1

İÇİNDEKİLER

A-YUNAK MERKEZ ÇEŞME RÖLÖVE RAPORU ........................................................... 2

1. GİRİŞ ..................................................................................................................................... 2

1.1. Röleve Proje ve Raporunda Kullanılan Yöntem, Ölçme ve Çizim Tekniği ................... 2

1.2. Konya’nın Tarihi, Coğrafyası ve İklim Özellikleri ......................................................... 3

1.3. Yunak Tarihçesi .............................................................................................................. 6

1.4.Çeşmeler Hakkında Yapılan Araştırmalar ....................................................................... 8

2. KONYA SUYU-ÇEŞMELERİNİN TARİHİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ .................. 9

2.1.Çeşmenin Tanımı ve Bölümleri: .................................................................................... 11

2.2.Çeşmenin Yeri ve Genel Tanımı .................................................................................... 13

2.3.Çeşmenin Mimari Özellikleri ......................................................................................... 13

2.3.1. Yapım Malzemesi ve Yapım Tekniği .................................................................. 13

2.3.2. Plan Tipi ve Plan Elemanı .................................................................................... 13

3. KARŞILAŞTIRMA ............................................................................................................ 14

B-YUNAK MERKEZ ÇEŞME RESTİTÜSYON RAPORU ............................................. 17

1.1.Yeri ve Tarihçesi: ........................................................................................................... 17

1.2.Tespitler ve Orijinal Yapı Özelliği ................................................................................. 18

C- YUNAK MERKEZ ÇEŞME RESTORASYON RAPORU…………………………...19

4-KAYNAKLAR .................................................................................................................... 21

ÇİZİM LİSTESİ

RESİM LİSTESİ

ÇİZİMLER

RESİMLER

2

A-YUNAK MERKEZ ÇEŞME RÖLÖVE RAPORU

1. GİRİŞ

Şehirlerin, semtlerin ve köylerdeki dokunun bir parçası olan çeşme mimarisi,

sokakların, meydanların simgesi halindedir. Sivil mimarlık örneklerinden olan tarihi

çeşmelerin bakım ve onarımlarının yapılarak gelecek nesilllere aktarılmaları hedeflenmiştir.

1.1. Röleve Proje ve Raporunda Kullanılan Yöntem, Ölçme ve Çizim Tekniği

Çeşmede sabit bir nokta belirlenmiştir. Çeşmeyi sabit bir noktaya bağlayarak

duvarların ölçüleri alındıktan sonra her bir birim ayrı ayrı metre ve lazer metre ile

ölçülmüştür.

Kot ve yükseklik ölçüleri, lazer terazi ve şerit metre yardımıyla alınmıştır. Her katta

sıfır kotu belli oranda aşağı yahut yukarı taşınmıştır. Detay ölçüleri alınırken şerit metre

kullanılmıştır. Sıfır kotunun altında kalan ölçümler eksi değer olarak belirlenmiştir.

Çalışma sırasında yapının çok sayıda ve yüksek çözünürlükte dijital fotoğrafı

çekilerek çalışmanın tespit aşaması sonuçlandırılmıştır.

Metre ve lazer metre ile tüm cephelerin çizimi milimetrik kağıda çizimi yapılmış

alınan tüm ölçüler bilgisayar ortamına birebir ölçekli olarak çizilmiştir. Ortaya çıkarılan plana

göre kesit ve cephelerin görünüşleri çizilmiştir. Çizimler yapılırken fotoğraflardan da

yararlanılmıştır. Planda ve kesitte duvarlar taranarak ölçü ve kotlar verilmiştir.

Yapılan incelemelerle birlikte fotoğraflar ve çizimler sonucunda, kaynaklardan

yararlanarak, yapı mevcut durumu, malzeme, plan mimari özellikleri ve sorunları raporda

detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Röleve raporu çizim ve fotoğraflarla rapor desteklenmiştir.

3

1.1. Konya’nın Tarihi, Coğrafyası ve İklim Özellikleri

Konya, adını binlerce yıl sürdüren nadir bir şehirdir. Hititlerden önce bölgeye hakim

olan Luviler, Konya bölgesine kendi isimlerini vermişlerdir. Hititler zamanında ise buraya

“Lugga” deniyordu. Bundan sonraki devirlerde “Lycoanya” ismiyle anılır1. Bu bölgenin

merkezi olan Konya şehrine Frigler zamanında “Eikonion” ve ikonium” diye anılıyordu.

Türkler Konya şehrini Geç Bizans dönemindeki “İkonium” dan Türkçeleştirmişlerdir. Latin

kaynaklarında da aynı asırda iconium şeklinde geçer. Arap İslam coğrafyasında ise “Kunıyye”

olarak isimlendirilmiştir2.

Konya, geçmişi bakımından çok eskiye dayanan bir şehirdir. Konya, MÖ. 7000’lere

kadar gitmektedir3. Konya özellikle çevresinde yer alan Çatalhöyük’te yapılan kazılardan da

bunu anlamaktayız. Konya’da ilk iskanın Frigler döneminde başladığı frig dönemine ait

seramik parçalarından anlaşılmaktadır. Alaaddin tepesi üzeri hiçbir zaman boş kalmamış ve

kat kat üstüne eklenerek bir höyük meydana gelmiştir. Friglerden sonra Lidya egemenliğine

girmiş, Konya’da temel kazılarında ortaya çıkan mezar stelleri, lahitler, kitabeler, mimari

parçalar ve heykellerin büyük bölümü M.S. 2-3 yüzyıla aittir. Bu bilgilere göre Roma

döneminde de Konya önemli bir konuma sahiptir. Hristiyanlığın ilk yıllarında Hz.İsa’nın

havarisi St. Paul, dini yaymak için Konya’ya gelmiştir4.

7. Yüzyılda Anadolu’ya İslam akınları başlamış İstanbul’a yönelen İslam ordusu sık

sık Konya’dan da geçerek yağma ve tahrip etmişlerdir5. Tam olarak Malazgirt zaferinden

sonra gerçekleşmiştir. 1097’de Süleyman Şah’ın Konya’yı almasıyla Oğuz boyları buraya

akın akın yerleşmiştir6. Konya’nın Selçukluların başkent olmasından sonra şehir daha da

önem kazanmıştır. Alaaddin Keykubat döneminde en parlak dönemini yaşayan Konya’ya,

1223’lerde Büyük Mutasavvuf Mevlana Celaledin Rumi ve babası Sultanü-l Ulema Bahaddin

Veled’le birlikte Konya’ya yerleşmişlerdir. Daha sonra devletin yöneticisi olarak Celalettin

Karatay ve Sahip Ata Fahrettin Ali’nin getirilmesi Konya şehrinin kültür şehri olmasında çok

büyük öneme sahip olmuşlardır. Alaeddin Keykubat’tan sonra önce iç, daha sonrada dış

tehlikelerle savaşmakla geçti. Sadettin Köpek’in ortaya çıkması ve devleti karıştırması, bu

karışıklıktan da istifade eden Mogollar 1243 yılında Selçuklular, Moğol kumandanı Baycu

1 SOYMAN, Faik-TONGUR İbrahim, Konya Eski Eserler Klavuzu, Konya, 1944, s.1. 2 ÖNDER, Mehmet, Mevlana Şehri Konya, 1971,s.13. 3 ALKAN, Ahmet, “Selçuklu Başkenti Konya” , Milli Mücadeleden Günümüze Konya,Cilt:1, Konya, 1999,

s.201. 4 ÖNDER, Mehmet, Gez Dünyayı Gör Konyayı, Konya, 1999,s.6. 5 BAYKARA, Tuncer, Türkiye Selçukluları Devrinde Konya, 1997,s.7-10. 6 ÖNDER, Mehmet, A.g.e., ,s.7.

4

Noyan’a yenilmiştir. Bu sebeple ülke büyük bir darbe yemiştir. Baycu’nun bütün şehre zarar

vermesi, yıkıp yağmalamasından sonra ülke, 1260 yıllarında İlhanlı hâkimiyetine girmiştir.

Selçuklu idaresinin zayıflaması Karamanoğlu Devletinin güçlenmesine sebep oldu. Osmanlı

döneminde Konya’nın askeri manada bir önemi yokken, Osmanlının seferler sırasında bir

durak ve uğrak yeri olması göz önünde bulundurularak IV. Murat Revan Seferine giderken

Konya’ya uğramıştır7.

Fotoğraf 1. 19.yy’da Alâeddin Tepesi’nin Görünüşü

Fatih Sultan Mehmet Karamanoğlu İbrahim Bey’in oğulları arasındaki iktidar

kavgasından faydalanarak bu beyliğe 1464 yılında son vermiştir8.

Konya 18. Yüzyılda önemini kaybetmeye başlamış askerlerin alınması, kalenin kendi

kaderine terk edilmesi kalenin de önemini kaybetmesine sebep olmuştur. Konya’ya gelen

seyyahların Konya kalesi surlarından, kalede kullanılan antik parçalarının kalenin duvarlarına

yerleştirildiğini Seyyah G. A. Oliver’den öğrenmekteyiz. Bu parçalar arasında; Bizans devri

7 BAYKARA, Tuncer, Türkiye Selçukluları Devrinde Konya, 1997, 15-16. 8 TEKİRDAĞ, Şahabettin, “Son Osmanlı-Karaman Münasebetleri Hakkında Araştırmalar”, Tarih Dergisi,

İstanbul, 1962-1963, s.51.

5

kitabeli steller, sarcophage ve heykellerdir. Yine surlarda Selçuklu işçiliği ile kanatlı, melek,

simurg, arslan, kartal ejder, balık vs. gibi kalenin uygun yerlerine yerleştirilmiştir. Bu eserleri

İnce Minereli Medrese’de görmekteyiz.

Anadolu Selçuklulardan kalma son saray örneğinin tamamen yıkılması 19. Yüzyıla

rastlar. Sarayın tamamen yıkılmasından önce M. Charles Texier Konya’ya gelmiş, sarayın

yıkılmamış haliyle resmini yaptırmıştır. Texier’den sonra Mareşal Von Moltke Konya’ya

gelmiş ve oda eserinde bunlardan bahsetmiştir.

19. Yüzyıl Konya kalesi için çöküş dönemidir. Taşlar sökülmüş ve binalarda

kullanılmıştır. Kalenin taşlarıyla, Kapı Cami, Konya Hükümet Konağı inşa edilmiştir.

Fotoğraf 2: 19. yy. Konya’sının Alaeddin Tepesinden Genel Görünüşü

Konya Bölgesi oldukça yüksek yaylalarla birbirinden ayrılmış çanak şekli ovalardan

oluşmuştur. Bu ovaların çukur yerlerinde, yazın kuruyan göllere ve bataklıklara

rastlanmaktadır. Konya göl tabanı olan ovanın kenarında kurulmuştur. Burası Konya Ovası

denilen geniş bir düzlüğün son noktasıdır. Konya’nın batısında Loros Dağı, Erenler Dağı’dir.

Bu ovanın en çukur yeri Aslım bataklığıdır ki buraya Meram Çayı’nın suyu buraya akardı.

Meram çayı ayrıca Meram’ın ünlü bağlarını sulardı9.

9 ATÇEKEN, Zeki, Konya’daki Selçuklu Yapılarının Osmanlı Devrinde Bakımı ve Kullanılması,

Ankara,1998, s.8.

6

Fotoğraf 3: 19. yy. Konya’sının Genel bir Görünüşü

Konya’nın iklimi çevre illerle benzerlik göstermektedir. Kışın kar, ilkbaharda bol

yağmur yağar. Yağış ortalaması düşüktür. Bu iklim şartları Türklerin Orta Asya’dan beri

alışkın olduğu iklimle benzerlik göstermektedir. Onun içindir ki Anadolu’daki şartların Orta

Asyalı Türkler için elverişli olduğu aşikârdır. Konya’nın bu iklim özellikleri ve çevresel

etkinin mimari ve diğer yapı unsurlarını, malzemeyi etkilemektedir.

1.2. Yunak Tarihçesi

Konya ili Yunak ilçesi, 38°82’ Kuzey enlemi ile 31°73’ Doğu boylamı arasında yer

almaktadır. İl merkezine uzaklığı 170 km’dir. İlçenin, kuzeyinde Çeltik, güneyinde Ilgın,

Kadınhanı, batısında Afyonkarahisar ili Emirdağ, Sultandağı ilçeleri ve doğusunda Cihanbeyli

ilçesi bulunmaktadır.

Yunak, adının kaynağı ile ilgili çeşitli görüşler vardır. Bunlardan birisi Karataş

deresinde çamaşır ve hayvanlarını yıkayanların isteklerini anlattıkları "Yunak(Yıkanalım)"

kelimesidir. İkinci görüşe göre Turgutlular koyun ve kuzularını Karataş deresinde yıkamışlar

7

ve temizlenen hayvanlara bakarak "Yünü Ak" demişlerdir. Bu değiş

zamanla "Yunak" biçimine dönüşmüştür10.

Yunak İlçe Merkezi çok fazla tarihi bir geçmişe sahip değildir. Merkeze ve bazı

köylerine yerleşmenin 16. Yüzyıldan sonar gerçekleşmiştir. Yapılan araştırmalara göre ilk

yerleşimin Karataş Deresi kenarında oluştuğu düşünülmektedir. Daha sonraki yerleşmelerde

ise Elazığ’dan Govasti adlı bir kabilenin geldiği ve mevcut olan merkez caminin üst

kısımlarına yerleştiği söylenmektedir. Yunak halkının birçoğunu doğudan gelmiş insanlardan

oluşmaktadır. Doğu illerinde, aşiretlerin aralarında meydana gelen geçimsizlikten dolayı

Konya’daki bazı yerlere göç ettikleri düşünülmektedir. Yine bir kısım yörüklerin ise 1870’li

yıllarda yerleşik yaşama geçmesiyle Gaziantep, Antalya, Beyşehir, Islahiye yörelerinden

gelmiş olabileceği düşünülmektedir. Bunun dışında Bulgaristan göçmenlerinin de yine

Merkez, Doğanyurt ve Hacıfakılı köylerine yerleştikleşmiştir11.

Yunak merkezinde Mağara ve sığınaklar ile sur kalıntıları, Turgut Kasabası Miskamit

şehir Harabeleri, Harunlar köyündeki kale yıkıntıları, Hursunlu köyü Taşkınlar yaylasındaki

kale ve içindeki şehir harabeleri, Piribeyli Kasabasının Samıt ve Kapaklı mevkiindeki Pissiya

şehri kalıntısı, aynı yerin Malçıskan mevkiindeki yığma hüyük ve Lahid kalıntıları, yine

Karagöz Ağılı Mevkiindeki kilise ve şehir harabeleri buranın tarihin geçmişi hakkında bize

bilgi vermektedir.

1912 yılına kadar Çeltik kasabasına bağlı olan Yunak, sonradan Hatırlı'ya

bağlanmıştır. İlçe merkezinin Cihanbeyli'ye alınması üzerine Akşehir'e bağlanan Yunak,

bucak statüsü kazanmış, 1953' te ise ilçe vasfını kazanmıştır.

10 http://www.bizimkonya.com/yunakresimleri.html 11 http://www.yunak.bel.tr/KD37_Yunak-Tarihi.html

8

1.3. Çeşmeler Hakkında Yapılan Araştırmalar

Mehmet Önder kitabında 12Konya su ihtiyacı için yapılan çalışmaları anlatarak,

çeşmelerin genel özelliklerinden bahsetmiştir. Konya’nın Selçuklulardan günümüze kadar su

yapılarına kısaca değinerek tarihi su yolları hakkında kısa bilgiler vermiştir. Konya Çeşme ve

Şadırvanlar13 kitabında ise Örneklerle Konya çeşme ve şadırvanlarını anlatmıştır.

Hasan Özönder; “Konya’nın Su Teşkilatı Tarihinde; Çayırbağı suyu ve Canbaz Deli

Osman ağa”adlı makalesinde14 19.yy Konya’da su ihtiyacından ve probleminden bahsederek,

bu sorunun giderilmesi için yapılan çalışmaları anlatır.

Sefa Odabaşı; kitabında şehrin Selçuklular döneminden günümüze kadar ki zamanda

su kaynaklarından bahsetmiş, 20. yy başlarında şehrin su ihtiyacına yönelik çalışmaları dile

getirmiştir15.

M. Sabri Doğan; ”Konya Su Yapıları” makalesinde çeşmenin ayrıntılı tanımını

yaparak, su yapılarını gruplandırmıştır16. “Konya’nın Su ile İlgili Efsaneleri” makalesinde,

Konya bölgesinde su ile ilgili efsaneleri derleyerek, suyun önemine dikkat çekmiştir.

Efsanelerde gerçeklik payı olan bölümleri kaynaklara dayandırarak anlatmıştır17.

Osman Özyurt; yüksel lisans tezinde Konya ve çevresindeki tarihi su sarnıçlarını ele

almıştır. 11 örnek üzerinde yaptığı çalışmasında sarnıçları malzeme, teknik ve mimari

özellikleri bakımından incelemiştir18.

Haşim Karpuz- Osman Nuri Dülgerler;” Konya Çeşmeleri Üzerine bir Tipoloji

Denemesi” adlı makalelerinde19 Türklerde su kültürü ve Konya çeşmelerinden bahsederek,

Konya Çeşmeleri ile ilgili yapılan çalışmalara kısaca değinmişlerdir. Konya Çeşmelerini;

kaynaktan beslenme durumuna, bulundukları yere ve cephe özelliklerine göre 3 ana grupta

incelemişlerdir.

12 Önder, M.,Mevlana Şehri Konya, Konya, 1962, s.221 13 Önder. M., Konya Çeşme ve Şadırvanları, Konya,1955, s.10-30. 14 Özönder, H., “Konya’nın Su Teşkilatı Tarihinde; Çayırbağı suyu ve Canbaz Deli Osman Ağa”, Yeni İpek

Yolu Konya I, Konya, 1998, s. 195-210 15 Odabaşı, S., 20.Yüzyıl Başlarında Konya’nın Görünümü, Konya, 1998, s.74-75 16 Doğan, M. Sabri, “Konya Su Yapıları” Yeni İpek Yolu Konya Kitabı VII, Konya,2005,s.358 17 Doğan, M.Sabri, “Konya’nın Su ile İlgili Efsaneleri” Yeni İpek Yolu Konya Kitabı V, Konya, 2002,s.89-96 18 Özyurt, Osman, Konya ve Çevresindeki Tarihi Su Sarnıçları, Konya, 1988, s.20-50 19 Karpuz, H.,- Dülgerler, O.Nuri, “Konya Çeşmeleri Üzerine Bir Deneme”, Sanatta Anadolu Asya Tebliğleri

(Beyhan Karamağaralı’ya Armağan), Ankara,2006,s.317-331

9

Erkan AYGÖR, bildiri de Küresel İklim Değişiklikleri ve Tarihi Konya Çeşmeleri

hakkında Uluslararası İklim Değişikliği Sempozyumunda bilgi vermiştir20.

2. Konya Suyu-Çeşmelerinin Tarihi ve Genel Özellikleri

Konya Su ve Çeşme’lerinin tarihte geçmişi olan, aynı zamanda farklı dönemlerde

önemli icraatların yapıldığı bir yer olarak karşımıza çıkmaktadır. Konya konumu itibariyle

önemli bir yerde olması, Kral Yolu’nun buradan geçmesi farklı uygarlıkların burada

kurulması İkonium şehri olarak döneminin önemli bir yeri olması, Konya’nın diğer yönlerde

de olduğu gibi bu anlamda da stratejik durumunu yükseltmiştir.

Konya Su ihtiyacı farklı dönemlerde farklı kaynaklardan getirilerek ihtiyaç

karşılanmaya çalışılmıştır. Konya ve Çevresindeki Tarihi Su Yapıları: Neolitik Çağda;

Çatalhöyük’te, Hitit Çağında; Konya-Kadınhanı Köylütolu Bendi, Konya Ilgın Yalburtsu

Toplama Havuzu, Konya Beyşehir Eflatunpınar Su Anıtı ve Göleti, Geç Hitit; Konya Ereğli

İvriz Su Anıtı, Frigya; Konya Akşehir Ulupınar’da :Midas Pınarı, Roma Döneminde; Konya

Sarayönü Ladik kenti Su Yolları, Konya Ereğli Alanark Sulaması, Konya Karapınar

Karacadağ üzerinde Hyde kenti sarnıçları gibi daha birçok şehirde ve semtlerde benzer su

yapıları mevcuttur21.

Roma Döneminde kentlere su getirilmesi çoğu zaman suyun yokuş aşağı döşenmiş

borulardan basınçsız olarak indirilmesi ile gerçekleşirdi. Su kentin en yüksek noktasında

kuleye veya makseme verilerek dağıtımı yapılırdı22 .

Konya ilk Hristiyan devrinde Aziz Paulos’un Konya’ya gelişi sırasında Hristiyanlığa

giren Aya Tahekka’nın hayat hikayesinden, Konya’yı sık sık sel bastığı anlaşılmaktadır. Bu

sebeple bazı yörelere “sel basan” ismi verilmiştir23. Bu sorun Selçuklu devrinde de devam

etmiştir ve Konya, dış surlarının 1221 yılında inşa edilmesiyle bu surlar kenti set gibi

sellerden korumuştur24.

20 Aygör, E., Küresel İklim Değişiklikleri ve Tarihi Konya Çeşmeleri Uluslararası İklim Değişikliği

Sempozyumu Bildirileri, 18-20 Ekim, Konya, 2007 21 Bildirici, M.- Bildirici, Ö., “Konya ve Çevresinde Çağlar Boyu Tarihi Su Yapıları”, Türkiye İnşaat

Mühendisliği Teknik Kongresi, 1997,İzmir,s.1116-1118. 22 Kretzschmer, Fritz, Resimlerle Antik Romada Mimarlık ve Mühendislik, İstanbul, 2000, s.74. 23 Eyice, S., “Aya Thekla Efsanesi ve Sanat Tarihinde Aya Thelka”, Anıt Dergisi, 1962, Sayı: 30, s. 1-24. 24 Önge Y., “Alaaddin Keykubat Döneminde Konya’da inşa edilmiş Mimarlık Eserleri”, S.Ü. Selçuk Dergisi 1.

Alaaddin Keykubat Özel Sayısı, Konya, 1988, Sayı: 3, s. 50.

10

Bizans döneminde batıya giden batıya giden yollar ve bu yollar üzerinde bulunan

şehirler önemini yitirmesine ragmen Konya, imparatorluk başkentine giden yol üzerinde

bulunduğu için varlığını sürdürmüştür25.

Konya’lı zenginler, devlet adamlarının yaptırdıkları cami, medrese, hankah, mescid vb

gibi yapılarda hayır eserlerinin bitişiğine veya avlularına çeşme ve sebiller yapmışlardır.

Vezir Sahipata Fahrettin Ali 1258 yılında yaptırdığı Sahip Ata Cami taç kapısındaki

sebiller, farklı semtlerde yaptırdığı çeşme, buzhaneleri, Meram Çayından getirdiği sularla

içme suyu ve bağ-bahçe işlerinde de harcamışlardır. Yine Sadrettin Konevi yaptırdığı cami,

hankah civarına bir çeşme akıtmıştır26.

Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat Beyşehir kıyısında yaptırdığı Kubadabad

Sarayına su getirtmiştir. Yapılan kazılardan anlaşılmaktadır27

Karamanoğlu Devrinde ise, su yollarında bazı değişiklikler yapmış Meram ve Dese

çayları su değirmenleri kurarak akarsulardan istifade etmiştir. Ayrıca 1424 yılında yaptırılan

Meram Hamamı için de su getirilmiş ve şehir için de bazı çeşmelere akıtılmıştır28.

Konya’nın 1467 yılında Osmanlıya geçtikten sonra yeni menbaalar bulunmuş, Fatih’in

oğlu Sultan Cem Valiliği sırasında Konya Kalesinin dışına bir köşk yaptırmış ve çevredeki

bağ ve bahçeleri sulatmıştır29.

Osmanlı Devrinde Konya’ya bizzat su getiren padişah Yavuz Sultan Selim’dir30. İran

Seferi sırasında Konya’ya gelmiş Mevlana Türbe’sinin ihtiyaçları için Dutlu Suyu (Türbe Su)

da getirmiştir31. Bu devirde yine Konya eşrafları da çeşme, hamam, gibi su yapıları

yaptırmışlardır. Kanuni Döneminde de Konya içme suyu çoğaltılmış, su fiyatı Kanunnamelere

bağlanmıştır32.

17. Yüzyılda Seyahatnamelerde de Konya Suyu ve Çeşmelerine ait bilgiler

verilmektedir. Evliya Çelebi, Kala Haricindeki kubbeli bir depodan şehre su getirildiği,

buradan 360 lüleye su verildiğini ayrıca bu suların cami, mescid, han, hamam ve saraydaki

çeşmelere dağıtıldığını, şehirde mevcut 2700 su kuyusu bulunduğu yazmaktadır. Katip Çelebi

de yine aynı bilgileri vermektedir. Bu yüzyılda da çeşmelerin inşaasına devam edilmiştir.

25 Ramsay W. M., Anadolunun Tarihi Coğrafyası, İstanbul, 1961, s.77. 26 Ferid, M. - Mesud, M., Selçuk Veziri Sahip Ata ile Oğulları’nın Hayat ve Eserleri, İstanbul, 1934, s.80. 27 Bildirici, M.- Bildirici, Ö., “Konya ve Çevresinde Çağlar Boyu Tarihi Su Yapıları”, Türkiye İnşaat Mühendisliği Teknik Kongresi, 1997,İzmir,s.1126. 28 Önder, M., Konya Çeşme ve Şadırvanları, Konya, 1955, s.9. 29 Önder, M., Konya Çeşme ve Şadırvanları, Konya, 1955, s.10. 30 Konyalı, İ.H., Abide ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Konya, 1964, s.987 31 Erdoğan, M., “Yavuz Selim Devrinde Konya”, Anıt Derğisi, Cilt:2, s.15. 32 Önder, M., Konya Çeşme ve Şadırvanları, Konya, 1955, s.13.

11

18. yüzyılda da Konya Müftüsü Nakıb Ülkaç Seyit İbrahim Efendi bugün mevcut olan

üç çeşmesini ve Nakiboğlu Cami avlusundaki şadırvanıu hayır eserleri arasına katmıştır. Yine

dönemin Konya Valisi de, Konya Suyunu çıoğaltmaya çalışmış, 1769 yılında Mevlevi

Dergahı Postnişi’ni Ebubekir Çelebi ve Konyalı bazı kimseler tarafından yeni çeşmeler

yaptırılmıştır33.

19. yüzyılda da Konya Valisi Kel Hasan Paşa’nın Zindankale semtinde yaptırdığı Şevk

Abad köşküne su deposunda su almış çeşme ve sebiller yaptırmıştır. Bu yüzyıllarda Konya’da

akan çeşme adedi 81 olarak tespit edilmiştir34.

Yine dönemin Valisi Ferit Paşa Konya’nın içme suyunu karşılamak için 1900 yılında,

Kızılviran Dağlarında bulunan dereden Çayırbağı Suyunu halktan belli miktar para toplayarak

işe başlamıştır. Bu suyu borularla İstasyona buradan da Alaadin tepesinde inşa edilen Su

deposuna aktarmış, bu depodan da elli kadar çeşmeye su vermiştir35.

Konya’da Osmanlı Devrinde yapılmış, çeşme ve şadırvanların en eskileri 16. Yüzyıla

aittir. Bu yüzyıla ait olanların da kitabeleri kaybolmuş ve tamir sırasında yenilenmiştir36.

Şehir suları belediyeye geçtikten sonra, Konya Belediyesi, Alaaddin Tepesindeki su

deposunu genişletmiştir. İlerki dönemlerde nüfusun artmasıyla su ihtiyacı da artmıştır. Yeraltı

sularından yararlanmaya çalışmış, 1936 yılında ilk defa Dede Bahçesinde 285 m’lik sondaj

yapılmıştır. 1954 yılında Konya Belediyesi, Zindankale, İstasyon semtlerinde iki kuyu daha

açtırmıştır ve şehrin su ihtiyacı karşılanmaya çalışılmıştır37.

2.1.Çeşmenin Tanımı ve Bölümleri

Çeşme:Bir genel su sağlama sisteminden gelen suyun kamunun kullanımına

sunulduğu yapı38.

Ayna Taşı: Osmanlı çeşmelerinde musluğun takıldığı yerde yer alan mermer levha39.

Lüle: Su akıtılan boru şeklindeki kısımdır. Lüle madeni veya taştan, kapalı bir boru

veya yarım oluk şeklinde olabilir.Eski mühendislik hesapları lüle birimine göre yapılırdı40.

Köşelik: Kemerle saçak silmesi arasında kalan kısımdır.

33 Önder, M., Konya Çeşme ve Şadırvanları, Konya, 1955, s.17. 34 Erdoğan, M., “Kel Hasan Paşa”, Konya Mecmuası, Sayı: 99-100-101. 35 Odabaşı, S., 20.Yüzyıl Başlarında Konya’nın Görünümü, Konya, 1998, s.74 36 Önder, M., Konya Çeşme ve Şadırvanları, Konya, 1955, s.28. 37 Önder, M., Konya Çeşme ve Şadırvanları, Konya, 1955, s.23. 38 Sözen M.,- Tanyeli, U., Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul,2012,s.75. 39 Sözen M.,- Tanyeli, U., Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul,2012,s.41. 40 Önge, Y., Osmanlı ve Selçuklu camilerinde Çeşme Sebil ve Şadırvanlar, Ankara,1997, s.5

12

Seki: İnsanların oturması veya testi koyması için yapılan yükseltilere denir.

Taslık Nişi: Kemer aynalığında bulunan insanların su içtiği tas ya da bardağın

konduğu niştir.

Yalak: Çeşmeden akan suyun biriktirilerek, hayvanların su içmesi için yapılmış

genellikle çeşmeye parallel uzanmış su hazneli taştır.

Kitabe: Çeşmede kullanılan malzemeye veya farklı taşların ve de levhaların üzerine

işlenmiş metinlerdir. Burada çeşmeyi yaptırana övgü vardır ve çeşmenin inşa tarihinin

kaydedildiği metinlerdir. Kitabe üzerine harflar kabartma olarak işlenir ve bazen de yazı

içlerine motiflerin işlendiği de görülmektedir.

Çeşmeler yapıldıkları yere ve konumlarına göre iki gruba ayrılır.

A. Muttasıl Çeşmeler: Herhangi bir yapıaya ya da duvara bitişik olarak yapılan

çeşmelerdir.

B. Munfasıl Çeşmeler: Köşe başlarında veya meydanlarda bağımsız (müstakil) olarak

yapılan çeşmelerdir.

13

2.2.Çeşmenin Yeri ve Genel Tanımı

Osmanlı Geç Dönemine ait çeşme Konya İli, Yunak İlçesi, Karataş Mahallesi de yer

alan bir sokak çeşmesidir. Konya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü tarafından

18.09.1997 gün ve 2977 sayılı kararı ile II. grup yapı olarak tescil edilmiştir.

Mülkiyeti bugün Yunak Belediyesi’ne ait olan çeşme kullanılmamaktadır. Kitabesi

olan çeşme mimari ve cephe özelliklerine bakılarak 19. Yüzyıla tarihlendirilmektedir.

Müstakil bir sokak çeşmesi niteliğindedir. Konumu itibariyle Yunak merkezine çok yakın

olan Yunak Merkez Çeşme 46-50-2 pafta, 278 ada, 4 parsel üzerinde yolun bitişiğinde

bulunan bir sokak çeşmesidir.

2.3.Çeşmenin Mimari Özellikleri

2.3.1. Yapım Malzemesi ve Yapım Tekniği

Yapım malzemesi olarak kesme taş, moloz taş ve mermer kullanılarak yapılmıştır.

Çeşmenin ön cephelerinde kesme taş, yan duvarlarda kesme taş ve moloz taş kullanımı

görülmektedir. Cephede kemeri taşıyan ayaklar parça taşların birleştirilmesiyle yapılmıştır.

Mermer kullanımı aynalıkta devşirme malzeme de karşımıza çıkmaktadır ve bu

malzeme üzerine Osmanlıca kitabe işlenmiştir. Yine lülelerde mermer çörtenler kullanılmıştır.

Yan duvarlar taşlar arasına derz yapılarak kesme taş ve moloz taş malzemeyle yığma

tekniğinde örülmüştür.

Çeşmenin üst örtüsü hariç sıvasızdır. Onarımlar sırasında çeşmede çimento ile

yapılmış müdahaleler vardır.

2.3.2. Plan Tipi ve Plan Elemanı

Müstakil olarak yapılmış çeşmelerde; hazneliler ve haznesizler olarak iki farklı plan

şeması görülür. Haznesiz müstakil çeşmeler grubuna giren Yunak Merkez Çeşme, enine

düzenlenmiş dikdörtgen plan şeması görülmektedir.

Ön cephede genel olarak plan elemanları; nişi meydana getiren kemer, kemeri taşıyan

ayaklar, ayakların kaideleri ve yalak taşından oluşmaktadır. Yalak taşı dikdörtgen planlıdır.

14

3. KARŞILAŞTIRMA

Yunak İlçesinde Bulunan Çeşmeler

Yukarı Karataş Cami Çeşmesi Turgut Çeşmesi

Yunak Merkez Çeşme

15

Adı: Yunak Merkez Çeşme

Yeri: Yunak İlçesi, Karataş Mh.

46-50-2 pafta, 278 ada, 4 parsel

Yapım Tarihi: -

Dönem: Geç Osmanlı Dönemi (19.Yüzyıl)

Banisi: -

Bugünkü Sahibi: Yunak Belediyesi

Kullanım Durumu: Kullanılmıyor.

Tescil Tarihi: 18.09.1997 gün ve 2977 sayı

Grubu: II.

Çeşmenin Genel Tanımı: Konya İli, Yunak İlçesi, Karataş Mahallesinde yolun bitişiğinde

yer alır. Çeşme kullanılmamaktadır.

Haznesiz müstakil çeşmeler grubunda yer alır. Tek cepheli bir sokak çeşmesidir.

Kareye yakın dikdörtgen formlu olan çeşme stil kritiği ile 20. Yüzyıl başlarına tarihlendirilir.

Kesme taş malzeme ile yapılan çeşmenin üst bölümü hafif sivri kemerli taş saçaktır.

Çeşmenin üzeri yer yer betonarme sıva ile kaplanmıştır. Çeşmenin ön cephelerinde kesme taş,

yan duvarlarda kesme taş ve moloz taş kullanımı görülmektedir. Aynalık taşı ve iki lüle

devşirme malzeme olup mermerden malzemeden yapılmıştır.

Yunak Merkez Çeşme, 211x351 cm ölçülerindeki çeşme kareye yakın dikdörtgen

formlu, hafif sivri kemerli, iki lüleli, aynalık taşlı bir sokak çeşmesidir. Çeşme sivri kemerli

ve kemeri taşıyan ayaklar birisi yalak dışında diğeri ise yalak duvarı ile aynı hizada yer

almaktadır. Ayaklar dikdörtgen formlu ve ayakların üzeri silmelidir.

Sivri kemer niş içerisinde iki lüle ve aynalık taşı bulunmaktadır. Iki lüle aynalık

taşının her iki yanına yerleştirilmiştir. Aynalık taşı ise devşirme bir malzeme mezar stelidir.

Mezar steli dikdörtgen formlu olup yanlarda korint sutunceler ile ortada yuvarlak kemerli bir

niş bulunur. Üst bölümü ise üçgen alınlıklı ortasında kitabesi, yanlarda ise “S” kıvrımları ile

akantus yaprakları ile taçlandırılmıştır. Lüleler ise dışarıya doğru şekil verilerek taşırılmıştır.

Çeşmenin yalak bölümü ise taştan dikdörtgen formlu olarak iki bölüm halinde

düzenlenmiştir.

16

SORUNLAR –ÇÖZÜMLER

Arka cephede duvarda derz boşalmaları ve taş eksilmeleri vardır.

Ön cephede sıvalarda dökülme ve çatlaklar görülür.

Çimento harçlı müdahaleler yapılmıştır.

Saçak taşlarında kırılma ve bozulmalar vardır. Kemerin üstünde ve saçakta yıkılma

olmuş ancak orijinale uygunsuz şekilde doldurulmuştur. Çeşmenin saçağının ortasında

belli kısım yok olmuştur.

Zeminde oluşan farklı oturmalardan dolayı kemer formunu oluşturan bazı taşların derz

aralarının açılmasına sebep olmuştur.

Musluk aynalığındaki mezar stelli üçgenalınlıkta yer alan kitabede dökülme ve

bozulmalar meydana gelmiştir.

Betonla sıvanmış üst örtü üzerinde moloz taşlar görülür.

Kemer formunun üst kısmında, kemeri oluşturan kesme taşların arasında açılmalar

meydana gelmiştir ve kemer formunda bozulmalar olmuştur.

Arka cephenin olduğu kısımda suyun gelişini sağlayan üzerinde kanal bulunan

duvarda deformasyonlar meydana gelmiştir.

Çeşmenin bazı cephelerinde bulunan taşlarda bitkilenmeler olmuştur.

Çeşmenin lülelerinde yer alan çörtenlerde deformasyon ve kırılmalar vardır.

17

YUNAK MERKEZ ÇEŞME RESTİTÜSYON RAPORU

1.1. Yeri ve Tarihçesi

Yunak’ın Karataş Mahallesi 46-50-2 pafta, 278 ada, 4 parselde bulunmaktadır.

Konya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü tarafından 18.09.1997 gün ve

2977 sayılı kararı ile II. grup yapı olarak tescil edilmiştir.

Mülkiyeti bugün Yunak Belediyesi’ne ait olan çeşmenin stil kritiğine göre 19. Yüzyıla

tarihlendirilebilir.

Mimari özellikleri ve yapılış tarihi itibariyle 19. yy çeşmelerindendir. Konya Türk

Kültür Varlıkları Envanter Kitabında çeşmeye yer verilmiştir41. Kitapta çeşmenin kitabesinin

olmadığı belirtilmiş ancak çeşmenin aynalığında bulunan mezar steli üçgeninde kitabesinin

olduğu tespit edilmiştir. Kitabede:

Üçgen Alınlıkta yer alan kuşak okunmamakta olup alınlığın içerisinde ise;

Sahibül-

Hayrat-i Vel

Hasenat.

Elhacc. Ali…

…..Ağa

Sene 1235- ?

1275 ?

Fi gurre-i …..?

Ayrıca çeşmenin üç lüleli bir çeşme olduğu yazılmış fakat yerinde yapılan incelemede

çeşmenin iki lüleli olduğu anlaşılmaktadır.

41 K., Haşim, Türk Kültür Varlıkları Envanteri, C:3, Ankara, 2009,s.2222

18

Yapının Mezar Stelinde Bulunan Kitabesi

1.2. Tespitler ve Orijinal Yapı Özelliği

Varlığı bilinen izlerden, karşılaştırma ve mimari gereklilikler göz önünde

bulundurularak restitüsyon projesi çizilmiştir. Çeşme ayaktadır.

Plan şeması olarak değişime uğramamıştır.

Eski resimlerden mevcut çeşmenin saçak kısmında kemere kadar yıkılma olmuştur.

19

Üst örtüsü zaman içerisinde yıkılmış ve saçak kısmı göz önüne alınmadan uygunsuz

moloz taşlarla doldurulmuştur.

Musluk deliği iki adettir ve çörten şeklinde tasarlanmış olup kırılmalar mevcuttur.

Zeminde oluşan kot değişikliğinden dolayı çeşme ön cephesindeki taşların arasında

sonradan açılmalar olmuştur. Burası bitişik ve sıvalıydı.

Çeşme, ilk yapıldığı haliyle deformasyonlara rağmen formunu korumuştur.

Yapının özgün derz harcı horasan ya da kireç harç olmalıdır.

Yalak taşı ve teknesi özgün olarak günümüze gelebilmiştir.

Yapıda devşirme malzeme görülmektedir.

Yunak Belediyesine ait çeşme için hazırlanan rölöve, restitüsyon projesi ve raporunun

değerlendirilmesi için gereğini arz ederim.

Mimar Sanat Tarihçi

Şenay BAYKAL Burhan ÖZTÜRK

20

YUNAK MERKEZ ÇEŞME RESTORASYON RAPORU

Yunak Belediyesi mülkiyetinde olan çeşme tescillidir. Çeşmenin mevcut durumuyla

ilgili bilgiler rölöve raporunda verilmiştir. Yapının yıkılan, bozulan ve değiştirilen unsurları

rölöve raporunda ve çizimlerde detayl bir şekilde ifade edilmiştir.

Restitüsyon Raporu ve çizimde ise çeşmenin ilk yapıldığı haline değinilmeye

çalışılmıştır. Restitüsyon çalışmasında karşılaştırmalı elde olan bilgi, belge ve izlere

dayanılarak yapılan değişiklikler anlatılmış ve çizimlerde gösterilmiştir.

Rölövede saptanan bozulma ve yok olmalar, restitüsyonda orijinal plan elemanları ve

diğer unsurlar birlikte dikkate alınarak restorasyon projesi hazırlanmıştır.

Geleneksel su mimarisi örneklerinin korunmasındaki temel yaklaşım sürekli

bakımlarının sağlanmasıdır. Çeşmelere yapacağımız temizleme, sağlamlaştırma, orijinale

uygunluğu ve tamamlama biçimindeki müdahalelerimiz, yapının korunmasına ve günümüz

koşullarına uyarlanarak kullanılabilmesine yönelik müdahaleler olarak değerlendirilebilir.

SORUNLAR ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Çeşme kullanılamaz durumdadır. Yapılacak restorasyon sonrasında çeşme,

şehir şebekesine bağlanarak kullanılır duruma

getirilecektir.

Cephe sıvalarda dökülme ve çatlaklar

görülür.

Tüm cephelerde dökülen sıvalar raspa

yapıldıktan sonra doğal katkılı kireç karışımlı

sıvayla (çimentosuz) cephelere yeniden sıva

yapılacaktır.

Çimento harçlı müdahaleler yapılmıştır.

Çimento harçlı müdahaleler raspa yapılarak

kaldırılacaktır.

Saçak taşlarında kırılma ve bozulmalar

vardır. Kemerin üstünde ve saçakta yıkılma

olmuş ancak orijinale uygunsuz şekilde

doldurulmuştur. Çeşmenin saçağının

ortasında belli kısım yok olmuştur.

Kırılan saçak taşları yenileriyle

değiştirilecektir. Kemerin üstünde uygunsuz

şekilde doldurulan taşlar yeniden

düzenlenecek ve çeşme saçağı projede

gösterildiği şekilde orijinale uygun bir şekilde

21

tamamlanacaktır.

Zeminde oluşan farklı oturmalardan dolayı

kemer formunu oluşturan bazı taşlar ve

kemer içerisinde bulunan taşlarda derz

aralarının açılmasına sebep olmuştur.

Çeşmede oluşan derz açılmalarının projede

gösterildiği şekilde giderilecektir.

Kemer formunun üst kısmında, kemeri

oluşturan kesme taşların arasında açılmalar

meydana gelmiştir ve kemer formunda

bozulmalar olmuştur.

Çeşmedeki kemer, bozulmanın bittiği yerden

askıya alındıktan sonra kemer formundaki

bozulmalar ve taş aralarındaki açılmalar

giderilecektir.

Çeşmenin yalağının bir bölümü toprak altında

kalmıştır.

Yalağın toprak altında kalan kısmı ortaya

çıkarılarak çevre düzenlemesi ve bitki

temizliği yapılacaktır.

Arka cephenin olduğu kısımda suyun gelişini

sağlayan üzerinde kanal bulunan duvarda

deformasyonlar meydana gelmiştir.

Arka cephe projeye uygun olarak eksilen

kısımları onarılacak.

Çeşmenin bazı cephelerinde bulunan taşlarda

bitkilenmeler olmuştur.

Taşlardaki bitkilenmeler giderilecektir.

22

KAYNAKLAR

ATÇEKEN, Z., Konya’daki Selçuklu Yapılarının Osmanlı Devrinde Bakımı ve

Kullanılması, Ankara,1998, s.8.

AYGÖR, E., Küresel İklim Değişiklikleri ve Tarihi Konya Çeşmeleri Uluslararası

İklim Değişikliği Sempozyumu Bildirileri, 18-20 Ekim, Konya, 2007

ALKAN, A., “Selçuklu Başkenti Konya”, Milli Mücadeleden Günümüze

Konya,Cilt:1, Konya, 1999, s.201

BAYKARA, T., Türkiye Selçukluları Devrinde Konya, 1997, s.7-10.

BİLDİRİCİ, M.- BİLDİRİCİ, Ö., “Konya ve Çevresinde Çağlar Boyu Tarihi Su

Yapıları”, Türkiye İnşaat Mühendisliği Teknik Kongresi, 1997,İzmir,s.1116-1118.

DOĞAN, M. Sabri, “Konya Su Yapıları” Yeni İpek Yolu Konya Kitabı VII,

Konya,2005,s.358

DOĞAN, M.Sabri, “Konya’nın Su ile İlgili Efsaneleri” Yeni İpek Yolu Konya

Kitabı V, Konya, 2002,s.89-96

EYİCE, S., “Aya Thekla Efsanesi ve Sanat Tarihinde Aya Thelka”, Anıt Dergisi,

1962, Sayı: 30, s. 1-24.

ERDOĞAN, M., “Yavuz Selim Devrinde Konya”, Anıt Derğisi, Cilt:2, s.15.

ERDOĞAN, M., “Kel Hasan Paşa”, Konya Mecmuası, Sayı: 99-100-101.

FERID, M. - Mesud, M., Selçuk Veziri Sahip Ata ile Oğulları’nın Hayat ve

Eserleri, İstanbul, 1934, s.80.

KARPUZ, H.,- Dülgerler, O.Nuri, “Konya Çeşmeleri Üzerine Bir Deneme”, Sanatta

Anadolu Asya Tebliğleri (Beyhan Karamağaralı’ya Armağan),

Ankara,2006,s.317-331

KRETZSCHMER, Fritz, Resimlerle Antik Romada Mimarlık ve Mühendislik,

İstanbul, 2000, s.74.

KONYALI, İ.H., Abide ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Konya, 1964, s.987

KARPUZ, H., Türk Kültür Varlıkları Envanteri, C:3, Ankara, 2009,s.2222

http://www.bizimkonya.com/yunakresimleri.html

ODABAŞI, S., 20.Yüzyıl Başlarında Konya’nın Görünümü, Konya, 1998, s.74-75

ÖNDER, M., Mevlana Şehri Konya, 1971, s.13

ÖNDER, M., Gez Dünyayı Gör Konyayı, Konya, 1999, s.6

23

ÖZÖNDER, H., “Konya’nın Su Teşkilatı Tarihinde; Çayırbağı suyu ve Canbaz Deli

Osman Ağa”, Yeni İpek Yolu Konya I, Konya, 1998, s. 195-210

ÖZYURT, O., Konya ve Çevresindeki Tarihi Su Sarnıçları, Konya, 1988, s.20-50

ÖNGE Y., “Alaaddin Keykubat Döneminde Konya’da inşa edilmiş Mimarlık

Eserleri”, S.Ü. Selçuk Dergisi 1. Alaaddin Keykubat Özel Sayısı, Konya, 1988,

Sayı: 3, s. 50.

ÖNGE, Y., Osmanlı ve Selçuklu camilerinde Çeşme Sebil ve Şadırvanlar,

Ankara,1997, s.5

RAMSAY W. M., Anadolunun Tarihi Coğrafyası, İstanbul, 1961, s.77.

SOYMAN, Faik-TONGUR İbrahim, Konya Eski Eserler Klavuzu, Konya, 1944, s.1

SÖZEN M.,- Tanyeli, U., Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul,2012,s.75.

TEKİRDAĞ, Şahabettin, “Son Osmanlı-Karaman Münasebetleri Hakkında

Araştırmalar”, Tarih Dergisi, İstanbul, 1962-1963, s.51.

24

ÇİZİM LİSTESİ

RÖLÖVE ÇİZİMLERİ

- Vaziyet Planı

- A-A Kesiti

- B-B Kesiti

- Çatı Planı

- Ön Cephe

- Arka Cephe

- Sağ Yan Cephe

- Sol Yan Cephe

RESTİTÜSYON ÇİZİMLERİ

-Vaziyet Planı

- Çatı Planı

- A-A Kesiti

- B-B Kesiti

- Ön Cephe

- Arka Cephe

- Sağ Yan Cephe

- Sol Yan Cephe

RESTORASYON ÇİZİMLERİ

-Vaziyet Planı

-Çatı Planı

-A-A Planı

-B-B Kesiti

-Ön Cephe

-Arka Cephe

-Sol Yan Cephe

-Sağ Yan Cephe

25

FOTOĞRAF LİSTESİ

Fotoğraf:1 Çeşmenin Konumundan Görünüm

Fotoğraf:2Çeşmenin Ön Cephesinden Görünüm

Fotoğraf:3 Çeşmenin Aynalığında Bulunan Mezar Steli ve Süslemelerinden Detay

Fotoğraf:4 Mezar Steli Üçgen Alınlıktaki Kitabeden Bir Görünüm

Fotoğraf:5 Yan Cepheden Görünüm

Fotoğraf:6 Diğer Yan Cepheden Görünüm

Fotoğraf:7 Arka Cepheden Bir Görünüm

Fotoğraf:8 Çeşmenin Yalağından Görünüm

Fotoğraf:9 Çeşme Üst Örtüden Görünüm

Fotoğraf:10 Çeşmenin Kare Formlu Yalak ve Giderinden Görünüm

26

RÖLÖVE ÇİZİMLERİ

27

28

29

30

RESTİTÜSYON ÇİZİMLERİ

31

32

33

34

RESTORASYON ÇİZİMLERİ

35

36

37

38

FOTOĞRAFLAR

Fotoğraf:1 Çeşmenin Konumundan Görünüm

Fotoğraf:2Çeşmenin Ön Cephesinden Görünüm

39

Fotoğraf:3 Çeşmenin Aynalığında Bulunan Mezar Steli ve Süslemelerinden Detay

Fotoğraf:4 Mezar Steli Üçgen Alınlıktaki Kitabeden Bir Görünüm

40

Fotoğraf:5 Yan Cepheden Görünüm

Fotoğraf:6 Diğer Yan Cepheden Görünüm

41

Fotoğraf:7 Arka Cepheden Bir Görünüm

Fotoğraf:8 Çeşmenin Yalağından Görünüm

42

Fotoğraf:9 Çeşme Üst Örtüden Görünüm

Fotoğraf:10 Çeşmenin Kare Formlu Yalak ve Giderinden Görünüm