muzaffer-orucoglu-baba_ishak-destani.pdf

7/29/2019 Muzaffer-Orucoglu-Baba_ishak-Destani.pdf

1/82

Muzaffer Orucoglu

BABA SHAK DESTANI

NSZ

Kknar atei gibi glmsyordu toprak. Gsleri, gagalar ve peneleriyakut rengine brnm, milyonlarca ahin uuuyordu yldz maherinin

altnda. Gm sisler iinde kulukaya yatmt kumrular. nci katar gibidizilmiti uurum kylarna ceylanlar. Kurt avaz ve kanla yklyd kuzeykzgrlar. Tohumun ve tomurcuun atlamasn bekliyordu demir. Karncauultular yaylyordu, ayakta len aalarn gvdelerinden, kumlara.Korkuyu kalkan gibi kuanmt kuku. ngrak sesli tleenleri aryordu,demir ayakl insanlar. Buzun atele iftletii rivayetini yayyordu dilsizler.Kei yemii, keklik otu ve bataklk ssenlerinin brd derin vadilerden,

tylenmemi, sar azl lklar ykseliyordu.Cesaretin can, ilk vurutadr. Kuzusunu kurda, uykusunu horozun cretineparalatmayan ulu obanlar dinliyordu sular. Keelerde, denekdmlerinde ve kaval deliklerinde, narin, mor iekli lgnlar, keklikidemleri, hercai menekeler filizleniyordu. Balamak zereydi sularn ak.Kendi dilsizliini iptal etmek zereydi ta. Yok olmamak iin kprdanmayahazrlanyordu her ey.

?u gvercinin gzne bak. Ykn, zilletini nasl da kusuyor sabr.Gkkuana dnm merhametin klc. Scak cemre soluuyla yayor,terkedilmi bu sere yumurtasndaki civciv. Koca, koskoca bir evren sm, ugvercinin gzne. Nil turnalarnn skn balam gneyden. Kpeli keisrlerinin skn.. Destursuz, uultulu ve marur. Tm gzellikleri ilkhamlende birletir. Her hamlenle bir gzellii ikna et hi deilse. Yenidomu bir bebein st kokan geirtisinde ve derdinde mayalansn vicdann.


2/82

Ey gm tyl, prlanta bakl, ulu tilki, k u zirveye, ufuk izgisine bak!Bizi kamburlatran, kmbet kemeri gibi een ar gecelerin ufuk izgisi olmazdeme! Tm firari kvlcmlar, ipe ekilmi arzular, mengene malulu srlar,

yediverenler, domam gelecekler, o izgide gizlidir. Sakallar dervi teberlerigibi ldayan insanlarn alnlarn greceksin ki, dilin alacak. Sus diyebaracak gece, susmayacaksn. Suskunluun balad yerde mayalanmayabalar, yeryznn tm bereketli geceleri. Rahimi olmayan bir tek gece

yoktur. Rahimdeki bereketin cssesini ve geliim yasalarn kavramadanyaamak. te zilletin en dayanlmaz.

zerinde sekizyzbin parmak olan, seksenbin plak ayakla nakland

barm. Byk ateler yaktlar. Sakallarnn kzllaan avk vurdu salara.Irklar sofrasyla kuattlar ateleri. Ykselen alevlerin aynasnda, seyrederkenkendilerini, Enelhak! diye bardlar. Yldzlar, toprak ve ate, Enelhak!diye yankland. Irklar, dilleri, renkleri birletiren, birlik narasnn dourduubyk zenginlikten, bereket yad topraa. Destan bereketi... Menzilsiz, kredici bir k seli...

Ve anadan ryan, bismillahsz, gnahn kabzasnda tayan, ar bir klla

ayaa kalktm. Cehennem gibi snmt toprak. Gneyde balayan bykyangnlara doru yryordum. Destann balad ufuk izgisine doru.


3/82

I. BLM

Frtnann ormanda gk gibi grledii; ilk yaz yamurlarnn hain, uslu, gzelve hesapsz boand bir geceydi. Terliyordum, hrsmdan yumruumuskyor, sabrm yiyordum. Yreim Nesiminin ln kuanmt sanki:

Bende sar iki cihan

Ben bu cihana smazam

Sonunda ipek gibi yumuak, ama derin bir uykuya daldm. Skntm, topraaserin soluuyla yaylan, irin, pembemsi bir mercan iei gibi dineldi. Ve buuyku beni byk servenlere, yaammda tatmadm grkemli bir dn

maviliklerine gtrd.

Ar bir kilit akrtsyla birlikte, demir kapm ald. eri aka sakall, kzl

brkl, arkl bir koca Simavna kads olu ?eyh Bedreddin girdi. Ayn andasa kulamn memesi bilincime u drt soruyu fledi:

Aydn ellerinde ceran gezer mi?

Analar al yeil tura bezer mi?

Baclar turaya sedef dizer mi?

Sedefin stne ayet yazar m?


4/82

Bedreddinin eninde ibriimle teellenmi halis deve ty dokumas birerkez kaftan, elinde ise yeil bir asa vard. ?eyhin hemen ardnda nl

mlhid Burak Babann glmseyen zeki gzlerini farkettim. rice gvdesininbelden yukars plak olup, aasna krmz bezden bir futan balamt.Bana ise hafif, al bir sark eklinde tlbent sarm ve iki tarafna mandaboynuzu raptetmiti. Babann elinde gayet uzun ve heybetli bir nefir vard.

Hemen ayaa kalktm, buyur ettim ranzama. Hayretimden hayalarmtitriyor, gsmden gbeime kzgn ter damlalar szyordu. Burak Babatorbasndan alu iei kokan alml bir kalender iklimi kard, alp ranzamaserdim. Kilimin gbeinde narin bir kar iei vard. Taze gelin hneri ve eek

teri kokuyordu. Geip karlkl bada kurdular. Hal hatr sorduktan sonra,Bedreddin ziyaretinin nedenini yle aklad:

Bir aydr ki bu marur, bu mahzun, bu alamakl hcreden, senin gecelerboyu Baba Ishak! Baba lyas! diye ykselen sayklamalarn duyarm.

Avazn kabrimi, kabrim bilincimi uyard. Anladm ki sen tm sfatlarsaltanatn kaldrmaya ant ien, zamann gerek sahibi Ishakn serveniniokuyor, fakat bir trl bu dm zemiyorsun. Ruhum bu meseleyi sana

anlatmam buyurdu. Kalktm, Sind mlhidleri gibi ryan ve giryan geinen,gzeli sevip gzele inanan ve inancnn ateinde yanan Dervi Burakavardm. Ishakn hurucunu iyi bilen bir dervi olmas sebebiyle yanma alp, buviranhaneye yneldim.

In ynelmedii karanlk var m? ok iyi ettiniz. Bana Babann destanndilinizden dinleme frsatn verdiniz. Dahas, mavi gecelerin, vahibozkrlarn, toygarlarn, rdeklerin, turalarn, kazlarn ve kk su kularnn

selamn ilettiniz, ho geldiniz, sefalar getirdiniz.Bedreddin, darack hcremi, iri, ela gzleriyle yle bir szdkten sonra,Burak Babaya:

?u hale bak Dervi Burak dedi. Asrlar gemi aradan, bilincimiz, yaratcgcmz, gnencimiz kurtulamam hl... Kurtulamam u lanetli ehvetin,servetin ve iddetin hkmnden.

Burak Baba, kurnaz, irin, eytani bir edayla hcreyi szerek glmsedi.


5/82

Bedreddin, Bala anlatmaya Dervi bala, vaktimiz dardr dedi.

Nereden balayalm; Ishakn afa ylesine muhteemdir ki, onu dilhneriyle tasvir etmek, hakkyla renklendirmek, Sultan Sleymann harc

ancak.

Bedreddin, Haklsn dedi. Huru ki, yaratan insanln gnlndeharmanlanan tm zenginliklerin, tm irkinliklerin ve tm gzelliklerin yalnbir haner gibi a kt ve inancn sancaklat ince bir sanattr. Zordurelbet byle bir sanatn anlatlmas, ama sen yine de bir bala bakalm.Trkmenin Anadoluya gnden bala ki, Ishakn hurucu daha iyianlalsn. Zaten bu ii birlikte kotaracaz.

Dervi Burak, ensesini tatl tatl kadktan sonra, yorgunluunu usulcaduvara yaslad ve balad anlatmaya:

Gnahn defne filiziyle beslendii

Deccaln arza indii

In gizlendii

Bir vakit

Kan klca meftun oldu.

Harzemin harl eberi

Karahtay vurdu.

Ki ol cmle tahtlarn taht

Byk Selukun baht

Naralar nallar altnda

Turab oldu.

U verince sonra muhteem Mool

Asya sahralarndan


6/82

rkt yuvalarndan

Horasandan Ferganadan

Azerbaycan ve Errandan

Trkmen kollar.

Halalar kpaklar

Karluklar kankllar

Envai eit Trk tarikatlar

YesevilerHayderiler

Kalenderiler

Aktlar oymak oymak

urum illerine.

***

Urum ki

O zamanlar

Bir kavimler seccadesi

iek destesi gibi

Elvan elvan idi.

Ulu Keykubatn

Bu srlar seccadesine

Hkmettii bir seher vakti

Arifler Sultan

Baba lyas


7/82

Tacn hrkasn

Tesbihini asasn

Ve aynasn alp

Horasandan

Skn eyledi Ruma.

Ve bir uludoan gibi szlp

at Kyne Amasyann

Serdi postunu.Gnee ve yeil ovalara glen

Geni pencereli

Bir tekke yaptrd

imenler doruuna.

Tam bu srada, yanar-dnere alan bir ift mercan bakl kumru kondumazgalmza. Kumrulardan birisi:

Ey Bedreddin, ate palal erenlerin piri Bedreddin! Ben ki, Grnata Sultanbni Ahmerin zndklkla sulayp zndanda bodurduu ?air Lisanuddin BinHatibim; bni Haldunun dostu...

Dieri:Beni tandn m Bedreddin? Ben ki Memlk Sultan Meyyeddinin derisi

yzlsn, ls yedi gn halka gsterilsin diye ferman buyurduu OzanNesimiyim.

kisi birden:

Skutumuzu som altn eyleyip, dinlemeye geldik klcn akn; terleyen

nabzn, kitabn ve prangal inancn akn...


8/82

mz de felaket ardk. Bedreddin:

Siz ki, krlan kalemlerin inadsnz. oban yldz gibi yor hl gecenintepesinde avaznz. Dinleyin, dinledike dilimizi byleyin; byleyin ki,

gzellesin destanmz. dedi ve sustu. Susmasyla kurun gibi bir sessizlikkt betona. Bekledik, bekledik, bekledik.... Baktm olacak gibi deil, ?eyhinve Babann baklarn kumrulardan almak, destann akn salamak iinBabay drterek:

Dervi dedim. Glerin olduu dnemlerde, u emirler grznn, yanibugn bile nasl ortaya kt benim iin bir sr olan u Anadolu SelukluDevletinin durumu neydi ve Trkmenlerle ilikileri nasld?

Seluklunun

Demirbuyruk devleti

Altaylardan Erciyese

Haner gibi sokulan

Konar-ger beylerin

eseridir.

Atei ve rs

Nar ve buday zmlediler.

Gne lgn bir kz memesi gibi a

Ufuklar davetkr idi.

Ki

Srleri ve mlkleriyle

Topraa reklenip

Fetih-ferman bydler.

Gerlikte


9/82

Ortak olan otlaklar

Yerleikte

Yamac devlet arknn

Miri topraklar oldu.

Gelgelelim

Melikler taht

Emirler post dalayd

Vurgunun ylan baylaMahvettiler Miri toprak dzenini.

Askeri iktalardan

Vakf adl

zel mlkler tredi.

Kld araziler

Rvete arap oldu kan

Nice karunlar parlad

Vurgun ocaklarndan.

Bereket alkla besledi

Kendi ustasn.Mera vermediler

Mooldan tyen

O byk Trkmene.

Uurumlarda tutun onlar dediler.

Sonunda toprak


10/82

Dman kesildi

Kendi cmertliine

Ve kaynamaz oldu

Austosta beyni kaynayann

Zemheride kazan.

***

Velhasl

Senin anlayacanKtla

Zulmn ve servetin hkmettii

Gktekinin kurtarcm yerdedir

Yerdekinin kurtarcm gktedir

dediiAcayip bir devran idi

Seluk devran.

Hele

Huru devrinin Sultan

Keyhsrev ki

Devletin yreiydi.

Tahtna

Babas Keykubat

Zehirleyerek geen

ri, obur


11/82

Bir ur gibiydi.

Onun saray da

Tm Seluk saraylar gibi

Ney ve ehvet

Tlne brnrd.

Trke yazmaz konumaz

Trkmeni hor-hakir

Asi, klhani, kurnazgrrd.

Ve u hkm ykselirdi

Onun haram nefesinden:

Hunhar Trkler

Kpek ve Kurt gibidirler

Frsat geerse ellerine

Yamay ganimet bilirler.

Fakat gl gelirse dman

Tyerler.

O vakitler

Keyhsrevin sa kolu

Sadeddin kpek idi.

O ki

Glgesini grnce

Gvdesinden utanan


12/82

Gazabn korkusundan

Korkusunu halkn homurtusundan

Alan

Ve boaz haram ile kukudan

Dili yalan ile dedikodudan

Bizar olan

Bir zalim idi.

Destann tam bu noktasnda kumrulardan birisi:

Nur ol dervi! nur ol! diye rd. Zalim ki haram topranda filizlenir.Zalim ki, korku, yalan, iftira ve kuku kkleriyle beslenir. Hermesinkiiliinde yalan tanrlatranlar gibi, zulm tanr tahtna oturtur topraglendike. Ve zalim ki, en kanl kararlarn susarak verir.

mz de akn akn birbirimize baktk. Bedreddin sakaln svazlayarakglmsedi. Dervi, gbeini kad. Ve ben hibir ey olmam gibi duvarayaslanrken, Peki Dervi dedim, O dnem Trkmeninin yaay, maddive manevi dnyas nasld? plak naralaryla yeri g sarsan buoymaklarn tm ayn inan kuandan myd? Bu sorumu Bedreddin

yantlad.

Seluklu mlknde

Trkmen kollar

Ksteksiz otlam

Alsz bym

Srler misali

Otlar ve sular


13/82

zleyerek yayorlard

Halclk ve at terbiyesinde

Bilgi oca idiler.

Acayip yayan

plak, cmert

Samimi ve basittiler.

Balarnda

Ayan tatanSrrn yoldatan

Saknan

Hem hekim

Hem sihirbaz

Hem musikiinasHem de rakkas olan

Kam ozanlar soyundan

Babalar vard.

Obalarda Halk tasavvufunu

Bunlar yayyorlard.***

Acem mlknde iken

Deve st ve kertenkeleyle

beslenen

Atak Arap kurtlar


14/82

Trkmen beyleri ile

Ticarete girdiler.

Davar, hal, adr alp

lenmi mal verdiler.

Ve stelik onlara

Ticaretin byl dili ile

Hurili meyveli

Tubal kevserliGl bir cennet vaadettiler.

Bylece

Eskiden grnen putlara

Tapan bu erenler

Basra karunlarndanGrnmeyen tek bir puta

Tapmay rendiler.

Lakin

Bir fark ile ki

Trkmen plaklarAli destann

?aman ruhuyla

Mazdek rsnde

Dver iken

Trkmen beyleri


15/82

Ticaretin memelerinden emdiler kini

Ve hazr bir hrka gibi

Giydirdiler eski inanlarna

Arap tccarlarnn

Hanefi mezhebini.

***

Gerlerin

Burak ve nar kokulu eli vard.

Bir eli

Boynu demir kolyeli

Hayderilerdi.

Bir eli

Ak ateinde yanan

Ba hayran

Gnl viran

Gz pr-tufan olan

Yesevilerdi.

Bir eli ise

Salarn

Sakal byk ve kalarn kaztan

Seher kiliminde yatan

Tabiata


16/82

Suya ve aya ak erenlerdi.

Yani

Sultan Keykubatn (I)

Mazdeki ve Hrremi

Pileri dedii

Tarlalarda

Ve ta ocaklarnda

altrmak iinZorla devirdii

Srtlarnda cavlaklaryla

Mazlum Kalenderilerdi.

Kumrular mazgaldan kalkarak yanbamza, ranzamza kondular. Gzlerindeelvan elvan glmsyordu ruhlarnn zenginlii. Niangh yakut alaz gibiyanan bir felsefe, mavi bir derinlik, kocaman iki gz, bir bebek merak, gl,kelam ve plak ve hilafsz bekleyen bir kl. Sonra buday danesi ve sonrauurumlar baklarna ykleyen bir narin gazal.... Simavna Kads bunlarseyrederken, gayet kibar bir tarzda, dizimdeki mahpus ii zeytin tesbihi ald,glmsedi. Glnde cazip bir minyatr incelii vard.nsann iiniferahlatan, nyarglarn, kukularn dumura uratan bilge bir incelik... O

anda duraksamasn frsat bilerek, ?eyhim dedim, Hac Bekta- Veli nezaman geti Anadoluya? Alnma bakt, dilinin o yumuack tonu, sekmeyenritmik edasyla:

lyasn Ruma getii

Bir zaman sonra

Rivayet ederler kim

Arlarn salkm salkm


17/82

Dallara oul verdii

Hasretin gverdii

Bir bereket deminde

?eyh Yesevi

Nefes evlad

Hac Bekta- Veliyi

ilehanesine ard.

Bana geyik derisinden bir brkBeline kl kuatp

Tura ve alem verdi.

Yesevi:

Ya Hac Bekta dedi

Mutular olsun kiTarikat mridlii senindir

Bundan byle

Krk yl egemenliin

Ve gnl ieklerinde

Canl bir gzelliin olacak.?imdiye dek bizim idi

Bu kudret

Lakin vademiz yetti

Var git

Seni urum illerine saldm


18/82

Ve urum abdallarna

Ba klp ser-eme eyledim.

***

Ki ol vakit

Mutuluk nuruna gark oldu toprak.

Tyleri yakut kzl

Aln ak

Bir ksrakFkrd tan yerinden.

Ve kzgn damlalar dt

Duru srlaanlara

Kurtlarn gzlerinden.

Yol ald destana.Hac Bekta- Veli

Kardei Mente ile

Ak bir gvercin donunda

Horasandan uuverdi Elbistana.

Ve bir dar ieinin brneSusam yaprann zerine

Serdi kaftann.

Ve yeil benli alnn

Erenler cilvegh

Anadolu toprana dayayarak


19/82

kez pverdi.

O gece

Bir cem iei

Uykusuna dalp

Tan sknce

Yneldi Amasyaya

Mridi lyasa.

lyas OnuBir mrvvet karanfiliyle karlad

Gl suyu sunup

Kzldar orbas iirdi.

?eyhinin

lmini ve iznini alan BektaGecenin ilk sancsna

akan bir imek gibi

Akverdi Erciyese.

II. BLM

Bedreddin daha sonra devler ve cceler, yeccler ve meccler alemini

deerlendirdi. Envai eit belirti, mucize ve alametlerden sz etti. Devleraleminde, zamann, iek ba yiyerek engerek dourduunu; huzurun, insafnve mrvvetin ilenlere urayp baldran ausu itiini; topran, hrslardoyuramaz hale geldiini; dallarn damla damla morfin aladn; mezarlar

srganlarn kapladn; kpeklerin ballklarn yitirip nankrletiini ve


20/82

artk efendi sevgisini zgelerinden kskanmadn; zihnin, ruhun vesaduyunun cin arpma dndn; orospularn kocaman kalalarnn aygibi glmsediini ve bir saniyede bin erkei ehvet nuruyla idi ettiini...Ve huru gnde parlak yldzlarn belirdiini; atmacalarn kanatlarndanemin, ba dik ve sevinle cotuunu; baln, stn ve meyvenin ldrdn;kklerin cmerte dallandn, derinlere indiini, glendiini,dmlendiini; yumurtadan burun veren civcivlerin cik cik ttn; bircanda iki yrein tartmaya durduunu ve bebeklerin erken doduunu...

Velhasl Bedreddin dzende dzensizliin, uyumda uyumsuzluun, birlikteayrln, ihtiamda isyann, korkuda krmn mayalandn; anlarn eek

arlarnca izlendiini; karncann ve ipekbceinin sgaya ekildiini; vegrlmemi bir gcn, kl ve mihrabn egemenliini tehdit eder halegeldiini...

Sonunda, ak ipek bir mendil ile, geni alnn sildi. Ve hi beklemediim birkonuya, Baba lyasn uzan yerlerden gelen Trkmenler iin dzenledii soncem toplantlarndan birisini anlatmaya balad.

Darda kartal avazl

Bir gece vard.

Puslu ayazl

Bir gece...

Tekkenin bir yann abdallar

Bir yann

Takn mermer memeli

Ve ar, nazl

Devingen kalal

Hatunlar almt.

Hatunlarn nnde

Kilimleri bek bek


21/82

Pembe akayikler

Acem iekleri

Vahi brtlenler nakeden

nce parmakl

Yaz kzlar oturuyordu.

Ve balar kandilli

ayakl

Bakr eralar yanyorduTekkenin orta direinde.

Ve ocanda

atr atr byyordu

Duvarlarn duru yeil aynasnda

?avkyanDut aacnn odu.

............................

.............................

nce ustura ve taa

Sra sra traa geldiler.Sonra eralar yakp

Drt yne kar

Mum snnceye dek

Hu ekerek

Glbanklar okudular.


22/82

Kurbanlar kestiler

?arap ve zeytin akna

Kanlarn gmp

Kemiklerini sakladlar.

***

Az sonra

Gr bir kknar dal gibi

Girdi ieriVefai Krdinin

Gzde mridi lyas.

Bada kurdu

Zmrt zemin zre

lenmi ieklere.***

Yarpuz kokan

Yeil bir don iinde

Glmsedi

Dedi:

Ay goncalara vuranda

Kkredi birlik deryas

Beni sahile sald

Derya iken menzilim

Damla oldu.


23/82

Size geldim

Yaklan yaklan

ri, ikilli gzler ile

Szmeyin beni yle

Ben ne Nemrud

ne ?eddad, ne Firavun

Ne Cemit, ne Kisra

Ne de Karunum.Sofi deilim ibadet bilmem

Veli deilim keramet bilmem

Yedi iklim gezgini

Sahrada bir kumum.

Bilin ki

Doanlara

Ve doacak olanlara

Bildirin ki

nsan

ki direkli bir deryadrCihanda olan her ey

nsanda vardr.

Tutmu

nsan insana

Kle eylemiler


24/82

Halbu ki

Bir kainat harikas

Ykc bir hkmdardr.

*

Da, doruklar belirdi gzbebeklerinde. aret parmayla slsilelerigstererek, bard. Yumurtalar gibi dizilen ve ta gibi dinleyen kadnlaraknd.

?u dalara bakn

Bizleri aciz ve hayran klan

Dalara.

Blbl bizim iindir

Bizim iindir glistan

Geyikteki misk

Dildeki destan

Zerredeki tufan bizim iindir.

Velhasl

Bu alem

Yedikat yer

Krsi kalem

Herey bizim iindir

Ya bu zulm niindir?

*

Bir dervi:

Ey akl aynasnn mridi lyas


25/82

Sultanda kurt merhameti

Bizde kuzu korkusu var

Nasl ykacaz

Koca bir zulm

Bu plak halimizle

Anlat biraz

nndeki hanere

Arpa ve hardal danesineBakt lyas.

Glmsedi:

Dorudur yololu dorudur dedi.

Bu alemin ki

Yzbin ibret vardrHer zerresinde.

Bir ibreti dinleseydi, Keyhsrev

Zulm nimet eylemezdi almza.

Hrsn dizgin

?iddetini kam klmSryor devrann.

Ama sol gz sa gzne

Sol eli sa eline

Kar kyor.

Kaburga kemii kesilmi


26/82

Asileri

Krlyor dorultmak isteyince.

Bize gelince

Biz Ona gzellik edeceiz

Kavmini mlk azabndan

Vcudunu ruhundan

Azad edeceiz.

Sen gnln ho tut derviHer damla terin baht

Gn gibidir.

nci isteyen inan

Zulm deryasnda yol bulur.

Biz ki

Bir ay etrafnda

Yzbin yldz

Bir gh etrafnda

Yzbin ieiz.

Bakma sahte kudretine sultannKamu yollar iinde bir can olup

Alemi gzne dar edeceiz.

Sen gnln ho tut dervi

Gzn a zn bil

Keyhsrev tanr deil.


27/82

*

Bir dier dervi

Ey lyas

Sulara seccade saccade salan

Himmet penceresi lyas

Bakma bu dumanl sorulara

Herey bize baldr

Batn biziz zahir bizizEvvel biziz ahir biziz!

diye bard.

lyasn glmseyen

ri, bilgin gzleri

Kar duvarnOniki keli yldzlarla oyalanm

Sinesi zeytin yeili

Haydari kilimine evrildi.

Gayet iten:

Haklsn dervi dedi.Biz ki

Nelere kadir deiliz ki

Dn hele

Birlik iken vucudu mutlak ile

?u maddi aleme tohumlar gibi dtk


28/82

nce maden

Sonra nebat

Sonra hayvan

Sonra adem

Evrelerinden getik

ritik insan kamile.

Elbet gnl buyruudur

Be canmNe lanet zaptedebilir hareketi

Ne de saltanat

Dllendike gzelleen

Bir Krt kzna dner

Baldan leziz olur

?u aziz hayat.

Birden ac ac barmalar, kfrler, inlemeler ve derinlerden gelen uultularduyuldu. Ar kovanna omak sokmucasna... Az sonra da uultularn yerinitoplu ve gr bir tarzda ykselen trkler ald. Kumrularn cilve iekleri gibidikeldiklerini, Bedreddinle Burak Babann ise tepeden trnaa kulakkesildiklerini grdm. Bedreddin merakl baklarla Nedir bunlar, kuzgunlar

ahinlere mi saldrd? diye sordu. Evet dedim, alevlerin sulara karkenetlenii, prlantann rste dvldr. Her ikisi de birbirlerine baktlar.Bu trklerin syleneceini ve sylendike de gzelleeceini taa ozamandan biliyorduk dercesine, derin bir soluk aldlar. Ama ben gayetolaan bir durum karsndaymz gibi dorudan sohbete girdim. Peki dedi,lyasn inan oca gnllere huru kvlcmlar sunarken, Ishak nerelerdeydive ne yapyordu? Bu soruyu yine Bedreddin yantlad.

lyas


29/82

Mridlerini

Urum illerini uyarmak iin

at kynden

?ahin srs gibi

Drt bir yne uurduunda

Bir bl

Tokat, orum, Amasya

Bozok ve SvasaBir bl de

Mara, Adyaman

Malatya ve Elbistana

Yneldi.

lyas kendi sarnBa halefi Ishaka verdi

Sald gney illerine

Sekin dervileriyle.

*

Ishak

Diilie den

A bir dl gibi

Dt Hsn- Mansur

Toprana bir gece.

Ulu amanlar misali


30/82

Byledi evresini

Az bir zaman iinde

Hastalara bakt

Geimsiz iftleri bartrd.

orak gnlleri

Ak tohumlaryla yeerterek

Yresindeki hret halkasn geniletti

Ve silahlandrd alGne gibi mehur oldu o diyarda.

*

yel bir dem geldi ki

Bir alaca zamanda Ishak

Diz kp

ki elini iki uyluunun

zerine indirerek

Ve soluunu gbeine

doru vererek

Duru bir hu! ile cua geldiSonra ekildi yreinin derinliklerine

Tohumun yamuru dinlemesi gibi

Dinledi yreini.

Dedi:

Korlanyor iimdeki cevher


31/82

Demirde karncann

Gkte balabann izini

Kamta ekeri

Cevherde cevheri

Ayrdeder oldum

Dahas

Ben cihana ak oldum

Bu cihan kiBir destandr

Blble gl

Ferhada ?irin grnen

Felaket bir glistandr.

Odur bebeklerin yzndeki gzellik

Eybn barn dalatan

Yahyay her dem alatan odur.

Ve asl birdir sularn

nsan gnei gibidir

Umman ak ile rDn ak iledir.

Sonra

Koydu seccadesine

Sap sedef kakmal

Yeil demirden Karmeti klcn


32/82

Seyreyledi bir zaman.

Bu kl

Bu gzel kl

Topra kurtarmak iin

Dt topraa.

Ate sular ve dalar

Yedi iklim drt rzgar

Tava geldiindeOnu kavrayp yryeceim

plak bir Hind mlhidi

etin bir arvakac gibi

Deceim dedi.

Ve yerin

Ve gn

Srrn kavrayp

Cenneti cehennemle

Zaptetmek iin

Kalkt ayaa.


33/82

III. BLM

Kumrulardan biri:

Ishak! Ishak! ah Ishak! Ate kpkl rmaklarn nilferi Ishak! Hdrilyasbaharnn tanyeri Ishak! Karncalar maherinin neferi Ishak! D Ishak! Birinancn, bin acn, bin yaranla d topraa, d Ishak diye naraland.Tavandan beton krntlar dkld demeye. Kulak memelerimiz rperdi. Veayn anda, srtma gl bir dost apla indirdi Burak Baba. aret parmanburnuma doru dikerek, gayet ciddi,

rmenin, kmenin en gl kant zulmdr dedi. Devrann alnterive gznurunun kendisinde uyandrd cyle srdren, keyfilik dualarylaharama secde eden ve halk kurbanlk sr gibi gden berbat bir nesnedir O.

Hafif duraksad, bekledi... Gr kirpikli, mavi, dalgn baklarn dumanlellerine evirdi ve geriye doru kayklarak,

DostumBedreddin dedi, Trkmen kesiminde olup bitenleri anlatt. ?imdi

gelelim ayn dnemde, zulm ininde, yani u Keyhsrevin saraynda olupbitenlere

Keyhsrev

Nevrozun kklere vard

Aygrlarn arszlap

Bulutlarn boum boum kzard

bir demde

Emirleri danimendleri

?eyhleri seyitleri toplayp

Derin fikir dant.

*

Nedir! diye bard


34/82

Nedir bre kocalar

Sularn en aydnlk

Ormanlarn en yeil

Dalarn en sarplk

Yerlerinden esen

Bu lanet yelleri nedir!

*

Alar tehditindedirCanmn canndaki

Gizli hazinem.

fkesine mor bir kvlcm dmt. Baklar delirginlemi, sakalalazlanmt.

Dinleyin!

Bir zamanlar

plak ayakl

Ermeni Pavlikilerinin

Kanlaryla sulanan

?u yukar Kzlrmak

Havzasnn yreini

dinleyin!

Trkmenlerin

Marifet ilmiyle

Bu civarda glendii


35/82

Krtlerinse

Kulak memelerini

Hanerleriyle delip

Birer huru alameti

Yani ahin teli geirdii

Ayyuka kt.

*

GayriMlkm tehis

Grzm are istiyor

Kerem bizim

Keramet sizindir

An kudret pnarlarnSz ilminizindir.

*

Cin edal ?eyhl slam

El-pene divan durup

?eytani bir srtlaHametl Sultanm dedi

Biliriz ki

Bin bal bir beladr bamza

Bu plak Ouz oymaklar.

Acem diyarnda iken alktan gebirirlerdi


36/82

Yca Arap ve Fars emirlerine dayanan

Ata-sultanlarn mutfa iin

Ylda yirmidrtbin koyun verirlerdi.

Hi unutmam

Sarayn mutfak nazr Han Salar

Koyunlar toplamalar iin

Obalara tahsildarlar saldnda

Sopalarla hurralanp kovdularnlettiler yeri g

Kstrp birini ehit ettiler.

.......................................

.......................................

Demirin pasn yediiKayalarn gverdii

Bir demdi ki

Sultan Sancarn penesi

Vali Kama

Asilerden tahsildarn diyetiyleOtuzbin koyun istedi

Lakin

Bu kpekler

Gzpektirler

Boyun eeceklerine


37/82

Kum gibi toplanarak

Kl rdler.

*

Ki

Sabah semahna

Bin turna kt

Enginliin ayazna

Turnalar avaznaBrnd cmle yldzlar.

Ne taht kalacakt

Ne de tac

Bir anda derlenerek

Kara bir bayrak ile

Belhe yrd Kama.

Ouzlar

Kanck kurtlar misali

Urung urung uluyarak

Daldlar ordusuna KamanParelenen kalkann

Krlan klncn

t sesine kan

Kaamad yiit Kama

Yiit han


38/82

Oluyla birlikte

Ouz teberine kar

Ne direni

Ne el-aman

........................

*

Haberi alan Sancar

Zrh-teber ordusuylaYrd Belh zre

plaklar

Hatunlarla ocuklar

n saflara srerek

Diz ktrp

zengi ptrerek

Yalvardlar Sultana.

Yzbin dinar

Bin kle sundular

Anlamak iin.*

Hametli Sancar

rlm

?ahmar dilli

Kln alazyla cevaplad


39/82

Amana den belay.

Dikeldi

Engerek ba gibi

Melanet

Toprak

Kan ile iti

Sarlat naralarla

Merhamet.Sonunda

Bozkrn baba hrs

Hametini paralad Sancarn

Ve Vahi bir pars gibi tasmalayp

lgn nidalar ileYanlarna alarak Onu

Yrdler ran ilerine.

Mervi, Tusu, Niaburu

Mehedi ve Serahs ele geirdiler.

Servetleri paylatlarDattlar haremleri

Camileri yaktlar

Din ve devlet erbabnn

Vurdular balarn.

*


40/82

Sultan

Sararm benziyle

Bre koca!

Bre koca!..

Bunlar biliriz dedi

Niin anlatr

Deersin acmz

Fikrinin incisini gster...................................

...................................

Fikrimin incisi

Odur ki hametlm

Trkmen tayfasndanKorkuya gerek yoktur

Onlar iktidar alamazlar

Alsalar dahi

Teslim olur

Hakim olamazlar

Onlar ki

Sultan Sancar

Gndzleri tahta oturtan

Geceleri ise

Demir kafeste tutan


41/82

Cahil bozkr srleridir

.....................................

Daha o zamanlar

Kllar knlarna girince

Kendilerini

Yaldzl stunlarn

Yeim fskyelerin

DalkavuklarnAuftelerin

Hadmlarn

Arasnda buldular.

Elmas kpelerin cazibesine

Ve salarn anber ile renDiri, davetkr kalal

Rakkaselerin

Fingirdek gl gbeine

Mest oldular.

*

?anlarna

Kasideler okundu

Neyler dillendi

Sazlar tnlayp

Perevler pare edildi


42/82

Ki sonunda

hanete ihtiam

Kapsndan giren

Bu ger isyannn

Eitlik fikri

Eski sasani debdebesinin

ruzigrnda

idem buusu gibiDalp gitti.

*

Sultan

Peki peki dedi

ParmanPost-vaak zre bada kuran

Ak sakall danimende evirdi

Syle

Bilim hikmetinin tlsm

Velayet ve keramet sahibi

Ulu danimend.

Sen ki

Hakikat burcunda yanan

Bir era gibisin

Deryadan derin


43/82

Yerden sakinsin

Bu sarayda

bret ile bakp

Hikmet ile syleyecek

Ve fikrimi gevhere

Sedef eyleyecek olan sensin.

Unutma ki

Bu tahtnAkl Kamil

Sz delil

i hasl olmaldr

Trkmene kar.

*

Danimend destur alp

Sze girdi

Bunlar ki Sultanm dedi

Balangta sonu

Sonda balangcKtde iyiyi

yide kty

Gizlide aikr

Aikrda gizliyi

Grmeye baladlar


44/82

Balarn kesseniz

Bir ban akna

Bin ba filizlenecek

Dillerini kesseniz

(bni Abdul misali)

Szleri glenecek

Gayri mmkn yok sultanm

Oluacak dnecek deieceklerDtke gzelleecekler

....................................................

Safran sarsna dnd

Benzi Sultann

TahtndanYeter danimend! diyerek

Ayaa kalkt.

Karmda mlk dman

Bir Balkan Bogomili

Ve gnein ocuklar denen?u ibretler ibreti

Ermeni melaneti gibi

Konuuyorsun

Yazk!

Yazk!


45/82

z itibarna

z dilinle

Mezar kazyorsun

..............................

Kalarn atarak

Yumruklarn skp

Dilerini gcrdatarak

SyleyinSyleyin! dedi

inizde bu aknn

Fikrine beli diyen

Niyetini destekleyen

Var m?HAAAA?AAAA.....

....................................

Zaten

Her sedeften inci kar sandnz

Her sinei tor ahinHer sayay huma glgesi saydnz.

Sonunda neler oldu

Erkei sel

Kadn gl oldu

A kavimlerin


46/82

Demiri Davut gibi yourdular

rsnde gafletimin

Derin dall

Kklerden rendiler

Topran buyruunu

Ve doruklarda oymaklanp

Cierlerine ektiler

Volkanlarn soluunuAma tahtm dlere dald

Vezirim sar

Danimendim kr oldu.

*

Ve aniden titremeye

Gbek tandaym gibi

Balad terlemeye Sultan.

Derin kahkahalar savurdu

Birden durdu

Yere vurdu tacnBulutsuzdur

Durudur

Bir yenme umududur

Bu ykc

Yaratc


47/82

Canl cesur kahkahalar

Ve bilin ki

Kkreyen volkan gcdr

Kkreyen volkan gc

Dlmdeki g

Ne Yecc

Ne de mecc

Ykamaz skender SeddiniDeccal kmak zredir diyenin

Vurdururum kellesini.

?imdi hepiniz

Hepiniz kalkn!

Beni fkem ile

Yalnz brakn!

IV. BLM

Aniden uyandm. Srlsklamdm. Oturdum, zerimi deitirdim. Bir tas suitim. Sonra ampln clz altnda terleyen kar duvar ve duvarda aslduran, glmseyen bebei seyrettim. Bir fare kt lamdan; sprgeninardnda gizlendi, kurnazca koklad beni, aldrmadm. Demir kap, beton veranza buz gibiydi. Dardan arada srada gvercin veymeleri ve dablbllerinin nameleri geliyordu. Ensemi kadm, esnedim, rperdim,

yorgann altna girdim. Gzkapaklarm yavaa szld. Babay yenidenkarmda konuur buldum.

Tilkilerin kurnazca pavkrd


48/82

Nemrudi bir tuzak havasnda

Keyhsrev

at kads Krenin ihbaryla

Kumandan Erturula

Bastrd ky.

Durum lyasa

ncedem malum oldu.

Bir azrail firarisi donundaplak ayak

Amasyaya snd

Rivayet olunur ki

Onbinlerin sulara

Uultular sald gnnArifesinde lyas

Prangalara vurulup

Haranada

Bir zndana atld

Orada bir keiin olduunu grdkna eyledi kendi davasna Onu

Krk gn sonunda zndan

Yarld bir irvan nar gibi

Ve ol Dede Garkn iei

Boynu altn kutasl


49/82

Boz bir ksrak zerinde

Ouz aman misali

Havaland ge

Cismi sr

Fikri klavuz oldu.

Birden, iddetli bir deprem krizine tutulmu gibi sarslmaya balad hcre.Sar sorgulu israfil kularnn lklar geldi derinlerden. Uuldad i

koular. Ssenler, smbller, hercailer, kna iekleri, kz gamzeleri... brdbetonu. Klavuz kzlna dnd kumrularn kanatlar. Bedreddin aknlaanbakn bakma dikerek,

Kara Kunduz derili

Baycu Noyan ki dedi

Harzemahlar devletini

Bir vuruta ykp

Anadolu kapsna dayandnda

Kck tyl atlarnn

Duyulur oldu Ermenistanda

Nal sesleri

Byle bir zamanda Baballar

lyasn basld haberini aldlar

Kefersuda

Karncalar ve eirgeler gibi

Ayaklandlar

Bata Harzemler olmak zre


50/82

Her kavimden destek alarak

Samsat Khta

Ve Adyamana daldlar.

*

Artk nfus younluu

Vergi arl

Otlak darl

Ayaklanmt*

Artk

Hafif ve seyyal klcn

Ar ve hantal klla

HesaplamaServeni balamt

*

Malatya subas

Muzaffereddin Ali-?ir

Zrh-zemberek yrd zerlerineDrtnala ahlanan saflar

Ko gibi girdi birbirlerine

Mavi ak prltl

Al al ku saana

Grledi sazlklardan


51/82

Turun renkli

Kan buusu brd goncalar

Ve doru

Ve sevlaki kineyilerle

Kzgn nallar frlad ksraklardan

Kii

Klc bklm

Defteri drlmBir halde

Zor att cann

Malatyaya Ali-?ir

*

Lakin

Sabrn hrsyla vurdu

Titredi tl tl

gn gece

Korkun kudurdu

Krtlerin GermiyanllarnZorbaz delisi

Kulu firarisiyle

Dehet bir ordu kurdu

Ve bir sabah

Altnda savrulan


52/82

Mercani bir at

Elinde zebani topuzu

Srtnda kara bir hilat ile

Yneldi Trkmen koluna

*

Bu srada

Babailer Gksuya dayandlar

Barlarn topraa veripYzlerini akntya gmerek

Hayli kandlar

Ve Elbistanda

Ali-?irin son bendini de ykp

alarn kzlndan ldayarak gelenGm bir nehir gibi

Aktlar Kzlrmaa...

*

Koyaklara tnediler

Gvercin srs gibi

Svasa bir gn kala

Gklerin atal-imek grledii

Bir sabah

Bir am ormanndan

Yamurun yan


53/82

Ve dalarn bulutlara

Nazl nazl

An seyrettiler

Toprak

nanlarnn aydnlk

Doruu gibi yordu

Toprak a

CanhraVe tarumard

Sazlklarda gvel rdek duman

Uurumlarda pren iekleri

Sularda yazbahar yeili vard.

*

Ertesi gn Baba

nc kollarnn banda

Amasyaya ynelirken

Ordusu da

Yeil firuzeliYivli

ncecik minareli

ehri

Talarna

?ehnamenin ilendii


54/82

Ulu Svas surlarn kuatt

*

diba Hurremah

Korkusunu yenmek iin

Allah! Allah!

Nidasyla geti baskna

Dumanl kan alacas

Bir dervi cemine dnd ehirVe hayli uratan sonra

Kzaran teberlerin fkesini

Scak kellesiyle yattrd

Hrremah

Ve akam zreBir baba divan kuruldu

Hayata illet katan

iei alatan

nsan satan

Bir nice ba vuruldu*

Bu arada

Ishak Amasyaya iriti

Ahi raklarn fitleyip

Drd ehri


55/82

Ve bir ebabil kuu gibi

Yuvaland kaleye

Haberi duyan Sultan

nl kumandan Armaanah

ift bal aylak armal

Zrhl ordusuyla

Seferber etti

Gkkubbenin bulutsuz grlediiKuzgunlarn rarak

Ufuklarda blk blk belirdii

Ve karncalarn

Kaplumbaalarn gzyalarn itii

Bir vakit

Amasya kuatld

*

?ehri

Ishakn gzde yiitleri

Taceddin Yusuf Tebrizi

Ve Bedreddin brahim Kaymari

Savundular

Her ikisi de

Yesevi halifesi

Baba Main misali


56/82

plak ayaklar

Cenk meydanlarnda

Talara batan

Ulu derviler idi

Bismillahsz

Balad vurumalar

Yaln-lk

DumanlVe ftursuz

*

ift azl

lgn teberleri

?eberleriHnerleri

Batni kfrleri

Den kelleleriyle

Harmanland gnboyu

Sonunda Ishak

Krek kemiinden yaralanarak

ekildi cenkten

Ve ar ar

Sokaklar devrald karanlklar

Cesetler soudu kan iinde


57/82

Uykuya dald silahlar

Deiti ynleri nehirlerin

Geiverdi yeniden

Haramn ate halkas

Grtlana terin

*

Vakta ki

ArmaanahBabay peneleyip

Kaleye att

Soydu sorgulad mnkirce

Pranga kendi sabrna

Sopa sopalnaLanet okudu

Mengene bunald

Zincir inledi

Lakin

Ishak- ?amiLa dedi

Lo demedi

*

Sonunda

Armaanah


58/82

Baba! Baba!

Hurucunu yokettik

Yokettik Babaaaaa!

diye nledi

Ishak

Dilerini tkrerek

Paa! Paa!

Bir haya bin ba getirenkanl paa

Huru ruhlarda kklendi

Unutma ki

Gece yine douracak

Kulaklar rengi ve ekliGzler sesi grmeye balayacak

Ate demirde gizlendi

kacak bir ala-tanda

G kuatacak dedi

*

Ve gece ile gndzn

Alaca snrnda cellat

Boynuna ilmii geirip

Ol ulu huru gln

Kale burcundan asakodu


59/82

Baba Resul

Gn boyunca surlarda

Sallanp durdu

Akam zre

Halkn nnde Onu

Babeki bir pala ile

Pare pare parelediler ki

Korku gkleri alaTrkmene ibret ola

*

Rivayet ederler kim

O gece

Babann her paresindenScack kanl sinesinden

?u kuu l ykseldi

lmini hamlenin haneri klsan

Alnnn alaz cihana vurur

Serrinden sr armhna aklsanDamlalar derya dourur

*

Demire cemre derse

lde bereket kudurur

Fikir huruta pierse


60/82

Sancak gnderinde durur

*

Srrmn srrnda bir narin glsn

Parelendim her paremde hznsn

Selukludan cellat skn eylese

Benden ac senden inkr szlsn

*

Baba Burak, destann bu faslnda hznlenmiti. Ranzann banda, destanta sukunetiyle dinleyen kumrulardan birisi dayanamayp,

lim tere ba olursa

Bin gelir birde birleir

Ter ilme yolda olursa

Zerrecik enginleir

diye bard. Bu plak avaz Babay canlandrd.

Babai ordusu ki

Tokatta mkln halledip

Bir bahar seli gibi

Amasyaya aktnda

Paalar bir ulakla

Haber saldlar Onlara

Ulak

Mridiniz Ishak

Gnahnn ilmiinden


61/82

Ektiinin bedelini dedi

Kan-revan ire oldu helak

Dnn illerinize

Yazk olacak size dedi

Baballar

Ishakn ldne inanmadlar

Baba Resul Allah!

Baba Resul Allah!Nidalaryla

Yrdler Amasyaya

O yrenin

syani ksmet

Yamay nimetBilen epnileri

Akn akn dalardan

Katlnca yrye

Bir hayli bydler

lmcl bir korku sard paalarArmaanah

Srtnda salyangoz

Kabuu tayan

Bir kei stakozu gibi

Zrhsz gezemez oldu.


62/82

V. BLM

Ve yemilerin dallarda

Dolunay yedii

Bir gece

Keyhsrev uykusundan frladYapt veziri

Sadettin kpeinin yakasna

Bre vezir!

Bre vezir!

Syle be bre vezir

Bu ne musibettir

Ksr ksrak dlleniyor

Kan ile tavlanyor demir

Sabrm krd yularn

Karncalar iese duyacamArlar semaha durdu

Korkudan ldracam!

*

Sadettin Kpek

Sakin ol


63/82

Sakin ol Sultanm dedi

Sen ki

Allahn knndan

Syrlm klcsn

Gel de u gkkubbeye bak

Bak tepende

Talih incisi

Sabah yldz var?ama bu zaferlere

Onlar

Bal tattlar

Gayri

Zehire kanacaklar*

Ne zaman

Bre vezir

Ne zaman

dlekliim yiitliime zndanEgemenliim gnahma glistan

oldu.

Yrek frtna ylgsndadr

Cerenlerim kurt oldu

Ate oldu


64/82

Derilmiyor gllerim

Batrdnz beni batrdnz

Devletin yelkenine hmnz

Dmenine aknlnz

Atadnz

Arlayor imdi

Bamda tacm

Bin bin yele verdimyzbini

?imdi bire muhtacm

*

Yeter gayri

Beni bu masallarla avutmaynBu azrail kafesinde

Bu sarayda

Daha fazla tutmayn

Baballar

Girdikleri ehirleriTerli alnlaryla aydnlatyorlar

Ve fersah fersah

Hakim oluyorlar zamana

Zndanlar ana karnna

Ylg sancya dnyor


65/82

Marur bir kale gibi dyor

?iddeti fermanmn.

*

Lakin

Sultan

O gece hrsndan

Dinlemedi vezirini

Hareme girdiBuhrann

Kafkas illerinden

Yeni derilen

Krpe Grc minelerinin

Kzlna boaltarak yattVe sabah

Hazinesi mutfa

Haremiyle birlikte

Beyehir Gl zerindeki

Kubadiye Hisarna katVe dahi

Ol zamanda

Hayrl eyler oldu

Azrail kudurdu

Zehir kiri ve haner


66/82

Fendinin kurdu

Vezir Sadettin Kpek

Ylan dilli

Erelti rzgarlarnn estii

Ecelin atlanp

Topran kana kestii

Bir vakit

Keyhsrevin buyruuylaCellat kemendine dp

Bandan oldu.

VI.BLM

Az sonra gkkubbe grlemeye, imek avknda, usul usul iselemeye balad.Kumrulardan biri kahkahayla glerek:

Sadettin kpein lmn kutluyor bereket baba diye bard.

Burak Baba:

Babil yosmas gibi delirtir mahkumu bu yamur diye mrldand. ?u toprakkokusuna bak; yosun ve mumula kokusuna... rmcekler, alarn germibizi dinliyor. Kilit merak kesilmi, terlei imi imi.. Sen titriyorsun.Benimse srtm yakyor duvar. Terliyorum... dahas, hcreye sopa, feryat,kfr ve inat kokusu doluyor. Sprge bunalyor.

Bedreddin, yasemin tesbihini koluna geirdi, sakaln svazlad:


67/82

Hurucun sonuna geldik dervi. Anlatmaya bala da seher yelleriyle birlikteekip gidelim bu viraneden dedi.

rkildim, yadrgadm bu k. Baba, gnlm almak istercesine elini dizime

koyarak glmsedi:

?u bandaki usta ii knal kellepuun houma gitti dedi ve usuldan girdisze.

Babailer

Bir turna katar gibi girdilerAmasya toprana

Tan henz skmemiti

Ufukta ak bir k

Kurt kuyruu belirmiti

nde

Kara libasl

Kzl brkl

arkl Yeseviler

Ve kllar

Zerdt ateinde pienKalenderiler yryordu

*

Onlarn ardnda

Bellerinde yakubi paklaryla

Kurdu uurlu


68/82

Tavan uursuz sayan

Ak efyeli

Kara Krdiye uhal

dallar

Yani

oban hakkn yirmide bir

Deirmen hakkn onaltda bir

grenVe oniki hayvanl

?ivan takvimi kullanp

Drt yne drt ayr

renk veren

alar

Yani

?eytann insanla birlemesinden

Cin taifesinden treyen

Ve elii hnerinin sinesinde snayp

Klamlar okuyarakNewrozda hoyrata sevien

babalar

Yani

Kyam meydanlarnda

Kartal bar oynarcasna den


69/82

Ve kllar ellerinden

ldkten sonra den

Dehhakn byk korkusu

Kurmanlar

YRYORDU.

*

ncecik bir pus iinde

Mavi ladin korularndan getilerArmaanah buldular karlarnda

Bir hayli diditiler

Ve kl emberine alp

Bitiler Onu.

Sonra

Hu ekerek getiler

Dolunayn avknda

ekerek rman

Yryn canlar dediler

Tepegzn canevine

Yryn!

Dalga dalga

Konya iline

*

Sultan


70/82

Seferber etti derhal

Erzurum klasn

Yola kan alaylar

Alt gnde ulatlar Svasa

Yreden g alarak

Vurmak iin

Bir dier babi kolunu

Sarktlar KeyseriyeAcayip kl krld

Ziyaret denilen yerde

Atlar dde girdi

Toprak altnda geberdi

fareler

Sultan yine yenildi

Ama allar yeiller iinde

?ehit edildi Mente.

*

Acy duymucasnaKanat at

Sultansazlndan

Hasandana

Narin endaml leylekler

Dikkuyruk kular


71/82

tleenler

*

Ve yaralarna

Ana st

Mrver iei

Keklik eti bastrarak

Yrdler bozkrlar

Konyaya doruKadnlar bebekleri

Berhaneleri ve srleriyle

Malya ovasnda

Snbl duman misali

kmelendiler

*

Umudun son soluu

Son salvosuyla

Gl bir ordu toplad

Sultan Keyhsrev

Franklardan Krtlerden Grclerden

Oluan bir ordunun bana

Emir Necmuddini

Behramah Candar

Grc Zahiruddin ?iri


72/82

Ve hal tortusu

Frank Frederiki getirdi

*

Malyada tan atyordu

i dm diken filizleri

imenler yordu

Sis sarmt bozkr

Uzak korulardanAk ayakl

Pamuk kuyruklu

Bir tavan

Seyrediyordu

Trkmen saflarn*

Sultann saflarnda

Trkmenler ilkin

Saldrmay redettiler

Hayran idiler Ishakn kudretineKeramet ve cesaretine

Durumu anlayan

Emir Necmuddin

Franklar yerletirdi

Ordunun nne


73/82

Lakin bunlar da

Kocaman kalkanlaryla ilerlerken

dalgalandlar

Ishakn nam karsnda

Titreyerek ha kardlar

Sultann cenk tellal

Davulunu gmbrdeterek

?yle bardBabai saflarna:

Koyun oban gdemez

Dar genie hkmedemez

Dikelen bir ylan ba

Bin klla baedemez

Ayn anda

plak bir babai

Naras duyuldu:

Deryann ak NiledirNil derya iledir

Bir olsa bin firavun

Yzbin piramit dikse

Nili zapteylemek

nafiledir


74/82

Saflar

ki kl orman gibi

Dokuzboan yryyle

Yaklat gzgze

lk saldr

Trkmenlerin canhra

Feryatlaryla baladZrhlara arptlar

Alaz alaz

........................

Demir gvdelerle

plak gvdelerin hesaplamasSrd bir hayli

Ve engi kvrtmas

in-cellat fendiyle

stn gelerek

Arkadan irienAltmbin pitar neferi

Franklarn sayesinde

Kazand zaferi

*

Ve demir itaha geldi


75/82

Tepesinde Trkmenin

Bebeleri kadnlarndan gayri

Erleri erenleri

ri Baba Resul Allah ri!

Nidalaryla inletti meydanlar

Ve ok adam helak oldu

Malya ovas Horasan erenlerinden

pak olduSonra Kefersuttan

Malyaya kadar

Bebeklerini

ukurlarda ulpazlarn

zerine koyarak

Elde teber den kadnlar

Atlar tavuklar

Ve koyunlar paylald

Askerler arasnda

Ve o gece

?irin

alkara bakl

Trkmen cerenlerinin

iekler gibi saf ve yalansz

Namuslar kokland


76/82

Sahra adrlarnda

*

Yenenler yrye getiler

Balarna basarak llerin

?arap ve taze etle

Hrs hengame gurur

Ve ehvetle

Girdiler ehreOrospu kollar gibi

Ald nlerinde

Kaplar saraylarn

Krk gn krk gece

KahkahalarnnNefsi itihalarnn

Ve ukurlarnn

Yesiri kesildiler

Kubadiye Hisarndan

Dnen Sultan

Yeni bir a

Kazanm gibi

bin altn datt Franklara

Ziyafetler nianlar sundu

*


77/82

Artk yrdke

Menzillere k saan

Ufuklar aan ordu yoktu

Kllarn molalarda gnelendirerek

Ve billur sulara vererek

Bir dervi teberi gibi uyuyan

Ve meyvelerin topraa dyle

Bebeklerin avaz kzlarn glyleUyanan ordu yoktu

*

Ama ok ey renmiti toprak

Dklen kandan

Den silahlarnarsn tamt

Kklere sular

Ve babai

Naralarn yklenerek

Esmiti Anadolu dalarnarzigr

Baba, destann bu noktasnda durdu, bkkn ve umarsz bir havada koltukaltn kad,

Ben Ishakn kaderini, nce an ren, sonra rd an merkezinde ters

evrilip len bir ipekbceinin kaderine benzetirim dedi.


78/82

Baba, bunlar anlatrken alnm trsm trsm terlemeye, sol gzm prprlanpdelirmeye balad. Acayip, alangirli eyler belirdi gzbebeklerimde. Ar,

yalazl bir kl ile Afin, Babekin kellesini vurdu. Hz. mer, DemirciKawann kendi kanl direfinden (tulum) yapt isyan bayran yakt.Belkemiim pak ucundaym gibi rperdi. Trnaklarm morard szm szm.Titredi dudaklarm. Tylerim dikeldi, itahm cotu. Gcrdamaya koyuldudilerim.

Aniden sabrma saldrdm. Bararak frladm ayaa. Bedreddinle Baba dabenimle birlikte ayaa frladlar. Amaaan! delirdi yololu! diyerek darattlar kendilerini. Kumrular ise, telala pervazlanp tuvaletin sifonuna

kondular.lkin battaniyeleri ve dei yedim. Kuzu bryan gibi sindi damama tad.Sonra, bir yumrukla beton ranzay krdm. Gevrek bir rek gibi ktr ktr

yiyip bitirdim. On parmam daldrdm beton zemine. Toprak kardmderinliklerden. erkez helvas yercesine yutmaya koyuldum lokma lokma.

Yeraltndan, lamdan, korkuyla kouan fare srlerinin lmcklargeliyordu. rmcekler alarn, atdaki gvercinler yuvalarn terkediyordu.

Mazgaldan beni seyreden Baba:

Ah yololu ah! Karanlklar da byle yiyebilsen, u karanlklar diyordu.

Kumrular ise:

Gzlerine bakn gzlerine! diye baryordu. Bir beril, bir yakut, bir smersafiri, bir Hz. Sleyman cevahiri gibi nasl da parlyorlar. Byledirite artutsaklk cinneti, kprm aygr arzusu, ylan itah byledir. Byledir ite

timaristan yesirinin dermansz illeti, sevgi susuzluu, dme hasretibyledir.

Birden tiz bir demir vnlayyla uyandm. Gzlerimi atmda, karmdaonlar buldum. Ensesi yasin tulumu gibi ien ve zndanclkta bir hayli pienkalantor mdr, asker ve gardiyan kalabalnn nndeydi. Parmaklklaratahta copla vurarak:

Bak dedi, saymlara bile kalkamaz oldun. Brak artk bu anlamsz grevi!


79/82

Donuk baklarn altndaydm. Kulaklarm babai glbenklerininyanksndayd hl.

Babam lyas al haberi

Ik budur ekmek budur bal budur

Kln emberinde durduk semaha

nan budur mr budur yol budur

-SON-

-1983-

DESTANDAK BAZI ADLAR

Burak Baba: (1257-.......) Tasavvuf airidir. Batnilii Amasyada yaymaya

alrken ihbar zerine, 1271de Msra kat. Ayn almalara Msrdagirmesi zerine hkmdar Baybarsn huzurunda bir alimler meclisitarafndan sorguya ekildi. Sonra dayaa yatrld. Bu dayan etkisiyle?amda ld. Dnemin tarihileri Babay u ekilde tasvir ediyorlar:

Belinden yars btn plak olup, aasna krmz bezden bir futanbalam, bana hafif bir krmz sark eklinde tlbent sarm ve iki tarafna

manda boynuzlar raptetmiti. Elinde gayet uzun ve byk bir nefir, kabaktan

yaplm byk ve siyah bir kekl olup, ay gibi oynar, maymun gibi syler,gayet murdar idi. Ayn hal ve kyafette daha sekiz-on yolda olup, bunlarnelinde zilli defter olduu halde, gittikleri yerlerde bir daire eklinde olupbunlar alar, Burak Baba oynard.. Ahireti inkr eden tam bir mlhid idi.Haram helal sayar, ...... ehveti galip olup gzellere tanr der, nlerinde secdeederdi (lk Trk Mutasavvflar, F.Kprl, Sf. 210)

SEYYD ABUL VEFA: 11.y.yln nl bir Krt tasavvuf eyhidir. Abbasi

halifesi Kaim Bi,Emrullah kadn ve erkekleri bir araya toplayarak, sapk


80/82

inanlar yayd gerekesiyle Onu zorla saraya getirtip, snava tabi tutmu,fakat geni kitlelerin sempatisini kazandn gznnde tutarakcezalandramamtr. lyasn bu eyhin tarikatna mensup olduu syleniyor.

MAZDEK: sadan sonra V. y.ylda randa ortaya kan, mallarda vekadnlarda ortakl, eitlii savunan eylem adam. Sonunda soylulartarafndan ldrld. Bunun davasn daha sonra kars Hurrem (Hurremiler)ve Azarbaycanl Babek (Babekiler) srdrdler.

BABEK: Dokuzuncu y.ylda randa patlayan toplumcu, ihtilalci bir halkhareketinin nderi. syan bastrldktan sonra elleri, ayaklar ve sonra dakellesi kesilmek suretiyle ldrld.

DEHHAK: Kawann nderliindeki halk hareketiyle devrilen zalimhkmdar.

DESTANDAK BAZI SZCKLER

Askeri kta: Askerlere hizmetleri karlnda, iletme hakk bedel olarakverilen devlet topraklar.

Ahir: Son, en son.

Azat Etmek: Serbest brakmak.

Aikar: Ak, apak.

Bogomil: Balkanlarn Hristiyan kkenli bir nevi babaleri. 12. y.yldaBulgaristanda ortaya kt.

arvakaclk: En eski Hint maddecilii.

Bizar: Bkm, usanm.

Batn: , gizli, grnmeyen yz.

Danimend: Bilgili, bilgin.

Deccal: Kyametten az nce kacana inanlan uursuz, yalanc mesih.


81/82

Ftursuz: Pervasz, korkusuz.

Gazap: Kzgnlk, fke.

Giryan: Alayan

Gulbenk: Topluca sylenen alk, ant, dua.

Harana: Amasya

Hasl: Olan, reyen, treyen, gerekleen.

Himmet: Yardm, emek.

Hsn Mansur: AdyamanKrsi: Krs

Karun: Zenginlerin ah, zenginler zengini

Klhani: Klhanbeyi, kavgac

Mlhid: Dinsiz

Karmetilik: 9. y.ylda ortaya kan, mallarda ortaklk ilkesini yayan ve halkher bakmdan eitletirmeyi amalayan Arap gizemciliinin en etkili veihtilalci akmlarndan.

Klam: Trk, ark.

Nefir: Boru

Miri Toprak: Devlete ait toprak

Mrit: Aydnlatan, doru yolu gsteren

Maher: Kyamet gn dirileceklerin toplanacaklar yer.

Pavlakiler: Bir nevi Ermeni babaleri.

Seyyal: Gezici, hareketli.

Pitar: nc

Tmaristan: Tmarhaneler lkesi.


82/82

ryan: plak.

muzaffer-orucoglu-baba_ishak-destani.pdf

Documents