve nude nam 1965, anh theo truimg minh vuot

qua Na .Siim, I'hat KhC so tan iCn mdi ban vang ciia ddng bao Tay o linh Lang

Sttn. Nai day mpi thu deu ihieu ihdn. nhung. may thay, cd hai thu khong he

thieu: thdi gian va sy yen linh - hai ihiir vd eiing quy bau giiip nguiW nghien

cirii ly thuyel cd the dam minh trong suy immg. Anh nhd Idi khuyen ciia nha

bac hpc Xo Viei limg danh l^vrenehiep M. danh cho Idp tre: "Muon tim mot

nhd khoa hoc gidi U? Trudc he), hay tim nhung ngudi cd khd ndng lam vice rat

nhieu, klidng phdi 6 tieng hay H tieng, md Id 10 • 12 tham chi 14 tieng mdi

ngdy!". Anh Dao lam viec miel mai nhu ihe.

Dau nam 1967. giura rirng sau. anh nhan dupe buc thu tir Lien Xo giri tdi theo dia chi: Vict Nam BC 24 D0-TH2B. ky hieu mat ciia Dai hpc Bach khoa liic dd. Trong thu, vien si V.O.KondnhienkO viei: 'Tdi rat vui mifng dim biet, mac du chien tranh dc liet. anh van fiep tuc nghien ciht khoa hoc De tin anh clipn that Id ha\ ve ly thuyet cung nhu ve iotg dung... ".

Nam 1976. sang Ba Lan lam thyc tap sinh cao ca'p. anh mang theo mOt ban luan an tien si khoa hpc hoan chinh. day 500 trang. dupe nghien ngam ky cang trong nhumg nam dai song d mOt "xd rimg" Viet Bac ben ddng sOng Ky Ciing ao ao song dd. Cac giao su ban hel sire ngac nhien. Chi ba thang sau. anh bao \o ihanh cong luan an. Trd ve nude vao dip Tet Dinh l y , anh dupe lanh lu Irudng Chinh den tham, chue tet.

Chuanq 1: Hoc va t[j hoc euot da\ 23

KhOng dupe song va lam viec nhieu nam d nude ngoai, Nguyen Van Dao da viel 114 bai bao khoa hpc (43 bai cong bd d nude ngoai) va 8 eudn sach chuyen khao, chu ye'u d trong nude, bat cha'p mpi khd khan. Cudn Applied Asymptotic Methods in Nonlinear Oscillations (Phuang phap Tiem can u*ng dung trong Dao dpng phi tuyen) cua Mitropolski Yu.A. va Nguyen Van Dao da mang lai cho hai tac gia giai thudng Nha nude cua Ukraina.

Nam 2000, Nguyen Van Dao dupe tang Giai thudng Hd Chi Minh. Nha Co hpc Viet Nam noi tieng a'y cung dupe bau lam vien si Vien Han lam Khoa hpc Tiep Khac (1988) - nay la Cong hoa Czech, vien si Vien Han lam Khoa hpc the gidi ihu: ba (1999), vien si Vien Han lam Khoa hpc qudc gia Ukraina (2000), va vien si Vien Han lam Khoa hpc chau Au (2002).

Tap chi "Kham Pha" Sd Khoa hpc & Cong nghe Tp. Ho Chi Minh 4/2006