nazim şekilleri ve bati edb
TRANSCRIPT
NAZIM:ŞİİRBiçim özellikleri:
1-dize:mısra2-beyit:ikili mısra
3-dörtlük,kıta:dört mısra yada beşlik
4-bent :yedili ile on mısradan meydana gelen
UYAK(KAFİYE):mısra sonlarındaki ses benzerliklerine
denir.1-yarım:tek ses benzerliğidir.
Yarin yüzüne Ayağının tozuna
2-Tam:mısra sonlarındaki iki ses benzerliğine denir.
……gündüz………..düz
3-Zengin :en az üç ses benzerliğine denir.
…….yarışta……..barışta
4-Tunç:uyaklı sözcüklerden birinin diğer mısra sonundaki sözcük içinde bulunmasıdır.
…..kar …..akar
5-Cinaslı:yazılışları aynı anlamları farklı sözcüklerin oluşturduğu kafiye
ne olur bana bir gülbahçeden senin için kopardım gül
REDİF:uyaktan sonra yinelenen,yazılışları aynı olan eklerdir:
Kimler çeker yaş döker
vardıkadardı
HALK EDEBİYATINDA NAZIM1-Anonim halk edebiyatında
nazım: a)MANİ:ilk iki dize hazırlık,son iki
dize söylenmek istenen,yedili hece ölçüsü
b)TÜRKÜ:8li yada 11 li hece ölçüsü kullanılır.
Türkünün aynen tekrarlanan nakaratlarına KAVUŞTAK denir.Farklı tekrarlara da BENT denir
c)NİNNİ:bir yada iki dörtlükten oluşur.güzelliği
ezgisindedir.2-Aşık edebiyat nazım şekilleri
a-KOŞMA:aşk, güzellik, tabiat,savaşa)güzellleme: sevgili ve doğa
güzellikleri:KARACOĞLAN b)koçaklama:savaş, vuruşma
konularıKÖROĞLU,DADALOĞLU
c)taşlama:toplumsal yada kişisel eleştiri, yergi
SEYRANİ
d)Ağıt:kaybedilen kişiye duyulan acıyı dile getirir.
b-VARSAĞI:içerisindeki ünlemlerle
ayırt edilir. Bre, hey, c)DESTAN:farklı konular
üzerine söylenebilir. Savaş,deprem, kıtlık
uzun metinlerden oluşabilir
TASAVVUF EDEBİATI NAZIM ŞEKİLLERİ 1-İLAHİ:Allaha yalvarma ,yakarma
konuları 2-HİKMET:Ahmet Yesevi tarzındaki
şiiirler 3-DEME:Alevi şairlerin söyledikleri
şiirler 4-NUTUK:tarikata yeni giren
müridlere söylenen şiirler
DİVAN DEBİYATI NAZIM ŞEKİLLERİ
1-GAZEL:aşk ,kadın, şarap,eğlence konuları
ilk beyte:matla,son beyite:makta en güzel beyte :beytül gazel denir. Konu bütünlü olan gazellere:YEK AHENK olmayanlara:YEK AVAZ gazel denir.
2-KASİDE:övgü amaçlı yazılan şiirlerdir.Kasidenin bölümleri:
1-nesib yada teşbip:giriş bölümüdür. Tabiat olayı bir doğa güzelliği
anlatılabilir. 2-tegazzül:kasidenin içerisindeki
gazel beyitleridir. 3-girizgah:övgüye geçilmek için
bağlan-tının yapıldığı bölümdür.
4-methiye:övgünün yapıldığı bölümdür. 5-fahriye:şairin kendini övdüğü
bölümdür.6-dua:şairin duasının bulunduğu
bölüm.
Taç beyit:şairin adının geçtiği bölümdür.
3-TERKİB-İ BENT:toplumsal konularda yazılır.7-10 beyit arasında değişir.
4-TERCİ-İ BENT:bağlantı beyiti her bölümün
sonunda tekrarlanır. Bu yönüyle terkib-i bentten
ayrılır.Şairi:ZİYA PAŞA
5-MESNEVİ:en uzun nazım şeklidir. Dini hikayer, aşk
öyküleri şeklinde olabilir. Bir şairin beş mesnevisinden
oluşan eserine:HAMSE denir.6-RUBAİ:dörtlüklerden
meydana gelir.felsefi veya tasavvufi konular üzerine
yazılır. İran edb . Edebiyatımıza girmiştir.
7-TUYUĞ:Türklerin edebiyata kazandırdıkları bir tür.
Vezin Yönüyle Rubainden Ayrılır.8-ŞARKI:Türkler Edebiyata
Kazandırmışlardır.aşk,doğa ve güzeller üzerine söylenir.
NEDİM en önemli temsilcisidir.
DİVAN EDEBİATI NAZIM TÜRLERİ1-TEVHİT:Allahın birliğini dile
getiren şiirler2-MÜNACAT:Allaha yalvarma,
yakarma konuları üzerine yazılır.3-NAAT:Peygamberi övme
amacıyla yazılan kasideler 4-MERSİYE:Ölen kişinin ardından duyulan acıyı dile getirir. Kanuni
mersiyesi(BAKİ)
5-HİCVİYE:olumsuz eleştiri dile getiren şiirler:
NEFİ(siham-ı kaza)6-NAZİRE:ünlü şairin bir şiirini
aynı ülçü ve uyakla sadce kelimelerin yerlerini değiştireek
yapılan alıntıya denir.
TİYATRO.1-TRAJEDİ(AĞLATI)
-soylu kişiler ele alınır. -akıl ve mantık ön
plandadır.-dil kusursuz olmalıdır.
-Çatışmalar ve tutkular ön plandadır.
-Üç birlik kuralı vardır.(zaman,yer, olay )birliği
Arthur miller: satıcının ölümüsophokles:kral oidipus
Elektra
KOMEDİ(GÜLDÜRÜ)-karekterlerin gülünç tarafları
üzerinde durulur.-alt sınıfve sıradan insana hitap
eder -güncel ,sıradan olaylar
seçilebilir.
-fransız edebiyatında ön plana çıkmıştır.
-bülümleri vardır: 1-karakter komedisi:belli bir
tipin özellikleri verilir.Moliere: cimri
2-töre komedisi:sosyal çevrenin iyi yada kötü yanlarına yönelik
komedidir.Şinasi:şair evlenmesi
3-entrika komedisi:kişiler arası ilişkileri şaşırtıcı bir kurguyla
sunar.Shakspeare:yanlışlıklar
komedyası
KLASİZM(AKILCILIK)(SEÇMEK)
-Düşüncenin temeli aristo ve descartese dayanır.
-Akıl ve mantık esastır.-insanın doğası üzerine
durulmuş-seçkin insanlar ön planda tutulmuş,akıl yüceltilmiştir.
-edebiyat ulusal değil evrenseldir.
-yazarlar eserlerinde duygularını gizlemişlerdir.
AKIMIN EN ÖNEMLİ TEMSİLCİLERİ
-Corneille Ve Racine:tragedya-Moliera:komedi-la fontaine:fabl
-pascal ve la bruyere:deneme fenelon:roman
Türk edeb:Şinasi ve Ahmet vefik paşa
ROMANTİZM(COŞUMCULUK)-Klasizme Tepki Olarak
Doğmuştur.-J.J. Russo tarafından
kullanılmıştır.-konular tarihten ve günlük
yaşamdan alınmış-ulusallk benimsenmiş
-hayal ve duygu ön plana çıkmış
-sanatçılar duygularını gizlememişlerdir.
Temsilcileri:-Viktor Hügo:
-Alfret De Musset-Aleksandre Dumas
-Lard Bayron-Schiller
-Lamartine:-Türk Edebiyatında Namık
Kemal,ahmet Midhat Efendi,recaizade Mahmut Ekrem
REALİZM(GERÇEKÇİLİK)-Rastlantılara Yer Verilmez -Gözlem ve betimlemelere
yer verilir.-yazar aradan çekilir.
Duygularına yer vermez.
Temsilcileri:-gustave flaubert:
-stendal:-honere de balzac:-alponse daudet:
maupasant:tolstoy:
-dostuyevski:anton çehov:
Türk edebiyatında ise ilk temsilci:halit ziya
NATURALİZ(DOĞALCILIK)-Emile Zola Kurucusudur.-Claude Bernad Deneysel
Ortamı Savunmuş-Darvin Evrim Teorisiyle Destek
Olmuştur.İnsanını Yaptıkları Çevrenin Ürünüdür.
-Yazarlar Olaylar Karşısında Tavır Koymaz.
Sanat Toplumsal Sorunları Dile Getirmelidir.
Akımın temsilcileri:-Emile Zola , Alponse Daudet,
MaupassantTürk Edebiyatında Nabizade
Nazım,hüseyin Rahmi,beşir Fuat
PARNASİZM:Realizmin Şiirdeki Yansımasıdır.-Dilde Mükemmelliği Aradılar.-Şiirin Şekil Özelliklerine Çok
Önem Verdiler.-Sanat Sanat İçindir İlkesini
Benimsediler.
Türk edebiyatında :tevfik fikret
SEMBOLİZM(SİMGECİLİK)-Dış Çevre İzlenimlere Göre
Aktarılır.-Serbest Şiir Önem
Kazandı.Kurallara Bağlı Kalınmaz.
-Onların Şiirlerinde Genellikle Karamsarlık Hakimdir.
-Aslolan Ahenkli Ve Etkili Söz Söylemektir.
AKIMIN TEMSİLCİLERİ:-Baudelaire-Verlaine
-Rimbaude-Mallerme
Türk Edebiyatında :Cenap Şahabettin, Ahmet Haşim,ahmet
Muhip Dranas
FÜTÜRİZM(GELECEKÇİLİK)-İtalyan Marinetti Kurucusudur.-Makinileşme Ve Sanayi Şiire
Yansımalıdır.-Tehlikeler Ve Savaşın Tutkuları
Anlatılmalıdır.DADAİZM(KURAL TANIMAZLIK)
-Romen Tiristan -Akıl, Mantık,düzene Karşı
Çıkılmış,-İnsanlar Farklı Şekillerde Arayışlara Girmişlerdir.
SÜRREALİZM(GERÇEKÜSTÜCÜLÜK)
-Eserler İnsanın İç Benini Ortaya Koymalıdır.
-Toplumsal Düzen , Ahlak. Devre Dışı Bırakılmıştır.
-Freud Un Bilinç Altına Yönelik Çalışmaları Yön Vermiştir.
İKİNCİ YENİLER TÜRK EDEBİYATINDA TEMSİLCİ
GÖSTERİLEBİLİR.
EGZİSTANYELİZM(VAROLUŞÇLUK)-İnsan Kendisine Yön
Vermekle Kalmaz Toplumu Da Şekillendirir.
Jaen Paul Sartre,albert Camus, Niezshhe .
EMPRESYONİZM(İZLENİMCİLİK-Resimde ön plana çıkmış bir
akımdır.
DÜNYA EDEBİYATINDAN SEÇME YAZARLAR
-YUNAN EDEBİYATI:Homeros:iyada Ve
Odessa-Hesiodos:işler ve günler-sappo: çağın tek kadın
şairidir.Aisapos: dönemin fabl
yazarıdır.
-aisaklos:antigone,elektra,
oedipus-
eurupides:medeia,iphigenia
-aristophanes:barış ve kuşlar
-herodetes:tarihin babası-eflatun:sokratesin savunması, devlet,
kanunlar
LATİN EDEBİYATI:-Çiçero:yasalar üstüne
-vergilius:bukolika,georgia-seneca
yunan edebiyatının temelini oluşturur.
İTALYAN EDEBİYATI:-dante:ilahi komedya
boccacio:decamorone(hikaye türünün ilk örneği)
-tasso:kurtarılmış kudüs(destansı eser)
-
FRANSIZ EDEBİYATI:-montaigne:denemeler
-corneille: le cid( tiyatroda trajedi
türü)-racine:iphigenya,phedre-moliere:gülünç kiibarlar, kocalar mektebi,tartuffe,
zoraki hekim, çimri , kibarlık budalası,hastalık
hastası
-La Fontaine: fabl - La Bruyere: karekterler
-Montespue: felsefeci-
Voltaire:Hendiade,,zadig,candide,
J.J. Rousso.:Söylev, Toplum Sözleşmesi,julie, ,Emil Ve
İtiraflar-Lamartine:graziella,raphael,
VictorHugo:hernani,cromwel,sefi
llr Noturdam De Paris
-Honee De Balzac: insanlık Komedyası:öykü Kitabı,eugenia Grandet,goriot Baba, Vadideki
Zambak-Stendhal:parma Manastırı,
Kırmızı Ve Siyah-Gustave Flaubert: mademe
Bvary,,salombo,-Emile Zola: deneysel
Roman,meyhane, Germinal,,nana,toprak
-Alphonse Daudet: Değirmenimden Mektuplar,
Pazertesi Hikayeri,-
GuyDeMaupassant:tombalak,ayışığı
(öyküleri)Bir Hayat, Ölüm Gibi Kuvetli,
Kalbimiz-Baudleare:elem Çiçekleri
-Andre Gide: dar Kapı, Vatikanın Zindanları
-Jean Paul Sarte: Bulantı
İNGİLİZ EDEBİYATI:-sehakespeare: hamlet,
otello,kral lear,jullus caesar,romeo ve
juliet,yanlışlıklar komedyası, hırçın kız
-daniel defoe: robenson ceruseo
-charles dickens: büyük ümitler,iki şehrin hikayesi, oliver
tivist
ALMAN EDEBİYATI:-geothe:genç vetherin
acıları,faust-schiller:wilhem tell
-betold breht:(absürt tiyatronun kurucusudur.cesaret, ana ve
çocukları,üç kuruşluk opera,godoyu beklerken
RUS EDEBİYATI:-Dostoyevski:suç VE CEZA, Delikanlı,budala, Karamazof
Kardeşler, Kumarbaz-Tolstoy: Harp Ve sulh, Anna
Karanina , Diriliş-Anton Çehov: Martı, Vanya
Dayı, Vişne Bahçesi, Üç Kızkardeş
-Gogol Ve -Gorki De Tanınmış Rus Yazarlandandır.
AMERİKAN EDEBİYATI:
-Edgar Allen: Morg Sokağı Cinayeti
-Jack London: Vahşetin Çağrısı, Demir Ökçe
-Ernest Hemingvay: Silahlara Veda, Çanlar Kimin İçin Çalıyor,
İhtiyar Adam Ve Dniz-John Steinbeck: Yukarı Mahale,
Sardalya Sokağı, Fareler Ve İnsanlar, Gazap Üzümleri