nacionaluri savaWro reJimebi da GSP/GSP+sqemebis efeqtiani gamoyenebis perspeqtivebi

mari TavarTqilaZeekonomikisa da biznesis fakultetis doqtoranti

xelmZRvaneli- prof. i. gogoriSvili

Nnacionaluri savaWro reJimebi da GSP/GSP+ sqemebis efeqtiani gamoyenebis perspeqtivebi

• Sesavali• I Tavi. saerTaSoriso savaWro reJimebi da globaluri savaWro sistema

▫ saerTaSoriso savaWro reJimebis Teoriuli safuZvlebi▫ vaWrobis msoflio organizaciis sistema da vmo-s ZiriTadi SeTanxmebebi▫ gamonaklisebi vmo-s ZiriTadi principebidan da preferenciaTa ganzogadebuli

sistema

• II Tavi. preferenciaTa ganzogadebuli sistemebi da maTi funqcionireba globalizaciis pirobebSi▫ evrokavSiris GSP/GSP+ sqema▫ amerikis SeerTebuli Statebis GSP sqema▫ iaponiis GSP sqema

• III Tavi. saqarTvelos sagareo vaWroba: realoba da perspeqtivebi▫ saqarTvelos sagareo vaWrobis ZiriTadi mimarTulebebi▫ saqarTvelosTvis dawesebuli GSP reJimebi da misi efeqtiani gamoyenebis

• SesaZleblobebi

• Ddaskvna• gamoyenebuli literatura•  

saerTaSoriso savaWro reJimebi

sabazo (Cveulebrivi) savaWro reJimebisabazo (Cveulebrivi) savaWro reJimebi

preferencialuri reJimebi (simetriuli,

asimetriuli)preferencialuri reJimebi (simetriuli,

asimetriuli)

upiratesi xelSewyobis reJimi (MFN)

mkacri/proteqcionistuli reJimebi(embargo, dacviTi RonisZiebebi,sakompensacio gadasaxadi,

antidempinguri gadasaxadi)

Ggamonaklisebi upiratesi xelSewyobis reJimidan

daiSveba:

1. SeTanx.meba sabaJo kavSiris Sesaxeb

2. Tavisufali vaWrobis Sesaxeb SeTanxmeba

3. sazRvrispira vaWrobis Sesaxeb SeTanxmeba

4.GSP –is prefernciebi da ganviT. qveynebisTvis dawesebuli SeRavaTebi

5Aantidempinguri da sakonpensacio zomebis gamoyeneba

Ppreferenciuli reJimebi

simetriuli preferenciuli reJimebi

asimetriuli preferenciuli reJimebi

1. Tavisufali vaWrobis Sesaxeb

SeTanxmeba

2. sabaJo kavSiri

1.preferenciaTa ganzogadebuli sistema

2.gafarToebuli preferenciuli reJimi 49 naklebad ganviTarebuli qveynisaTvis

3.B”britanuli preferenculi tarifebi”

4.ganviTarebuli qveynebis preferenciuli reJimebi andebis jgufis ATPA, samxreT-aRmosavleT azuri qveynebis asociaciiTvis ASEAN, ganviTarebis samxreT- afrikuli gaerTianebisa SADC da sxvaTa mimarT

rogor unda moiovos qveyanam GSP sqemis beneficiais statusi

1. qveynis an teritoriis ekonomika unda iyos ganviTarebis stadiaze

2. qveyanas/teritorias unda gaaCndes Tavisi savaWro satarifo politika

3. qveyanam an teritoriam sabaJo gadasaxadebSi GSP -s SeRavaTebis miRebisTvis unda mimarTos ganviTarebuli qveynis mTavrobas

4. preferenciebis mimniWebeli qveynis mTavrobam unda miakuTvnos beneficiari qyeyana maT rocxvs, romelzec SeiZleba Sesabamisi wesiT gavrceldes SeRavaTebi

5. msoflio bankis klasifikaciiT qveyana ar unda miekuTvnebodes maRalSemosavlianTa ricxsmsoflio bankis klasifikacia

GNI per capita- USD 975 da naklebi- dabalSemosavlianiGNI per capita- USD 976-3855 saSualoze dabalSemosavlianiGNI per capita- USD 3856-11905 saSualoze maRalSemosavlianiGNI per capita- USD 11906 da meti maRalSemosavliani

evrokavSiris GSP sqema

GSP წარმოადგენს გამონაკლისს უპირატესი ხელშეწყობის რეჟიმიდან.

პრეფერენციათა განზოგადებული სისტება  GSP შემუშავდა 70–იან წლებში გაეროს ვაჭრობისა და განვითარების კონფერენციის (UNICTAD) ეგიდით.

GSP-ს ძირითადი არსია დახმარება ეკონომიკურად შედარებით სუსტი ქვეყნებისთვის, მათი ექსპორტის განვითარებაში. ამ მიზნით განვითარებული ქვეყნები GSP- ით მოსარგებლე ქვეყნები GSP-სბენეფიციარებს ანიჭებენ გარკვეულ შეღავათებს საგარეო ვაჭრობაში, კერძოდ, აწესებენ ბენეფიციარი ქვეყნებიდან ექსპორტირებულ საქონელზე საიმპორტო ტარიფის შემირებულ განაკვეთებს, საბაზო (ჩვეულებრივ) განაკვეთებთან შედარებით. ამგავრი შეღავათი, რომელც ბენეფიციარებს ენიჭებათ ცალმხრივ საფუძველზე (ე.ი. საპასუხო შეღვათების მიღების გარეშე) აადვილებს მათი საქონლის შეღწევას განვითრებული ქვეყნების ბაზარზე, ზრდის მის კონკურენტუნარიანობას და ეხმარება განვითარებად ქვეყნებს თავიანთი საექსპორტო წარმოების განვითარებაში. ამ გზით GSP ხელს უწყობს განვითარებადი ქვეყნების ინდუსტრიალიზაციას, მათი ექსპორტის მოცულობისა და მისგან მიღებული შემოსალის ზრდას.

evrokavSiris preferenciaTa sistema 3 nawilad SegviZlia dayoT

1. ZiriTadi sqema GSP2. specialuri sqema mdgradi ganviTarebisa da efeqtiani

mmarTvelobisTvis GSP+3. specialuri sqema naklebad ganviTarebuli qveynebisTvis “

yvelaferi iaraRis garda”

evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema evrokavSiri vmo mxolod 9 qveyanasTansargeblobs MFN reJimiT.(avstralia, kanada, taivanis sabaJo teritoriis garkveuli nawili, honkongi,CineTi, iaponia, korea, axali zelandia, singapuri, aSS ) romelTa wilievrokavSiris importis 30% -s Seadgens.

evrokavSiris ZiriTadi GSP sqemiT sargeblobs msofilos 176 qveyana;• ubaJo an Semcirebuli tarifiT evrokavSiris bazarze daiSveba 6244

dasaxelebis produqcia;• saqoneli dayofilia 2 kategoriad: “mgrZnobiare” da “

aramgrZnobiare”

•

evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi

mrZnobiare” kategoria, edvaloruli gadasaxadi.

evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi

`mgrZnobiare” kategoria, specifikuri gadasaxadi..

evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi

`mgrZnobiare” kategoria, specifikuri da advaloruli gadasaxadi

CN kodi Pproduqtis

aRwriloba

MFN

ganakveTi

tarifis

Semcireba

GSP

ganakveTi

190240900

0

xorbali, sxva

6.4% +9.7

evro/100 kg

3.5%

advalorlganakveTz

e

2.9% +9.7 evro/100k

evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi

`mgrZnobiare” kategoria, “minimaluri”da “maqsimaluri” dabegvris zRvariT

CN kodi produqtis aRwriloba

MFN ganakveT

i

TarifisSemcireb

a

GSPganakveTi

2401101000

`Tambaqo

(aragamSrali,virjiniuli tipis)”

18.4% minimum 22evro/100kg

maqsimum 24

evro/100kg

3.50%

14.9%maqsimu

m24evro/

100kKminimalzRavri moxsnilia

evrokavSiris GSP+ sqema

ra aris saWiro sqemaSi CarTvisaTvis

ganviTarebadma qveyanam unda moaxdinos Semdegi konvenciebis ratificireba da danergva:16 konvencia adamianis uflebebis Sesaxeb 11 konvencia- garemos dacvisa da swori menejmentis Sesaxeb

evrokavSiris GSP-iT xuT umsxviles seqtorSi ganxorcielebuli importis moculoba Seadgendes GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo moculobis 75 %-ze mets;

GSP-iT am qveynidan importi Seadgendes evrokavSiris mier GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo moculobis araumetes 1%.

evrokavSiris GSP-iT xuT umsxviles seqtorSi ganxorcielebuli importis moculoba Seadgendes GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo moculobis 75 %-ze mets;

GSP-iT am qveynidan importi Seadgendes evrokavSiris mier GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo moculobis araumetes 1%.

aseve

GSP+ beneficiari qveynebi: bolivia, kolumbia, ekvadori, saqarTvelo, gvatemala, honderasi, Sri-lanka, monRoleTi, nikaragua, , peru, paragvai, el salvadori, venesuela. somxeTi, azerbaijani, kosta rika

7200 dasaxelebis saqoneli ubaJo

daSvebiT evrokavSiris

baarze

specialuri sqema naklebad ganviTarebuli qveynebisTvis “ yvelaferi iaraRis garda”

sqemiT sargeblobs 49 msoflios uRaribesi qveyanayvela produqti iaraRis da amuniciis garda sargeblobs ubaJo daSvebiT evrokavSiris bazarzemaT ar exebaT aranairi qvotebi

Mmxolod sasoflo-sameurneo produqciis 3 saxeoba ar eqceva dauyovnebeli liberalizaciis farglebSi : banani, (standartuli tarifi yovel wels 20 % mcirdeba) Saqari (qvota 15% izrdeba yovelwliurad) da brinji. (qvota 15 % izrdeba yovelwliurad)

mimdinare statistika 2009 weli

mTlianma GSP prefereniulma importma Seadgina 58.6 miliardi evro

qveyana

importi evrokavSiris bazarzemiliardi evro

indoeTi 11.7brazilia 4.4tailandi 4.2bangladeSi 3.6vietnami 3.2indonezia 3.06malaizia 2.7oakistani 2.6ukraina 2.2

produqcia

importi evrokavSiris bazarzemiliardi evro

teqstili da tansacmeli 13.1mineraluri produqtebi 5.8platmasi da rezinebi 4.5metalebi 3.8fexsacmeli 3.6cxovelebi dacxoveluri warmoSobis produqtebi 3.5

E*evrostatis monacemebi,, http://ec.europa.eu/trade/issues/global/gsp /index_en.htm

ZiriTadi beneficiari qveynebi da msxvili seqtorebi*

ZiriTadi sqema GSP ( 45 %) 49.4 miliardi evroGSP + (70%) 4.9 miliardi evro"yvelaferi iaraRis garda" (47%) 4.3 miliardi evro

Ggraduirebis meqanizmi

• seqtorebi, romelTa mimarTac gamoiyeneba `graduirebis” meqanizmi, ganisazRvreba “qveynis ganviTarebis indeqsis~ da mocemul seqtorSi `fardobiTi specializaciis indeqsis~ kombinirebuli gamoyenebiT.

• ganviTarebis indeqsi” (Kd) gamoiTvleba formuliT: 

• Kd = { log [ (Yi / POPi) / ( Yeu / POPeu )] + log ( Xi / Xeu ) } : 2

• sadac:• Yi —- beneficiari qveynis wliuri Semosavalia;    • Yeu —- evrokavSiris wliuri Semosavali;• POPi - beneficiari qveynis mosaxleobis raodenoba;• POPeu—- evrokavSiris mosaxleobis raodenoba;• Xi - beneficiari qveynis samrewvelo eqsportis wliuri moculoba;• Xeu—- evrokavSiris samrewvelo eqsportis wliuri moculoba.

Qqveynis specializaciis indeqsi ganisazRvreba ori maCveneblis SefardebiT, erTi -warmoadgens evrokavSirSi mocemuli seqtoris importirebul saqonelSi beneficiari qveynis wils, xolo meore- amave qveynis wili evrokavSiris mTlian importSi beneficiari qveynebidan.

evrokavSiris GSP sqemis gamoyeneba

etapi 1dadgindes produqciis sasaqonlo kodi,  (aucilebelia zustad dadgindes evrokavSirSi saeqsporto produqciis sasaqonlo kodi (sasaqonlo poziciis 8-niSna kodi harmoni ze buli sistemis bazaze

etapi 2Semowmdes konkretul produqciaze preferenciebis gavrceleba.

Semowmdes, SesaZlebelia Tu ara Tqvenma saeqsporto produq ciam isargeblos preferenciebiT, evrokavSiris GSP-s sqemis CarCoebSi da romel kategorias miekuTvneba es produqcia (mgrZrnobiarea Tu aramgrZnobiare).

etapi 3uzrunvelyofil iqnes warmoSobis kriteriumebis dacva.

unda uzrunvelyoT, rom Tqveni produqcia pasuxobdes evrokavSiris GSP-iT dawesebul warmoSobis kriteri umebs (GSPP-is yoveli sqema iTvaliswinebs Tavis warmoSobis kriteriumebs).

etapi 4Semowmdes gadatvirTvis pirobebi.

uzrunvelyofil unda iqnas GSP-is sqemiT gansazRvruli transportirebis pirobebis Sesruleba.

etapi 5momzaddes dokumentaluri dadastureba. momzaddes GSP-is sqemiT gaTvaliswinebuli yvela aucilebeli dokumenti.

gmadlobT

yuradRebisaTvis