moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba tavi 1 eqvtime tayaisvili (1863-1953) -...

26

Upload: others

Post on 21-Jan-2021

8 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi
Page 2: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi
Page 3: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

1

Don

’t C

opy

moqalaqeoba

VIII klasi

moswavlis wigni

Page 4: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

2

Don

’t C

opy

moqalaqeoba, VIII klasi moswavlis wigni

gamocemis weli da rigiToba 2020 weli

Page 5: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

3

Don

’t C

opy

sarCeviSesavali ........................................................................................ 4

saxelmZRvaneloSi gamoyenebuli niSnebi: ........................... 5

I Tavi - samoqalaqo sazogadoeba ........................................... 6

1. moqalaqe demokratiul sazogadoebaSi .................... 7

2. sazogadoebrivi iniciativebi .................................... 13

3. arasamTavrobo organizaciebi ................................... 21

4. media da sazogadoeba .................................................... 30

5. sazogadoebrivi centrebi ............................................ 40

II Tavi - adgilobrivi TviTmmarTveloba ............................. 49

1. moqalaqe da adgilobrivi TviTmmarTveloba ......... 50

2. adgilobrivi TviTmmarTvelobis

ganxorcielebis miznebi ............................................... 55

3. municipalitetis meriis funqciebi ........................... 60

4. municipalitetis sakrebulos funqciebi ................ 66

5. TviTmmarTvelobaSi moqalaqeTa

monawileobis formebi da mniSvneloba ..................... 71

6. adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebi ........... 78

7. gamWvirvaloba da sajarooba ..................................... 84

8. adreuli Setyobinebis sistema

samoqalaqo usafrTxoebisaTvis ................................. 90

danarTi ........................................................................................ 100

leqsikoni ..................................................................................... 105

Page 6: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

4

Don

’t C

opy

Sesavali

„demokratiulad organizebuli saxelmwifo es-wrafvis aRzardos ara marto pirovneba, aramed, pi-rvel yovlisa, moqalaqe [...] udavoa, rom demokratia dainteresebulia Segnebul moqalaqeTa aRzrdiT, romlebsac unari eqnebaT SemoqmedebiTad Caerion saxelmwifos cxovrebis ganviTarebis procesSi...“

dimitri uznaZe

„zogadsaganmanaTleblo skolis amocanebi“ 1917 w.

Sen cxovrob qveyanaSi, romelic ukve sami aTeuli welia demokratiis mSeneblobis gzas daadga. sruli demokratiis misaRwevad gasakeTebeli jer kidev Zalian bevria, bevris gakeTeba Senc mogiwevs Sens megobrebTan erTad. demokratiis Seneba mxolod demokratiulad moazrovne moqalaqeebs Seu-ZliaT. magram ici ki ras niSnavs iyo namdvili moqalaqe, Tavisi SegnebiT, da cxovrebis wesiT? ici, ras gulisxmobs moqalaqeobrivi pasuxismgebloba? aqtiurad rogor CaerTo sazogadoebriv cxovrebaSi? rogor SeZlo gaataro Seni principebi - iyo toleranti da daicva adamianTa uflebebi? imoqmedo Seni ojaxis, Temis, qalaqisa Tu soflis sakeTildReod? gasaqani misce Sens ideebs, iniciativebs, daisaxo grZelvadiani miznebi?

es saxelmZRvanelo gagcems pasuxs yvela am kiTxvaze da dagexmareba gaerkve im mTavar Rirebulebebsa Tu principebSi, razec dgas demokratia.

aq waikiTxav Seni Tanatolebis istoriebs, gaecnobi maT fiqrebs, azrebs, naxav da moismen sxvadasxva mediasaSualebiT gadmocemul reportaJebs, wai-kiTxav statiebs, werilebs da maTi saSualebiT gaerkvevi iseT mniSvnelovan sakiTxebSi, rogoricaa: aqtiuri moqalaqeoba, samoqalaqo sazogadoeba da adgilobrivi TviTmmarTveloba.

saxelmZRvanelo gaZlevs saSualebas warmarTo diskusiebi, ganaxorcielo proeqtebi, imsjelo, ikamaTo, aRmoaCino bevri iseTi ram, rac momavalSi dagexmareba aqtiur moqalaqed CamoyalibebaSi, es ki mogcems saSualebas Rirseuli adgili daiWiro samoqalaqo sazogadoebaSi da monawileoba miiRo Seni mSobliuri qveynis demokratiul ganviTarebaSi.

gisurvebT warmatebebs !

Page 7: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

5

Don

’t C

opy

saxelmZRvaneloSi gamoyenebuli niSnebi:

imuSave individualurad

kompleqsuri davaleba

diskusia

upasuxe kiTxvebs:

imuSaveT jgufebSi

imuSaveT wyvilebSi

saSinao davaleba

proeqti

imsjele

kiTxvebi dokumenturi masalis Sesaxeb

davaleba (“dafiqrdi”, “aRwere”, “Seadare”, “gaecani” da sxv.)

kiTxvebi TviTSefasebisTvis

Page 8: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

6

Don

’t C

opyTavi I

samoqalaqo sazogadoeba

Page 9: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

7

samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1

1. moqalaqe demokratiul sazogadoebaSi

• Seni azriT, ra Tvisebebi ga-moarCevs pirovnebas sazo-gadoebaSi?

• ra gavlenas axdens pi rov-ne ba sazogadoebis gan vi-Tarebaze?

sakiTxis gacnobamde upasuxe SekiTxvebs:

TiToeuli Cvengani damoukideblad (in-dividualurad) viRebT im gadawyvetile-bebs, rac mxolod pirovnulad gvexeba, amasTan, Cven yvela iseTi gaerTianebis an jgufis wevrebi varT, rogoricaa: ojaxi, saskolo sazogadoeba, samezoblo, Temi da sxva. am gaerTianebebSi sxvebTan erTad Cven monawileobas viRebT gadawyvetile-bebis miRebaSi. es gansxvavdeba individu-aluri gadawyvetilebisgan, radgan jguf-Si miRebuli gadawyvetilebebi ara erTi, romelime Cvenganis, aramed jgufis yvela wevris interesebs efuZneba.

zogadad, adamiani aris individi, pirovnebac da moqalaqec, is amave dros sazogadoebis wevria, sazogadoebriv ur-TierTobebsa Tu politikul cxovrebaSi monawileobs da Sesabamisi uflebebi da movaleobebi aqvs.

mniSvnelovania, ojaxSi, skolaSi, sam-saxurSi, religiur da sxva sazogadoebriv gaerTianebebSi, ramdenad aqtiurebi arian da zrunaven calkeuli moqalaqeebi sxve-bze da mTlianad sazogadoebis ganvi-Tarebaze.

adamianis uflebaTa sayovelTao deklaracia

muxli 29.1

yovel adamians aqvs mova leo-bani sazogadoebis wi naSe, rad-gan mxolod sazo gadoebaSia SesaZlebeli mi si pirovnebis Tavisufali da sruli ganvi-Tareba.

sazogadoeba aris adamianTa myarad mowesrigebuli erTo-ba, romelic iqmneba saerTo interesebisa da saWiroebebis, sxva adamianebTan urTierTo-bis moTxovnilebis dasakmayo-fileblad.

Page 10: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

8

Tavi 1 samoqalaqo sazogadoeba

qvemoT mocemuli cxrili gadaxaze rveulSi da Seavse.

Camowere sami sazogadoeba, romlis wevradac miiCnev Tavs.

Cawere grafaSi: am sazogadoebis wevroba nebayoflobiTad migaCnia, Tu savaldebulod?

aRwere is konkretuli uflebebi da movaleobebi, romlebic am jgufSi da mis mimarT gagaCnia.

Seadare erTmaneTs sxvadasxva sazogadoebriv jgufebSi Seni ufleba-mov-aleobebi.

sazogadoeba nebayoflobiTi/ savaldebulo uflebebi movaleobebi

dRes moqalaqeTa nawili fiqrobs, rom erT adamians arafris Secvla ar SeuZlia, rom misi Zalisxmeva umniSvne-lo iqneba da araferi gamova. aqti-uri moqalaqeoba gulisxmobs sak-iTxebisadmi amgvari damokidebulebis uaryofas da imis rwmenas, rom yvela adamiani mniSvnelovania, rom erT ada-miansac ki SeuZlia yvelaferi Secva-los da amis ara erTi magaliTi aqvs istorias.

demokratiuli saxelmwifos Seneba mxo lod maRali demokratiuli kulturisa da Sesabamisi unar-Cvevebis mqone ada-mianebs SeuZliaT.

lietuvis prezidentma, da-lia gribauskaitem, 2018 wels qarTvel xalxs ase mimarTa: „qarTveli xalxis mimarT Cemi mTavari gzavnilia, rom irwmu-non sakuTari Tavis. qarTvel-ma xalxma unda iamayos saku-Tari qveyniT... Tqven swor gzaze xarT. kargad iciT, ra gsurT. saqarTvelos momavali mxolod Tqvenzea damokidebuli.~

rogor fiq robT, ras gulisxmobs lie tuvis prezi-dentis gzavnili _ rogori mo-qalaqeebi Seqmni-an qveynis momav-als?

a r C a w e r o w i g n S i !

“is, rasac akeTebT, SesaZlebelia metis-metad umniSvnelod geCvenebodeT, magram uaRresad mniSvnelo-vania, rom mainc gana-grZoT Tqveni saqmis keTeba.”

mahaTma gandi

Page 11: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

9

samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1

eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“,

wm. eqvTime RvTiskaciqarTveli istorikosi, arqeologi

da sazogado moRvawe, Tbilisis sax-elmwifo universitetis erT-erTi damfuZnebeli, 1921–1945 wlebSi sa-frangeTSi gatanili saqarTvelos sa-ganZuris damcveli. miuxedavad didi winaaRmdegobisa, amravla, daicva da uklebliv daabruna samSobloSi es unikaluri memkvidreoba.

eqvTime werda: „saqarTvelo daviare da davinaxe, Tu ra uzarmazari masalaa ganwiruli daviwyebisa da xSirad daRupvisT-visac, pirdapir amitana fanatikurma miswrafebam, rac SeiZle-ba, meti momeswro, miTumetes, rom Cem TanamedroveTagan aRara-vin misdevda am saqmes . . . ramdens vcdilobdi, ras ar vkidebdi xels, magram ramdeni ram mainc ver movaswari . . . . ar iyo xalxi, TiToorola kacis meti ar ekareboda aseT saqmes; ar esmodaT amis mniSvneloba da gemo! . . rusTvelis gamzirze seirnobasa da popularuli statia-wignebis kiTxvas an literaturul kamaTs iqiT aRar midioda maTi mondomeba . . .“

„Zalauneburad momixda emigrantoba, raTa ar movSorebodi Cveni eris sasiqadulo kulturul saganZurs, damecva igi yovel-gvari safrTxisgan“

gaecani eqvTimes sityvebs da imsjele, misi romeli moqalaqeobrivi Tvise-bebi ikveTeba da ra gamoarCevs mas imdroindeli sazogadoebisagan?

imsjele - rogor fiqrob, ratom unda iyos moqalaqe aqtiuri?

Tu adamianebi icnoben sakuTari uflebebisa da Tavisuflebis kanoniT gansaz-Rvrul normebs, ician, rom maT uflebebTan erTad aqvT pasuxismgebloba Tan-amoqalaqeebisa da saxelmwifos winaSe, pativs scemen gansxvavebul azrs, SeuZli-aT konfliqtis warmoSobisas savalalo Sedegebis ganWvreta da aqvT konfliqtis mSvidobiani gzebiT gadawyvetis survili da unari, es imas niSnavs, rom isini floben aqtiuri moqalaqisaTvis saWiro kompetenciebs. aseTi adamianebi grZno-

Page 12: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

10

Tavi 1 samoqalaqo sazogadoeba

ben pasuxismgeblobas mTlianad sazoga-doebis mdgomareobaze da Tu isini aqti-urad arian CarTuli sazogadoebriv cxovrebaSi, saxelmwifo struqturebT-an TanamSromloben da monawileoben sa-zogadoebisa da qveynis ganviTarebaSi, maSin SegviZlia vTqvaT, rom isini arian aqtiuri moqalaqeebi.

demokratiul sazogadoebaSi aqti-uri moqalaqeebis sazogadoebas, samo-qalaqo sazogadoebas uwodeben

ra aris demokratia?

ukanasknel wlebSi ramodenime Tvis ganmavlobaSi mimdinareobda saqarT-velos mTavar kanonSi - saqarTvelos konstituciaSi Sesatani cvlilebebis saxalxo ganxilva. saqarTvelos parla-mentis wevrebi qveynis yvela regionSi awyobdnen Sexvedrebs da moqalaqeebTan erTad msjelobdnen gansaxorcielebel cvlilebebze. am ganxilvebSi monawile-obis saSualeba hqonda saqarTvelos yvela moqalaqes.

sakonstitucio cvlilebis ganxor-cielebaSi moqalaqeTa monawileoba - ai, es aris demokratiis erT-erTi mTavari principi, moqalaqeebi TviTon qmnian im kanons, romlis Sesrulebac TviTon maTTvis savaldebuloa.

demokratiis mTavari maxasiaTebeli xalxis nebis uzenaesobaa. es aris siste-ma, sadac xalxi adgens wesebs (kanonebs), romlebsac Semdeg TviTonve emorCileba.

demokratiul qveyanaSi yvela mo-qalaqes erTnairi SesaZlebloba aqvs uSualod an warmomadgenlis (mo-qalaqeTa mier arCeuli piris) saSuale-biT monawileoba miiRos gadawyvetile-bebis miRebis procesSi da zegavlena moaxdinos im gadawyvetilebebze, rom-lebic sazogadoebis wevrebs exeba.

xalxis aqtiuri monawileobis gareSe, demokratiis es mTavari principebi ver Sesruldeba, e.i. WeSmariti demokratia ver iarsebebs.

„demokratiulad organizebuli s a xel mwifo eswrafvis aRzardos ara marto pirovneba, aramed, pi-rvel yovlisa, moqalaqe. udavoa, rom demokratia dainteresebulia Segnebul moqalaqeTa aRzrdiT, romlebsac unari eqnebaT Semoq-medebiTad Caerion saxelmwifos cxovrebis ganviTarebis procesSi,“- werda 1917 wels dimitri uznaZe, fsiqologi, filosofosi, pedagogi da sazogado moRvawe, fsiqologiis qarTuli samecniero skolis dam-fuZnebeli.

„demokratia, ro-gorc mmarTve lo-bis forma, xor-ciel deba xal xis mier da xalxisaT-vis“

aSS-s preziden ti abraam lin kolni

(1861-1865)

„demokratia ver iarsebebs, Tu mas -Si demokratiu-lad moazrovne ada mianebi ar ic-xov reben“ Tomas jefersoni, amerikis prezi-denti (1801-1809), aSS-is damoukide-blobis deklaraciis“ avtori

Page 13: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

11

samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1

qveyanaSi arsebuli demokratiis xarisxi oTxi komponentiT fasdeba: 1. demokra-tiuli anu samoqalaqo sazogadoebis arseboba; 2. adamianis uflebebis dacva; 3. Ria da angariSvaldebuli mTavroba; 4. Tavisufali da samarTlmiani arCevnebi. am komponentTagan erT-erTi umTavresi samoqalaqo sazogadoebis arsebobaa.

gaecaniT katosa da misi megobrebis aqtivobas.

katome gorSi vcxovrob. ramdenjer mifiqria, ra SeiZleba gavakeToT imisaTvis, rom Cven irgvliv aravis Siodes. megobrebT-anac araerTxel misaubria amaze. amaswinaT imedis televiziiT siuJeti vnaxe - goris centrSi, axalgazrduli moZraoba „droas“ iniciativiT, „socialuri macivari“ daidga, romlis daxmarebiTac adamianebs sakvebis erTmaneTisTvis gazi-

areba SeuZliaT. klaselebma gadavwyviteT, es idea sxva bavSvebisTvisac gagvecno da produq-ti Segvegrovebina. yvelam miviReT monawileo-ba, socialuri macivrisTvis mSrali sakvebic movagroveT da sayofacxovrebo nivTebic. mTa-varia, rom es aqcia erTjeradi ar aRmoCndes. ra kargi iqneba, telefonSi rom gvqondes spe-cialuri aplikacia, romelzec supermarket-ebi da restornebi im produqts ganaTavseben, romlis fasdaklebiT SeZena an ufasod miRebac SeeZlebaT adamianebs. neta, sxvebic Semogvier-Tdnen am saqmeSi.

imsjele - aqtiuri moqalaqisTvis damaxasiaTebeli romeli TvisebebiT gamoirCeva kato? ra udevs safuZvlad mis aqtivobas? rogor SeiZleba amgvari iniciativa erTjerad aqciad ar darCes?

upasuxe kiTxvebs:

1. Seni azriT, riT gansxvavdeba individualurad miRebuli gadawyvetile-bebi sazogadoebriv jgufebSi miRebuli gadawyvetilebebisagan?

2. ra codniTa da unarebiT gamoirCeva aqtiuri moqalaqe?3. Seni azriT, ra SemTxvevaSia samoqalaqo sazogadoeba Zlieri?4. rogor SeiZleba gaZlierdes Seni sazogadoeba da risi gakeTeba Segi-

Zlia amisaTvis?

Page 14: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

12

Tavi 1 samoqalaqo sazogadoeba

imuSaveT wyvilebSi

gaixsneT Rirseuli pirovnebebi warsulidan an Tanamedroveobidan, romlebsac miiCnevT aqtiur moqalaqeebad. daasabuTe argumentebiT.

(rveulSi gadaxaze cxrili da Seavse)

aqtiuri moqalaqe Tqveni argumentebi

diskusia

sazogadoebis garkveuli nawili miiCnevs, rom sakmarisia, adamianma sakuTari saqme akeTos, izrunos pirad keTildReobaze, mouaros ojaxs da ar aris auci-lebeli, CaerTos sazogadoebriv aqtivobebSi. gamarTeT diskusia Temaze: ratom unda viyo aqtiuri moqalaqe?

saSinao davaleba

moiZie informacia eqvTime TayaiSvilis cxovrebasa da moRvaweobaze, naxe masze gadaRebuli dokumenturi da mxatvruli filmebi; moamzade prezenta-cia, romelSic asaxuli iqneba eqvTime, rogorc sazogado moRvawe, moitane misi aqtiuri moqalaqeobis damadasturebeli sami argumenti.

dokumenturi filmi- eqvTime https://1tv.ge/video/eqvtime/ eqvTime RvTiskaci - mxatvruli filmi 2018

https://www.youtube.com/watch?v=89KY_z8pLzg

a r C a w e r o w i g n S i !

Page 15: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

49

Don

’t C

opy

Tavi II

adgilobrivi TviTmmarTveloba

Page 16: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

50

Tavi 2 adgilobrivi TviTmmarTveloba

saqarTvelos yvela kuTxeSi mosax leobas sxvadasxva da zogjer msgavsi problema awuxebs.

Sen ukve ici, rom TemSi adamianebis Tanacxovreba garkveul wesrigs moiT xovs, erToblivi saqmianoba _ SeTan xmebas, sacxovrebeli sivrce ki _ mzrunvelobas Temis TiToeuli wevrisgan. Temma TviTon ukeT icis

1. moqalaqe da adgilobrivi TviTmmarTveloba

• gaixsene, romel TviT mmar -Tvelobebs icnob?

• Seni azriT, risTvis aris saWiro TviTmmar-Tve loba?

sakiTxis gacnobamde upasuxe SekiTxvebs:

socialuri qselis _ Facebook-is saSualebiT aqtiuri moqalaqeebi xSirad gamoTq vamen sakuTar mosazrebebs qalaqsa Tu sofelSi arsebuli mdgomareobis Sesaxeb.

• Sen ra SegiZlia Tqva Se ni qa la qis, soflis, da bis Se sa xeb _ ra gakeTda mo qa la qeebisTvis da ra problemebia mosag varebe li?

• rogor fiqrob, vin unda aiRos pasuxismgebloba adgilobrivi prob-lemebis mog va rebaze?

Page 17: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

51

adgilobrivi TviTmmarTveloba Tavi 2

Tavisi problemebi da SeuZlia, Tavad izrunos maT mogvarebaze. isic ici, rom iniciativa SeiZleba wamovides erTi adamianis an garkveuli jgufisgan, xolo misi ganxorcieleba adgilobrivi TviTmmarTvelobis movaleobaa.

ras niSnavs adgilobrivi TviTmmar-Tveloba? Tavad sityvebi metyveleben sakuTar Tavze.

es aris garkveul teritoriaze, e.w. TviTmmarTvel erTeulSi, mcxovreb moqalaqeTa ufleba da SesaZlebloba, moawesrigon da marTon adgilobrivi mniSvnelobis sakiTxebi. es aris pasuxis-mgebloba, Tavad mouaro da izruno Sens qalaqze, ubanze, sofelze, dabaze.

TviTmmarTveli erTeuli aris municipaliteti. es aris dasaxleba (TviTmmarTveli qalaqi da Temi), romelsac aqvs administraciuli sazRvrebi da administraciuli centri.

TviTmmarTveloba aris ama Tu im teritoriuli erTeulis, organizaciis an sazogadoebis calkeuli jgufis (maT Soris, saskolo sazogadoebis) saqmeTa damoukidebeli gamgebloba.

mariami

TiTqmis ori welia axal saxlSi gadmovediT me da Cemi ojaxi. Zveli saxli Zalian miyvarda, Senobis win me da Cemi da ezoSi vTamaSobdiT, xSirad davZvrebodiT xeebze.axali saxlic momwons, Tumca aq naklebi mcenarea. Tavidan problema ar iyo, magram mere saxlis samive mxridan mSenebloba daiwyes da mTel quCaze saSineli mtveri dadga, Tanac muSebis xmauric adrianad maRviZebda. yvelaze uaresi ki is aris, rom xeebis Casargavi adgili aRarsad darCa. internetSi xSirad wamikiTxavs, rom TbilisSi haeri saSinlad dabinZurebulia. maSin ratom aSeneben amden Senobas yvelgan, roca SeiZleba iq mcenareebi dairgas?deda xSirad ambobs, rom qalaqis movlaze pasuxismgebeli mTavrobaa, Tumca ar vici, konkretulad _ vin, mTavrobaSi xom imdeni adamiania. minda, rom Cemi qalaqi lamazi da gamwvanebuli iyos, magram zustad ar vici, ra SeiZleba me gavakeTo an vis mivmarTo.

imsjele

mariamis romeli uf leba irRveva am SemTxvevaSi? ras urCevdi mas?

„TviTmmarTveloba ukeTesi wa ma lia xalxis yovelgvaris saWi roe bisa. saca unda dargaT, igi yvelgan xeirobs… yoveli saxelm wifo, rigians weszed co-taT Tu bevrad damdgari, na-wil-nawilad aris dayofili, rom movla da patronoba advi li iyos.“ (ilia)

mSenebare korpusi TbilisSi

Page 18: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

52

Tavi 2 adgilobrivi TviTmmarTveloba

adgilobrivi problemebis swrafad da efeqturad gadawyveta, moqalaqeebze zrunva, maTi uflebebis dacva adgilobrivi TviTmmarTvelobis funqciaa.

TiToeuli moqalaqis movaleobaa gansazRvros municipalitetSi arsebuli saWiroebebi da TviTmmarTvelobis organoebTan TanamSromlobiT izrunos mis mogvarebaze.

upasuxe kiTxvebs:

1. rogor gesmis ilias sityvebis mniSvneloba: „yoveli saxelmwifo, rigians weszed cotaT Tu bevrad damdgari, nawil-nawilad aris dayofili, rom movla da patronoba advili iyos“?

2. ra aris adgilobrivi TviTmmarTvelobis umTavresi funqcia?

3. Seni azriT, ratom aris mniSvnelovani qveynis marTvisTvis adgilobrivi TviTmmarTvelobebis arseboba?

4. Seni azriT, rogor SeuZlia sazogadoebis TiToeul wevrs adgilobriv TviTmmarTvelobaSi Tavisi wvlilis Setana?

5. ra sirTuleebs SeiZleba waawydes moqalaqe adgilobrivi problemis mogvarebis procesSi? moiyvaneT konkretuli magaliTebi, Tqvens qalaqSi/sofelSi/dabaSi/ubanSi Tu iyo mcdeloba moqalaqeebis mxridan adgilobrivi TviTmmarTvelobis daxmarebiT problemis mogvarebisa.

diskusia

maswavleblis daxmarebiT naxe reportaJi: Tbilisis problemebi _ gamokiTxva

reportaJi: Tbilisis problemebi _ gamokiTxva http://www.tvpirveli.ge/?id=1921

reportaJis naxvis dros, diskusiis warmarTvamde rveulSi gadaxaze sqema da Seavse, Camowere problemebi da miuTiTe, maTgan romelia adgilobrivi TviTmmarTvelobis gadasaWreli. gamarTeT diskusia Temaze: ra aris am problemebis arsebobis mizezi? ra uSlis xels problemebis mogvarebas?

problemebi

adgilobrivi TviTmmarTvelobis

gadasaWreli

a r C a w e r o w i g n S i !

Page 19: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

53

adgilobrivi TviTmmarTveloba Tavi 2

saSinao davaleba

daiyaviT wyvilebad da CaatareT mosaxleobis gamokiTxva Tqvens ubanSi/qalaqSi/sofelSi/TemSi adgilobrivi TviTmmarTvelobis doneze gadasaWreli problemebis Sesaxeb.

davalebis Sesrulebamde:

• dafiqrdiT da gansazRvreT moqmedebis etapebi,

• mosazrebebi gauziareT erTmaneTs _ vin ras rodis gaakeTebs,

• SearCieT davalebis Sesrulebis saukeTeso strategia,

• ra saSualebiT CaiwerT intervius (video,audio Tu werilobiTi CanaweriT)?

klasis winaSe wardgenis (prezentaciis) dros aRwereT:

• rogor gaarTviT Tavi davalebas,

• Tqvengan SerCeulma romelma strategiam gaamarTla,

• rogor Sedga mosaxleobasTan urTierToba,

• gamoTqviT Tqveni mosazrebebi, Tu rogor SeuZlia adgilobriv TviTmmarTvelobas am problemebis mogvareba.

Semajamebeli kompleqsuri davaleba _ proeqti

imisaTvis, rom Tavi igrZno samoqalaqo sazogadoebis wevrad, aqtiurad CaerTo Seni municipalitetis _ qalaqis/dabis/soflis cxovrebaSi, izruno mis keTildReobaze, daiwye mzadeba proeqtisaTvis: „Cven da Cveni municipaliteti/qalaqi/daba/sofeli“. SeqmeniT blogi an portfolio, romelSic ganaTavsebT yvela im aqtivobas, romelsac am Tavis swavlis dros ganaxorcielebT.

• maswavleblis daxmarebiT SeadgineT proeqtis gegma, dayaviT etapebad da saxelmZRvanelos saSualebiT miRebuli Teoriuli codnis safuZvelze etapobrivad ganaxorcieleT.

blogs/portfolios uwodeT proeqtis saxeli, mag., „Cven da Cveni baTumi/Tbilisi/ quTaisi/ozurgeTi...“ (im qalaqis, dabisa Tu soflis saxeli, sadac cxovrobT).

Page 20: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

54

Tavi 2 adgilobrivi TviTmmarTveloba

• TiToeul moswavles SeuZlia, proeqtSi misTvis yvelaze saintereso saqmi-anoba SearCios, magaliTad, zogi teqnologiebis mimarTulebiT imuSavebs: gadaiRebs da daamontaJebs videoebs, gaakeTebs audioCanawerebs, Seqmnis blogis/portfolios dizains da gaakontrolebs mas, zogi „SeiTavsebs“ Ju-rnalistis rols intervius asaRebad, zogi mkvlevari iqneba, zogs SeiZle-ba kargad gamosdis wera, zogs ki _ prezentacia da a.S. klasSi Catarebuli diskusiebi Tu roluri TamaSic SegiZliaT gadaiRoT da atvirToT.

• gaiTvaliswineT: Tavis das rulebis Semdeg saskolo sazogadoebis/parale-luri klasebis an mowveuli stum-rebis (SesaZlebelia, municipalite-tis romelime TviTmmarTveli or-ganodan moiwvioT warmomadgeneli) winaSe gaakeTebT Tqveni blogis/portfoliosa da masSi ganxilu-li sakiTxebis prezentacias. Tqven unda gamoavlinoT Tqveni moqalaqe-obrivi poziciebi ama Tu im sakiTx-Tan mimarTebiT. Tavadve CaerTeT ganxorcielebuli saqmianobebis Sefasebis rubrikebis Seqm naSi, rom bolos Sefasdes TiToeuli Tqven-ganis naSromi cal-calke da proeqti _ mTlianobaSi.

• gaiTvaliswineT isic, rom periodulad unda SeamowmoT mimdinare procesi, Tu ra etapzea proeqti, ra tipis daxmareba gWirdebaT.

• blogis SeqmnaSi dagexmarebaT saganmanaTleblo teqnologiebi _ cifruli resursebis portali:

saganmanaTleblo teqnologiebi - cifruli resursebis portali

http://www.ict.tpdc.ge/video/48?ch=161 http://www.ict.tpdc.ge/video/48?ch=162

proeqtis I etapi:

Tavidanve gadainawileT funqciebi:

• gamoyaviT moswavle/moswavleTa jgufi, romlebic Seqmnian blogs, SearCe-ven mis dizains, gamoyofen rubrikebs.

• blogze ganaTavseT informacia klasis Sesaxeb, gaaformeT fotoebiT. blogze foto da video masalis ganTavsebisas gaiTvaliswineT maswavleb-lis rekomendaciebi personaluri monacemebis dacvis Taobaze.

• moiZieT an Tavad dawereT eseebi Tqveni qalaqis/dabis/soflis Sesaxeb, gad-moeciT misi warsuli da awmyo.

pirvel etapze Sesasrulebeli es aqtivobebi, SesaZloa, jgufebma gadaina-wilon. muSaobis dasrulebis Semdeg moxdes mTeli klasis winaSe namuSevrebis ganxilva da SerCeva blogisaTvis.

Page 21: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

105

Don

’t C

opy

leqsikoni

adgilobrivi TviTmmarTveloba _ TviTmmarTvel erTeulSi registrirebul saqarTvelos moqalaqeTa ufleba da SesaZlebloba, maT mier arCeuli adg-ilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis meSveobiT, saqarTvelos kanonmde-blobis safuZvelze gadawyviton adgilobrivi mniSvnelobis sakiTxebi.

advokatireba _ sazogadoebrivi interesebis dacvis meTodi, romlis gamoyen-eba SesaZlebelia sazogadoebisaTvis sasargeblo cvlilebebis inicirebi-saTvis. sazogadoebrivi interesebis dacva SeiZleba gulisxmobdes rogorc organizaciis mier SemuSavebuli politikis, poziciisa da programebis cv-lilebas, ise _ ideebis SemuSavebas am interesebis dasacavad, an maT SeTava-zebas sazogadoebisaTvis. amas garda _ sazogadoebrivi interesebis dacva niSnavs sazogadoebis mxriv xmis amaRlebas, mniSvnelovani sakiTxebisaTvis Tvalyuris devnas da gadawyvetilebebis mimRebTagan Sesabamisad gadaWris moTxovnas.

administraciuli sazRvrebi _ (aq) municipalitetis sazRvrebi

blogi - erTi an ramdenime adamianis mier warmoebuli veb-gverdi regularuli CanawerebiT, romlic aRwers sxvadasxva movlenebs, Seicavs grafikul, vid-eo, audio masalas. blogebis umetesoba Seicavs komentars an axal ambavs konkretuli Temis Sesaxeb, zogjer ki warmoadgens onlain dRiurs. blogi aerTianebs teqsts, gamosaxulebas, blogebis, veb-saitebis linkebs da Te-masTan dakavSirebul masalas. mkiTxvelebs aZlevs komentarebis datovebis saSualebas.

granti _ usasyidlod gadacemuli miznobrivi saxsrebi, romlebic gamoiyeneba konkretuli proeqtebis, agreTve, saxelmwifoebrivi da sazogadoebrivi mniSvnelobis programebis ganxorcielebisTvis.

biujeti _ saxelmwifos, dawesebulebis, organizaciis Semosaval-gasavlis xarj-TaRricxva drois garkveuli monakveTisTvis.

daba – dasaxleba, romlis teritoriazedac ganlagebulia samrewvelo sawarmoebi an/da turistuli da sakurorto dawesebulebebi an/da samkurnalo da so-cialur -kulturuli dawesebulebebi da romelic asrulebs adgilobrivi ekonomikur -kulturuli centris funqciebs. dabis infrastruqtura ar-sebiTad orientirebuli ar aris sasoflo-sameurneo saqmianobis ganxor-cielebaze. dabis kategorias SeiZleba miekuTvnos dasaxleba, Tu igi TviTm-marTveli erTeulis administraciuli centria an mas aqvs Semdgomi ekono-mikuri ganviTarebisa da mosaxleobis zrdis perspeqtiva;

Talibebi, Talibani _ islamuri samxedro-politikuri moZraoba, romelic avRaneTSi Seiqmna 1994 wels. im dros Talibebis mizani iyo islamuri nor-mebis aRdgena. Talibi mebrZolebi ZiriTadad moqmedeben mcire jgufebaT da erTmaneTTan dakavSirebuli arian naTesavuri kavSirebiT da religi-uri aRmsareblobiT. Talibani TanamSromlobs bevr teroristul organi-zaciasTan, maT Soris al-qaidasTan. maTi sabrZolo moqmedebebi ZiriTadad partizanuli xasiaTisaa da moqmedebis areali aris avRaneTi da pakistani. Talibani gaeros uSiSroebis sabWos mier aRiarebulia rogorc teroris-tuli organizacia.

Page 22: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

106

Don

’t C

opy

TviTmmarTveloba _ amaTuim teritoriuli erTeulis, organizaciis an moqalaqe-Ta jgufis saqmeTa damoukidebeli gamgebloba arCeviTi organoebis meSveo-biT an uSualo demokratiis gziT (krebis, referendumis da sxva saSuale-bebiT).

TviTmmarTveli erTeuli _ municipaliteti. municipaliteti aris dasaxleba (TviTmmarTveli qalaqi), romelsac aqvs administraciuli sazRvrebi, an dasaxlebaTa erToblioba (TviTmmarTveli Temi), romelsac aqvs adminis-traciuli sazRvrebi da administraciuli centri. municipalitets gaaCnia arCeviTi warmomadgenlobiTi da aRmasrulebeli organoebi (Semdgom mu-nicipalitetis organoebi), registrirebuli mosaxleoba da aqvs sakuTari qoneba, biujeti, Semosulobebi. municipaliteti sajaro samarTlis iuridi-uli piria.

TviTmmarTveli qalaqi _ qalaqis kategoriis dasaxleba, romelsac saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad miniWebuli aqvs municipalitetis statusi.

TviTmmarTveli Temi _ ramdenime dasaxlebis erToblioba, romelsac saqarTve-los kanonmdeblobis Sesabamisad miniWebuli aqvs municipalitetis statusi.

TviTmmarTvelobis organoebi _ adgilobrivi TviTmmarTveloba Seicavs ori saxis organoebs, rogorebicaa arCeviTi _ sakrebuloebi da aRmasrulebeli or-ganoebi, romlebic formalurad mowodebuli arian cxovrebaSi gaataron warmomadgenlobiTi organos gadawyvetilebebi. adgilobrivi TviTmmarT-velobis warmomadgenlobiTi organoa _ sakrebulo. ganviTarebul qveynebSi adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis arCeva xdeba Sesabamisi admin-istraciul _ teritoriuli erTeulis mosaxleobis mier, pirdapiri da say-ovelTao arCevnebis safuZvelze.

institucia _ (aq) organizacia.

komiqsi _ (ingl. Comics) — vizualuri xelovnebis forma, romelic Sedgeba ga-mosaxulebebisa da teqstis (dialoguri buStebis an titrebis saxiT) kombi-naciisagan.

kompetencia - konkretuli amocanis SesrulebisaTvis saWiro unari. igi moicavs unarebis, codnisa da qcevis erTobliobas.

komunikacia - erTi pirovnebis an jgufis mier meoresTvis informaciis gadace-mis procesi.

koncefcia _ raime sagnis, movlenis, procesis gagebis, ganmartebis garkveuli wesi, ZiriTadi Tvalsazrisi, maTi sistematuri analizis saxelmZRvanelo idea.

mdgradi ganviTareba — sazogadoebis ganviTarebis iseTi sistema, romelic sazog-adoebis ekonomikuri ganviTarebisa da garemos dacvis interesebis gaTval-iswinebiT uzrunvelyofs adamianis keTildReobas, cxovrebis donis xarisx-is zrdas da momavali Taobebis uflebas isargeblon Seqcevadi raodeno-brivi da xarisxobrivi cvlilebebisagan maqsimalurad daculi bunebrivi resursebiTa da garemoTi.

mediatori - momrigebeli, Suakaci. mediatori neitraluri piria, romelic warmarTavs modave mxareTa urTierTobas da cdilobs, daamyaros Ria da gamWvirvale damokidebuleba maT Soris. mas ar SeuZlia mxareebs miuTiTos raime qmedebis ganxorcielebaze, an misces rCevebi.

municipaliteti _ dasaxleba (TviTmmarTveli qalaqi), romelsac aqvs adminis-traciuli sazRvrebi, anda saxlebaTa erToblioba (TviTmmarTveli Temi),

Page 23: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

107

Don

’t C

opy

romelsac aqvs administraciuli sazRvrebi da administraciuli centri.

nobelis premia - erT-erTi yvelaze prestiJuli yovelwliuri saerTaSoriso premia. gaicema mniSvnelovani samecniero kvlevebis, revoluciuri gamogo-nebebis an kulturasa Tu sazogadoebis ganviTarebaSi Setanili didi wv-lilisTvis.

saxeli ewodeba misi damaarseblis Svedi inJinris, qimikosis, gamomgonebli-sa da mrewvelis alfred nobelis pativsacemad. nobelis anderZis mixedviT, misi sikvdilis Semdeg darCenil kapitals unda Seedgina nobelis premiis fondi. nobelis premia eniWeba fizikis, qimiis, medicinisa da fiziologiis, mxatvruli literaturis dargSi mniSvnelovani da uaxlesi miRwevebisaT-vis kandidatebs rasis, erovnebis, sqesisa da sarwmunoebis ganurCevlad. nobelis premia Sedgeba oqros medlisagan, romelzec gamosaxulia nobeli, diplomisa da fuladi jildosgan.

oponenti _ kamaTis dros sawinaaRmdego azris mqone adamiani. piri, romelic ka-maTSi, paeqrobaSi gamodis visime mosazrebis sapirispirod.

personaluri monacemebi - nebismieri saxis informacia, romliTac SesaZlebe-lia piris identificireba. magaliTad: Tqveni saxeli, gvari, piradi nomeri, foto, video Canaweri, eleqtronuli fostis misamarTi, sabanko angariSis nomeri, socialuri qselis angariSi, piradi mimowera. personaluri monace-mia aseve informacia moqalaqis samuSao adgilis, Semosavlebis, ojaxuri mdgomareobis Sesaxeb da sxva

peticia (laT. petitio - Txovna, moTxovna) - koleqtiuri Txovna, pretenziis wardge-na, saxelmwifo xelisuflebis organoebisadmi mimarTva koleqtiuri weri-lobiTi moTxovniT.

prevencia _ winaswari RonisZiebebi raime arasasurveli movlenis Tavidan asac-ileblad (mag., konfliqtis prevencia)

reglamenti _ saxelmwifo organizaciis, dawesebulebis saqmianobis gansazRvru-li wesebis erToblioba. msgavsi mniSvnelobiT termini SeiZleba Segvxvdes rogorc sxdomis, konferenciis an yrilobis sesiaTa warmarTvis wesebis aRmniSvneli.

reinjeri _ tyis mcveli. reinjeri yoveldRiurad patrulirebs (fexiT, cxen-iT, manqaniT) Tavis samoqmedo teritoriaze sapatrulo bilikebze da raime darRvevis aRmoCenisas axdens kanonmdeblobis Sesabamis reagirebas. adg-ilobriv mosaxleobaze saSeSe merqnis gacemis dros reinjeri valdebulia, mosaxles miuTiTos da aCvenos tyekafSi maTTvis gamoyofili xe-tye, raTa ar moxdes daunomravi xe-tyis moWra da mopoveba, rac, Sesabamisad, gazrdis ukanono Wrebs. aseve reinjeri uzrunvelyofs TemTan urTierTobasa da vizitorTa usafrTxo gadaadgilebas.

referendumi _ sayovelTao-saxalxokenWisyra (gamokiTxva) saxelmwifo an sazo-gadoebrivi TvalsazrisiT romelime didmniSvnelovan sakiTxze, mag.: saer-TaSoriso organizaciaSi qveynis gawevrianeba an gamosvla, konstituciis miReba, teritoriuli sakiTxi, damoukideblobis mopoveba Tu gamocxadeba da a. S.

sajaro dawesebuleba _ saxelmwifo an TviTmmarTvelobis organo an dawesebule-baa, agreTve iuridiuli piri, romelic kanonmdeblobis an xelSekrulebis safuZvelze sajaro dawesebulebis saxeliT asrulebs kanoniT gansazRvrul uflebamosilebebs;

Page 24: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi

108

Don

’t C

opy

sajaro informacia _ oficialuri dokumenti (maT Soris, naxazi, maketi, gegma, sqema, fotosuraTi, eleqtronuli informacia, video- da audioCanawer-ebi), anu sajaro dawesebulebaSi daculi, agreTve sajaro dawesebulebis an mosamsaxuris mier samsaxurebriv saqmianobasTan dakavSirebiT miRebuli, damuSavebuli, Seqmnili an gagzavnili informacia, aseve sajaro dawese-bulebis mier proaqtiulad gamoqveynebuli informacia.

sajaro samsaxuri _ saqmianoba saxelmwifo da adgilobrivi TviTmmarTvelobis dawesebulebebSi.

servisi _ momsaxureba.

solidaroba _ vinmes poziciis, Sexedulebebis mxardaWera, TanagZnoba. raime qme-debis an azris aqtiuri mxardaWera, saerTo interesebis qona, erTsulov-neba.

sofeli – dasaxleba, romlis sazRvrebSic ZiriTadad moqceulia sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwa da sxva bunebrivi resursebi da romlis in-frastruqtura arsebiTad orientirebulia sasoflo-sameurneo saqmianobis ganxorcielebaze;

teritoriuli erTeuli _ mosaxleobis gansaxlebis pirveladi teritoriuli erTeuli aris dasaxleba, romelsac aqvs saxelwodeba, administraciuli sazRvrebi, teritoria da hyavs registrirebuli mosaxleoba. dasaxlebis kategoriebia: sofeli, daba, qalaqi.

qalaqi − dasaxleba, romlis teritoriazedac ganlagebulia samrewvelo sawar-moebi da turistul, samkurnalo da socialur-kulturul dawesebulebaTa qseli da romelic asrulebs adgilobrivi ekonomikur -kulturuli cen-tris funqciebs. qalaqis infrastruqtura orientirebuli ar aris sasof-lo-sameurneo saqmianobis ganxorcielebaze. qalaqis kategorias SeiZleba miekuTvnos dasaxleba, romlis registrirebul mosaxleTa raodenoba 5000-ze metia. dasaxlebas, romlis registrirebul mosaxleTa raodenoba 5000-ze naklebia, qalaqis kategoria SeiZleba mieniWos, Tu igi TviTmmarTveli erTeulis administraciuli centria an mas aqvs Semdgomi ekonomikuri gan-viTarebisa da mosaxleobis zrdis perspeqtiva.

gamoyenebuli wyaroebi:

saqarTvelos konstitucia

samoqalaqo ganaTlebis leqsikoni _ http://www.nplg.gov.ge

saqarTvelos organuli kanoni _ adgilobrivi TviTmmarTvelobis kodeqsi

socialuri politika saqarTveloSi #1 [horizonti], Tb. 2002

genderuli sxvaoba da uTanasworoba saqarTvelos Sromis bazarze. gaeros qalTa organizacia, marti, 2020 weli

media da informaciuli wignierebis swavleba. mediis ganviTarebis fondi, 2019 weli

Page 25: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi
Page 26: moqalaqeoba · 2020. 6. 21. · 9 samoqalaqo sazogadoeba Tavi 1 eqvTime TayaiSvili (1863-1953) - saqarTvelos „meWurWleTuxucesi“, wm. eqvTime RvTiskaci qarTveli istorikosi, arqeologi