1

Chöông 6: KEÁ TOAÙN CAÙC QUAÙ TRÌNH CHUÛ YEÁU TRONG HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH

2

6.1 KHAÙI NIEÄM - ÑAËC ÑIEÅM - NHIEÄM VUÏ CUÛA KEÁ TOAÙN TRONG HOAÏT ÑOÄNG SXKD CUÛA DOANH NGHIEÄP6.1.1 Khaùi nieämDoanh nghieäp laø moät toå

chöùc kinh teá coù teân rieâng, coù taøi saûn, coù truï sôû giao dòch oån ñònh, ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät nhaèm muïc ñích thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh.

3

6.1 KHAÙI NIEÄM - ÑAËC ÑIEÅM - NHIEÄM VUÏ CUÛA KEÁ TOAÙN TRONG HOAÏT ÑOÄNG SXKD CUÛA DOANH NGHIEÄP6.1.2 Ñaëc ñieåm:- Thöïc hieän moät, moät soá

hoaëc taát caû caùc coâng ñoaïn cuûa quaù trình ñaàu tö, töø saûn xuaát ñeán tieâu thuï saûn phaåm hoaëc cung öùng dòch vuï treân thò tröôøng nhaèm muïc ñích sinh lôïi.- Ñöôïc kinh doanh nhöõng

ngaønh ngheà phaùp luaät khoâng caám.

4

Toå chöùc thu thaäp, xöû lyù thoâng Toå chöùc thu thaäp, xöû lyù thoâng tin, soá lieäu keá toaùntin, soá lieäu keá toaùn

a

Kieåm tra, giaùm saùt caùc khoaûn Kieåm tra, giaùm saùt caùc khoaûn thu, chi taøi chính, caùc nghóa vuï thu, chi taøi chính, caùc nghóa vuï

thu, noäp, thanh toaùn nôïthu, noäp, thanh toaùn nôï

b

Kieåm tra vieäc quaûn lyù, söû duïng Kieåm tra vieäc quaûn lyù, söû duïng taøi saûn vaø nguoàn hình thaønh taøi saûn vaø nguoàn hình thaønh

taøi saûntaøi saûn

c

Phaân tích thoâng tin, soá lieäu Phaân tích thoâng tin, soá lieäu keá toaùnkeá toaùn

d

Cung caáp thoâng tin, soá lieäu Cung caáp thoâng tin, soá lieäu keá toaùnkeá toaùn

e

5

Quaù trình mua haøngQuaù trình mua haønga

Quaù trình saûn xuaátQuaù trình saûn xuaátb

Quaù trình baùn haøngQuaù trình baùn haøngc

Quaù trình taøi chínhQuaù trình taøi chínhd

Quaù trình toång hôïp baùo caùo Quaù trình toång hôïp baùo caùo taøi chínhùtaøi chínhù

e

6

Sô ñoà: Caùc quaù trình nghieäp vuï cuûa keá toaùn

Caùc söï kieän KTCaùc söï kieän KT

Quaù trìnhhoaït ñoäng

khaùc

Caùc nghieäp vuï

Quaù trìnhBaùo caùo Taøi chính

Baùo caùoKeá toaùnBaùo caùoKeá toaùn

Quaù trình Mua haøng

Quaù trình Saûn xuaát

Quaù trìnhBaùn haøng

7

Ñôn ñaët mua

haøng

Ñôn ñaët mua

haøng

Mua haøng

Mua haøng

Caùc khoaûn

phaûi traû

Caùc khoaûn

phaûi traû

Nhaät kyù mua

haøng

Nhaät kyù mua

haøng

Nhaät kyù Chi tieànNhaät kyù Chi tieàn

Soå chi tieát thanh toaùn vôùi

ngöôøi baùn

Soå chi tieát thanh toaùn vôùi

ngöôøi baùn

Soå Caùi (caùc TK lieân quan quaù trình mua haøng)

Soå Caùi (caùc TK lieân quan quaù trình mua haøng)

8

6.2.1.1 Taøi khoaûn söû duïng trong keá toaùn quaù trình mua haøng- Noäi dung vaø keát caáu taøi

khoaûn 111 “ Tieàn maët”- Noäi dung vaø keát caáu taøi

khoaûn 112 “ Tieàn göûi ngaân haøng- Noäi dung vaø keát caáu taøi

khoaûn 152 “ Nguyeân lieäu - vaät lieäu”- Noäi dung vaø keát caáu taøi

khoaûn 153 “Coâng cuï duïng cuï”- Noäi dung vaø keát caáu taøi

khoaûn 211 “Taøi saûn coá ñònh höõu hình”

9

6.2.1.2 Moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu cuûa keá toaùn quaù trình mua haøng(1). Khi mua vaät tö, coâng cuï duïng cuï, haøng hoùa, taøi saûn coá ñònh veà nhaäp kho hoaëc duøng cho saûn xuaát, kinh doanh(2). Chi cho ñaàu tö xaây döïng cô baûn(3). Chi phí vaän chuyeån, boác xeáp, phaân loaïi vaø caùc chi phí khaùc lieân quan ñeán quaù trình thu mua(4). Chi tieàn maët taïm öùng cho CBCNV ñi mua haøng

10

6.2.1.2 Moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu cuûa keá toaùn quaù trình mua haøng(5). Thanh toaùn taïm öùng baèng vaät tö nhaäp kho hay ñaõ traû chi phí thu mua NVL(6). a/. Nhaäp khaåu nguyeân vaät lieäu, coâng cuï duïng cuï, taøi saûn coá ñònh ñeå saûn xuaát caùc loaïi saûn phaåm haøng hoùa chòu thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø thueáb/. Thueá GTGT nhaäp khaåu phaûi noäp:(7). Khi duøng tieàn maët hay tieàn göûi ngaân haøng ñeå traû nôï cho ngöôøi baùn trong thôøi haïn quy ñònh, töø ñoù ñöôïc höôûng chieát khaáu thanh toaùn(8). a/. Tröôøng hôïp haøng ñaõ mua hoaëc ñaõ chaáp nhaän thanh toaùn nhöng ñeán cuoái thaùng vaãn chöa veà nhaäp kho thì phaûi coi laø haøng mua ñang ñi ñöôøng cuoái thaùng, caên cöù vaøo hoùa ñôn ngöôøi baùnb/. Sang thaùng sau khi haøng veà nhaäp kho

11

6.2.1.3 Ví duï:(1) Mua nguyeân vaät lieäu nhaäp

kho, giaù chöa coù thueá 10 trieäu, thueá GTGT 10% traû baèng tieàn maët, chi phí vaän chuyeån boác vaùc traû baèng tieàn maët 200.000

(2) Chi tieàn maët cho caùn boä nghieäp vuï ñi mua haøng 3.500.000. Sau ñoù ñaõ thanh toaùn baèng moät soá vaät lieäu nhaäp kho coù giaù mua chöa thueá GTGT laø 2.800.000, thueá GTGT laø 280.000 vaø chi phí thu mua laø 100.000, soá coøn thöøa noäp laïi quyõ

12

Leänh saûn xuaát

(Phieáu xuaát kho...)

Leänh saûn xuaát

(Phieáu xuaát kho...)

Chi phí nguyeân

lieäu, vaät lieäu

Chi phí nguyeân

lieäu, vaät lieäu

Chi phí cheá bieán

Chi phí cheá bieán

Soå chi tieát nguyeân

lieäu, vaät lieäu

Soå chi tieát nguyeân

lieäu, vaät lieäu

Soå chi tieát chi phí cheá

bieán

Soå chi tieát chi phí cheá

bieán

Phieáu tính giaù thaønh saûn

phaåm

Phieáu tính giaù thaønh saûn

phaåm

Soå Caùi (caùc taøi khoaûn lieân quan quaù trình saûn xuaát)

Soå Caùi (caùc taøi khoaûn lieân quan quaù trình saûn xuaát)

13

6.2.2.1 Taøi khoaûn söû duïng trong keá toaùn quaù trình saûn xuaát- TK 621 “Chi phí nguyeân vaät

lieäu tröc tieáp”- TK 622 “Chi phí nhaân coâng

tröïc tieáp”- TK 627 “Chi phí saûn xuaát

chung”- TK 154 “Chi phí saûn xuaát kinh

doanh dôû dang”- TK 155 “Thaønh phaåm”

14

6.2.2.2 Moät soá nghieäp vuï kinh keá phaùt sinh chuû yeáua/. Keá toaùn taäp hôïp chi phí saûn xuaát- Chi phí saûn xuaát cuûa doanh

nghieäp laø bieåu hieän baèng tieàn toaøn boä caùc khoaûn chi phí ñaõ ñaàu tö cho saûn xuaát saûn phaåm trong moät thôøi kyø nhaát ñònh (thaùng, quyù, naêm).- Taäp hoïp chi phí saûn xuaát laø

taäp hoïp caùc yeáu toá chi phí ñaàu vaøo theo tính chaát kinh teá, theo coâng duïng, nôi söû duïng vaø ñoái töôïng taäp hoïp chi phí vaø tính giaù thaønh.

15

6.2.2.2 Moät soá nghieäp vuï kinh keá phaùt sinh chuû yeáua/. Keá toaùn taäp hôïp chi phí saûn xuaát- Chi phí NVL TK621- Chi phí Nhaân coâng TK622- Nhöõng chi phí chung nhaèm

toå chöùc, quaûn lyù vaø phuïc vuï saûn xuaát ôû caùc phaân xöôûng saûn xuaát TK627

16

6.2.2.2 Moät soá nghieäp vuï kinh keá phaùt sinh chuû yeáua/. Keá toaùn taäp hôïp chi phí saûn xuaát* Tập hợp chi phí NVL

NguyNguyênên vật liệu vật liệu chínhchính

a

NguyênNguyên vật liệu vật liệu phụphụ

b

tröïctröïc tieáp ñeå tieáp ñeå saûn xuaát saûn saûn xuaát saûn

phaåm phaåm

17

6.2.2.2 Moät soá nghieäp vuï kinh keá phaùt sinh chuû yeáuTập hợp chi phí NVL

TK 152 TK 621

(1)

TK 111,112

TK133

(2)

(2)

(3)

TK 154

(4)

18

6.2.2.2 Moät soá nghieäp vuï kinh keá phaùt sinh chuû yeáua/. Keá toaùn taäp hôïp chi phí saûn xuaát* Tập hợp chi phí nhaân coâng tröïc tieáp Löông Löông a

Caùc khoaûn phuï Caùc khoaûn phuï caápcaáp

btröïctröïc tieáp tieáp ñeå saûn ñeå saûn

xuaát saûn xuaát saûn phaåm phaåm Caùc khoaûn trích Caùc khoaûn trích

theo löôngtheo löông

c

19

Tập hợp chi phí nhaân coâng tröïc tieáp

TK 334 TK 622

(1)

TK 338

(2)

TK 154

(3)

20

6.2.2.2 Moät soá nghieäp vuï kinh keá phaùt sinh chuû yeáua/. Keá toaùn taäp hôïp chi phí saûn xuaát* Tập hợp chi phí saûn xuaát chung

Löông nhaân vieân QL Löông nhaân vieân QL phaân xöôûng phaân xöôûng

a

Khaáu hao TSCÑ duøng Khaáu hao TSCÑ duøng cho PXcho PX

b

Phuïc Phuïc vuï vuï

saûn saûn xuaáxuaá

t, t, kinh kinh doandoan

h h chunchun

g g phaùphaù

t t sinh sinh ôû ôû PX PX

Caùc khoaûn trích theo Caùc khoaûn trích theo löônglöông

c

Chi phí khaùcChi phí khaùcd

21

TK 334 TK 627(1)

TK 338

TK133

(6)

(7)

TK 154

(9)

(2)

(3)TK 152,153

TK 142,242(4)

TK 335(5)

TK 214

TK 111,112,…

(7)

(8)

22

6.2.2.2 Moät soá nghieäp vuï kinh keá phaùt sinh chuû yeáu

b/. Keá toaùn toång hôïp chi phí saûn xuaát

- Toång hôïp vaø phaân boå caùc chi phí cho töøng ñoái töôïng Tính giaù thaønh

+ Chi phí tröïc tieáp: toång hôïp theo ñuùng caùc khoaûn muïc chi phí vaø theo ñuùng caùc ñoái töôïng phaûi chòu chi phí

+ Chi phí saûn xuaát chung: choïn tieâu thöùc phaân boå hôïp lyù

23

TK 621

(1)

TK 622

(2)

TK 154

TK 627

(3)

24

6.2.2.2 Moät soá nghieäp vuï kinh keá phaùt sinh chuû yeáu

c/. Tính giaù thaønh saûn phaåm Toång giaù

thaønh sx thöïc teá cuûa sp hoaøn thaønh

=

Chi phí sx dôû dang ñaàu kyø

+

Chi phí sx

phaùt sinh trong kyø

-

Chi phí sx dôû dang cuoái kyø

-

Caùc khoaûn giaûm chi phí

Giaù thaønh ñôn vò saûn

phaåm=

Toång giaù thaønh saûn phaåm

Khoái löôïng saûn phaåm hoaøn thaønh

25

c/. Tính giaù thaønh saûn phaåm

(1)

TK 155

(2)

TK 154

TK 632

(3)

TK 152,138,334

26

6.2.2.3 Ví duï keá toaùn quaù trình saûn xuaátTaïi Coâng ty TNHH A&A saûn xuaát hai loaïi saûn phaåm A vaø B coù

tình hình nhö sau:* Soá dö ñaàu kyø:- Vaät lieäu toàn ñaàu kyø: 1.000 kg x 10.000ñ/kg- Chi phí saûn xuaát dôû dang ñaàu kyø: saûn phaåm A: 3.000.000 ñ;

saûn phaåm B: 2.000.000 ñ* Trong kyø phaùt sinh caùc nghieäp vuï sau:Mua vaät lieäu nhaäp kho 4.000 kg, giaù mua 10.050 ñ/kg, thueá GTGT

10% treân giaù mua, chöa traû tieàn cho ngöôøi baùn. Chi phí vaän chuyeån 200.000 ñ traû baèng tieàn maët.

Xuaát vaät lieäu ñeå saûn xuaát: saûn phaåm A: 2.000 kg; saûn phaåm B: 1.500 kg.

Tieàn löông phaûi traû cho coâng nhaân saûn xuaát saûn phaåm A laø 9.000.000 ñ, saûn phaåm B laø 6.000.000 ñ vaø nhaân vieân quaûn lyù phaân xöôûng saûn xuaát laø 4.000.000 ñ.

Trích BHXH, BHYT, KPCÑ theo tyû leä quy ñònh.Khaáu hao TSCÑ duøng cho phaân xöôûng saûn xuaát: 3.000.000ñ.Nhaän ñöôïc giaáy baùo tieàn ñieän, nöôùc duøng cho phaân xöôûng

saûn xuaát 700.000ñ (chöa coù thueá GTGT), thueá GTGT 10%.Chi phí khaùc baèng tieàn maët tính cho phaân xöôûng saûn xuaát laø

240.000 ñ.Nhaäp kho thaønh phaåm bao goàm 8.000 sp A vaø 4.000 sp B.Cho bieát chi phí saûn xuaát dôû dang cuoái kyø cuûa sp A laø

1.090.000, cuûa sp B laø 1.340.000 ñ. Chi phí saûn xuaát chung phaân boå cho töøng loaïi saûn phaåm theo tieàn löông coâng nhaân saûn xuaát.

Yeâu caàu: Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï treân. Bieát trò giaù vaät lieäu xuaát kho tính theo phöông phaùp bình quaân

27

6.2.3 Keá toaùn quaù trình baùn haøng - Doanh thu laø toång giaù trò caùc lôïi ích kinh teá doanh nghieäp thu ñöôïc trong kyø keá toaùn, phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh thoâng thöôøng cuûa doanh nghieäp, goùp phaàn laøm taêng voán chuû sôû höõu.6.2.3.1 Taøi khoaûn söû duïng trong keá toaùn quaù trình baùn haøng TK 511, TK 521, TK531, TK 532 TK 3331TK 131TK 632 TK 515 TK 641, TK642

28

6.2.3.2 Moät soá nghieäp vuï KT phaùt sinh chuû yeáuA. Keá toaùn quaù trình doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuïTK

333111,112,131,

…

(1)TK 511

(nếu có)

632, 157

(2)

641,111,..

521,531,532

3331

111,..

(3)

(4)

154

(5)

155

157

29

B. Keá toaùn doanh thu HĐTC vaø chi phí TC TK 515 111,112,131,…635,111,11

2

(1)

121,221,..

221

222

228

331

111,112,..

(1)

(2) (3)

(5)

111,112(4)

(2)

413(6)413

(3)

3387(7)

221

223

129,229

(4)

129,229

(5)

30

C. Keá toaùn quaù trình chi phí baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù doanh nghieäp641,

642334,338

111,112,131

133

335

214

152,153,142

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

154

(7)

31

6.2.3.3 Ví duï:Cuõng ví duï ôû phaàn 6.2.2.3, boå sung theâm moät soá

thoâng tin nhö sau:(1) Tieàn löông phaûi traû cho nhaân vieân baùn haøng:

3.000.000, nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp 5.000.000.

(2) Trích BHXH, BHYT, KPCÑ theo tyû leä quy ñònh.(3) Khaáu hao TSCÑ boä phaän baùn haøng 1.000.000,

boä phaän quaûn lyù 1.000.000.(4) Chi phí ñieän nöôùc phaûi traû cuûa boä phaän baùn

haøng 200.000, boä phaän quaûn lyù doanh nghieäp 100.000.

(5)Chi phí khaùc baèng tieàn cuûa boä phaän baùn haøng 330.000, boä phaän quaûn lyù doanh nghieäp 450.000.

(6)Chi phí laõi vay phaûi traû trong kyø 350.000.(7)Xuaát kho 6.000 sp A vaø 3.000 sp B baùn tröïc tieáp

cho khaùch haøng, giaù baùn 6.400 ñ/spA vaø 8.000 ñ/spB. Thueá GTGT 10%. Khaùch haøng thanh toaùn baèng tieàn göûi ngaân haøng.

Yeâu caàu: Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh

32

6.2.4 Keá toaùn quaù trình hoaït ñoäng khaùc6.2.4.1 Taøi khoaûn söû duïng trong keá toaùn quaù trình hoaït ñoäng khaùc

TK811 “Chi phí khaùc”

TK 711” Doanh thu khác”

33

6.2.4.2 Moät soá nghieäp vuï kinh keá phaùt sinh chuû yeáu

333 111,112,131..

333 (1,2,3)

711(1)(neáu

coù)

(2)

211, 213,..

214

811(1)

111, 112,..

(2)

34

6.2.4.3 Ví duï phaàn naøy nhö sau:

Cuõng ví duï ôû phaàn 6.2.2.3, boå sung theâm moät soá thoâng tin nhö sau:(1) Trong kyø doanh nghieäp baùn thanh lyù moät taøi saûn coá ñònh höõu hình ñaõ heát thôøi haïn söû duïng thu ñöôïc 550.000 ñ tieàn maët, trong ñoù thueá GTGT 10% laø: 50.000ñ. Bieát raèng nguyeân giaù cuûa TSCÑ naøy laø 20.000.000

35

6.2.5 Keá toaùn quaù trình baùo caùo taøi chính6.2.5.1 Taøi khoaûn söû duïng trong keá toaùn quaù trình baùo caùo taøi chính- TK 911 ““Xaùc ñònh keát quaû

kinh doanh”

36

Sơ đồ: Xác định kết quả kinh doanh

TK 911TK 632(1)

TK 641, 642

(2)

TK 635 (3)

TK 811(4)

TK 421 (5)

TK 511

(7)

TK 515(8)

TK 711(9)

TK 421(10)

521,531,532

(6)

37

6.2.5 Keá toaùn quaù trình baùo caùo taøi chính6.2.5.3 Ví dụ: Cuõng ví duï ôû phaàn 6.2.2.3, boå sung theâm moät soá thoâng tin nhö sau:Soá dö ñaàu kyø cuûa caùc taøi khoaûn: (ñôn vò tính: ñoàng) TK 111: 10.000.000TK 211: 300.000.000TK 112: 30.000.000TK 214: 50.000.000TK 131: 40.000.000TK 311: 30.000.000TK 152: 10.000.000TK 331: 20.000.000TK 154: 5.000.000 TK 411: 295.000.000Trong kyø coù phaùt sinh theâm nghieäp vuï: vay ngaén haïn 20.000.000 ñ traû nôï ngöôøi baùn.Yeâu caàu: xaùc ñònh keát quaû kinh doanh trong kyø vaø laäp baùo caùo taøi chính cuoái kyø

38