mühendis ve makina - tmmob makina mühendisleri odası … · · 2004-12-06vidalarının diş...
TRANSCRIPT
mühendisve makinatmmob makina mühendisleri odası
aylık yayın organı
i''
- î
f , l O
AMERİKAN VİDA NORMLARI • İÇTEN YANMALI MOTORLARA YENİTİP YAKLAŞIM • ÇÖP YAKMA TESİSLERİ •
f OERLIKONdankaynak tekâmül kurslariha
çağrıSanayimizin uzman kaynakçı ihtiyacını karşılama ça-
balarına katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılından
beri tertiplediğimiz, KAYNAK TEKÂMÜL KURSLARI
1977 yılı içerisinde 21 Şubat ile 25 Haziran tarihleri
arasında Milli Eğitim Bakanlığının denetimi altında
15'er günlük dönemler halinde KAYNAK EĞİTİM MER-
KEZİMİZDE yapılacaktır.
1. 21 Şubat
2. 7 Mart
3. 21 Mart
4. 4 Nisan
KAYNAK TEKAMÜL KURSLARI5 Mart 1977
19 Mart 1977
2 Nisan 1977
16 Nisan 1977
5.
6.
7.
8.
18 Nisan
2 Mayıs
30 Mayıs
13 Haziran
' 30 Nisan 1977
14 Mayıs 1977
11 Haziran 1977
25 Haziran 1977
Ayrıca, 23 Mayıs — 12 Ekim 1977 tarihleri arasında da Mühendis ve Teknisyenler seviyesindekısa süreli seminerler plânladığımızı, bu seminerlerin de aşağıdaki tarihlerde yine KAYNAKEĞİTİM MERKEZİMİZDE yapılacağını bildiririz.
1. 23 Mayıs
2. 22 Ağustos
3. 10 Ekim
— 26 Mayıs
SEMİNERLER1977
— 24 Ağustos 1977
— 12 Ekim 1977
Aşınmaya karşı Sert Dolgu ABRASODUR elek-
trodlarıyla kazanılan tecrübeler.
X - Işınlarıyla Malzeme Muayenesi, Çekim Tek-
nikleri ve Film değerlendirilmesi.
Karbondioksit Kaynağı.
Tamamlayıcı bilgi ve kayıt işlemleri için Posta Kutusu 1050 Karaköy - İSTANBUL adresine müra-caatlarınızı rica ederiz.
OERLIKONKAYNAK ELEKTRODLARI ve SANAYİ A.Ş.
Fabrika: Topkapı, Yeni Londra asfaltı. Çırpıcı Sokak No. 25 Tel: 23 51 06İrtibat Bürosu: Karaköy, Perçemli Sokak No. 1 1 - 1 5 Tel: 45 52 35Posta Adresi : P.K. Karaköy 1 0 5 0 Telgraf adresi: OERLIKON - istanbul
SAYISI10 Lira
YILLIK ABONE100 Lira
• •
MÜHENDİSVE MAKİNA
MÜHENDİS VE MAKİNA
Makina Mühendisleri OdasıAdına Sahibi
İsmet Rıza CEBİ
ÇıkaranMAK-DOK
Makina Mühendisleri OdasıBasım - Yayın - Araştırma
Dokümantasyon ve DanışmaMerkezi
Sorumlu Yazıişleri MüdürüNeşet KOCABIYIKOĞLU
Dergi Yayın Komisyonu
Taner YAZGANHaluk TECER
Ajlan ŞAYAH DURMAZ
İsmet ERGELEN*
Teknik SekreterErdoğan CEYLAN
AdresMÜHENDİS VE MAKİNA
DERGİSİSelanik Cad. 76 - Ankara
Telefon : 25 02 00 (5 Hat)
Dizgi, Tertip, BadaMAYA Matbaacılık
Esat Cad. 44 - AnkaraTel: 18 89 72
İÇİNDEKİLER
AMERİKAN VİDA NORMLARI 1Süleyman Çalışkan
İÇTEN YANMALI MOTORLARA YENİ TİP* YAKLAŞIM 28Ahmet Börüban
ÇÖP YAKMA TESİSLERİ 30Fuat Kutsal
ABONE ŞARTLARI YAZI KABI İL ŞARTLARI
. Sayısı: 10.- TL. (Yurtdışı: Single copy $1.00)Yıllık Abone (12 sayı) 100.-TL.Üyelerimize (fazla sayı), Makina Mühendisliği öğrenimiyapan öğrencilere:Beher sayı :7,50.-TL.Yıllık Abone : (12 sayı) 75.- TL. dır.
Dergide Teknik, Ekonomik ve sosyal yazılar yayınlanır.Gönderilen yazılar, yayınlansın veya yayınlanmasın, ya-zarına geri verilmez. Yazılardaki düşünce, kanaat ve bun-lardan doğacak sorumluluk yazarına ait olup, dergiyitemsil etmezler. Çeviriden doğacak her türlü sorumlulukçevirene aittir.
Gönderilecek yazılar, yazının özetiyle birlikte daktilo ileiki nüsha yazılmalı ve filmi alınacak şekiller parlak kâğıt-ta net ve temiz olmalıdır. Ayrıca, yazarın kısa özgeç-mişini ve yazışma adresini de göndermesi gereklidir.Bu şartlara uymayan yazılar gerekli düzeltmeler içinyazı sahibine iade edilir.
'Dergimizdeki yazılar kaynak gösterilmek suretiyle ikti-bas edilebilir.
REKLAM TARİFESİ VE ŞARTLARI
Ön İç Kapak 4000 TL.Metin Sahifeleri Karşısı 3500 TL.Arka İç Kapak Karşısı 3500 TL.Arka İç Kapak 3500 TL.Arka Kapak . 5000 TL.İç Sahifeler 3000 TL.
1 - Bir yılda en az 12 reklâm vereceğini peşinen taahhüt eden firmalara % 10 süreklilik indirimiyapılır. Bu tenzilât kapsamına; Ön İç Kapak, Metin Sahifeleri Karşısı, Arka İç Kapak Karşısı,Arka İç Kapak ve Arka Kapak'ta yayınlanan reklâmlar girmez.Reklamları bir sonraki yılda 12'ye tamamlanan firmalar, o yıl için geçerli olacak yeni reklâmtarifesini de kabullenmiş olurlar.
2 - Peşinen taahhütte bulunup, herhangi bir nedenle reklâmlarını 12'ye tamamlamayan firmalar-dan, daha önce kendilerine uygulanmış bulunan % 10 süreklilik tenzilâtı tutarları tahsil edilir.
3 - Münferit reklâm veren firmalardan reklâm bedelleri peşin alınır.4 - Dergimize aracılık ile reklâm temin eden acentalara % 15 acenta komisyonu verilir. Bunun
haricinde yıllık (12 sayı) reklâmlara tanınan süreklilik indirimi uygulanmaz.5 — Renkli yayınlanan reklâmlardan her renk için 1.000.- TL. renk farkı alınır.6 - Daha önce reklâmları yayınlanmış olup, hesaplarında borç bakiyesi bulunan firmaların yeni
bir angajmana girmek istemeleri halinde, bu borçlarını tamamen tasfiye etmeleri gerekmekte-dir.
7 — Yayınlanması istenen reklâm filminin firmaca yaptırılarak gönderilmesi gerekmekte olup; es-kiz veya tertip halinde reklâm kabul edilmez.
8 - Reklâm filmlerinin azami boyutları tam sahife 17x27 cm. olmalıdır. Bu ölçülerden büyük veyaküçük reklâmlar yayınlanmaz.
9 - Reklâm yayını için son müracaat tarihi, reklâmın yayınlanacağı aydan bir evvelki ayın 10'unakadardır. Bu tarihten sonra gönderilen reklâmlar baskı durumu müsait olduğu takdirde yayın-lanır.
10 - Devamlı yayınlanan reklâmlarda yapılacak herhangi bir değişiklik için, değişik reklâmın çı-kacağı aydan bir evvelki ayın 10'una kadar, durumun yazılı olarak bildirilmesi ve yeni filmingönderilmesi gerekir. Aksi halde eski reklâmın yayınma devam edilir.
11 - Devamlı yayınlanan reklâm filmleri eskidiğinde, reklâm veren firmadan yenisi istenir. Firmacayenisi gönderilmediği takdirde, aynı film dergimizce yaptırılarak masraf fatura edilir.
12 - Hatalı hazırlanarak gönderilen filmlerden dergimiz sorumlu değildir.13 - Yukarda belirtilen hususların uygulama ve bunlardan doğacak anlaşmazlıkların çözümleme
yeri Ankara'dır.Dergiye reklâm verenler yukarıda yazılı hususları kabul etmiş sayılır.
amerikan vida normları
•. >,,: i ; -
Süleyman Çalışkan U.D.K.: 621.882.082
Vida Formları: İnkişaf etmiş birçok vida formlarıvardır. Fakat ençok üç sistem kullanılır. Bunlar,
a- Amerikan Nationalb- Unifiedc- WhitworthAmerikan National vidasının diş profili Şekil-1 de
gösterilmiştir. Vida hatvesi p, diş yüksekliği h arasında:h = 0,6495p bağıntısı vardır. Bu vida formunun
standart serisi Tablo-1 de verilmiştir.Unified vidalan 1948 de Amerika, İngiltere ve
Kanada vida komisyonlan tarafından kabul edilmiştir.Diş profili Şekil-2 de gösterilmiştir. Bu vida formununstandart serisi Tablo-2 de belirtilmiştir.
Daha ziyade İngiltere'de kullanılan Whitworthvidalarının diş profilleri Şekil-3 te gösterilmiştir. Vida-nın hatvesi p,diş yüksekliği h arasında,
h = 0,6403p bağıntısı vardır.
Tablo-3 te Unified vidalara ait sabit değerler veril-miştir.
I- VİDALARDA TEMEL ÖLÇÜLER
a) Büyük çap (D = d): Erkek ve dişi vidalarda enbüyük ölçüdür. Vidanın adsal ölçüsü, dişi vidalarda bü-yük çapın minimum değeri, erkek vidalarda maksimumdeğeridir.
b) Hatve çapı (Ü£ = d2): Dişi vidalarda adsal ölçü,hatve çapının minimum erkek vidalarda ise maksimumdeğeridir. Aşağıdaki formülle hesaplanır.
D 2 , do = D - 0,64952p = D -n
Burada, h: Vidanın hatvesidir. (Bir dolu bir boş diş)n: Parmaktaki diş sayısıdır.
r - i
Şekil 1. National vida
•P-
Şekil 3. VVhitvrorth vida
c) Küçük çap: Vidaların en küçük ölçüsüdür. Krkekvida küçük çapın teorik ölçüsü aşağıdaki formüllehesaplanır.
1,22687ûı = D - l,22687p = D
nDişi vidalarda ise bu formül aşağıdaki gibidir.
1.08253Dj = D - l,08253p = D -Dişi vidaların adsal (teorik) ölçüleri D, D2, D^ ile,
erkek vidalarda ise d, d2, d\ rumuzları ile gösterilir.
Şekil 2. Unified vida
Mf'HENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 1- NATIONAL VİDA STANDART SERİSİ
Nominal ölçü
ölçü
' o
o
2
45
a10
1/45/165/S7/16
1/29/165/8
3/4
7/8
/
/ ı/a1 1/4
1 3/8
7 f/2
1 S/S
/ 3/4
1 7/S
aZ 7/3
2 7/4
2 3/3
2 7/2
2 3/4
3
3 7/4-
3 1/2
3 3/4
44 1/44 //24 J/4S5 z/4-5 Z/2S 3/4S
:3O
• r*.
. —
1
3
12
11/16
15/16
15/16
11 //6
1 3H6
1 5/16
t 7/16
7 3/16
J Jj/JjÇ
/ ff/fO
7/3/76
715//6
21/76
2 3/76
2S//6
2 7//S
85/3
2 7/S
3 7/3
3 3/6
3 5/S
3 7/8
D.n>o-
j&:3
:3
CÛ
0.06000.0730O. O8600.033O0 1/200.12500.13 800. 16400 19000. 21600.25000- 3125O. 37500.4375Q. 50000 5625O. 6250O. 68750- 75 ûûO.81Z50. & 7500-9375100001.06251. 12501. 1875f.2500/. 31251.37501. 43751.5OÛ0/. 5625/62SO
1. 75001-8/25/. 87SO/. 33752. OOÛO2.66252/25O2. /S752.25OO2.3/262.37-5O2.43752-5OOO2.62502.73Û02.875Û3.OO0O3- /25Û3- 2SO03.375O3.50O02.62SO3.750O3 8/5 O4 OOÛO4.2SOO4 -50004. 7SOO5 OOÛO5.2SÛÛ5. 5Û0O5 75ÛÛ6.OÜÛÛ
Bir inçh'tek
Hatvesi değişen
KabaNC
64-56484040İZ3Z
2420181614131211
10
9
8
7
7
6
6
5
4-5
4.5
4
4
4
4
4
4
İnceNF
8072645648444426322823242420201818
16
14
14
12.
12
12
12
seri
Çok inceNEF
323Z323229282424242O2020202018181318181818181818
76
16
diş sayısı
Hatvesi sabit seri
8N
8
8
8
8
8
3
8
8
888
8
S
3
a8
8
&8
a888888
12N
121212i21212121212İZ12121212121212
12
12
12
12
12
12
12
1212.121212121212121212121212(21£1212121212
I6N
16161616 .161616161616161616161616161616 '1616161616161616£1616/61616161616161616161616161616161616/6
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 • SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 2- UNİFİED VİDA STANDART SERİSİ
Nominal
Birinci
ölçü
0
2
4568
10
1 /45/163 /87/161 / 29/ 165 / 8
3 / 4
7 / 8
1
1 1/8
1 1/4
1 3/8
1 1/2
1 5/8
1 3 / 4
1 7 / 8
2
2 1 / 4
2 1 / 2
2 3 / 4
3
3 1 / 4
3 1 / 2
3 3 / 4
4
4 1 / 4
4 1 / 2
4 3 / 4
5
5 1 / 4
5 1 / 2
5 3 / 4
6
ölçü
İkinci
ölçü
1
3
1 2
1 1 / 1 6
1 3 / 1 6
1 5 / 1 6
1 1 / 1 6
1 - 3 / 1 6
1 5 / 1 6
1 7 / 1 6
1 9 / 1 6
1 1 1 / 1 6
1 1 3 / 1 $
1 1 5 / 1 6
2 1 / 8
2 3 / 8
2 5 / 8
2 7 / 8
3 1 / 8
3 3 / 8
3 5 / 8
3 7 / 8
4 1 / 8
4 3 / 8
4 5 / 8
4 7 / 8
5 1 / 8
5 3 / 8
5 5 / 8
5 7 / 8
Û--5v- .E
O •&•>, 5
CD O
0.0 6000.0 73 00.0 86 00.0 9900.1 1200.1 2500.1 3800.1 6 4 00.1 9 0 00. 2 1 6 00.2 5 0 00.3 1 2 50. 3 7 5 00.4 3 750 . 5 0 0 00.5 6250 . 6 2500 . 6 875O- 7 5 000 - 8 1 2 50. 8 7 5 00.9 3751 . 0 0 0 01 . 0 6 2 51 . 1 2 501 . 1 8 7 51 . 2 5 001 . 3 1 2 5
1. 3 7 501. 43 751. 50 001. 5 6 2 51. 6 2 5 01, 68751. 7 5 001 8 12 51. 8 75 0
1 .
2 . 0 0 0 02 . 1 2 5 01. 2 5 0 02. 37 50
ı-.ım2 7 5 0 02 . 8 7 503 . 0 0 0 03 1 2503. 2 5003. 3 7 50
3. 3 5 003. 6 2 503. 7 5 003 . 8 7 5 04 . 0 0 0 04 . 1 2 5 04 . 2 5 0 04 . 3 7 50« . 5 0 0 04. 62 504 . 7 5 0 04 . 8 7 5 0
5. 0 0 0 05. 1 2 5 05. 2 5005. 3 7505. 0 0 005. 6 2 505 • 7 5 0 05. 8 7 5 0
6. OOOO
Bir inctek
Hatvesi değişen seri
Kaba
UNC
u4 84 04 03 23 22 42 42 01 81 61 41 31 21 1
1 0
9
8
7
7
6
6
5
4 5
4 S
4
4
4
4
4
4
4
ince
UNF80
Ul\4 03 63 22 82 82 42 42 02 01 81 8
1 6
1 4
1 2
1 2
1 2
1 2
1 2
Cok ince
UNEF
3 23 23 23 12 82 B2 42.42 42 02 02 02 02 01 81 81 81 81 e
1 81 81 8i e1 81 8
dis sayısı
Hatvesi sabit seri
AUN
( 4 )
( 4 )
( 4 )
( 4 )
( 4 )
( 4 )
( 4 )4
( 4 )4
( 4 )4
( * )
4( 4 )
4(4-)
4( 4 )
4( 4 )
4
6UN
6
6666666
6666|
666
666666666666
6666
6666
6
8 UN
88888
8888886888
8888
I8888
88888
( 8 )( S )( 8 )( 8)( 8 )( 8)(8)( 8 )( 8 )( 8 )( 8 )
( 8 )
( 8 )( 8)
( 8)
12 UN
12
W1 21 21 2
12
12
12
12
1212121212121 2
12121 21 2
n1 21 21 21 2
\\
1 21 21 21 21 21 21 21 21 21 21 21 2
1 21 21 21 21 21 21 21 2
1 2
16UN
1 61 61 61 616
1 61 61 61 61 61 61 61 61 6
16161616161 61 61 61 61 6
1 61 61 61 6
II1 61 61 61 6
16161 61 6161616161 6161616
1616161 616161616
16
20UN
2 02 0
2 02 02 0
2 02 02 02 02 0
2 02 02 02 02 02 02 02 02 02 0
2 02 02 02 0
\%2 02 02 0
28UN
2 82 8
282 6
112 &2 82 82 82 82 82 82 82 8
262 82 8
32UN
3 23 23 23 2
W3 23 23 23 2
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
a
Sİ
SOSMO
sffl
3Q
Q
o
(2
«ffr?f0«0-H
d? T T * 0"
(d T59T?
(d TOfffr
(d2561?9*<
IJtfOHd A
Stfo'o
İTK I * 0
•c-A>
•)»irf//e)
( d RfrOOT'O )
( d i.90 'O )
(d 52T*O
(d 52*0
(d 5A*0
?l A Jı
I*5 J X Vn
JHVJOfVl
= p/d)
- V«0
=dVO
V }f
fır'HV.I I
"•O-•••*•
ıa
rO
CMr-l
ı Hr-4
Or-l
VO
ir»
-
CM
r l
| OTO
o
rOO
O
690
o0,
137
206
|
o
I A
0,27
oıı
|
o
<*oo
VO
O
o0
,15
3
CM
O
VO
&
O
CM vOrOO
O
021
o
•s»-
o
rr\O
••O
CMO
O
O
O O
CJNTOP-TO
o oo o
CM CM
O O
00ro
O
O
353
|
o
CM
O
o
vo
O
o
086
o0,
172
o
o
ooo
CMO
O
oo
660
o
o
379
|
o
oo
roIAO
O
O
O
r-4
O
go
o
oo
oo
| İ.T0
o
r-tVOO
O
5TT
o
CM
O
,344
|
o
O
oo
oo
IAVOO O
o
113
o
0,34
045
4 |
o
0
o
rr\
O
0,39
7
| 625
o
0 0
oo
t —
oo
o
CM
O,3
75
|
o
o
o
oo
oo
2İ.0
o
144
o
0,43
357
7 |
O
021
1
o
oo
137
o
0,2
75
o
o
o
oo
oo
p—
oo
ı A
o
0,47
663
5 i
o
o
O
O
CM
3O
153
o
rO
O
RO
r-t
0,61
oo
oo
PPO
o
176
o
625*0
706
|
o
VO
026
|
o
CM
O
o
172
o
0,3
44
o
o
oo
oo
660
o
o,
o
0,59
579
4 |
o
CM
O
O
o
ı A
oo
Xo
0,3
93
o
VO
O
ı-l
oo
r-t
O
O
113
o
LZZ
o
0,68
0
o
CO
oo
rOCM
O
CM
O
O
| İ-P9'
o
VOT6*o
VO
o
oo
rX
O
VOCM
O
0,79
4
ÇO
O
ı-l
ı-l
O
O
o
275
o
oo
O
VO
O
ıT»vo
O O
ir»
o
o
0 0
O
5p0
o
vO
O
CM
™_
CM
O
Oo
m t—
o
O
256*0| 0Z2
ı-l
O
o
353
o
§
r-tr-t
ı-l
«O
CM
O
O
^
O
344
o
o
ı-l
I A
1.
o
O
106
o
o
397
o
2
Iı-l
vO
CJV
O
O
^
CM
O
393
o
t —
o
| PAT'
CM
O
122
o
i.22
o
454
o
O
O
CM
O
İM
O
1o
CM
vO
O
131
o
244
o
o
954
î
ı-H
O O
O
VO
CM
O
O
TV
O
,375
I
ro
mr-lCM
o
o
592
o
mo
| ATT
CM
CM
O
T)VOCM
O
005
o
1,00
0
I 005*
CM
CM
CM
o
«
o
0\
CM
o
rr>
O
I A
CM
O| 260
o
rXO
lAvo
O
1,10
0
R
o
CM
ir»
CM
o17
0
o
ao
o
ır> vo
o
1,73
2
CM
o
m
o
CM
O
o
1,22
2,8
33
|
^.
CM
f O•OCM
O
O
353
o
90A
o
2,11
7
CM
CM
o\
ro
O
m"r%
O
So
1,37
5
| 290*
CM
?
CM
O
CM
O
397
o
794
o
ıH
CM
175
|11
8 |
o
o
p -
o
s
»357
|
CM
CM
m
o
243
o45
4
o
1o
2,72
1
c?\CMvOr O
137
1
o
•<*o
5 \
o
S
rn
VO
mC M•^>
o
CM
O
\f\
O
O o
3,17
5
CM
O
<7\
O
100
r-l
2,20
0.2
99
|
< ^
^ *
r-tıHIA
O
o
635
o
270
r-»
3,81
008
0 |
ı A
ı A
O
I A
vo
O
222
r-l
2,44
4,6
66
|
r*%
S^>
«A
°
378
o
706
o
r-l
4,23
3
i«A
CM
O
,_'
p—
O
ı-l
P—
CM
î
OX
I A
vO
°
o
794
o
1r-»
CM
•t
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
II- DİŞ SERİLERİ
a) Kaba diş serisi (UNC, NC): Bu seriler daha ziyadeince dişe ihtiyaç olmayan, kolay ve çabuk sökülüp takı-labilen konstriksiyonlarda kullanılan vida ve somunlaratatbik edilir.
b) İnce diş serisi (UNF, NF): Bu seriler otomotiv veuçak sanayiinde ve özel ince dişe ihtiyaç gösteren ima-latlarda kullanılır.
c) Extra ince diş serisi (UNEF, NEF): Bu serilerince cıdarlı parçalara vida çekilmesi gerektiği zamanlar-da, vida boyu küçük ve fazla dişe ihtiyaç olan flanş vekaplinlerde kullanılır.
d) Sekiz diş serisi (8UN, 8N): Bu seride parmaktadaima sekiz diş bulunur. Gerilimlere maruz kalan parça-ların birbirlerine bağlanmasında kullanılır. Ayrıca kabadiş serisi yerine de kullanılır. Bu seride vidanın teorikölçüleri aşağıdaki formüllerle hesaplanır.
d2 = D2 = D-0,0812
d! = D-0,1534
D ı = D -0,1353
e) Oniki diş serisi (12UN, 12N): Bu seri makinakonstriksiyonlarında, miller ve borular üzerindeki incesomunlar için kullanılır. Vidanın teorik ölçüleri aşağı-daki formüllerle hesaplanır.
d 2 ) D 2 = D-0,0541
d x = D-0,1022
•Dı = D -0,0902f) Onaltı diş serisi (16UN, 16N): Bu seriler dişli
ayarlama halka kuşaklarında ve rulmanların tesbit so-rgunlarında, kısmen de ince dişlerin istenildiği yerlerdekullanılır. Ayrıca exstra ince diş serisinin 2" ten büyükölçülerin devamı olarak ta vazife görürler. Serinin teorikölçüleri aşağıdaki formüllerle hesaplanır.
D 2 , d2 = D - 0,0406
dı = D - 0,0767
D ı = D-0,0677
VİDALARIN AÇIKLAMASI
Amerikan vidalarının yazılışı I-8UNC -2A gibidir.Burada I'' vidanın teorik büyük çap ölçüsüdür. 8 bir par-maktaki diş sayısıdır. UNC ise Unifıed kaba vida serisiolduğunu, 2A ifadesi ikinci kaliteden erkek vida olduğu-nu belirtir. Eğer vida sol ise yanma LF (Left-hand)yazılır. Hiç bir şey yazılmazsa sağ vidadır. Dişi vidalarise B harfi ile gösterilir.
III- VİDALARIN SINIFLANDIRILMASI
Vidalar tolerans ve boşluklara göre sınıflara ayrılır-lar. Unified vida standartlarında erkek vidalarda İA,2A, 3A dişi vidalarda İB, 2B, 3B sınıfları vardır. Ayrıcaeski National standartlarında erkek ve dişi vidalarda2 ve 3 sınıfları mevcuttur.
SINIF İA ve İB: Bu sınıf çok çabuk ve kolay takı-lıp sökülen yerlerde kullanılır. Toleranslar 2A ve 2B nin-kilerden % 50 daha büyüktür. Fakat İA nın boşluğu2A nın aynıdır. Daha ziyade kaba vida serilerinde kulla-nılır.
SINIF 2A ve 2B: Geniş kullanma sahaları vardır.Erkek ve dişi vidalar arasında bir rr.iktar boşluk vardır.Tüm vida serilerinde kullanılır.
SINIF 3A ve 3B: Yüksek kalite isteyen imalatlardakullanılır. Erkek vidalarda 3A sınıfında boşluk yokturve toleransı 2A ve 2B nin % 75 i kadardır.
SINIF 2 ve 3: Bu sınıf Unified vida serisi çıkmadanönce National vida serisinde KullamlmaKta idi. 2A ve2B ile 3a ve 3b ye benzer. Sınıf 2 ve 3 te boşluk yoktur.
3 üncü sınıfın toleransı yaklaşık olarak 2 nci sınıfıntoleransının % 70 î kadardır.
IV- TEORİK ÖLÇÜLERİN HESAPLANMASI
Teorik ölçülerin nasıl hesaplanacağına dair formül-leri vermiştik. Şimdi bir örnekle gösterelim.
1-8UNC-2A vidasının d, d 2, d\ değerlerini hesap-layalım.
d = 1"-25,400
0.64952 0,64952d2 = D ~ = 1" - - i - g = 0,9188"
d2 = 23,338 mm
= 0,8467-
dı = 21,504 mm bulunur.
1-8UNC-2B vidasının D, D 2 ) B\ değerlerini hesap-layalım. Daha evvel belirttiğimiz gibi erkek ve dişi vi-dalarının, büyük ve hatve çaplarının teorik değerleri ay-nıdır. O halde:
D= 25,400 mm
D 2 = 23,338
1,08253= D
1,08253= 1" - ~~ = 0,8647"
8n 8
D\ = 21,963 mm hesaplanır.
Yukarda teorik değerlerini hesapladığımız, erkekve dişi vidanın ölçülerinin aynısını Tablo-4 ten bula-bilirsiniz.
Unified ve National vida serilerinin teorik ölçüleriaynıdır. Bu serilerin teorik ölçülerini Tablo-4-13 ten bu-labilirsiniz.
V-TOLERANS DEĞERLERİNİN HESAPLANMASI
Tolerans değerlerinin hesaplanmasına dair formüllerTablo-3a da verilmiştir.
Genel olarak İB ve 2B için = 0,25p — 0,4p2 formü-lü kullanılır. 3B kalitesi için ise çizelgede yazılan formülkullanılır.
Formüllerdeki değerlerin hepsi inch'tir.Bu ifadedeki Le değeri vidalama boyudur, Aksi
ifade edilmedikçe Le teorik büyük çapın değeri alınır.İA ve 2A sınıfı civatalarda, boşluk temini gayesi ile,
hatve, büyük ve küçük çapın maksimum ölçülerini bul-mak için teorik çap ölçülerinden 0,30 x 2A hatve çaptoleransı çıkarılır.
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo.3a- UNİFİED VİDALARIN TOLERANSLARI
Çap
Büyük
Hatve
Küçük
ERKEK VİDA (-)
Sınıf
1A-2ATaşlanmamış
2A-3AYarı taşlanmışve taşlanmamış
İA
2A
3A
Hepsi
Tolerans
30,09 Vp 2
30,06 V p 2
1500 x 2A hat.çap.tol.
0,0015 V D + 0,0015 VL e
+ 0,015 ^ p20,750 x 2A hat.çap.tol.
Hat. çap. tol + 0,072 p**
Sınıf
Hepsi
İB
2B
3B
Hepsi
DİŞİ VİDA (+)
Tolerans
0,0144p*
1,950 x 2A hat.çap.tol.
1,300 x 2A hatçap.tol.
0,975 x 2A hat.çap.tol.
0,05 v ' P 2 •+ 0,03 p/D-0,002 in.
* Normal hallerde belirtilmez.** Normal hallerde belirtilmez
Şimdi formüllerin tatbikatını yaparak aşağıdakividanın tolerans ölçülerini bulalım.
1" - 8UNC-2A daha evvel bu vidanın teorik ölçü-lerini tesbit etmiştik. Buna göre,
d =25,400d2 = 23,338dj = 21,504
Büyük çap toleransı = 0,06 ^ p2 = 0,06 ^(0,125) 2
= 0,0150" = 0,381 mm
Hatve çap toleransı = 0,0015 %/D + 0,0015 VLe +
0,015 v/ p2 = 0,0015 ty 1 +
0,0015 Vl + 0,015 ty (0.125)2 =0,0068" = 0,173 mm
Boşluk = 0,30 x 2A hat. çap tol. = 0,30 x
0,0068 = 0,002" = 0,051 mm.
Buna göre:Büyük çap: d m a x = 25,400 — 0,051 == 25,349 mm
dmin = 25,349 - 0,381 = 24,968 mmHatve çapı: d2 m ajjS=23,338—0,051 = 23,287 mm
d2min = 23,287—0,173=23,114 mm
Küçük çap: 21,504 — 0,051 = 21,453 max
1"-8UNC-2B vidasının teorik ölçülerini hesaplamış-tık.
D =25,400
D2 = 23,338
Di = 21,963
Hatve çap toleransı = 1,30 x 2A hat. çap tol.= 1,30 x 0,0068 = 0,0088= 0,224 mm
Küçük çap toleransı = 0,25p — 0,4p2 = 0,25 - 0,125 —0,4 x (0,125)2 = 0,02501"= 0,635 mm
Buna göre:Büyük çap: D = 25,400 Asgari
D2min = 23,338
Hatve çapı J)2max = 23,338 + 0,224 = 23,562
Dimin = 21,963Küçük çap: D l m a x = 21,963 + 0,635 = 22,598
Yukarda tolerans değerlerini hesapladığımız, erkekve dişi vidanın ölçülerini aynı değerleriyle Tablo. 14-29dan bulabiliriz.
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 4- UNC ve NC VİDALARININ TEORİK ÖLÇÜLERİÖlçüler: Mikrondur.
eto>s1•H
gBB
1234568
1012
BÜYÜK
D
tnob
0,07300,08600,09900,11200,12500,13800,16400,19000,2160
1/45/163/87/161/29/165/83/47/8
1
1 1/81 1/41 3/81 1/2
1 3/42
2 1/42 1/22 3/433 1/43 1/23 3/44
ÇAP
d-D
mm.
1,8542,1842,5152,8453,1753,5054,1664,8265,&866,3507,9389,525
11,11212,70014,28815,87519,05022,22525,40028,57531,75034,92538,10044,45050,80057,15063,50069 85076,20082,55088,90095,250
101,600
*4» HM «••• -H H
2 ö i?A<
nB
64564840403232242420181614131211109877665
4,54,5
4444444
! • * !
d2-D2om.
1,5981,8902,1722,4332,7642,9903,6504,1384,7985,5247,0218,4*49,934
11,43012,91314,37617,39920,39123,33826,218«9,37332,17435,34941,15147,13553,48559,37565,72572,07578,76084,77591,12597,475
Küçük Çap
Erkekd lmm.
1,3671,6281,8642,0652,3952,5323,1933,5284,1884,7936,2057,5778,887
10,30211,69213,04315,93318,76321,50424,12227,29729,73132,90638,21743,87650,22655,71062,06068,41074,76081,11087,46093,810
DişiD lma.
1,4251,6941,9412,1562,4872,6473,3073,6804,3414,9766,4117,8059,149
10,58411,99613,37616,29919,16921,96324,64827,82330,34333,51838,95144,68951,03956,62762,97769,32775,67782,02788,37794,727
1 *!d2 -D2
tnoh
0,06290,07440,08550,09580,10880,11770,14370,16290,18890,21750,27640,33440,39110,45000,50840,56600,68500,80280,91881,03221,15721,2667
1,39171,62011,85572,10572,33762,58762,83763,08763,33763,58763,8376
Küçük
Erkekd l
İnoh
0,05380,06410,07340,08130,09430,09970,12570,13890,16490,18870,24430,29830,34*9Ot4O560,46030,51350,62730,73870,84660,94971,07471,17051,29551,50461,72741,97742,19332,44332,69332,94333,19333,44333,6933
Cap
DişiD l
tnoh
0,05610,06670,07640,08490,09790,10420,13020,14430,17090,19590,25240,30730,36020,41670,47230,52660,64170,75470,86470,97041,09541,19461,31961,53351,75942,00942,22942,47942,72942,97943,22943,47943,7294
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: S- UNF ve NF VİDALARININ TEORİK ÖLÇÜLERİDeğerler: Mikrondur
•H'O
OO»
0
1
234568
1012
BÜYÜK
D
Înoh
0,0600
0,0730
0,08600,09900.1120
0.12500.1380O.I64O0.19000.2160
1/45/163/87/161/2
9/165/83/47/8
11 1/81 1/41 3/81 1/2
ÇAP
d-D
mm
1,5241,8542,1842,5152,8453,1753,5054,1664,8265,4866,3507,9389,525
11,11212,70014,28815,87519,05022,22525,40028,57531,75034,92538,100
*> H
•İH H
(X,
n
8072645648444036322828242420
201818
1614121212
1212
• H
A «•d2-D2
mm
1,3181,6261,9282,220
2,5022,7993,0943,7084,3104,8975,7617,2498,837
10,28711,87413,37114,95818,01921,04624,02627,201
30,37633,55136,726
KÜÇÜK Ç
Erkekd i
mm
1,1351,4221,6971,9582,1952,4662,7253,2993,8534,3745,2376,6408,2279,555
11,14312,55514,14317,10220,000
22,804
25,97929,15432,32935,504
;AP
DİBİ
Dİ
mm
1,1811,4731,7552,024
2,2712,5502,8173,4013,9674,5035,3676,7928,3799,738
11,32612,76114,34817,33020,26223,10926,28429,45932,63435,809
0 H1» P.*> d
d2-D2
İnch
0,05190,06400,07590,08740,09850,11020,12180,14600,16970,19280.22680.28540.34790.40500.4675O.5264O.58890.70940,82860.9459I.0709
1,19591.32091.4459
KÜÇÜK
Erkek
d i
înoh
0,04470,05600,06680,077i0,08640,09710,1073
0,12990,15170,17220.2062
0.26140.32390.37620.43870.49430.55680.67330.7874O.89781.02281.14781.27281.3978
ÇAP
Şifi
DİÎnoh
0,04650,05800,06910,07970,08940,10040,11090,13390,15620,17730.21130.26740.32990.38340.44590.50240.56490.6823O.79770.90981.03481.15981.28481.4098
Tablo: 6 UNEF ve NEF VİDALARININ TEORİK ÖLÇÜLERİ Delerler: Mikrondur
c 0•H rH
§°
12
BÜYÜK
D
İnch
0.216
1/45/163/87/161/29/165/8
11/163/4
13/16
7/815/16
1 .1 1/161 1/8
1 3/161 1/41 5/161 3/81 7/161 1/2
1 9/161 5/81 11/16
CAP
d-Dmm
5,4866,35°7,9389,525
11,11212,70014,288
15,87517,46219,05020,638
22,22523,81225,40026,98828,57530,16231,75033,33834,92536,51238,100
39,68841,27542,862
• H
+> H1^ fjy, fp
8 mA-,
n3232323226282424242020202 020
1818181818181818181818
• 2-d O"U3
d2 - D2
4,9715,8347,4229,009
10,52312,11113,59915,18716,77418,22419,812•21,40022,98724,57426,07127,65829,24630,83332,42134,00835,59637,18338,77140,35841,946
KÜÇÜK
Erkekd i
mm4,5145,3776,9658,552
10,000
11,58712,99044,57716,16517,49319,08020,66822,25523,84325,25526,84328,43030,018
31,60533,19334,78036,36837,95539,54341,130
ÇAP
Dişi
Dİ
om
4,628
5,4917,0798,666.
10,13011,71713,142
14,72916,31717,67619,26320,85122,43824,026
25,46127,04828,63630,223
31,81133,39834,98636,57338,16139,74841,336
O H
i S1.K
d2 - D2
İnoh
0.19570.22970.29220.35470.41430.47680.53540.57390.66040.71750.78000.84250.9050
0.96750.02641.08891.15141.21391.27641.33891.40141.46391.5264I.58891,6514
KÜÇÜK
Erkekd i
İnch
0.17770.2117
0.27420.33670.39370.4562O.5II40.57990.6364O.68870.75120.81370.8762
0.93870.99431.05681.11931.1818
1.24431.30681.36931.43181.49431.55681.6193
ÇAP
Dişi
Dİ
İnch
0.18220.2162
0.27870.3412
0.39880.46130.51740.57990.64240.69590.75840.82090.88340.94591.00241.06491.1274I.I8991.25241.31491.37741.4399I.5024
1.56491.6274
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 7- 6 UN VİDASININ TEORİK ÖLÇÜLERİ
B 0 Y
Birinciölçü
İnch
1 5/8
1 3/4
1 7/8
2
2 1/4
2 1/2
2 3/4
3
3 1/4
3 1/2
3 3/4
4
4 1/4
4 1/2
4 3/4
5
5 1/4
5 1/2
5 3/4
6
Ü K Ç A
İkinciölçü
İnch
1 7/161 9/16
1 11/16
1 13/16
1 15/16
2 1/8
2 3/8
2 5/8
2 7/8
3 1/8
3 3/8
3 5/8
3 7/8
4 1/8
4 3/8
4 5/8
4 7/8
5 1/8
5 3/8
5 5/8
5 7/8
P
d = D
mm
36,51239,68841,27542,86244,45046,03847,62549,21250,80053,97557,15060,32563,500
66,67569,85073,02576,200
79,37582,55085,72588,90092,07595,25098,425
101,600
104,775107,950111,125114,300117,475120,650123,825127,000130,175133,350136,525139,700142,875146,050
149,225152,400
V ri
> e-T* Iu
cd 0
d2 - D2mm
33,76236,93738,52440,11241,69943,28744,87446,46248,04951,22454,39957,57460,74963,92467,09970,27473,44976,62479,79982,97486,14989,32492,49995,67498,849
102,024105,199108,374111,549114,724117,899121,074124,249127,424130,599133,774136,949140,12/143,29S146,474149,649
KÜÇÜK ÇAP
E r k e k
d i
mm
31,31834,49336,08137,66839,25640,84342,43144,01845,60648,781
51,95655,1315ö,30661,481
64,65667,83171,00674,18177,35680,53183,70686,88190,05693,23196,40699,581
102,756105,931109,106
Dişi
Di
mm
31,93035,10536,69338,28039,86841,45543,04344,63046,21849,39352,56855,74358,91862,09365,268
68,44371,61874,79377,96881,14384,31887,49390,66893,84397,018
100,193103,368106,543109,718
112,291 112,893115,45o118,631121,806124,981128,156131,331134,506137,681140,856144,031147,206
116,068119,243122,418125,593128,768131,943135,118138,293141.468
144,643147,818
<B H
> P.• * >•«•*-• Eu
«a o-
d2 = D2
inch
1.32921.45421.51671.57921.64171.70421.76671.82921.89172,01672.14172.26672.39172.51672.64172.76672.89173.01673.14173-26673.39173.51673.64173.76673.89174-01674.14174.26674.39174.51674.64174.76674.89175.01675.14175.26675.39175.51675.64175.76675.8917
KÜÇÜK ÇAP
Erkete
d i
inch
1.23301.35801.42051.48301.54551.60801.67051.73301.79551.92052.04552.17052.29552.4205
2.54552.67052.79552.92053.04553.17053.29553.4205
3.54553.67053.79554.92054.04554.17054.29554.42054.54554.67054.79554.9205
5.04555.17055.29555.42055.54555.67055.7955
Dişi
D i
İnch
1.25711.38211.44461.50711.56961.6321I.69461.75711.81961.94462.06962.19462.31962.44462.56962.69462.81962.94463.06963.19463-31963.44463.56963.69463.81963.94464.06964.19464.31964.44464.56964.69464.81964.94465.06965-19465.31965-44465.56965.69465.8196
M O I E N D İ S VE MAKİNA/Cİİ/I 21 • SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 8- 8 UN ve 8 N VİDASININ TEORİK ÖLÇÜLERİ
B Ü I
Birinciölçü
Inch
1 1/8
1 1/4
1 3/8
1 1/2
1 5/8
1 3/4
1 7/8
2
2 1/4
2 1/2
2 3/4
3
3 1/4
3 1/2
3 3/4
4
4 1/4
4 1/2
4 3/4
5
5 1/4
5 1/2
5 3/4
6
Ü K ç A
Ilcinoiölçü
mm
1 1/16
1 3/16
1 5/16
1 7/16
1 9/16
1 11/16
1 13/16
1 15/16
2 1/8
2 3/8
2. 5/8
2 7/8
3 1/8
3 3/8
3 5/8
3 7/8
4 1/8
4 3/8
4 5/8
4 7/8
5 1/8
5 3/8
5 5/8
5 7/8
P
d Dmm
26,988
28,57530,162
31,75033,33834,92536,51238,10039,68841,27542,862
44,45046,03847,62549,212
50,800
53,97557,15060,325
63,50066,67569,85073,025
76,20079,37582,55085,72588,900
92,07595,25098,425
101,600
104,775107,950111,125114,300117,475120,650123,825
127,000130,175133,350136,525
139,700142,875146,050149,225
152,400
e H> g.
+» <a
S, °"d 2 - D2
ırun
24,92526,51328,100
29,68831,27532,86334,45036,03837,62539,21340,800
42,388
43,97545,56347,150
48,73851,91355,08858,263
61,43864,61367,78870,963
-74,13877,31380,48883,66386,83890,01393,18896,36399,538
102,713105,888109,063112,238115,413118,588121,763
124,938128,113131,288134,463
137,638140,813143,988147,163
150,338
KÜÇÜK
Erkek
d i
mm
23,09124,67926,266
27,85429,44131,02932,61634,20435,79137,37938,966
40,55442,14143,72945,316
46,90450,07953,25456,429
59,60462,77965,95469,129
72,30475,47978,65481,82985,00488,17991,35494,529
97,704100,879104,054107,229110,404113,579116,754119,929
123,104126,279129,454İÎ2.629
135,804138,979142,154145,329
148,504
ÇAP
Dişi
Dimm
23,55125,13826,726
28,31329,90131,48833,07634,66336,25137,83839,426
41,01342,60144,18845,776
47,36350,53853,71356,888
60,06363,238
66,41369,588
72,76375,93879,11382,288
85,46388,63891,81394,98898,163
101,338104,513107,688110,863114,038117,213120,388
123,563126,738
129,913133,088
136,263139,438142,613145,788
148,963
0 H
t S1
A "•
d2 - D2inoh
0.98131.04381.1063
1.16881.23131.29381.35631.41881.48131.54381.6063
1.66881.73131.7938I.8563
1.9188
2.04382.16882.2938
2.41882.54382.66882.7938
2.91883.04383.16883.29383.41883.54383.66883.7938
3.91884.04384.16884.29384.41884.54384.66884.7938
4.91885.0438
5.16885-2938
5.41885.54385.66885.7938
Ş.9188
KÜÇÜK
Erkek
d i
inoh
O.9O9I0.97161.0341
1.09661.15911.22161.28411.34661.40911.4716-1.5341
1.5966
1.65911.72161.7841
I.84661.97162.09662.2216
2.34662.47162.59662.7216
2.84662.97163.09663.22163.34663.47163.59663.7216
3.84663.97164.09664.22164.34664.47164.59664.7216
4.84664.9716
5.09665.2216
5.3466,5.47165.59665.7.216
5.8466
' ÇAP
Diçi
Di
inoh
O.92720.98971.0522
1.11471.17721.23971.30221.36471.42721.48971.5522
1.61471.67721.73971.8022
1.86471.98972.11472.2397
2.36472.48972.61472.7397
2.86472.98973.11473.23973.36473.48973.61473.7397
3.86473.98974.11474.23974.36474,48974.61474.7397
4.86474.9897
5.11475.2397
5.36475.48975.61475.7397
5.8647
10 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 9- 12 UN ve 12 N VİDASININ TEORİK ÖLÇÜLERİ
B Ü
Birinci
ölçü
Inch
5/8
3/4
7/8
1 5/8
1 3/4
1 7/8
2
2 1/4
2 1/2
2 3/4
3
3 1/4
3 1/2
3 3/4
4
4 1/4
4 1/2
4 3/4
5
5 1/4
5 1/2
5 3/4
6
î t) K Ç A
İkinoiölçü
Inch
11/16
13/16
15/161 1/161 3/161 5/16
1 7/161 9/16
1 11/16
1 13/16
1 15/16
2 1/8
2 3/8
2 5/8
2 7/8
3 1/8
3 3/8
3 5/8
3 7/8
4 1/8
4 3/8
4 5/8
4 7/8
5. 1/8
5 3/8
5 5/8
5 7/8
p
mm
15,87517,46219,05020,63822,22523,81226,98830,16233,338
36,51239,68841,27542,862
44,45046,ü3847,62549,21250.80053,97557,15060,325
63,50066,67569,85073,02576,20079,37582,55085,72588,90092,07595,25098,425
101,600104,775107,950111,125114,300117,475120,650123,825
127,000
130,175•133,350
136,525
139,700142,875146,050149,225
152,400
> o.m 0
dü = D2mm
14,30116,08817,67619,26320,85122,43825,61328,78831,963
35,13838,31339,90141,48843,07644,66346,25147,83849,42652,60155,77658,951
62,12665,30168,47671,65174,82678,00181,17684,35187, ^2690,70193,87697,051
100,2.6103,401106,576109,751112,926116,101119,27ö122,451
125,626128,801131,976
135,151
138,326141,501144,676147,851-
151,026
KÜÇÜK
Erkek
İ l
mm
13,27914,'36716,454
18,04219,62921,21724,39227,56730,742
33,91737,09238,o794O,2ö7
41,85443,44245,02946,61748,20451,37954,55457,729
60,90464,07967,25470,42973,604
76,77979,95483,12986,304^9,47992,65495,«29
99,004102,179105,3.54108,529111,704114,879118,0541 2 1 , «I 29
124,404127,579130,754133,929
137,104140,279143,454146,629
149,804
ÇAP
Dışı
Di
mm
13,58415,17116,75918,34619,93421,52124,69627,87131,046
34,22137,39638,y8440,571
42,15943,74645,33446,92148,50951,68454,85958,034
bl,2O964,38467,55970,73473,90977,08480,25983,43486,60989,78492,95996,134
99,309102,484105,t>59108,834112,009115,184118,359121,534
124,709127,884131,059134,234
137,409140,584143,759146,934
150,109
0 n
d2 - D2
inen
0.57090.63340,6959ü.75840.82090.3834I.OO841.1334I.2584
1.38341.50841.57091.6334
1.b9591.75841.32091.38341-94592.0709
2.19592.3209
2.44592.57092.69592.8209
2.94593.07093.19593.32093.4.1593.57093.69593.8209
3.94594.07094.19594.32094-44594.5709
4.69594.8209
4.9.4595.07095.19595-320^
5-44595.57095.69595.8209
5.9459
KÜÇÜK
Erkek.
d i
inch0.52280.58530.64780.71030.77280.83530,y6O3I.O8531.2103
1.33531.4603İO2281.58531.64781.71031.77281.8353I.89782.02282.14782.2728
2.39782.52282.64782.77282.89783.02283.14783.2728i.39783.52283.64783.7728
3.89784.02284.14784.27284.39784.52284.64784-7728
4.89785.02285-14785.2728
5.39785.52285.64785.7728
5.8978
ÇAP
Dişi
D I
Inuh0.53480.59730.65980.72230.73480.84730.97231.09731.2223
1.34731.47231.53481.5973
1.65981.7223I.78481.8473I.90982.03482.15982.2848
2.40982.53482.65982.73482.90983.03483.15983.28483.40983.53483.65983.7848
3.90984.03484.15984.28484.40984.53484.65984.7848
4.90985.03485.15985.2848
5.40985.53485.65985.7848
5.9098
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİIT 21 - SAYI 240 - OCAK 197? II
Tablo: 10- 16 UN ve 16 N VİDASININ TEORİK ÖLÇÜLERİ
B 0
BirinoiÖlçü
Incb
7/161/2
9/165/8
7/8
1
1 1/8
1 1/4
1 3/8
1 1/2
1 5/8
1 3/4
1 7/8
2
2 1/4
2 1/2
2 3/4
3
3 1/4
3 1/2
3 3/4
4
4 1/4
4 1/2
4 3/4
5
5 1/4
5 1/2
5 3/4
6
T ü K Ç i
İkinciölçü
Inofa
11/1613/16
15/16
1 1/16
1 3/16
1 5/16
1 7/16
1 9/16
1 11/16
1 13/16
1 15/16
2 1/8
2 3/8
2 5/8
2 7/8
3 1/3
3 3/8
3 5/8
3 7/8
4 1/8
4 3/8
4 5/8-
4 7/8
5 1/8
5 3/8
5 5/8
5 7/8
1 P
d t D
11,11212,70014,28815,87517,46220,63822,22523,81225,40026,98828,57530,162
31,75033,33834,92536,512
38,lüO39,68841,27542,862
44,45046,03847,62549,212
50,80053,97557,15060,32563,50066,67569,05073,02576,20079,37582,55005.72588,90092,07595,25098,425
101,600104,775107,950111,125
114,300
117,475120,650123,825-
127.000130,175133,350136,525139,700142,875146,050149,225152,400
• H
« t >s=
d2 - D2mm
10,08111,66913,25614,84416,43119,60621,19422,78124,36925,95627,54429,131
30,71932,30633,89435,481
37,06938,65640,24441,831
43,41945,00646,59448,181
49,76952,94456,11959,29462,46965,64468,81971,99475,16978,34481,51984,69487,86991,04494,21997,394
100,569103,744106,919110,094
113,269116,444119,619122,794
125,969129,144132,319135,494138,669141,844145,019148,194
151,369
KftÇÜK
Erkek
d imm
9,16410,75212,33913,92715,51418,68920,27721,86423,45225,03926,62728,214
29,80231,38932,97734,564
36,15237,73939,32740,914
42,50244,08945,67747,264
48,85252,02755,2025ü,37761,55264,72767,90271,07774,25277,42780,60283,77786,95290,12793,30296,47799,652
102,827106,002109,177
112,352115,527118,702121,877
125,052128,227131,402134,577137,752140,927144,102147,277150,45a
ÇAP
Şifi
D imm
9,39310,98012,56814,15515,74318,91820,5052209323,68025,26826,85528,443
30,03031,61833,20534,793
36,38037,96839,55541,143
42,73044,31845,90547,493
49,08052,25555,43058,60561,78064,95568,13071,30574,48077,65580,83084,00587,16090,35593,53096,70599,880
103,055106,230109,405
112,580115,755118,930122,105
125,280128,455131,630134,805137,980141,155144,330147,505150,680
• rl• A«> mm
d2 - D2Inoh
0.39690.45940.52190.58440.64690,77190.8344O.89690.95941.02191.08441.1469
1.209.41.27191.33441.3969
1.4594I.52191.5844I.6469
1.70941-77191.8344I.8969
1.95942.08442.20942.33442.45942.58442.70942.83442.95943.08443.20943.33443.45943.58443.70943.8344
3.95944.O8444.20944.3344
4-45944.58444.70944.8344
4.95945.08445.20945.33445.45945.58445.70945-83445-9594
KÜÇÜK
Erkek
d iIncb
0.36080.4233O.48580.54830.61080.73580.79830.86080.9233O.98581.04831.1108
1.17331.23581.29831.3608
1.4233I.48581.54831.6108
1.67331.73581.79831.8608
1.92332.08442.17332.29832.42332.54832.67332.79832-92333.04833.17333.29833.42333.54833.67333.79833.92334.04834.17334.2983
4.42334-54834.67334.7983
4.92335-04835.17335.29835.42335-54835-67335.7983
5-9233
ÇAP
Dişi
DiInoh
O.3698
0.43230.49480.55730.61980.74480.8073O.86980.93230.99481.05731.1198
1.18231.24481.30731.3698
1.43231.49481.5573I.6I98
1.68231.74481.80731.8698
1.93232.05732.18232.30732.43232.55732.68232.80732.93233.05733.18233.30733.43233.55733.68233.80733.93234.05734.18234.3073
4.43234.55734.68234.8O73
4.93235-05735-18235.30735.43235.55735.68235-80735.9323
12 MCIIKNUİS YK MAKİN A/CİI.T 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo. 11- 20 UN VİDASININ TEORİK ÖLÇÜLERİ
B 0
BirinoiOlca
İnch
5/163/8
9/165/8
1 1/8
1 1/4
1 3/8
1 1/2
1 5/8
1 3/4
1 7/8
2
2 1/4
2 1/2
2 3/4
3
TOK Ç
tkinoiölçü
tnoh
11/161 1/16
1 3/16
1 5/16
1 7/16
1 9/16
1 11/16
1 13/16
1 15/16
2 1/8
2 3/8
2 5/8
2 7/8
k P
d - D
BUB
7,9389,525
14,28815,87517,46226,98828,57530,16231,75033,33834,92536,512
38,10039,68841,27542,862
44,45046,03847,62549,21250,80053,97557,15060,32563,50*066,67569,85073,025
76,200
S S1
d.2 « D2
7,1128,700
13,46215,05016,63726,16227,75029,337
30,92432,51234,10035,687
37,27438,86240,45042,037
43,62445,21246,80048,38749,97453,15056,32459,50062,67465,85069,02472,200
75,374
KÜÇÜK
Erkekd i
mm
6,3807,968
12,73014,31815,90525,43027,01828,605
30,19331,78033,36834,955
36,54338,13039,71841,305
42,89344,48046,06847,65549,24352,41855,59358,76861,94365,11868,29371,468
74,643
ÇAP
DişiD i
•B
6,5638,151
12,91314,50116,088
25,61327,20128,78830,37631,96333,55135,138
36,72638,31339,90141,488
43,07644,66346,25147,83849,42652,60155,77658,95162,12665,30168,47671,651
74,826
V H!> P.+» riet 0W
d2 . 1)2
tnoh0.28000.3425
0.53000.5925O.655O1.0300I.09251.1550
1.21751.28001.34251.4050
1.46751.53001.5925I.655O
1.71751.7800I.84251.9050
1.96752.09252.21752.34252.46752.59252.71752.8425
2.9675
KÜÇÜK ÇAP
Erkekd i
înoh
0.25120.3137
0.50120.56370.6262
1.00121.06371.1262
I.I8871.25121.31371.3762
1.43871.50121.56371.6262
I.68871.75121.81371.87621.93872.06372.18872.31372.43872.56372.68872.8137
2.9387
DişiD i
İnch
O.25840.3209
O.5O840.57090.6334
1.0084I.07091.1334
1.19591.25841.32091.3834
1.4459I.50841.57091.6334
1.69591.7584I.82091.88341.94592.07092.19592.3209
2.44592.57092.69592.8209
2.9459
M I I I I N D İ S VE MAKINA/CİI .1 21 - S A Y I 2 4 0 - O C A K 1977
Tablo: 12- 28 UN VİDASININ TEORİK ÖLÇÜLERİ
BÜYÜK ÇAP
Birinciölçü
İncb
5/163/89/165/8
3/4
7/8
1
1 1/8
1 1/4
1 3/8
1 1/2
İkinciölçü
İnch
11/16
13/16
15/16
1 1/16
1 3/16
1 5/16
1 7/16
»
d - D
mm
7,9389,525
14,28815,87517,46219,05020,63822,22523,81225,40026,98828,57530,16231,75033,33834,92536,51238,100
e H> 9.4 » CÖa) 0P3
d2 • 02mm
7,3488,936
13,69815,28616,87318,46120,04821,63623,22324,81126,39827,98629,57331,16132,74834,33635,92337,511
KÜÇÜK ÇAP
Erkek
di
ma
6,8258,412
13,17514,76216,35017,93719,52521,11222,70024,28725,87527,46229,05030,63732,25533,81235,40036,987
Dişi
Di
mm
6,9558,542
13,30514,89216,48018,06719,65521,24222,83024,41726,00527,59229,18030,76732,35533,94235,53037,117
i td2 - D2
tnoh
0.28930.35180.53930.60160.66430.72680.7893O.85180.91430.97680.03931.10281.16431.22681.28931.35181.41431.4768
KÜÇÜK ÇAP
Erkek
ditnoh
0.26870.3312O.5I870.58120.64370.7062O.76870.83120.89370.9562I.OI871.08121.14371.20621.26871.33121.39371.4562
Dişi
Di
tnoh
0.27380.33630.52380.58630.64880.71130.7738O.8363O.89880.9613J.O2381.08631.14881.21131.27381.33631.39881.4613
Tablo; 13- 32 UN VİDASININ TEORİK ÖLÇÜLERİ
BÜYÜK ÇAP
Birinciölçü
İnch
7/161/29/165/8
3/4
7/8
1
tkinciölçü
İnch
11/16
13/16
15/16
d - D
mm
11,11212*70014,28Ş
15,87517,46219,05020,63822,22523,31225,400
• H
İ *5 °*
d2 - D2•m
10,59712,18413,77215,35916,94718,53420,12221,70923,29724,884
KÜÇÜK ÇAP
Erkekdi
mm
10,14011,72713,31514,90216,49018,07719,66521,25222,84024,427
DişiDI
10,25411,84113,42915,01616,60418,19119,77921,36622,95424,541
I *w 0
d2 - D2tnoh
0.41720.47970.54220.60470.66720.72970.79220.85470.91720.9797
KÜÇÜK ÇAP
Erkekdi
İnch
0.39920.46170.52420.58670.64920.71170.77420.8367O.89920.9617
DiflDi
inch
0.40370.46620.52870.59120.65370.71620.77870.94120.90370.9662
14 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
. ö
lç
-3•H
S
1234568
1012
HOMİMAL ÇAP
D
tnoh
0,07300,08600,09900,11200,12500,13800,16400,19000,2160
1/45/163/87/161/2
9/165/83/47/8
11-1/81-1/41 3/81 1/21 3/42
2 1/42 1/22 3/433 1/43 1/23 3/44
d-p
•m
1,8542,1842,5152,8453,1753,5054,1664,8265,4866,3507,9389,525
11,11212,70014,28815,87519,05022,22525,40028,57531,75034,92538,10044,45050,80057,15063,50069,85076,20082,55088,90095,250
101,600
Tablo
•H
^^ rH
«•H r»
5 wz
6456484040
3232242420
1816
141312
1110
987766
54,54,5
4444444
: 14-UNC VİDASININ
S l
uk
0
İA-2A
151518202020
23252528
30333638414146485156566161
697474
798181
84848686
Erkek: Vids
Büyük Çap
d
İA-2A
310
33336139441443746249352S572625625693693782838838
907907907907907907907
2A_a
97104114130130
152152183183206221
239262277290
307328353381417417462462
5215595596056056O56O56O56056O5
TOLERANS
ı (-)
Hat v«
İA
142
155165180188
198211
224241
257277282
305307340363371394401
409414423427432
d 2
2A
51535864667174848694
102112
119127132
140150160
173183188
203206226
241246
264267272277279284287
ÖLÇÜLERİ
i Çapı
3A
384143484853566466717684899499
104112
119130
137140
152155170180
185198201
203208211
213216
<
Diş;
Hat ve
İ B
185201216
234246
259272292312
335358366394401
442472483513523531538546554561
D2
2B
66
717684849497
109112122
135145155-165173183196208
224
239224
264267
295315320
343348353358363388373
Dlçüler: Mikrondur
L Vida (+)
Çapı
3B
4853566164697181849199
109
117112130
137145155168180
1831982 0 1
221236
241
257262
264269274277282
Küçük Çap
Dİ
U3-2B
157178206
229211
249221269249292323358401
429457493533579635701701
777777864909909952952952952952952952
3B
157178206
229211
249221269
249274269277292297305318325351381434434508508610678678762762762762762762762
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 15
Tablo: 15-NC VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİÖlçüler: Mikrondur
r-t
o
ina
l
oK
12
34566
1012
NOMİNAL
înoh
0,07300,08600,09900,11200,12500,13800,16400,19000,2160
1/45/163/87/161/2
9/165/83/47/8
11 1/81 1/41 3/81 1/21 3/42
2 1/42 1/22 3/433 1/43 1/23 3/44
ÇAP
mn
1,8542,1842,5152,8453,1753,5054,1664,8265,4866,3507,9389,525
11,11212,70014,28815,87519,05022,22525,40028,57531,75034,925JÖ,10044,45050,80057,15063,50069,85076,20082,59088,90095,250
101,600
* H
1 p £frt OTs
6456484040
3232
2424201816
1413121110
9877665
4,54,5
4444444
Erkek
Büyük
Çap d
2 ve 3
97102112122122
137137168168183208229
249264284300
325356386432432513513589645645711711711711
711711711
Vida (-)
Hat ve
d 2
2
4851566161
6969848491
104114124132
150
163178193216216
257
257295323323356
356356356856
356356
Çapı
3
36384143434848616166
76819194
102107
114124
137150150180180208226226246246246246
246246246
Dişi Vida
Hat ve ÇapıD2
2
4851566161
6969848491
104114124132142150163178193216216
257257295323323356356356356356356356
3
363841
4343484861
61667681
9194
102107114124
13715015018018020£226226246246246
246246246246
(+)
KüçükçapDİ
2 ve 3
157178196226211262
208
279234257269282302312323
333345361376391391457457549612612
686686686686686686686
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 1 t>- IDeğerler: Mikrondur
hX
0
12
34
568
10
12
NOMİNAL
D
înch
0.0600
0.0730
0,0860
0.99900.11200.12500.13800.16400.1900
0.2160
1/45/163/87/161/2
9/165/8
3/47/8
11 1/8
1 1/4
1 3/81 1/2
ÇAP
d-D
mm
1,5241,8542,184
2,5152,845
3,1753,5054,1664,826
5,4866,350
7,938
9,52511,11212,70014,288
15,87519,050
22,22525,400
28,57531,75034,92538,100
atci
CB-H H
İ W
n
80
72
645648
444036
322828
24
2420
20
1818
16
141212121212
0
İA-Üj
13
15151818
182020
23
252528
28
33
333636
38
414646464848
ERKEK
Büyük
249274
274310
310
333333361
394
437437437437437
: Çap
2A-3İ
81
89
97104114122130140
152
165
165183
183206
206221221
239262
290290290290290
VtDA (-)
flatve Çapı
İA
127140
145157163
173178
190206
224229
234
239244
2A
46
48
515661
6466
717681
8494
97107109
114
119127
137150
152
157160
163
3A
333638
414648
515358
61
64
6974
7981
86
8997
104112
114117119122
DÎŞÎ VİDA (4)
Hatve çapı
,_JB
165180
188206
213226
231
249269
290
297305312318
2B
5864
69
717981
86
9199
107109122
124 '137142150
152
165178
193198
203208
211
3B
4348
51535861
646974
7981
91
94104107112
114
124
135
145150152
155160
Kügük Çap
İB-2B
124140
157173188190
196196201
213213246
246292292
323323
358401
457457457457457
r 3B
124140
157
173188190
196196201
213196203
185208
198
208206
216
231
254254254
254254
Tablo: 17 NF VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİDelerler: Mikrondur
ı-l
c 0•H rHB : O
İB
0
1
IV)
3
4
568
1012
00
00
0
00
000
11
1
11
N O M İ N J
D
înoh
,0600
.0730
.0860
.0990
.1120
.1250
.1380
.1640
.1900
.2160
1/45/16
3/87/16
1/29/16
5/83/47/8
1/8
1/43/81/2
M ÇAP
d-D
mm
1,524
1,854
2,184
2,515
2,845
3,1753.5054.1664.826
5.4866,3507,938
9,52511,112
12,70014,288
15,87519,05022,225
25,400
28,57531,750
34,92538,100
•H ı-t
m M H
s p >>U tfM m
n
80
72
6456
48
444036
322828
242420
201818
16
14
141212
1212
ERKEK
BüyükÇap
d2 ve 3
86
91
97102112
117122
127
137157
157168168
183
183208
208
229
249
249284
284
284284
VİDA (-)
Hat ved2
2
4346
48
5156
5861
64
69 '7979
8484
91
91104
104
114
124
124142142142
142
Çapı
3
33333638
41
41434648
5656
6161
66
6676
7681
91
91102102
102102
DİŞİ
Hat ve
D22
4346
48
5156
5861
64
6979
798484
91
91104104
114124
124142
142
142142
VİDA (
Çapı
3
33333638
41
41434648
56
56616166
6676
7681
91
91102102
102102
•0
Küçük
2 ve 3
124
137140150
168
163178160
157157152
165165
183183
193193203216
216229229
229229
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 17
Tablo: 18- UNEF VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİDeğerler: Mikrondur
asa•rl t>SrHO O
12
NOMİNAL
D
tnoh
0.21601/45/163/87/161/2
9/165/8
11/163/4
13/167/8
15/161
1 1/161 1/81 3/161 1/41 5/161 3/81 7/161 1/21 9/161 5/81 11/16
ÇAP
d-D
mm
5,4866,3507,9389,525
11,11212,70014,28815,87517,46219,05020,63822,22523,81225,40026,98828,57530,16231,75033,33834,92536,51238,10039,68841,27542,862
i•e HM m. m<6 -rl H
3 C£
n
32
32323228
28
24
24
2420
20
20
20
20
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
Boslu
2A
23
2525252828
30
30
30
333333363636363838
38
383838383838
EHKEK
: Süyük
çap2A-3A
152
152152152165165183
183
183206
206
206
206
206
221
221
221
221
221221
221
221
221
221
221
VtDA ( - )
H a t v e Çapı
d22A
7981
81
86
919499
102
102
112
112
112
114
114
119
119
124
124
124
124127
127
127
127130
3A
61
61
61
64697174767684848486
8691919191
91
91
9494949497
D İ Ş İ VtDA (+
H a t v e Çapı
D2
2B
104
107107
112
117122
130
132
132
1451451452pO
150
157157160
160
160
160
165
165I65165168
3B
797979848991979999109
109
109112
112
117
117
119
119
119
119122
122
122
122
124
)
Küçük Çap
:
26
188
188188
188
213
213246
246
246292
292292292
292323323323
323
323323323
323
323323
323
011 JB
185170152145160
160
178
178178198198198198198206
206
206
206
206
206206
206
206
206
206
nr12
NOMİHAL ÇAP
D
tnoh
0.21601/45/163/87/161/2
9/165/8
11/163/4
13/167/8
15/161
1 1/161 1/81 3/161 1/41 5/161 3/81 7/161 1/21 9/I61 5/8m/16J 3/42
d-D
OD
5,4866,3507,9389,525
11,11212,70014,28815,87517,46219,05020,63822,22523,81225,40026,98828,57530,16231,75033,33834,92536,51238,10039,68841,27542,86244,45050,800
Tablo: 19-NEF VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİ
4» CO*rtM -H B(B Ö H
S ia Ip*
n
32
3232322828
24242420
202020
20181818
18181818181818181616
ERKEK VtDA (-)
Büyük
çap
2 ve 3
137
137137
13715715716816#168
183183
183183
183208
208208
208208208208208208208208229229
Hatve Çapı
d22
7981
84869194
102
104104
117117119119122
130
132132
135135137137140140
142142150
155
3
56565861
6466
7174748181
848486
9191919494979797999999
104109
Değerler: Mikrondur
DtŞİ VİDA (+)
Hatve Çapı
D22
7981
84869194
102104104
117117119119122
130
132132
135135137137140140142142150155
3
56
565861
6466
7174748181848486
919191
9494
979797
999999
104109
Küçük
ftîP
2 ve 3
135122122
122
142142163163163183
183183183183
193193193
193193193193193193193193203203
18 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 20- 6 UN VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİDeğerler: Mikrondur
NOMİNAL
D i
İnoh
1 7/161 9/161 5/81 11/161 3/41 13/161 7/81 15/162
2 1/82 1/42 3/82 1/22 5/82 1/42 7/833 1/83 1/43 3/83 1/23 5/83 3/43 7/844 1/84 1/44 3/84 1/24 5/84 3/44 7/855 1/85 1/45 3/85 1/25 5/85 3/45 7/86
ÇAP
d - D
mm
36,51239,68841,27542,86244,45046,03847,62549,21250,80053,97557,15060,32563,50066,67569,85073,02576,20079,37582,55085,72588,90092,07595,25098,425
101,600104,775107,950111,125114,300117,475120,650123,825127,000130,175133,350136,525139,700142,875146,050149,225152,400
ERKEK VİDA
Boşluk
2A
616164646464646666666669696969717171717474747476767676767979797979818181818181
8484
BüyükÇap
2A-3A
462462462462462462462462462462462
462 '462462462462462462462462462
462462462462462462462462462462462462462462462462462462462462
(-)
Hata1
2A
203208208
211211
213
213216218
221224226
229229
231234236239241241244246249251251254257257259262262264267267269269272274274277277
apı.2
3A
152
155157157160160
160
163163165168168170173173175178178180183183185185188188190190193196196196198198201201
203203
206206
208208
DtŞt VtLA (+)
HatveÇapı
2B
264269272274274277279282282
287290292
295300302
305307310312
315318320323325328330333335338338340343345348351351353356358361361
3B
198203203206206208208
211211
213216218
221224226
229231234234236239241241244246246249251251254257257259262262264264267269269272
KüçükÇap
2B
777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777
3B
508
508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508508
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 19
N 0 M İ N A
D
tnch
1 1/161 1/81 1/16
1 1/41 5/161 3/81 7/16
1 1/21 9/161 5/81 11/16
1 3/41 13/161 7/81 15/16
2
2 1/82 1/42 3/8
2 1/22 '5/82 3/42 7/8
33 1/83 1/43 3/8
3 1/23 5/83 3/43 7/8
4
Tablo: 2 1 - 8 U>
L Ç A P
d - D
mm
26,98828,57530,162
31,75033,33834,92536,512
38,100
39,68841,27542,862
44,45046,038
47,62549,212
50,800
53,97557,15060,325
63,500
66,67569,85073,025
76,200
79,37582,55085,725
88,^0092,07595,25098,425
101,600
E
Boşluk
2A
515353
53535656
56565656
58585858
586161
61
61
646464
66666666
66
696969
69
J VİDASININ
R K E K
Büyük
Çap
ZA - 3A
381381381
381381
381381
381381381381
381381381381
381381381381
381381381381
381381381381
381
381
381381
381
TOLERANS ÖLÇÜLERİ
V İ I
Hatve
d fZ A
173175178
178180
183183
I85188
188190
190193196196
1982 0 1
203206
208208
211
213
216218
221
224
224226
229
231
231
) A (-)
Çapı
>
3 A
130132132
135135137137
140140
142142
145145145147
147150152152
155157160160
163163165168
168170
170173
173
D t
Hatve
1 B
226
229231
234234236239
241244246246
249251254254
257259264267
269272274279
282284287290
292
295297300
302
Değerler: Mikrondur
.5 t
Çapı
3 B
170
170173
175175178180
180
183
183185
188188
190190
193196198201
203203206208
211
. 213216216
218221
224224
226
V î D
Küçük
2 B
635635635
635635635635
635635635635
635635635635
635635635635
635635635635
635635635635
635635635635
635
A ( + )
Çap
3 B
381381381
381381381381
381381381381
381381
381381
381381381381
381*381381381
381381381381
381381381381
381
20 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 22- 8 N VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLI.Rİ
NOMİNAL ÇAP
İnch
1 1/81 1/41 3/8
1 1/21 5/81 3/41 7/8
2
2 1/82 1/42 1/22 3/4
3
3 1/43 1/23 3/4
4
4 1/44 1/24 3/4
55 1/45 1/25 3/4
6
mm
28,57531,75034,925
38,100
41,27544,450
47,625
50,800
53,97557,15063,50069,850
76,200
82,55088,90095,250
101,600
107,950114,300
120,650
127,000
133,350139,700
146,050
152,400
E R K
Büyük
2 ve 3
386
386386
386386386386
386386
386386386
386386386386
386386386386
386386386386
386
E K V ]
Çapd
2
564564564
564564564564
564564564564564
564564564564
564564564564
564564564564
564
[ D A ( - )
Hatve Çapıd 2
2
2 0 1
211
218
229236
246
254
264272
279297315
330
335338340
343348
351353
356358361363
366
3
140
147155
160
165173178
I85190
196
208
2 2 1
234236
236239
241
244246
249
251
251
254257
259
"Değerler
D İ Ş İ V İ
Hatve ÇapıD2
2
2 0 1
211
218
229236
246
254
264272
279297 .315
330
335338340
343348
351-353
356358361
363
366
3
140
147155
160
165173
178
185190
196
208
221
234236
236
239
241
244246
249
251
251
254257
259
Mikrondur
D A ( + )
Küçük ÇapDi
2 ve 3
343343343
343343343343
343343343343343
343343343343
343343343343
343
343343343
343
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 21
Tablo: 23 Devamı- 12 UN VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİDeğerler: Mikrondur
NOMİNAL ÇAP
D
İ n c h
5/Ö11/16
3/4
13/167/8
15/16
1 1/161 3/161 5A6
1 7/161 9/161 5/81 11/16
1 3/41 13/161 7/81 15/16
22 1/82 1/42 3/8
2 1/22 5/82 3/42 7/8
33 ı/d3 1/43 3/8
3 1/23 5/83 3/43 7/8
44 l/ö4 1/44 3/8
4 1/24 5/84 3/44 7/8
55 1/85 1/45 3/8
5 1/25 5/85 3/45 7/8
6
d - D
ram.
15,87517,46219,050
20,63022,22523,012
26,^0630,16233,338
36,51239,âÖÖ
41,27542,662
44,45046,03047,62549,212
50,60053,97557,15060,325
63,50066,67569,65073,025
76,20079,37562,55085,725
ÖÖ,90092,07595,25098,425
101,600104,775107,950111,125
114,300117,475120,650123,625
127,000130,175133,350136,525
139,700
142,075146,050
149,225
152,400
t
Boşluk
2A
414143
434343
434343
4646
4646
46464646
46464648
48484848
48484846
484848
51
51515151
51515151
51515151
51535353
53
3RKKK VİDA ( - )
Büyük
Çap
2A. 3A
290
290290
290290290
290290290
290290290290
290290290290
290290290 .290
290290290290
290290290290
290290290
290
290
290290290
290290290290
290290290
290
290290
290290
290
Hatva Çapıd2
2A
137137140
140140
145
145147147
15ü150
150152
152.152
152155
155155155157 .
157157157160
160160160
163
163163163165
165165165165
165170170
ı/o170170170170
170
175175175
175
3A
104104104
104104104
107109109
112112112
114
114114114114
114114114117
117117117119
119119
119122
122122122
124
124124124124
124127
127127
127127127127
127132
132
132
132
DİŞİ VİD/
ılatva
2b
160160
183
163183188
188190190
193193193198
19819819Ö
201
201201201206
20620620620Ö
206206206
213
213213213216
216216216216
216221221221
221221221221
221229
229229
229
Çapı
30
135135137
137137140
140142142
145145145147
147147147150
150150150
152
152152152157
157157157160
160160160
163
163163163163
16316a166166
168166
\6ö) 66
166170
170170
170
ı ( • )
Küçük
2B
45745/457
457457457
457457457
457457457457
457457457457
457457457457
45745745745/
457457457457
45745/457457
457457457457
457457457457
4574574574S7
457457457457
457
çap
İB
254254254
254254254
254254254
254254254254
254254254254
254254254254
254254254254
254254254254
254254254254
254254254254
254254254254
254254254254
254254254254
254
22 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYJ 240 - OCAK 1977
Tablo: 24 12 N VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİ
NON
Inob
1/29/165/8
11/163/4
13/167/8
15/1611 1/161 1/81 3/161 1/4ı 5/161 3/81 7/161 1/21 5/81 3/41 7/8
2
2 1/82 1/42 3/82 1/22 5/82 3/42 7/8'33 1/83 1/43 3/83 1/23 5/83 3/4i 7/844 1/44 1/2
4 3/455 1/45 1/25 3/46
İNAL ÇAP
mm
12,700
14,28815,87517,46219,05020,63822,22523,81225,40026,98828,57530,16231,75033,33834,92536,51238,10041,27544,45047,625
50,80053,97557,15060,32563,50066,67569,85073,02576,20079,37582,55085,72588,90092,07595,25098,42"r
101,600107,950114,300120,050127,000133,350139,700146,050152,400
Ineh0.5000O.>6250.6250O.68750.75000.8125O.Ö75O
0.93751.00001.06251.12501.18751.25001.31251.37501.43751.50001.62501.75001.8750
2,00002.12502.25002.37502,50002.62502.75002.87503.00003.12503.25003.37503.50003.62503.75003.87504.00004.25004.50004.75005.00005.25005.50005.7500
6 .0000
ERKEK VIDA (-)
Büyük
Çapd
2 ve 3
284284284284284284284284284284284284284284284284284284284284
284284284284284284284284284284284284284284284284284284284284284284284284
Hatve Çapı
d22
142142142142
142142142142142142142142142142142142142163165168
17017317517818018018318518818819019319319619819820120320621121321d218221
284 224
3102102102102
102102102102
102102102102102102102102
102
114117117
119122122
124124127127130
130132132135135137137140140142145147150150152155157
Değerler
DİŞİ VİDA
UatTt1 Çapı
D22
142142142142
142142142142
142142142142142142142142142163165168 ..
170173175178180180183185188188190193193196198198201203206211
213216218221224
3102102102102
102
102102102
102102102102102102102102
102
114117117
119122122
124
124127127130
130132132135135137137140140142145147
. 150150152
155
Mikrcndur
Küçük
D I .
2 ve 3323323229229229
229229229229229229229229229229229229229229229
229229229229229229229229
229229
229229
229229229229229229229229229229229
229229
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 23
Tablo: 25- 16 l'N VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİ
NOMİNAL ÇAP
D
Inoh
7/161/2
9/165/8
11/16
13/167/8
15/16
11 l/l 61 l/Ü1 3/16
1 1/41 5/161 3/81 7/16
1 1/21 y/161 5/81 11/16
1 3/41 13/161 7/81 15/16
2
2 1/82 1/42 3/8
2 1/2
2 5/82 3/42 7/8
33 l/Ö3 1/43 3/8
3 1/23 5/83 3/43 7/8
44 1/84 1/44 3/8
4 1/24 5/84 3/44 7/8
55 1/85 1/45 3/8
5 1/25 5/85 3/45 7/8 '
6
d = D
mm.
11,11212,70014,288
. 15,0/5
17,46220,63022,22523,812
25,40026,908
28,57530,162
31,75033,33*334,92536,512
30,10039,66041,27542,062
44,45046,03847,62549,212
50,80053,97557,15060,325
63,50066,67569,85073,025
76,200
79,37502,55085,725
86,900
92,07595,25098,425
101,600104t775107,950111,125
114,300117,475120,650123,825
127,000130,175133,350136,525
139,700
142,875146,050149,225
152,400
ÜIHKJIK VI JA
Hojluk
2A
36363636
36383838
38383838
38383841
41414141
41414141
41414143
43434343
43434343
43434346
46464646
46464646
46464646
46484d48
48
Büyük
Çap2A.3A
2392392192 39
2392392392-39
239239239239
239239239239
239239239239
239239239 .239
239239239239
239239239239
239239239239
239239239
239
239239239239
239239239239
239239239239
239239239239
239 .
( - )
riatve Çapıd2
2 A
117119119122
122124124127
127127127130
130130130132
132132132135
135135135137
137137137140
140140140142
142142142147
147147147
150
150150150150
150155155155
155155155155
1551571.57157
157
3A
86898991
91919194
94949497
9797 .9799 .
999999
102
102102102102
102104104104
104104104107
107107107109
109109109
112
112112112112
112114114114
114114114114
114119119119
119
OLji
Hatve
2 B
150155155157
157160160165
165I65I65166
166166168173
173173173175
175175175178
178178178183
163183183185
185185165190
190190190
193
193193193193
193201201201
201201201201
201206206206
206
De
VI JA
Çapı
3B
1 1 4117117117
117119119124
124124124127
127127127130
130130130132
132132132132
132132132137
137137137140
14ü140140142
142142142
145
145145145145
145150150150
150150150150
150
155155155
155
»erler- Mikrondur
( • )
Küçük
2B
358358356358
356358356358
358358358358
358358356358
358358356356
358358358358
358358358358
358356356358
356356358356
358358358
358
358358358358
358356358358
358358358358
358358358356
358
Çap
3B
259244234226
218216216216
216216216216
216216216216
216216216216
216216216216
216216216216
216216216216
216216216216
216216216
216
216216216216
216216216216
216216216216
216216216216
216
24 MÜHENDİS VE MAKİN A/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK" 1977
Tablo: 26- 16 N VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİDeğerler: Mikrondur
İnoh
3/413/167/8
15/16
1
1 1/ 1611/81 3/ 16
11/41 5/ 161 3/ 81 7/ 16
11/21 9/161 5/8111/16
1 3/41 13/161 7/81 15/16
2
2 1/162 1/82 3/16
2 1/42 5/162 3/82 7/16
2 1/22 5/82 3/42 7/8
33 1/83 1/43 3/8
3 1/23 5/83 3/43 7/8
44 1/4
4 l/24 3/4
55 1/45 1/2
5 3/4
6
BD
19,05020,63822,22523,812
25,40026,98828,57530,162
31,75033,33834,92536,512
38,10039,68841,27542,862
44,45046,03847,62549,212
50,80052,388
53,97555,562
57,15058,738
60,32561,912
63,500
66,67569,85073,025
76,200
79,37582,55085,725
88,900
92,07595,25098,425
101,600107,950
114,300
120,650
127,000133,350139,700146,050
152,400
İnoh
0.7500
0.81250.87500.9375
1.00001.06251.1250
1.1875
1.25001.31251.37501.4375
1.5000
1.5625I.625O1.6875
1.75001.81251.87501.9375
2.00002.06252.1250
2.1875
2.25002.31252.37502.4375
2.50002.62502.75002.8750
3.00003.12503.25003.3750
3.50003.62503.75003.8750
4.00004.25OO
4.5000
4.7500
5.00005.25OO5.50005W5Oü
6.Ü000
İSKKSK VİDA (
Büyük
2 v« 3
229229229229
229
229
229229
229229229229
229229229
229
229
229
229
229
229
229
229
229
229
229
229229
229229229229
229
229
229229
229229229
229
229229
229
229
229
229
229
229
229
Hat ved2
2
114
130130132
132135137137
140
140142142
145147147147
150
150
152
152
155155157157
157160
160
163
163165166
168
170
173175175
178180160
183
183166
190
1 9 3
196
198
2 0 1
2 0 3
206
- )
Çapı
3
ö l
399191
94' 94
9797
979999
102
102
102
104
104
104
107
107
107
109
109
109
109
112
112
112
114
114
114
117
117
119
119
122
122
124
124127
127
130
132
135
135
137
140
142
142
145
Diji Vida
Hatv<I
2
114
130130132
132135137137
140
140
142
142
145147147
147
150
150
152
152
155155157157
157160
160
163
163165166
168
170
173
175175
178
180
160
163
163
166
190
1 9 3
196
198
201
2 0 3
206
> Çapı
>2
3
81
899191
94949797
979999
102
102
102
104
104
104
107
107
107
109
109
109
109
112
112
112
114
114
114
117
117
119
119
122
122
124
124127
127
130
132
135
135
137
140
142
142
145
( • )
KiioiUc Çap
2 ve 3
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203
203203
203
20320 3
2 0 3
2 0 3
203203203203
203
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 25
Tablo: 27- 20 UN VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİDeğerler: Mikrondur
VOMİKAL
D
İnoh
5/163/89/165/8
11/161 1/161" 1/81 3/161 1/41 5/161 3/81 7/161 1/21 9/161 5/81 11/161 3/41 13/161 7/81 15/1622 1/82 1/42 3/82 1/22 5/82 3/42 7/83
ÇAP
d - D
•B
7.9389,525
14.28815,87517,46226,98828,57530,16231,75033,33834,92536,51238,10039,68841,27542,86244,45046,03847,62549,21250,80053,97557,15060,32563,50066,67569,85073,02576,200
Boşluk
2A
3030333333363636363636363636363838383838383838383838384141
BRKSK VİDA ( -
BüyükÇap
2A-3A
206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206206
H»tTti
2A
1021041071091091141141191191191191221221 2 2
122122122122122124124124124130130130130132132
)
ı çapıL2
3A
7679818181868689898989919191919191919194949497979797979999
DİŞİ VİDA ( -
Hatr* çapı
2B
132137140142142150150155155155155157157157157160160160160163163163163168168168168173173
3B
99102104107107112112114114114114117117117117119119119119122122122122127127127127130130
• )
Küçük çap
2B
292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292292
3B
244224198198198198198198198198196198198198198198198198198198198198198198198198198198198
26 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Tablo: 28- 28 UN VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİDeğerler: Mikrondur
NOMİNAL
D
tnoh
5/16
3/89/16
5/811/16
3/413/16
7/815/16
11 1/16
1 1/8
1 3/16
1 1/4
1 5/161 3/8
1 7/16
1 1/2
ÇAP
d-D
om
7,938
9,52514,288
15,87517,462
19,050
20,638 •
22,225
23,812
25,400
26,98828,57530,162
31,75033,338
34,92536,512
38,100
ERKEK VtDA (-)
Boşlul
2A
252828282830303030303030303030303333
Büyük* çap
d
2A-3A
165165165165165165I65I65165I65165I651651*5165165165I65
Hat ve Çapd2
2A
8691949797979797102102102102104104104104107107
3A
666971717174747476767676797979797979
DtŞt VtDA (-0
Hat ve ÇapD2
2A
112117122124124127127127132132132132135135135135140140
3A
848991949494949499999999102102102102104104
Küçük ÇapDİ
2B
213213213213213213213213213213213213213213213213^
213213
3B
175160
160.160160
160160160160160160,160160160160160160160
Tablo. 29- 32 UN VİDASININ TOLERANS ÖLÇÜLERİDeğerler: Mikrondur
NOMİNAL ÇAP
DInch
7/16
1/2
9/16
5/8
11/16
3/4
13/16
7/8
15/16
1
d-D
mm
11,112
12,700
14,288
15,075
17,462
19,050
20,638
22,225
23,812
25,400
ERKEK VtDA (-)
Boşluk
2A
25
25
25
28
28
28
28
28
28
28
BüyükÇapd
2A - 3A
152
152
152
152
152
152
152
152
152
152
Hatve çapıd2
2A
86
89
89
91
91
91
91
91
97
97
3A
64
66
66
69
69
69
69
69
71
71
DtŞt VtDA (+)
Hatve ÇapıD2
2B
112114114117117U9119119124124
3B
84868689899191919494
Küçük çapDİ
2B
188188188188188188188188188188
3B
145145145145145145145145145145
LİTERATÜR
Cyril DonaldosonGeorge Le Coın : Tool Design Mc Graw-Hül Comp.Colin Carmicheal: Kenta Mechanical Engineers Hand-book NEW YORK
Fritz PohlRudolf Reindl : Technisches Hilfsbuch Springer-VerbgBERLİNUmsehlüsselungs-Hundbuch Band II Beuth-VertriebGMBAH BERLİN
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
BÖLÜM : ÇAĞDAŞ TEKNOLOJİ
içten yanmalı motorlara yeni tip yaklaşım
Çeviren: Ahmet Börüban U.D.K.: 621.43
SCHOTTLER MOTORU: Sürekli değişen gerek-sinimlere ayak uydurmak için içten yanmalı motor-ların başlangıcından bu yana pek çok ilerlemeler vedeğiştirmeler olmaktadır.
Tek silindirli motorlar, bir sırada çok motorlaraöncülük etti. Onu V-motorlan, yıldız motorları, türbin-ler, çok yakınlarda Wankel motoru ve bir çok değiş-meler izledi. Bazan, yenilik için yapılan araştırmalar,çalışmada verimi ilerletmenin amacını gölgede bıraka-bilecek gibi görünmektedir.
Bazı durumlarda olduğu gibi, geniş ve derin araş-tırma çalışmalarının alanında bile araştırma çabala-rının amacı; biçim talepleri, çalışma gereksinimleri,yeni uygulamalar ve çevreler ile ilgili olarak yöne-tilen bir sıra boyunca tamamen ağırlıklı bir ortalamaile ileriye doğru gitmektedir.
Daha önceki bazı durumlarda, esasında kuşkulanılandan daha çok alternatifler bulunduğunu zamanlakimse bilmeyecek.
Bazan yeni alternatiflere değer verilmekte amazamanın teknolojisi, bu özel yaklaşımı engellemekte-dir. Bazan çözüme yakın olmuş bir kaç kişi kendiözel düşünce ya da önyargıları ile sınırlanıp, elde edil-meye yakın olan cevabı kaçırmışlardır.
Bu, içten yanmalı basit bir motorun yapımınayeni bir yaklaşım halinde neler olmakta olduğunu gös-terir.
Çoğu içiten yanmalı motorlarda doğal olarak gö-rülen bir faktör dengesizliktir. Bu, çok silindirlilerinkullanılması ile azaltılmakta ve dengelenmektedir,ama bu, sorunu ortadan kaldırmaktan çok, olsa olsatolerans sınırlarına kadar varan bir azalma niteliğin-dedir.
Çok ilginç ve mühendislik açısından "güzel1' o-lan bir çözüm, kendi adına bir dizi ilginç buluşlarıyapan mühendis Henry Schottler tarafından geliştiril-miştir.
Diyagram, doğrusal hareketi dönme hareketineçevirme ve "krankşafta piston bağlama metoduna"onun yeni yaklaşımını anlatır. Krankşafta (güç çıka-ran şaft) bağlı eliptik kam, dört pistonun piston pimlerietarafında toplanan dört eliptik kamın tümü ile herzaman intikal yoluyla temas halindedir. Tüm kamla-rın çevresi, pozitif bağlantı için temas dişlilerini çe-virmektedir. Karşı pistonlar.birbirlerine doğru gidipgelmekte ve dengeli bir sistemi kapsamaktadır. Saf-
tın tam bir aevrî için dört ateşleme stroku vardır.Bundan başka, valfları işletmek için ayrı bir kamagerek yoktur. Valfları dizayn gereksinimlerine göreçalıştırmak için, uygun biçimde çizilmiş kamlar,krankşaftın kendine bağlanabilir.
Umulduğu gibi bu dizaynın, bir kompresör olarakuygulamaya aynı şekilde uygun olduğuna dikkat edil-melidir. Bununla birlikte bunun kombinasyonları,her zaman olanınkinden daha çok ilgi çekme olasılığı
Karşı pistonların bir setini motor, öteki seti kom-presör biçiminde kullanarak tek parça, çok hafif veentegre bir motor-kompresör ünitesi elde edilebilir.
Esas dizaynın kendisi, ister dört zamanlı isteriki zamanlı çalışmaya uydurulabilir.
Valflar, pistonlar, piston segmanları, rulmanlar,v.b. standart parçalar kullanılmaktadır, ünite havasoğutmalıdır.
Schottler motoru, küçük araçların güç gereksi-nimlerinden, jeneratörlerden, küçük kompresörlerden,ulaştırma ve çeşitli özel uygulamalara kadar bir diziuygulamada kullanılmayı vadetmektedir.
Wankel motoru ile performans karşılaştırmasında,eşit güçler ve eşit ortalama gerçek basınçta, Wankelmotoru, Schottler motorunun şaft hızının iki katınasahip olmalıdır; Schottler motoru daha etkili soğumaya sahip, üretimde daha kolay, yüzde yüz dengelen-miş ve contalama sorunları yoktur, özel malzemelergerektirmez ve normal iki ya da dört zamanlı motorla-rın yapımında şimdiye değin bulunan yalnız normalüretim teknikleri gerekmektedir.
Bir dizi büyük ülkeler ve Amerika Birleşik Devlet-leri için patentler verilmektedir. Hemen yayınlamaküzere patent beklenmektedir.
Bu buluş konusunda Bay Schottler'in özel lisansvekilleri olarak Dr. Dvorkovitz and Associates, çeşitliülkelerde seçkin firmalarla halen ilişki içindedir, ül-keniz için lisans alma konusunda, Box 1748, OrmondBeach, Florida 32074, USA'daki Dvorkovitz firmasıile ilişki kurmalısınız.
Bu planın, Wankel ve öteki motorlara karşı, eskitip krankşaft motorlarına yeni bir alternatif olmasıilginçtir.
28 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
EŞİT SİLİNDİR HACİMLİ İKİ GÜÇ ÇEVİRİCİSİNİNKARŞILAŞTIRILMASI
ESKİ TİP YENİ PROJE
Oldukça sıkı ve hafif yüzde yüz denge-lenmiş, vibrasyon yok
2 devir için güç stroklannın sayısı
kompresör: 24 zamanlımotor: 1
ağır motor
8-az gürültülü
motor volanı için yeterli soğutma vanti-latörü azami şaft torku eski tipinyalnızca 1/4 ü eşit hızda piston ataletieski tipin yalnızca 1/3 ü Ayrı ayrı vebirbirini izleyen kuvvetlerin dönme iv-meleri ve yavaşlamaları SIFIRDIR.
Bu kavram, piston pimi üzerinde dönen her pistoneliptik bir dişliyi gösterir. Bu dişliler güç çıkaran mer-kezi bir şaft (krankşaft) üzerinde ana eliptik hareketdişlisi ile sırayla kenetlenirler. Gerçekte bu durum,döner bir paralel kenar sistemi yaratır.
Bütün eliptik kamların gerçekte hareket değmedişlileri olduğuna, böylelikle pistonun hareketinisağladıklarına dikkat etmelidir.
Eski tip krankşaftlarda görülen ağır döner yatakyükleri ve ağır basınç yatak yükleri, onların yerinialmak üzere dizayn edilen bu projede yoktur.
öteki motorlarla çeşıpıı Karşılaştırmaları resim-leyerek gösteren ayrıntılı çizimler verilmektedir.Ne yazık ki UNIT'in bu sayısında onlan göstermekiçin uygun yer elde edilemedi. Biçme makinası vebenzeri avadanlık, pompalar, kompresörler ve jenera-törler bu yeni projeye uyacaklardır.
Resım-1
A si l indir l i eski tıp motorla yeni kam motorunun
' • karşılaştır
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 29
çöp yakma tesisleri
Fuat Kutsal U.D.K.: 662.65
1.ÇÖP PROBLEMİ
Çevre kirlenmesini önlemek için.katı artıklarınyer üstü ve yeraltı sularını kirletmeyecek şekilde de-polanması zorunludur, Katı artıklar denilince evlerdençıkan çöpler, sanayi artıkları ve sokakların süpürül-mesinden elde edilen çöpler v.s. anlaşılır. Zamanımızdaçöp temizliği genellikle bölgesel belediyelerce topla-nıp, oturma sahalarının dışındaki çukurlara, dere, göl,nehir ve deniz sularına dökme yöntemiyle yapılmak-tadır. Çöplerin bu şekilde ucuz yollu, fakat sağlıkkurallarına ters düşecek bir şekilde ortadan kaldırılması(Çevre kirlenmesi yönünden) olanak dışı olacaktır.Günümüzde halkın yaşam düzeyinin yükselmesiyle-ambalaj malzemesi kullanmadaki artış- artan çöpmiktarının belediyelerce toplattırılması ve çevre kirli-liği ile ilgili yasaların ön gördüğü biçimde yok edilmesigerekmektedir.
2.ÇÖPLERİN ÖZELLİKLERİ
Şehirlerde topLnan çöplerin miktar ve yapısıbirçok etkenlere bağlıdır. Bu etkenlerden başlıcalarıiklim koşulları, halkın yaşam düzeyi ve buna bağlıolarak halkın değişik yiyecek tüketim alışkanlıklarıdır.Çöpler değişik maddelerden oluştuğu için değişikdane iriliği ve yoğunlukta olurlar. Çöpler fiziksel vekimyasal yöndende çok büyük ayrıcalık gösterirler.Ayrıca çöplerde nem oramda toplanıldığı iklim ko-şullarına bağlı olarak çok değişir.
Aşağıdaki çizelgede nem oranına bağlı olarakçöpün ısıl değerinin değişme durumu gösterilmekte-dir, örnek olarak alınan bu çöplerin %15 kül ve %85sellulozdan oluştuğu bilinir ektedir.
Çöpün nemoranı %
0204060
. 80
FaydalıHu Kcal/Kg
330025101720936148
Kayıplar(Ho-Hu)/Ho
729517395
İkinci çizelge dünyanın çeşitli ülkelerinden, çeşitlişehirlerden değişik zamanlarda alınan çöplerin özellik-lerini göstermektedir.
3. ÇÖPLERİN YAKILARAK YOK EDİLMESİ
Çöplerin yok edilmesi için seçilen yollardan biriside "Çöp yakma yöntemidir." Çöpler toplandıklarışekilde çöp yakma tesislerinde yakılırlar. Yanan çöp-lerin artıkları virüs ve bakterilerden arıtılmış olduğun-dan, bu artıklar yer üstü ve. yer altı sularını kirletmeye-cek şekilde depolanabilirler. Çöp yakma işleminde enönemli konu çöplerin güvenceli bir şekilde yakılabil-mesini sağlamaktır. Çöplçrin ısıl değeri çizelgelerden gö-rüleceği gibi 750-2000 Kcal/Kg arasında değişmektedir.
4, ÇÖP YAKMA TESİSİNİN TARİHÇESİ
Çöp yakma tesisleri bizim düşündüğümüzdendaha eski tarihlerde kurulmuştur. Geçen yüzyılda1870 sıralarında bazı İngiliz şehirlerinde çöp yakma te-sisi kurulup işletilmiştir. Evlerden çıkan çöplerin ısıldeğeri genellikle yüksekti ve bu nedenle çöp yakmaişi zorluk arzetmiyordu. Bunun nedeni o devirlerdekiİngilterede çok kullanılan şöminelerde kömür yakıl-ması ve bu kömürlerin yanma kayıplarının büyük olma-sıydı.
Almanyadaki ilk çöp yakma tesisi 1893 yılındaHamburg şehrinde kuruldu. İngiliz tesisleri buradaörnek alındı. îngüterede 20 yıllık işletme süresinceelde edilen tecrübeler, burada Hamburg çöp yakmatesisinde değerlendirildi. Bütün bu iyi koşullara rağmenHamburg şehrinde kurulan tesis kıvanç verici bir şekildeçalışmadı. Bunun nedeni Hamburg şehrinin çöpleriyanma özelliği ve karışım yönünden İngiliz çöplerinebenzemiyordu. Burada ilk olarak "çöplerin her yerdeaynı çöp olamadığı" gerçeği ortaya çıktı.
Birinci Dünya Savaşından sonra Almanyada Frank-furt, Kiel, Wlesbaden, Barmen, Aachen, Hamburg,Hamburg-Altona, Berlin ve Köln şehirlerinde çöp yak-ma tesisleri kuruldu. Bu çöp yakma tesislerini proje-lendiren mühendislerin bir kısmı, çöplerin ısıl ener-jisinden yararlanmayı düşünerek, çöp yakma tesis-lerine bir de "çürük gazla çalışan buhar kazanı" koy-muşlardı. Fakat çöplerin özelliklerinin toplandıkla-rı yöre ve mevsime göre değişebileceği hiç düşünülme-diği için, kurulan tesislerde, çöplerin ısıl enerjisindenyararlanılma olanağı elde edilemedi. Ancak 1930 yılın-da Danimarkada "Volund" sistemine göre çalışançöp yakma tesfti geliştirildikten sonra çöp yakmasorunları ortadan kalkmış oldu.
30 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
Şehrinadı
MilanoBaselKölnKopenhag
"
StokholmBuenes-aires
Çöpünalındığızaman
yazınkışınkışınyazınkışınyazınkışınyazın
Nem oranı%
4032
19
34
40305058
Yanmayankısımlar
%
304255
30
3020
5
13
Yanıcıkısımlar
%
30
2626
36
30504529
Isıl değeriHu Kcal/Kg
11001200107016301050170015001060
5. ÇÖP YAKMA TEKNİĞİNE BAKIŞ
Çöp yakma tekniğinde çöplerin yakılması üçaşamada olmaktadır. Bu aşamalar kurutma, yakn.ave söndürme olarak adlandırılırlar. Çöp yakmada özellik-le çöpün içerdiği su oranı çok önemlidir. Genellikleçöp içerisinde bulunan hidroskopik artıklar yağışlarsırasında çok su emebilmekte ve bunun sonucu yaşçöpün yakılması zorlaşmaktadır. Zamanımızda geliş-tirilen çöp yakma sistemlerinden ısıl değeri en az 1000Kcal/Kg ve nem oranı ençok % 55'e kadar olan çöplerrahatça yakılabilmektedir.
Çöpler yakılmadan önce kurutulurlar. Çöplerintek yönlü kurutulmalarını önlemek için, çöpler ha-reket eder durumda kurutulmalıdırlar. Birde çöpünyavaş yavaş kurutulması zorunludur. Çöpler hızlı birşekilde ısıtılıp çabuk kurutulmak istenildiğinde, genel-likle çöpten çıkan sıcak gazlar çöp tomarlarının dışyüzeylerinde sert bir kabuk oluşturmaktadır. Bu sertkabuklar yakma havasının çöpler arasından geçmesiniönlemektedir. Ayrıca çöpler yalnız bir yönden ısıtılıpkurutulurlarsa, çöp topaklarının iç kısımlarında gazoluşmakta ve bu gazlar topakların dış yüzeyindekikabukları çatlatıp kurutma odası içerisinde puflamalaroluşturmaktadır. Çöplerin kurutulmasında, çöplerinkurutulacağı odanın dışında biryerde hazırlanan sıcakduman gazı kullanılabileceği gibi, çöp yakma odasındaçöplerin yalatmasından oluşan sıcak duman gazınınbir kısmı çöp kurutma odasına gönderilerek çöplerinkurutulmasında kullamlabilinir. Çöplerin ısıl değeri,birleşim ve nem oranı çok değişken olabildiğinden,çöpü kurutup yakacak fırının ısı değişimine karşı"Termik duyarlığı" az olmalıdır. Aşırı nemli çöplerinyakılması sırasında sıcaklığın düşerek ateşin sönmesineyol açacak durumlar doğmaması için fırın gövdesiyeteri sıcaklıkta kalabilmelidir. Bu durumda kurutmadüzeninin en nemli çöpleri zorlanmadan kurutabile-cek güçte bir ızgarası bulunmalı ve ısıl değeri en yüksekdeğerdeki çöpleri yakarken de kurutma sıcaklığınınyükselmesini sınırlayabilecek özellikte olmalıdır. Ku-rutma ızgaralarının güçlerini hesaplarken çöpleri oluş-turan maddelerin herbirinin yanma sürelerinin değişikolabileceği göz önüne alınmalıdır. Bazı çöplerin ısıldeğerinin çok düşük olduğu düşünülerek kurutma düzeniiçin gerekli faydalı hacim iyi bir şekilde hesaplanmalıdır.
Kurutma işleminin bitmesiyle çöpte bulunanorganik ve sellulozik kökenli maddeler gazlaşmayabaşlarlar. Bu gazların dumansız ve kokusuz yanmalarıen az 750°C'm üzerinde bir sıcaklıkta garanti edile-bilinir.
Sürekli (kontine) çalışan çöp yakma tesislerindeçöpler kurutma ızgarasından yakma ızgarasına verilirler.Yakma ızgarasının altından zon'lara ayrılmış olarakyanma havası verilir. Yakma ızgaralarına zon'lu olarakhava vermekle yanan çöpten çıkan uçucu kısımlarınfazla oranda uçması önlenilir ve böylece değişik or-ganik maddelerden ayrışan değişik özellikteki saz-ların kusursuz olarak yakılması sağlanır. Yanma sü-recinin bu devresinde, yanan çöpler içerisindekikarbonun tamamına yakın bir kısmı daha yanmadandurmaktadır. Bu karbonlar genellikle evlerde yakılankömürlerin yakılamayan kısımlarından oluşur ve birdesellulozdan oluşan kitap v.s. gibi kalın maddelerinkarbonlaşmasından oluşur. Bu karbonlu çöp ve sel-lulozik maddeler sürekli ve sağlığa zarar vermeyecekşekilde yakılabilmelidir. Bütünü sürekli (kontine) çalışançöp yakma tesisinde yakma işleri tam otomatik şekil-de yapılmaktadır. Çöplerden çıkan cüruflar ve uçucuküller çabuk ergiyebilen maddeler olduğundan bunla-rın ergimesini önlemek için fırın sıcaklığı da kontrolaltında tutulmalıdır. Ote yandan da çöp yakma işlet-mesinde fırının sıcaklığının bu çöplerin dumansızve kokusuz yakılmasını sağlayacak derecede yüksekolması gereklidir. Bu nedenlerle yakma havasının a-yarlanabilir olması çok önemlidir. Blanch'ye göre yak-ma havası fazlasının %20 ila %50 arasında ve kurudumandaki CO2 oranının %10 ila %13 arasında ol-ması istenilir. Çöplerin yanma ısısından yararlanılançöp yakma tesislerinde-curuf ergime noktası göz önü-ne alınarak- verilen yanma havasını en düşük düzeydetutmalıdır. Çöp yakma tesislerinin ısıl güçleri genel-likle, çöplerin yakıt olarak kullanıldığı yerlerde çöp-lerin içerisinde yanma özelliği olan maddelerin çokluğuile sınırlıdır.
6. ÇÖP YAKMADA CÜRUFUN ETKİSİ
Çöp yakma tesislerinde normal yakma sırasındayanan çöplerden oluşan cürufun özel bir anlamı var-dır. Çöp yakma tesislerini yakılmak üzere getirilen
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİI.T 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 31
küller içerisinde Aluminyumoksit ve Silis bulunuyorsa,bu kül tipik bir taşkömürü külüdür ve cüruf ergimenoktası yüksektir. "Eğer küller içerisinde kalker veDemiroksit bulunuyorsa, bu kül linyit külüdür ve cürufergime noktası düşüktür. Cürufun ergime noktası düşükolursa, çöp daha yakma ızgarasındayken önce topak-laşıp yakma havasının girişini zorlaştırır ve sonundaçöp yakma tesisinin tamamen durmasına sebep olabilir.Ayrıca ergiyen cüruf, çöplerin etrafını iyice sararakyanıcı kısımların yanmasını önler. Her iki durumdada çöp yakma fırının termik verimi düşer. Verim düs-
2) Teorik yanma havası miktarı1,01
Lo =1000
. Hu + 0,5 Nm3/Kg
3) Özgül duman miktarı V = Vo + (n-1) Lo Nm3/Kg
Bu formülleri (a) kış ve (b) yaz aylannda toplanançöplere uygularsak:
0 89a) Vo = ' . 1200 + 1,65 = 2,72 Nm3/Kg
1000
Yakılar çöpün miktarı
Çöpün ısıl değeri
Izgara kayıpları, yakılan çöpün miktarına oranla
Yanma havası katsayısı
Ocak radyasyon kayıpları, toplam ısı yüküne göre
Kazan radyasyon kayıpları, kazan ısı yüküne göre
Kazan çıkışındaki dumatl sıcaklığı0
Çıkan cüruf miktarı, yakılan çöpe göre
Cüruf içerisindeki yanmayan kısımlar, çıkan cürufa göre
Cüruf içerisinde kalan yanıcı kısımların ısıl değeri
Uçucu kül miktarı, duman miktarına göre
Hurda metal miktarı, yakılan çöpe göre
Sembol
M
Hu
R
n
Oov
pkv
*R
S
u
Hu u
—
—
ölçü
Kg/h
Kcal/Kg
%
—
%
%
°C
%
%
Kcal/Kg
g/Nm3
%
Yazın
10000
1200
2
1,4
4
3
200
35
6
8100
12
3
Kışın
10000
2400
2
1,8
4
3
200
35
6
8100
12
3
meşinden kaçınmak için fırın sıcaklığının çöp cürufuergime noktasının altında tutmalıdır. Isıl değeri 1000Kcal/Kg'ın altında olan çöplerde ya yardımcı bir yakıtlaçöplerin yakılmasına yardım edilmeli veya yakmahavasını önceden ısıtmalıdır. Şimdi bir çöp yakmatesisinin ısı tekniği yönünden bir incelemesini yapmakiçin kabaca ısı ve malzeme bilançosuna göz atalım.Çizelgede bir şehnn kışın 2400 Kcal/Kg ve yazın 1200Kcal/Kg ısıl değerindeki çöplerinin yakılması esas alındı,örnek alınan şehirde genellikle kışın taş kömürü yakıl-dığı çöpü oluşturan külün ısıl değerinin yüksek olusun-dan anlaşılmaktadır.
Rosin-Fehling'e göre katı bir yakıtın ısıl değeri ileduman miktarı arasında aşağıdaki bağlantı vardır:
01) Teorik duman miktarı Vo=— !
1000.Hu+l,65Nm3/Kg
b) =0 89
. 2400 + 1,65 = 3,79 Nm3/Kg
a) Lo = "îoöö" • 1 2 0 °
b ) = l o ö c T ' 2 4 0 0 + 0<5 = 2>92
Yanma havası kat sayısı 1,4 ve 1,8 olduğuna göre:
a) V = 2,72+ 0,4. 1,71 = 3,4 Nm3/Kg
b) = 3,79 + 0,8 . 2,92 = 6,11 Nm3/Kg
Çöpün ısıl değeri ve özgül duman miktarından du-man enthalpisi şu şekilde bulunur:
32 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
a) ı = —
v
1200
Kcal/Nm3
b) i = -
3,4
24006,11
= 354 Kcal/Nm3
= 393 Kcal/Nm3
.Yukardaki enthalpi değerine ve yanma havası katsayısın ye göre Jt-Diyagramına bakıldığında duman sıcaklığı-nın:
a) t = 1000°C
b) t= 1130°C
olduğu görülür. Şimdiye kadar elde edilen uygulama so-nuçlarına göre yukardaki duman sıcaklığının cürufergime sıcaklığının üzerinde olduğu anlaşılır. Sonuç ola-rak burada cürufun ergiyerek çöp yakma tesisini durdur-ması söz konusu olamaz. Duman sıcaklıklarından duma-nın ortalama özgül ısısı aşağıdaki formülle hesaplanır.
c p m = " - - K c a l / N m 3 °Cı,v
a )
b)
1200
1000 . 3,4
2400
1130.6,11
= 0,353 Kcal/Nm3°C
- = 0,348 Kcal/Nm3oC
Yukanda % 2 ızgara kayıpları, % 35 çıkan cürufmiktarı ve bu cürufun içinde % 6 oranında yanabilirmaddeler bulunduğunu (ısıl değeri 8100 Kcal/Kg)
U.S.102 . Huu
varsaymıştık. Isı kayıpları: 9v = R H %Hu
100 (0,06 . 0.35 . 8100)a) Qv = 2 + — — ™ — = % 16
v 1200
o -L 100 (0,06 - 0,35 . 8100o) = 2 H — — — — — = % 9
2400Buna göre hakiki duman miktan:
. 9 V
.v Nm3/Kg
a) V e f f = 1 İ î - . 3,4 = 2,86 Nm3/Kg
— 1 -.6,11 = 5,55 Nm3/Kg100
Bir saatlik duman miktarı: V = M . Vejf Nm3/h
a) V = 10000 . 2,86 = 28600 Nm3/h
b) = 10000 . 5,55 = 55500 Nm3/h
Yanma odasındaki bir saatlik ısı miktarı:
9 = v' Cpm-t Kcal/h
a) Q = 28600 . 0,353 . 1000 = 10100000 Kcal/h
b) = 55500 . 0,348 . 1130 = 21800000 Kcal/h
Yukarıdaki miktardan % 4 fırın kayıplarını çıkarır-sak kazana verilen ısı miktarı:
9ovKcal/h
a) 9o = 10100000(1--100
= 9700000 Kcal/h
b) = 21800000 (1 ) = 209000000 Kcal/h
Bir saatlik duman miktarı ve kazan çıkışındaki du-man sıcaklığı ve bunun sonucu dumanın özgül ısısı bi-lindiğine göre, kazandan çıkan dumanın kayıpların! he-saplayabiliriz: 9A = V . c p m . tR Kcal/h
a) 9A = 28600 . 0,337 . 200 = 1925000 Kcal/h
b) = 55500 . 0,337 . 200 = 3740000 Kcal/h
Bu hesaplara göre kazanın % 3 radyasyon kayıpianda hesaba katılarak bir termik santralda veya bir merkeziısıtma sistemine verilen faydalı ısı aşağıdaki miktardadır:
= ( Q o - Q A ) . ( l •9kv100
-) Kcal/h
a) 9N = (9700000 - 1925000) . (1 - - • -) =100
7510000 Kcal/h
= (20900000 - 374000).(110016650000 Kcal/h
Yaz ve kış çöplerine göre yukarıda hesaplanarak ısıve malzeme bilançosu 34'üncü sayfada şematik olarakgösterilmiştir.
7. ÇÖP YAKMA TESİSİ
Bizim burada inceleyeceğimiz çöp yakma tesisiVOLUND sistemine göre çalışan çöp yakma tesisidir.İlk Volund çöp yakma tesisi 1931 yılında kurulmuşolup Danimarka, İngiltere, Fransa, İsviçre ve A.B.Dde çok sayıda Volund çöp yakma tesisi çalışmaktadır.
Volund çöp yakma tesisinin çalışması şöyledir:(sayfa 36'daki şekle bakınız) Toplanan çöpler birsiloda (1) koku yapmayacak şekilde depolanır. Kumandakabini kapalı bir gezer vinç (2) bu çöpleri silodanalıp yakma tesisinin yükleme hunisine (3) verir. Hu-ninin alt kısmındaki çöp bacası duman ve gazlarındışarı çıkmasını önlemek için devamlı dolu olaraktutulur.
Çöp bacasmdaki çöpler Hidrolik-Mekanik olarakhareket eden ve hızı kademesiz ayarlanabilen meyillibir çöp kurutma ızgarasına (4) verilir. Buradaki çöplerızgaraya verilen kızgın duman gazıyla kurutulur. Bu-rada kuruyan çöpler artık yanabilir bir kıvama gelmişolarak çöp yakma ızgarasına (5) verilir. Çöp yakma
ızgarasının hızı, çöp kurutma ızgarasının hızına bağlıolmadan kademesiz olarak ayarlanabilir.
Çöplerin ızgaralara verilme miktarları, çöplerinyanma özelliklerine göre ayarlanır. Yakma havası birvantilatörle ızgaranın alt kısmından üflenir. Buradakiyakma ızgarasında %60 oranında yakılan çöpler, süreklibir şekilde ve yanan bir döner fırına (6) verilir. Bu döner
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 33
Silo
A :_ er; i n
KIŞ
Cüruf350 kg
/
/
Uçucu
ÇÖPLERİ İÇİN ISI
10 000 Kg/h
VE MALZEME
çöp
Hu= 2400 K.cal/kg.
Yakma 21.8-1130 C
y // \
Hurda300 kg-
106
\
, \
\
\
BLANÇOSU
\2090106K.cal.
\
/
BuharKazanı
uuman s —,55 000 Umi/y, /
k ü l 12C rt 1.--
u Kg./
(Baca)
\ X 1//
K
16.65.10° K.cal
Termik SantralMerkezi ısıtma
7 V" O <7
Dağıtıcı
fırının iç kısmı ateşe ve aşınmaya dayanıklı bir örtüylekaplanmıştır. Döner fırını bir ayna dişli döndürür vefırının dönme hızı kademesiz olarak ayarlanabilir.Döner fırının her iki başına konulan Labirentler tam birsızdırmazlık sağlarlar.
Genellikle volund döner fırınındaki çöpler fırınınbir ucundan öbür ucuna ulaşıncaya kadar yanmalantamamlanır ve yavaş yavaş sönmeye başlarlar. Çöp-lerin soğuma dereceleri çöplerin özelliğine göre ayar-
lanan döner iırında kalma sürelerine bağlıdır. Çöp-lerin döner fırında kalma süreleri fırının dönüş hız-ları ayarlanarak yapılır. Fırının devamlı dönmesiylekızgın cüruflar iyi bir şeklide yanarlar. Döner fırındakiçöplerin yanma artıkları bir su oluğuna (7) dökülürler.Burada su içerisine düşen büyük parçalar çatlayıpparçalanırlar. Yaş cüruf çekme düzeniyle cüruflar birsiloya alınıp zaman zaman dışarıya atılırlar.
Çöp yakma tesisinden çıkan sıcak duman gaz-larının duyulur ısısından yaralanmak için, bu gazlar
34 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
YAZ ÇÖPLERİ İÇİN ISI VE MALZEME BLANCOSU
Cüruf350 kg
O 000 Kg/h çöp
Hu = 1200 K.cal/kg.
Ydkma 10.10 -105
1000 °C
9.70.106 K.cal
S i l o
SiloUçucu kül 1200 kg.
(Baca
7 5 M 0 6 K . c a L
Termik SantralMerkezi ısıtma
O O O ODağıtıcı
çürük gaz kazanına (8) verilir Çürük gaz kazanındançıkan gazlar bir toz tutma tesisinden (9) geçirilirler.Bu toz tutma tesisleri siklonlu veya elektrofılitreliolabilirler. Toz tutma tesisinden çıkan gazlar çürükgaz vantilatörü (10) tarafından emilerek duman baca-sına verilirler. Toz tutma tesisi çevreyi toz ve dumandankirletmeyecek şekilde geliştirilmiştir. Toz tutma tesisleribir kumanda merkezinden yönetilerek tam otomatikçalıştırılmaktadır.
8. VOLUND SİSTEMİNE GÖRE ÇALIŞAN ÇÖPYAKMA TESİSLERİ
8.1.. Basel (İsviçre) çöp yakma tesisiİsviçredeki ilk çöp yakma tesisi 1943 yılında Ba-
sel şehrinde işletmeye alınmıştır. O tarihte Volundçöp yakma sisteminin seçimindeki en büyük etken çöp-lerin çevreyi kirletmeden otomatik olarak yakma olana-
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977 35
Scwzo
w
fir'
OO>
10
VOLUND SİSTEMİNE GÖRE ÇALIŞAN BİR ÇÖP YAKMA FIRINI
© O
1 - Çöp silosu2 - V i n ç3 - Doldurma hunisi
- Kurutma ızgarası5-Yakma ızgarası
Döner fırınSu oluğuÇürük gaz kazanıToz tutmaEmıs vantilatörü
ğinin bulunmasiydı. Çöp yakma tesisinin yıllık kapa-Sİtesİ 30.000 tondur. Herbiri 10 t/h kapasiteli 2 çöpyakma fırını vardır. Savaş yıllarında isletmeye alınanbu tesiste yakılan çöplerin ısıl değeri 750 Kcal/Kg ka-dardır. Yalnız tesis için öngörülen çöp silosu oldukçabüyük (700t) seçildiğinden, bu siloda uzun süre bekle-yen çöplerden Metan gazı oluştuğu için, çöplerinyakılması kolay oluyordu. Her türlü kötü olasılıklarakarşı çöplerin kurutulması için sıvı yakıtla çalışanbrülörleri bulunan bir kurutma düzeni öngörülmüştü.Bu çöp kurutma düzenine hiç bir zaman gereksinmeduyulmadı.
Bu çöp yakma tesisinde kurutma ızgarasında çöpleriyi bir şekilde kurutulduğu için, yakıldıklarında copcüruflarında ancak %6-8 oranında bir yanıcı kısımkalmaktaydı. Burada kurutma ızgarası, yakma ızgarasıve döner fırından oluşan üç ünitenin herbirinin hızla-rının ayrı ayrı ayarlanabilinir olmasının çok büyükyarar sağladığı görülmüştür. Yakma sırasında aradabir çok zor yanıcı maddelerden oluşan çöpler ızgarayageldiğinde, hız ayarlaması yapılarak çöplerin iyi birşekilde yakılması aralıksız sürdürüllebilmektedir. Butesiste yakılan çöpler yakıldıktan sonra ağırlık olarakağırlıkları 1/3'e, hacım olarak hacımları 1/8'e düşmek-tedir. Basel şehrinde kurulan bu tesis anma kapasitesinin%50 fazlasıyla (450.000 t/yıl) kapasiteyle çalışmaktaolup, elde edilen buhardan elektrik üretilmektedir.
akarlar ve orada ateşlenerek yâklllrla*. Kurutma VPyakma ızgaraları ileri geri hareket edebilen mekanikızgaralar olup, elektrik motorlarından hareket alırlar.Izgaraların hızları birbirinden bağımsız olarak ayarlana-bilir. YaKma ızgarasının yan duvarları su soğutmalıçelik borulardan yapıldığından, cürufların ergiyerekyapışmaları önemli ölçüde önlenir. Yakma havasınınbasıncı 250 mmSS dir ve ızgaralar altından zonlu ola-rak verilir. Yakma ızgarasından çöpler döner fırınaalınarak yakılırlar. Döner fırın meyilli olup, boyu 8 m,iç çapı girişte 0 2,75 m ve çıkışta 0 2,45 m dir. Fırınıniç kısmı bir sıra ateşe dayanıklı ve bir sıra ısı izolasyonmaddesiyle kaplanmıştır. Döner fırın elektrik motoruyladöndürülüp, hızı kademesiz olarak ayarlanabilmektedir.Döner fırının alın kısmına herbiri 650 Kg/h kapasiteli2 adet ağır yağ brülörii konularak, istenilen buhar kapa-sitesi güvence altına alınmıştır, takat bugüne kada
brülörlerın çalıştırılmasına gereksinme duyulmamıştır.Bu tesiste ortalama 1 Kg çöpten 1,35 Kg buhar eldeedilmektedir. Elde edilen buharın özellikleri şöyledir:işletme basıncı 26,4 atü, buhar sıcaklığı 35Ü°C dir.4 Çürük gaz kazanı ortalama toplam 60 t/h buharüretmektedir. Kazan besleme suyunun kapasitesi 80t/h dir. Su arıma tesisi kızgın arıtma yapmaktadr.Dumanın kazan girişindeki sıcaklığı ortalama 1000°Cdır. Kazanın temizliği lans'lı kurum üfleme düzeniyleyapılmaktadır. Burada elde edien buhar Parisin mer-kezi ısıtma sistemine verilmektedir.
Mevsim
Yazın
Kışın
Yanmayankısımlar
%
9
5
Organikkısımlar
%
37
24
Sellülozikkısımlar
%
17
14
İnce çöpler
37
59
Isıl değeriHu Kcal/Kg
1600
2100
8.2. St. Ouen (Paris) çöp yakma tesisi1954 yılında işletmeye alınan bu tesiste 323.000
l/yıl yakılmaktadır. Yukardaki çizelgede Paris şehrininkış ve yaz mevsimi çöplerinin değerleri verilmiştir.
St. Quen çöp yakma tesisinde 4 adet 8,5 t/h kapasiteliçöp yakma fırını bulunmaktadır. 1800 ton kapasite-li bir çöp silosu vardır. Sayfa 38'de tesisin şematik birkesiti verilmiştir.
St. J)uen tesisinin çalışma şekli şöyledir: Resimdegörüleceği gibi biri yedek olan iki adet kepçeli vinçvardır. Vinç çöpleri silodan alıp 30 m yüksekliğe kaldı-rarak besleme hunisuni verir. Vinç kepçesi 3 m3 (6 t)çöp almaktadır. Çöpler bir çöp bacası içerisindenkurutma ızgarası üzerine kayarlar. Bu ızgara üzerindekiçöplerin üst yüzeyleri kurutma odasından gelen ısıışınları ve yakma hücresinden yukarı doğru yükselendumanların ısı konveksiyonuyla kurutulurlar. Kurutmasırasında büyük bir kısmı su buharından oluşan gazlar13,5 m uzunluğundaki bir kanalla karıştırma ve ikinciyakma odasına verilirler. Çöpler kurutma ızgarasına
Toz tutma sistemi 2 adet yaş toz tutma düzenindenoluşmuş olup, herbirine iki fırının dumanı verilmekte-dir. Duman 60 m yüksekliğindeki 2 bacaya verilir.Bacanın çıkış ucundaki toz miktarı 0,3 ila 0,5 g/Nma
arasındadır. Baca emiş aspiratöründen önceki dumansıcaklığı 266°C ve baca içinde 113°C (yerden 24 myükseklikte ölçüldü) dir. Bacada duman yoğuşmasıkorozyonu görülmemiştir. Döner fırından bir kanallaalınan cüruflar hidrolik bir düzenle 6 dakikada birçökeltme havuzuna verilirler. Izgaralardan dökülenve toz tutma tesisatında tutulan küller suyla yıkanarakçökeltme havuzuna verilirler. Tesis Ekım-Kasım ayla-rında günde 24 saat tam kapasite çalışır. Bundan sonrafırınların 4'ü de birbirinin ardından 6 haftalık bir süreiçerisinde revizyoları yapılır. Bunun dışında yılda birdefa tesisin tamamı 14 gün durdurularak bir kontrol-dan geçirilir.
8.3. Lyon (Fransa) çöp yakma tesisiBu tesise 1960 yılında başlanılıp 1962 yılında iş-
letmeye alındı. İlk projelendirilmesi 2 fırınlı olarakyapılmıştı. 1964 yılında eklenilen 3. fırın işletmeyealındı. Tesisin çöp silosu 2500 m^ dür. Silonun her-
MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
00
ST. QUEN (PARİS) ÇÖP YAKMA TESİSİNİN KESİTİ
2Ö
M
o
2
1
I - Çöp silosu2 - Vinç
3 - Doldurma hunisiU - Kurutma ızgarası5 - Yakma ızgarası6- Yakma havası üfleci7 - Döner fırınt- Son yakma ve karıştırma odası9 - Su borulu kazan
10 - Toj tutucuII - Çökeltme havuzu1 2 - Cüruf sahası13-Çamur pompa istasyonu14-Durultma havuzu
t/3>
o
O
za_En'<2
75r'
4-O
1 - Çöp silosu2 - Vinç3 - Doldurma hunisi4- Yakma tavası5 - Kurutma ızgarası
6 - Yakma ızgarası7 - Sündürme ızgarası8 - Yığılma sarkacı9 - Yaş cüruf çekme
10 - Cüruf konveyörü11 - Manyetik ayırıcı12- Duman ve hava soğutucusu13-Yakma havası vantilatörüU- Toz tutma tesisi'15- Emiş aspiratörü16-Baca17- Fuel o İL brülörü
KÜÇÜK ŞEHİR VE BELEDİYELER İÇİN ÖNGÖRÜLEN ÇÖP YAKMA TESİSİ
bir yanında 10 çöp kamyonunu aynı anda siloya döke-bilecek çöp dökme yeri varc'ır. .Şehir içerisinden top-lanılan çöpler özel çöp arabalarıyla getirilmekte olup,çevredeki sanayi artıkları kamyonlarla getirilmektedir.Bu tesisin çalışma şekli St. Oüen şehirindekinin benze-ridir. Kazanların buhar basıncı 19 atü, sıcaklığı 350°Cve buhar miktarı maksimum 60 t/h dir. Burada üretilenbuhar yakındaki termik santral ve merkezi ısıtma tesis-lerinde değerlendirilmektedir. Dumanlar mekanikolarak Multi-Siklon toz tutma tesisatıyla antılmaktadır.Duman bacaları 70 m yüksekliğinde olup, çıkış ucu0 3,8 m dir. Bacanın iç kısmı bütün baca boyuncaateşe dayanıklı tuğla ile kaplanmıştır, Bu tesiste yakılançöplerin ısıl değeri çok değişken olup, Hu = 750 Kcal/Kg'a kadar düşebilmektedir. Çöplerin nem oranı Eylülayında % 65'e kadar yükselmektedir. Çok ıslak çöple-rin yakılmasında ayrıca sıvı bir yakıt kullanılmayagereksinme duyulmamıştır.
8.4. Bad Godesberg (B Almanya) çöp yakma tesisiBatı Almanyada Volund sistemine göre çalışan ilk
çöp yakma tesisi Bad Godesberg şehrinde kurulmuştur.Şehrin o zamanki nüfusu 70 000 kişi, yıllık çöp miktarıortalama 20.000 tondu. Biri yedek olmak üzere herbiri100 t/gün kapasiteli 2 kazan kurulmuştur, üretilen bu-harın basıncı 10 atü, ısısı 250°C ve miktarı 10 t/h dir.Tesisin dumanları bir elektro filitre ve Multi siklondangeçirilerek antılmaktadır. Çöp silosu 1000 m^, bacası80 m ve baca çıkış ağzı <t> 2,1 m dir.
8.5. Küçük şehir ve Belediyeler için geliştirilmişçöp yakma tesisleriÇöplerin yakılarak ısısından yararlanılan çöp yakma
tesisleri genellikle büyük şehirlerde kurulmaktadır.Su ve havanın temiz tutulması ile ilgili "Çevre kirlen-mesi kanunu" küçük şehir ve belediyeleri, çöplerinisağlık kurallarına uygun bir şekilde yok etmeye zor-lamaktadır. Bugün tam otomatik çalışan ve kapasitesi0,5 ila 2,5 t/h çöp yakan tesisler geliştirilmiş bulunmak-tadır. Bu tesislerde günümüzün en son tekniği uygulan-makta ve işletmeleri çok ekonomik olmaktadır.
Küçük bir şehire bir çöp yakma tesisi kurmayıdüşünürken aşağıdaki noktalara dikkat etmek gerekir:
Küçük şehirlerin çöp kapasitesi belirli ve çöplerintaşınması sürekli olacağından büyük bir çöp silosunagerek yoktur, (sayfa 39 da böyle bir tesis görülmekte-dir.) Çöpler toplanıldığı gibi zon'lu ızgaralar üzerinde
kurutullup yakılırlar. Tesisin dumanı ikiye ayrılarakçöp yakma ve kurutma işlerinde kullanılmaktadır.Kurutma için gerekli duman yukarıya verilir. Çiftduman kanallı çöp yakma sisteminde çöplerin dahaiyi yakılması ve çöp yakma sıcaklığının ayarlanmasısağlanılır. Ayrıca bu tesislerde ısıl değeri düşük olançöplerin sağlık kurallanna uygun bir şekilde yakılmasınısağlamak için sıvı yakıtla çalışan brülör tesisatı konul-muştur. Izgara üzerinde yakılamayacak türde veya yan-ması uzun zaman alacak maddelerin yakılması içinduman dönüş kah kemerinin üst kısmına bir yakmatavası konulmuştur. Pis su antma tesislerinin artık-larının yok edilmesi söz konusu olan yerlerde çöpyakma ve pis su arıtma tesisini birlikte kurmakta yararvardır. Pis su antma tesisi artıklan çamurlar çöp yakmatesislerinden çıkan dumanla kurutulup, çamurdançıkan pis kokulu gazlarla birlikte çevreye koku verme-yecek bir şekilde yakılabilirler. Bu tip küçük çöp yakmatesislerinin ısıl gücünden buhar veya sıcak su üretmekekonomik olmadığı için önerilmemiştir.
İLGİLİ YAYINLAR
1) J. ZornDas Fliessverhalten der Aschen von Stein- undBraunkohlen in Abhaengigkeit von Ihrer chemischenzusammensetzung BWK 9 (1957) Nr. 7 s.323
2) W. RotterFlugstaub- und Schlackenverhalten BWK 9 (1957)rjr. c4, s.178
3) Asche und Schlacke (Literaturübersicht) BWK10 (1958) Nr.4 s.197
4) R. PalmErfahrungen mit Millverbrennungsanlagen nach demsystem Volund Koppers Mitteilungen (1959) Nr.2,S..77
6) R. PalmDie Klaerschlammverbrennung Schweiz Bauzeitung79 (1961) s.882
7) R. RaschFlugasche, Schmelzschlacke, Müllschlacke und IhreIndustrielle verwertung. Chemiker Zeitung Chem.Apparatur 84 (1960) s.566
8) H. ErhardMüllbeseidigung- ein kommunales öder einwaermewirtschaftliches Problem.Brennstoff-Waerme-Kraft 14 (1962) s.213
tmmob TÜRKİYEelektrik ELEKTRİK ELEKTRONİK
mühendisleri Sanayi -Ticaret _ MühendislikodaSI K A T A L O G U hazırlanıyor.
ayrıntılı bilgi-emo istanbul şubesi cumhuriyet cad 283/2 harbiye ist,
40 MÜHENDİS VE MAKİNA/CİLT 21 - SAYI 240 - OCAK 1977
ERIMAKONFORveSINRI HAVALANDIRMAKLİMA TESİSLERİNİZİÇİNHİZMETİNİZDEDİR
TEKNİK TECRÜBEv«GÜCÜNÜEMRİNİZE SUNAR
ERIMA
ERNA-MAŞ MAKİNA TİC.ve SAN. A.Ş.MAĞAZA : NECATİBEY CAD. KARANLIKFIRIN SOK. NO.' 7 KARAKÖY - İSTANBUL TEL :44 41 12 - 44 70 26FABRİKA : GÜMÜŞSÜYÜ FAZLIPAŞA CAD. N O . 5 / 1 TOPKAfl - İSTANBUL TEL : 7 6 2 0 3 8 - 7 6 2 0 3 9BÜRO : METE CAD. NO. 2 4 / 2 TAKSİM İSTANBUL TEL 44 41 98 45 51 94
BÜRO : SELANİK CAD. TİTİZ AP. NO. 2 9 / 3
İTAKSİM - İSTANBUL TEL : 44 41 98 - 4 5 51 94
TELG.:TELERNA - İSTANBUL TELEX:23I78 NAR - TRYENİŞEHİR- ANKARA TEL : 184929-174974
S
Her tür yapıya tek birkaplama malzemesi
Onduline
UzunlukGenişlikKalınlıkOluk yüksekliğiOluk aralığıOluk adadıAflırlık
Mahya uzunlumuMahya ağırlığıSu geçirimlilikSıcağadayanıklılık
200 cm.89 cm.
0.3 cm3.2 cm.8.9 cm.
10 Oluk/levha4 kg/m»
veya 6.8 kg/l«vha89 cm.•n 1.5 kg/levha
Kesinlikle su geçirmez.
110°C'ye kadar gözlegörülebilen hiç birdeğişiklik olmaz.Çatlama, pullanma veyumuşama meydanagelmez.
Di» tesirleredayanıklılık
Renkler
: Çüriimez. paslanmaz,küflenmez, kimyasalve biyolojikdıs tesirlerdenzarar görmez.
: Siyah (Standart)Kırmızı - AlüminyumYeşil - Mavi(Yalnız bir yüzü.)
HER TCIRLÜ BİLGİ VE BROŞÜR ICIN .M a r k u : Onduline Yapı Malzemeleri A Ş.Barbaros Bulvarı 76/78Beşiktaş İstanbul Tel. 463094 (4 hal)
Ankara Bölg* Müdürlüğü :Onduline. Tunus Caddesi 4/19Bakanlıklar Ankara Tel : 17 88 51
ve cephe kaplamasında
Öndulîne Kİoluklu levhaları IIIoluklu levhalarıSAĞLAM. PRATİK.EKONOMİK ı«M*ı MUHINOISUKı OD*',;
Ul ı t l 8HGİİIN1H1I/0H
MAKINA LIMITED ŞIRKETI
izmir Cad. 36/15 ANKARATel : 25 15 56 - 25 15 57Fabrika : 10 52 59Teleks : 42740 hatk tr
V E M A VEMADUR v e ALUDUR
PLASTİK VERULMANLAR
iç ÇapDış çapDerinlikArasında
d :D :B
ALÜMİNYUM
: 7 mm ile d :18 mm ile D ;
: 5 mm ile B :DİN standartlarına ı
457519
jygt
mmmmmm
in
boylar. Broşür isteyiniz.
I T T MARCORE ve MARDUR
«ÜÜHLı
Bili
KİMYASAL MADDE POMPALARI
Norvl plastik rotorlu, korozifsıvılara dayanıklı.300 İt / dak. 8 mSS ile 40 İt / dak.8mmSS ve 40 İt dak, 16mSSarasında modeller, kimyasal maddedayanıklılık listesi isteyiniz.
HARMAK GENLEŞME PARÇALARI
K U L L A N M A SAHALARI
Merkezi ısıtma tesisleriKimya sanayi tesisleriGaz nakil hatlarıVibrasyon ve ısıl genleşmenin söz konusuolduğu tüm boru hatlarında
NW 50 ile NW 2500 arasında bütün standartboyutlarda; ND 6. ND 10 ve ND 16 kalitesin-de paslanmaz çelik körüklü genleşme parçaları
İMALATIMIZ( I N L I Ş M t PARÇALARI • KAZANLAR • EŞANJÖRLER • BOYLERLER • SU TASFİYE11 SİSLİ Rl • HİDROFORLAR • ISI SANTRALLARI • SINAİ TESİSLER • MONTAJ
ısmak'larişe başlayınca...
...tarım ve sanayi ürünlerinizin yükleme-bosaltma istif isleri hız kazanır,-^ . alacağınız verim yükselir.•ir WBf , -î Dünyanın en büyük forklift
yapımcılarından biri olanBalkancar'ın lisansıyla imaledilen Ismak'lar bütün
1000 kg 3200kgTürkiye'ye Ismak satışmümessilleri kanalıylasatılmaktadır.Ismak'ların değişik işler içinçeşitli ataşmanları vardır.Ismak'lar, çalışma koşullarınagöre, dolgu ya da havalılastikle kullanılabilir.Elektrikli Ismak'larla birlikteverilen akünün dışındagerekebilecek yedek akü veaküyü şarj edecek redresörise bedeli karşılığındasağlanmaktadır.Ismak Servisi, bütünTürkiye'deki Ismak'ların hertürlü onarımını yapmakta,yedek parça ihtiyacınıkarşılamaktadır.
İSMAK ANA TİPLERİEV 676.7 1 Ton ElektrikliEV 717.10 2 Ton ElektrikliOV 1733.16 3200 kg. DieselDV 1737.9 3200 kg. Diesel/OtomatikKALDIRMA YÜKSEKLİKLERİ2.80 m. - 3.30 m - 4.50 m
ISMAKİstif MakinalarıSanayi ve Ticaret A.S.Büyükdere Cad. 67-71 Kat. 1-3 Mecidiyeköy-İST.Tel. 661004-660922-668425 (Merkez)642428 (Servis-Yedek Parça)
ISMAK Ercan Holding,Transtürk Holding veSelâh Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş. ortak kuruluşudur.
SUNGURLARher zaman
yeni atılımlarSungurların yöneticileri,
teknik eleman ve işçileri her geçen günyeni atılımlar içindedir. Bu suretle de Şirketler
Topluluğun da hızla gelişme,imâlat konularında artan çeşit,
üretimde üstün kalite sağlanmış olmaktadır.
SUNGURLARISI SANAYİİ ANONİM ŞİRKETİ
30 yıldan beri yurt hizmetinde
O TEK-AMBARLI Termik Santral Onarımı
FECKEN-KIRFELPoliüretan köpük işlenmesindekison gelişmeleri sunar!
FECKEN-KIRFEL KG, 1870'te kurulmuş, las-tik, mantar, poliüretan köpük dilme, kesme,şekillendirme makinelerinde uzmanlaşmış-tır. İmalat programı, dikey ve açıyla kes-me makineleri, otomatik kontur kesicileri,otomatik çaplı kontur kesicileri, silindirsoyma makineleri, dilme makinelerini kap-samaktadır. *
Otomatik Döner Dilme MakinesiS 12
Poliüretan ve benzeri plastik köpük dil-mekte kullanılır. Kesme kafası sabit, tablasıise dönerdir.Döner tabla, sürekli dilme sağlayarak za-man tasarrufuna yol açar. Dilme, 1-1200mm. arasında istenen kalınlığa ayarlanarakotomatik olarak yapılır. Dilme hızı, dakika-da 7-70 metredir.
Tam Otomatik Yatay Dilme Maki-nesi - W 11
Poliüretan ve benzeri plastik köpük dil-mekte kullanılır. Kayar tabla pütürlü kâğıtkaplı alüminyumdan yapılmıştır. Tablayı,DC akımla çalışan motor kaydırır.Bıçak yatağı, teflon kaplı çelikten yapıl-mıştır ve 10.000 kp basınçla gergindir. Di-lim kalınlığı 1-1200 mm.arasında ayarlanır.Dilme hızı, dakikada 7-70 metredir.
Tam Otomatik Dikey Kesme Maki-nesi - V 21
Tabla sabittir, böylece eski dikey kesici-lere kıyasla yüzde 50 yer tasarrufu sağ-lanmıştır. Kesme hızı dakikada 12 30 met-redir. Kesme kalınlığı skalada ayarlanır.
Türkiye Acentesi :S A N M A L Sanayi Malları Pazarlama AŞ.Veli Alemdar Han 428, Karaköy, İstanbulTelefon : 44 34 16, 44 76 29, 4L.Ö2 23Teleks : 23326 Hage Tr
INTERZUM 77 (KÖLN),14-17 MAYIS1977,HOL1, PAVYON G 2-4 teyİZZİYARETİNİZİ BEKLERİZ !
gokyuiünüınfaununnıı
çatınızıİzocam'la kaplatınız
İZOCAM TASARRUFTUR...Dünyanın en ileri sistemiyle (Saint - Gobain TEL
Prosedesi) yurdumuzda üretilen İzocam, konutçatılarından sınaî yapılara kadar kullanıldığı her
alanda olağanüstü tasarruf sağlar.
İzocam kullanıldığı takdirde daha küçük satıhlıkalorifer kazanı, daha az sayıda radyatör dilimi,
daha küçük boyutlarda pompa ve boru yeterliolur. Bu suretle yapının inşaat masrafı azalır.
Ayrıca îzocam için ödenecek fark 1-2 yıldakendisini öder. İzocamın her türlü çatıda ve
kalorifer tesisatında kullanılmasıyla gittikçepahalılaşan yakıt sarfiyatı azalır ve bir türlüısınmayan en üst katlar kolaylıkla ısınır, size de"SAĞOLASIN İZOCAM" dedirtir.
îzacamla korunan yapı sağlıklı, ekonomikkomşu anlaşmazlıklarına yer bırakmayanbir yapı olur.
Bütün ısı ve gürültü problemlerinizdebizi hatırlayınız.
ve
IZOCA/lrVKesin tecritbüyük tasamıltam konfor.
TEKNİK DANIŞMA BÜROLARIMIZ ÜCRETSİZ EMRİNİZDEDİR:İstanbul Ankara İzmir Bursa Trabzon Adana iskenderun4984 51 2 9 5 ^ 0 34859 12 470 2398; 12 823 22 56
3ÖÖDünyanın e n ekonomik ^ ^
"A T P R" HAVA İĞNELİ DOKUMA^ ^ A H L A R I nın dokuma hızı sayesinde
dakikada 3 0 0 - 3 6 0 atkıHer tür iplikten100 cm.120 cm. s140 cm.160 cm. eninde kumaş dokunmasına mahsus.
-İhracatçısı : V/O TECHMASHEXPORT35, MosfilmovskayaMoscow 117330, USSRTel. : 147-15-62Telex 7568
Türkiyede Müracaat Adresi •.SSCB TÜRKİYE TİCARET MÜMESSİLLİĞİAtatürk Bulvarı No. 106Kavaklıdere - ANKARATelefon : 25 46 90-25 20 90Telgraf : VNESHTORG - ANKARA
-J
t •• . '•'• î • i
SüpıttdmikENDÜSTRİYELTESİSLER
SANAYİ VETİCARET
A.Ş.
ENDÜSTRİCİHAZLARIİTHALAT,MÜMESSİLLİKVE TİCARETA.Ş.
ISIELEMANLARI
TİCARET VESANAYİ
AŞ.
PASİNERYATIRIMLAR A.Ş:
OTOMATİKKONTROL
ELEMANLARİTİCARET VE
SANAYİAŞ.
YIL6 GÜÇLÜ
ANONİM ŞİRKETİLE HİZMETLERİMİZE
DEVAM EDİYORUZ
PASİNERGIDA, MADEN, KİMYAVE BENZERİ SANAYİLERDEKOMPLE TESİS KURMAK - PAZARLAMA
Atatürk Bulvarı, 151/201Bakanlıklar — ANKARAT»! 17 80 70 — 25 44 41 — 25 20 81Tlg: PASİNER —ANKARATelex:42 463 PASR TR
TESİSAT MALZEMESİTİCARET VE PAZARLAMASI Nacatlbey Caddesi, 68
Karaköy —İSTANBULTlf: 49 60 50—44 24 88Tlf: SÜPERTEK — İSTANBUL
KURULUŞ HALİNDE tanıtıcı ve refe
J ' * • . 1 ı±
••-'•:'
Türkiye şartlarındakorrozyona karsı en güvenilir koruma
FİBROCAM ve bitümle yapılançok katlı kaplamadır.
Korrozyon dünya çelik üretiminin % 30 unukullanılmaz yapıyor. Toprak altına döşenmişborularda kayıpları daha da büyütüyor.Taşınan malzemenin sızmasına yada yenilemeiçin tekrar hendek açımına neden olarak...Paslanma ve çürümeler sonucunda içeriye za-rarlı sızmalara izin vererek..Çelik boruları korrozyondan koruyun.Fibrocam'la..Çünkü Fibrocam (cam tülü) korrozyon konusun-da da en güvenilir bitüm taşıyıcıdır:
Anorganik cam liflerinden oluşur.Bunun için toprak altı mikroorganizma vebakterilerine karşı dirençlidir, çürümez.
Higroskopik (nem çekici) değildir.Bundan ötürü boru üstünde bir nem deposuoluşmasını önler.
Dielektrik direnci yüksektir.Böylece boru yüzeyinde yoğun korrozyonalanları doğmasını engeller.
Gözeneklidir.Bu nedenle bitüm emme kapasitesi yüksektir,hava kabarcıkları oluşturmaz ve hava ilenemin boru yüzeyine ulaşmasına izin vermez.
Esnektir.Uygulandığı borunun konturlarına kolayca vetümüyle uyar.
Sıcak bitümle uygulama yapıldığındakavrulmaz.
Bu özellik, Fibrocam'ı organik taşıyıcılardanayıran en önemli farklardan biridir.
FİBROCAM ve bitümle yapılançok katlı kaplamanın güvencesi:
8 mm kalınlık.Ülkemizde kaplanmış borular iyi korunama-
dığı, dış etkilere uzun süre açık bırakıldığı ya dakayalık alanlara döşenme zorunluğu olduğu içinkaplamanın kalın olması gerekir.
Fibrocam'ın ekonomik oluşu kaplamalarındüşük maliyetle 3-4 katlı olarak yapılabilmesinisağlar. (Kalınlık: ortalama 8 mm)
Bu niteliği, Fibrocam ve bitümle yapılan çokkatlı kaplamaları özellikle ülkemiz şartları içinen güvenilir korrozyon korunumu haline getir-miştir.
Çelik borulan korrozyondan, en güvenilirmalzemeyle koruyun: Fibrocamla...
CAMELYAFAyrıntılı bilgi için"Çelik Borularda Korrozyon SorunununBitüm Esaslı Kaplamalar Yardımıyla Çözümlenmesi"adlı derlememizi isteyiniz.
CAM ELYAF SANAYİİ A.Ş.Rıhtım Cad. 229, Karaköy - İstanbulTel: 49 32 22
FİBROCAM
CAM ELYAF SANAYİİ A.Ş. nin tescilli markasıdır.
İ M İS AN 1POMPALARI
YAZARİMALÂTÇI FRMA GENEL SATICIYAZAR POMPA SAN VE TİC. A Ş . HASEKİ MAKİNA TİC. VE SAN. A Ş .Çankırı Caddesi Taşhan No: 14 Çankırı Cad. No:23/A ANK 119591.115132TEL. 111307 ANKARA Necatibey Cad. No:l24 Karaköy-İSTANBUL
klima ve havalandırma, toz toplama tesisleri/tekstil sanayii'otomobil endüstrisinde ve birçok özel yerlerde kullanılabilen.
alüminyumVOil
flexible boru.
KULLANMA ÖZELLİKLERİ
Ondüleli olarak imal edildiğinden basınca karşı mukavemeti yüksektir.Kartiyetle hava sızdırmaz.Bu sebepten kenetli kanallara nazaran % 20-25 fazla hava taşır-4CX>C + 200 °C sıcakhk aralığında emniyetle kullanılabilir.Sıcaklık değişimlerinden meydana gelen boy değijimleri boru bünyesinde alınır.Dış tesirlerden müteessir olmaz.Uzun ömürlüdür.Montajda boru istenildiği gibi bükü lebi Idiğinden dirsek yapılmasına ihtiyaç yoktur.Dirseklere geniş kavisler verilerek,basınç kayıpları minimuma indiril ir.Borular en zor yerlerden dahi kolayca geçirilebildiğinden montajı kolay ve süratlidir.Montaj zamanında tasarruf sağlanır.'Cihaz titreşimleri borular vasıtasiyle binaya intikal etmez.'Titrejimler borular üzerinde söner.
7S3
O
MERKEZ BÜRO: YENİŞEHİR, YÜKSEL CAO. 34/2 TEL : 2534 80 (3 HAT) TELG : FORMSAN ANKARA TELEKS 42660 FORM.TRFABRİKA : ANKARA İSTANBUL KARAYOLU. 20 KLM SUSUZ KÖYÜ TEL : 24 15 56 / 166,117 ANKARAİST BÜRO : BEŞİKTAŞ BARBAROS BUL DÖRTYÜZLÜ ÇEŞME SOK 1/1 TEL 61 25 35İZMİR BÜRO: ALANYALI GEÇİDİ 307/1 KONAK TEL: 1 3 2 5 5 6 - 1 4 8634 TEUEKS : 52409. FOR.TR
BATI ALMAN MALI
TİM HİDROLİKEKSKAVATÖR
DEUTZ DIESEL MOTOR
70 HP BEYGIR GÜCÜ
1000 LITREDEN 300 LITREYE KADARKEPÇE KAPASITESI
ÖMÜR BOYU YAĞLANMAZ TIP MAKARA,ISTIKAMET VE CER DIŞLISI
YÜRÜYÜŞ, DÖNÜŞ VE BÜTÜN HAREKETTAM HIDROLIK
M HER HAREKETI EMNIYETI SUBAPLı
_ KAZMA DERINLIĞI : 5,5 M. YE KADAR
— PALETLI VE LÂSTIK TEKERLI TIPLERI
. 4 BÜYÜKLÜKTE IMALÂT
_ BOL YEDEK PARÇA
— UYGUN FIAT
.- SÜRATLI YÜKLEME
TÜRKİYE UMUMÎ MÜMESSİLİ KERVANCI KOLL. ŞTİ.
Kemeraltı Cad. No. 36/C, Karaköy - İSTANBUL. 9 43 22 76-43 2277, Telgraf : AKKERVANKOL
u>
binalara göre5 ayrı tip
SPT- 200/1SPT- 300/1SPT- 500/3SPT- 750/4SPT-1000/5
^T devamlı su ^* istiyorsanız, *^ işte size MV tavsiyem...^
PÂSİNERHİDROFORLARI
AZ MASRAFLIDIR oU Z U N ÖMÜRLÜDÜR o
BİNAYI SARSMADAN oSESSİZ VE OTOMATİK ÇALIŞIR
MONTAJI BASİTTİR oAZ YER İŞGAL EDER o
DAYANIKLIDIR oELEKTRİK SARFİYATI AZDIR o
GENEL SATICILAR
M SüpttkknikISI ELEMAHUMI UCMİ H UNM 4 S
Modern çarşı 114T e l : 1176 84-1197 67-Ankara
SüpettduıikOTOMATİK HOMTUOl EUMAHtAHI
TİCARET VI SAHAVİ AŞ.
Karaköy Necatibey cad. 68T e l : 496050-442488- İstanbul
UYGAR YASAMIN TEMELİ:
TEKNOLOJİSİ...CATERPILLAR TEKNOLOJİSİNİN
EN SON ÜRÜNÜ:2 2 5 HİDROLİK EKSKAVATÖR
Günümüzde uygar yaşamın temeliniCATERPILLAR oluşturuyor, üstünteknolojisinin ürünleri ile.
Özenle geliştirdiği hafriyat ve inşaatmakineleriyle CATERPILLAR gerçekleş-tiriyor ülkelerin alt yapı yatırımlarını,bayındır beldelerin gelişmelerini...
CATERPJLLAR'ın ürünleriyleyarınla bugünden buluşuyor gelişenbeldeler.
Ve CATERPILLAR sizlere en sonürününü sunuyor teknolojisiningüçlülüğüne yaraşır Ölçüde, kalitede...
225 HİDROLİK EKSKAVATÖRBütünüyle bir CATERPILLAR ürünü.
En gelişmiş CATERPILLAR hidrolikve yürüyüş sistemleriyle donatılmış.
Güven veren sağlamlığı, üstünkazma gücü ve sürati, çalışma kolaylığıve verimliliği ilekanalizasyon, boru döşeme, temel kazmaçalışmalarınız gibi tüm hafriyat faaliyet-lerinizi gerçekleştirmek üzereCATERPILLAR tarafından hazırlanmış,denenmiş üstün bir yapıt.
Şimdi Türkiye'de...
ÇUKUROVA'nın yurt sathınayayılmış, tecrübeli satış, servis ve parçateşkilâtının uzmanlaşmış teknik bilgisive güvenirliği ispatlanmış hizmetanlayışı ile emrinizde...
Ayrıntılı bilgi için broşür isteyiniz.
ÇUKUROVAİTHALAT ve HRACATTAŞ.
A D A N A A N K A R A İSTANBUL İZMİR
Caterpillar, Caı vt [a işareıi Caterpillar Tractor Co. alameıifarikasıdırlar
79101 ÇİFT SUTUNLU^ V A R G E L
PLANYATEZGAHI
Teknik özellikleri —.
Münferit parça ve seri imalâtta düzsatıhların kaba ve ince planya edilmesiiçin elverişlidir.Tezgâh, köprü üzerine yatay şekildehareket eden iki kafaya ve sağ sütundadikey şekilde hareket eden bir yankafaya sahiptir. Tabla bir dişli kutusuve bir sonsuz vida kremayer düzeninebağlı iki yönlü birdoğru akım motoruylatahrik edilir. Bir motor-jeneratör grubuvasıtasiyle tablanın kesme ve dönüşhızları birbirinden müstakil olarak genişbir saha içinde ayarlanabilir.
İş parçanın azami genişliğiyüksekliğiuzunluğuağırlığı
1000 mm900 mm
3000 mm4500 kg
Tablanın sathı 900x3000 mm
Tablanın kesme hızı— saha I— saha II
6 - 90 m/dak kademesiz4 - 60 m/dak kademesiz
Tablanın dönüş hızı— saha I 20-90 m/dak kademesiz— saha II 12-60 m/dak kademesiz
Tabla tahrik motorunun gücü 75 kW
Tezgâhın takribi ağırlığı 27.500 kg1 i
#
STANKOIMPORTMOSKOVA - SSCB
Bundan başka, değişik eb'at ve evsaftadiğer modeller de teklif edilebilir.
takım tezgâhları
DİSTRİBÜTÖRÜ:
En zengin çeşitUygun fiatlar
Ödemede kolaylıkDevamlı bakım servisi
İSTANBUL - ANKARA
Vloc
SİMEVSİMLER ve TESANSiz isterseniz,mevsimleri bile yaratır TESAN, N\!^kuracağı tesislerle... ' ^ p —Buhar ve kızgm su santralları, 7wısıtma, klima tesislerinde, proje ve montajdabilimsel verilerin ışığındamilimetrik duyarlık için TEİSAN...
; • •• OtescınT ESİSAT ve ISI SANAYİİ KOLL.ŞTİ.
' UĞUR ALANYALI MEHMET ÇELENK v« ORT
TEHJQN*DU ftnti regstend tmdemt&k
TEFLONMAMULLER İLE KESİN ÇÖZÜM
Yüksek termal dayanım. + 270*CEn soğukta bile kırılgan değil.-250°CEn kaygan malzeme.Yüzeyine hiçbirşey yapışmaz.En iyi kimyasal dayanım.Hava şartlarına mutlak direnç.Yüksek dielektrik dayanımı.
SalmastralarFleksinl HortumlarContalar ueGenleşme KörükleriLeuha. Takoz.Çubuk. Boru, BantÖiel Parçalar __Elektrik ue ElektronikSanayii içinKomponentler
2O)
IAdres Necat bey Caddesi Karanlık Fırın Sok 5 1
KARAKOY -İSTANBULTelg : FENK "W İS1ANBUI.Tel : 49 4 1 ; i 4-1 7044
ISITMAKLİMA-HAVAL ANDIRMA'DA
ALAR
HER TÜRLÜ MAKSATLAR İÇİN •.
• ENDÜSTRİYEL VE ÖZEL TİPVANTİLATÖRLER-ASPİRATÖRLER
•KLİMA SANTRALLARI
• DUVAR VE TAVAN TİPİ SICAKHAVA APAREYLERİ
• AQUATOWER SU SOĞUTMA KULELERİ
PAKET HİDROFORLAR
SIVI ISITICI VE SOĞUTUCU ESANJÖRLER
• PAKET YAĞ RİNG İSTASYONLARI
VE ÖZEL İMALÂT
YAPIMINDA
UZUN ÖMÜR- KALİTE
- EKONOMİ- ZARİF GÖRÜNÜŞ
HABERLEŞME ADRESİ VE SATIŞ :
Necatibey Cad. 84, Karaköy
İSTANBUL
Tel.: 45 70 95ANKARA ŞUBESİ :
Sıhhiye, Anbarlar Yolu No. 10/8ANKARATel.: 29 46 06 - 29 46 07 . .
İZMİR ŞUBESİ :
Gümrük İ; Hanı 40Gümrük Meydanı — İZMİRTel.: 132 997 -127 870
ALARISANAYİ v» TİCARET A.Ş.
ISITMA - KLİMA - HAVALANDIRMACİHAZLARI İMALAT MÜESSESESİ
ALSAÇ
ANAHTARTESLİMİ
KOMPLETESİS
YAPIYORUZ!
Proje-Mühendislik hizmeti-İmalât-Ekipman ve Ünite yapımıKomple tesis kurma-İşletmeye alma
Tesis sonrası bakım hizmetlerinde
200'ü aşkın mühendis250'yi aşkın uzman ve personelve 2000'i aşkın kalifiye işçi kadrosu ile
TÜRK ENDÜSTRİSİNİN HİZMETİNDE BAŞARILI 22 YIL
MACARİSTAN
TECHNOIMPEXTAKIM TEZGÂHLARI
GELENEKSELTORNA
FREZE
PLANYA
RADYAL MATKAP
SİLİNDİR TAŞLAMA
PUNTASIZ TAŞLAMADİŞLİ TAŞLAMA
SAÇ İŞLEME TEZGÂHLAR.^
İLERİ TEKNOLOJİ'ye uygunPROGRAMLI veya
NÜMERİK KONTROLLÜ:
TORNA
FREZE
MATKAPKOPYA FREZESİ
İŞLEME MERKEZLERİ
KOPYA TERTİBATLARI
VE DİĞER TERTİBATLARLA
Bütün Tornalarınızı Süratlendirmek
ve Otomatikleştirmek®
SATIN ALMAİTHALÂTTEKNİK PROJE je MÜHENDİSLİKMONTAJBAKIM \ - -
Olanakları
UMUMİMÜMESSİLİ ve DİSTRİBÜTÖRÜ
TEKNİKELTİCARET ve SANAYİ A.Ş.
İSTANBULKARAKÖY, NECATİBEY CAD. 90/A
49 7310 îjp TEKNİKELİ - İSTANBUL
UJ
2
» TECHNOIMPEXMODERN ve HASSAS TAKIM TEZGÂHLARI
PROJELERİNİZiçin
UYGUN TEKLİFLER
RADYAL
SİLİNDİRİK TAŞLAMA
İHTİYAÇLARINIZiçin
UYGUN ve GENİŞ STOKTORNALAR
ÜniversalKopyaOtomatikNümerik Kontrollü
FREZELERÜniversal ve DikTareti iPantografÇok Kafalı Prodüksiyon
RADYALLARPLANYALARTAŞLAMALAR
SilindirikYüzeyPuntasızTakımcı
ŞAHMERDANLARSAÇ İŞLEME
AbkantNiblerGiyotinPres
üç BUUTLUPANTOGRAF FREZE
PUNTASIZ TAŞLAMA Y.ki
a.
®
TORNALARINIZIOTOMATİKLEŞTİRMEKİÇİN:o Hidrolik kopyao Diş çekme• Hidrolik ayna© Hidrolik punta
IBİMAk
TORNAEZGÂHLARI
MÜMESSİLİ ve TEŞHİR YERİ :
TEKNİKELTİCARET ve SANAYİ A. Ş.
İSTANBUL
KARAKÖY, NECATİBEY CAD. 90/A
> 49 7310 !jp TEKNİKELİ - İSTANBUL
emsanESKİŞEHİR MAKİNA SANAYİ VE TİCARET A.Ş.Fabrika : inönü cad. Sanayi Bölgesi EskişehirTlf : 15192 Tlg : EMSAN—ESKİŞEHİR P.K. 130
İMOLOT TÜRLERİGiyotin makaslarDişli kutularıVibrasyonlu silindirEkzantrik preslerVinçlerKonveyörlerUn değirmenleri valsleriSeramik değirmenleriSaç ve profilden mamul her türlüimalat
(DMİKSERLERİ
DETERJAN «İLÂÇ »KİMYABALATA »ÇORBA İMALÂTINDA
İDEAL KARIŞTIRICIDIR
APEX MAKİNE ENDÜSTRİSİFabrika:Şişli,Ayazağa Oto Sanayi Sitesi Seçilmiş sokak No.8
İstanbul Tel. 64 23 35 - 64 07 04Büro : Tepebaşı, Meşrutiyet Cad.Tarhan Han No.99/3
İstanbul Tel. 44 99 49 - 44 27 62
Batı Almanya Standard Kessel Firmasınınlisansı ileimâledilen..
Çondor kazanlarıülkemizin dört bir yöresindebasan ile hizmet görüyor.Tam otomatik kumandalı,Fuel oilyakıtlı.her basınçta buhar,kaynar su,teshin kazanlarıve komple kazan daireleri%87 den %92ye kadar varanyüksek randıman. Kuvvetlikonstrüksiyon. Kolay ve emni-yetli çalışma.BUHAR KAZANLARINDA:Saatte 25 tona kadar buhar.20 otu ye kadar tazyikISI KAZANLARINDA:Saatte 15 milyon Kcal'yekadar ist
zofflyDü0
ÇALIŞMA ve
SERVİS GARANTİSİ
Bir Yaşar Holding kuruluşudur.
DEMİR, KAZAN ve MAKİNA SANAYİİ AŞ.KARTAL DURAĞI GAZİEMİR İZMİR TEL:27 62 OOTELEX:52 203 ysar tr
Dünyaca Tanınmış
HITACHIHİDROLİK EKSKAVATÖRLERİ
• W H O 3 LASTİK TEKERLEKLİ BEKHO (Ters Kepçe) HİDROLİK EKSKAVATÖR
0,15-0,50 m3 Kepçe Hacmi-63 HP
• PALETLİ HİDROLİK EKSKAVATÖRLERBEKHO KAPASİTESİ 0,2 m-3.O nv'ARASI 7 AYRI TİP
• HİDROLİK KONTROLLÜ EKSKAVATÖR VE VİNÇLERTIP : KH 100 KH 150 KH 180 KH 3OOKapasite : 30 TON 40 TON 50 TON 8O TONMuhtelif uzunlukta Bom- Dreglayn (Sallama),ve Klemsel kepçelerKule vinç ve Şahmerdan atasmanları.
ÜSTÜN KALİTE ve UYGUN FİATLARLA HİZMETİNİZDEDİRTürkiye Umumi Distribitörü
İMİK* **!*<•LIMITBD ŞIRKETI
İZMİR, GAZİ BULVARI.76- |S! P.K. 699 - ^fts BORMAK -Ş U B E * ANKARA-MEŞRUTİYET CADDESİ 29/8 - I S İ P K 172 .YENİŞEHİR - IgBORMAK -
İSTANBUL • CUMHURİYET CADDESİ 155/1 -G3İP.K 3 6 - Sİ 5 Ü - «jfjBORMAK -
- TELEKS : 52 329254123 — TELEKS' 42 319403100 — TELEKS • 2 2 6 9 8
Yedek Parça veMakina Sanayi ve T icaret A.Ş.
Pilot Sanayi Bölgesi Tel: 14344-16270 Telg:SKT PK. 209 B U R S A
6ALVAH0 TEKNİK HİZMETLERİ• KROM KAPLAMA
Sert KromParlak KromSiyah Krom
• ÇİNKO KAPLAMA# FOSFATLAMA
SERT KROM KAPLAMANINÖZELLİKLERİ
Yüksek sertlik ve aşınmaya karşıdayanıklılık,
Korozyona karşı yüksek mukavemet,Kimyevi etkilere, yüksek basınçve sıcaklığı dayanma, (1810°C)Pres kalıplarında, plâstik ve ka-uçuğun aşındırmasına karşı koru-ma,
Sert krom kaplamada yüzey sert -leştirme elektrolitik sistem ileolup, kaplanan parçaların bünye -sinde değişiklik yapmaz. (Atılma,gerilme, ve çatlama gibi).
SERT KROM KAPLAMAYAPTIĞIMIZ MADENLER
Çeşitli yumuşak ve sert çelik.Çelik döküm.Aluminyum-Mağnezyum alaşımları.Prinç döküm ve profilleri.Bakır ve bakır alaşımları.
Yukarıda yazılı madenler üzerineistenilen sertlikte SERT KROM kap-lama garantili olarak yapılır.
SERT KROM KAPLAMA KALINLIĞI:0,01-lmm.SERT KROM KAPLAMA SERTLİK DERECESİ:850-1200 Kg/mm
2 Wickers veya 66-72
Rockvellc HRc
SERT KROMUN SANAYİDETATBİK SAHALARI
tmal edilen parçaların yüzeyini ser-leştirme Korozyon ve pasa karşı ko -ruma.
Aşınmış ölçüden düşmüş ve paslanmışparçaların yenilenmesi.Bilumum krank ve eksantrik milleri ,supaplar, plâstik ve kauçuk kalıpla-rı, tekstil sanayi silindirleri, ip-lik yayları, VS.
Not : Özel çalışmalarınız için herzaman SKT Fabrikaları ile te-mas ediniz.
# ALÜMİNYUM ELOKSALParlak EloksalMat EloksalSert Eloksal
SERT KROM ÇALIŞMALARI
KROM KAPLAAAA KAPASİTESİDış yüzey kaplama silindirik parçalariçin: Çap 60 cm.Boy AüO cm.iç yüzey kaplama silindirik parçalariçin: Çap 90 cm.Boy 200 cm.Düz yüzey kaplama : Boy 190 cm Derin-lik 80 cm. Kalınlık: 50 cm.
VE TAKIM SANAYİ&TİCARET A.Ş.
SERT MADEN UÇLAR
SIKMALI UÇLAR
TEL.BORU VE MİL ÇEKME
HADDELERİ
PROFİL ÇEKME HADDELERİ
DİĞER SERT MADB4 KALIPLARI
KAYA DELME MATKAPLARI
F A B R İ K A : Kartal,Yakacık.Ankara Asfaltı, İSTANBUL Tel:53 31 0 953 47 46
BAYİLER
CEVDET AROYMAK VE ORT. KOLL. ŞTİ.Tersane Caddesi. Bakır Sokak 24. Kara köy. İSTANBUL
VİKTOR BALİ VE ORT. KOLL. ŞTİ.Fermeneciler Caddesi 50, Koroköy İSTANBUL
JİRAYR AKSOY. HALEFİ FİLİP AKSOYKürektiler Caddesi 23. Koroköy İSTANBUL
HASEKİ MAKİNA TİCARET VE SANAYİ A.Ş.Çankırı Caddesi 23/A. ANKARA
Tel-. 49 42 70
Tel 49 89 30
Tel: 44 92 21
Tel: 11 95 91Tel: 11 51 32
SEDAT UYGUNTIN . .Gazi Bolvan 110/1. İZMİR
Tel: 3 66 96
T*..'
AKSASMakina Sanayii A.Ş. •
* SANAVI TIPI* HAVA SOĞUTMALI* LUPAMAT
hava kompresörleri
Fabrika : Bornova, İzmir Caddesi No. 91 İZMİR—Bornova Te! .-160047-161287İrtibat Bürosu : Atatürk Caddesi No. 386/A İZMİR—Alsancak Tel :137793irtibat Bürosu : Tersane Caddesi No. 15 Kat - 6 İSTANBUL-Karaköy TeL:455*3*74
KARBOKİMYA' nın HAKLI GURURU
TÜRKİYE'de İLK DEFA
PAYETIK
5
(PUL)
SUD ıOSM(%98NaOH)
% KALİTE BELGESİNİ haizdir.
0 İTHALİ durmuştur.
DİĞER ÜRÜNLERİMİZ:
MAÇA BAĞLAYICILARI :Demir Döküm Sanayii için Sıcak ve Soğuk
tipler.FENOLİK REÇİNALAR :
Formika ve Elyaf 11 Plâka; Zımpara; Balata;Fiber; Motor ve Bobinaj İzolasyon; Vernik veBoya; Masura vs. Sanayileri için özel tipler
ve Modifiye Kopolimerler
BAKALİT TOZU :Elektriksel. Isısal ve Mekanik işler için özel
tipler.
SAF NAFTALİN (Pul)HEXAMETİLEN TETRAMİN (Toz)
KARBOKİMYA MENDÜSTRİ ve TİCARET AŞ.İstasyon Arkası Sokak Serdar Han No: 53/5 SirkeciT e l : 27 08 05 • 22 70 10 İSTANBUL
GENEL DAĞITIM
KİMSATKimyevi Maddeler Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.
MODERN TEKNOLOJİNİN GEREKLERİNDEN
ÜÇ TANESİNİ SİZLERE SUNUYORUZ
1 ) P I V V A R Y A T Ö R L E R İ
PIV devir ayarlama elemanları her çeşit imalat sanayiinde makine gruplarının otomatizasyonu veverim artışı sağlanmasında en önemli unsurdur. PIV varyatörleri boyutlarına oranla yüksek güç-leri sayesinde hafif ve ekonomik olmaktadır. Varyatörlerin en önemli avantajları:
1) Tam veya parsyel yükte yüksek verim,
2) Sıfır devre kadar sürat ayarı,
3) Şok darbeye karşı yüksek mukavemet.
4) Sessiz çalışma ve sabit hararet,
5) 350 kvv.'a kadar güç birimleri.
2) W A B C O V V E S T İ N G H O U S E Z İ N C İ R L E R İ
VVabco VVestinghouse transmisyon ve konve-
yör zincirleri çok yüksek mekanik özellikleri
sayesinde bütün makine gruplarında kullanı-
labilmektedir. VVestinghouse zincirleri yüksek
kapasiteli makinelerde, uzun ömür, işletme
emniyeti, sessiz çalışma, yüksek verim, ısı
mukavemeti, kolay yerleştirme, çeşit bolluğu,
erken teslimat gibi etkenler dolayısı ile bilhas-
sa seçilmektedir.
N3 Cû OO
-ta-
H U •,-L - U K K fl^tA-^H •«-F
Tötn-f iodorn Tîa'ssc s ?ıhazlofa uy; un ve basılı. pcrfc feff-sbö? Jtuor ş Httoffi igof
-O -II lllllyıııııı İH Qll rmtitfd
)ler kpofdtm rtft~. h^ perbo 'syen- 3İOİL Jooflr tmtkr /on-r î ı TfiTlfI T I III ^ ~ uç KCjordına ffi eft emer, [istaBs HKr-pfopOBHf &-Kog(Hafi-v
Orteks Kollektif ŞirketiSirkeci, Aşirefendi Cad. Hobyar Han No. 24/403 - 404 Sirkeci - İstanbulP. K. 1128 Sirkeci TEL.: 26 56 39 - 27 32 67 TELEKS : 23 570 Orte. Tr
Üyelerimize ve makina mühendisliğiöğrenimi yapan öğrencilere 200-TL
DEVKURULUŞLARIN
• PINAR SALÇA FABRİKASI I eknolojik tesisat,Evaporatör tesisi görünümü
SINAİ TEStSLERİNİN
YAPIMINDAADI
• DİNARSU Buhar santralından bir görünüş
SINAİ TESİSLERİNİ KURDUĞUMUZ KURULUŞLARDAN (#) BAZILARI:
AKKENT MEYVE SUYU FABRİKASIKonsantre Meyve Suyu FabrikasıKomple soğuk depo tesisleriANADOLU SABUN-YAĞ SANAYİİ ve TİCARETİ A.Ş.Yağ, Sabun, Gliserin FabrikasıKomple fabrika teknolojik teçhizat ve tankları,Buhar santralıBMC SANAYİ ve TİCARET A.Ş.Otomotiv Sanayii FabrikalarıKazan dairesi, Fırın soğutma, Fabrika ısıtma tesisleriDökümhane sınai aspirasyon ve Islak toz toplama sistemiDENİZLİ BASMA ve BOYA SANAYİİ A.Ş.Basma Boya ve Apre FabrikasıBuhar santralı tesisleriDİNARSU İMALAT ve TİCARET A.Ş.iplik Halı ve Battaniye FabrikasıBuhar santralı ısıtma, Havalandırma Klima veHarici boru hattı tesisleri, Teknolojik tesisatDİNARSU İMALAT ve TİCARET A.Ş,iplik ve Battaniye FabrikasıBuhar santralı ve Klima tesisleriEGE GÜBRE SANAYİİ A.Ş.Gübre FabrikalarıKompoze gübre tesisleriGÜNEY BİRACILIK ve MALT SANAYİİ A.Ş.Bira FabrikasıKaynatma dairesi sıcak su tesisleriGÜNEYDOĞU KONSANTRE ÜZÜM SUYU FABRİKASIKonsantre Üzüm Suyu FabrikasıBuhar santralı ve su soğutma tesisleriMENSA MENSUCAT SANAYİİ A.Ş.iplik FabrikasıBuhar santralı, Isıtma-Havalandırma ve Klima tesisleri -PINAR KONSERVECİLİK A.Ş.Salça ve Konserve FabrikasıBuhar santralı, Fabrika teknolojik tesisleriTRUTAŞSebze Kurutma FabrikasıBuhar santralı, Fabrika teknolojik tesisleriTÜRK TİCARET BANKASI A.O.Merkez BinasıKomple Isıtma, Havalandırma, Klima ve Sıhhi tesisatı
Çal-DENİZLİ
Yatağan-MUĞLA
İZMİR
Taşgeçit-DENİZLİ
Çerkezköy-TEKİRDAĞ
Eyüp-İSTANBUL
İZMİR
ADANA
GAZİANTEP
Havsa-EDİRNE
Ezine-ÇANAKKALE
ÇANAKKALE
MERSİN
(*) KURULUŞLARA AİT LİSTE ALFABETİK SIRAYA GÖRE DÜZENLENMİŞTİR.
SINAİ TESİSLER MÜESSESESİMüdürlük
İstanbul İrtibat Byrosu
Ankara irtibat Bürosu
; Cumhuriyet BUİ.48-İZMİR.1M. 131007 ,
NecatfceyCadKolemensokDurmusogkıHan 8/2-Tel453030-457772
: Sümersok Kardeşler Apt 3C/3 Kıztey-IM H l »
GÜncviANTALYA VALİ KONAĞI SOĞUTMA GRUBU
SOĞUTUYORUZ!SOĞUTMA SİSTEMLERİNİ
YAPMAKTA OLDUĞUMUZ ve YAPTIĞIMIZ KURULUŞLARDAN BAZILARI
Vali KonağıYapı ve Kredi BankasıBerberoğlu İş HanıHükümet Konağıİller Bankası Bölge Md.lüğü ve LojmanlarıYSE Bölge Müdürlüğü ve Lojmanlarıİller Bankası Bölge Md. lüğü ve Lojmanlarıİller Bankası Bölge Md. lüğü ve LojmanlarıEkrem Gür ApartmanıTürk Ticaret Bankası
ANTALYAANTALYAANTALYAANTALYAANTALYAANTALYAADANADİYARBAKIRDİYARBAKIRMERSİN
,'nın SUNDUĞU SERİN KONFOR SAYESİNDEGÜNEY'in BUNALTICI SICAĞINI YENDİLER...
kaliteli imalâtın teknolojik adı
tat. Şİİ.
Genel Müdürlük .Cumhuriyet Bulvarı, No. 48 İZMİR Tel. 131OO7istanbul Bol.Md.lüğü , NecatibeyCacl.Kölemensok.DurmuşoğlunanNa8K.2 Tel. 4 5 3 0 3 0 . 4 5 7 7 7 2istanbul Galeri , Necatibey Caddesi No. 49 Tel. 4 5 7 2 4 4Ankara Bol.Md.lüğü , Sümer sok.Kardeşler Apt. No. 36/5, Kızılay Tel. 189318
TÜRKİYE YETKİLİ TEMSİLCİSİ
EİİUERİHŞTİC.IID ŞİRKETİTEL.252441 1
MRfiRZR (Yttfek Parça) Kenerfy Cari. 145 İX
RNKARfl
DÜNYACATANINMIŞ
•#• EOMATSUlHBULDOZER - LODER - SKREYPER
GREYDER-İNŞAAT KAMYONLARI
VE HER NEVİ YARDIMCI TEÇHİZATÜSTÜN KALİTE VE REKABETSİZ FİATLAR İLE
HİZMETİNİZE SUNULMUŞTUR
Türkiye Umumi Distribütörü
LIMITED ŞIRKETISiparişleriniz için emrinizdedir
İZMİR, GAZİ BULVARI 7 6 - £E3 P.K. 699 - ^p BORMAK - <%§> 14436O - TELEKS : 52 329Ş U B E * ANKARA" MEŞRUTİYET CADDESİ 29/8 - £ 3 P K 172 . YENİŞEHİR -fjBORMAK -«g" 25 4123/24- TELEKS- 42 319
İSTANBUL- CUMHURİYET CADDESİ 155/1 - K İ P K 36 - ŞİŞLİ - %BORMAK -«©"403100 - TELEKS • 22 698
Güven,.Yapısıyla Ekonomi Sağlar.
AA
\ 1
. 1
* V
•> ND10.ND16, ND25,ND40 ve ND64 Catü) Çalışma basınçlarında;
•• 10 mm den 200 mm ye kadar her çapta;
•• Flanşlı,Dişli ve Soketli bağlantı şekillerinde;
M Demir Döküm (GG-20),Çelik Döküm (GS-C25) ve Paslanmaz Çelik Döküm (W.NM.44O8
veAlSl3l6) malzelerinden;
M 350°Cye kadar T Ü M A K I Ş K A N L A R için EN EKONOMİK ÇÖZÜM,
KLINGER . YA K A CIKDü z,Y, Köşe,Çek, Küresel ve Kazan Blöf vanaları, Pislik Tutucuları ve Manomet.
re Muslukları ile Her boyda Kazan Seviye Göstergelerinde.
Tüm vanalarımız sızdırmazlık ringlerini değiştirmekle yenilenir.
Baskı yaylı ve ringli cek vanalarımız her pozisyonda kullanılabilir.
Küresel vanalarımız baskı yaylı ringleri sayesinde mükemmel sızdırmazlık te-
min eder.
Pislik Tutucuların filtre elemanları paslanmaz çeliktir.
TÜM MAMULLERİMİZİN YEDEK PARÇALARI BOLDUR.
ÜCRETSİZ BAKIM EKİBİMİZ DAİMA EMİRLERİNİZE HAZIRDIR.
YAKACIK MAKİNA FABRİKASI DÖKÜM,VALF San. ve TİC. A.Ş.,
KEMERALTI CAD. BANKALAR HAN KAT 5 KARAKÖY/ İ S T.Merkez 454620-493442_Magza M3371_ Fabrika 534615-534073-AnkarairtibatBr. 253574