námsmat sem þáttur í daglegu námi og kennslu

Jóhanna Karlsdóttir lektor og Meyvant Þórólfsson lektor KHÍ

Námsmat sem þáttur í daglegu námi og kennslu

Nám og kennsla: Inngangur1. misseri staðnám og fjarnám 2007


Aðalnámskrá grunnskólaAlmennur hluti

• Námsmat: Megintilgangur námsmats er því sá að afla upplýsinga sem hjálpa nemendum við námið, örva þá og hvetja til að leggja sig enn betur fram.

http://www.menntamalaraduneyti.is/utgefid-efni/namskrar//nr/3953

• Hvernig förum við að því?




Ykkar reynsla?

• Hvað þekkið þið af eigin raun um námsmat annað en hefðbundin próf?


Hugtök og skilgreiningar

• Óhefðbundið námsmat (Alternative assessment)• Rauntengt/Heildrænt námsmat (Authentic assessment)• Frammistöðumat (Performance Assessment)• Alhliða námsmat/samþætt (Holistic / intergrated)• Hefðbundið námsmat (Traditional achievement

assessment)• Leiðsagnarmat (Formativ assessment)• Lokamat (Summative assessment)


Leiðasagnarmat – lokamat

When the cook tastes the soup, that´s formative; when the guests taste the soup, that´s summative

(Patton 1997:69)


Hvernig er hægt að meta?

foreldramat

Skipulegar athuganir

viðhorfakannanir

Kynningar á verkefnum

jafningjamat

viðtöl

Sjálfsmat nemenda

Regluleg skráning

fundir

Óhefðbundið námsmat


Efst á baugi

• Leiðsagnarmat (Formativ assessment) er að aukast til muna í flestum löndum Evrópu og USA

• Ekki nóg að vera með lokamat (summative assessment) heldur er ferlið á meðan á námi stendur metið (Process / Formative assessment)

• Námsmat í samvinnu þess sem metur og þess sem er metinn er að aukast (K. HØGSBRO og O. RIPER 2005)

• Notkun Portfolio mappa (námsmöppur / verkmöppur / sýnismöppur) er að aukast t.d. á Norðurlöndum


Hvað segja fræðimenn?

Norska fræðikonan Olga Dysthe hefur skrifað mikið um Portfolio og ePortfolioHún leggur áherslu á gildi Portfolio í námi og kennslu og að nemandinn sé þátttakandi í námsmati

Sjá:• Dysthe, O.: The challenges of assessment in a new learning culture.

NERA/NFPF Conference in Reykjavik, Iceland 2004

Carol Ann Tomlinson segir í bók sinni The Differentiated Classroom:

• Mat á að hjálpa nemendum að þroskast frekar en að kortleggja mistök þeirra

• Sjá: http://starfsfolk.khi.is/ingvar/namskeid/fraedslumidstod/vefur/Carol_Ann_Tomlinson.htm

http://www.uib.no/iuh/ansatte/dysthe/nera-nfpd_32.pdf

http://starfsfolk.khi.is/ingvar/namskeid/fraedslumidstod/vefur/Carol_Ann_Tomlinson.htm


Íslenskar rannsóknirAuður Torfadóttir, Samúel Lefever, Brynhildur Anna Ragnarsdóttir:Námsmat í ensku fyrir byrjendur í 5. bekk grunnskóla. Sjá grein í Netlu:http://malfridur.ismennt.is/haust2005/pdf/malfridur_21_2_20-22.pdf

Meyvant Þórólfsson, Jóhanna Karlsdóttir, Ingvar Sigurgeirsson:Rannsókn á námsmati í grunnskólum á Íslandi

Meginmarkmið rannsóknarinnar er að afla upplýsinga um fyrirkomulag námsmats í grunnskólum hér á landi, þ.e. um aðferðir, áhersluþætti í mati, matstæki og meðferð niðurstaðna

http://malfridur.ismennt.is/haust2005/pdf/malfridur_21_2_20-22.pdf

http://malfridur.ismennt.is/haust2005/pdf/malfridur_21_2_20-22.pdf


Íslenskar rannsóknir frh.

• Rannsókn Ernu I. Pálsdóttur Námsmat í höndum kennara (Meistaraprófsritgerð við HA vorið 2006)

• Þóra Björk Jónsdóttir o.fl. – Evrópskt samstarfsverkefni um námsmat í skóla fyrir alla Skýrsla

• B.Ed.-verkefni Maríu Lapas – viðtöl við foreldra barna sem hafa þreytt samræmd próf í 4., 7. og 10. bekk.

• B.Ed.-verkefni Sigríðar Rafnsdóttur – Innan eða utan rammans 2005


Hvað eru verkmöppur?

• Möppurnar eru lýsing á leið sem hægt er að fara til að safna upplýsingum um nám nemenda sem hefðbundið námsmat nær ekki yfir. Það metur frammistöðu þeirra í því umhverfi sem námið fer fram í og er því rauntengt námsmat.


Hvað sýnir verkmappa?

1. Námsferli í ákveðinn tíma• 2. Núverandi besta verk nemanda• 3. Samanburð á besta verki nemanda við fyrri verk hans• 4. Þróun og leikni í sjálfsmati• 5. Sýnir hvað nemandinn hugsar þegar hann lærir• 6. Stöðu einstaklings • 7. Skýra sönnun til foreldra og annarra um að nám hafi farið

fram• 8. Samvinnu kennara og nemanda

(Gronlund 2003:158)


Gildi verkmöppu

• Felst í fjölbreytni þeirra gagna sem safnað er til að sýna hvað og hvernig nám hefur farið fram. Það getur falið í sér fjölbreytt námsmat s.s. sjálfsmat, jafningjamat, kennaramat, foreldramat, skráningu á vinnuferli, skýrslur, gátlista, umsagnir, frásagnir, sjálfstæð viðfangsefni og fl.


Viðmið við mat á möppu

• Hefur tilgangi með notkun möppunnar verið náð?• Sýnir mappan fjölbreytt dæmi um nám?• Inniheldur mappan flókin verkefni sem sem

nemendur geta leyst á raunverulegan hátt?• Inniheldur hún sjálfsmat nemenda• Gerir mappan nemendum fært að ákvarða námsferli

og sýna hvar nemendur eru staddir?• Sýnir mappan þátttöku nemenda og ábyrgð?


Frh.

• Eru leiðbeiningar um þátttöku nemenda?• Inniheldur mappan námsmat byggt á skýrum

viðmiðum?• Kemur gagnvirkni kennslu og mats fram?


Hvað ber að hafa í huga þegar notkun sýnismappa er ákveðin?

• 1. Hver er tilgangurinn?• 2. Hvers konar verkefni á mappan að

innihalda?• 3. Leiðbeiningar um val og mat á verkum

nemenda• 4. Söfnun verkefna og notkun á möppunni• 5. Mat á sýnismöppunni

(Gronlund 2003)


Sýnismappa - kostir

• 1. Yfirsýn yfir námsferil auðveld• 2. Að beina sjónum að bestu verkum

nemenda hefur jákvæð áhrif á nám• 3. Að bera verk nemanda saman við

fyrri verk hans hefur betri áhrif en að bera þau saman við verk annarra

(Gronlund 2003)


Matskvarði

• 4 = Framúrskarandi framfarir - • 3 = Góðar framfarir - • 2 = Viðunandi framfarir - • 1 = óviðunandi

(Gronlund. 2003:165)


Mat á sýnismöppum/verkmöppum nemendaNafn nemanda __________________bekkur ____Námsgrein _____________________önn ______

4 3 2 1 Skilningur á viðfangsefni/hugtökum

4 3 2 1 Hvernig upplýsingar eru settar fram

4 3 2 1 Hæfileiki til að færa rök

4 3 2 1 Skrift

4 3 2 1 Mælskulist

4 3 2 1 Hæfileiki í að leysa þrautir/vandamál

4 3 2 1 Frammistaða

4 3 2 1 Samskiptahæfileiki

4 3 2 1 Sjálfsmat

4 3 2 1 Þátttaka og ábyrgð

4 3 2 1 Sjálfstæð vinnubrögð


Þáttur nemenda í námsmatiÚr grein Ingvars Sigurgeirssonar:

• Lögð er áhersla á að nemendur taki virkan þátt í matinu og taki þannig nokkra ábyrgð á eigin námi. Af þessu leiðir að áhersla er lögð á sjálfsmat og jafningjamat:– All performance assessments require students to structure the

assessment task, apply information, construct responces, and, in many cases, explain the process by which they arrive at the answer .../ Allt frammistöðunámsmat (performance assessments) gerir þær kröfur til nemenda að þeir móti úrlausn sína sjálfir, noti upplýsingar og byggi sjálfir upp svörin, og útskýri, ef svo ber undir, hvernig þeir komust að niðurstöðu ...

(Khattri og Sweet 1996:5)


Gildi þess að nemendur taki þátt í námsmati

• Nemendur skilja betur til hvers er ætlast• Sjálfsmat er þroskandi viðfangsefni• Mat á öðrum krefst ábyrgrar afstöðu• Mat nemenda veitir kennara ýmsar

eftirsóknarverðar upplýsingar

(Hafdís Guðjónsdóttir KHÍ)


Hvað þarf að hafa í huga við námsmat?

• Nota fjölbreyttar matsaðferðir• Þekkja kosti og galla hverrar

matsaðferðar• Miða matið við námið og kennsluna,

ekki einungis námsefni í bók• Markmið eru forsenda námsmats


Æskileg þróun?

• Skólar þurfa að auka fjölbreytni í námsmati• Nauðsynlegt er að meta ferli og afurð• Stöðugt námsmat þarf að vera eðlilegur hluti af

skólastarfi• Námsmat þarf að virka sem námshvatning • Aukin þátttaka nemenda og foreldra í námsmati• Námsmatsverkefni skóla eru liður í skólaþróun

námsmat sem þáttur í daglegu námi og kennslu

Documents