mgi myanmar full report bur

Report title

ျမနမာႏငင၏ အ

ခနေကာငး - တ

စမထးေသ

ာ အခြငအ

ေရးမားႏင အဓက

စနေခၚမႈမား

DATE Month Year

ျမနမာႏငင၏ အခြငအခါေကာငး။ တစမထးေသာ အခြငအေရးမားႏငအဓက စနေခၚမႈမား

၂၀၁၃ ခႏစ၊ ဇြနလ

ကမးဥးစကား

McKinsey & Company၏ စးပြားေရးလပငနးႏင စးပြားေရးသေတသန လက႐းျဖစ ေသာ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး(The McKinseyGlobal Institute - MGI)က ကမာၻ႔စးပြားေရး ဆငကေျပာငးလမႈက ပမနက႐ႈငးစြာ နားလညသေဘာေပါကေစေရးအတြက ၁၉၉၀ ျပညႏစတြင တညေထာငခသည။ ကးသနးေရာငး၀ယေရး၊ ျပညသလထႏင လမႈေရးက႑မ ေခါငးေဆာငမားအား စမခန႔ခြေရးနင မ၀ါဒဆးျဖတခကမားတြင အေျချပႏငေသာ အေၾကာငးျခငးရာမားႏင ထးေဖာကသျမငႏငစြမးမားျဖင ျဖညဆညးေပးရန ရညရြယပါသည။

MGI သေတသနသည စးပြားေရးလပငနး ေခါငးေဆာငမား၏ ထးေဖာကသျမင ႏငစြမးမားႏငအတ စးပြားေရးခြျခမးစတျဖာနညးမားက အသးျပရငး စးပြားေရးႏင စမခန႔ခြ ေရးစညးကမးမားက ေပါငးစပထားသည။ ကၽြႏပတ႔၏အေသးစပမသည တစခလးျခသည နညးပညာသည စးပြားေရးလပငနး မဟာဗဟာႏင အမားျပညသဆငရာမ၀ါဒက သက ေရာကေစေသာ ကယျပန႔လသည မကခ႐ေဘာဂေဗဒ အငအားစမားက ပ၍နားလည သေဘာေပါကေစရန ရညရြယကာ စးပြားေရးလပငနးမားက အေသးစတေလလာ စစေဆးထားသည။ MGI၏ နက႐ႈငးေသာအစရငခစာမားတြင ႏငငေပါငး၂၀-ေကာႏင စကမႈလပငနးႀကး ၃၀-ေကာတ႔က လႊမးၿခထားသည။ လကရေဆာငရြကေနေသာ သေတသနတြင ဥးတညခကေလးခပါ၀ငသည။ ယငးတ႔မာ ကနထတစြမးအားႏင ဖြ႕ၿဖးမႈ၊ ကမာၻ႔ေငြေၾကးေစးကြကမား ဆငကေျပာငးလလာမႈ၊ နညးပညာႏငဆနးသစတထြငမႈတ႔၏ စးပြားေရးအေပၚ သကေရာကမႈႏင ၿမ႕ျပအျဖစ အသြငေျပာငးလမႈတ႔ပငျဖစသည။ မၾကာမက ျပလပခ႔ေသာ သေတသနတြင အလပအကငဖနတးေရး၊ အေျခခအေဆာကအဥကနထတ စြမးအား၊ အနာဂတၿမ႕ေတာႀကးမားႏင အငတာနက သကေရာကမႈတ႔က ေဖာျပထားသည။

MGI က McKinsey & Company ၏ ဒါ႐ကတာမားျဖစၾကေသာ Richard Dobbs ႏင James Manyika တ႔က ဥးေဆာငလကရသည။ Micheal Chui ၊ Susan Lund ၊ Jaana Remes ႏင Yougang Chan တ႔က အႀကးအကမားအျဖစ ေဆာငရြကၾကပါသည။ စမကနးအဖြ႕မားက ထပတနးပညာရငအဖြ႕က ဥးေဆာငၿပး ကမာၻအ၀မးရ မကကငေဆး ႐းမားမ အႀကေပးပဂၢလမား ပါ၀ငပါသည။ ထအဖြ႕မားသည လပေဖာကကဘကမား၊ စကမႈႏင စမ ခန႔ခြေရးကြမးကငသမား၏ မကကငေဆး ဂလဘယနကတ၀ပစက ခဥးကပအသးျပပါသည။ ထ႔ျပင ႏဘယဆရငမား ပါ၀ငေသာ ဥးေဆာငစးပြားေရးပညာရငမားက သေတသန အႀကေပးပဂၢလမားအျဖစ ေဆာငရြက ၾကပါသည။

McKinsey & Company လပေဖာကငဘကမားက MGI သေတသနလပငနးက ရနပေငြ ေထာကပသည။ ထသေတသနအား မညသည စးပြားေရးလပငနး မညသညအစးရ သ႔မဟတ မညသညအဖြ႕အစညးကမ တာ၀နေပးအပျခငးမဟတပါ။ MGI အေၾကာငး ထပမသရလၿပး အစရငခစာမား ၾကည႐ႈလပါက www.mckinsey.com/mgi သ႔ ခတဆကႏငပါသည။

Copyright © McKinsey & Company 2013

အာဆယရ Mc Kinsey & Company

Mc Kinsey & Company သည ကမာၻ႔အႏ စမခန႔ခြမႈဆငရာ အတငပငခလပငနးတစခ ျဖစျပး ကမာၻတြငဥးေဆာငေနၾကသည မားစြာေသာ အဖြ႔အစညးမားက မမတ႔၏ စနေခၚမႈ မားက ေျဖရငးရာတြင ၄ငးကအေထာကအကေပးပါသည။ ၄ငးကမၸဏသည ကမာၻ႔ႏငငေပါငး (၅၀) ေကာတြင အတငပငခမားက ထားရကာ ႏငင (၈၅) ႏငငရ အၾကးဆးေသာ ေကာပ ေရးရငးႀကးမား၊ အစးရေအဂငစမားအနက အခ (၁၀၀) လင (၉၅) ခတ႔က လညးေကာငး၊ မဟာဗဟာကေသာကစၥရပမား၊ လပငနးေဆာငရြကမႈ၊ ဖြ ႔စညးေဆာငရြကမႈႏင နညးပညာ ဆငရာျပနာမားႏင ပတသက၍ လမႈေရးက႑ရ ဥးေဆာငသည ဌာနမားကလညးေကာငး အၾကေပးပါသည။ ဆယစႏစ (၈) ခေကာသညတငေအာင ဤလပငနးဌာန၏ ပငမ မလရညမနးခကမာ၊ အႀကးတနးစမခန႔ခြသမားက ရငဆငေနရေသာ ေသေရးရငေရးအမ ျဖစသည ျပနာမားႏင ပတသက၍ အဖြ႔အစညး၏ ယၾကညစတခရဆးေသာ ျပငပ အၾကေပးပဂၢလအျဖစ အလပအေကၽြြးျပရနျဖစပါသည။

တစမထးျခားသညစးပြားေရး၊ ယဥေကးမႈ၊ ဘာသာေရးအရမတ ကြျပားမႈရသညေဒသ တစခတြင တညရသည အေရ႕ေတာငအာရရ McKinsey & Company သည ၄ငး “လပငနးႀကး” (the Firm)၏ အျမနဆနဆးႀကးထြားလာေနသည ရးလပငနးအသကအၿမတစရပျဖစပါသည။ ၁၉၉၅ ခႏစတြင Mc Kinsey က အာဆယတြင ၄ငး၏ပထမဆးေသာ ရးက ဂကာတာတြငထေထာငျပးေနာက မေလးရား၊ စကၤာပ၊ ဖလစပင၊ ထငးႏငငတ႔တြင ၄ငး၏ရးမားက ဖြငချပးမၾကာမကေလးတြငကမ ၂၀၀၈ ခႏစတြင ဗယကနမတြင ၄ငးရးကဖြငခပါသည။ ၄ငးတြင ကမာၻႏငေဒသတြငးမ အသကေမြးပညာရင(၃၀၀)ေကာမရျပး၊ ၄ငးေဒသတြငးရ အမားျပညသလထ၊ ပဂၢလကႏငလမႈေရးက႑မားမ ေဖာကသညမား၏ အေရးႀကးဆးေသာ စနေခၚမႈမားကေျဖရငးေပး၍ အလပအေကၽြးျပလကရပါသည။ အေရ႕ေတာငအာရအေနျဖငအေရးႀကးႀကးေပါငးစညးသည ေစးကြကတစခအျဖစ ႀကးထြားလာေနသညအေလာကထသ႔ အလပ အေကၽြးျပေနျခငးျဖစပါသည။ အေရ႕ေတာငအာရရ Mc Kinsey & Company က ၄ငး လပငနးမ ဒါရကတာတစဥးျဖစသ Oliver Tonby က ဥးေဆာငပါသည။

Report title

DATE Month Year ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇြနလ

ျမနမာႏငင၏ အခနေကာငး။တစမထးေသာ အခြငအေရးမားႏငအဓကစနေခၚမႈမား

၂၀၁၃ခႏစ ဇြနလ ၅ ရကႏင ၇ ရကၾကားတြင အေရ႕ေတာငအာရဆငရာ ကမာၻ႔ စးပြားေရးဖရမက ျမနမာႏငင၏ၿမ႕ေတာသစျဖစေသာ ေနျပညေတာတြင ကငးပခသည။ စကမႈလပငနး၊ အစးရႏငတကသလမားမ ၾသဇာတကမ ႀကးမားသမား၏ အဆငျမင ႏငငတကာေတြ႕ဆပြႀကးက ျမနမာႏငငက အမရငအျဖစ လကခကငးပရျခငးမာ ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးအလားအလာမားက ကမာၻက စတ၀ငစားမႈရေၾကာငး ခငမာသည လကၡဏာ တစရပပငျဖစသည။ ျမနမာႏငင၏စးပြားေရးသည အတနအသင ေသးငယၿပး အာရ တစရပလး စးပြားေရး၏(၀.၂%)ရာခငႏႈနးခန႔သာရသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငစးပြားေရး အလားအလာသည ထးျခားရားပါးမႈမားျပားသည သေဘာသကေရာကေနတတသည။ ျမနမာႏငငသည အလြနပင ျဖစေတာငျဖစခလေသာ အေျခအေနမးႏင ႀကႀကကေနသည။ ခမးနားေသာ သမငးေၾကာငးရသည ကယ၀နးေသာႏငငျဖစၿပး ကမာၻ႔အျမနဆး ဖြ႕ၿဖးေသာ ေဒသဆငရာ စးပြားေရး၏ဗဟခကတြင ဖြ႕ၿဖးမႈမရေသာ လယယာစးပြားေရးႏငငအျဖစ ကနရေနဆ ျဖစသည။ တစနညးအားျဖင ကမာၻေပၚတြင ထတယအသးျပျခငး မခရေသးေသာ ေနာကဆး ေစးကြကလညး ျဖစႏငေပသည။

ထ႔ေၾကာငပင မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး(MGI)က ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးဆငရာ သေတသနစမကနးတစရပေဆာငရြကရန ဆးျဖတချခငးျဖစသည။ ထ သေတသန အေၾကာငးက အနညးငယမသာသရၾကၿပး အခကအလကမားသညလညး ေယဘယ အားျဖင နညးပါးသညျပင တကမႈလညး မရၾကေပ။ မညသ႔ပင ျဖစေစကာမ ကြႏပတ႔၏ ဆနးစစမႈအတြက ျဖစႏငသမေသာ အေျခအေနမားေပၚတြင မတည၍ ခငမာေသာ အခကအလက အေျခခတစခ တညေဆာကရန ႀကးပမးခပါသည။ နယေျမခသေတသမား၏ အကအညျဖင အစးရအဖြ႕ အစညးအမးမးမ အခကအလကမားက စေဆာငး ခၿပး ကြငးဆငးေလလာမႈမားလညး ျပလပခၾကသည။ ကၽြမးကငသမား၊ ႏငငေရး ေခါငးေဆာငမားႏင စးပြားေရးလပငနးရငမား အပါအ၀င လေပါငး ၂၀၀-ေကာအား ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမား ျပလပခၾကသည။ ႏငငတကာ ေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕ (IMF)၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ကလသမဂၢဖြ႕ၿဖးေရးအစအစဥ(UNDP)ႏင စးပြားေရးပညာဌာန (EIU) အပါအ၀င ႏငငတကာ အဖြ႕အစညးမားမ အခကအလကမားက အသးျပခပါသည။ အခကအလကမား၏ အားကးအားထား မျပေလာကမႈသည မျငငးႏငေသာ ျပနာရပျဖစေနသညတင အလားအလာက ယခကသ႔ ပထမဆး အကျဖတဆနးစစမႈသည ျမနမာစးပြားေရး အလားအလာက ပမ နားလညသေဘာေပါကလသမားအတြက တာထြကရာ ေနရာျဖစလမမညဟ ကြႏပတ႔ ေမာလငပါသည။

ဤအစရငခစာတြင ႏစေပါငးမားစြာၾကာေအာင စးပြားေရး တ႔ေႏးေနခၿပးေနာက ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးေျခလမးသစက ေဆြးေႏြးထားၿပး ျမနမာႏငင၏စးပြားေရး အလားအလာမားကလညး ေလလာထားပါသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင၏ အဓကက႑မား၏ စးပြားေရးအခြငအလမး အလားအလာပမာဏႏင GDP သ႔ ျဖညဆညးေပးႏငစြမးႏင အလပအကငဖနတးမႈ ႏစရပလးအတြက ခန႔မနးရနက႑ အလကေအာကေျခမ အထကသ႔ ဆနးစစမႈ၏ MGI အေတြ႕အႀကက အသးျပထားသည။ စးပြားေရးက႑တစေလာက ကနထတလပအား ျမႇငတငမႈ၏ အေရးႀကးပကလညး အေလး ေပးထားသည။ ျငငးခကမရေအာင အထးအေလးေပးရန လအပေသာ

နဒါနး

ျမနမာႏငင၏ အခနေကာငး - တစမထးေသာ အခြငအေရးမားႏင အဓက စနေခၚမႈမား

က႑ေလးခကလညး ေလလာထားပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ျမနမာႏငင၏ အသြငျပျပငေျပာငးလေရးသည ဒဂစတယေခတတြငစတငလကရရာ ျမနမာႏငငအား ဖြ႕ ၿဖးတးတကမႈက ခနေကာေရာကရႏငေသာ အခြငအလမးကေပးေနေသာေၾကာငျဖစသည။ ကနထတလပငနးကဥးတညေသာ ဖြ႕စညးတညေဆာကပ ေျပာငးလေရး၏ အေရးႀကးပ၊ ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလမႈက ဆငးငထားၿပး ယငးအတြက အလငအျမန ႀကတငျပငဆငေရးႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈ၊ ကနသြယေရးႏင လအခငးခငးတ႔မတစဆင ကမာၻ႔စးပြားေရးသ႔ လငျမနစြာ ျပနလညခတဆကေရးတ႔က အေလးေပးေဆြးေႏြးထားသည။ ျမနမာႏငင ရငဆငရမည လပငနးတာ၀နသည စးပြားေရးႏင လမႈေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ေထာငေပါငးစသမငးတြငမည အထမးအမတလပငနးတာ၀နႀကး ျဖစေပလမမည။ ဤအစ ရငခစာက အစးရႏင ျပညတြငးျပညပ စးပြားေရးလပငနးမားအတြက သကေရာကမႈ အခ႕က ေဆြးေႏြးထားျခငးျဖင အဆးသတထားပါသည။

စကၤာပႏငင၌ မကကငဆ ဒါ႐ကတာ Heang Chhor ႏင ဆးလၿမ႕ေတာရ မကကငဆႏင MGI ဒါ႐ကတာ Richard Dobbs တ႔က ဂနဗာရ လပေဖာကငဖက Doan Nguyen Hansen ႏင လနဒနရ MGI ထပတနးပညာရင Fraser Thompson တ႔ႏငအတ ဤသေတသနက ဥးေဆာငခၾကပါသည။ အတငပငခပဂၢလ Nancy Shah က စမကနးအဖြ႕က ဥးေဆာငၿပး အဖြ႕တြင Kantala Karkum ၊ Stephanie Knight ၊ Meik Laufer ၊ Lukas Streiff ႏင Christabel Su-Huey Sunmugam တ႔က MIG သေတသနပညာရင Tim McEvoy ၏ အကအညျဖင ေဆာငရြကခၾကပါသည။

Jonathan Ablett ၊ Suvradipta Banerjee ၊ Timothy Beacom ၊ Shannon Bouton ၊ Marco Breu ၊ Martin Checinski ၊ Nicola Chiara ၊ Musta Chironga ၊ Brian Cooperman ၊ Dumitru Dediu ၊ Lucia Fiorito ၊ Michael Fleming ၊ Francois Godin ၊ Shishir Gupta ၊ Supriya Handa ၊ Johan Hesselse ၊ Eduardo Doryan Jara ၊ Martin Joerss ၊ Karen Jones ၊ Priyanka Kamra ၊ Anushia Kandasamy ၊ Duncan Kauffman ၊ Tomas Koch ၊ Kinshuk Kocher ၊ Elif Kutsal ၊ Peter Lambert ၊ Cecile Lavrard ၊ Armin Lohr ၊ Susan Lund ၊ Anu Madgavkar ၊ Laurie Mahon ၊ Alan Martin ၊ Tobias Meyer ၊ Jan Mischke ၊ Ellen Mo ၊ Sabrina Mustopo ၊ Derek Neilson ၊ Bettina Neuhaus ၊ Stagg Newman ၊ Vivek Pandit ၊ Moira Pierce ၊ Herbert Pohl ၊ Ali Potia၊ Tamara Rajah ၊ Sree Ramaswamy ၊ Lou Rassey ၊ Markus Rebman ၊ Stefan Rehbach ၊ Jaana Remes ၊ Sunali Rohra ၊ Morten Rossé ၊ Lorraine Salazar ၊ Brain Salsberg ၊ Sunil Sanghvi ၊ Shirish Sankhe ၊ Halldor Sigurdsson ၊ Vivien Singer ၊ Pornnipa Srivipapattana ၊ Matt Stone ၊ Jannifer Sternberg ၊ Tilman Tacke ၊ Nadia Terfous ၊ Asli Ucyigit ၊ Danny Van Dooren ၊ Sergio Sandoval Villalba ၊ Jue Wang ၊ Jonathan Woetzel ႏင Haimeng Zhang အပါအ၀င အႀကဥာဏမားႏင လအပသညမားက ျဖညဆညးေပးခၾကေသာ မကကငဆ အဖြ႕သားအားလးက အထးေကးဇးတငရပါသည။

အဖြ႕အေနျဖင တညးျဖတမႈ အကအညမား ေပးခၾကေသာ MGI အႀကးတနးအယဒတာ Janet Bush ႏင Roger Malone ၊ ျပငပဆကဆေရး အကအညမား ေပးခၾကေသာ Penny

Burtt ႏင Rebeca Robboy တ႔အျပင MGI ၏ တညးျဖတထတလပေရး မနေနဂာ Julie Philpot ႏင ႐ပပဂရပဖစ ကြမးကငပညာရင Marisar Cardar တ႔ ထမလညး အကးေကးဇးမားစြာ ရရခပါသည။

ထ႔ျပင ဤစမကနးႏငပတသက၍ အႀကဥာဏမား ေပးခၾကေသာ ဘရြတကငးစ တကသလ Martin Baily၊ ဘရြတကငးစတကသလ စးပြားေရးေပၚလစဌာနမ ဥက႒ Bernard L.Schwartz၊ Richard Coopen၊ ဟားဗတတကသလ ႏငငတကာစးပြားေရးပညာဌာန ပါေမာကၡ Maurits C.Boas ၊ ျမနမာႏငငအေပၚ သးျခားလြတလပစြာေလ႔လာသ Richard Horsey၊ ႏဘယဆရင A.Micheal Spence ၊ Leonard N.Stern စးပြားေရး လပငနးေကာငး၊ စးပြားေရးပညာႏင စးပြားေရးလပငနး ပါေမာကၡႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈေကာမရငဥက႒ William R.Berkley တ႔အျပင ဆစဒနၿမ႕ မကကြာရတကသလ၊ စးပြားေရးပညာ ပါေမာကၡ Sean Turnell တ႔အား အလြန႔အလြန ေကးဇးတငရပါေၾကာငး မတတမးတငပါသည။

ျမနမာႏငငႏင ကမာၻ႔တ၀မးမ ပညာေရး၊ အစးရႏင စးပြားေရးလပငနးနယပယမားရ ကြမးကငသမားကလညး တနဖးမျဖတႏငေသာ လမးၫႊနမႈႏင အႀကဥာဏမားက ပပးေပး ခၾကပါသည။ အးေ၀ကမၸဏလမတကပငရငႏင အမႈေဆာငအရာရခပ ဥးေနေအာင၊အမးသား စမကနးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ၀နႀကးဌာနမ ဒတယ၀နႀကး ဥးစကေအာင၊ ရနကနၿမ႕ေတာ ဖြ႕ၿဖးေရး ေကာမတ၊ ၿမ႕ျပစမကနး႐း ဌာနႀကးမး ဥးတးေအာင။ UNDP အစအစဥ အႀကေပးပဂၢလ Elinor Bajrakthari ။ ျမနမာႏငငဆငရာ EU မစရင၊ ကနသြယေရးႏင စးပြားေရး ဌာနခြ ႀကးမး Antonio Berenguer ။ အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ ႏငငဆငရာ ကြမးကငသအႀကးအက၊ Sharad Bhandari ။ ျမနမာႏငငဆငရာ ဂာမနသ႐း၊ ေကာငစစ၀နႏငအဖြ႕ ဒတယအႀကးအက Oliver Bientzle ။ Vriens & Partners ၊ ျမနမာႏငင႐း မနေနဂငးဒါ႐ကတာ Romin Caillaud ။ လြတလပေသာ ႐ပရငထတလပသ Aela Callan။ ျမနမာႏငငသတငးစမခန႔ခြေရးဌာန (MIMU) မနေနဂာ Shon Campbell ။ Jebsen & Jessen အမႈေဆာငအဖြ႕ ဒတယဥက႒ Alex Chan။ လသားခငးစာနာေထာကထားေရးေဆြးေႏြးမႈ HD စငတာ၊ ျမနမာႏငငဌာေနကယစားလယ Adam Cooper ။ ဟားဗာဒကေနဒေကာငး၊ ဒမကရကတစအပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ Ash Center ပါေမာကၡ ၊ David Dapice ။ IMF ျမနမာႏငငဆငရာမစရငအႀကးအက Matt Davies ။ Proximity Designs ဒါ႐ကတာေဒၚဒကဘေအာငဒင။ ျမနမာႏငငဆငရာ ၿဗတသသ႐း၊ ရနကန၊ စးပြားေရး၊ ဆကဆေရးႏင ကနသြယေရးအႀကးအက Fergus Eckersley ။ ၿဗတနႏငင၊ ႏငငျခားႏင ဓနသဟာယ႐း၊ စးပြားေရးဆငရာ သတမနဆကဆေရး အႀကးအက Jeff Glekin ။ ႏငငတကာစမခန႔ခြေရးအဖြ႕ (IMG)၊ ေရႊ႕ေျပာငးေနထငမႈ အႀကေပးပဂၢလ Andy Hall ။ JJ-Pun Limitted အေထြေထြမနေနဂာ Phillip Hoffmann ။ ျမနမာႏငငဖြ႕ၿဖးေရး သေတသန (MDR) သေတသ အနးမဟန ။ လြယဟနးအပစ ဥက႒ ဥးစငးစထြနး ။ Jebsen & Jessen ဥက႒ Heinrich Jessen ၊ အာရ ဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ ျမနမာႏငငတးခ႕လပငနး ဥက႒ Putu Kamayana ။ My Republic ၊ Jong-Inn Kim ႏင အဖြြ႕သားမား။ အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ စြမးအငကြမးကငသ အႀကးအက Jong-Inn Kim ။ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားႏင စားနပရကၡာ လၿခေရးရနပေငြအဖြ႕ (LIFT)၊ ရနပေငြဒါ႐ကတာ Ardew Kirkwood။ M.Invest စမခန႔ခြမႈအဖြ႕၀င Morten Kvammen။ ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးအဖြ႕ ဒတယဥက႒ ဥးေအာငျမတေကာ။ ျပညေထာငစ ျမနမာႏငငေတာကးသနးေရာငး၀ယေရးႏင စကမႈလပငနးရငမားအဖြ႕(UMFCCI)၊ ဥးေမာငေမာငေလး။ ကေမာၻဇဘဏ ဒတယဥက႒ ဥးသနးလြင၊ ႏငငတကာ အလပသမားအဖြ႕ (ILO)၊ ဆကဆေရးအရာရ Steve Marshall ။ ျမနမာႏငငဆငရာ ၾသစေၾတးလသအမတႀကး Bronte Moules ။ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ႏငငဆငရာမနေနဂာ Nikolas Myint ။ ႏငငေတာသမၼတ႐း၊ စးပြားေရးအႀကေပးအဖြ႕အႀကးအက ဥးျမင ။ အမးသားစးပြားေရးႏင လမႈေရးအႀကေပးေကာငစ (NESAC)အဖြ႕၀ငႏင ရနကန႐းရာယဥေကးမႈ အေမြအႏစအဖြ႕ ဥက႒ဥးသန႔ျမငဥး။ UMFCCI တြဘကအေထြေထြအတြငးေရးမးႏင ျမနမာရငးႏးျမႇပႏမႈေကာမရင (MIC) အဖြ႕၀င၊


ေဒၚခငခငႏြယ။ ႏငငတကာအငတာပ႐ကစ၊ စကၤာပ၊ ရနကနစငတာဒါ႐ကတာ Cheong Yew Ng။ ေဆာကလပေရး၀နႀကးဌာန၊ ျပနလညေနရာခထားေရးႏင အးအမဖြ႕ၿဖးမႈဥးစးဌာန၊ ဒတယၫႊနၾကားေရးမး ေဒၚလႈငေမာဥး။ အမးသားစမကနးႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၀နႀကးဌာန၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကမၸဏစမခန႔ခြေရးဥးစးဌာန၊ ၫႊနၾကားေရးမးခပ၊ ဥးေအာငႏငဥး။ NESAC ဥက႒ ဥးတငထြတဥး။ ျမနမာႏငငဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအရငးအျမစဌာန၊ အမႈေဆာငဒါ႐ကတာ ဥးေဇာဥး။ ျမနမာႏငငဆငရာဥေရာပသမဂၢ ကယစားလယအဖြ႕၊ ႏငငေရးအႀကေပးပဂၢလ၊ Isabell Poppelbaum ။ ျမနမာႏငငဆငရာ ၿဗတနသ႐း၊ ဒတယအတြငးေရးမး Anthony Preston ။ Serge Pun & Associates (Myanmar) Limitted ဥက႒၊ ဥးဆာေဂးဖနး။ ျမနမာထြကရပလမး၊ အမႈေဆာငအရာရခပ၊ ေဒၚခငမးဆနး။ ကလသမဂၢလကေထာကအတြငးေရးမးခပ၏ အထးအၾကေပးပဂၢလႏင ကလသမဂၢစးပြားေရးႏင လမႈေရး ေကာမရင အမႈေဆာင အတြငးေရးမး ဥးေ၀လငးေစာ။ Jebsen & Jessen အမႈေဆာငအဖြ႕ ဒတယဥက႒၊ Graf von der Schalenberg ။ ႏငငတကာေငြေၾကးပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕၊ ႏငငဆငရာ ဒါ႐ကတာ Charles Schneider ။ Tata Internal ႏငငဆငရာအႀကးအက Sunil Seth ။ ကမာၻ႔ဘဏ ႏငငဆငရာ မနေနဂာ Kanthan Shankar ။ UMFCCI ဒတယဥက႒ႏင ျမနမာထြကရပလမး ဒတယဥက႒၊ ဥးလေမာငေရႊ။ UN-HABITAT အႀကေပးပဂၢလ၊ Michael Slingsby ။ အေမရကနျပညေထာငစ သ႐း၊ စးပြားေရးႏင ႏငငေရးဌာနအႀကးအမး Doug Sonnek ။ ႏငငေတာသမၼတ႐း၀နႀကး ဥးစးသနး။ UMFCCI ဒတယဥက႒ ဥးေကာသနး။ NESAC အဖြ႕၀ငႏင ျမနမာထြကရပလမး ဥက႒ ဥးတငေမာငသနး။ သမၼတ႐း၀နႀကးဌာန၀နႀကး၏လကေထာက၊ ဥးေ၀ယမးသနးသနး။ Thiha Group အမႈေဆာငအရာရခပ ဥးေအးသဟ။ MDR အမႈေဆာငအရာရခပ၊ ေဒၚျမသသစၥာ။ MDR တြဘကအမႈေဆာငအရာရခပ၊ ေဒၚျမတသကသစၥာ။ M-Invest စမခန႔ခြမႈအဖြ႕၀င Matthew Tippets ။ West Indochina တညေထာငသႏငစမခန႔ခြေရး Luc de Waegh ။ ၿဗတနႏငင ကနသြယေရးႏငရငးႏးျမႇပႏမႈဒါ႐ကတာ Lisa Weedon ။ MIMU အခကအလကအရာရ၊ ဥးဥာဏ၀ငးႏင ၿဗတနႏငင၊ ႏငငတကာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဌာနအႀကးအက Paul Wittingham တ႔အားလညး အထးေကးဇးတငရပါသည။

ဤအစရငခစာအတြက ေဆာငရြကခေသာ ကနထတလပငနးႏင ႏငငျခားတက႐က ရငးႏးျမႇပႏမႈဆငရာ ကြငးဆငးေလလာမႈႏစရပတြင ပါ၀ငေဆာငရြကခၾကသမားကလညး ေကးဇးတငရပါသည။ ႏငငျခားတက႐က ရငးႏးျမႇပႏမႈ ေလလာေရးက CIMB ASEAN Research Institute မ ပပးကညေပးခပါသည။

ဤအစရငခစာသည ကမာၻ႔ေခါငးေဆာငမားအေနျဖင ကမာၻ႔စးပြားေရး အသြငေျပာငး လေစသည အားအငမားက နားလညသေဘာေပါကေစရန မဟာဗဟာကေသာ တညေနရာ မားက ခြျခားသတမတႏငေစရနႏင ေနာကလာမညဖြ႕ၿဖးမႈလႈငးအတြက ႀကတငျပငဆင ထားႏငေစရနဟေသာ MGI၏ လပငနးတာ၀နမားက ျဖညဆညးေပးပါသည။ MGI၏ သေတသနအားလးကသ႔ပင ဤသေတသနသညအမအခကငးၿပး မညသညစးပြားေရး လပငနး၊ မညသညအစးရ၊ မညသညအဖြ႕အစညးကမ တာ၀နေပးေစခငးျခငး သ႔မဟတ ကမကထျပျခငး မဟတေၾကာငး က ကြႏပတ႔ အေလးအနက ေဖာျပအပပါသည။

Richard Robbs ဒါ႐ကတာ၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး ဆးလၿမ႕။

James Manyika ဒါ႐ကတာ၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး ဆနဖရနဆစၥကၿမ႕။

၂၀၁၃-ခႏစ၊ ေမလ။

စနေခၚမႈ ႏင ...

ေဒၚလာ-၁၅၀၀

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားတြင ၂၀၃၀-ျပညႏစ၌ ထပမေနထင မည လဥးေရ

၁၀ - သနး

ျမနမာႏငင၏ ပမးမေကာငးတကမႈ (ကလသမဂၢ ဖြ႕ၿဖးမႈအစအစဥ၊ လသားဖြ႕ၿဖး တးတကမႈ အစရငခစာ ၂၀၁၃-ခႏစ)

၄ - ႏစ

၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ဖြ႕ၿဖးမႈ အလားအလာက အေထာကအကျပရန စစေပါငးရငးႏးျမႇပႏမႈ။ အေျခခ အေဆာကအဥ က႑၏ တစခတညး တြငပင ေဒၚလာ ၃၂၀-ဘလယ လအပမည။

ေဒၚလာ ၆၅၀ ဘလယ

ယေန႔ျမနမာႏငင လပသားတစဥး၏ ပမးမကနထတစြမးအားသည အာရႏငငမား၏ စႏႈနးေအာက (၇၀%) ေလာနညးသည။

... အ ခြင အ လမးေအာငျမငမည အလားအလာ

၂၀၃၀-ျပညႏစ GDP သည ယေန႔ကာလထက ၄-ဆ ျမငတကမည

ေဒၚလာဘလယ ၂၀၀ +

၂၀၃၀-ျပညႏစတြင စကပးေရးမဟတေသာ ေနာကထပအလပအကင

ဖနတးႏငမည အလားအလာ ၁၀ သနး

စားသးႏငေသာ လတနးစားသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ၂.၅ သနးရရာမ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင သးစြမႈအလားအလာသည ၃-ဆ တးကာ

၁၉ သနး

ျမနမာႏငငႏင နယနမတျခငး ထစပေနေသာ ႏငငမားႏင တ႐တႏင အႏၵယတ႔၏ အနးစပဆး ေဒသမားတြင ေနထငသလဥးေရ။ ႀကးမားေသာေစးကြကအလားအလာ။

သနး ၅၀၀

သးစြမႈသည၃ ၅ ဘလယရရာမ ၁၀၀ ဘလယအထသးဆတးလာႏငၿပး

မာတကာ

အႏစခပ 1

၁။ ျမနမာႏငင၏ ေျခလမးသစ 18

၂။ ေဒၚလာ ဘလယ ၂၀၀ အခြငအလမးရေသာလညး စတပကဖြယ အလားအလာ 40

၃။ ျမနမာႏငင၏ အလားအလာမားက ဖြငထတႏငေသာ အဓကေသာခက ၄-ခ 65

၄။ အစးရႏင ပဂၢလက က႑တ႔အတြက ပါ၀ငပတသကမႈမား 136

ေနာကဆကတြ ။ ။နညးပညာဆငရာ မတခကမား 146

ကမးကးစာရငး 164

၁

၁၆

၃၈

၆၃

၁၃၆

၁၄၆

၁၆၅


1 အာဏာရစစအစးရသည ၁၉၈၉ ခႏစတြင ဘားမားဟေသာ အဂၤလပအသးအႏႈနးမ ျမနမာႏငငဟေသာ အသးအႏႈနးသ႔ ေျပာငးလခသည။ ထအမညက လကရအခနအထ တရား၀ငသးစြလကရသည။ ထ႔ေၾကာင ျပညတြငးျပညပအဖြ႕အစညးမားက ထသ႔ အမညေျပာငးလျခငးက အသအမတမျပေသာလညး အစရငခစာတြင ျမနမာႏငငဟေသာ အမညကသာ ေရြးခယ သးႏႈနးထားသည။

ျမနမာႏငငသည အခကအခာကစြာ အေရးႀကးသညအခကအတန႔သ႔ ေရာကရ ေနေလၿပ။ 1ဆယစႏစမားၾကာသညအထ အာဏာရငစနစ ကငသးခၿပးေနာက အစးရက ႏငငေရးႏင စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈ လပငနးစဥမားက ဥးေဆာငဥးရြကျပခသည။ ေပၚေပါကဆ တငးရငးသားလမးစမား ပဋပကၡမားႏင ရပရြာအတြငး အၾကမးဖကမႈမားက ေျဖရငးရန ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥသညလညး ျပနလညသက၀ငလႈပရားလာၿပျဖစသည။ ထျပင ႏစေပါငးမားစြာတင သးျခားကငးကြာခ႔ရၿပးေနာက ပြငလငးေသာ ေစးကြကစးပြားေရး အေျခခအတျမစမားကလညး ခမတေဆာငရြကလကရသည။

ေဆာငရြကရနအရာရာသည ရေနေသာလညး စတပကဖြယလညး ရေနႏငသည။ မကေမာကကာလတြင ျမနမာႏငငသည ယငး၏ေျပာငးလမႈႏင ပြငလငးမႈလပငနးစဥက ေထာကခရန ထကသနေနေသာ ႏငငတကာအသကအ၀နးတစခထမ စတဆႏၵေကာငးမား ရရခစားေနေပသည။ ရငးႏးျမႇပႏသမားကလညး ျဖစေလျဖစထမရဘ ေပၚေပါကလာႏင ေသာ ခငမာသညေစးကြကအလားအလာက သေဘာေပါကစြာ စတ၀ငစားလကရၾကသည။ ျမနမာႏငငသည ကမာၻ႔အျမငဆး ႀကးထြားလာေသာေဒသ၏ ဗဟခကတြငတညရေနၿပး ဒဂစတယေခတတြင စတငျပျပငေျပာငးလလကရသည။ ရာစႏစတစခနးပါးမ စးပြားေရး ရပတန႔ခၿပးေနာက ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈ အလြနအမငးနမကမႈေၾကာင အေျခခစနေခၚမႈမား ႀကေတြ႕လာရသည။ ျမနမာႏငင၏ GDP မာ အာရ GDP၏ (၀.၂) ရာႏႈနးမ ရပါသည။ သ႔ရာတြင ထစနေခၚမႈမားက ျမနမာႏငငအား စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ အလယအလတအဆငမားက ခနေကာသြားရငး ေျမလြတေျမ႐ငးမားက အသးျပႏငသည အခြငအလမးတစရပက ေပးသညအျပင ျပညသမား၏ ျမငမားေသာ ေမာမနးခကမားက ျဖညဆညးေပးႏငရန လေလာကေသာ အလပအကငမားကလညး ဖနတးလာႏငေစေပသည။

မားစြာေသာ မေသခာမေရရာမႈမားလညး ကနရေနဆျဖစသည။ ရငးႏးျမႇပႏသမားက ျမနမာႏငငက တကတကကြကြစဥးစားလကရၾကေသာလညး အမားအျပားကမ အစးရက တငးရငးသားလမးစႏင လမးစအခငးခငး အၾကမးဖကမႈမားက ေျဖရငးႏငၿပး ႏငငေရးႏင စးပြားေရးျပနလညျပျပငေရးႏင တညၿငမေရးဆသ႔ ဥးတညေသာလကရ အရနကထနးသမးကာ စးပြားေရးလပငနးမားအေပၚ ကန႔သတမႈမားက ေျဖေလာ႔အာမခခက ေပးေစလၾကသည။ ဤကသ႔ေသာႏငငေရးႏင စးပြားေရးေရြးခယမႈမားက ေျပာငးလမႈ အဆကမျပတ ျဖစေပၚေရးႏင ရငးႏးျမႇပႏသႏင ေထာကခအားေပးသမား၏ စတ၀ငစားမႈ အဆငက ျပ႒ာနးသည။ ဤသ႔ျဖင ျမနမာစးပြားေရးအသြငေျပာငးမႈက ေအာငျမငေစပါမည။

က႑မးစ ဖြ႕ၿဖးတးတကေစျခငးအားျဖင ျမနမာႏငငသည ယငး၏ စးပြားေရး ပမာဏက ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေလးဆေကာတးကာ ေဒၚလာဘလယ ၂၀၀ေကာအထ ရရႏငေသာ အလားအလာရသည။ သ႔ရာတြင ထကျမကေသာ စးပြားေရးစမကနးတစရပ ေရးဆြကာ ထေရာကစြာ အေကာငအထညမေဖာႏငခလငမ မကေမာကကာလ၏ နာမည ေကာငးရရမႈႏင သတႏငယဥေသာ အေကာငးျမငေနမႈတ႔သညလညး လငျမနစြာေပာက ကြယသြားေပလမမည။

အႏစခပ

၁

2

ဤအစရငခစာတြငမကကငဆႏငကမၸဏ၏ စးပြားေရးလပငနးႏင စးပြားေရး သေတသနလက႐းျဖစေသာ မကကငဆဂလဘယအငစတက(MGI)က ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ေခတသစအတြငးသ႔ ခနပ၀ငေရာကေရးအတြက ယေန႔ကာလ၏ အခြငအလမးျပတငးေပါကက အရငဆပကငႏငေစရန မညသ႔ကမးလမးရာေဖြမည ဟေသာ စးပြားေရးအလားအလာက ဆနးစစထားသည။

“ျမနမာႏငငသည ယငး၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ကနဥးအဆငတြင ရေနသညတင မျငငးႏငေသာ အခြငအလမးေကာငးအခ႕ ရေနသည။”

ျမနမာႏငငသည အလြနႀကးမားေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၊ ထတလပမႈစြမးအားႏင အာရတေလာက ျပန႔ပြားေနေသာ ဆငးရမြေတမႈတ႔ႏင အႀကးအကယ လြေခာခရသည။ သ႔ရာတြင ျပနလညျပျပငေရးႏင အသြငကးေျပာငးေရး လမးေၾကာငးေပၚတြင ရပတည ေနသည ကာလပတလး ျမနမာႏငငတြင ထလမးေၾကာငးက တညေဆာကႏငေသာ ပငကယ သဘာ၀အရငးအျမစ အေျမာကအျမားႏင ျမငမားစြာ ေထာကခေသာ ျပငပ၀နးကငတစရပ ရေနသည။

“ႏစေပါငးမားစြာ စးပြားေရးရပတန႔ေနၿပးေနာက ျမနမာႏငငသညအာရတြင ေနာကကကနခသည။”

၁၉၀၀ ျပညႏစႏင ၁၉၉၀ ျပညႏစအၾကား ကမာၻ႔စးပြားေရးသည တစႏစလင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ (၃%) ရရလာကာ ေရ႕သ႔ တးတကလာခသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈမာ တဟနထးကဆငးလာကာ ခန႔မနးေျခအားျဖင တစႏစလင (၁.၆%) သာ ရသည။ အဆပါကာလအတြငး ကမာၻလးဆငရာ လတစဥးခငးစ၏ GDP သည ေလးဆျမငတကခၿပး ျမနမာႏငင၏ လတစဥးခငးစ၏ GDP မာ စငစစအားျဖင ရပတန႔ေနခသည။

ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈသည ၁၉၉၀-ျပညႏစကတညးက ျမငတကလာခေသာလညး အာရတေလာက၏ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးထက မားစြာနညးပါးေနေသးသည။ ၁၉၉၀ ႏင ၂၀၁၀ ျပညႏစအတြငး ျမနမာႏငင၏ GDP သည တစႏစလင ပမးမ (၄.၇%) တးတကသညဟ ခန႔မနးသည။ ထႏႈနးသည ယငး၏ အာရအမနးခငးႏငငမား၏ ႏစစဥပမးမတးတကမႈ (၆%)ခန႔ထက ေလာနညးေနဆျဖစသည။ အာရတြင လတစဥးခငးစ၏ GDP တးတကမႈ ပမးမ (၄.၂%) ႏင ႏႈငးယဥပါက ျမနမာႏငင၏ ႏစစဥတစဥးခငးစ၏ GDP တးတကမႈသည (၂.၇%) သာရသည။

ျမနမာႏငင၏ တစဥးခငးစ၏ GDP နညးပါးေနျခငးသည အာရ၏ ထငရားေသာ ကနထတစြမးအား တးတကမႈႏင ျမနမာႏငငက လြေခာေနေသာေၾကာင ျဖစသည။ ပမးမအားျဖင ျမနမာလပသားတစဥး၏ တစႏစပတလည အလပသညစးပြားေရး တနဖးက ေဒၚလာ ၁,၅၀၀ ခန႔သာ ျဖညဆညးေပးႏငၿပး အျခားေသာ အာရ (၈)ႏငင၏ ပမးမထက (၈၀%) ေလာနညးေနေပသည။ (ျပကြက E-1)

3ျမနမာႏငင၏ အခနေကာငး - တစမထးေသာ အခြငအေရးမားႏင အဓက စနေခၚမႈမား

လြနခေသာ ႏစေပါငး ၂၀-ေကာက ျမနမာႏငင၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈအရန အသငအတငတးတကရျခငးမာ ကနထတစြမးအား တးတကမႈထက လဥးေရတးတကလာမႈက ပမကယျပန႔လာေသာေၾကာငျဖစသည။ ကနထတစြမးအား ေလာနညးမႈက ျမနမာႏငင၏ လတစဥးခငးစ၏ GDP နမကမႈက ျဖစေစပါသည။ ကနထတစြမးအား ကြာဟမႈသည က႑အားလးတစေလာကတြင ျဖစေနေသာလညး ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးသည ႏငငအမားစတြင ကနထတစြမးအားနမကေသာက႑ျဖစသည စကပးေရးက႑ေပၚတြင အားျပမခ ေနရျခငးေၾကာငလညး ျဖစေပသည။ စငစစအားျဖင ျမနမာႏငငတြင GDP ၌ စကပးေရးက႑ေ၀စသည ၁၉၆၅ခႏစတြင (၃၅ရာခငႏႈနး)ရရာမ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင (၄၄ရာခငႏႈနး)အထ ျမငတကလာခသည။ ထစဥတြင အျခားအာရႏငငမားသည ထတလပမႈႏင ၀နေဆာငမႈက႑မား ဖြ႕ၿဖးလာခသျဖင ယငးတ႔၏ စကပးေရးက႑ေ၀စ ထးကလာခသည။ အာရတြင ကနေသာႏငငမားတြင GDP၏ စကပးေရးက႑ ပမးမေ၀စမာ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင (၁၂ရာခငႏႈနး)သာ ရခသည။

ကမာၻ႔ကနေသာ အစတအပငးမားတြင စတတငးက ဆးျဖတ၀ယယႏငေသာ ကနပစၥညးမားႏင ၀နေဆာငမႈမားအျပင မရမျဖစလအပမႈမားတြင ေငြေၾကးသးျဖနးႏငရန တစေန႔၀ငေငြ (၁၀)ေဒၚလာေကာ (PPP) ရရၾကသည စားသးသ လတနးစားမားျဖင စညကားလကရသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငသညကား ယငး၏ ဖြ႕ၿဖးမႈေႏးေကြးသည သမငးေၾကာငးရညၾကာမႈေၾကာင အလြနဆငးရသည ႏငငအျဖစ ကနရေနဆျဖစသည။ မကေမာကကာလတြင ကမာၻ႔လဥးေရ၏ (၃၅ရာခငႏႈနး)သည ကမာၻ႔စားသးႏငေသာ လတနးစား၀ငမားျဖစေသာလညး ျမနမာလဥးေရ၏ (၄ရာခငႏႈနး)သာလင ထလတနး စားတြင ပါ၀ငေပသည။ ကမာၻ႔စားသးႏငေသာ လတနးစား ၂.၅ ဘလယတြင (၄၀ရာခငႏႈနး) သ႔မဟတ ၁ ဘလယ သည အာရတြင ေနထငၾကသည။

ျမနမာႏငင၏ တစဥးခငးစ ျပညတြငးအသားတင ထတလပမႈတနဖးမခငမာျခငးသည လပသားကနထတ စြမးအားနမပါးမႈေၾကာင ျဖစသည။

ျပကြက E1

လတစဥးခငးစ ျပညတြငးအသားတင ထတလပမႈ ျပတယြငးျခငး (အစစအမန)၊ ၂၀၁၀ ျပညႏစ

ကးခအ။ကခတမ ( ကကးကေစ ) ။ညမါပကကမငခကကငလကလးငါပေကြတအညသးာထယးဆပစးနအ။ါပတဟမ

Ø 2.5

0.8 ျ ာမနမ

မနကယဗ 1.2

အႏၵၵယ 1.4

ငပစလဖ 2.0

ာၤကလရသ ၂2.3

းာရးနဒငအ 3.0

တရတ 4.4

းငထ 4.8

-69%

Ø 47

+7% 1.5

-71%

2.2

3.6

5.5

6.8

6.5

7.8

8.4

Ø 5.3

တစဥးခငးစ၏ ျပညတြငးအသားတင ထတလပမႈတနဖး ၂၀၁၀ းငါပေငာထောလၚဒေ

အလပအကင/ လဥးေရ

%

ကနထတလပမႈ စြမးအား ၂၀၁၀ းငါပေငာထောလၚဒေ

× =

50

55

40

36

33

45

57

57

4

“သ႔ရာတြငျမနမာႏငငတြငမျငငးပယႏငေသာ အားသာခကမားရသည”

အဓကစနေခၚမႈမားႏင ႀကေတြ႕ရသညၾကားမပင ျမနမာႏငငတြင ပငကယ စြမးအားမားရသည။ ယငး၏ တညေနရာသညကေဖးမမႈတစရပျဖစၿပး ဒဂစတယေခတတြင စတငျပျပငေျပာငးလျခငးသညလညး အလားအလာေကာငးတစရပပင ျဖစသည။

ျမနမာႏငင၏ ပငကယစြမးအားမားမာ ဓါတေငြ႕သကႀကး ေရနႏင အဖးတန ေသာႏငတစစတတစပငး အဖးတနေသာ ေကာကမကရတနာမားပါ၀ငေသာ သဘာ၀ အရငးအျမစပေဒသာပငႀကးမားပင ျဖစသည။ ကမာၻ႔ေကာကစမး ထတလပမႈတြင ျမနမာႏငငက (၉၀ရာခငႏႈနး) ပါ၀ငသညျပင ပတျမား၊ နလာထတလပေသာ ကမာၻ႔ ထပတနးႏငငမားတြငလညး ျမနမာႏငငပါ၀ငသည။ ျမနမာႏငငသည ၂၅-ႏငငေျမာက ထြနယကစကပးေျမ အကယျပန႔ဆးျဖစသညျပင လတစဥးခငးစ၏ ေရသးစြမႈသညလညး တ႐တႏင အႏၵယႏငငတ႔ထက ၁၀-ဆ မားျပားသည။ ထ႔ျပင ခန႔မနးေျခလဥးေရ စစေပါငး သနး (၆၀)ခန႔တြင အလပလပႏငေသာ အသကအရြယရ (၁၅ ႏစမ ၄၅ ႏစ) လဥးေရမာ ၄၆-သနးခန႔မ ရသည။ ႏငငျခားတြင အလပလပကငသဥးေရသည ၃-သနး မ ၅-သနး ခန႔အထရၿပး ၎တ႔သာ ျမနမာႏငငသ႔ ျပနလာပါက ၎တ႔၏ အေတြ႕အႀကမားက ႏငငက အကးျဖစထြနးေစႏငေပလမမည။

ျမနမာႏငငသည ဘဂၤလားေဒရ၊ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ လာအႏင ထငးႏငင တ႔အၾကား လမးဆမားတြင တညရေနျခငးကလညး အားသာခကတစရပျဖစၿပး အဆပါႏငငမားသည ကမာၻ႔လဥးေရ၏ (၄၀ရာခငႏႈနး)ရကာ ႀကးမားကယျပန႔ေသာ ေစးကြကအလားအလာမားလညး ရသည။ ၿခ၍ဆရေသာ ျမနမာႏငငသည စားသးသဥးေရ ဘလယ၀ကေကာ၏ ေစးကြကႀကးႏင နးကပလကရေပသည။2 ထသ႔ေသာအာရ၏ စးပြား ေရးမားသည လငျမနစြာ ဖြ႕ၿဖးလာေန႐မမက ထေဒသအတြငး စးပြားေရး ေပါငးစညးမႈသည အရနျဖငစစညးလကရရာ အဆပါျဖစစဥတြင ျမနမာႏငငလညး ပါ၀ငေနေပသည။ ျမနမာႏငငသည ၂၀၁၄-ခႏစတြင အေရ႕ေတာငအာရႏငငမားအသငးႀကး (ASEAN) ၏ အလညကဥက႒အျဖစ ေဆာငရြကရမည ျဖစသည။ ထ႔ျပင အဖြ႕အစညးေပါငးစႏင အလရငမားထမ ႀကးမားလာေသာ အေထာကအပမား ရရေနေပသည။ အေရးယ ပတဆ႔မႈမားကလညး ဖယရားေပးခၿပး ႏငငျခားအစးရမားကလညး ႏစေပါငးမားစြာ သရးမားမထားဘေနခၿပးေနာက ျမနမာႏငငတြင သ႐းမားဖြငလစ လာၾကသည။ အလား အလာေကာငးေသာ ရငးႏးျမႇပႏသမား၏ စတ၀ငစားမႈက ေဖာၫႊနးသညအေနျဖင ယမနႏစ တစႏစတညးတြငပင ကနသြယေရး ကယစားလယအဖြ႕ ဒါဇငေပါငးမားစြာ ျမနမာႏငငသ႔ လာေရာကခၾကသည။

ထမမကေသးဘ အေမြခအေျခခအေဆာကအဥး နညးပါးေသာ ျမနမာႏငင သညဘဏလပငနး၊ လကလလပငနး၊ ပညာေရး၊ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈႏင စကပး ေရးက႑မားႏင တညေဆာကမႈႏငစမခန႔ခြမႈတြင ကနကစရတသကသာေစရန ဒဂစတယနညးပညာကလညး အသးျပႏငသည။ ေ၀းလေခါငပါး ေကးလကေဒသမားရ အဆငးရဆး ရပရြာမားတြင စးပြားေရးအခြငအလမးႏင အမားျပညသ၀နေဆာငမႈ လပငနးမားကလညး တနးတညမ ရရခစားေစႏငေသာ ဆကသြယမႈမားကလညး တညေဆာကႏငသည။

2 အႏၵယျပည၏ ၂၀၁၁ ခႏစ သနးေခါငစာရငးမ ရရေသာ အႏၵယျပညနယမား၏ လဥးေရမလြ၍ ကနးဂဏနး အားလးသည ၂၀၁၀ ျပညႏစအတြကျဖစၿပး ထကနးဂဏနးမားက ကလသမဂၢႏင တ႐တအမးသားစာရငးအငး ဗ႐တ႔မ ရရသည။


ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၄-ဆ ဖြ႕ၿဖးႏငစြမးရေသာလညး အခကအခ ႀကေတြ႕ရဥးမည

လကရလဥးေရေျပာငးေရႊ႕မႈလမးေၾကာငးမားအတငး ဆကလကေပၚေပါကေနၿပး ကနထတစြမးအား ဖြ႕ၿဖးမႈသညလညး လြနခေသာႏစ (၂၀)က အတငးပင ရေနဥးမညဆပါက ႏစစဥ GDP ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈသည (၃.၇%) ထကပင နမကေနေပဥးမည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင စးပြားေရး၏ အဓကက႑ ၇-ခ၏ အလားအလာမားက ျပည၀စြာ ထတယအသးခႏငေအာင ေဆာငရြကလင ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈသည ႏစစဥ (၈%)အထ လငျမနစြာ ေရာကရလာေပလမမည။ ၄ငးက႑ (၇)ခတ႔မာ စကရအလပရမကနထတလပမႈ၊ စကပးေရး၊ အေျခခအေဆာကအအ၊ စြမးအငႏင သတ၊ ခရးသြားလပငနး၊ ဘ႑ာေရးဝနေဆာငမႈႏင တယလဖနးဆကသြယမႈတ႔ ျဖစၾကပါ သည။ ထက႑ ၇-ခအား ခ႕ထြငျခငးျဖင စးပြားေရးပမာဏသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာ ၄၅ဘလယ ရရာမ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာဘလယ (၂၀၀)ေကာအထ ၄-ဆမ တးတကလာႏငသညအျပင တစဥးခငးစ၏ GDP သညလညး ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ၀ယအားႏႈနးျပည (PPP) ေဒၚလာ (၁၃၀၀)မ သည ၂၀၃၀- ျပညႏစတြင ေဒၚလာ (၅၁၀၀) အထ ေရာကရလာႏငေပသည။ ထသ႔ျဖင ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ျပညသ ၁၈-သနးခန႔ ဆငးရတြငးမ လြတေျမာကလာႏငေပသည။3 (တစဥးခငးစ၏ ၀ငေငြသည တစေန႔လင ၁.၂၅ ေဒၚလာေကာ ရလာမည။)

အျခားဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား၏ မၾကာေသးမ အေတြ႕အႀကမားအရ ျမနမာႏငငဖြ႕ၿဖး တးတကမႈတြင ထသ႔ေသာ အရနရရရန ခကခလမမညျဖစေသာလညး ျဖစႏငေသာ အလားအလာရသညဟ အႀကျပၾကသည။ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင ၀ငေငြသည သမငးတြငမႀကဖးေအာင လငျမနစြာ ျမငတကလာလကရသည။ ကမာၻလးဆငရာအရ တစဥးခငးစ၏ GDP က PPP ေဒၚလာ (၁,၃၀၀)မ (၂,၆၀၀)အထ ႏစဆျမငတကေရးအတြက ပမးမၾကာျမငခန သည ၁၉၆၀-ျပညႏစမတငမက ၄၇-ႏစ ရရာမ ၂၀၀၀-ျပညႏစကတညးက ၁၇-ႏစ အထ ေလာကလာခသည။ အငဒနးရားသည ယငး၏ တစဥးခငး GDP (PPP) က ျမနမာႏငင၏ မကေမာကကာလအဆငမ ၄-ဆျမငတကေရး အတြက ၁၄-ႏစမသာ အခနယခရၿပး ထငးႏငငက ၁၃-ႏစသာ အခနယခရသည။ တ႐တႏငငက ယငး၏ တစဥးခငး GDP က ၁၂-ႏစအတြငး ၄-ဆ ျမငတကေအာင ေဆာငရြကခသည။4

အမနတကယ ႏစစဥ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးက (၈%)ေအာငျမငေရးအတြက ျမနမာႏငငသည ႏစစဥကနထတ စြမးအားတးတကမႈက (၂.၇ရာခငႏႈနး) မသည (၇ရာခငႏႈနး)အထ ရရေအာင အရနအဟနျမႇငရန လအပသည။ (ျပကြကE-2)။ ထ႔ျပင ထသ႔ေသာ အရနသည ခကခလမမညျဖစေသာလညး မျဖစႏငဟ ေျပာ၍မရေၾကာငး အျခားအာရစးပြားေရး ႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားအရ သရရသည။ ဥပမာ - တ႐တႏငင၏ ကနထတစြမးအားသည ၁၉၉၄ ခႏစမ ၂၀၀၆ ခႏစအထ ႏစစဥ (၇ရာခငႏႈနး)တးတကခၿပး

3 ျမနမာႏငငသည ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀ ျပညႏစၾကား GDP (၈ရာခငႏႈနး) တးတကလာလင တစဥးခငးစ၏ GDP တးတကမည ပမာဏအတငး တ႐တ၊ အငဒနးရား၊ သရလကၤာႏင ထငးႏငငတ႔ကလညး ယငးတ႔ တစဥးခငးစ၏ GDP ျမႇငတငပါက ျဖစေပၚလာမည ဆငးရမြေတမႈ ပမးမေလာခရနႏႈနးက မတညကာ တြကခကျခငးျဖစသည။ တစဥးခငးစ၏ GDP (PPP) အတြက IFM တစဥးခငးစ၏ တစေန႔၀ငေငြ ၁.၂၅ ေဒၚလာ ေအာကရရလင ဆငးရမႈဟ ဖြငဆသည။ အခကအလကမားႏင ဆငးရမြေတမႈအခးအတြက ကမာၻ႔ဘဏမ အခကအလကမားက အသးျပ ထားသည။4 IMF တစဥးခငးစ၏ GDP (PPP) က အသးျပထားသည။

6

ထကာလအတြငး ယငး၏ ကနထတစြမးအားက ေဒၚလာ (၃,၆၀၀)မ ေဒၚလာ (၆,၈၀၀) (PPP) အထ ၂-ဆ နးပါး ျမႇငတကႏငခသည။ အလားတစြာပင ထငးႏငငကလညး ယငး၏ ကနထတစြမးအားက ၁၉၈၂ ခႏစမ ၁၉၉၅ ခႏစအၾကား ႏစစဥ (၆.၅-ရာခငႏႈနး)တးျမႇငကာ ေဒၚလာ (၄,၈၀၀)မသည ေဒၚလာ (၁၀,၈၀၀)အထ ျမႇငတငႏငခသည။5

2.7

7.0

1.08.0

ႏစစဥျပညတြငးအသားတငထတလပမႈတနဖး (ဂဒပ) ၈ % တးတကေစရန ကနထတစြမးအားကႏစဆမကတးျမႇငရနလသည။

။ါပငႏပခမးဥကအကးာမးနဏဂးနကငာကၾောသေးာထခၿးမႊလ။ကခတမ (၁) ၂၀၁၀- ါပရစႏခ ၀ းာမငဆအးနႈႏငကအပလအငႏႈမကြရငာဆေင (၂) ၁၉၉၀ မစႏခ ၂၀၁၀ ြဖစးာအးမြစတထနကထအစႏခ ႕ ြဖငလပျးသအကႈမးဖၿ ႕ ညသႈမးဖၿ (၂.၅%) ။ညမနေကာလေဥစအကထ

~2x

တထနကငတနခစ ႈမကတးတစးာအးမြစ

၂၀၀၅-၁၀၂

စးာအငအးာသပလ ာသေပအလမ

ြဖ႕ ႈမးဖၿ ၂၀၁၀-၃၀

းာအပလာသေးာထငႇမျးတြဖးနမာမေမစးာအးငြသ ႕ းဖၿ

မႈ ၂၀၁၀-၃၀

GDP ြဖ႕ ႈမးဖၿ

ကခးနမညရ ၂၁၀-၃၀

ႏစစဥ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးအမန %

လအပေသာျဖညစြက ကနထတစြမးအားစ ဖြ႕ၿဖးမႈ

ြဖအြငေပနရးကၾေြငောကတငငႏ။စမျအးငရအးငတသ ႕ ြဖရာအ ႕ ကခပသးသးရေးာြပးစာမနမျ၏းဌေနစဏဘးရေးဖၿ ၂၀၀၅-၀၆ ။နာဌးငအးငရာစဟဗငငႏာမနမျ။ြငေပနရာမနမျ။စႏခ

ျပကြက E2

းာအးမြစတထနက ဘရမႈမကတးတ

GDP ြဖ႕ ႈမးဖၿ (၃.၇%)

မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

က႑ခနစရပက၂၀၃၀ျပညႏစတြငစးပြားေရးထတလပမႈကေဒၚလာသနးေထာငေပါငး၂၀၀အထတးျမႇငေပးႏငသည။

။စမျအးငရအးငတသ

ျပကြကE3

50.4

0.1

0.2

0.6

8.0

10.5

21.2

9.8

းငါပေစစ

းရေယြသကဆ

းာမးနငပလးကၾေြငေ

းနငပလးာြသးရခ

ငအးမြစ /သတ

အကာဆေအခချေအ

းရေးပကစ

ႈမပလတထနက

49.1

48.8

6.4

11.1

14.1

21.7

69.4

220.6

၂၀၁၀

ႏစထပတးႏစစဥဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး ၂၀၁၀-၃၀

%

10

4

8

5

17

23

23

8

က႑အလကအမန GDP ပမာဏတြကခကျခငး ၂၀၁၀-ခႏစေစးႏႈနးမားျဖငေဒၚလာသနးေထာငေပါငး ၂၀၃၀

ကါပဆအ ႑၇- မပရ GDP နခႈမးညဆညဖျ ႔ ၏ရးစအညသကခးနမ ၂၀၁၀- စႏညပျ GDP တပႏြကမးငာကၾေအ။ညသးာချာြကငႏးာမကလအကခအႈမးညဆညဖျ ႔ကက႑ သၚပေအမချေကာအေးာအးငခခစတ ႔ ာမပဥ။ညသစဖျငာကၾေးငချစစးနဆ -

။းငချကာႇမျေငဖျးဖနတကြကးစေကာမကလအကခအႈမပလတထနက


5 IMF မ တစဥးခငးစ၏ GDP (PPP) က အသးျပထားၿပး IHS Global Insight မ အလပအကင အေရအတြကမားက အသးျပထားသည။ တ႐တႏငငမ အခကအလကမားသည ၁၉၉၄ မ ၂၀၀၆ ခႏစအထျဖစၿပး ထငးႏငငမ အခကအလကမားမာ ၁၉၈၂ မ ၁၉၉၅ ခႏစအထ ျဖစသည။


ေဆြးေႏြးမႈ အေျမာကအျမားျပလပခၿပး စြမးအငႏငသတက႑တ႔၏ အလား အလာေကာငးမားအတြက စတလႈပရားဖြယေကာငးေနခနတြင ျမနမာႏ ငငသည အတား အဆးမေသာဖြ႕ၿဖးမႈက ျဖညဆညးေပးေတာမညဆပါက စးပြားေရးက႑တစခ သ႔မဟတ ႏစခေပၚတြငသာ အျမငကဥးစြာ မခအားထားမေနႏငေပ။ ပ၍အမးအစား စလငကြျပား ေသာ စးပြားေရးက လအပေပလမမည။ သ႔ရာတြငစးပြားေရး၏ အဓကက႑မား၏ အလား အလာမားက အျပညအ၀ထတယ အသးျပျခငးျဖင ျမနမာႏငငသည GDPက ၂၀၃၀-ျပည ႏစတြင ေဒၚလာဘလယ (၂၀၀)ေကာ ျမႇငတငႏငလမမညဟ ယၾကညသည။ (ျပကြက E-3)။သ႔ျဖင ၂၀၃၀-ျပညတေလာက အလပအကငေပါငး ၁၀-သနးေကာက ဖနတးေပးႏင ေပလမမည။

စစေပါငးစးပြားေရး အခြငအလမး၏ (၈၅%) နးပါးက အတတကြ ေပၚေပါကေစေသာ စကပးေရး၊ ကနပစၥညးထတလပေရး၊ စြမးအငႏင သတတးေဖာေရးႏင အျခား အေဆာကအဥက႑တ႔သည ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ဥးေဆာငက႑မားျဖစသညဟ ဆနးစစခကက အႀကျပသည။

n စ ကပ းေရး။ ျမနမာႏငငသညကမာၻ႔စစေပါငး အကယအ၀နးတြင အဆင(၃၈)ရသညႏငငျဖစေသာလညး ထာ၀ရသးႏမား စကပးျဖစထြနးႏငေသာ ေျမအကယအ၀နး အဆငတြင ကမာၻ႔အဆင (၂၅)ရကာ ထေျမဧရယာ ဟကတာ (၁၂.၂၅)သနးခန႔ ပငဆငသည။ ျမနမာႏငင၏ ေရအရငးအျမစႏင စကပးေျမမား အလပယ ကြယ၀ေသာလညးျမနမာစကပးေရးက႑၏ ထတလပမႈသည နမကဆျဖစသည။ ျမနမာလယယာလပသားတစဥး၏ တစႏစထတလပမႈတနဖးသည ေဒၚလာ (၁,၃၀၀)သာရၿပး ထငးႏင အငဒနးရားတ႔တြင ေဒၚလာ (၂,၅၀၀)ခန႔ ရသည။ စကပးေရးက႑၏ ထတလပမႈနမကျခငးႏင မးေစမား၊ ဓါတေျမၾသဇာမား၊ ေရႏင စကပစၥညးမား၏ သြငးအားစပမာဏနညးပါးေနျခငးက ျမနမာႏငင တြင တး၍ စကပးထတလပႏငေသးေၾကာငးက ေဖာျပေနသည။ သစသး၀လမား၊ ဟငးသးဟငးရြကမား၊ ေကာဖ၊ စားအနးဆႏင ရာဘာကသ႔ေသာ တနဖးျမင သးႏမားအျပင ငါး၊ ပဇြနထတလပေရးတ႔၏ ကနထတစြမးအားျမငတကလာေစမည ႀကးမားကယျပန႔ေသာ အလားအလာမားလညး ရေနသည။ စကပးေရးလပငနးသည အလပအကငရရေရး၏ (၅၂%)က လကရ ျဖညဆညးေပးလကရရာ စကပးေရး၏ အျပညအ၀ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အလားအလာက ဆပကငထားျခငးသည စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ေသခာေစေရးအတြက အဓကကေပသည။

n စြမးအငႏင သတတးေဖာျခငး ။ ျမနမာႏငငတြင အေရးႀကးေသာပ႔ကနမား ျဖစသည ေရနႏင ဓါတေငြ႕သကမားအျပင ပတျမား၊ နလာႏင ေကာကစမးကသ႔ေသာ အဖးတနေကာကမကရတနာ ပေဒသာပငမားလညး ရသည။ ဥပမာ - ျမနမာႏငငသည ေတြ႕ရၿပး ဓါတေငြ႕သကမား၏ ပမာဏအရ လကရအားျဖင ကမာၻ႔အဆင (၄၆)တြငရေနၿပး ရာေဖြျခငး မျပရေသးေသာ ဓါတေငြ႕သကမား၏ ပမာဏမာ ပ၍ပင မားျပားႏငေသာ အလားအလာရေနသည။ ျမနမာႏငင၏ ေကာကစမးသည အာရတြင တနဖးျမငမားၿပး ကမာၻ႔ေကာကစမးထတလပမႈ (၉၀%)က ျမနမာႏငငက ပငဆငထားသည။ အဆပါ သဘာ၀သယဇာတအရငးအျမစမားအနက အမားစမာ ကယျပန႔စြာေဖာထတျခငး မျပရ ေသးပါ။ မကေမာက ေခတမနညးပညာမားျဖင ေဖာထတပါက ေတြ႕ရမည အလား အလာသည လကရခန႔မနးခကမားထက အလြန႔အလြနမားျပားႏငသည။

n ကနထတလပမႈ ။ ယေန႔ကာလတြင ျမနမာႏငင၏ လပအားခကနက စရတသညသကသာလကရၿပး အထညအလပ၊ အ၀တအစား၊သားေရထည၊ ပရေဘာဂႏင ကစားစရာကသ႔ အလပသမားအမားစ အသးျပသည ကနထတေရးက႑တြင ထတလပ

8

ကနျမႇငတငႏငမည အခြငအလမးတစရပက ဖနတးေပးေနေပသည။ သ႔ရာတြင အဆပါ က႑ရ ကနထတစြမးအားမာလညး ေလာနညးေနေသးသည။ ထက႑၌ ျမနမာအလပသမားတစဥး၏ ထတလပမႈသည ၂၀၁၀-ျပညႏစ၌ ဗယကနမတြငထတလပမႈ၏ (၇၀%)၊ တ႐တႏင ထငးႏငငတြင (၂၀ %)ႏင မေလးရားတြင (၁၅%)ပင မျပညတတေပ။ ထေဒသအတြငး ယဥၿပငႏငေရးအတြက ျမနမာႏငငအေနျဖင ကနထတစြမးအား တးျမႇငရန လအပေပသည။ ကနထတစြမးအား တးျမႇငျခငးက ထငးႏငငႏင မေလးရားအပါအ၀င အျခားအာရစးပြားေရးႏငငမားက နမနာယကာ ထပဆငတနဖး ပ၍ ျမငတကေစေသာက႑မားတြင ေဆာငရြကရေပမည။

n အေျခခအေဆာကအဥမား ။ ျမနမာႏငင၏ အေျခခအေဆာကအဥမား သည ျမငမားေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ဖြ႕ၿဖးဆစကမႈက႑မားအျပင ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလလာေသာ လဥးေရတ႔၏ ေတာငးဆမႈမားက အေထာကအကေပးရန မကေမာကကာလတြင လေလာကမႈမရေတာေပ။ ဆနးစစမႈမားအရ ၂၀၁၀ ျပညႏစႏင ၂၀၃၀ ျပညႏစတ႔ အၾကား ျမနမာစးပြားေရးသည တစႏစလင(၈%)ဖြ႕ၿဖးတးတကလာမည ဆပါက ယငး၏အေျခခအေဆာကအဥမားတြင ေဒၚလာဘလယ (၃၂၀) ရငးႏးျမႇပႏရန လအပမည ျဖစေၾကာငး သရရသည။ အေျခခအေဆာကအဥးတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈမား၏ (၆၀%)က အးအမႏင စးပြားရးအမၿခေျမမားတြင အသးျပရန လအပမညျဖစေသာလညး ဓါတအားေပးစက႐မား၊ ေသာကသးေရရရေရးလပငနးမားအျပင လမးႏင ရထားလမး ခတဆကေရးလပငနးမားတြငလညး ပမာဏႀကးမားမားျပားေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈလညး လအပေပလမမည။

ပဂၢလကက႑မားအတြက ပစမတထားရမည သသာထငရားေသာ စားသးသ အခြငအလမးတစရပလညး ရေနသည။ စတတငးက ၀ယယႏငေရးအတြက ၀ငေငြလ ေလာကသည စားသးသလတနးစားက ပငဆငမညဥးေရသည မကေမာကကာလတြင ၂.၅ သနးရရာမ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၁၉ သနးအထ ျမငတကလာႏငၿပး စားသးသမား၏ သးစြမႈတနဖးသညလညး ေဒၚလာ ၃.၅ ဘလယမ ၁၀၀ ဘလယအထ တးတကလာဖြယရသည။

အဆပါ ဖြ႕ၿဖးမႈေအာငျမငေရးသည လြယကမညေတာမဟတေပ။ ျမနမာႏငငသည ေရ႕ခရး၌ အေကာငအထညေဖာရမည အလြနၾကးမားေသာ လပငနးတစရပ ရေနေပသည။ ျပျပငေျပာငးလရန အာမခထားေသာ ကတက၀တက ျပသျခငးျဖင ႏငငတကာ၏ ယၾကညမႈက ဆကလကထနးသမးထားရန လအပသည။ ထ႔ျပင ျမနမာအစးသည ေျပာငးလမႈမားက စမခန႔ခြႏငစြမးရေၾကာငးကလညး ျပသရနလအပသည။ ျမနမာ ႏငင၏ ျပျပငေျပာငးလမႈသည သကတမးႏေနေသးၿပး လကရေဆာငရြကေနေသာ ေျပာငးလမႈ၏ အရနႏင လမးေၾကာငးက ထနးသမးရန သတရရေဆာငရြကရန လအပ သညအျပင အစးရအတြငး စြမးေဆာငရညမားကလညး တညေဆာကရနလသည။ အစးရအဖြ႕၀ငအမားစ၏ မေမာမပနး ႀကးပမးအားထတမႈမားေၾကာင ႀကးမားေသာတး တကမႈသညလညး ႐ပလးေပၚလာခၿပ ျဖစသည။ ျမနမာႏငငက ႀကေတြ႕လကရေသာ လပငနးတာဝနတစခမာ ျမနမာႏငင၏ ေရ႕လမးခရးတြင တညရေနေသာစနေခၚမႈ ေျမာက ျမားစြာက ေကာျဖတရနလမးျပထနးေကာငးႏငမည ကၽြမးကငမႈျပည၀ၿပး စြမးရညထက ျမကေသာ အမာခအရာရမားက လငျမနစြာ ေမြးထတေပးေရးပင ျဖစသည။


ျမနမာႏငငသည အေျခခအခြငအေရးအားလး ရရရနလအပၿပး

ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးေသာခက (၄)ရပက အသးျပရန လသည။

ျမနမာႏငငတြင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင ခငမာေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈအတြက ႀကးမားကယ ျပန႔ေသာ အခြငအလမးတစရပ ရသည။ သ႔ရာတြင ေရ႕လမးခရးကား မလြယကလေပ။ စငစစအားျဖင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင အပခပမႈတ႔၏ နယပယတငးတြင လပေဆာငၾကရန မရမျဖစလအပသည။ ျမနမာႏငငသည ယငး၏ႀကးပမးအားထတမႈမားက ဥးစားေပးအစအစဥ ခမတရမညျဖစၿပး ထအစအစဥအတငး ေဆာငရြကရမည။

စပြားေရးမကႏာစာတြင စးပြားေရးတစရပလး တညၿငမေအာင ထနးသမးေရး၊ ယငး၏ ကၽြမးကငမႈမား ကြာဟခကမရေစရန ပညာေရးႏင အသကေမြး၀မးေကာငးသငတနး မားတြင တးျမႇငျမႇပႏေရး၊ အေျခခအေဆာကအဥးမားတြင ႀကးမားစြာ ရငးႏးျမႇပႏေရး၊ စးပြားေရးလပငနးမား ေဆာငရြကရာတြင အဆငေျပမႈ တးတကေစေရးႏင ယငး၏ ေငြေၾကးစနစ ခငမာေတာငတငးေစေရးတ႔က ေဆာငရြကရနလအပသည။ ျပျပင ေျပာငးလေရးလပငနးစဥက အဖြ႕အစညးအားလးက ဆကလကတာ၀နယၿပး ျပညတြငး ႏငငေရးတညၿငမမႈႏင လၿခမႈရမသာ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင ႏငငျခားမ တက႐က ရငးႏးျမႇပႏမႈ (FDI)တ႔သည ျမနမာႏငငတြင ျဖစထြနးလာေပမည။ ေရ႕ဆကမည လမးခရး တြင မလြမေသြ အခငအမာႀကေတြ႕ရမည သာမနထက ထးျခားေသာ႐ႈပေထြးသည လပငနး မားက အေကာငအထညေဖာရန လအပသည အပခပမႈ ဖြ႕စညးပမားႏင စြမးေဆာငရညမား ျဖစေပၚလာေရးဟသည ႀကးမားမားျပား လေသာ စနေခၚမႈမားလညး ရေနေပသည။

ျမနမာႏငငက ႀကေတြ႕ေနရေသာ စးပြားေရး၊ ႏငငေရးႏင အပခပေရးျပနာမားက ကယကယျပန ႔ျပန ႔အသအမတျပထားၾကသည။သ ႔ရာတြငဖြ႕ၿဖးတးတကေရးလမးေၾကာငးက ဖြငလစရန သပအေလးမထားၾကေသာ အျခားေသာခက ၄-ရပ ရေနပါသည။ အဆပါ က႑တြင သက၀ငလႈပရားလာမႈသည ျမနမာႏငင၏ဖြ႕ၿဖးမႈႏင တးတကမႈလပငနးစဥက ခငမာစြာ အေထာကအကျပႏငပါလမမည။

n ဒဂစတယသ ႔ ခနပ ေရာကရ ျခငး ။ မဘငးႏင အငတာနကနညးပညာအသးျပ ႏငစြမး ျမငမားလာေသာအခန၌ ျမနမာႏငငသည ဒဂစတယေခတတြင ယငး၏စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈခရးစဥကစတငခရးႏငလကရသည။ ျမနမာႏငငကခမတႏငေသာ အေရးႀကးဆး မဟာဗဟာဆးျဖတခကတစရပမာ ယငး၏ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ စမကနးမား၏ ဗဟစငျမငအျဖစ ဒဂစတယနညးပညာက ျမႇငတငႏငမည နညးလမးရာေဖြေရးပင ျဖစ သည။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတေလာက ဒဂစတယနညးပညာသည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက အရနအဟနျမငတကလကရသည။ ျမနမာႏငငကမ ထနညးပညာ၏ စြမးအားက ထတယ အသးျပကာစပင ရေသးသည။ နညးပညာ၊ ဆနးသစတထြငမႈႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ တ႔အၾကားတြငအျပနအလန အေၾကာငးအကးဆကသြယမႈရပါသည။ ၀ငေငြနညးႏင ၀ငေငြ အသငအတင ႏငငေပါငး (၁၂၀)က ေလလာခရာတြင ၁၉၈၀-ခႏစႏင ၂၀၀၂-ခႏစတ႔အၾကား ဘေရာဘနး ထးေဖာက၀ငေရာကမႈ (၁၀%)ျမငတကလာသျဖင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည (၁.၃၈%) ထပမ ျမငမာခေၾကာငး ကမာၻ႔ဘဏက ေတြ႕ရခသည။6 အငတာနက သးစြလစတ

6 ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက သတငးႏငဆကသြယေရး “ဘေရာဘနး၏ စးပြားေရးသကေရာကမႈမား” ၂၀၀၉။ C. Z. Qiang ႏင C. M. Rossotto တးခ႕ေရာကရမႈႏင ျမငတကလာေသာ သကေရာကမႈ။ ကမာၻ႔ဘဏ။ ၂၀၀၉။

10

ျပငးျပေသာႏငင7 အပစတစစ၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည အငတာနကေၾကာင လြနခေသာ ၅-ႏစခန႔ကထက (၁၂%) တးတကလာခေၾကာငး မကကငဆ အဆငျမငနညးပညာသငတနး ၂၀၁၂-ခႏစ ဇနန၀ါရလတြင ခန႔မနးခသည။ အစးရ၊ပညာေရး၊ ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈ၊ ဘဏလပငနး၊ လကလလပငနးတ႔ကသ႔ေသာ ျမနမာႏငင အဓကစးပြားေရး က႑ ၆-ခ အျပင စကပးေရးက႑သညပင ဒဂစတယနညးပညာျဖင ျပျပငေျပာငးလ သြားႏင ေပသည။ နညးပညာသည ၀နေဆာငမႈ လပငနးမားအား စရတသကသာစြာျဖင ျပညသလထ အမားစထ ျဖန႔ကက ေပးႏငစြမးရေပသည။ ဥပမာအားျဖင ပညာေရးက နမနာယႏငသည။ မကေမာကကာလတြင ျမနမာႏငငသည ကမာၻေပၚ၌ ပမးမေကာငးေနသည ႏစအနညး ဆးႏငငတစချဖစသည။ ဆရာႏင ေကာငးသား၏ အခးမာ ဆရာတစဥးလင ေကာငးသား (၃၀)ဥးျဖစၿပး ထႏႈနးသည အငဒနးရား၏ ဆရာတစဥးလင ေကာငးသား (၁၇)ဥးႏင မေလးရားတြင ဆရာတစဥးလင ေကာငးသား (၁၃)ဥးႏႈနးတ႔ႏင ႏႈငးယဥလင မားစြာ ျမငမားေနေပသည။8 သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငအေနျဖင ေကာငးေနအရြယ ကေလးငယ ပမာဏ အေျမာကအျမားႏင အသကေမြး၀မးေကာငးသငတနးမား၌ အရြယေရာကၿပးသမားက ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင ယေန႔ျမငေတြ႕ေနရသကသ႔ အဆငျမငပညာသငယေရးအတြကပင အး-ပညာေရးက ျဖန႔ျဖးေရးအတြက မဘငးနညးပညာက အသးျပလင ျပျပငေျပာငးလ မႈမား လငျမနစြာျဖစထြနးလာႏငေပသည။ ထအခြငအလမးက အမအရဆပကငေရးမာ လြယကမညမဟတေပ။ ျမနမာႏငငသည အပတျပငးျဖင ေဆာငရြကေသာ တယလကြနျမန ေကးရငး အေျခခအေဆာကအဥစမကနးက အခငအမာအေကာငအထညေဖာရန လအပ ေပလမမည။

n ဖြ ႕စညးပ ဆ ငရာ က႑ေျပာငးလမႈ ။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားအၾကားတြင ျမနမာႏငငသည လး၀ျခားနားေသာႏငငျဖစသည။ အေၾကာငးမကား ယငး၏စးပြားေရး အေရာအစပ ဆယစႏစမားစြာအတြငး မေျပာငးလသေလာကရခေသာေၾကာင ျဖစသည။ အခ႕ႏငငမားသည စကပးေရးမဖယခြာ၍ ထတလပမႈႏင၀နေဆာငမႈက႑မားသ႔ ေျပာငးလေနစဥတြင ျမနမာႏငငက စကပးေရးက႑ေပၚတြငသာ ဆကလကမခလက ရသည။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားစြာက ေဆာငရြကလကရေသာ ဖြ႕စညးပဆငရာေျပာငးလမႈပမအဆငမာ က႑တငး၏ ကနထတစြမးအားႏင အလပအကငရရေရးတြင ႀကးမားေသာ အကး အျမတမားေပၚထြနးေစႏငသညအလားအလာရေသာထတလပေရးဖကသ႔ ေျပာငးလျခငးပင ျဖစသည။ ထတလပမႈလပငနးသည စကပးေရးက႑မ ေျပာငးေရႊ႕လာေသာ ပညာ နညးပါးသည အလပသမားမားအတြက တနဖးျမငအလပမားက ျဖညဆညးေပးသည။

ယေန႔ကာလျမနမာႏငင၏ ထတလပမႈက႑သည ေသးငယလၿပး ဗယကနမ၏ ထတလပမႈက႑၏ ထက၀ကမပငမရေခ။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ထတလပမႈ က႑သည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင စကပးေရးႏငစြမးအငႏင သတက႑က ေကာလြနကာ အႀကးမားဆးက႑ ျဖစလာႏငေပသည။ ျမနမာႏငငသည ကာယလပအားအမားအျပားအသးျပရေသာ ထတလပမႈက တးခ႕ရန လကရႏႈငးယဥတနဖး အကးေကးဇးမားက အသးခ၍ကာလတ အာ႐စးစကကာ ယငး၏ ထတလပေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက႑က တးတကေစရန အဆငလကစဥးစားႏငေပသည။ အစားအစာႏင အေဖာယမကာ၊ ဓါတသတအေျချပထတကနမား၊ အ၀တအထည၊ ဖနပအသးအေဆာငမား၊ ပရေဘာဂမား၊

7 ရညမနးခကႀကးမားေသာ ႏငငမားဆသညမာ ခငလေသာ ကာလသတမတခကတစရပအတြငး ဖြ႕ၿဖးၿပးႏငငမား ျဖစလာႏငရန ရငသနထကျမကေသာစြမးအားႏင လေလာကေသာ ထငရားမႈမားရသည ႏငငမားျဖစသည။ ရငသနထကျမကေသာ စြမးအား ဆသညမာ တစဥးခငးစ၏ ပမန GDP ဖြ႕ၿဖးႏႈနးသည ၂၀၀၅ မ ၂၀၁၀ ျပညႏစအတြငး (၃-ရာခငႏႈနး) တးတကျခငးက ဆလသည။ အြနလငးႏင မကကငဆ အဆငျမင နညးပညာသငတနး၊ ၂၀၀၉ ၏ ရညမနးခကႀကးမားေသာ ႏငငမားအေပၚ အငတာနက၏ သကေရာကမႈကလညး ၾကညပါ။8 မလတနးဆရာႏင ေကာငးသားအခး ၂၀၀၉။ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈ ၫႊနးကနးမား၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၀၉။


လက၀တရတနာမား၊ ကစားစရာမားႏင ရာဘာႏင ပလပစတစ ထတကနပစၥညးမးစတ႔သည ျမနမာႏငင၏ လကရစြမးေဆာငႏငမႈမားႏင ကကညေသာ စကမႈလပငနးမား ျဖစၾကၿပး ျပညတြငး၀ယလအား ျမငမားမႈေၾကာင အကးေကးဇးမားစြာ ျဖစထြနးႏငသည။ တစခနတညးမာပင ဖြ႕ၿဖးမႈအလားအလာ ျမငမားၿပး ကနထတစြမးအားျမငမားသည အဓကစကမႈလပငနး အနညးငယက စတငလညပတနငေစျခငးျဖင ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈက အားေပးကာ ေအာငျမငစြာ ယဥၿပငႏငသည စြမးရညမား ေရရညတြင ဖြ႕ၿဖးလာႏငေပသည။ ထသ႔ အလားအလာရေသာ စကမႈက႑အနညးငယတြင ကား ပစၥညးမားႏင တပဆငမႈမား၊ ဓါတပစၥညးမား၊ ေရနခကစကရမား၊ လပစစဆငရာ စကပစၥညးမားႏင ဆကသြယေရးပစၥညးကရယာမားပါ၀ငၿပး ထလပငနးအားလးသညပင ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ကနထတစြမးအား ျမငမားၾကေပသည။

n ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလျခငး ။ ျမနမာႏငငသားအမားစသည ေကးလက တြင ေနထငေနဆျဖစေသာလညး လငျမနေသာအရန၊ ႀကးမားကယျပန႔ေသာ စေကးျဖင ဆကလကေျပာငးလဖြယလညး ရေနေပသည။ ေနထငသဥးေရ (၂၀၀,၀၀၀)အထက ရေသာ ျမနမာၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငသမား၏ အခးအစားသည ယေန႔ကာလတြင (၁၃ရာခငႏႈနး)ခန႔သာရရာမ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ႏစဆတးလာဖြယရၿပး ထဥးေရသည စစေပါငးလဥးေရ၏ ၄-ပ ၁-ပရလာမညဟ ခန႔မနးရသည။ အဆပါ ၿမ႕ႀကးမားတြငပင အသစေျပာငးေရႊ႕ ေနထငသ ၁၀သနးခန႔ရမညျဖစၿပး ရနကနၿမ႕ ပမာဏမရေသာ ၿမ႕သစ ၂-ၿမ႕ သ႔မဟတ မႏေလးၿမ႕ ပမာဏမရေသာ ၿမ႕သစ ၁၀-ၿမ႕ခန႔ ရလာေပမည။ ယငးသည ျမနမာႏငင၏ ေရႊြ႕ေျပာငးေနထငမႈ သမငးတြင အထငရားဆးမတတင တစချဖစလာႏငၿပး ထေျပာငးလမႈက လာမညဆယစႏစမားအတြငး ျမနမာစးပြားေရးႏင လ႔အဖြ႕အစညးအား အေျခချပျပင ေျပာငးလမည အလားအလာက ျဖစေပၚေစေပ လမမည။ ထၿမ႕ျပႀကးမားသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ (၅၄%) စာအထ ျမႇငတငေပးႏငေပလမမည။ (ျပကြက E-4)။ ျမနမာႏငငတြင အျခားႏငငမား၏ ေအာငျမငမႈႏင ဆး႐ႈးမႈမားမ သငခနးစာရယႏငေသာ အခြငအလမးရသည။ ျမနမာ ႏငငက ေဆာငရြကရနလအပသည အေျခခလပငနး ၃-ရပရေၾကာငး ထႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားက ေဖာျပလကရသည။ ပထမအခကအျဖစ ေခတမစမကနးေရးဆြေရး စနစတစရပႏငအတ ယငး၏ ၿမ႕ျပတးခ႕မႈအတြက စတငစမလာထားရန လအပသည။ ဒတယအခကအျဖစ ေခာေမြ႕စြာလညပတေရးႏင ႏငငသားမား၏ လအပခကမားက ျဖညဆညးေပးေရးဟေသာ ၿမ႕ႀကးမား၏ လအပခကျဖစသည အေျခခအေဆာကအဥမားတြင ရငးႏးျမႇပႏရန လအပသည။ တတယအခကမာ ထၿမ႕ျပႀကးမား၏ အပခပေရးက စဥးစား ဆးျဖတရနျဖစသည။ ကမာၻအ၀မးရ ၿမ႕ေတာႀကးမားတြင (လနဒန၊ ဂဟန နကစဘာဂႏင ကလကတားအပါအ၀င) ထေရာကမႈရေသာ ပစတစရပမာ ၿမ႕ေတာ၀နတစဥးက ေရြးခယတငေျမႇာကျခငးျဖစၿပး ၎၏စရငပငခြငသည ၿမ႕ေတာႀကး တစခလးက လႊမးၿခမကာ ၿမ႕ေတာ၀နသည ၿမ႕ျပစမကနးမားႏင မ၀ါဒမားက အေကာင အထညေဖာေသာ ကၽြမးကငအဖြ႕အစညးမားႏင ေဆာငရြကျခငးပင ျဖစသည။9 ထစနစသည ရနကနႏင မႏေလးကအပခပေသာ ၿမ႕ေတာ၀န ၂ဥးႏင ေနျပညေတာနယေျမက အပခပ ေသာ ၿမ႕ေတာ၀န ၁ဥးသာ ရသည ျမနမာႏငငအတြက အထးအသး၀ငေပလမမည။

9 အႏၵယ၏ ၿမ႕ျပႏးၾကားလာျခငး။ ၿမ႕ေတာႀကးမားအပါအ၀င တညေဆာကမႈ။ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၊ ခငမာမႈ။ မကကငဆ ကမာၻ႔လးဆငရာအဖြ႔အစညး၊ ၂၀၁၀ ျပညႏစ ဧၿပလ။

12

n ကမာၻလးအတငးအတာဆကႏြယသညစးပြားေရး။ ။ျမနမာႏငငသည ဆယစ ႏစေပါငးမားစြာ ကမာၻႀကးႏင အဆကအသြယျပတခၿပးေနာက ကမာၻႏငဆကသြယရန လအပလာၿပး ကမာၻ႔စးပြားေရး၏ အစတအပငးတစရပအျဖစ ရငးႏးျမႇပႏမႈ၊ ကနသြယမႈ ႏင ျပညသအခငးခငး ဆကသြယရနလညး လအပသည။ အျခားအာရႏငငမား၏ အေတြ႕ အႀကေပၚတြင အေျခခကာ ယငး၏ ဖြ႕ၿဖးမႈအလားအလာက ေအာငျမငေရးအတြက က႑စရငးႏးျမႇပႏမႈ၌ ေဒၚလာဘလယ (၆၅၀)လအပေပမည။ ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈ အေစာပငးကာလ ႏစမားတြင ဖြ႕ၿဖးမႈျမႇငတငရန ႏငငျခားေငြလးေငြရငးႏင ကနသြယမႈအေပၚတြင အႀကးအကယ မခအားထားရန လအပေပလမမည။ လအပေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားႏင ျပညတြငးစေဆာငးေငြ အလားအလာမားအၾကား ကြာဟမႈကဥးေျမာငးေစရန ျမနမာႏငင အေနျဖင ႏငငျခားေငြလးေငြရငး ေဒၚလာသနးေထာငေပါငး(ဘလယ) (၁၇၀)ေကာက ဆြေဆာငရန လအပဖြယရသည။ အဆပါ အလြန႔အလြန ျမငမားလေသာ ႏငငျခား ေငြလးေငြရငးပမာဏက ရရေရးအတြက ရရရနေမာမနးထားေသာ ေအဂငစက ဥးေဆာငသည ေမာမနးရငးႏးေငြရရေရး မဟာဗဟာက ခမတရနလအပၿပး ဥပမာ- ေငြေၾကး ၀နေဆာငမႈမားအတြက စညးမဥးဥပေဒမားအပါအ၀င ယငး၏တးတကေသာ စးပြားေရးလပငနးမားအား ဥးစားေပးမႈအစအစဥ ခမတရန လအပသည။ ယေန႔အခန အခါတြင ႏစေပါငးမားစြာ ၾကာျမငခေသာ အေရးယပတဆ႔မႈမားေၾကာင ကနသြယမႈ ပမာဏသည နမကေနၿပး အမးအစားမစလငဘ ဖြ႕ၿဖးမႈရပတန႔ေနဆျဖစသည။ ျမနမာ ႏငငသည ကနသြယဘကမားတးခ႕ျခငးျဖင ကနသြယမႈတးခ႕ေရး အခြငအလမးမားမ အကးျဖစထြနးႏငသည။ ထသ႔ တးခ႕ရာတြင အထးသျဖင ျမနမာႏငငကယတငက ကမာၻ႔ေရာငးအားကြငးဆက၏ အစတအပငးတစရပအျဖစ ပါ၀ငလာေစရန တညေထာင ရမည။ သ႔ျဖင အလားအလာအရဆးေသာ ကနသြယေရး လမးေၾကာငးမား လြတလပ ေသာ ကနသြယေရးသေဘာတစာခပမား ခပဆႏငမႈပငျဖစၿပး အဓကႏငငမားႏင ဆကဆေသာအာဆယ၏ တညရဆ လြတလပေသာကနသြယေရးအဖြ႕၀ငအျဖစ အထကပါ

111618

263335

4348

77

85

းာယဒၻာမေက

မနကယဗ ယၵႏအ

းငထ ငပစလဖ းာရးလေမ

းာရးနဒငအ တ႐ တ ဂပန

ေတာင းာယးရးက

လဥးေရ၂၀၀,၀၀၀အထကရေသာျမနမာႏငငၿမ႕ႀကးမားတြငေနထငသညလဥးေရသည၁၃-ရာခငႏႈနးမသာရရာမ၂-ဆတးကာ၂၀၃၀ျပညႏစတြငရမညလဥးေရ၏ေလးပတစပရလာေပမည။

13

~25

၂၀၃၀ ၂၀၀၉

710 228 47 51 118 33 32 16 15 1 10 ~25

ျပကြကE4

လဥးေရ၂၀၀,၀၀၀အထကရေသာၿမ႕ႀကးမားတြငေနထငသညလဥးေရ၏ႏငငလဥးေရတြငပါ၀ငမႈ %, 2010

ျမနမာ

လဥးေရ၂၀၀,၀၀၀ေကာေနထငေသာၿမ႕ႀကးမား

ရေးဥလ။ကခတမ ၂၀၀,၀၀၀ မၿာသေငထနောကေ ႕ ါပငြတရေးဥလငငႏ၏ရေးဥလးာမးကႀ ၀ မၿညသးနႈႏႈမင ႕ ။ါပညတမငႏးနႈႏႈမလးငာပျေငြသအပျ

။မးမပ ၃၉ းနႈႏာရ

ျငာကၾေႈမကတငမျဤ

မၿာမနမ ႕ ငြတးာမးကႀညသရေးဥသငထနေ

၂၀၃၀ ၌စႏညပျ ၁၀-သနးေကာ ညသာလရ

သတငးအရငးအျမစ။ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး၊ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစ။ ျမနမာႏငငေဆာကလပေရး၀နႀကးဌာန၊ ျပနလညေနရာခထားေရးႏင အးအမဥးစးဌာနမကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး ဆနးစစခက


သေဘာတစာခပမးက အမားဆးခပဆႏငရန ႀကးပမးရမည။ ထ႔ျပင ႏငငမားက အထးအေလးေပးေသာ စးပြားေရးအစတအပငးမား မားျပားလာသညႏငအမ ျမနမာ ႏငငက ယငး၏ စးပြားေရးႏင လပငနးမားက မညသည ကမာၻ႔စးပြားေရးအစတအပငး မားတြင ပါ၀ငရမညက ဆနးစစလေပလမမည။10 ထသ႔ ဆနးစစၿပးပါက သယယပ ႔ေဆာင ေရး၊ တယလကြနျမနေကးရငး၊ ေငြေရးေၾကးေရးႏင အာမခလပငနးကသ႔ေသာအေျခခအေဆာကအဥ ၀နေဆာငမႈမားက ထကသငသည ေစးႏႈနးျဖင ရရေအာငေဆာငရြကရနအရးႀကးသည။ လအမား ၀ငထြကစးဆငးမႈသညလညး အေရးႀကးသည။ ႏစေပါငးမားစြာ ကငးကြာခရၿပးေနာက ႏငငအတြငးသ႔ ႏငငျခားသားမား ပမန၀ငေရာကမႈလမးေၾကာငးက လကခႀကဆျခငးႏင ျမနမာႏငငသားမားအား ႏငငရပျခားသ႔ ေလလာေရးခရးေစလႊတ ျခငး၊ စးပြားေရးလပကငေစျခငး သ႔မဟတ ကမာၻ႔အျခားအစတအပငးမားသ႔ စးစမး ေလလာေစျခငးတ႔သည ျမနမာႏငင၏ ကၽြမးကငမႈမား တညေဆာကေရးက အေထာက အကျပႏငၿပး စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးလာသညႏငအမ ေဆာငရြကရန လအပလာေသာအေရးႀကး က႑မားျဖစသည အသပညာႏင နညးပညာလႊေျပာငးေရးကလညး လႈ႕ေဆာေပးႏင ေပသည။ ခရးသြားလပငနးသည အဓကစးပြားေရး အခြငအလမးတစချဖစႏငသညသာမက ကမာၻႀကးအား ျပသသည ျမငသာပြငလငးမႈႏင ဆကသြယမႈတ႔၏ အျပသေဘာေဆာင ေသာပရပကပါ ခငမာေတာငတငးေစပါသည။

ဤသ႔ ျဖစေပၚလာေစေရးတြင အစးရႏင ပဂၢလကက႑တ႔က ယငးတ႔၏ ခဥးကပနညးမားက ျပနလည စဥးစားရန လအပသည။

ျမနမာႏငင၏ အလားအလာသည လြနစြာႀကးမားသကသ႔ ထသ႔ေသာ အလား အလာသညပင စနေခၚမႈမား ျဖစေနျပနသည။ ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈလမးေၾကာငးသည လြနခေသာ ဆယစႏစမားက ျမငေတြ႕ခရ ေသာ အျမနဆးစးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈတစရပ ျဖစလာႏငသလ အလြနႀကးမားေသာ အခကအခတစရပလညး ျဖစလာႏငေပသည။ အေစာပငးက ေဖာျပခေသာ စးပြားေရးအလားအလာမား အေကာငအထညေဖာေရးသည လာမညလမားႏင ႏစမားအတြငး ျမနမာေခါငးေဆာငမား၊ ျပညသပငႏငပဂၢလကပငက႑မား၏ ႀကးပမးအားထတမႈ အတငးအတာေပၚတြင အဓအားျဖင မတညေပလမမည။

အစးရ

အစးရသည ယငး၏စြမးရည၊ ဘ႑ာေရးႏင အခနတ႔အရ အလြနအမငး ၾကပတညး ကဥးေျမာငးသည အေျခအေနတြင လပငနးလညပတေနရသည။ အနာဂတအတြက အဓက ထညသြငးစဥးစားရမည အခကမားတြင ယငး၏ႏငငသားမားက ျပညတြငးစးပြားေရးလပငနး မားႏင ႏငငတကာေကာပေရးရငမာႏင အဖြ႕အစညးမား၏ ယၾကညကးစားမႈက ထနး သမးမည ႏငငေရးႏငစးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ေဆာငရြကရနကစၥရပမား ပါ ၀ငပါသည။ထ႔ျပင အဓကကေသာ ဥပေဒျပမႈမားလညး အစးရကျပလပရန လအပေပ သည။ အကးရမည အျခားအဆငတစခမာ ဖြ႕ၿဖးေရးႏင ရငးႏးျမႇပႏေရးတ႔အတြက မျဖစ မေန အေကာငအထညေဖာရမည မဟာဗဟာစမကနးတစရပ ခမတေရးပငျဖစသည။ ရငးႏးျမႇပႏသမားအၾကား လကရစးပြားေရးအေပၚ စတ၀ငစားမႈမားသည အမနတကယ

10 အလယအလတစားကနပစ ၥညးမား ကနသြယေရးဆနးစစခကနညးလမးက ကလသမဂၢ၏ “ကယျပန ႔ေသာ စးပြားေရးအမးအစား” မားတြင အသးျပရနျဖစသည။ ထအမးအစားသည အမနတကယ အသးျပမည ကနပစၥညးမားျဖစၿပး စားသးမႈ၊ ေငြလးေငြရငးႏင အလယအလတစား ကနပစၥညးမားမာ မားစြာျခားနားသည။ အေရ႕အာရရ ကနသြယေရးပစမားႏင ကမာၻ႔တနဖးကြငးဆကမား၊ ကနပစၥညးမား ကနသြယမႈမ လပငနးမား ကနသြယမႈ WTO ႏင IDE-JETO (ဖြ႕ၿဖးဆစးပြားေရးမား တကသလ -ဂပနျပညပကနသြယေရး)၊ ၂၀၁၁-ခႏစက ၾကညပါ။

14

ရငးႏးျမႇပႏမႈမား ျဖစလာမညဟေသာအာမခခကမရေပ။ ထ႔ေၾကာင ျမနမာႏငငက ျပတသားေသာ စးပြားေရးအခနးက႑က ရငးလငးပျပငစြာ ေဖာထတရနလသည။ ယငးတြင ပြငလငးျမငသာေသာ အနာဂတစညးကမးထနးခပေရး၀နးကင အေျခခအေဆာကအဥ မား၊ စြမးရညတညေဆာကေရး ႏစရညစမကနးႏင ကၽြမးကငမႈမားတညေဆာကေရး အစ အစဥတ႔ ပါ၀ငသည။

အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကမႈက တြနးအားေပးေရးအတြက အစးရ၏ လပငနး ေဆာငရြကေစသည အစအစဥတစရပက ခမတရနလညး စဥးစားေကာငးစဥးစား ႏငပါသည။ ျမနမာႏငငကသ႔ အစးရ၏ စြမးရညထနးခပမႈမား ရေနေသာ အလားတႏငငမားတြငပင လပငနးေဆာငရြကေစေရး အစအစဥမား ေအာငျမငလကရသည။ အစးရမားသည သာမနထကထးျခားေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက စမခန႔ခြၾကသည။ အေၾကာငးမ ၎တ႔ သည ေကာငးစြာပစျပမႈက အေလးထားၿပး အေကာငးဆး အေလအကငပစ (၇)မးက အသးခႏငေသာ ျဖန႔ေ၀ေရးအစအစဥက စမေဆာငရြကၾကေသာေၾကာငျဖစသည။ပထမတစမးမာ ဆငးရမႈေလာခေရးႏင ပညာဆညးပးေရးကသ႔ေသာ မတညသည က႑မား၌ ဥးစားေပးျဖန႔ေ၀ရမည ရလဒမားက ရငးလငးစြာ အဓပၸာယဖြငဆျခငးပင ျဖစပါသည။ ဒတယအေနျဖင အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကသအားလး စစညးကစလစၿပး အခနျပည ပးေပါငးေဆာငရြကမညအေကာငထညေဖာေရး အစအစဥမားက ထေထာင သည။ တတယမာ ဥးစားေပးမႈမားအရ ျပညသ႔ရနပေငြမားႏင ပဂၢလကရနပေငြတ႔က ပမျဖန႔ေ၀သည။ စတတအားျဖင ေဆာငရြကရမည ျပညတြငးျပညပဖအားမားက တး ျမငျခငး ျဖစပါသည။ ရညမနးခကမားထားရ၍ အေကာငအထညေဖာမႈက သးသပကာ ထသ႔ေဆာငရြကျခငးျဖစပါသည။ ပဥၥမမာလပပငခြငျမငမားသည ျဖန႔ေ၀ေရးအဖြ႔က ဖြ ႔စညး ပါသည။ ထအဖြ႕အစညးက ျပနာမားအားလးက ေျဖရငးေရးႏင အစးရတေလာက ေျပာငးလမႈအား အေကာငအထညေဖာေရးက တြနးအားေပးရန ရညရြယသည။11 ဆ႒မ အခကမာ ထပတနးေခါငးေဆာငမားထမ ကမကထျပမႈက ေသခာေအာင ေဆာငရြက သည။ ေနာကဆးအခကမာ ၎တ႔သည အေကာငအထညေဖာသအားလးႏင ထေတြ႕ ဆကဆျခငးပင ျဖစပါသည။

ပဂၢလကက႑

ျမနမာႏငငရ ကမၸဏမားသည လာမညႏစမားအတြငး ႀကးမားေသာ ေျပာငးလမႈ ကာလတစရပက ေတြ႕ႀကရေပေတာမည။ အဆပါ၀နးကငတြင ရငသနဖြ႕ၿဖးေရးအတြက အျပနအလနခတဆကေနေသာ မလပမေနရ ကစၥ ၃-ခ က ေဆာငရြကရန လအပေပသည။ ပထမကစၥမာ ေစးကြကမးစမ ရႏငေသာ အခြငအလမးမားႏင ၿပငဘကမား၏ မဟာ ဗဟာမားအား နားလညသေဘာေပါကတညေဆာကကာ ျပညတြငးေရာ ျပညပတြငပါ ၿပငဆငႏငေအာင ႀကတငျပငဆငရမည။ ဒတယကစၥမာ ၎တ႔၏ ကနပစၥညးမားႏင ၀နေဆာငမႈမားအတြက အရညအေသြးႏင ေစးႏႈနးက ႏငငတကာစႏႈနးမားသ႔ လင ျမနစြာ ေရာကရေအာင ေဆာငရြကရနလသည။ တတယလပငနးမာ ေငြလးေငြရငးႏင အသပညာအရငးအျမစအျဖစ ႏငငရပျခားလပေဖာကငဘကမားအား စးစမးရာေဖြရနႏင ကမၻာ႔ျဖန႕ျဖးေရးကြငးဆကႏင ဆကသြယရနလအပသည။

11 အလယအလတစားကနပစၥညးမား ကနသြယေရးဆနးစစခကနညးလမးက ကလသမဂၢ၏ “ကယျပန႔ေသာ စးပြားေရး အမးအစား”မားတြင အသးျပရနျဖစသည။ ထအမးအစားသည အမနတကယ အသးျပမည ကနပစၥညးမားျဖစၿပး စားသးမႈ၊ ေငြလးေငြရငးႏင အလယအလတစား ကနပစၥညးမားမာ မားစြာ ျခားနားသည။ အေရ႕အာရရ ကနသြယေရး ပစမားႏင ကမာၻ႔တနဖးကြငးဆကမား၊ ကနပစၥညးမား ကနသြယမႈမ လပငနးမားကနသြယမႈ WTO ႏင IDE-JETO (ဖြ႕ၿဖးဆစးပြားေရးမား တကသလ - ဂပနျပညပကနသြယေရး)၊ ၂၀၁၁-ခႏစက ၾကညပါ။


ႏငငတကာကမၸဏမားအတြက ထညသြငးစဥးစားရန အခကအမးမးရသည။ ဥးစြာ ၎တ႔သည ျမနမာႏငငတြင ေရရညစးပြားေရး ဆကဆမႈမားက ပထမဆး တညေဆာကၿပး၎က႑မား၌ ဥးေဆာငမႈအေနအထား ရရေရးအတြက ေစးကြကရယယာ မား ထေထာငလလင ၎တ႔အေနျဖင အျမနလႈပရားေဆာငရြကရနလသည။ ဒတယ အခကမာ ကမၸဏမားသည ျမနမာႏငငတြင ေရရညလပကငေရးႏင စးပြားေရး၀နးကငတစရပ ထေထာငေရးႏင အလပသမားမားအား ေလကငေရးတ႔တြင ပါ၀ငေရးအတြက ႀကတင ျပငဆငထားသငပါသည။ တတယအခကမာ ျမနမာႏငငတြင တငးရငးသားလမးစ(၁၃၅)မးရၿပး ထလမးစ၊ လနညးစမားသည ႏငငအ၀မး ျပန႔ကေနကာ ေဒသမားအၾကား ဆကသြယေရး အေျခခအေဆာကအဥမားမာ ကန႔သတခကမားရဆ ျဖစသည။ ကြထြက ေနမည ေစးကြကတြင အခြငအလမးရရေရးအတြက ျမငမားစြာ ေပါပါးျပျပငလြယေသာ ျပညစၿပး အေသးစတသည ခဥးကပနညးက ႀကတငျပငဆငရန လသည။ ေနာကဆး အဆငမာ ေဒသခကမၸဏမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးအားျဖင ပ၍ျမနဆနစြာ ဖြ႕ၿဖး ႀကးထြားရန အေျခစကစခနးတစခက ရရေစႏငၿပး ေဒသခအစြမးအစရသမားတ႔ တး၍ လကလမးမေစႏငပါသည။

ျမနမာႏငင၏ ဒမကေရစသ႔ ေရ႕႐ႈေသာ ၿငမးခမးေရးသ႔ ဥးတညေသာ ေစးကြကစးပြားေရးက ေမာမနးေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး (၃)ခသည ႏငငတစႏငငက ေဆာငရြကရန ေမာမနးထားသလပင အငအားစကထတရသည ျပျပငေျပာငးလေရး အစအစဥပင ျဖစသည။ ျမနမာႏငငသည ယငး၏ အလားအလာမားက ေဖာထတၿပး ကြယ၀ခမးသာ၍ အားလးပါ၀ငသညလ႔အဖြ႕အစညးတစရပက ဖနတးေတာမည ဆလင ေဆာငရြကရမည လပငနးအေျမာကအျမား ရေနေပသည။ အခနး (၁)တြင ျမနမာႏငင၏ အတတကာလ စးပြားေရးေဆာငရြကခကမားက စစစကာ အနာဂတဖြ႕ၿဖးမႈက ျမႇငတင ေပးႏငေသာ အလားအလာေကာငးသည အားသာခကမားက အကျဖတထားသည။ အခနး (၂)တြင ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင စးပြားေရးအဓကက႑မား၏ အလားအလာက ၾကညကာ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈအရနျမႇငရန အလားအလာမားက ဆနးစစထားသည။ အခနး(၃)တြင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏငပတသက၍ အေရးႀကးမည က႑ (၄)ရပက စစေဆးထားသည။ သ႔ရာတြင ထက႑မားက ယေန႔ကာလအခနအထ အေလးမထားၾကဟ ယဆပါသည။ နဂးခပအားျဖင အခနး (၄)တြင အစးရႏင ပဂၢလက က႑မားအတြက ပါ၀ငပတသကမႈမားအေပၚ ေဆြးေႏြး မႈျဖင အဆးသတထားပါသည။

16

၁။ ျမနမာႏငင၏ ေျခလမးသစ

ျမနမာႏငငသည ထငရားေသာေျပာငးလမႈ၏ အႀကတအနယ အခနအခါအတြငး ေရာကရေနေလၿပ။12 အာဏာရငစနစက ႏငငေရးႏင အပခပေရးျပျပငေျပာငးလေရး တ႔က ျပလပရန အေလာ႔ေပးခသည။ ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥတစရပသည ဆယစ ႏစမားစြာ ၾကာျမငေနၿပျဖစေသာ ျပညတြငးစစက နဂးခပေစႏငသည။ ထ႔ျပင အစးရသည ႏစေပါငးမားစြာ အထးကနျဖစၿပးေနာက ယငး၏စးပြားေရးက ကမာၻသ႔ေရာက ေအာင ဖြငလကရသည။ အာရ၏ဗဟခကတြင တညရေသာ ျပညသသနး(၆၀)ေကာရသည ျမနမာႏငငသည ကမာၻတြင ေနရာတစေနရာရေအာင ႀကးပမးလေသာဆႏၵ ျပငးျပလက ရၾကသည။ ကမာၻအ၀မးရ ႏငငေရး၊ စးပြားေရးလပငနးႏင စးပြားေရး၀နးကငမားသည ျမနမာႏငငသည မညသညက ရယေအာငျမငမညနညးဆသညႏင ပတသက၍ အျပငးအထန စတလႈပရားလကရၾကသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ ေရ႕ခရးသည ရညလားၿပး စနေခၚမႈ ရေနမညက မညသည၀နးကငကမ သသယရလမမည မဟတေပ။ ျမနမာႏငငက ထအခါ သမယက ဆပကငထားႏငရန လသည။

သကဆငသအားလးက ျပျပငေျပာငးလေရးအစအစဥက ဆကလက တာ၀န ယလက တငးရငးသား လမးစႏင ဘာသာေရးအပစမားအၾကား ၿငမးခမးေရးႏင အမးသား ျပနလညသငျမတေရး လပငနးစဥ ေအာငျမငကာ ၂၀၁၅ ခႏစ ေရြးခယတငေျမႇာကပြသည ေနာကထပ ၿငမးခမးေသာ ႏငငေရးအကးအေျပာငးက အထငအရားျဖစေစလင ျမနမာ ႏငငတြင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင FDI တ႔သည ျဖစထြနးလာေပလမမည။ ျမနမာႏငင၏ ေခါငးေဆာငမားသည ေျပာငးလမႈ၏ အႏရာယမားေသာ အရနက ထနးသမးႏငျခငး ရ/မရ အျပင ျပျပငေျပာငးလေရးက ဆကလကေဆာငရြကႏငျခငး ရ/မရ တ႔ႏငပတသက၍ ရငးႏးျမႇပႏသမား အပါအ၀င ျမနမာႏငင၏ တးတကမႈက ေလလာေနသမားအၾကား ႀကးမား ေသာ မေသခာမေရရာမႈအျပင စတမသကသာမႈမားပင ရေနဆျဖစသည။ (အကြက - ၁ ရ “ျမနမာႏငင၏ ျပျပငေျပာငးလေရးမား ယခအထ ေရာကရေနသည” က ၾကညပါ)

ျမနမာႏငင၏ ေရ႕ခရးတြင မဟာလပငနးႀကးတစရပရသည။ ျမနမာျပျပင ေျပာငးလမႈသည ကနဥးအဆငတြငရေသးရာ အျခားေသာ ထငရားသည အာရစးပြားေရး ႏငငမားႏင အလမးကြာဟမႈ မရေစလပါက ယငး၏ေလာကလမးရမညခရးသည သသာေလာကေအာငပင ေဝးပါသည။ ေယဘယအားျဖင ဖြ႕ၿဖးလာေသာေစးကြကမား တေလာကႏင အထးသျဖင အေရ႕ေတာငအာရရ ျမနမာအမနးခငးႏငငမားစြာတြင ႀကးမားလေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၊ ကနထတလပမႈ စြမးအားႏငဆငးရမြေတမႈေလာခေရးတ႔က ျဖညဆညးေပးလကရသည စးပြားေရးျပနလညေခတဆနးခနႏင ျမနမာႏငငက အႀကးအကယ လြေခာခရသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငသည ႏငငေရး ျပျပငေျပာငးလမႈႏင စးပြားေရးအသြငေျပာငးမႈ လမးေၾကာငးေပၚတြင ကာလရညၾကာႏငသမ၊ ရညၾကာစြာ တညရသမ ျမနမာႏငငတြင ႀကးမားမားျပားလေသာ ပငကသဘာ၀ပငဆင ပစၥညးမားႏင ဖြ႕ၿဖးမႈအတြက စႀကၤလမးအျဖစ အသးျပႏငေသာ အာရ၏ ျမငမားစြာ အကးျဖစထြနးႏငသည ျပငပ၀နးကငတစရပကပါ ပငဆငေနေပသည။ စးပြားေရးသည ကာလတစခအတြငး ဖြ႕ၿဖးတးတကလာႏငၿပး လအမားက အအားသငေစႏငသညျပင ျမနမာႏငင၏ ေမာမနး ခကမားအေပၚ မယမရ ရေနမႈမားသညလညး ၿငမသကစ ျပလာေပလမမည။

12 အာဏာရစစအစးရသည ၁၉၈၉ ခႏစတြင ဘားမားဟေသာ အဂၤလပအသးအႏႈနးမ ျမနမာႏငငဟေသာ အသးအႏႈနးသ႔ ေျပာငးလခသည။ ထအမညက လကရအခနအထ တရားဝငသးစြလကရသည။ ထ႔ေၾကာင ျပညတြငးျပညပအဖြ႔အစညး မားက ထသ႔ အမညေျပာငးလျခငးက အသအမတမျပေသာလညး အစရငခစာတြင ျမနမာႏငငဟေသာ အမညကသာ ေရြးခယ သးႏႈနးထားသည။


အကြက (၁) ။ ယခအထ ေရာကရေနသည ျမနမာႏငင၏ ျပျပငေျပာငးလေရးမား

ျမနမာႏငင၏ သမငးမကႏာစာသစက ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင စတငဖြငလစခသည။ ထအခနမစ၍ ႏငငေရး၊ အပခပေရးႏင စးပြားေရးမကႏာစာမားတြင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမားစြာ ရရခသည။

ႏ ငငေရးႏင အပခပေရး

n ရာစႏစ၀ကအတြငး ပထမဆးအႀကမအျဖစ လႊတေတာတစရပ ေရြးခယတငေျမႇာကဖြ႕စညးျခငးႏငအတ ယခင စစဘကပဂၢလေဟာငး ဥးသနးစနအား အရပသားသမၼတအျဖစ ေရြးခယခသည။

n ၿငမးခမးေရး ႏဘယဆရင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညအား ေနအမအကယခပမ လႊတေပးချခငးႏငအတ အျခား ႏငငေရးအကဥးသား အမားအျပားကလညး လႊတေပးခသည။ ႏငငေရးအတကအခမားအား ႏငငအတြငးသ႔ ျပနလည၀ငေရာကခြင ျပခသည။ အဓက အတကအခပါတျဖစေသာ အမးသားဒမကေရစအဖြ႕ခပ (NLD) က၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစေရြးခယတငေျမႇာကပြမားက သပတေမာကခသည။ သမၼတဥးသနးစနသည NLD ႏင အစျပ ေဆြးေႏြးခရာ NLD ၏ ပါ၀ငေဆာငရြကမႈသည အထြတအထပသ႔ေရာကရခၿပး ၂၀၁၂ ခႏစ၊ ဧၿပလ ၾကားျဖတ ေရြးခယတငေျမႇာကပြမားတြင ေအာငျမငမႈရရခသည။

n ဥပေဒသစမားက ဆငဆာလပငနးက ရပဆငးေစခၿပး ႏငငေရးစ႐းမႈမားအေပၚ ပတပငတားဆးမႈမားကလညး ပယဖကေပးခသည။

n ျမငသာပြငလငးမႈ ျမငတကလာျခငးႏငအတ အပခပမႈတးတကလာသည။ ၂၀၁၂-ခႏစ ဘတဂကက ပထမဆး အႀကမအျဖစ လႊတေတာတြင အေခအတင ေဆြးေႏြးခၿပး ပဂၢလကသတငးစာမားတြင ပႏပေဖာျပခသည။

n စာရငးစစခပအား လြတလပစြာ လပပငခြင အပႏငးခသည။

n ျပညသလထ၏ သေဘာထားအျမငမားသည အစးရ၏ မ၀ါဒအခ႕တြင ၾသဇာသကေရာကလာကာ၊ ကနးမာေရး ႏင ပညာေရးဘတဂကမား ျမငတကလာၿပး အေျခခအေဆာကအဥဆငရာ အျငငးပြားဖြယ စမကနးအခ႕က ဖကသမးလကသည။

n အစးရသည တငးရငးသားလမးစႏင ဘာသာေရးလနညးစမားႏင အမးသား ျပနလညသငျမတေရးလပငနးမား ခမတေဆာငရြကခသည။ SSA-South, UWSA, KNU, KNPP ႏင NMSP တ႔ အပါအ၀င၁ လကနကကငအဖြ႕ အခ႕ႏင အပစအခတရပစေရးအသစမားျပလပခသည။ သ႔မဟတ အစအစဥတကျဖစေစခသည။ သ႔ရာတြင အဆပါ အပစအခတရပစမႈမားသည ၿပကြလြယဆရၿပး အျခားအဖြ႕ျဖစေသာ KIO ႏင ပဋပကၡသစမား ျဖစပြားလကရသည။ ျပငးထနေသာ ဂဏးဂဏႏင တငးရငးသားပဋပကၡမားလညး တညရဆျဖစသည။၂

စးပြားေရး

ျမနမာေငြေၾကး ကပေငြက ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလတြင ႏငငျခားသးေငြျဖင လလယရာတြင ႏႈနးရငျဖစထားခသည။

18

n ျမနမာႏငင ဗဟဘဏအား လြတလပစြာလပပငခြငက ပ၍ အပႏငးခသည။

n ျမနမာႏငငသည အျမတခြန ဖကသမးျခငးႏင ေရာငး၀ယခြနအား ကနပစၥညးအမားစအတြက ၅% အထ ေလာခေရး (အခ႕ပစၥညးမားတြင ၉၀%မ) အပါအ၀င အခြနအေကာက ျပျပငေျပာငးလေရးက စတငေဆာငရြကခသည။

n ျပညနယႏင တငးေဒသႀကး ဘတဂကမား ထားရျခငးႏငအတ ဘ႑ာေရးမ၀ါဒအား ဗဟဥးစးခပကငမႈ ေလာခေရးလပငနးမားက ေဆာငရြကခသည။

n အျမတေငြမားအား ႏငငရငးသ႔ ျပနေပးပ ႔ျခငးက လကခေသာလညး အခ႕က႑မား၌ ႏငငျခားပငဆငမႈႏင ပတသကေသာ ကန႔သတခကမားက လႊတေတာက ထတျပနေၾကျငာခသည။

n အထးစးပြားေရးဇန (SEZ) မား စတင တညေဆာကလကရသည။ ၃

၁ ရမးျပညနယေတာငပငးတပဖြ႕၊ စညးလးေသာ ၀ ျပညနယတပဖြ႕၊ ကရငအမးသားသမဂၢ၊ ကရငအမးတးတကေသာပါတႏင မြနျပညသစပါတ။ ထစာရငးသည အျပညအစမဟတပါ။၂ ကခငလြတေျမာကေရးအဖြ႕၊ John Buchanan et al ၊ တးတကလာေသာမညမမႈ၊ ျမနမာနယစပေဒသမားတြင

ေဒသဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈ၊ ႏငငကးေျပာငးတကသလ၊ ျမနမာႏငငဌာန၊ နယသာလန၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရ - ကၾကညပါ။

၃ ၂၀၁၃-၁၄ ဘ႑ာေရးႏစကာလအတြက ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ ၾကားျဖတမဟာဗဟာမတတမး၊

ႏငငတကာဖြ႕ၿဖးမႈအဖြ႕ႏင ႏငငတကာ ေငြေၾကးပးေပါငးေဆာငရြကမႈ ၾကားျဖတမတတမး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ ၃၀ ရက။ အသြငကးေျပာငးေရးကာလအတြငးရ ျမနမာႏငင၊ အခြငအလမးမားႏင စနေခၚမႈမား၊ အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။ ျမနမာ၊ မးကပစက၀ငးေပၚမ မနတငးတမတကမား၊ ႏငငတကာပဋပကၡအဖြ႕၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ ၁၂ ရက။

ျမနမာႏငငသည စးပြားေရးရပတန႔မႈႏင ႏစေပါငး ၁၀၀-ခန႔ ႀကေတြ႕ခရသည။

စးပြားေရးေျပာငးလမႈႏင တးတကမႈအျမငျဖငၾကညလင ၂၀-ရာစႏစသည လ႔သမငးတြင သက၀ငလႈပရားမႈ အရဆးရာစႏစတစခ ျဖစသည။ ၁၉၀၀ ႏင ၁၉၉၀ ျပညႏစမားအၾကားတြင ကမာၻ႔စးပြားေရးသည ပမးမႏႈနးအားျဖင တစႏစလင (၃%) တးတကခၿပး ကမာၻလးဆငရာ GDP ကလညး ေဒၚလာ (၁.၉) ထရလယမ (၂၇) ထရလယသ႔ ျမႇငတငေပးခသည။12 ၁၉၈၁-ခႏစႏင ၂၀၀၅ ခႏစအၾကား ကမာၻ႔ဘဏက ကမာၻ႔ဆငးရမြေတမႈက ေထာငစဘကစ ေစာငၾကညစစေဆးခရာ လဥးေရသနးေပါငး ၆၅၀-ခန႔သည အလြနအမငး ဆငးရမြေတလကရၿပး တစေန႔လင (၁)ေဒၚလာပင မျပညေသာ၀ငေငြျဖင ရငသနခၾကရာ ၂၀-ရာစတြင ထဥးေရမ ထက၀ကခန႔အထ ေလာခႏငခသည။13 ထရာစႏစ လမးေၾကာငးတေလာက အသကရငသနမႈသကတမးသည ၃၁-ႏစမ ၆၆-ႏစအထ ၂-ဆ ျမငတကလာခသည။15

13 ၀ယႏငအားႏႈနးျပည (PPP) အေမရကနေဒၚလာ။ Geary-Khamis, ၁၉၉၀။ ကမာၻ႔စးပြားေရး၏ သမငးတြငေသာ စာရငးအငးမား ၁-၂၀၀၈ AD ၊ Angus Maddison က ၾကညပါ။14 ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင စားသးမႈဆငးရျခငး၏ ကမာၻ႔ဘဏလကရခန႔မနးခကမား၊ အကဥးခပ။ Shaohua Chen and Martin Ravallion ၊ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈသေတသနအဖြ႕၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။14 ကမာၻ႔စးပြားေရး၊ ေထာငစႏစအျမင။ Angus Maddison ၊ စးပြားေရပးေပါငးေဆာငရြကမႈႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအဖြ႕ ၊ (OECD) ၂၀၁၁-ခႏစ။15 တ႐တႏင အႏၵယ၏ ဆရပ။ ျမနမာႏငငႏင အာရ၏ လမးဆမား၊ ဥးသနးျမင၊ ၂၀၁၁-ခႏစ။


၁၉၃၀-ျပညလြနႏစမား မတငမက ဘားမားဟေခၚေသာ ယချမနမာႏငငသည ဤကမာၻ႔စးပြားေရး တးတကမႈ၏ ျပည၀ေသာ အစတအပငးတစရပျဖစခသည။ ၁၉-ရာစ ေႏာငးပငးႏင ၂၀-ရာစ အေစာပငးတြင ျမနမာႏငငသည ကမာၻ႔အျမနဆး စးပြားေရးတး တကသညႏငငမားအနကတစႏငငျဖစခၿပး အာရတြင စးပြားေရးအဖြ႕ၿဖးဆး ႏငငမားအနက တစႏငငလညး ျဖစခသည။ (ျပကြက - ၁)။ ယခငက ရနးဂြနးဟေခၚၿပး ယခ ရနကနဟ ေခၚေသာၿမ႕ေတာသည ေဒသ၏ အေရးႀကးဆး ဆပကမးၿမ႕မားအနကတစၿမ႕ျဖစခသည။ ျမနမာႏငင၏ ဘဏစနစမာ အသငအတငဖြ႕ၿဖးတးတကကာ ထအခနက ပ႔ေဆာငေရးႏင ဆကသြယေရးကြနရကမားသညလညး အေတာအတန ေခတမခသည။ ျမနမာႏငငသည ဆနစပါး၊ ကၽြနးသစႏင ေရနထြကပစၥညးအပါအ၀င ကနပစၥညးမားက အဓကတငပ ႔သညႏငင ျဖစခသည။ 16

16 သမငးတြငေသာ ႏႈငးယဥအျမငတြင ျမနမာဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈေဘးအႏရာယ Anne Booth၊ ျမနမာသေတသနစာေစာင၊

အတြ-၁၊ အမတ-၁၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ေႏြဥးရာသ

၁၈၇၀ ၁၉၁၃ ၁၉၅၀ ၁၉၉၀ ၂၀၁၁

ျမနမာႏငင၏စးပြားေရးသည၂၀-ရာစႏစအေစာပငးအထအာရအျခားစးပြားေရးမားႏငတနးတျဖစခၿပးအာရစးပြား ဖြ႕ၿဖးလာခစဥတြငျမနမာႏငင၏စးပြားေရးရပတန႔ကနခသည။

။စမျးငရးငတသ ၁၈၇၀-၁၉၉၀ ာမးာမးနဏဂးနက Angus Maddison၏ “ကမာၻ႔ ၊းာမးငအးငရာစာသေငြတးငမသ၏းရေးာြပးစ ၁-၂၀၀၈ AD

းာရးလေမ 663

တရတ

530

းငထ

608

းာရးနဒငအ

578

ျ ာမနမ 504

900

580

685

552

841

1,559

448

817

803

396

4,799

796

2,910

1,543

786

8,387

9,398

4,666

1,399

16,240

တစဥးခငးစ၏ GDP ၀ယႏငအားႏႈနးျပည (PPP) ၁၉၉၀- ာကတငငႏစႏခ Geary-Khamisေဒၚလာ

ျပကြက၁

ႏင ၁၉၉၀ႏင ၂၀၁၁ ကနးဂဏနးမားမာ ႏငငတကာေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕ (PPP) ၊မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခကမျဖစသည။

20

သ႔ရာတြင ရာစႏစတစစ တးတကခမႈသည ဆး႐ႈးပကစးေစေသာ ျဖစရပမား ဆကတကေပၚေပါကခမႈေၾကာင ထးျခားထငရားေသာ စးပြားေရးအေကာငအထညေဖာမႈက အဟန႔အတားျဖစေစခသည။၁၉၃၀ျပညလြနႏစမားတြင ဆနစပါးေစးႏႈနးမား ကဆငးခမႈ ေၾကာင ေတာငသလယသမားမား အထနာေစျပး ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးထတကနသညအႀကးအကယေလာနညးသြားခရသည။16 ထ႔ေနာကဒတယကမာၻစစမးလသည ျမနမာနယနမတသ႔ကးစကေလာငကၽြမးခၿပးႏငင၏အေျခခအေဆာကအဥမားက ဖကဆးခသည။17 ဒတယကမာၻစစအၿပးတြငလြတလပေရးရကာစႏငငသည ျပညတြငးစစႏငအတ ကယပငျပ႒ာနး ေသာ စးပြားေရးတ႔ျဖင နပမးလးေနခရသည။18 ၁၉၅၀-ျပညလြနႏစမားအေစာပငးကာလ တြင ျမနမာႏငင၏ တစဥးခငးစGDPသည ထငးႏငငႏင ဖလစပငႏငငတ႔ထက သးပတစပ ေလာနညးခသည။19 ၁၉၆၂-ခႏစတြင တပမေတာက အာဏာသမးယခၿပးေနာက ျမနမာ ႏငငသည စစအာဏာရငအပခပေရးစနစ လကေအာကသ႔ကေရာကခၿပး ကမာၻႀကးႏင လညး အဆကျပတခရေတာသည။ စကပးေရးလပငနးမအပ အားလးေသာစးပြားေရး လပ ငနးမားက ျပညသပငျပလပခရာ စးပြားေရးႏင လမႈေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမား ရပတန႔သြား ေတာသည။20

၁၉၀၀-ျပညႏစမ ၁၉၉၀-ျပညႏစအထ ႏစမားကၿခ၍ ၾကညလင ကမာၻ႔စးပြားေရး တလမလမ တးတက လာစဥတြင ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးအားလးသည မတးတကသေလာက ျဖစသည။ ယေန႔ကာလရ ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးအခကအလကမားသည ျပညစမႈ မရသကသ႔ အားထားႏငျခငးလညး မရေပ။ ထ႔ေၾကာင စးပြားေရးေရရညဖြ႕ၿဖးမႈ မတ တမး၏ ျပည၀တကေသာ အသြငသ႑ာနက ရရရနခကခသည။ သ႔မဟတ လကရ လဥးေရပမာဏႏင GDP (ျမနမာႏငင၏ လဥးေရႏင GDP ကား အဘယနညး။ အကြက - ၂ က ၾကညပါ။) ကပင အတအက အျပညအ၀ ရရရန ခကခသည။ သ႔ရာတြင ရႏငသမေသာ အခကအလကမားက အဆပါ ႏစေပါငး (၉၀) အတြငး ျမနမာႏငင၏ ပမးမ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည တစႏစလင ၁.၆% သာရၿပး ထႏစမားအတြငး ကမာၻ႔ႏစစဥ ဖြ႕ၿဖးမႈ ၃% ထက တစ၀ကခန႔ ေလာနညးေနေၾကာငး ေဖာျပေနသည။

အကြက - ၂ ။ ျမနမာႏငင၏ လဥးေရႏင GDP တ႔က အဘယနညး။

ယခငက ျမနမာႏငငတြင အခကအလက မတတမးတငမႈႏင ဆနးစစမႈတ႔တြင ခငမာေသာ ဓေလထးစ ရခသည။ သ႔ရာတြင မၾကာေသးမ ရာစႏစတြင စးပြားေရးႏင လမႈေရးတရား၀ငအခကအလကမား၏ တကမႈမာ သသယျဖစဖြယ ေကာငးလာခသည။၁ လကရအစးရက အခကအလကစေဆာငးျခငး၊ အစရငချခငးႏင ဆနးစစျခငးတ႔ တးတကလာေစရန စတင၀ရယစက ႀကးပမးေနေသာလညး စစေပါငးလဥးေရ GDP ႏင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈတ႔ကသ႔ေသာ အေျခခအကဆး စာရငးအငးမားတြငပင တကရငးလငးမႈ မရေသးေပ။ အဆပါ အေျခခစာရငးဇယားႏင ပတသက၍ ကၽြႏပတ႔၏ ယဆခကမားက၊ တစဥးခငးစ GDP ႏင ကနထတစြမးအား ကသ႔ေသာ ဤအစရငခစာ၌ အသးထားသည စာရငးဇယားမားက ထခကႏငသညက ကၽြႏပတ႔က အသအမတျပပါသည။

လဥးေရ ။ ေနာကဆးလဥးေရ သနးေကာငစာရငးက ၁၉၈၃-ခႏစတြင ေကာကယ ခၿပး လကရလဥးေရ ပမာဏ၏ ခန႔မနးခကမားမာ မေသခာမႈ ျမငမားလကရသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစရ လဥးေရက သနး(၆၀)ခန႔ဟ အစးရက ခန႔မနးထားသည။ အာရ ဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ (IMF) ၊ ကလသမဂၢ လဥးေရရနပေငြ (UNFPA) ႏင ကမာၻ႔ဘဏအပါအ၀င ႏငငတကာ အဖြ႕အစညးအမားစက အလားတခန႔မနးခကမားကပင အသးျပၾကသည။၂

သ႔ရာတြင ကနးမာေရး ပညာရငမား၏ ကြငးဆငးေလလာမႈမားက အသးျပ၍ ကနးမာေရး ၀နႀကးဌာနက ျပစထားေသာ အေရအတြကမာ (၄၈)သနး နးပါးရသည။၃

17 ကလနအေမြခရျခငးေၾကာင ျမနမာစးပြားေရးက႐ႈးမႈက ေျခရာေကာကျခငး၊ Ian Brown ၊ စးပြားေရးသမငးသးသပခက၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ေဆာငးရာသ။18 ကမာၻ႔ဘဏတြင ကးကားေသာ ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ၏ ၾကားျဖတမဟာဗဟာ ေကာကႏႈတခက၊ ဥးသနးျမင၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။19 ၎ - ။20 ႏငငတကာပဋပကၡအဖြ႕၊ ျမနမာ။ စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈ ႏငငေရး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇလငလ။


၂၀၁၄-ခႏစတြင ေကာကယမည သနးေကာငစာရငးက ထတျပနေၾကညာေတာမသာ အလြန႔အလြန ရငးလငးတကလာဖြယရေပသည။ ဤအစရငခစာပါ လဥးေရ အခကအလက ဆနးစစခကအားလး အတြက ၂၀၁၀-ျပညႏစ အစးရ၏ လဥးေရခန႔မနးခကျဖစေသာ သနး (၆၀)ခန႔ကသာ အသးျပထားသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစ ကာလအတြငး ကလသမဂၢ လဥးေရ၏ လာထားခကအရ ျမနမာႏငင၏ လဥးေရသည ႏစစဥပမးမ ၀.၉% တးတကၿပး အဆပါ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင (၇၂)သနးခန႔ ရလာမညဟ ယဆရပါသည။၄

GDP ႏင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ ။ အဆပါကနးႏစခ၏ ခန႔မနးခကမားမာ အလြန႔အလြနသသယ ျဖစဖြယ ေကာငးလသည။ ၂၀၁၀ အထ ဆယစႏစအတြငး ႏစစဥပမးမ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈအမနက ၁၂% ဟ အစးရ၏ တရား၀င စာရငးမားတြင အစရငခခေသာလညး မားစြာေသာ ေလလာပႏပထတေ၀မႈမားႏင ကမာၻ႔စးပြားေရးအဖြ႕အစညး အမားစက ထခန႔မနးအေရအတြကအေပၚ ျငငးခကမား ေပၚထြကလာခသည။၅ IMF ႏင IEU တ႔က ကနသြယေရးပစမား၊ ပဂၢလကစားသးမႈႏင စြမးအင၀ယလအားတ႔ကသ႔ေသာ အျခားၫႊနးကနးမားႏင GDP တ႔အၾကား ဆကစပမႈက စစေဆးကာ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ တရား၀ငခန႔မနးခကမားအေပၚ ေမးခြနးထတခၾကသည။ ေဒသတြငး ကြမးကငသမား အျပင IMF ၊ အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏႏင ကမာၻ႔ဘဏမ အရာရမားအား ကြႏပတ႔ေတြ႕ဆ ေမးျမနးမႈမားအရ အဆပါ ဆယစႏစအတြငး ျမနမာႏငင၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည ဂဏနး ၂-လး ျဖစဖြယမရေၾကာငး သရရသည။ ျမနမာစးပြားေရးသည ပမနမေသာ အေျခခမ အစျပသညက ထညသြငးစဥးစားလငေသာမ လြနခေသာ ဆယစႏစ၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည တ႐တႏင အျခားေသာ အာရစးပြားေရး ႏငငမားထက ပမျမငမားစရာ အေၾကာငးမရေပ။ IMF ႏင ျမနမာစးပြားေရး သးသပခကတ႔မ GDP ႏင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ ျပျပငၿပး ခန႔မနးေျခမားက အသးျပလက ျမနမာႏငငအတြက သမငးတြငေသာ GDP ၏ အခနကာလအစဥမားက ျပစခပါသည။ ဤအစရငခစာ တခလးတြင ၁၉၉၀-ျပညႏစမ ၂၀၁၀ ျပညႏစအထ GDP အခကအလကမားက အသးျပၿပး ၂၀၁၀-ျပညႏစက အေျခခထားကာ အမနအသးျပေသာ ေဒၚလာႏင ၂၀၀၅-ခႏစက အေျခခသည။ ျပျပငထားေသာ ၀ယႏငအားႏႈနးျပည (PPP) အေမရကန ေဒၚလာဟေသာ ယနစ ၂ခက သတမတကာ ၂၀၃၀-ျပညႏစ တေလာက ခန႔မနးတြကခကထားပါသည။ (ကြႏပတ႔၏ နညးစနစအတြက အေသးစတက နညးပညာ ေနာကဆကတြတြင ၾကညပါ။)

၁ ျမနမာစးပြားေရး။ ႏႈငးယဥသးသပမႈ။ ဥးျမင၊ လၿခေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးမ၀ါဒတကသလ။ ၂၀၀၉-ခႏစ။ ၂ စာရငးအငးဆငရာ ႏစစဥစာအပ။ ဗဟစာရငးအငးဌာန၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ။၃ ၿမ႕နယကနးမာေရးအတပၸတအကဥး၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ကနးမာေရးစမကနးဌာန၊ ကနးမာေရး၀နႀကးဌာန။၄ ျပငဆငတညးျဖတခက-၂။အေမရကနျပညေထာငစ သနးေကာငစာရငးဗ႐ႏင ကလသမဂၢလဥးေရဌာနခြ။၅ ျမနမာစးပြားေရးအတြက အေရးယပတဆ႔မႈမား အလြနေမာမနးခကမားအား အကျဖတျခငး။

လမးေၾကာငးမန ေရြးခယမႈ။ ဒမကရကတစ အပခပမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈ အာရစငတာ၊ အစးရဟားဗာဒကေနဒေကာငး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။ ျမနမာစးပြားေရး ႏႈငးယဥသးသပမႈ၊ ဥးျမင။

လၿခေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးမ၀ါဒတကသလ၊ ၂၀၀၉-ခႏစ။

၁၉၀၀-ျပညႏစႏင ၁၉၉၀-ျပညႏစအၾကား ကြႏပတ႔၏ အေကာငးဆးခန႔မနးခက မားမာ ျမနမာႏငင၏ လဥးေရသည ႏစစဥ ႏစထပတးႏႈနးျဖင (၁.၅%) ရခၿပး ကမာၻ႔ပမးမ လဥးေရတးတကမႈ (၁.၄%) ႏင နးကပလကရသည။ ၀ငေငြမား အတကအကရရာ ထကာလတစခလး ၿခၾကညလင ၀ငေငြမားကဆငးခသည။ တစဥးခငးစ၏ GDP သည ၁၉၉၀-ျပညႏစတြင မေျပာငးလဘ ၁၉၀၀-ျပညႏစက ႏႈနးျဖစေသာ ႏစစဥ(၀.၁%) ျဖငသာ တးတကသည ဆ႐မသာ ရခသည။ ထႏႈနးသည ကမာၻေပၚတြင အေႏးေကြးဆးႏႈနး

22

ျဖစသည။ ကမာၻ႔ပမးမ တစဥးခငးစ GDP သည ႏစစဥတးတကမႈ ႏစထပတးႏႈနးျဖင ေလးဆျမငတကကာ (၁.၆%) ရေနရာ ကမာၻႏႈနးႏင လး၀ ဆန႔ကငဘက ျဖစေနခသည။ (ျပကြက - ၂။) အတခပအားျဖင ကမာၻႀကးတြငမၾကစဖးၾကးမားေသာ အသြငအျပင ေျပာငးလမႈ ျဖစေပၚေနခနတြင ျမနမာႏငငကမ တန႔ေႏးကနေနခေပသည။

ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈသည လြနခေသာ ႏစ (၂၀)က ဥးေမာလာခေသာလညး ဖြ႕ၿဖးမႈ ျပနလညရငသနလာေသာ အာရတြင ေနာကကကနေနဆျဖစသည။

၁၉၀၀-ျပညႏစတြင အာရသည ကမာၻ႔ GDP(၃၀%) မရေသာလညး ၁၉၅၀-ျပည ႏစတြငမ (၂၀%) အထ ကဆငးသြားခသည။21 ယခအခါ ကမာၻ႔စးပြားေရးဆြအား ဗဟခကသည အာရဆသ႔ ခငမာစြာ ျပနလညေျပာငးလ လာခၿပး မႀကဖးေသာ အရနႏင ႏႈနးထားတ႔ျဖင ေရြ႕လားလကရသည။ တ႐တႏငင၏ စးပြားေရးအသြငေျပာငးမႈ သည ပထမအဆင ၿမ႕ျပႏငငျဖစေသာ အဂၤလန၏ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးထက အဆ (၁၀၀)ေကာ ျမငမားၿပးအရနသည (၁၀)ဆေကာ ျမနဆနခသည။22 သ႔ေသာလညး ျမနမာႏငငသည အျခားအာရႏငငမားတြင တးတကလာေနေသာ ကနထတစြမးအားႏင ျမငတကလာေနေသာ ၀ငေငြတ႔ႏင သဟဇာတ မျဖစခေပ။ (၃.၂%) က ေကာလြနကာ ႏစစဥပမးမ (၄.၇%) တးတကလာခသညတင အာရအမနးခငး ႏငငမား၏ ပမးမ (၆%) နးပါးရေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင မားစြာအလမးကြာေနဆ ျဖစသည။23

21 ကမာၻ႔စးပြားေရး၏ သမငးတြငေသာ စာရငးအငးမား၊ ၁-၂၀၀၈ AD ၊ Angus Maddison ။22 ၿမ႕ျပကမာၻ။ ၿမ႕ျပႀကးမားႏင စားသးမႈအတနးအစားျမငတကလာမႈ၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။23 IMF ႏင ျမနမာစးပြားေရးသးသပခက၊ ၂၀၀၅-၂၀၀၆၊ စနေဌး၊ ျမနမာရနပေငြ။ တ႔မ ၁၉၉၀ မ ၂၀၁၀အထျပျပငေရးဆြၿပး

GDP ႏင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈပမာဏက အသးျပကာ ျမနမာႏငငအတြက သမငးတြငေသာ GDP အခနကာလအစဥမားက ျပစထားသည။

ၫႊနျပေသာတစဥးခငးစ GDP ၁၉၉၀ (PPP) ေဒၚလာ) ၁၀၀ = ၁၉၀၀

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990

ျမနမာ

အာရ

ၻာမက။စမျးငရအးငတသ ႔ းာမးငအးငရာစာသေငြတးငမသ၏းရေးာြပးစ ၁-၂၀၀၈ AD။

0.1

1.6

၁၉၉၀-ျပညႏစတြငျမနမာႏငင၏တစဥးခငးစ GDP သည၁၉၀၀-ျပညႏစ GDP အဆငခန႔ပငရေသာလညးထကာလအတြငး တြငပငတစဥးခငးစ GDP သညအာရႏငကမာၻအ၀မး၄-ဆမကျမငတကခသည။

ျပကြက၂

ႏစထပတးႏစစဥ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး၁၉၀၀-၉၀, %

1.7 ကမာၻ

မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက၊ ႏငငတကာေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕။


တစဥးခငးစ GDP အေနျဖငမ ျမနမာႏငငသည ကနေသာအာရႏငငမားေနာကတြင မားစြာ အလမးေ၀း ကနေနခေပသည။ ျမနမာႏငင တစဥးခငးစ GDP သည ႏစစဥ ႏစထပတးျဖင (၂.၇%) တးတကလာၿပး ကမာၻ႔တးတကမႈႏႈနး (၁.၉%) ထကေကာလြနသညတင အာရ၏ စျပရေသာ ႏငငမား၏ ပမးမႏႈနး (၄.၂%) (ျပကြက - ၃) ထက နမကေနေပသည။ ဥပမာ - အဆပါ ႏစ (၂၀) ကာလအတြငး အငဒနးရား၏ တစဥးခငး GDP သည တစႏစလင (၃.၂%) ကေမာၻဒးယားက (၅.၂%) ႏင ဗယကနမက (၅.၉%) ရေနခၾကသည။

ထကာလအတြငး ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ေဆာငရြကခက အသငအတင အားနညးရျခငးမာ လေၾကာငျဖစေသာ လႈပခတမႈမားႏင သဘာ၀ေၾကာငျဖစေသာ လႈပခတမႈမားေၾကာငဟ ယဆႏငေပသည။ ၂၀၀၃-ခႏစတြင ျမနမာႏငငသည ဘဏစနစ မတညမၿငမမႈတစရပ ႀကေတြ႕ကာ ထႏစ၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈက သညအဆငထ ကဆငးေစခသည။ ဘဏမား ျပနလညလညပတႏငေရးအတြက ဘဏမေငြမား ျပနလညထတယမႈအေပၚ တငးၾကပသည ကန႔သတခကမားက ျမနမာႏငငေတာဗဟဘဏက ခမတခၿပး ဘဏမားအား ေငြေခးယသမားထမ ေခးယေငြမားက ျပနလညေပးသြငးေစရန ဖအားေပးခသည။ ထမ၀ါဒက ျမနမာေငြေၾကးေစးကြကမားက ေအးစကေစခၿပး ဖြ႕ၿဖးမႈကလညး ရပတန႔သြားေစခသည။ ၂၀၀၈-ခႏစ၊ ေမလတြင နာဂစ ဆကကလနးမနတငးေၾကာင လေပါငး ၁၄၀,၀၀၀ ခန႔ ေသဆးခၿပး စကပးေရးႏင စကမႈလပငနးမားက ပကစးေစခသညအျပင ႏငင၏ အားနညး ေနေသာ အေျခခအေဆာကအဥ အစတအပငးအေတာမားမားကလညး ဖကဆးခသည။ ဆကကလနးမနတငးသည ေနာကႏစရ GDP ၏ (၃%) ေကာက ၀ါးမခၿပး စးပြားေရးတနဖး ေဒၚလာ ၄-ဘလယခန႔ ဆး႐ႈးေစခသည။24

24 ျမနမာစးပြားေရး၊ ၂၀၀၉။ ေဘးအႏရာယ နလနထေရးႏင ျပျပငေျပာငးလေရး။ Sean Turnell ၊ Wylie Bradford ႏင Alison Vicary ။ မာကြာရးတကသလ၊ ၾသစေၾတးလ၊ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ စကတငဘာလ။

သတငးအရငးအျမစ၊ စးပြားေရးသတငးဌာန၊ စစေပါငးစးပြားေရးေဒတာဘစညလာခဘတအဖြ႕၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

ျမနမာႏငင၏ တစဥးခငးစ ျပညတြငးအသားတင ထတလပမႈတနဖးမခငမာျခငးသည လပသားကနထတ စြမးအားနမပါးမႈေၾကာင ျဖစသည။

ျပကြက၄

လတစဥးခငးစ ျပညတြငးအသားတင ထတလပမႈ ျပတယြငးျခငး (အစစအမန)၊ ၂၀၁၀ ျပညႏစ

ကးခအ။ကခတမ ( ကကးကေစ ) ။ညမါပကကမငခကကငလကလးငါပေကြတအညသးာထယးဆပစးနအ။ါပတဟမ

Ø 2.5

0.8 ျ ာမနမ

မနကယဗ 1.2

အႏၵၵယ 1.4

ငပစလဖ 2.0

ာၤကလရသ ၂2.3

းာရးနဒငအ 3.0

တရတ 4.4

းငထ 4.8

-69%

Ø 47

+7% 1.5

-71%

2.2

3.6

5.5

6.8

6.5

7.8

8.4

Ø 5.3

တစဥးခငးစ၏ ျပညတြငးအသားတင ထတလပမႈတနဖး ၂၀၁၀ းငါပေငာထောလၚဒေ

အလပအကင/ လဥးေရ

%

ကနထတလပမႈ စြမးအား ၂၀၁၀ းငါပေငာထောလၚဒေ

× =

50

55

40

36

33

45

57

57

24

မညသ႔ပငျဖစေစ အဆပါ လႈပခတမႈမားသည ၁၉၉၀-ျပညႏစႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစ အၾကား ျမနမာအားနညးေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈသမငး၏ တစစတတစပငးမသာျဖစၿပး ပ၍ အေျခခကေသာ အေၾကာငးရငးမာ ျမနမာစးပြားေရးသည ၀ငးပယခရျခငးႏင ထေရာကမႈ မရေသာ စးပြားေရးမ၀ါဒတ႔ပင ျဖစသည။25

ကနထတလပမႈစြမးအားတြင ျမနမာႏငငသည အာရတြင ေနာကကကနေနခသည။

အလပအကငႏႈနး နမကျခငးထက ကနထတလပမႈ စြမအားနညးပါးျခငးက ျမနမာႏငင၏ တစဥးခငး GDP အေကာငအထညေဖာမႈ အားနညးမႈကျဖစေစေပသည။26 ျမနမာႏငင စစေပါငးလဥးေရ၏ (၅၀%) သည အလပလပလကရသညဟ တရား၀င အခကအလကမားတြင ေဖာျပထားရာ အမနးခငးႏငငမား၏ အလပအကငႏႈနး (၄၅%)အထက အနညးငယပင ျမငမားေနေပသည။ အဆပါအလပအကင အခကအလကမား မန/ မမန စစေဆးရန မျဖစႏငေသာလညး အမေထာငစအမားစသည အလပ၀ငေရာက လပကငရန စးပြားေရး ဖအားေပးမႈမားႏင ႀကေတြ႕ရၿပး စကပးေမြးျမေရးလပငနး မားတြင ၀ငေရာကလပကငၾကရျခငးေၾကာင ထသ႔အနညးငယျမငမားေနေသာႏႈနးသည ကးေၾကာငးဆေလာေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ သ႔ရာတြင ကနထတလပမႈစြမးအားသည အလြနနမကလကရသည။ ျမနမာႏငင၏ အလပသမားတစဥး တစႏစပတလည လပအား သည စးပြားေရးတနဖးအားျဖင ေဒၚလာ ၁,၅၀၀ သာရၿပး အျခားေသာ အာဆယ အဖြ႕၀င (၇)ႏငင၏ ပမးမ ထက (၂၀%) ခန႕နညးပါးေနေပသည။ (ျပကြက - ၄)။

၁၉၉၀-ျပညႏစႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား ျမနမာGDP အသငအတငသာ တးတကရျခငးမာ အဓကအားျဖင ကနထတစြမးအား ျမငမားျခငးထက လဥးေရ မားျပားလာျခငးေၾကာင ျဖစသည။ ထကာလအတြငး လဥးေရ ျမငတကျခငးႏင ထလဥးေရတြင ပါ၀ငေသာ အလပလပကငႏငသည အသကအရြယဥးေရသည GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ (၆၄%)သာရၿပး GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ (၅%)မာ လပငနးခြငတြင ပါ၀ငမႈအေျပာငးအလႏင အလပအကငႏႈနးမား ေျပာငးလျခငးမ ရရၿပး ကနထတစြမးအားဖြ႕ၿဖးမႈမ (၃၁%)သာ ရရသည။ (ျပကြက - ၅)။ အဆပါကာလတြင အျခားအာရစးပြားေရးႏငငမားႏင ႏႈငးယဥပါက လး၀ဆန႔ကငဘက ျဖစေနခသည။ တ႐တႏငငတြင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ (၉၀%)သည ကနထတစြမးအားမ ရရသည။ ထငးႏငငတြင (၇၂%)၊ ဘဂၤလားေဒရတြင (၅၉%)၊ မေလးရားတြင (၅၅%) ႏင ကေမာၻဒးယားတြင (၅၂%) အသးသး ရရၾကသည။ ၁၉၉၀-ျပညႏစႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား ျမနမာ၏ကနထတစြမးအားဖြ႕ၿဖးမႈ (၁.၄%)သည ထေဒသအတြငး ဒတယ အားအနညးဆးျဖစၿပး ထကာလအတြငး အားအနညးဆးဖြ႕ၿဖးမႈမာ

25 ျမနမာစးပြားေရး၊ ခကထနေသာေရြးခယမႈမား ကမာၻ႔စးပြားေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၊ လပငနးစာတမး ၅၁၊ Lex Rieffel ၊ ဘရြတကငးစ တကသလ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။

26 ျမနမာစးပြားေရး၊ ခကထနေသာေရြးခယမႈမား ကမာၻ႔စးပြားေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၊ လပငနးစာတမး ၅၁၊ Lex Rieffel ၊ ဘရြတကငးစ တကသလ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။ ႏငငတစခ၏GDP က အလပလပေသာလဥးေရအား ပမးမအလပလပသတစဥး၏ တစႏစတာလပငနး၏ စးပြားေရးတနဖးျဖစေသာ ကနထတစြမးအားျဖငေျမႇာက၍ တြကခကႏငသည။ ကနထတလပမႈစြမးအားက လပအားထည၀ငမႈအေပၚ စးပြားေရးထြကကန၏ အခး သ႔မဟတ စြမးရညျပညလပအားက ထေရာကစြာအသးျပမႈဟ၍အဓပၸာယဖြငဆသည။ ကနထတလပမႈစြမးအား ႏႈငးယဥခကအားလးအတြက အေမရကနေဒၚလာက အသးျပတြကခကသည။ အလားတစြာပင ျမနမာႏငင၏ တစဥးခငးစ GDPသည အလပအကငတြင ႏငင၏လဥးေရ ပါ၀ငမႈက ကနထတစြမးအားျဖင ေျမႇာကျခငးျဖင ယတေလာသြားေစႏငမည။ ကမာၻ႔စးပြားေရးသမငးတြငေသာ စာရငးအငးမား၊ ၁-၂၀၀၈ AD ၊ Angus Maddison ၊ ၂၀၀၄-ခႏစ။



ဖြ႕ၿဖးမႈကထတလပမႈစြမးအားထကလပအားသြငးအားစမားကကယျပန႔စြာတြနးအားေပးသည။

459

117

18

GDP, ၂၀၁၀

းာအးမြစတထနကႈမကာရေကသ

ငကအပလအ ႈမကာရေကသ

ရေးဥလ GDP, ၁၉၉၀

၁ ာသေပလပလအငႏႈမကတးတရေးဥလငြတရေးဥလးငါပေစစ။ (၁၅-၁၆ စႏ ) ရေးဥလ ၂ ါပးာအငအးာသပလ။ ၀ အါပအးာမးနႈႏငကအပလအငႏးာမႈမလးငာပျေငြတႈမကြရငာဆေင ၀င ၃ နမအ၏စးငခးဥစတးာမသပလအ။ GDP ြဖးာအးမြစႈမပလပထနကာသောတးငတငဖျ ႕ ညသႈမးဖၿ

။ညသစဖျႈမကာရေကသးာအးမြစႈမပလတထနက

5 64 31

စးာအးငြသးာအပလ

အမန GDP, ၁၉၉၀ - ၂၀၁၀ ၂၀၁၀-ေဒၚလာဘလယ

ြဖအြငေပနရးကၾေြငောကတငငႏ။စမျးငရအးငတသ ႕ ြဖရာအ၊ ႕ ၊ဏဘးရေးဖၿ

ျပကြက၅

GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသ႔ပါ၀ငမႈ%


ဖြ႕ၿဖးမႈကထတလပမႈစြမးအားထကလပအားသြငးအားစမားကကယျပန႔စြာတြနးအားေပးသည။

459

117

18

GDP, ၂၀၁၀

းာအးမြစတထနကႈမကာရေကသ

ငကအပလအ ႈမကာရေကသ

ရေးဥလ GDP, ၁၉၉၀

၁ ာသေပလပလအငႏႈမကတးတရေးဥလငြတရေးဥလးငါပေစစ။ (၁၅-၁၆ စႏ ) ရေးဥလ ၂ ါပးာအငအးာသပလ။ ၀ အါပအးာမးနႈႏငကအပလအငႏးာမႈမလးငာပျေငြတႈမကြရငာဆေင ၀င ၃ နမအ၏စးငခးဥစတးာမသပလအ။ GDP ြဖးာအးမြစႈမပလပထနကာသောတးငတငဖျ ႕ ညသႈမးဖၿ

။ညသစဖျႈမကာရေကသးာအးမြစႈမပလတထနက

5 64 31

စးာအးငြသးာအပလ

အမန GDP, ၁၉၉၀ - ၂၀၁၀ ၂၀၁၀-ေဒၚလာဘလယ

ြဖအြငေပနရးကၾေြငောကတငငႏ။စမျးငရအးငတသ ႕ ြဖရာအ၊ ႕ ၊ဏဘးရေးဖၿ

ျပကြက၅

GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသ႔ပါ၀ငမႈ%

26

ျမနမာႏငင၏ ကနထတစြမးအား အားနညးျခငးသည ကနထတစြမးအားနညးပါးေသာက႑မား၏ ထတကနမားအေပၚ အေလးထားေနျခငးႏင က႑မားအတြငး ကနထတစြမးအား ကဆငးလာျခငး တ႔ေၾကာငျဖစသည။

ၿခ၍ၾကညလင ျမနမာႏငင၏ ကနထတစြမးအားသည ထငး၊ အငဒနးရား၊ ဗယကနမ၊ တ႐တႏင အႏၵယတ႔၏ ပမးမထကပင နညးေနေသးသည။ ထသ႔ နညးရ ျခငးတြင အေၾကာငးရငးႏစရပရသည။ ပထမအေၾကာငးရငးမာ ကနထတစြမးအား နမက ေသာစကပးေရးက႑မ စကမႈကနပစၥညးထတလပမႈႏင ၀နေဆာငမႈလပငနးမားသ႔ ထငရားစြာ ေျပာငးလမႈမျပျခငးျဖစသည။ ဒတယအေၾကာငးရငးမာ အျခားအာရႏငငမားႏင ႏႈငးယဥပါက စးပြားေရးတြင ပဂၢလကက႑မားအတြငးရ ကနထတစြမးအားက တးတက ေအာငေဆာငရြကမႈ မရျခငးပင ျဖစသည။

ျမနမာစးပြားေရးသည စကပးေရးတြင ႀကးစြာမခအားထားေနဆ ျဖစသည။

ျမနမာစးပြားေရးသည လယယာစကပးေရးလပငနးမသည စးပြားေရးခငမာေစေသာ ကနထတလပမႈႏင ၀နေဆာငမႈလပငနးမားသ႔ ေျပာငးလျခငးမျပေသးေပ။ ထ႔ျပင လယယာစကပးေရးလပငနးေပၚတြငသာ အထးမခ အားထားေနဆ ျဖစသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငငတြင စကပးေရးသည GDP ၏ (၄၄%)ရာခငႏႈနး အထ ျမႇငတငေပးခသည။ အျခားအာရႏငငမား၏ စးပြားေရးဖြ႕စညးပသည ဆန႔ကငဘကလားရာသ႔ ေျပာငးလကာ GDP သ႔ စကပးေရးက႑၏ ျဖညဆညးမႈသည ထငးႏငင၊ ဖလစပ င၊ အငဒနးရားႏင မေလးရားတ႔တြင (၁၅%)ရာခငႏႈနး အထ သ႔မဟတ (၁၅%)ရာခငႏႈနး ေအာကကဆငးခၿပး ထႏငငမား၏ ကနထတလပမႈႏင ၀နေဆာငမႈ လပငနးမား၏ GDP သ႔ ျဖညဆညးေပးမႈက တးတကလာခသည။ (ျပကြက - ၆။) ျမနမာႏငငတြင အလပအကငမားက

(၁.၀၆%) သာရေသာ ဂပနႏငငတြငျဖစေသာလညး ဂပန၏ ကနထတလပမႈ စြမးအားမာ အလြနျမငမားေနၿပး ျဖစသည။27

ျမနမာႏငင၏ လပသားအငအားျမငတကမႈသည GDPဖြ႕ၿဖးမႈအတြက ဆကလက အေထာကအကျပေနသညက ေတြ႕ျမငရေသာလညး ၂၀၃၀-ျပညကာလတြင အရနႏႈနး ကဆငးသြားဖြယ ရေပသည။ ၁၉၉၀-ျပညႏစႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား အလပလပ ကငႏငေသာ အသကအရြယရ လဥးေရတးပြားလာမႈေၾကာငသာ အလပအကင ႏႈနးသည တစႏစလင (၃.၂%) တးတကခသည။ သ႔ရာတြင ထသ႔ အလပလပကငႏငသဥးေရသည ၂၀၁၀-ျပညႏစႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစၾကားတြင အားနညးလာဖြယရၿပး ပမးမအားျဖင (၁.၀%)ခန႔သာရမညဟ ခန႔မနးရသည။ 28 ထ႔ေၾကာင ျမနမာႏငငသည ကနထတစြမးအားဖြ႕ၿဖးမႈက သႏၷ႒ာနခငမာစြာ ျမႇငတငေပးရန အေရးႀကးလာေပသည။

27 ႏငငတစခ၏ GDPက အလပလပေသာလဥးေရအား ပမးမအလပလပသတစဥး၏ တစႏစတာလပငနး၏ စးပြားေရးတနဖးျဖစေသာ ကနထတစြမးအားျဖငေျမႇာက၍ တြကခကႏငသည။ ကနထတလပမႈစြမးအားက လပအားထည၀ငမႈအေပၚ စးပြားေရးထြကကန၏အခး သ႔မဟတ စြမးရညျပညလပအားက ထေရာကစြာ အသးျပမႈ ဟ၍ အဓပၸာယဖြငဆသည။ ကနထတလပမႈစြမးအား ႏႈငးယဥခကအားလးအတြက အေမရကနေဒၚလာက အသးျပတြကခက သည။ အလားတစြာပင ျမနမာႏငင၏တစဥးခငးစ GDP သည အလပအကငတြင ႏငင၏လဥးေရပါ၀ငမႈက ကနထတစြမးအားျဖင ေျမႇာကျခငးျဖင ယတေလာသြားေစႏငမည။ ကမာၻ႔စးပြားေရးသမငးတြငေသာ စာရငးအငးမား၊ ၁-၂၀၀၈ AD ၊ Angus Maddison ၊ ၂၀၀၄-ခႏစ။

28 ဤကနးဂဏနးမားက အေမရကနျပညေထာငစ သနးေခါငစာရငးဗ႐၊ ကလသမဂၢလဥးေရဌာန၊ ျပငဆငတညးျဖတခက - ၂ မ အလပလပေသာ အသကအရြယရ လဥးေရအတြက ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးမားက အသးျပတြကခကသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ အလပအကငႏင လပသားအငအား ပါ၀ငမႈႏႈနးကလညး တသမတတညး ခန႔မနးထားသည။


လယယာစကပးေရးက လႊမးမးထားၿပး ၂၀၁၀-ျပညႏစ အလပအကငအားလး၏ (၅၂%) ရာခငႏႈနးခန႔မာ ထက႑မ ျဖစသည။ (ျပကြက - ၇)29 ဆန႔ကငဘကအားျဖင စကပးေရးက႑မပါ၀ငသည ထငးႏငင၏ အလပအကငအခးသည ၁၉၉၄-ခႏစ၌ (၅၀%) ရာခငႏႈနးသာရခၿပး ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင (၃၈%) ရာခငႏႈနးအထ ကဆငးသြားခသည။

29 ျပညစေသာလေနမႈ အေျခအေနမား ေလလာမႈ၊ (၂၀၀၉-၂၀၁၀)၊ UNDP et al ၊ ၂၀၀၁-ခႏစ၊ ဇြနလ။


44

38

18

35

13

52

39

59

39

21

39

47

31

13

56

15

38

12

45

43

32

45

23

29

27

44

10

41

49 42

27 12

33

55

31

38

10

43

35

27

47

ၻာမက။စမျးငရအးငတသ ႔ ြဖ႕ ၊းာမးနကးနႊၫႈမးဖၿ ၂၀၁၀-ၻာမက၊ငငႏာမနမျ ႔ ြဖအးငအးငရာစဟဗငငႏာမနမျ။ဏဘ ႕။

ျမနမာစးပြားေရးတြငစကပးေရးလပငနးကဆကလကလႊမးမးထားေသာလညးအျခား ႏငငမားသညစကမႈလပငနးႏင၀နေဆာငမႈလပငနးမားဆသ႔ေျပာငးလလကရသည

ျပကြက၆

GDP တြငပါ၀ငေသာက႑ %

အငဒနးရား မေလးရား

ဖလစပင

ထငး

ျမနမာ

တ႐တ

ေတာငကရးယား


၀ ႈမငာဆေန ႈမကစ

၁၉၆၅ ၂၀၁၀ ၁၉၆၅ ၂၀၁၀ ၁၉၆၅ ၂၀၁၀ ၁၉၆၅ ၂၀၁၀ ၁၉၆၅ ၂၀၁၀ ၁၉၆၅ ၂၀၁၀ ၁၉၆၅ ၂၀၁၀ 3

။ါပငႏရမ၍ပခးဥကအငဖျသးာထပျာဖောြစစညပျကးာမကြတအရေအ။ကခတမ

မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခကြဖအြငေပနရးကၾေြငောကတငငႏ။နာဌာညပးရေးာြပးစ။စမျးငရအးငတသ ႕ ြဖရာအ၊ ႕ ။တဘငရဖနြကစဘောတဒေးရေးာြပးစးငါပေစစ။ဏဘးရေးဖၿ

UNDP ။ႈမာလလေးာမနေအချေအႈမနေလစငာထေအ၊

စကပးေရးက႑မေျပာငးလလပကငျခငးသညကနထတစြမးအားပမျမငမားေအာငစြမးေဆာငႏငသည။

၁ တးငချးမဖးါငငႏးနငပလာတေစသ၊းငချကလမအ။ ႔အပါအ၀င

ကနထတစြမးအားစ ၂၀၁၀-ေဒၚလာ ( နမအ )

ျပကြက7

ကနထတလပအားႏငအလပအကငပါ၀ငမႈတ႔အရျမနမာစးပြားေရး၏က႑မားအလပအကငပါ၀ငမႈ ၂၀၁၀ (အမန)၊အျပညအစ

အလပအကင၀နေဆာငမႈ %

၀ ႈမငာဆေန းနငပလ

းနငပလႈမကစ


းရောဖေးတတသ (ေဒၚလာ၁၀,၅၉၀၊၂%)

ႈမပလတထနက (ေဒၚလာ၅,၅၅၀၊၆%) ပ႔ းရေယြသကဆငႏးရေငာဆေ (ေဒၚလာ၅,၅၅၀၊၉%)

သညပျ ႔၀ ႈမငာဆေန (ေဒၚလာ၃,၆၃၀၊၁%) းရေပလကာဆေ (ေဒၚလာ၁,၇၂၀၊၄%)

းရေးပကစ ၁ (ေဒၚလာ၁,၂၇၀၊၅၂%) းကၾေြငေ ၀ ႈမငာဆေန

(ေဒၚလာ၅၉၀၊၀.၂%)

28

ျမနမာႏငင၏ စ းမးလကရေသာ စကပးေရးက႑ရ အလပသမားကနထတ စြမးအားသည အလပသမားတစဥးလင ေဒၚလာ ၁၃၀၀ ခန႔သာ ရသည။ ထ႔ေၾကာင ျမနမာ ႏငင၏ စးပြားေရးအသြငသ႑ာနက စကပးေရးက႑မ ထြကခြာ၍ ကနထတစြမးအား ပမျမငမားေသာက႑မားဆသ႔ ျဖညးျဖညးႏငမနမန ကးေျပာငးႏငလငပင အလပသမား ကနထတစြမးအားထးျခားစြာ တးတကလာေပလမမည။

မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညးသည (MGI)က စကပးေရးလပငနးမသည ကနထတလပမႈႏင ၀နေဆာငမႈ လပငနးမားဆသ႔ ကးေျပာငးျခငးႏင ေကးလကစးပြားေရးမ ၿမ႕ျပစးပြားေရးသ႔ လကေလာညစြာ ကးေျပာငးျခငးတ႔သည ႏငငအမားစ၌ အေရးႀကး ဆးေသာ စးပြားေရးေမာငးႏငအားတစရပျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရခသည။30 ကနထတလပမႈႏင ၀နေဆာငမႈတစခစတ႔၏ GDP ျဖညဆညးမႈက (၁၅%)ရာခငႏႈနးစ ျမငတကေစ႐မျဖင တစဥးခငးစ၏ GDP က ႏစဆျမငတကလာေစေပလမမည။31 ဗယကနမက ၾကညလင လပသားမား၏ စကပးေရးက႑မအျခားက႑မားသ႔ေျပာငးေရႊ႕ျခငးေၾကာင ၂၀၀၅-ခႏစႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား ဗယကနမ၏ ဖြ႕ၿဖးမႈတြင သးပတစပခန႔ အကးျပပါ၀ငခသည။ ၂၀၀၀-ျပညႏစမ ၂၀၁၀-ျပညႏစအထ လယယာက႑တြင အလပလပေသာ ဗယကနမ အလပသမားမား၏ ႏႈနးသည (၁၃%)ရာခငႏႈနးအထ ကဆငးခရၿပး စကမႈက႑ႏင ၀နေဆာငမႈက႑တ႔တြင အလပသမားမားပါ၀ငမႈသည (၉.၆%)ရာခငႏႈနးႏင (၃.၄%)ရာခငႏႈနးအထ အသးသး ျမငတကလာခသည။ အလားတကာလတြငပင ဗယကနမ၏ တစဥးခငးစ GDP (PPP) သည ၂-ဆေကာ တးတကခသည။ မကေမာကကာလတြင ဗယကနမ၏ စကမႈက႑ရ ပမးမအလပသမားကနထတ စြမးအားသည စကပးေရး က႑ထက ၆-ဆနးပါး ျမငမားလကရသည။ ၀နေဆာငမႈက႑၏ ကနထတစြမးအားမာ ၄-ဆ ျမငမားသည။ ကနထတစြမးအား ျမငမားေသာ က႑မား၏ ပါ၀ငမႈအခး ျမငတကလာသညႏငအမ ဗယကနမ၏ GDP တြင စကပးေရးက႑၏ ပါ၀ငမႈသည ၁၉၉၅-ခႏစတြင (၄၀%)ရာခငႏႈနး ရရာမ ၂၀၁၀-ျပညနစတြင (၂၀%) ရာခငႏႈနး သာရကာ ထက၀က ကဆငးသြားခသည။32 အလားတႏစမားအတြငး ဗယကနမ၏ GDP အမနမာ တစႏစလင (၇%)ရာခငႏႈနး တးတကကာ ေဒၚလာ ၃၈-ဘလယမ ေဒၚလာ ၁၀၆-ဘလယအထ တးတကရရခသည။

ျမနမာႏငင၏ က႑မားတြင အျခားေသာ အာရႏငငမားႏင သသာထငရားေသာ ကနထတစြမးအား ကြာဟမႈမား ရသည

ျမနမာႏငင၏ လပသားအငအားစမာ ကနထတစြမးအားနမကေသာ က႑မားတြင စစညးေနရမ သာမက အျခားအာရႏငငမားႏင ႏႈငးယဥပါက အလပသမားကနထတလပမႈစြမးအားသညလညး က႑အားလးတြင နမကလကရသည။33 ျမနမာႏငငသည အဓကက႑အားလးရ ကနထတစြမးအားသည ေဒသတြငးရ ယငးႏငတနးတ ႏငငမားထက ေနာကကကနေနရစခသညက ရသမေသာ အခကအလကမားက ေဖာျပေနသည။ ဥပမာ ျမနမာ ႏငင၏ ထတလပေရးက႑ရ အလပသမားကနထတစြမးအားသည တ႐တ၊ အႏၵယ၊

30 ဗယကနမ၏ ဖြ႕ၿဖးေရးခငမာမႈ၊ ကနထတစြမးအားမားစနေခၚမႈ၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး၊၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ။ ၿမ႕ျပကမာၻၿမ႕ေတာႀကးမားႏင စားသးမႈလတနးစား ျမငတကလာျခငး။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔ အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။31 ျခေသၤမားလႈပရားလာၿပ။ အာဖရကႏငငမား ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင အလားအလာမား။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး၊ ၂၀၁၀-ခႏစ၊ ဇြနလ။ 32 ဗယကနမ၏ ဖြ႕ၿဖးေရးခငမာမႈ၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ။33 အေၾကာငးမ ျမနမာႏငင၏ က႑အလကအလပလပကငရာတြင တရားမ၀ငအလပသမားမား ပါ၀ငေန၍ ျဖစသည။ အျခားႏငငမား၏ ကနးဂဏနးမားႏင ႏႈငးယဥေသာအခါ ျမနမာႏငင၏က႑မားရ တရားမ၀ငအလပသမားမားႏင လပအား ထတလပမႈက (ဥပမာ-စကပးေရး၊ ေဆာကလပေရး) ျပညစစြာေဖာျပထားျခငးမရပါ။ သ႔ရာတြင ေတြ႕ဆ ေမးျမနးမႈမားႏင ေအာကေျခမအထကသ႔ ဆနးစစခကမားအေပၚတြင အေျချပ၍ စကပးေရးႏင ေဆာကလပေရးက႑တ႔တြငပင လပအား ထတလပမႈ နညးပါးေနသည။


အငဒနးရား၊ ထငးႏင ဗယကနမ တ႔၏ ခနဆထားေသာ ပမးမႏႈနးထက (၅၀) မ (၇၀)ရာခငႏႈနးအထ နမကေနသည။34 အလပသမား ကနထတစြမးအားသည စကပးေရး႑တြင အနညးငယတးျမငလာမႈေၾကာင ယငးက႑ရ မားျပားလေသာ လပသားအေရအတြကအရ ႀကးစြာေသာ စးပြားေရး သကေရာကမႈရလာေပလမမည။ ဤအခကက ျမနမာႏငငတြင ေကးလကဖြ႕ၿဖးေရး၏ အေရးႀကးမႈက ေဖာျပေနေပသည။ ျမနမာႏငင၏ အဓကစးပြားေရး က႑မားႏင အျခားအာရႏငငမား၏ စးပြားေရးက႑မားအၾကား အလပသမားကနထတ စြမးအားကြာဟခကက ပတပငျခငးသည က႑မားတေလာက စးပြားေရးယဥၿပငမႈက အဆမတန တးတကေစေပလမမည။

ကမာၻ႔စားသးႏငေသာ လတနးစားအဖြ႕၀ငဥးေရ (၃၅%)ရာခငႏႈနးႏင ႏႈငးယဥလင ျမနမာႏငငတြင စားသးႏငေသာ လတနးစားအဖြ႕၀ငဥးေရ (၄%)ရာခငႏႈနးသာ ရသည။

မၾကာေသးမ ဆယစႏစမားအတြငး ျဖစထြနးလာေသာ ေစးကြကမား၌ စားသးႏငေသာ လတနးစား ျမငတကလာျခငးက အေရးပါေသာ အသြငသဏၭာနေျပာငးလမႈႏင စးပြားေရးတးတကမႈအတြက အရငးအျမစ တစရပပင ျဖစသည။ စားသးႏငေသာ လတနးစားတြင စားေရးႏငေနေရးအတြက လအပေသာ ပစၥညးမားကသာမက စတတငးကကနပစၥညးမားႏင ၀နေဆာငမႈမားအတြကပါ သးစြကနကခႏငေသာ PPP က အေျခခတြကခကသည တစေန႔လင ၀ငေငြ ၁၀-ေဒၚလာထကပ၍ ရရသမားပါ၀ငသည။ သပမၾကာေသးေသာ ၁၉၉၀-ျပညႏစတြင ကမာၻ႔လဥးေရ စစေပါငး အၾကမးဖငး ၅-ဘလယခန႔ အနက ၁-ဘလယခန႔သည စားသးႏငေသာ လတနးစား၀ငမားျဖစၿပး ယငးတ႔အနက အမားစမာ ေျမာကအေမရက၊ ဥေရာပအေနာကပငးႏင ဂပနတ႔မ ျဖစၾကသည။ သ႔ရာတြင လြနခေသာႏစ (၂၀)ေကာက တစလမလမျမငတကလာေသာ ၀ငေငြသည စားသးသ လတနးစားအား ၂-ဆ ျမငတကလာေစကာ ၂.၄-ဘလယအထ ရလာခၿပး ၂၀၁၀-ျပညႏစ၌ ကမာၻ႔လဥးေရ၏ (၃၅%) ရာခငႏႈနးခန႔ ရလာခသည။ ထႏစတြင အဆပါ စားသးႏငေသာ လတနးစားဥးေရ ၁-ဘလယသည အာရတြင ေနထငၾကသည။35 အဆပါ စားသးႏငေသာ လတနးစားဥးေရသည ၂၀၂၅-ခႏစတြင ၄.၂-ဘလယေကာ သ႔မဟတ ႀကတငခန႔မနးထားေသာ ကမာၻ႔လဥးေရ ၇.၉-ဘလယ၏ ထက၀ကေကာရလာမညဟ MGI သေတသနက အဆျပထားသည။ ထသ႔ေသာ စားသးသမားတြင ၂.၅-ဘလယသည အာရတြင ေနထငၾကမညဟ ေမာမနးထားသည။36

ကမာၻႏငအ၀မးႏင ထြနးသစစစးပြားေရးမား၌ စားသးႏငေသာ လတနးစား ျမငတကလာျခငးသည စားသးမႈႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈအတြက အေရးႀကးေသာ ေမာငးႏငအားတစရပ ျဖစေပသည။ သ႔ရာတြင အဆပါ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၏ အသးအပြငက ျမနမာႏငငက ခစားရျခငးမရေသးေပ။ ႏစတစရာခန႔ စးပြားေရးဖြ႕စညးပ ရပတန႔ေနျခငးေၾကာင လကရအေျခအေန၌ ျမနမာႏငငတြင စားသးႏငေသာ လတနးစားဥးေရသည အလြနနညးေနၿပး ၂.၅-သနးခန႔မသာ ရကာ တစႏငငလးလဥးေရ၏

34 ျမနမာႏငင ဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၊ HS Global Insight ႏင ILO မ ကနးဂဏနးမားက အသးျပပါသည။35 မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး၊ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစ။ 36 ၎ - ၊ ၿမ႕ျပကမာၻ၊ ၿမ႕ႀကးမားႏင အသးခႏငမႈ လတနးစားျမငမားလာမႈ၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။

30

(၄%)ရာခငႏႈနးခန႔မသာရသည။37 ၂၀၀၆-ခႏစတြင ျမနမာအမေထာငစမားသည စားနပရကၡာႏင အေဖာယမကာ အေျခခလအပမႈမားတြင ၎တ႔ ၀ငေငြမ အျမငဆးအျဖစ (၇၁%)ရာခငႏႈနး သးစြခၾကသည။38 တ႐တႏငငက စးပြားေရးေစးကြကမဖြငမ ၁၉၈၅-ခႏစတြင ကမာၻ႔စားနပရကၡာႏင အေဖာယမကာအတြက တ႐တအမေထာငစမား၏ သးစြမႈသည (၆၂%)ရာခငႏႈနးရခၿပး ယေန႔ကာလတြငမ (၂၇%)ရာခငႏႈနးအထ ေလာကသြားခသည။ ဗယကနမတြငလညး စားနပရကၡာႏင အေဖာ ယမကာအတြက အမေထာငစမား၏ သးစြမႈသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင (၄၄%)ရာခငႏႈနးသာရခၿပး အငဒနးရားတြင ၁၉၉၀-ျပညႏစတြင (၆၃%)ရာခငႏႈနးရရာမ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင (၄၈%)အထ ေလာခခသည။39

ျမနမာႏငငတြင ပငကယစြမးအားမား၊ ႏစလဖြယျပငပပတ၀နးကငႏင ေျမလြတေျမ႐ငး အားသာခကမား ရသည။

ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈသည အာ႐ဏဥးအဆငတြငပငရေနၿပး ေရ႕တြင စနေခၚမႈမားစြာ ႀကလငေနသညတင ဖြ႕ၿဖးမႈအရန ျမႇငႏငမည မျငငးႏငေသာ အခြငအလမးတစရပ ရေနသည။ ႏစေပါငးမားစြာ ရပတန႔ၿပး ဖြ႕ၿဖးမႈ နမကသညတင ျမနမာႏငငတြင ပငကယအရညအေသြးျပည စြမးအားမား အေျမာကအမားရေန သည။ ထ႔ျပင ျပငပပတ၀နးကငကလညး ႏစလဖြယျဖစသည။ ျမနမာႏငငက အဖြ႕၀ငအျဖစ ပါ၀ငေသာ ASEAN သည ေပါငးစညးမႈ၏ ရငသနလႈပရားေစေသာအဆင သ႔ေရာကရေနသည။ ႏငငတကာ ရငးႏးျမႇပႏသမားၾကားတြင ျမနမာႏငင အား အျပငးအထနစတ၀ငစားမႈတစရပလညး ရေနသညျပင လကရအေျခအေနတြင ျမနမာႏငငအား အျပညအ၀ ေထာကခမႈေပးေနေသာ ႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက လပေဖာကငဘကမားလညး ရေနျပနသည။ ျမနမာႏငငတြင စက႐အလပ႐ မား ေဆာကလပႏငသည ေျမလြတေျမ႐ငးမား ေပါမားေသာ အားသာခကရသည။ စးပြားေရးသည ဖြ႕ၿဖးတးတကရန ႀကးပမးမႈမား၏ ကနဥးအဆငတြငပင ရေနေသးေသာေၾကာင စးပြားေရးေျပာငးလမႈျဖစစဥ၏ ၾကားခအဆင အခ႕သ႔ ခနေကာေရာကရႏငေသာ အခြငအလမးရေနသညျပင ထတလပအား ပမ ျမငမားၿပး ျပညစလေလာကေသာ အေျခခအေဆာကအဥးမားကလညး ဥးတညေဖာ ေဆာငႏငမညအခါေကာငးလညး ရေနေပသည။ ဒဂစတယေခတတြင ျမနမာႏငငက ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးလမးခရးက ေလာကလမးေနသညျဖစရာ ေ၀းလေခါငပါးဆးရပရြာမားမ အဆငးရဆး မသားစမားပင ပါ၀ငႏငေစေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈအရနျမႇငတငႏငမည အခြငေကာငး ျဖစေနသညမာ သသယျဖစဖြယမရေပ။

37 ၀ငေငြျဖန႔ေ၀မႈရာႏႈနးက မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး၊ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစမ အခကအလကမား က အသးျပၿပး ျမနမာႏငငဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၏ ႏစပတလည စာရငးအငးစာအပ ၂၀၁၀-၂၀၁၁မ လဥးေရစစေပါငးက အထကပါ ရာႏႈနးျဖင တြကခကသည။ “စားသးႏင ေသာ လတနးစား” က တစဥးလင တစႏစ၀ငေငြ ေဒၚလာ ၃,၆၀၀ အထက (တစေန႔ ၁၀- ေဒၚလာ) ၂၀၀၅ PPP ရရမႈျဖင အဓပၸာယဖြငဆပါသည။38 ႏစပတလညစာရငးအငးစာအပ၊ ၂၀၀၉-ခႏစ။ ဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၊ ျမနမာႏငင။39 E/U


ျမနမာႏငငတြင ပငကယအရညအေသြးျပည စြမးအားမားရသည။

ျမနမာႏငင၏ ျပညတြငးျဖစ စြမးအားမားတြင ယငး၏တညေနရာသည အာရ၏ ဗဟခကတြငရေနျခငး၊ သဘာ၀အရငးအျမစပေဒသာပငႀကးမား ေပါကြယ၀ျခငးႏင ကယျပန႔စြာ ဖြ႕ၿဖးလာေနေသာ လပသားအငအားစရေနျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။40

အာရဗဟခကရ မဟာဗဟာတညေနရာ

ျမနမာႏငငသည ႏငငေရး၊ စးပြားေရးႏင ကနသြယေရးဆကဆမႈမားမ ကာလရညၾကာစြာ ျဖတေတာကခခရၿပး ေဒသဆငရာ ေပါငးစညးမႈတြင ပါ၀ငျခငး မျပႏငသညျပင ကမာၻ႔စးပြားေရး အျမနဆးဖြ႕ၿဖးလာေသာ ေဒသ၏ ဗဟခကတြင ရေနသည ယငး၏ အေနအထားက အကးရေအာင အသးမျပႏငေသးေပ။ ယခအခါ ျမနမာစးပြားေရး က လမးဖြငလကၿပျဖစရာ အထးသျဖင စကပးေရးႏင စားနပရကၡာထတကနမားက ၀ယလအားခငမာၿပး လငျမနစြာ ဖြ႕ၿဖးလာေနေသာ ယငး၏ေဒသဆငရာ အမနးခငး ႏငငမားစြာသ႔ အဓကတငပ ႔ႏငမည အလားအလာ ရေနေပသည။ ထသ႔ တငပ ႔ႏငမည အလားအလာရေသာ ႏငငမားတြင ကမာၻ႔လဥးေရ၏ (၄၀%)ရာခငႏႈနးရၿပး ျမနမာႏငငႏင ထစပေနေသာ ဘဂၤလားေဒရ၊ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ လာအႏင ထငးႏငငတ႔ ပါ၀ငပါသည။41

ဘဂၤလားေဒရ တစႏငငတညးတြငပင လဥးေရသနး (၁၅၀) ရၿပး ထငးႏငငႏင လာအ ႏစႏငငေပါငး လဥးေရ ၇၅-သနး ေကာရ သည။ ျမနမာႏငင၏ အေရ႕ေျမာကဘကရ တ႐တႏငင ယနနျပညနယတြငပင လဥးေရ ၄၆-သနးေကာ ရသည။ ျမနမာႏငငႏင ထစပေနေသာ အႏၵယျပညနယမားအျပင အနဒမနပငလယတစေလာကရ ျပညနယမား တြင လဥးေရသနး (၂၄၀)ေကာ ရသည။ ၿခ၍ဆပါက ျမနမာႏငငသည လဥးေရ ဘလယ၀ကခန႔ရေသာ ေစးကြကႏင နးကပလကရၿပး ၂၀၂၅ခႏစတြင စားသးႏငသ ၂.၅-ဘလယခန႔ရေသာ ေစးကြကမ ေလယာဥျဖင ၅-နာရခရးအတြငးတြင တညရပါသည။42

ဤပ႔ကနအလားအလာအျပင ျမနမာႏငငသည အာရလမးဆမားတြင ကနသြယေရး အခကအခာေဒသ တစချဖစလာႏငသညဟ ေလလာသမားက သးသပ ထားသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငသ႔ ျဖတေကာသည လမးမႀကးမားသည ေဒသ ကနသြယေရး ယာယၾကားစခနးအျဖစ အခငအမာအျဖစ ဆြေဆာငႏငမႈ ရ/မရ အေပၚ သသယျဖစဖြယရသည။ အေၾကာငးမ တ႐တႏငင၏ ၀ယလအားဗဟခကမားသည ပငလယကမးေျခေဒသတြင တညရေလရၿပး ပငလယေရေၾကာငး သယယပ ႔ေဆာငမႈက သသာထငရားစြာ ေစးသကသာေသာေၾကာင ျဖစသည။ ဥပမာ-ခနႏငးမ ရနဟငးသ႔ ကနခန ၁-တနက သေဘၤာျဖင သယေဆာငစရတသည ထကနပစၥညးအား ျမနမာႏငငသ႔ သေဘၤာျဖငတငပ ႔ကာ ထမတစဆင ျမနမာႏငငက ျဖတေကာ၍ တ႐တႏငငအေရ႕ပငး ပငလယကမး႐းတနးသ႔ ထရပကားမားျဖင သယေဆာငေသာ ကနကစရတထက ၁၀-ဆ သကသာသည။43

40 E/U ၊ ျမနမာအသြငကးေျပာငးေရးကာလ၊ အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။41 ကလသမဂၢ၊ စးပြားေရးႏင လမႈေရးရာဌာန၊ လဥးေရဌာနခြ။42 ၂၀၁၁-ခႏစ၊ အႏၵယသနးေခါငစာရငးမ အႏၵယျပညနယမား၏ လဥးေရမလြ၍ ၂၀၁၀-ခႏစအတြက ကနးဂဏနး အားလးသည ကလသမဂၢႏင တ႐တအမးသားစာရငးအငးဗ႐တ႔မ ျဖစပါသည။43 ျမနမာႏငငမ ရနဟငးသ႔ ထရပကားျဖင သယယမညအစား မးရထားျဖငသယယျခငးသည သယယစရတက ပငလယ ေရေၾကာငးမ သယယ၍ ၁၀-ဆသကသာသည ႏႈနးထက ၄-ဆ ပမသကသာေစသည။ ခငးႏငမ ရနဟငးသ႔ ျမနမာႏငငမျဖတကာ ပငလယေရေၾကာငးႏင ကနးေၾကာငး သယယစရတခန႔မနးတြကခကမႈတြင ခငးႏငမ ရနကနသ႔ သေဘၤာျဖင ကနခန ၁-ကလ မတာလင ၀.၀၃ ေဒၚလာျဖင ၁-တနႏႈနး၊ ရနကနမ ရနဟငးသ႔ မဆယ/႐ငလ ကနးလမးမ ထရပကားျဖင ၀.၀၅ ေဒၚလာ ႏႈနးျဖင မးရထားျဖင ၀.၀၂ ေဒၚလာႏႈနးတ႔ ပါ၀ငသည။ တ႐တႏငင၏ စႏႈနးျဖင ခရးတစခလးစရတက တြကခကသည။ ဒဂးရသေဘၤာတငပ႔မႈအႀကေပးမား၊ တ႐တမးရထားႏင တ႐တပစၥညး၀ယယစေဆာငးေရး ဖကဒေရးရငးတ႔မ အခကအလကမားက အသးျပပါသည။

32

သဘာ၀အရငးအျမစပေဒသာပငမား ေပါကြယ၀မႈ

ျမနမာႏငငတြင သဘာ၀အရငးအျမစမားစြာ ရသည။ သဘာ၀ဓါတေငြ႕သည ႏငငပ ႔ကန၀ငေငြ၏ အေရးႀကးဆး ရငးျမစျဖစသည။ ျမနမာႏငငရ ခငမာေသာ ဓါတေငြ႕သကႀကးမား၏ ပမာဏသည စစေပါငး ၇.၈-ထရလယ ကဗေပရေၾကာငး BP က ခန႔မနးထားရာ ျမနမာႏငင၏ ကမာၻ႔အဆငက (၄၆)သ႔ ေရာကရေစခသည။ တနဖးအားျဖင မသသာလေသာလညး ျမနမာေကာကမကရတနာႏင ေကာကမကကနၾကမးမားလညး ထငရားလသည။ ျမနမာ ေကာကစမးထတလပမႈသည ကမာၻ႔ေကာကစမးထတလပမႈ၏ (၉၀%)ရာခငႏႈနးရၿပး ပတျမားႏင နလာတ႔ကသ႔ေသာ ေကာကမကရတနာမား ထတလပမႈတြငလညး ကမာၻ႔ထပတနးႏငငမား အဆင၌ ရပတညလကရသည။44

ျမနမာႏငငတြင စကပးေရးလပငနးအတြက အႀကကဆးရာသဥတႏင စကပးေျမ အရငးအျမစမားရသည။ ကမာၻ႔စစေပါငး ဧရယာအတြငး ျမနမာႏငငသည ၃၈-ႏငငေျမာက အကယဆးျဖစၿပး စကပးႏငေသာ ေျမႏင ထာ၀ရသးႏမား စကပးႏငေသာ ေျမဧရယာ ၁၂.၂၅-သနးရေသာေၾကာင ၂၅-ႏငငေျမာက ကမာၻ႔စက ပးေျမ အကယျပန႔ဆးႏငငျဖစသည။45 အတတကာလက ျမနမာႏငငအား အာရ၏ စပါးကဟ လသမားေသာလညး ယငး၏ စကပးေရးက႑ ထြကကနမာ ရရႏငေသာ အလားအလာထက မားစြာနမကခသည။ ထက႑ ျပနလညရငသနလာေရး ႀကးပမး မႈမားက ကမာၻ႔ရကၡာ၀ယလအား ျမငတကမႈအေပၚ အခြငေကာငးယေရးအတြက အခနယ ေဆာငရြကရေပမည။ ကမာၻ႔ရကၡာ၊ အစားအစာႏင ေလာငစာ၀ယလအားသည ၂၀၃၀-ျပညႏစ တြင ေနာကထပ သးႏစကပးေျမ ဟကတာ ၁၇၅-သနးမ သနး ၂၂၀ အထ လအပမညဟ မၾကာေသးမက ထတျပနေသာ MGI သေတသနက ခန႔မနးထားသည။46

ကမာၻအ၀မးရ ႏငငေပါငးမားစြာတ႔တြင တး၍အေရးႀကးလာေနေသာ အရငး အျမစတစရပျဖစေသာ ေရက ျမနမာႏငငသည အလအေလာက ရရသးစြႏငေသာ အေျခ အေနတြငရသည။ ျမနမာႏငငတြင လတစဥးခငး၏ ေရသးစြမႈသည တစႏစလင ၂၄,၁၆၄ ကဗမတာခန႔ရၿပး တ႐တႏင အႏၵယတ႔၏ တစဥးခငးစ သးစြမႈထက ၁၀-ဆ ထငးႏငငႏင ဖလစပငႏငငတ႔ထက ၄-ဆ ႏင ဗယကနမ၊ အငဒနးရား သ႔မဟတ ဘဂၤလားေဒရ တ႔ထက ၂-ဆခန႔ ပမသးစြသည။47 ျမနမာႏငင၏ ေရအရငးအျမစသည ေရအားလပစစ ကယျပန႔စြာ ထတလပသးစြႏငေလာကေအာင မားျပားလသည အလားအလာရသည။ ေရအားသည လပစစဓါတအား ထတလပႏငေသာ စြမးအား၏ ေလးပသးပရသညတင အဆပါ စြမးအား အရငးအျမစတြင လမႈေရးႏင ပတ၀နးကငဆငရာ စနေခၚမႈမား ရေနေပသည။48

44 ကြမးကငမႈႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈ၊ စတဖင၀ကဘႏင ေရာဘတအဒလ၊ အာရပစဖတသတလပငနး၊ တရား၀ငသးသပခက ျမနမာ (ဘားမား)၊ DLA ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇလငလ ၃၁ ရက။45 စားနပရကၡာႏင စကပးေရးအဖြ႕ႀကး၏ “စကပးႏငေသာေျမ” ႏင “အၿမတမးသးႏမား” အမးအစားပမာဏကအသးျပသည။ အရငးအျမစ ေတာလနေရး။ ကမာၻ႔စြမးအင၊ ႐ပ၀တမား၊ စားနပရကၡာႏင ေရလအပခကမား ေတြ႕ႀကရျခငး၊ မကကငဆ ကမာၻ႔လးဆငရာအဖြ႔အစညးႏင မကကငဆ တညၿငမမႈႏင အရငးအျမစ ထတလပမႈစြမးအားသငတနး၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။46- ၎ - ။47 AQUASTAT ေဒတာေဘစ၊ FAO ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ။48- ၎ - ။ ျမနမာအသြငကးေျပာငးေရးကာလ၊ အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။


အလပလပေသာ အသကအရြယရ သ မားျပားေသာ လဥးေရႏင ထးျခားမားျပားသည အတနအသငကြမးကငေသာ ေနရပေျပာငးေရႊ႕လပသားဥးေရ

ျမနမာႏငငသည ေရရညအားျဖင ဖြ႕ၿဖးမႈလမးေၾကာငးက ဆကလကခတကရန အျပသေဘာရသည လဥးေရေျပာငးေရႊ႕မႈ စာရငးေပၚတြင အားထားရန မျဖစႏငေသာလညး အလပလပေသာ အသကအရြယရ လဥးေရလမးေၾကာငးသည ဖြ႕ၿဖးမႈက အျပသေဘာ ျဖညဆညးသမားအျဖစ အနညးဆး ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ဆကလက တညရေနမည အားသာခကရသည။49 ယငးသည သကႀကးရြယအဥးေရ ျမငတက လာမႈေၾကာင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈက ဟန႔တားေနသည ႏငငမားႏင ဆန႔ကငဘကျဖစေနသည။ ျမနမာႏငင၏ အလပလပေသာ အသကအရြယရ လဥးေရ အေရအတြကက ၄၆-သနး သ႔မဟတ စစေပါငး လဥးေရ၏ (၇၆%)ရာခငႏႈနးရမညဟ ခန႔မနးပါသည။50 ထႏႈနးသည ASEAN တြင ရာခငႏႈနးအျမငဆးျဖစသည။51 ခန႔မနးခကမားအရ ျမနမာႏငင၏ အလပလပေသာ အသကအရြယရ လဥးေရသည ႏစစဥပမးမ (၁%)ရာခငႏႈနး တးတကေနၿပး ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၅၇-သနး အထ ေရာကရမညဟ သရရသည။52

ကမာၻအ၀မးပ႕ႏ႔ေရာကရေနေသာ ကြမးကငသအေျမာကအျမားႏင လကတေလာ အားျဖင ႏငငရပျခားတြင အလပလပေနၾကေသာမားျပားလသည လပသားမားကႏငငသ႔ျပနလာေစရန ဆြေဆာငျခငးျဖငလညး ျမနမာႏငငအေနျဖင အကးေကဇးမား ထပမျဖစထြနးမည အလားအလာရႏငသည။ ထအငအားသည ၃-သနးႏင ၅-သနးၾကား သ႔မဟတ လကရ ျမနမာလပသားဥးေရ၏ (၁၀%)ရာခငႏႈနးခန႔ရသည။ ထလပသားအမားစသည ထငးႏငငတြင အလပလပေနၾကသညဟ ယဆရေသာလညး ထငးအာဏာပငမားကမ ျမနမာႏငငမ လပသား ၅၃၇,၀၀၀ခန႔ကသာ ျမနမာႏငငသားမားအျဖစ အတညျပၿပးျဖစေၾကာငး သတငးေပးခသည။53 ျမနမာႏငင၏ ႏငငေရႊ႕ေျပာငး လပသားမားအား လပသားအငအား အမားအျပား လအပေသာကနထတလပငနး၊ ပငလယစာ ထတလပေရးလပငနး၊ သေဘၤာ ကနတငကနခလပငနး၊ ေဆာကလပေရး၊ စကပးေရးႏင ေစးဆငမား၊ စားေသာကဆငမား၊ ဟတယမားႏင အမတြငး၀နေဆာငမႈကသ႔ေသာ ၀နေဆာငမႈလပငနးမားတြင အလပၾကမး ႏင အတနအသင ကြမးကငေသာ အဆငမား၌သာ အဓကခန႔ထားၾကသညဟ ပါးစပသတငး မားအရ သရရသည။54 အဆပါ လပသားအမားအျပားတြင ျမနမာျပညတြငး လဥးေရရ လပသားမားထက သာလြနေအာင စြမးေဆာငႏငေသာ အသး၀ငသည ကၽြမးကငမႈမား ရၾကသည။ စးပြားေရးအခြငအလမးမားက ပမရရႏငၿပး ျမနမာႏငငေရး တညၿငမေစမည အာမခခကရလင ႏငငျခားတြင အေျခခေနထငသႏင ႏငငေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားအမားစတ႔သည ျမနမာႏငငသ႔ ျပနလာရနသာေရြးခယ ၾကေပလမမည။ ၎တ႔၏ ကၽြမးကငမႈမားသည ျဖစထြနးလာေသာက႑မား ဖြ႕ၿဖးလာေရး တြင အဖးတနအရငးအျမစမား ျဖစလာေပလမမည။

49 ပါ၀ငေဆာငရြကမႈႏင အလပအကငႏႈနးသည ၂၀၁၀-ခႏစအတငး တညရေနမညဟ ယဆသည။ အေမရကနျပညေထာငစ သနးေခါငစာရငး ဗ႐/ ကလသမဂၢလဥးေရဌာနခြ၊ ျပငဆငတညးျဖတခက - ၂ မ စာရငးအငးမားက အသးျပသည။ 50 ျမနမာလဥးေရ၏ ၇၇%သည အလပလပေသာ အသကအရြယဟသညက IEU ႏင ကမာၻ႔ဘဏတ႔က အလပလပေသာ အသကအရြယအား ၁၅-ႏစ သ႔မဟတ ၁၅-ႏစ အထကဟ ရညၫႊနးသည။51 အလပလပေသာ အသကအရြယလဥးေရသည ထငးႏငငတြင ၅၅-သနး၊ ေတာငကရးယားတြင သနး ၄၀ ႏင မေလးရားတြင သနး ၂၀ ျဖစသည။ ကနးဂဏနးအားလးက အာရႏင ပစဖတေဒသအတြက ကလသမဂၢစးပြားေရးႏင လမႈေရးေကာမရင (UNESLAP) ၏ ၂၀၁၀-အခက အလကမားမ ျဖစသည။52 အေမရကနျပညေထာငစ သနးေခါငစာရငးဗ႐/ ကလသမဂၢလဥးေရဌာနခြ၊ ျပငဆငတညးျဖတခက-၂။53 ႏငငေျပာငးေရႊ႕မႈႏင ျမနမာႏငင။ အသစစေဆာငးမႈ ခနနယမားဆငရာ စးစမးေလလာေရး အစရငခစာ။ အငဒေဟာလ။ မဟေဒါလႏငင ေရႊ႕ေျပာငးစငတာ၊ ထငးႏငင။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ။54 ႏငငေျပာငးေရႊ႕မႈႏင ျမနမာႏငင။ အသစစေဆာငးမႈ ခနနယမားဆငရာ စးစမးေလလာေရး အစရငခစာ။ အငဒေဟာလ။ မဟေဒါလႏငင ေရႊ႕ေျပာငးစငတာ၊ ထငးႏငင။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ။

34

ျမနမာႏငင၏ ျပညပဆကစပမႈသည ျမငမားစြာ အေျခအေနေကာငးပါသည

ျမနမာႏငငသည အငအားႀကးမားေသာ ျပညပမတရာလမးေၾကာငးက အခြင ေကာငးယႏငသည။ ASEAN ေပါငးစညးမႈသည တကကြသည အဆငသ႔ ၀ငေရာက လကရရာ ရငးႏးျမႇပႏသမား ကမၸဏမားအျပင ႏငငျခားအစးရမားႏင ႏငငတကာ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားအၾကား ျမနမာႏငင၏ အလားအလာမားအေပၚ ျပငးထနေသာ စတ၀ငစားမႈမား ေပၚေပါကလကရသည။ ႏငငအမားအျပားတ႔သည ႏစေပါငးမားစြာ အဆကအသြယျပတခၿပးေနာက ျမနမာႏငငတြင သ႐းမား ထေထာင လာၾကသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇြနလတြင ကမာၻ႔စးပြားေရးဖရမကလညးေကာငး ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလတြင အေရ႕ေတာငအာရ အားကစားပြေတာကလညးေကာငး၊ အမရငအျဖစ လကခကငးပမညအျပင ၂၀၁၄-ခႏစတြင ASEAN ဥက႒အျဖစ တာ၀နယမည ျဖစေသာ ေၾကာင ျမနမာႏငငသည ႏငငတကာတြင ထငရားလာေပေတာမည။

ASEAN ၏ ေပါငးစညးမႈ ရငသနႏးၾကားေသာအဆင

ျမနမာႏငင၏ ပြငလငးမႈလမးေၾကာငးသစသည ၂၀၁၅-ခႏစကနပငးတြင ASEAN စးပြားေရးအသကအ၀နး (AEC)၏ လြတလပေသာ ကနသြယမႈဇနတညေထာငမႈက အခြငေကာငးယႏငမည အခနအခါေကာငးပင ျဖစသည။ ၂၀၁၅-ခႏစကာလ သတမတခကမတငမ ေဒသဆငရာ ဆကသြယမႈႏင ၀နေဆာငမႈမားႏင ရငးႏး ျမႇပႏမႈမားအေပၚ စညးၾကပမႈမားအား ေလာေျဖေပးမႈတးတကေရး အစအမမားသည ျမနမာႏငင၏ ျပျပငေျပာငးလေရး တညေဆာကမႈ အရနျမငတကေရးက အေထာကအက ျပေပလမမည။ အလယအလတကာလတြင အာရတစေလာက စေဆာငးေငြမားက စညး႐းႏငသညျပင ျမနမာရငးႏးျမႇပႏမႈ လအပခကမားအတြက ရနပေငြမား၏ အရငးအျမစအျဖစ အေထာကအကျပႏငေသာ ASEAN + 3 အာရေငြေၾကးစာခပ အစပးမႈႏင ေခးေငြအမာခႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈအေထာကအကတ႔ကသ႔ေသာ အစပးမႈမားမတစဆင ေငြေၾကးပးေပါငးေဆာငရြကမႈ၊ ကနသြယေရးႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈ ဆကဆေရးမားေၾကာင ျမနမာႏငငအဘ႔ အကးေကးဇးျဖစထြနးႏငေပသည။ ASEAN သည အသး၀ငသည တစခတညးေသာ ေဒသဆငရာ ဖရမမဟတေပ။ ျမနမာႏငငသည မဟာမေခါငေဒသခြအဖြ႕၀ငအျဖစ ကာလရညၾကာစြာ ရပတညေနခသည။ အဆပါ ဖရမသည သယယပ ႔ေဆာငေရး စြမးအင၊ ႀကးမေၾကးနနး၊ ဆကသြယေရး၊ ပတ၀နးကငႏင စကပးေရးတ႔တြင ဥးစားေပးမႈ ျမငမားေသာ ေဒသခြစမကနးမားက အေထာကအကျပရန ရညရြယေသာ စးပြားေရးပးေပါငး ေဆာငရြကမႈဖရမတစခ ျဖစသည။

အကးျဖစထြနးမႈမားက အာမခခက မေပးႏငပါ။ ASEAN ၏ ေစးကြကေပါငးစညးေရးသည ျမနမာႏငငရ ယဥၿပငႏငေသာ က႑မားႏင ကမၸဏမားအတြက အလြနႀကးမားသည အလားအလာက ထနးခပထားေသာလညး ထေပါငးစညးမႈမတငမ ႀကတငျပငဆငမႈျပလပၿပး ယဥၿပငႏငလာေစရန ျမနမာႏငငအေပၚ ဖအားေပးမႈမားလညး ျမငတကလာေပလမမည။ ၁၉၉၀-ျပညႏစကတညးက ASEAN တြင ပါ၀ငလာခေသာ အျခားႏငငမားႏငအတ ျမနမာႏငငသည AEC ဖြ႕စညးပတြင ခမတခေသာ ရညမနးခကမားက ျဖညဆညးရန ပ၍ဖြ႕ၿဖးၿပးေသာ ASEAN ၆-ႏငငထကပ၍ အခနရခသည။ သ႔ရာတြင ရညမနးခကမား အေကာငအထညေဖာျခငမျပမ လအပေသာ ယဥၿပငမႈစႏႈနးမားက ျဖညဆညးရနဆသညမာ ကာလသတမတခက တးျမႇငသညတင စနေခၚမႈမား ကနရေနဆ ျဖစသည။


ရငးႏ းျမႇပႏ သမားထမ ခ ငမာေသာ စတ၀ငစားမႈ

ႏငငစ ေကာပေရးရငးႀကးမားႏင အာရစးပြားေရးလပငနးမား အပါအ၀င ႏငငတကာ ရငးႏးျမႇပႏသမားသည ဥပေဒျပ႒ာနးျခငး၊ အခြနႏင ဘ႑ာေရး စညးမဥးဥပေဒမား ထတျပနျခငးတ႔ကသ႔ေသာ အစးရ၏ အေရးယ ေဆာငရြကခကမားအေပၚ အနးကပ ေလလာေစာငၾကညလက ျမနမာႏငငအေပၚ အေလးအနက စတ၀ငစားမႈရေၾကာငး ျပသ လာၾကသည။

အေမရကနျပညေထာငစက အေရးယပတဆ႔မႈမား ေလာခေပးမႈ တးတကလာ ျခငးႏင ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ တြင ဥေရာပသမဂၢ အေရးယပတဆ႔မႈမားအေပၚ တစႏစဆငးင ေပးျခငးတ႔ေၾကာင ရငးႏးျမႇပႏသမား၏ ျမနမာႏငင အေပၚ ယၾကညမႈက ျမငတက လာေစခသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဧၿပလတြင ျမနမာႏငင၏ ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနး စဥက ရညၫႊနးကာ အေရးယပတဆ႔မႈမားက ဆကလကေလာခေပးခသည။ သ႔ရာတြင ႀကးမားေသာ မေသခာမႈ မား ကနရေနဆျဖစသည။ (အကြက - ၃၊ “အေရးယပတဆ႔မႈမား” က ၾကညပါ။)

အကြက - ၃ ။ အေရးယပတဆ႔မႈမား

အေမရကန ဥးေဆာငေသာ ႏငငမားစြာတ႔သည ဒမကေရစ လလားသမား၏ ဆန႔ကငကန႔ကြကမႈမားက ၿဖခြၿပး စစအပခပေရး ျပနလညထေထာငျခငးက တ႔ျပနေသာအားျဖင ၁၉၉၀-ျပညႏစမ အစျပကာ ျမနမာႏငင အေပၚ အေရးယပတဆ႔မႈေပါငးစက အဆငအမးမးတြင ႏစေပါငး ၂၀-ေကာ ခမတခသည။၁ ထအေရးယ ပတဆ႔ မႈမားတြင အခ႕ေသာ ပ႔ကနသြငးကနမားႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈမားအား တားျမစပတပငျခငးအျပင ၀နေဆာငမႈလပငနး မား ျဖညဆညးမႈက ကန႔သတျခငး၊ ပငဆငပစၥညးမားအား ပတပငျခငး၊ အေထာကအပအကအညမားအား ကန႔သတျခငး၊ စစအစးရႏင ဆကသြယသမားအား ႏငငျခားသ႔ ခရးသြားခြင ပတပငျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။ အေရးယ ပတဆ႔မႈမားေၾကာင ႏငငအတြငး စးပြားေရးလပငနး ေဆာငရြကရာတြင အခကအခေတြ႕ေစခသည။ သြငးကနက တားျမစပတပငျခငးေၾကာင ေရာငးအားသည ျပညတြငးထတကနေပၚတြငသာ လးလးလားလား မခေနရေလရသည။ ပ ႔ကနအား တားဆးပတပငထားျခငးေၾကာင ျမနမာႏငငအေျခစက လပငနးမားအတြက ေရာငးအား အလားအလာက ေလာနညးေစသည။ ပစမးစျဖင အေရးယပတဆ႔ျခငးေၾကာင စမအပခပမႈစရတ ျမငတကကာ ပမလ႔လစကအားထတႀကးပမးရန လအပသည။

ျမနမာႏငင၏ လတတေလာ တးတကမႈမားေၾကာင ႏငငတကာ အသကအ၀နးႏင ဆကဆေရးမား ဖြ႕ၿဖးလာကာ အေရးယပတဆ႔မႈမား ေလာခေရးတြငလညး တးတက လာခသည။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလတြင EU က လကနကကနသြယမႈ ပတပင ျခငးမအပ အေရးယကန႔သတမႈအားလးက ဆငငေပးခၿပး ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဧၿပလတြင အၿမတနး ရပဆငးေပးလကသည။ (လကနကကနသြယမႈကမ ပတပငထားဆ ျဖစသည။) ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေမလတြင အေမရကနျပညေထာငစက ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈမားအေပၚ အေရးယပတဆ႔မႈမားက ရပဆငးေပးလကေသာလညး အျခားအေရးယ ပတဆ႔မႈ မားက ဆကလကထားရသည။ အေမရကနႏငငက အထးသတမတထားေသာ ႏငင သားမားစာရငးပါ ပဂၢလကအခ႕ႏင ကမၸဏအခ႕တ႔အား စးပြားေရးဆကဆခြင ပတပင ထားျခငးကလညးေကာငး၊ ျမနမာႏငငတြင ေဒၚလာ ၅၀၀,၀၀၀ ေကာ ရငးႏးျမႇပႏထားသည အေမရကနကမၸဏမားအတြက လအပခကမားကလညးေကာငး၊ ထးျခားစြာ ေျဖေလာေပး ခသည။ ယခအခါ ကေနဒါႏငငကလညး ယငး၏ အေရးယ ပတဆ႔မႈအမားစက

36

ပယဖကေပးလကရသည။ ၾသစေၾတးလႏငငသညလညး ကနသြယေရးဆကဆမႈမား ပမန ေရာကရေရးက ဥးတည ေဆာငရြကလကရသည။၂အေရးယပတဆ႔မႈမားထပမေျဖ ေလာေပးမႈသည ျမနမာႏငင၏ ဆကလကေဆာငရြကမည ႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈေပၚတြင မတညေနေပသည။

၁ ျမနမာႏငငအေပၚ အေမရကနျပညေထာငစ၏ အေရးယ ပတဆ႔မႈမား၊ လႊတေတာဆငရာ သေတသန၊ မကကယ မာတင။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ (၁၉)ရက၊ “ေကာငစစညးမဥးဥပေဒ (EC)”၂- ၎ -။ အေရးယပတဆ႔မႈမား အာဏာသကေရာကမႈ (အပဒ ၂၁၅ TFEU)၊ ဥေရာပေကာမရင၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ (၂၁)ရက။

က႑မားစြာတ႔သည ရငးႏးျမႇပႏသမားထမ စတ၀ငစားမႈက ျမငမားစြာ ဆြ ေဆာငလကရၾကသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇြနလတြင ပဂၢလက ဆကသြယေရးလပငနး မားအတြက လငစင ၂-ခ ခြငျပေပးရန အစးရက စစဥခသည။ ထဆးျဖတခက မတငမ တြငပင ပဂၢလက (၉၁)ဥးက စတ၀ငစားေၾကာငး ေဖာျပတငသြငးခၾကေသာလညး အရညအခငးျပညသည ပဂၢလက လပငနးခြငစာရငးမာ နညးပါးလသည။ ေငြေၾကး ၀နေဆာငမႈ လပငနးမားက႑သည ဖြ႕ၿဖးမႈမားစြာ ေနာကကကနေနဆျဖစၿပး ၂၀၁၅- ခႏစကနတြင ASEAN ေပါငးစညးေရးအတြက ႀကတင လပေဆာငသညအေနျဖင ျမနမာႏငငေငြေၾကးအဖြ႕အစညးမား ဥပေဒက ျပ႒ာနး ၿပးမသာ ႏငငျခားဘဏမားက ျမနမာႏငငတြင လပငနးလညပတခြငရမည ျဖစေပ သည။ ထဥပေဒသည ၂၀၁၃-ခႏစ ေႏြဥးရာသအထ မၾကမးအဆငတြငပင ရေနစဥတြင ျမနမာႏငငဗဟဘဏဥပေဒက မၾကာမျပ႒ာနးဖြယရၿပး စးပြားေရးဘဏလပငနးက စတငျပျပင ေျပာငးလႏငေၾကာငး ကြႏပတ႔၏ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားအရ သရရသည။ အဆပါ အခြငအလမးသစက ေမာမနး ကာ ႏငငျခားဘဏ ၁၇-ခတ႔က ကယစားလယ႐းမားက ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဧၿပလတြင ျမနမာႏငင၌ တညေထာငဖြငလစခၾကသည။55

ဖြ ႕ၿဖးတ းတကမႈ လပေဖာက ငဘကမား၏ တာ၀နခေသာ အကအည

ကမာၻအ၀မးရ ႏငငမားအနကသတမနဆကဆေရးမား ပမနေရာကရလာချခငး ျမနမာႏငငတြင တစဖနျပနလည၍ အျပညအ၀ ပါ၀ငထေတြ႕လာၾကျခငးတ႔က ဖြ႕ၿဖး တးတကမႈ လပေဖာကငဘကမားသည ျမနမာႏငင၏ လငျမနေသာတးတကမႈ အလား အလာက ျမႇငတငေပးၾကေပလမမည။ ဤအစရငခစာျပစေနခနတြငပင ႏငငတကာ အသကအ၀နးက ျမနမာႏငင၏ အသြငကးေျပာငးေရးက တညတညြတတညး ေထာကခ အားေပးလကရၾကသည။ ကမာၻ႔အႏ႔အျပားရ အလရငမားကလညး ခငမာေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ လပေဖာကငဘကအစအစဥမတစဆင ၎တ႔၏ လပငနးမားက ေပါငးစပညႇႏႈ ငးရန တာ၀နခၿပးျဖစသည။ ထအစအစဥ အေသးစတက ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ၌ လကမတေရးထးခေသာ ထေရာကေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ပးေပါငးေဆာငရြကေရး ေနျပညေတာသေဘာတစာခပတြင ေဖာျပထားသည။

55 ျမနမာႏငငရ အေသးစားေငြေၾကးက႑ ဆနးစစခက၊ ႏငငတကာ ေငြေၾကးပးေပါငးေဆာငရြကမႈႏင ဆငးရေသာႏငငမားအား အကအညေပးေရး ပစဖတႏင အႀကေပးအဖြ႕၊ Eric Duflos et al ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။


အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏႏင ကမာၻ႔ဘဏတ႔သည ျမနမာႏငင၏ စာရငးရငးလငးရန ကနရေနေသာ ေခးေငြကနမားႏငပတသက၍ သေဘာတညမႈရရခၾကသည။ ထသေဘာ တညမႈသည ပါရကလပ၊ ဂပနႏင ေနာေ၀တ႔က ေနာကထပသကသာခြငမားေပးရန အာမခခကရရေရး လမးပြငသြားေစခသည။ ထ႔ေၾကာင ျမနမာႏငငသည ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလတြင ေကြးၿမစစေပါငး ေဒၚလာ ၆-ဘလယ သကသာခြငရရခသည။ ဇနန၀ါရလ ၂၅-ရကေန႔တြင ပါရကလပႏငေတြ႕ဆခၿပး ေကြးကနမား၏ ထက၀ကက အဆငႏစဆငျဖင ပယဖကေပးရန သေဘာတညမႈ ရရခၿပး ကနေသာေကြးကနမားက ၇-ႏစ ဆငးငၿပးေနာက ၁၅-ႏစအတြငး ျပနလညေပးဆပရမညဟ ျမနမာအစးရက ေျပာၾကားခသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလတြင အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏက ျမနမာႏငငအား ေဒၚလာ ၅၁၂-သနး ထတ ေခးရနေၾကညာၿပး ကမာၻ႔ဘဏကလညး ေဒၚလာ သနး ၄၄၀ ထတေခးရန ေၾကညာခသည။56 ထကာလအတြငးတြငပင ကမာၻ႔ဘဏအပစ၏ အဖြ႕တစချဖစေသာ ႏငငတကာေငြေၾကး ပးေပါငးေဆာငရြကမႈအဖြ႕က ၂၀၂၀-ျပညႏစတြင လေပါငး ၂၀၀,၀၀၀ ေကာက ေငြထတေခးႏငေရးအတြက အေသးစားေခးေငြ လပငနးသစထေထာငရန ACLEDA Bank PLCတြင ေဒၚလာ ၂-သနး ရငးႏးျမႇပႏမညဟ ေၾကညာခသည။57 ျမနမာႏငငသည ရငးႏးျမႇပႏသမားအား ေငြေၾကးဆး႐ႈးမႈ အာမခခကေပးရန အျပနအလန ရငးႏးျမႇပႏမႈေပါငးစ ေအဂငစအဖြ႕၀ငျဖစလာေရးအတြက ေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပလကရသည။58

ျမနမာႏငငတြင ေျမလြတေျမ႐ငးေပါမားေသာ အားသာခကရသည

ျမနမာႏငင၏ လကရဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အေျခအေနသည ႀကးမားေသာ စနေခၚမႈတစရပ ျဖစေနသညမာ သသယျဖစဖြယ မလေပ။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငအား ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအဆငမား၏ ၾကားခဆငတ႔ က ခနေကာ၀ငေရာကခြငျပၿပး ဖြ႕ၿဖးမႈအရန ျမႇငတငေပးလင အငအားႀကးမားေသာ အကးေကးဇး ရရႏငမညမာ ေသခာေပသည။ ျမနမာႏငငသည ယငး၏ အမနးခငးအာရႏငငအခ႕ထက ဆယစႏစမားစြာ ေနာကက ၿပးမ အသြငေျပာငးလေရးက စတငျခငးသည အျခားႏငငမားမ ေကာငးေသာ အေတြ႕အႀက မားႏင ဆးေသာအေတြ႕အႀကမားကပါ သငယႏငေပသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငငသည ယငး၏ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက အငတာနကေလာကေခတလြနကာလတြင စတငျခငးျဖစရာ ဒဂစတယ နညးပညာက အသးျပ၍ ျပညသလထ ၀နေဆာငမႈမားႏင စးပြားေရး၀နေဆာငမႈမား ျဖန႔ျဖးႏငေသာ မတညသည ကနထတစြမးအား ျမငမားမႈက ရရႏငေပသည။ ယခအခါ မနကနေသာ ဆးျဖတခကမား ခမတျခငးသည လာမည ဆယစႏစမားအတြက ကနထတစြမးအားျမငမားမႈ၊ စြမးေဆာငရညျမငေသာ စြမးအငစနစမားႏင အေျခခ အေဆာက အဥမားဆသ႔ လမးဖြငေပးႏငေပသည။ ႀကတငေငြရသည ရငးႏးျမႇပႏမႈ ျဖစေသာလညး ပမျမငမားေသာ ကနထတစြမးအားႏင စြမးေဆာငရညျပည၀မႈတ႔က ေဆာငရြကဆလပငနး လညပတစရတမားက သကသာေစႏငၿပး ေပၚေပါကလာမည ေငြေၾကး၊ လမႈေရးႏင ပတ၀နးကငဆငရာ အဟန႔အတားမားက ႀကတငကာကြယႏငဖြယ ရေပသည။ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ၊ ပညာေရး၊ ဘဏလပငနး၊ ေစး၀ယျခငးႏင အျခား၀နေဆာငမႈ လပငနးမားအတြက ေ၀းလေခါငပါးဆးေဒသရ လမားကပင ဆကသြယေပးႏငေသာ

56 အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ပါရကလပႏင ျမနမာအစးရတ႔၏ သတငးထတျပနခက။57 IFC သတငးထတျပနခက။58 ကမာၻ႔ဘဏသတငးထတျပနခက။

38

နညးပညာသည ျမနမာႏငင၏ ျပညသလထ ဗဟျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၏ မ႑ငျဖစေသာ လမႈေရးႏင စးပြားေရးေပါငးစညးမႈအတြက စြမးအားတစရပ ျဖစလာႏငေပသည။

ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ႐ႈပေထြးေသာသမငးေၾကာငးတြင အခကအခာေနရာ တစခသ႔ ေရာကရေနေပၿပ။ ယငးသည ကမာၻ႔ရငသနသက၀ငဆးေဒသ၏ ဗဟခက တြင တညရေနေသာလညး ႏစေပါငး ၁၀၀ ခန႔ စးပြားေရး ရပတန႔ေနခၿပးေနာက ယငး၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈျဖစစဥ၏ အစဥးအေျခအေနတြငပင ရေနဆျဖစသည။ ယခအခါ အစးရမား၊ ႏငငစအဖြ႕အစညးမား၊ ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင ကမၸဏမားအျပင ကမာၻအ၀မးရ ႏငငသားမားထမ စတေကာငးေစတနာမြနမားျဖင ေ၀ဆာေနေပၿပ။ ဤသညမာ ကဥးေျမာငးဖြယရေသာလညး ျမနမာႏငငက အမအရ ဆပကငရမည အခြငအလမး ျပတငး တခါးတစခပပင ျဖစေနေပသည။

ေနာကလာမညအခနးတြင မညသ႔ျဖစႏငသည၊ GDP မညသ႔ အကးျပႏငသည၊ စးပြားေရးအခကအခာ က႑မားတြင အလပအကငအခြငအလမးမညသ႔ရႏငသည ဆသည တ႔အတြက လမးညႊနအျဖစ ဖြ႕ၿဖးလာေသာ ႏငငမား၏ စးပြားေရးအေတြ႕အႀကမားက ေလလာပါက ျမနမာႏငင၏ အရနရေနေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈအတငးအတာက ကၽြႏပတ႔က ေလလာထားပါသည။

၂။ ေဒၚလာ ဘလယ ၂၀၀ အခြငအလမးရေသာလညး စတပကဖြယ အလားအလာ

ျမနမာႏငငသည လကရ ကနထတလပအား ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးက ထနးသမးထားႏငရသာ ထနးသမးထားႏငၿပး လဥးေရအလားအလာသညလညး လတတေလာေမာမနးထားသညအတငး ျဖစေပၚပါလင ႏစစဥ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည ယေန႔ ျမငမားေသာေမာမနးခကမားက စတပကစရာျဖစေစသညအထ (၄%)ရာခငႏႈနးေအာကသာ ရရႏငေပလမမည။ သ႔ရာတြင အျခားႏငငမား၏ စးပြားေရးမားက ေလလာခကမားအရ ရညၾကာေသာ ကာလတစရပအတြငး ကနထတစြမးအား လငျမနစြာ ဖြ႕ၿဖးမႈေအာငျမငရနႏင ျမငမားေသာ ႏစစဥ GDP က ရရရန ျဖစႏငေျခရသညဟ အႀကျပထားၾကသည။ ကနထတစြမးအားတြင တစဆငေျပာငးလမႈ ေအာငျမငလင စးပြားေရးလပငနးမးစက ဖနတးႏငလင ရငးႏးျမႇပႏသမားက ယၾကညမႈရေအာငထနးသမးထားႏငလငႏင အပခပမႈစြမးရည တညေဆာကႏငလင ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးသည တစႏစလင (၈%)ရာခငႏႈနး တးတကမည အလားအလာရႏငေပသည။59

စးပြားေရး၏ အဓကက႑ ၇-ရပမ အလားအလာမားက အျပညအ၀ ထတယသးစြျခငးျဖင ျမနမာႏငငသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင GDP က ေဒၚလာဘလယ ၂၀၀ ေကာအထ ျမႇငတငႏငမည အျပင စကပးေရးမဟတေသာက႑မ အလပအကင ၁၀-သနးေကာက ဖနတးႏငလမမညဟ ယၾကညပါသည။

59 ဖြ႔ျဖးမႈအစရငခစာ၊ ခငမာေသာဖြ႔ျဖးမႈႏင ေပါငးစညးေသာ ဖြ႔ျဖးမႈ။ ဖြ႔ျဖးမႈတးတကေရးေကာမရင၊ ကမၻာဘဏ၊ ၂၀၀၈-ခႏစ။ ၁၃ ႏငငမာ ေဘာစဝါနာ၊ ဘရာဇး၊ တရတ၊ ေဟာငေကာင၊ အငဒနးရား၊ ဂပန၊ မေလးရား၊ ေမာလတာ၊ အမန၊ စကၤာပ၊ ေတာငကးရးယား၊ ထငဝမႏင ထငးႏငငတ႔ျဖစသည။


ျမနမာႏငငသည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အရနျမႇငတငႏငသညဟ ဖြ႕ၿဖးမႈျမငမားေသာ ႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကက ေဖာျပေနသည

ႏငငမားသည အမလကလေသာ စတဓာတျပငးျပလင အလမးကယသည စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈက ရရႏငေၾကာငး အျခားႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားက သကေသ ျပေနေပသည။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား၏ ၀ငေငြသည ယခငကထက ပမလငျမနစြာ ျမငတကလာေနေပသည။ (ျပကြက - ၈)။ ကမာၻႏငအ၀မး ယေန႔ျမနမာႏငင၏ အဆင ျဖစေသာ တစဥးခငးစ GDP (PPP) ေဒၚလာ ၁၃၀၀ မ ေဒၚလာ ၂၆၀၀ အထ ႏစဆ ျဖစလာေစရန အသးျပရေသာ ပမးမအခနသည ၁၉၆၀-ျပညႏစမတငမ ၄၇-ႏစမ ေထာငစႏစသစ၏ ပထမရာဆယအတြငး ၁၇-ႏစအထ ျဖညးျဖညးခငး ကဆငးလာခသည။ အာရစးပြားေရးႏငငမားက ထပမးမႏႈနးက ခးႏမႏငခသည။ ယငးတ႔အနက အမားစမာ တစဥးခငးစ GDP က ပမးမ ၁၃.၅-ႏစအတြငး ေဒၚလာ ၂၆၀၀ မ ေဒၚလာ ၅၂၀၀ အထ ျမႇငတငႏငခရာ ကမာၻ႔ပမးမႏႈနးမာ ၃၆-ႏစ ျဖစသည။60

ကမာၻလးဆငရာ ႏႈငးယဥေလလာမႈတစရပတြင တစႏစလင ပမးမ GDP (၇%) ရာခငႏႈနး တးတကၿပး ႏစေပါငး ၂၅-ႏစ သ႔မဟတ ထထကမကေသာ ကာလအထ ႏငင၏ စးပြားေရးက ဆယစႏစတငး ႏစဆ တးလာမည ႏငငေပါငး ၁၃-ႏငငက ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးေကာမရငက ေရြးခယသတမတခသည။61 အဆပါ ႏငင အမားအျပား သည ယေန႔ ျမနမာႏငငတြင ေတြ႕ရရေသာ ၀ငေငြအဆငႏင တစဥးခငးစ GDP အလားတအဆငမပင အစျပခၾက ျခငး ျဖစသည။ အဆပါ ၁၃-ႏငငအနကအမားစက သယဇာတ အရငးအျမစမားက တြနးအားေပးၿပး အမနႏငငသည ေရနေၾကာငလညးေကာငး၊ ေဘာစ၀ါနာႏငငသည စနေၾကာငလညးေကာငး ဖြ႕ၿဖးလာချခငးျဖစသည။ တ႐တႏင ဗယကနမ အပါအ၀င ႏငငေပါငးေျမာကျမားစြာတ႔သည စးပြားေရးအႀကးအကယ ပတဆ႔ထားရာမာ ယငးတ႔၏ အသြငကးေျပာငးေရးက စတငခၾကျခငးျဖစသည။ အငဒနးရားသည ၁၉၆၇-ခႏစမ ၁၉၈၈-ခႏစအထ တငးၾကပေသာ မ၀ါဒမားျဖင အပခပခသည။ ထႏငင ၁၃-ႏငငလးသည တးတကလာေသာငယရြယသည လဥးေရ၏ GDP ျဖညဆညးမႈမ အကးေကးဇးမားက ရရခသည။

ထႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကက အေျချပကာ ျမနမာႏငငသညလညး ႏစစဥ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ (၈%)ရာခငႏႈနး ရရေအာင ေမာမနးႏငေပလမမည။ (၈%)ရာခငႏႈနးထားက ျမနမာႏငင၏ ယေန႔ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးမ ထႏႈနးက ေအာငျမငေစရန ေလာကလမးရမည ခရးအကြာအေ၀းအား ထငဟကေဖာျပကာ ေမာမနးခကတစရပအျဖစ ေဖာျပထားပါသည။ GDP သည တစႏစလင (၈%)ရာခငႏႈနး တတးကမညဆပါက ျမနမာႏငင၏ GDP သည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာ ၄၅ ဘလယရရာမ ေလးဆတးကာ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာ ဘလယ ၂၀၀ ေကာ ရရလာေပလမမည။ ျမနမာႏငင၏ တစဥးခငးစ GDP သညလညး စစမနေသာ ကာလအတြငးတြငပင ခန႔မနးေျခ ေဒၚလာ ၇၆၀ မ ၃.၅ဆ တးကာ ေဒၚလာ ၂,၉၅၀ အထ ျမငတကလာေပမည။62 ထအေျခအေနေၾကာင တစေန႔လင ၁.၂၅ ေဒၚလာေအာက

60- ၄ငး - ။ဖြ႔ျဖးမႈအစရငခစာ၊ ဖြ႔ျဖးတးတကေရးေကာမရင၊ ၂၀၀၈-ခႏစ။61- ၄ငး - ။ဖြ႔ျဖးတးတကမႈအစရငခစာ၊ ဖြ႔ျဖးတးတကေရးေကာမရင၊ ၂၀၀၈-ခႏစ။=62 ၂၀၃၀-ျပညႏစ GDP ေဒၚလာ ၂.၂ ဘလယက ျမနမာႏငင၏ GDP သည ၂၀၁၀ မ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ႏစစဥ (၈%) တးတကမႈျဖင ခန႔မနး ထားသည။ ေဒၚလာ ၂၁၂ ဘလယက ၂၀၁၀-ျပညႏစ ေစးႏႈနးမားျဖင တြကခကထားသည။ ၂၀၀၅-ခႏစ PPP ေဒၚလာေစးႏႈနးအရ ၂၀၀၅-ခႏစ PPP ေဒၚလာေစးႏႈနးအရ တစဥးခငးစ GDP သည ေဒၚလာ ၁၃၀၀ မ ေဒၚလာ ၅၁၀၀ အထ ျမငတကလာမည။

40

ရရေသာ ျမနမာျပညသ ၁၈-သနးခန႔သည ဆငးရတြငးမ လြတေျမာကလာလမမညဟ ခန႔မနးသည။63

ကနထတလပအား ျမငတကလာမႈက လမးေဟာငးအတငး ထနးသမးထားျခငးသည စတပကဖြယေကာငးေသာ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈက ဥးတညေပလမမည။

ျမနမာႏငင၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည ၁၉၉၀-ျပညႏစႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား တစႏစလင ပမးမ (၄.၇%) ရာခငႏႈနးရရာမ အရနရလကရသည။ IMF ၏ အခကအလကမားအရ ျမနမာစးပြားေရးသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင (၅.၃%)ရာခငႏႈနး တးတကခၿပး ၂၀၁၁-ခႏစတြင ခန႔မနးေျခ (၅.၅%)ရာခငႏႈနး တးတကေၾကာငး သရရသည။ လတတေလာ စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈႏင သဘာ၀အရငးအျမစမားႏင ကနပစၥညး ျပညပတငပ ႔မႈမားတြင ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏမႈ ျမငတကလာမႈတ႔၏ အကးဆကအျဖစ ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးသည ၂၀၁၃-ခႏစတြင (၆%)ရာခငႏႈနး ရလာမညဟ IMF က ခန႔မနးထားသည။64

63 ျမနမာႏငင၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ (၈%)သည ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား ေအာငျမငခလင ျမငတကလာမည တစဥးခငးစ GDP ႏႈနးအတငး တ႐တ၊ အငဒနးရား၊ သရလကၤာႏင ထငးတ႔၏ အလားတ ျမငတကလာမည တစဥးခငးစ GDP ႏႈနးက ယကာ ထႏငငမား၏ ဆငးရမြေတမႈ ေလာခေရးပမးမရာႏႈနးျဖင ျမနမာႏငင၏ ဆငးရမြေတမႈ ေလာခႏႈနးက တြကခက ပါသည။ 64 အပဒ ၄၊ ၂၀၁၁-ခႏစ ေဆြးေႏြးမႈအတြက ၀နထမးအစရငခစာ။ IMF ႏငငအစရငခစာ၊ ၁၂/၁၀၄၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေမလ။


ကရမေအ

အႏၵယ

ဗယကနမ

တရတ

16

11

ျ နတဗ

ဂပန

းာရးလေမ

ဂာမဏ

12

အငဒနးရား 19

ထငး 16

ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား၏၀ငေငြမားသညသမငးတေလာကႀကေတြ႕ခရေသာႏႈနးမားထကအဆမတနမားျပားကာပမလငျမနေသာႏႈနးျဖငျမငတကေနသည

ၻာမက။စမျးငရးငတသ ႔ ၊းာမးငအးငရာစာသေငြတးငမသ၏းရေးာြပးစ 1-2008 AD ။ Angus Maddison၊

၁ စးငခးဥစတ။ GDP (PPP ငဖျ ) ေဒၚလာ၁၃၀၀မ၂၆၀၀ နခငမျာကၾနရကတငမျထအ

ႏငင ႏစ

ျပကြက၈

တစဥးခငးစ GDP ႏစဆတးလာေစရနၾကာေသာႏစ

154

53

65

33

48

1700 1750 1800 1850 1900 1950 2000

16

12

19

16

11


သ႔ရာတြင အဆပါ ႀကတငခန႔မနးထားေသာ ၂၀၁၃-ခႏစရ ဖြ႕ၿဖးမႈသည တာရညခမည မဟတေပ။ ျမနမာႏငငက ကနထတလပအားက လမးေဟာငးအတငး ဆကလကထနးသမးထားလငျဖစေစ၊ အလပလပေသာ အသကအရြယရ လဥးေရ ဖြ႕ၿဖးမႈသည လတတေလာ ေမာမနးထားသညအတငး တးတကလငျဖစေစ၊ ျမနမာႏငင၏ ႏစစဥ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည (၃.၇%)ရာခငႏႈနး သာရမညဟ ခန႔မနးပါသည။ (၈%)ရာခငႏႈနး ဖြ႕ၿဖးေရးေအာငျမငေစရန ျမနမာႏငငသည ၂၀၀၅-ခႏစမ ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား ရရခေသာ ကနထတစြမးအားထက ႏစဆတးကာ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ႏစစဥ (၇%)ရာခငႏႈနး ရရရန လအပသည။ (ျပကြက -၉)။

အျခားအာရႏငငမားသည အဆပါ ကနထတလပအား ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးထကမက ေရာကရၾကၿပး တစဥးခငးစ GDP မာ ၃.၅-ဆ ျမငတကလာခၾကသည။ တစဥးခငး GDP (PPP ျဖင) (၇%)ရာခငႏႈနး ရရေအာင ျမနမာႏငငက ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ျဖတသနးရမည ကာလတြငပင တ႐တႏငငက ကနထတစြမးအား (၇%)ရာခငႏႈနး ဖြ႕ၿဖးေနခသည။ တ႐တႏငငသည ကနထတစြမးအားက ေဒၚလာ ၃၆၀၀ မ ၆၈၀၀ အထ ႏစဆ တးတကခသည။ အဆပါ ကာလသတမတခကအတြငးတြငပင ထငးႏငငက ကနထတစြမးအားက ႏစစဥ (၆.၅%)ရာခငႏႈနး ျမႇငတငႏငခၿပး ကနထတလပအား ေဒၚလာ ၄,၈၀၀ မ ၁၀,၈၀၀ အထ ႏစဆ ျမႇငတငႏငခသည။65

အျခားေသာအာရႏငငမားသည ထသ႔ေသာကနထတစြမးအားစ တးတကမႈႏင ထထကပငပသည တးတကမႈတ႔ က ရရခၾကသည။ ကနထတစြမးအား ထပမတးတကေစရန က႑မားအတြငး ကနထတစြမးအားက လႈ႕ေဆာေပးကာ က႑အလက ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ အတားအဆးမားကလညး ဖယရားေပးရန လအပသည။ ယငးတ႔တြင အရငးအႏးမား အသးျပျခငး၊ ဆနးသစတထြငျခငး၊ ၿပငဆငမႈ ျမငမားေစျခငးႏင လပငနးစြမးေဆာငရည ျပည၀ေစျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။

ျမနမာႏငငတြင ေရရညတညတသည လငျမနေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈအတြက မးစမးကြ စးပြားေရး အေျခခမား လအပသည

ျမနမာႏငင၏ ပငဆငပစၥညးမားႏင အေထာကအပျပေသာ ျပညပပတ၀နးကငတ႔သည အေကာငးျမင၀ါဒ ေပၚေပါကေစသည အေၾကာငးအရငး တစရပျဖစၿပး ေရရညတညတသည လငျမနေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက ေရးကျဖစခဖးသည အစဥအလာမားလညး တညရဆျဖစသည။ ဖြ႕ၿဖးမႈအလားအလာက ခန႔မနးခငတြကရျခငးသည မညသညစးပြားေရးတြငမဆ လြယကမညမဟတေပ။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးတြင ပ၍ပင ခကခသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ လကရစးပြားေရးက႑မား၏ အရြယပမာဏသည ရငးလငးတကမႈမရသညျပင အားကးအားထားျပေလာကေသာ အခကအလကမားကလညး မရရေပ။ ထအခကအခမားက ေကာလႊားၿပး ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရး႐ပပလႊာႏင ယငး၏ အလားအလာက တတႏငသမ ရငးလငးစြာခန႔မနးႏငရန ကနကစရတ သ႔မဟတ ၀ငေငြခဥးကပနညးထက ထတလပမႈအျမငက ရယကာ အဓက က႑ ၇-ခ၏ အလားအလာက MGI က အၾကမးဖငး ခန႔မနးတြကခကထားသည။ အဆပါက႑တစခခငးစ၏ မကေမာကကာလ GDP ျဖညဆညးမႈႏင အလပအကင (၂၀၁၀-ျပညႏစ အခကအလကမားက အေျခခ၍) အျပင

65 တစဥးခငးစ GDP (PPP) က IMF မလညးေကာငး၊ အလပအကငအေရအတြကက IHS Global Insight မလညးေကာငး ရယအသးျပသည။ တ႐တႏငင၏ အခကအလကမားသည ၁၉၉၄ မ ၂၀၀၆-ခႏစအထ အတတျဖစၿပး ထငးႏငင၏ အခက အလကမားမ ၁၉၈၂ မ ၁၉၉၅-ခႏစ အထ ျဖစသည။

42

၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ရရမည GDP ျဖညဆညးမႈႏင အလပအကငအလားအလာတ႔၏ အေရအတြကက တြကခကပါသည။ ျပညသ႔စမခန႔ခြေရး၊ စးပြားေရး၀နေဆာငမႈမား၊ ပညာေရး၊ ကနးမာေရးႏင လမႈေရးလပငနးက႑မား၏ အခကအလကရရမႈ ကန႔သတခကရသညအျပင စစညးမႈမရေသာ သဘာ၀ေၾကာင ထက႑မား၏ အရြယပမာဏကျဖစေစ အလားအလာက ျဖစေစ ခန႔မနးတြကခကျခငး မျပပါ။

ဤသ႔ေဆာငရြကမႈက ဖြ႕ၿဖးမႈသည က႑တစခတညးျဖငသာ ျဖစေပၚ မလာေၾကာငး ရညၫႊနးပါသည။ ျမနမာႏငင သည ယငး၏ စးပြားေရးက အမးအမည စလငေအာင ေဆာငရြကရန လအပသည။ ႏငင၏ အကးစးပြားအတြက ယငး၏ သဘာ၀အရငးအျမစမားက ျမနမာႏငငက အသးျပႏငစြမးရႏငေသာလညး ေရရညတညတေသာ ျမငမားသည ဖြ႕ၿဖးမႈက ရရေစရန အျခားက႑မားကလညး စလငေအာငေဆာငရြကေရးက ထညသြငးစဥးစားသငသည။ စကပးေရး၊ စြမးအငႏငသတ၊ ကနထတလပမႈႏင အေျခခအေဆာကအဥတညးဟေသာ က႑ ၄-ခသည ဖြ႕ၿဖးမႈက တြနးအားေပးေရးအတြက အေရးႀကးသညဟ သးသပသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ က႑ ၇-ခက ဆနးစစရာတြင ထက႑ ၄-ခ၏ စစေပါငး ဖြ႕ၿဖးမႈအခြငအလမးသည (၈၅%)ရာခငႏႈနး နးပါးရေနေသာေၾကာင ျဖစသည။ အလပအကင အလားအလာႏငပတသက၍ ကနထတလပမႈ၊ အေျခခအေဆာကအဥႏင ခရးသြားလပငနးတ႔သညလညး အေရးပါဆး က႑မား ျဖစဖြယရၿပး က႑ ၇-ခတြင အလပအကင အလားအလာ (၉၂%)ရာခငႏႈနးအထ ရသည။

ၿခ၍ဆလင အဆပါက႑ ၇-ခလးသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈက ေဒၚလာ ဘလယ ၂၀၀-ေကာ ျဖညဆညးေပးႏငၿပး လယယာလပငနးမဟတေသာ အလပအကင

မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

2.7

7.0

1.08.0

ႏစစဥျပညတြငးအသားတငထတလပမႈတနဖး (ဂဒပ) ၈ % တးတကေစရန ကနထတစြမးအားကႏစဆမကတးျမႇငရနလသည။

။ါပငႏပခမးဥကအကးာမးနဏဂးနကငာကၾောသေးာထခၿးမႊလ။ကခတမ (၁) ၂၀၁၀- ါပရစႏခ ၀ းာမငဆအးနႈႏငကအပလအငႏႈမကြရငာဆေင (၂) ၁၉၉၀ မစႏခ ၂၀၁၀ ြဖစးာအးမြစတထနကထအစႏခ ႕ ြဖငလပျးသအကႈမးဖၿ ႕ ညသႈမးဖၿ (၂.၅%) ။ညမနေကာလေဥစအကထ

~2x

တထနကငတနခစ ႈမကတးတစးာအးမြစ

၂၀၀၅-၁၀၂

စးာအငအးာသပလ ာသေပအလမ


အပလာသေးာထငႇမျးတးနမာမေမစးာအးငြသ

းာ


GDP ြဖ႕ ႈမးဖၿ ကခးနမညရ

၂၁၀-၃၀

ႏစစဥ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးအမန %

လအပေသာျဖညစြက ကနထတစြမးအားစ ဖြ႕ၿဖးမႈ

ြဖအြငေပနရးကၾေြငောကတငငႏ။စမျအးငရအးငတသ ႕ ြဖရာအ ႕ ကခပသးသးရေးာြပးစာမနမျ၏းဌေနစဏဘးရေးဖၿ ၂၀၀၅-၀၆။နာဌးငအးငရာစဟဗငငႏာမနမျ။ြငေပနရာမနမျ

။စႏခ

ျပကြက၉

းာအးမြစတထနက ဘရမႈမကတးတ

GDP ြဖ႕ ႈမးဖၿ (၃.၇%)


၁၀-သနးေကာက ထပမဖနတးေပးႏငမည အလားအလာရေပသည။66 (ျပကြက ၁၀ ႏင ၁၁) ၂၀၃၀-ျပညႏစကာလအထ ႏစစဥ (၈%)ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးသည စနေခၚမႈျဖစသကသ႔ပင အမနတကယလညး ျဖစလာႏငသညက က႑ ၇-ခရ အခြငအလမးမားက ေဖာျပေနသည။ ယခဆကလက၍ က႑တစခခငးစက အလညက ေဆြးေႏြးသြားပါမည။

စကပးေရးက႑

ျမနမာစကပးေရးက႑၏ အရြယအစားႏင တနဖးခန႔မနးတြကခကမႈမားသည ကြလြႏငေသာလညး ႏငင၏ အကယျပန႔ဆးက႑ ျဖစသညမာကား ေသခာေပသည။ အစးရ၏ အဆအရ သးႏမား၊ ေမြးျမေရးႏင သစေတာအပါအ၀င စကပးေရးက႑သည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင GDP ၏ (၄၄%)ရာခငႏႈနးက ျဖညဆညးေပးေၾကာငး သရရသည။67 ဖကစေသာ ေလလာမႈတစရပတြင ၂၀၁၀-ျပညႏစ၏ စကပးေရးက႑တြင အလပသမား အားလး၏(၅၂%)ရာခငႏႈနး လပကငခရာ လဥးေရ ၁၅.၆-သနးသည ထက႑တြင အသကေမြး၀မးေကာငးျပသည သေဘာက ေဖာျပထားသည။68 လတတေလာတြင ျမနမာ ႏငင၏ တနဖးအားျဖင အႀကးမားဆးသးႏမာ စပါး (မႀကတရေသးေသာ ဆန စပါး)၊ ပမးစႏင ဆထြကသးႏတ႔ ျဖစသည။ ရတသမးၿပးေသာ သးႏတစမးခငးစ၏ အေသးစတ ဆနးစစခကက အသးျပၿပး သးႏတစမးစ၏ ထြကကနက ေစးကြကေပါကေစးျဖင ေျမႇာကၾကညရာ လယယာစကပးေရးက႑သည ၂၀၁၀-ျပညႏစ၏ GDP က ေဒၚလာ ၂၁.၂ ဘလယ ျဖညဆညးေပးႏငေၾကာငး ခန႔မနးရသည။

သစေတာ႑မပါ၀ငသည စကပးေရးက႑သည ႏစစဥႏစထပတးသည အတးႏႈနးျဖင (၄.၃%)ရာခငႏႈနး တးတကကာ ၂၀၁၀-ျပညႏစထက ၂-ဆ ေကာလြနၿပး ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင GDP အား စစေပါငး ေဒၚလာ ၄၉.၁ ဘလယအထ ျဖညဆညး ေပးႏငေပလမမည။ (ျပကြက - ၁၂)။ ဤမ ခငမာေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈ အလားအလာရသညတင ထက႑ရ အလပအကငသည အေျပာငးအလမရဘ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၁၅.၆-သနးခန႔အထ ရေနဥးမညဟ ခန႔မနးရသည။ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ ထငးႏင ဗယကနမႏငငတ႔၏ တစဥးခငးစ GDP သည ျမနမာႏငင၏ ၂၀၁၀-ျပညႏစရ တစဥး ခငးစ GDP ႏင အလားတအဆငတြင ရေနစဥကတညးက ထႏငငမား၏ လယယာက႑ ကနထတစြမးအားသည ပမးမ (၄.၃%)ရာခငႏႈနး တးတကလာခသည။69 ကနထတစြမးအား ျမငတကလာျခငးႏင လပအားသြငးအားစ အစားထးျခငးတ႔ေၾကာင စကပးေရးက႑၏ GDP ျဖညဆညးမႈတးတကေနလငေသာမ ထက႑၏ အလပအကငက တညၿငမေအာင ဆကလကထနးသမးထားေပလမမည။ (အကြက - ၄။ “ျမနမာစကပးေရးက႑၏ အလားအလာ ေအာငျမငေရး” က ၾကညပါ။)

66 က႑တစခခငးစ၏ အေသးစတမတခကမားက နညးပညာေနာကဆကတြတြင ၾကညပါ။ အျခားႏငငမားႏင ႏႈငးယဥေသာ အမးမးေသာ စကမႈလပငနးမား၏ အရြယပမာဏဆနးစစမႈႏင စးပြားေရးႀကမႏႈနးအတြက အေမရကန ေဒၚလာက အသးျပပါသည။ က႑ ၇-ခမ GDP ျဖည ဆညးမႈအေပၚ ကြႏပတ႔၏ ခန႔မနးခကသည ၂၀၁၀-ျပညႏစ အစးရ၏ GDP ျဖညဆညးမႈအခကအလကမားႏင ကြာျခားပါသည။ အေၾကာငးမ ကြႏပတ႔က ထက႑တစခခငးစက အေျခခမ အထကသ႔ ဆနးစစ ထားပါသည။ ဥပမာ ထတလပမႈအခကအလကမားက ခြျခားသတမတ၍ ယငးတ႔က ေစးကြကေပါကေစးျဖင ေျမႇာကျခငး။ အမားျပညသရရႏငေသာ အခကအလကမားက ခြထတ၍ မရပါ။ ထ႔ေၾကာင ပမတကစြာ ဆနးစစ၍ မရႏငပါ။ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင က႑ ၇-ခရ ကြႏပတ႔၏ အလပအကငခန႔မနးခကသညလညး အစးရ၏ ကနးဂဏနးမားႏင ကြလြ ပါသည။ အလပ အကငႏင ပတသက၍ ျပညစေသာတရား၀ငအခကအလကမရပါ။ အဘယေၾကာငဆေသာ အလပသမားဥးစးဌာန၏ အနးကပ ဆး လပသား အငအားေလလာမႈက ၁၉၉၀-ျပညႏစတြင ေဆာငရြကခ၍ ျဖစသည။ က႑အမးမးရ အလပအကငမားအတြက အေကာငးဆး ခန႔မနးခကမာ “ျမနမာႏငင၏ ေပါငးစညးေသာအမေထာငစ လေနမႈအေျခအေနမား (၂၀၀၉-၂၀၁၀)ပင ျဖစသည။ ကြႏပတ႔၏ အလပအကင ခန႔မနးခကမားတြင အျခားႏငငမားမ ေလလာေတြ႕ရေသာ စႏႈနးမားက အသးျပထားသည။ (အလပသမား မးစတစဥးခငးစ၏ GDP ျဖညဆညးမႈ) က႑အဆင ကနထတစြမးအား ခန႔မနးရာတြင ႐ႈတေထြးမႈႏင ျမနမာႏငင၏ က႑အဆင အလပအကငႏငပတသက၍ ခန႔မနးခကမားက ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ က႑အဆင ကနထတစြမးအား တးတကမႈက ေဖာျပရန အသးမျပသငပါ။67 ႏစပတလည စာရငးအငးစာအပ၊ ၂၀၁၀။ ဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၊ ျမနမာႏငင။68 ၎ -။ ျမနမာႏငင၏ေပါငးစညးေသာ အမေထာငစလေနမႈ အေျခအေနမား ေလလာခက။ UNDP et al ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ဇြနလ။ ျမနမာႏငင ဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၊ ႏစပတလညစာရငးအငးစာအပ၊ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ခႏစအရ၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ အလပ အကငစစေပါငးသည ၉.၈၇-သနး ျဖစသည။69 ထကနးဂဏနးမားက IHS Global Insight မ GDP အခကအလကမားႏင ကမာၻ႔ဘဏမ စကပးေရးက႑တြငပါ၀ငေသာ လပသားအငအားႏင အလပအကငဆငရာ အခကအလကမားက အေျခ၍ တြကခကသည။

44


က႑ခနစရပက၂၀၃၀ျပညႏစတြငစးပြားေရးထတလပမႈကေဒၚလာသနးေထာငေပါငး၂၀၀အထတးျမႇငေပးႏငသည။

။စမျအးငရအးငတသ

ျပကြက၁၀

50.4

0.1

0.2

0.6

8.0

10.5

21.2

9.8


းရေယြသကဆ

းာမးနငပလးကၾေြငေ

းနငပလးာြသးရခ

ငအးမြစ / တသ

ဥအကာဆေအခချေအ


ႈမပလတထနက

49.1

48.8

6.4

11.1

14.1

21.7

69.4

220.6

၂၀၁၀

ႏစထပတးႏစစဥဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး ၂၀၁၀-၃၀

%

10

4

8

5

17

23

23

8

က႑အလကအမန GDP ပမာဏတြကခကျခငး ၂၀၁၀-ခႏစေစးႏႈနးမားျဖငေဒၚလာသနးေထာငေပါငး ၂၀၃၀

ကါပဆအ ႑၇- မပရ GDP နခႈမးညဆညဖျ ႔ ၏ရးစအညသကခးနမ ၂၀၁၀- စႏညပျ GDP တပႏြကမးငာကၾေအ။ညသးာချာြကငႏးာမကလအကခအႈမးညဆညဖျ ႔ကက႑ သၚပေအမချေကာအေးာအးငခခစတ ႔ ာမပဥ။ညသစဖျငာကၾေးငချစစးနဆ

- ။းငချကာႇမျေငဖျးဖနတကြကးစေကာမကလအကခအႈမပလတထနက


0.4 0.4 0

ကနထတလပမႈအေျခခအေဆာကအဥႏငခရးသြားလပငနးက႑တ႔သည အလပအကငဖနတးေရး၏ေမာငးႏငအားမားျဖစလာႏငသည

။စမျးငရအးငတသ

ျပကြက၁၁

အလပအကင းငါပေးနသရေးဥလ

၂၀၁၀ ၂၀၃၀

စသငကအပလအ ( းငါပေးနသ )

စြမးအင/သတ ကနထတလပငနး

ဆကသြယေရး ခရးသြားလပငနး

စကပးေရး

အေျခခအေဆာကအဥ

ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈ စစေပါငး

0.3 0.2 0.1

15.6 0.0 15.6

7.6

5.8 1.8 2.3

1.8 0.5

0 0.2 0.2

2.3 2.0 0.3

28.6 10.4 18.2


အကြက - ၄ ။ ျမနမာစကပးေရးက႑၏ အလားအလာ ေအာငျမငေရး

ျမနမာစကပးေရးက႑တြင ဖြ႕ၿဖးမႈအတြက အဓကအလားအလာရသည။ အမ နးခငးေဒသမားတြင ေနထငသ ဘလယ၀ကခန႔သ႔ တငပ ႔ႏငေသာ စကပးေရးထြကကနမား ျမနမာႏငငတြင အသငရေနၿပး ျဖစေနသည။ လြနခေသာ ဆယစႏစတစခတညးတြငပင ေရာငးလအားနညးၿပး ၀ယလအားျမငတကလာသျဖင ကမာၻ႔စားေသာကကနေစးႏႈနးမား (၁၃၅%)ရာခငႏႈနးအထတးတကသြားခသည။၁ ၀ငေငြမားျမငမားလာၿပး ၂၀၁၀- ျပညႏစႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား (အခနး-၃ ရ ၿမ႕ျပ အသြငေျပာငးလမႈ ေဆြးေႏြး ခကက ၾကညပါ။) ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငသ ဥးေရသည ၁၀-သနးခန႔အထ တးတက လာဖြယရရာ စားနပရကၡာထတကနမားအတြက ျပညတြငး၀ယလအားသညလညး ျမငတက လာေပလမမည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငအေနျဖင ထအခြငေကာငးက ဆပကငႏင ၀ယလအားမားၿပး စကပးေရးက႑က အသြငေျပာငးရန အစပးႏငေသာ ထြကကနမားက ထတလပရနေသခာဖ ႔ လအပသည။ ႏငငတြင ၾသဇာေကာငးေသာ ေျမယာႏင ေရတ႔ အလပယရေသာလညး စကပးေရးက႑၏ ကနထတစြမးအားသည နညးပါးၿပး အလပ


တနဖး၏အဓကအရငးျမစ၆-ခကဆပကငထားႏငလငျမနမာႏငငစကပးေရးက႑ GDP သညႏစဆတးကာ၂၀၃၀-ျပညႏစတြငေဒၚလာ၄၉-ဘလယေကာရရႏငမည။

။စမျးငရအးငတသ

းနငပလးါင းရေမျးြမေ

းနငပလ းာမႏးသ

6.0

2.4

2.4

5.3

10.4

0.2

4.2 33.7

14.5

49.1

4.3% p.a.

၂၀၃၀ရအလားအလာ 11.2

းဆငြလလေ ႐ းငချခာလေႈမးႈ 1.4 1.1

နကတထးနငပလးါင းငချကတငမျ

နကတထးရေမျးြမေ းငချကတငမျ

ခမျေးပကစ ႕ းငချငြထ

းာမႏးသငမျးဖနတ ႊရေးငာပျေ ႕ းငချးပကစ

းငချကတငမျးနႈႏကြထႏးသ

၂၀၁၀-ရ GDP 21.2 5.0 1.8

ျပကြက၁၂

စကပးေရးက႑၏ GDP ျဖညဆညးမႈ၊၂၀၁၀-ႏင၂၀၃၀ ၂၀၁၀ းငါပေယလဘာလၚဒေ။

တနဖးအျမတတြငပါ၀ငမႈ %

37

19

9

9

22

5

။ါပရမ၍ပျာဖေးငါပေစစငဖျသးာထခၿးမႊလကးာမကြတအရေအ။ကခတမ

46

သမားတစဥးလင တစႏစေဒၚလာ ၁၃၀၀-ခန႔သာရၿပး ထငးႏငငႏင အငဒနးရားတ႔၌ ေဒၚလာ ၂၅၀၀ ခန႔ ထတလပႏငသည။

စကပးေရးက႑အား စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈက ပမကယျပန႔စြာ အေထာကအက ေပးႏငစြမးရ႐သာမက ဆငးရမြေတမႈကလညး ေလာပါးႏငစြမးရေစေသာ စကပးေရး ကနထတစြမးအား လငျမနစြာတးတကမႈရေစမည နညးလမးမားက MGI က အႀကျပထားပါသည။

ပထမနညးလမးမာ သးႏအထြကတးေအာင ေဆာငရြကေရးပင ျဖစသည။ ဆညေျမာငးစနစမား၊ စကပးေရးစနစမားႏင မးေကာငးမးသန႔မား၊ ေျမၾသဇာမား ကသ႔ေသာ သြငးအားစမားအျပင ပမေကာငးမြနေသာ လပငနးသးပစၥညးမားႏင စကပစၥညးကရယာမားက တးတကေစျခငးျဖင ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင သးႏအထြကတးမႈသည ပမးမအားျဖင (၇၀%)ရာခငႏႈနးအထ ျမငတကလာႏငမညဟ ခန႔မနးပါသည။ ျမနမာႏငင၏ အသားတင စကပးႏငေသာ ေျမဧရယာ၏ (၂၀%)ရာခငႏႈနးခန႔သာ ဆညေျမာငးမား သြယထားၿပးျဖစသည။ ဆညေျမာငးစနစမား၌ ပဂၢလက ရငးႏးျမႇပႏမႈက အေထာကအပေပးျခငးႏင အေသးစားဆညေျမာငးမားက ထနးခပအသးျပျခငးတ႔ အပါအ၀င နညးလမးမးစျဖင စကပးႏငေသာ ေျမဧရယာအားလးက လႊမးၿခႏငပါသည။ ျမနမာစကပးေရး တးခ႕ေရးလပငနးသည ေခတမလာေစႏငၿပး စကပးေျမအနညးငယ ပငဆငသမားအတြက ကြမးကငမႈရရလာေစေသာ အသး၀ငသည အရငးအျမစ ျဖစလာေစပါသည။ သ႔ရာတြင အဆပါ တးခ႕ေရးလပငနးအဖြ႕သည အေျခခ ျပျပငေျပာငးလေရးႏင ေငြေၾကးေကာေထာကေနာကခတ႔ လအပပါသည။ ဥပမာ-စကပးေျမတးခ႕လပငနး အလပသမားမား၏ ေန႔စဥလပအားခသည ၁၅-ကပ သ႔မဟတ အေမရကန ေငြေၾကး ၂-ဆငသာ ရသည။၂ လယသမားမားသညလညး ပမလေလာကေသာ စကပးစရတ ေခးေငြမား ရရႏငသည။ ကနသြယမႈ၊ ၿပငဆငမႈႏင ထတလပမႈ အေျခခအ ေဆာကအဥးမားကတးတကေစျခငးျဖင သြငးအားစမားႏငစကပစၥညးကရယာေစးႏႈနးမားကလညး ေလာခႏငသည။ ျမနမာႏငင၏ စကပးေရးလပငနးႏငေလာည သေတသနႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ (R & D) က ျမငမားလာေစျခငးျဖင ထငရားေသာ အလားအလာမား ေပၚထြကလာႏငေပသည။ ဓါတေျမၾသဇာကသ႔ေသာ ပဂၢလက ကနပစၥညးမားက အားေပး ျခငးျဖင စကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈက ထခကေစေသာလညး (R & D) တြင ရငးႏးျမႇပႏ မႈက (၁၅၁%)ရာခငႏႈနးတြင ရငးႏျမႇပႏမႈအေပၚ ျပနရသည အကးအျမတ (၄၃%) မ (၁၅၁ %) အထ ရသညဟ ကမာၻ႔ဘဏ၏ သေတသနမားတြင ေဖာျပထားသည။၃

ဒတယနညးလမးမာ နညးပညာအသးျပမႈ တးခ႕ျခငးျဖစသည။ လယယာ စကပးေရးတြင ကနထတစြမးအား ပမျမငမားေရးက ခနေကာေရာကရမညနညး လမးမာ ဒဂစတယနညးပညာပင ျဖစသည။ အႏၵယႏငငတြင လယယာစကပးေသာ ေကးရြာမားတြင ႐းရာလထ စေ၀းၾကသညေနရာတ႔တြင မဒယာစ ပဂၢလေရး ကြနပတာမားက ဆကလကျဖင ခတဆကထားေသာ သာမနကြနပတာက အသးျပေဆာငရြကလကရသည။၄ ထ ကြနပတာမားက ေဒသဆငရာ မးေလ၀သ ခန႔မနးခကမား၊ အနးအနားေစးကြကမားရ သးႏေစးႏႈနးမားႏင ေနာကဆးေပၚ တးတကလာေသာ နညးစနစမားကသ႔ေသာ သတငးမားက ပမလြယကစြာ ရရေစသည။ ေကးရြာခမားအား ကြနပတာ အသးျပ နညးသငတနးက ပ ႔ခေပးၿပး ထေကးရြာခမားမာ ရပရြာက ေလးစားခရသည စာတတေသာ လယသမားမား ျဖစၾကသည။

ျမနမာႏငငရ လယယာေျမ အနညးငယပငဆငသမားႏင စးပြားျဖစလပကငေသာ လယယာေျမ ႏစရပစလးပင ပမထတလပအားေကာငးလာႏငေသာလညး ၎တ႔သည


အလားတ ဖြ႕ၿဖးေရး အတားအဆးမားက ႀကေတြ႕ၾကရသည။ ထအခကအခမားတြင မလေလာကေသာ ထနးသမးမႈ၊ညဖငးေသာ ဆညေျမာငးစနစမားႏင စကပစၥညး ကရယာမား၊ သယယပ ႔ေဆာငေရးႏင အေျခခအေဆာကအဥေဟာငးမား၊ အထြကမေကာငးေသာ မးေစေဟာငးမား၊ အလတတနးစား လယယာစမခန႔ခြမႈ၊ ကန႔သတထားေသာ ရငးႏးျမႇပႏေငြ ရရခြငႏင ျပညပသ႔ တငပ ႔ႏငေသာ သးႏမား၏ ၿပငဆငမႈက ကဆငးေစေသာ ျမနမာကပေငြ၏ ခငမာမႈတ႔ ပါ၀ငသည။ ထအခကအခမားႏငအတ ေျမယာပငဆငခြငမားႏင အမၿခေျမေစးကစားမႈတ႔၏ စနေခၚမႈက ခကခငးေျဖရငးေဆာငရြကရန လသည။ သ႔မသာ ျမနမာစကပးေရးက႑၏ အလားအလာသည ၂၀၃၀-ျပညႏစေရာကခနတြင ႏစစဥေဒၚလာ ဘလယ ၅၀ သ႔ေရာကရႏငေပမည။

၁ အရငးအျမစေတာလနေရး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညးႏင မကကငဆ ေရရညတညတခငၿမမႈႏင အရငးအျမစထတလပမႈစြမးအား အေလအကင၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။၂ ျမနမာႏငငတြင စကပးေရး ျပနလညရငသနလာျခငး David Dapice et al ။ အတားအဆးမားက ခးဖက၍ ဖြ႕ၿဖးမႈလမး

ေၾကာငး တညေဆာကျခငး ၊ ဒမကရကတစအပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ Ash Centre၊ ဟားဗာဒကေနဒေကာငး ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဇလငလ။

၃ စကပးေရးက႑ ျပညသ႔အသးစရတႏင ဖြ႕ၿဖးမႈ၊ Enrique Blanco Armas et al ။ ကမာၻ႔ဘဏမ၀ါဒ သေတသနလပငနး စာတမး အမတ 5977, ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ။၄ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက သတငးႏင ဆကသြယေရး၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။

စကပးေရးက႑၏ အလားအလာသည အထးႀကးမားသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထက႑က နမေသာအဆငမ စတငရျခငးလညး ပါ၀ငေသာေၾကာငဟ ကြႏပတ႔ ယၾကည ပါသည။ ဥပမာ - မးေစမား၊ ဓါတေျမၾသဇာမား၊ ေရ၊ စကပစၥညးကရယာႏင ကနထတစြမးအား အပါအ၀င လကရသြငးအားစအဆငမားသည အလြနနညးပါသည။

ကလသမဂၢ ကမာၻ႔စားနပရကၡာအဖြ႕ႀကး (FAO)ႏင အသးခစနစမား ဆနးစစမႈ ႏငငတကာတကသလ (IIASA) တ႔၏ နမနာျဖစေသာ ကမာၻ႔စကပးေရး ေဂဟေဗဒဆငရာ ဇနမားက အသးျပ၍ သးႏအထြကတးမႈက ခန႔မနးရာတြင သးႏအထြကႏႈနးျမငတကျခငးအားျဖင GDPအား ေနာကထပ ေဒၚလာ ၁၀.၄-ဘလယ ျဖညဆညးေပး ႏငမညဟ ယဆပါသည။ ျမနမာႏငင လယသမားမားသည သစသး၀လ၊ ဟငးသးဟငးရြက၊ ေကာဖ၊ ဆအနးႏင ေရာဘာကသ႔ေသာ တနဖးျမင သးႏမားက တး၍ စကပးႏငလင GDP ၌ ေနာကထပ ေဒၚလာ ၅.၃-ဘလယ ျဖညစြကႏငမညဟ ခန႔မနးပါသည။70 အျခားအဖးတနက႑မား အထးသျဖင ငါးလပငနး၏ ျမငတကမႈကလညး ၂၀၃၀-ျပညႏစေရာကခနတြင ႏစစဥ GDP တြင ေဒၚလာ ၆.၀-ဘလယ ထပမျဖညဆညးေပးႏငေပလမမည။

စြမးအငႏင သတက႑

ျမနမာႏငင၏ စြမးအငႏင သတက႑သည ၂၀၁၀-ျပညႏစ ေစးႏႈနးမားျဖင အမန GDP က အေမရကန ေဒၚလာ ၈-ဘလယ ျဖညဆညးေပးၿပး လ ၉၀,၀၀၀ က အလပအကင ရရေစခသညဟ ခန႔မနးပါသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင အဆပါက႑သည GDP သ႔ ေဒၚလာ

70 ကမာၻ႔စကပးေရးေဂဟေဗဒဆငရာဇနမား (GAEZ VB.0)၊ အသးျပသမား၏ လမးၫႊန၊ Géza Tóth ၊ Bartoxz Kozlowski ၊ Sylvia Prieler ႏင David Wiberg ။ IIASA ႏင FAO ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေမလ။

48

၁.၇-ဘလယ ျဖညဆညးေပးၿပး လေပါငး ၂၅၀,၀၀၀ က အလပ အကင ရရေစမညဟ ခန႔မနးသည။71 ကြႏပတ႔ ခန႔မနးေသာ ေဒၚလာ ၈-ဘလယသည ထက႑အတြက ၂၀၁၀-ျပညႏစ ျမနမာႏငင စမကနးေရးဆြေရး ဥးစးႏင IMF စးပြားေရးေပါငးစ GDP ခန႔မနးခကအရ လကရေဖာျပေသာ ေဒၚလာ ၅.၁-ဘလယထက ပမမားျပားပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထက႑၏ ေရနစမး၊ သဘာ၀ဓါတေငြ႕၊ ေကာကမးေသြးႏင အဖးတနေကာကမကရတနာမား အပါအ၀င ထတကနတစခခငးအား ယငးတ႔၏ ေစးကြက ေပါကေစးျဖငေျမႇာက၍ တနဖးက ခန႔မနးထားျခငးေၾကာင ျဖစသည။ (အကြက - ၅။ ကြယ၀ေသာ သဘာ၀အရငးအျမစ ပေဒသာပငမားသည စးပြားေရးအတြက စနေခၚမႈမား ဖနတးႏငၿပး ထစနေခၚမႈမားက ေကာလႊားလြနေျမာကမညနညးလမးက ေဆြးေႏြးထားေသာ “ျမနမာသယဇာတမား ကနစာသငျခငးမသည တးတကျခငးသ႔” က ၾကညပါ)

71 ခန႔မနးႏင သရၿပး စြမးအငႏငသတသကမား သတငးအရငးျမစအတြက FACTS ၊ Bloomberg ၊ World Bank ၊ US စြမးအငသတငးစမခန႔ခြ ေရး၊ လနဒနသတဖလယေရး၊ US ဘမေဗဒေလလာေရး၊ စးပြားေရးအျမငတညမႈႏင ျမနမာႏငင ဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၊ ႏစစဥစာရငးအငး စာအပ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ခႏစတ႔က သးစြပါသည။

မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး

ျမနမာဓါတေငြ႕ အရငးအျမစမားသည ကမာၻႏငယဥလင အသငအတငမ ရေသာလညး အာရတြငမ ခငမာေသာ ပမာဏရသည။

စမျးငရအးငတသ ။ေတြ႕ းပၿရ ြငေတါဓ ႕ းာမကသ BP ၏ ကမာၻ႔ းာမးငရာစငအးမြစ ၊ကခပသးသ ၂၀၁၂။ မေတြ႕ ာသေးသေရရ ြငေတါဓ ႕ းာမကသ နကရမေအ ဒဗေမဘ ၊းရောလလေ ကမာၻ႔ းမစနရေ ၊ကခတဖျကအ ၂၀၀၀ ငႏ BP းာမးငအးငရာစ ။ကခပသးသ

အာရရ ဓါတေငြ႕သကမား ပေဗက းငါပေယလရထ

Country (global rank)

Total world Total world 7,361 11,937

105108

133

000000000

8101013162228

4486

ၾသစေၾတးလ (၁၁)

မနကယဗ (၃၀) းပါပ ၀ နဂးယနးါ (၃၃) ရဒေးာလၤဂဘ (၃၆) ဘ႐ းငႏ (၄၁) းငထ (၄၄) ျမနမာ (၄၆)

0000000002

92025

465560

135139

198199

40

းာယဒၻာမေက (၇၉)

မနကယဗ (၆၂)

းငထ (၄၈)

ဘ႐ းငႏ (၄၄)

ျမနမာ (၃၉)

ရဒေးာလၤဂဘ (၃၇)

နတၥစကါပ (၃၄)

ယၵႏအ (၃၁)

းာရးလေမ (၁၈)

တ႐တ (၁၇)

းာရးနဒငအ (၁၅)

ၾသစေၾတးလ (၁၁)

ေတြ႕ရၿပး ၊ ၂၀၁၁

မေတြ႕ရရေသးေသာ ၊ ၂၀၀၀

တ႐ တ (၁၃) းာရးနဒငအ (၁၄) းာရးလေမ (၁၅) ယၵႏအ (၂၄) နတၥစကါပ (၂၉)

းာယးဒၻာမေက အာလ

လါပေန ငပစလဖ နတဘ

ာၤကလရသ ဂပန

းရကငာတေယား

ငထ ၀မ

းပါပ ၀ နဂးယနးါ အာလ

လါပေန ငပစလဖ နတဘ

ာၤကလရသ ဂပန

းာယးရကငာတေ ငထ ၀မ

ဆနးစစခက

ျပကြက - ၁၃


အကြက - ၅ ။ ျမနမာ သယဇာတမား ကနစာသငျခငးမသည တးတကျခငးသ႔

လာမည ႏစႏစဆယေကာတြင ဖြ႕ၿဖးဆ အဓက ႏငငမား၏ အသြငေျပာငးလေရး လႈ႕ေဆာမႈေၾကာင သဘာ၀ဓါတေငြ႕ အရငးအျမစမား၏ ကမာၻ႔၀ယလအားသည မႀကဖးေလာကေသာ ႏႈနးျဖင ျမငတကလာဖြယ ရသည။ ျမနမာႏငငသည အရငးအျမစ အေျချပ ႏငငျဖစသည။ စးစမးရာေဖြေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးတြင အသငအတင ကန႔သတထားသညၾကားမပင ျမနမာႏငင၏ သဘာ၀အရငးအျမစမားသည မကေမာက ကာလတြင အကန႔အသတျဖငသာေဆာငရြကသည ပ ႔ကနမား၏ (၅၅ %) ရာခငႏႈနးထ ရေနဆျဖစသည။၁ ျမနမာႏငင စးပြားေရးတြင သဘာ၀ အရငးအျမစမား၏ အခနးက႑သည တစႏစလင သဘာ၀ဓါတေငြ႕ ကဗမတာ ၁၂-ဘလယ ထတလပရန စစဥ ထားေသာ ေရႊသဘာ၀ဓါတေငြ႕ပကလငး ဆကသြယေရးအပါအ၀င ရညမနးခကႀကးမားသည စမကနးႀကးမားႏင အတ ပမျမငတကလာဖြယ ရသည။

သ႔ရာတြင ဖြ႕ၿဖးမႈ၊ တးတကမႈႏင အလပအကငတ႔က အေထာကအကျပေစရန သဘာ၀အရငးအျမစမားေပၚတြငသာ အလြနအမငး အားထားျခငး မျပရန သတထား သငေပသည။ ထက႑မ ရရေသာ ၀ငေငြမားျဖင လမႈေရးႏင စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက ေရရညႏစစဥပပးကညရန ခကခေလရသည။ အရငးအျမစတနဖးမားႏင ဘ႑ာေရး အခြနေငြမား ေျပာငးလမႈေၾကာင စးပြားေရးတစရပလးသည အေျပာငးအလျမနျခငး၊ ေငြေၾကး လလယမႈႏႈနး ျမငမားျခငးႏင ျပညတြငးတနဖး ေဖာငးပြျခငးတ႔ေၾကာင ပ ႔ကနက႑မား၏ ၿပငဆငမႈ ေလာကျခငးႏင ဒမကရကတစ ဖြ႕စညးမႈ ၿပပကရန အလားအလာမားရျခငး စသည လမးေၾကာငးမားမတစဆင ေပါကြယ၀ေသာ အရငးအျမစ ပေဒသာမားသည စးပြားေရးက အႏရာယကေရာကေစေသာ အလားအလာမား ရလာႏငသည။၂ ထျပင ကနၾကမးမားအား ျပညတြငးအသးျပမႈႏင ထသ႔ အသးျပမႈေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ျပငပသကေရာကမႈမားက သတမမမျခငးတ႔ေၾကာင အရငး အျမစ ပေဒသာပငမားသည စးပြားေရးတြင ပပကပနးပကျဖစမႈမားကျဖစေစႏင သည။ အရငးအျမစမား ထတလပမႈသည အလပအကငက သသာစြာ ျမႇငတငမေပးႏငသည ျပင သစေတာမား ပကစးျပနးတးလာျခငးႏင ပတ၀နးကင ညစညမးျခငးကသ႔ေသာ ႀကးမား သည သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ပကစးမႈမားကလညး ေပၚထြကလာေစႏငသည။

ျမနမာအစးရအေနျဖင သဘာ၀အရငးအျမစမားမ အႀကးမားဆး တနဖးက ဆပ ေရးကငႏငေစရနစဥးစားဆးျဖတရာတြငေစတနာ၀နထမးအဖြ႕ျဖစသညထတလပေရးစက မႈလပငနးမား ရငးလငးပျပငေရး ဥးေဆာငမႈအဖြ႕ ကသ႔ေသာ ႏငငတကာ အေကာငးဆး အေလအကငမားက ခမတကငသးရန ျပငးျပေသာ ဆႏၵရေၾကာငး ျမနမာအစးရက ျပသလကရသည။ သ႔ရာတြင စနေခၚမႈမားစြာ ကနရေနဆျဖစသည။၃ ျမနမာႏငင၏ သဘာ၀အရငးအျမစမားက အကးျဖစထြနးေသာ၊ တစစညးတစလးတညးျဖစေသာ၊ ဒဏခႏငေသာ စးပြားေရးအျဖစ အေထာကအကျပ ဖနတးေပးမႈ ေသခာေစရနအတြက အရငးအျမစက မခအားထားရေသာ အျခားႏငငမား၏ ေအာငျမငမႈ၊ ဆး႐ႈးမႈမားက ေလလာသငယရန လအပေပသည။

၁ ကနသြယေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရး တးတကမႈဆငရာ ကလသမဂၢညလာခ (UNCTAD)၊ ၂၀၁၀-ခႏစရ အရငးအျမစ တငပ႔မႈစြမးအား UNCTAD စာရငးအငး။

၂ ထေဆြးေႏြးခကႏင ပတသကေသာ အေသးစတ အခကအလကမားက အရငးအျမစ ပကစးေစသည အေၾကာငးရငးမားက တကဖကျခငး Erika Weinthal Pauline Jones Luong။ သယဇာတ ကြယ၀မႈ စမခန႔ခြမႈအတြက ေရြးခယႏငေသာ အေျဖ၊ ၂၀၀၆-ခႏစႏင သဘာ၀အရငး အျမစမား ပကဆးမႈ၊ ခြျခမးစတျဖာမႈ ေလလာေရးႏင စညးမဥးဥပေဒ။ Jeffrey Frankel, ဟားဗာဒတကသလရ ႏငငတကာ ဖြ႕ၿဖး တးတကမႈဌာန၊ လပငနးစာတမးအမတ ၂၃၃/ ၂၀၁၂-ခႏစ။ တ႔ကၾကညပါ။

၃ စြမးအင သေဘာတစာခပမားက ျပနလညစဥးစားရမည ျမနမာႏငင။ Financial Times ၊ ၂၀၁၃၀ခႏစ၊ ဧၿပလ (၁၁)ရက။

50

အနာဂတကာလ ေစးႏႈနးအတကအကရမႈမား၊ ေရးလေကာက (ေခၚ) ႏႈနးေကာကသဘာ၀ဓါတေငြ႕ ထတလပမႈေၾကာင ေစးကြကေျပာငးလမႈႏင ျမနမာႏငငရ သဘာ၀အရငးအျမစသကမား၏ သဘာ၀အမနေၾကာင စြမးအငႏင သတက႑၏ အလားအလာတြင မေသခာမႈမားစြာ ၀နးရလကရသည။ အဆပါ မေသခာ မေရရာမႈမား ေၾကာင ေစးႏႈနးမားသည ၂၀၁၀-ျပညႏစ ေစးႏႈနးမားအတငး တညရေနမညဟ ခန႔မနးပါသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစ တြင စြမးအငသည ယငးက႑ GDP ၏ (၆၀ %) ရာခငႏႈနးကလညးေကာငး၊ ကနေသာ (၄၀ %) ရာခငႏႈနးက သတကလညးေကာငး ျဖညဆညးေပးႏငမညဟ ယဆသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၏ အဓကေစးကြက၀င ထတကန ပစၥညးမားမာ သဘာ၀ဓါတေငြ႕၊ ေကာကစမး၊ ေရနႏင ထးေကာကတ႔ျဖစရာ ထထတကနပစၥညးမားအား စြမး အငႏင သတက႑ ကနထတစြမးအားတနဖး၏ (၈၀ %) ရာခငႏႈနး ရခသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြငလညး ယငးကန ပစၥညးမားသည စြမးအငႏင သတက႑၏ အေရးႀကး ကနပစၥညးမားအျဖစ တညရေနဥးမည ျဖစသည။

ျမနမာႏငငသည သဘာ၀ဓါတေငြ႕တြင ႏႈငးယဥေသာ အားသာခကက ရရထားၿပး ကမာၻေပၚတြင အတည ျပၿပး ဓါတေငြ႕သကမား အနကအဆင (၄၆)တြင ရပတညလကရသည။72 မေတြ႕ရေသးသည ဓါတေငြ႕သကက ခန႔မနးခကအရ ၎ဓါတေငြ႕သကသည ပ၍ပင အေရးပါႏငပါသည။ ျမနမာ၏ဓါတေငြ႕သကသည ကမာၻအဆငတြင အသငအတငမသာ ရေသာလညး အာရတြငမ အေရးပါေသာ အဆင၌ တညရသည။

စးစမးရာေဖြမႈႏင ထတယမႈစြမးအား တးတကလာမႈမားေၾကာင ေရနမ စြမးအငႏင သတက႑အား ျဖည ဆညးေပးမႈ ျမငတကလာမညဟ ကြႏပတ႔ ခန႔မနးထားသည။ ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးက လမးဖြငလကသညႏငအည ေခတမတးတကေသာ စးစမးရာေဖြမႈေၾကာင ပမမားျပားေသာ ေရနႏင ဓါတေငြ႕သကမားကေတြ႕ရ လာဖြယရသည။ ပမေကာငးမြနေသာ အခကအလကမားကလညး ျမငမားေသာ ေရနအရငးအျမစမားရ မညက ၫႊနျပႏငသည။ ေရနႏင ဓါတေငြ႕ႏစခလး၏ တးတကၿပးျဖစေသာ ထတယမႈႏႈနးမားေၾကာင ဖြ႕ၿဖးတး တကမႈ၏ အကယျပန႔ဆး ေမာငးႏငအားက ကြႏပတ႔ ေတြ႕ျမငေနရသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေရနထတယမႈႏႈနးသည (၄.၄ %) ရာခငႏႈနးသ႔လညးေကာငး၊ ဓါတေငြ႕ထတယမႈႏႈနးသည (၂.၉ %) ရာခငႏႈနးသ႔လညးေကာငး ျမငတကလာမညဟ ယဆထားသည။73 သတတးေဖာေရး အေနျဖင ၂၀၂၀-ျပညႏစ ကာလအတြငး ထတလပမႈ (၄.၈ %) ရာခငႏႈနး ျမငတကကာ၊ ၂၀၃၀-ျပညႏစ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈအရ (၈ %) အထက ဆကလကျမငတကလာမညဟ ခန႔မနးသည။

ျမနမာႏငငသည တစ၀ကတစပက အဖးထကသညအာရတြင တနဖးထားေသာ ေကာကစမးက ကမာၻ႔ထတလပမႈ၏ (၉၀ %) ရာခငႏႈနးမ ထတလပသည။74 ၂၀၁၁-ခႏစတြင အစးရ၏ တရား၀ငေလလပြမားမ ေကာကစမးတစမးတညး၏ ေရာငးခရေငြသည ေဒၚလာ

72 BP ၏ ၂၀၁၂ ခႏစ ကမၻာစြမးအငစာရငးအငးသးသပခက၊ BP ၊ ၂၀၁၂ ခႏစ၊ ဇြနလ။73 ထတယမႈႏႈနးက အတညျပျပးအရနသဘာ၀အရငးအျမစမား၏ စစေပါငးထတလပမႈအျဖင အဓပၸါယဖြငဆပါသည။74 အာရပစဖတေဒသ သတတးေဖာေရးလပငနး။ တရား၀ငသးသပခက - ျမနမာ(ဘားမား)၊ DLA Piper ၊ Stephen Webb and Rebert Edel ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇလငလ ၃၁ ရက။


၁.၇ ဘလယအထ ျမငတကခသည။75 ထတနဖးတြင ယခအထ ႏငငေရးၿငမသကမႈ မရေသးေသာ ျမနမာႏငင ေျမာကဖားေဒသ၌ တရားမ၀ငေရာငးခမႈမား မပါ၀ငေသးပါ။ ကြမးကငသမားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားအရ ေကာကစမးေစးကြက၏ အမနတနဖးသည တရား၀ငေၾကညာေသာ တနဖးထက (၄၀ %) ရာခငႏႈနး ပမမားျပားႏငေၾကာငး သရရသည။ ျမနမာႏငငသည ကမာၻ႔ေကာကမကရတနာ ထတလပေသာ ထပတနးႏငငမားတြင ၂၀၀၅-ခႏစ၌ ပတျမားထတလပမႈတြင ႏငငအလက အဆင-၄ တြငရၿပး နလာ ထတ လပမႈတြင ႏငငအလက အဆင-၉ ရခသည။76 ျမနမာႏငင၏ အျခားထတကနတစမးမာ ထးေကာကျဖစၿပး ထထတကနသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ထက႑၏ ကနထတ စြမးအားတြင (၁၀ %) ရာခငႏႈနး ပါ၀ငမညဟ ခန႔မနးပါသည။

ကနထတလပမႈ

ျမနမာႏငငသည ကနထတမႈက႑သည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင GDP သ႔ ေဒၚလာ ၉.၈-ဘလယ ျဖညဆညးေပးခၿပး လေပါငး ၁.၈-သနးက အလပအကင ရရ ေစခသညဟ ခန႔မနးရပါသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင အဆပါက႑မ ေဒၚလာ ၆၉.၄ဘလယ ျဖညဆညးေပးႏငၿပး လေပါငး ၇.၆-သနးက အလပအကင ရရေစႏငပါလမမည။77 ၂၀၃၀- ျပညႏစအလားအလာက ခန႔မနးရာတြင လကရကနထတလပမႈက႑ GDP၏ ဖြ႕စညးပသည အထညအလပလပငနး ႀကးမားကယျပန႔ေသာ ပါကစၥတနႏင ဘဂၤလားေဒရတ႔၏ ဖြ႕စညးပႏင အလားတသညဟ ယဆပါသည။ လပသားအငအား အမားအျပားသးစြေသာ စကမႈလပငနးမားသည ကြမးကငမႈနမကၿပး ထပဆငတနဖး နညးပါးသညအျပင ကနထတစြမးအားလညး နညးပါးေလရသည။ ႏငငမားသည လပအားအမားအျပား သးစြေသာ လပငနးမားမသည အရငးအႏး ပမထည၀ငရၿပး ထပဆငတနဖးမားျပားသည ကနထတလပငနးမားသ႔ ကနထတလပမႈ တနဖး ကြငးဆကက ေျပာငးလလာၾကသည။

ေဒၚလာ ၆၉-ဘလယ GDP ခန႔မနးခကသည ဗယကနမႏင ထငးႏငငတ႔၏ ဖြ႕ၿဖးမႈလမးေၾကာငးက ယဥၿပငႏငသညဟ ယဆပါသည။ (ျပကြက - ၁၄)။ ထသ႔ ယဥၿပငႏငေရးအတြက ျမနမာႏငငသည အဓက စြမးအားမားျဖစသည လပသားထကြမးကငမႈႏင အေျခခအေဆာကအဥမား တညေဆာကျခငးျဖင ကနထတလပအားက ႏစဆေကာျမႇငတငရန လအပေပလမမည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင၏ ကနထတ စြမးအားသည (၅၀ %) မ (၇၅ %) အထ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ ထငးႏင ဗယကနမ ႏငငတ႔၏ ပမးမႏႈနးထက နညးပါးသည။78 ျမနမာႏငင၏ လပအားဗဟျပက႑မားတြင သငတငမတေသာ လကရေစးႏႈနး အားသာခကအျပင ရငးႏးျမႇပႏမႈ ဗဟျပၿပး ထပဆငတနဖး မားျပားေသာ ကနထတလပငနးမားသ႔ ေျပာငး ေရႊ႕လပကငေစျခငးျဖင အနာဂတတြင အဆပါ ကနထတလပမႈက႑ ဖြ႕ၿဖးလာေပလမမည။ (ကနထတလပမႈက႑ ေျပာငးေရႊ႕ျခငး၏ ကယျပန႔ေသာ ေဆြးေႏြးခကမားက အခနး - ၃ တြင ၾကညပါ။)

75 ျမနမာေကာကစမးစမးသပမႈ - ႏငငတကာျဖတေကာမႈ ကြနရက၊ တ႐တႏင Renaud Egreteau ႏင ျမနမာႏငင၏ အသြင ကးေျပာငးေရး ကာလတြင ႏငငတကာအေရးယပတဆ႔မႈမားက ျမနမာေကာကမကရတနာလပငနးအေပၚ (ဆကစပေသာ) သကေရာကမႈမား၊ တခါး၀မား၊ အခကအခမားႏင အခြငအလမးမား၊ Nick Cheermman ၊ Monique Skidmore and Trevor Wilson ၊ eds ။ ISEAS ထတေ၀မႈမား (အေရ႕ ေတာငအာရေလလာေရးတကသလ)၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။76 ၁၉၉၅ မ ၂၀၀၅ တေလာက ျမ၊ ပတျမား၊ နလာႏင tanzanite ထတလပမႈအေလးခန၊ Thomas R.Yager ၊ David Menxie and Donald W.Olson ။ အေမရကနျပညေထာငစ ဘမေဗဒေလလာေရး၊ ၂၀၀၈-ခႏစ။ ျမနမာႏငငသည ဗယကနမႏင ထငးတ႔၏ ပစအတငး ေဆာငရြကလင ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ျဖစေပၚလာမည ခန႔မနးခကမား ျဖစသည။77 ျမနမာႏငငဗဟစာရငးအငးအဖြ႕။ IHS Global Insight ႏင ILO 78 ျမနမာႏငငဗဟစာရငးအငးအဖြ႕။ IHS Global Insight ႏင ILO ။။

52

အေျခခ အေဆာကအဥမား (သယယပ ႔ေဆာငေရး၊ ေရႏင လပစစဓါတအားစသည သးစြမႈ ၀နေဆာငလပငနးႏင အမၿခေျမေရာငး၀ယေရး)

အေျခခအေဆာကအဥးမား တညေဆာကေရးႏင လညပတေရး လပငနးသည

၂၀၁၀-ျပညႏစ GDP သ႔ ေဒၚလာ ၁၀.၅-ဘလယ ျဖညဆညးေပးခၿပး လေပါငး ၅၀၀,၀၀၀

အတြက အလပအကင ရရေစခသည။ ၂၀၃၀-ျပည ႏစတြင GDP သ႔ ေဒၚလာ ၄၈.၈-ဘလယ

ျဖညဆညးေပးႏငၿပး အလပအကင ၂.၃-သနးခန႔ ရရေစလမမညဟ ခန႔မနးပါသည။ GDP သ႔

ျဖညဆညးမႈ အလားအလာက တြကခကရာတြင အေျခခအေဆာကအဥမား တညေဆာက

ျခငးႏင လညပတမႈ ႏစရပစလး - ဥပမာ - လပစစဓါတအားေပးစက႐ တညေဆာကျခငးႏင

တညေဆာက လညပတေသာကမၸဏ၏ ၀ငေငြမားကပါ ထညသြငးစဥးစားထားပါသည။

အေျခခအေဆာကအဥမား က႑က သယယပ ႔ေဆာငေရး၊ ေရႏငသးစြမႈ၀နေဆာငလပငနး

၊ အမၿခေျမေရာငး၀ယေရး လပငနးဟ၍ ၃-မးခြျခား ထားပါသည။ (ျပကြက - ၁၅)။


၂၀၃၀-ျပညႏစအထျမနမာႏငင၏ကနထတလပမႈတြငျဖစႏငေသာလမးေၾကာငး အမးမးကအျခားဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား၏အေတြ႕အႀကမားကေဖာျပေနသည။

65

11

28

16

10

73

26

20

18

10

84

37

32

6

10

33

3

9

11

10

ကနထတလပမႈ၊၂၀၃၀

ကငမျးဖနတငဆပထ ႑ းာမြခ ြဖမ ႕ ႈမးဖၿ

တလအယလအးဖနတငဆပထ က႑ ြဖမးာမြခ ႕ ႈမးဖၿ

ာသေးညနးဖနတငဆပထ က႑ ြဖမးာမ ႕ ႈမးဖၿ

၊ႈမပလတထနက ၂၀၁၀

ြဖအြငေပနရးကၾေြငောကတငငႏ။စမျအးငရအးငတသ ႕ ြဖရာအ။ ႕ ။ဏဘးရေးဖၿ Total ြဖအခာလညစဘောတဒေးရေးာြပးစ ႕။ IHS Global Insight ။

ျပကြက၁၄

၂၀၁၀- စႏညပျ းငါပေယလဘာလၚဒေ

၏ငငႏာမနမျ ၂၀၃၀-ာလအးာလအစႏညပျ

ြဖ႕ းာမးာအငႏငာမေႈမးဖၿ

ႏစစဥႏစထပတးဖြ႕ၿဖးမႈနႈနး ၂၀၁၀-၂၀၃၀ % စစေပါငး GDP တြငျဖညဆညးမႈ % ဖြ႕ၿဖးမႈေမာငႏငအားမား ပလအညထအ

အ၀ းာစအတ ငႏနကကာသေးာစ

တသ၊ာကမယာဖေအ းာမနကတထပျချေအ

ငႏနကကာသေးာစ ာကမယာဖေအ

းာမာယရကးရေယြသကဆ

းာမးညၥစပတါဓ းာမးညၥစပစစပလ

းာမးညၥစပကစ

ဘဂၤလားေဒရပစ ဗယကနမ ပစ

ထငး ပစ

မေလးရား ပစ

6 10 11 11

16 33 37 42


ျမနမာႏငင အေျခခအေဆာကအဥးမားတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈ လအပခကႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင အေျခခ အေဆာကအဥမား၏ စးပြားေရးအကး ျဖစထြနးမႈ အလားအလာက ခန႔မနးတြကခကရာတြင ကြႏပတ႔ ယဆသညမာ ရညမနးခက ႀကးမားေသာ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး (၈ %) ရာခငႏႈနးႏငအည၊ ျမနမာႏငင၏ အေျခခအေဆာကအဥမားသညလညး ျမငတကလာမည ျဖစသည။ ႏငငတစႏငင၏ သယယပ ႔ေဆာငေရး၊ သးစြမႈ၀နေဆာင လပငနးႏင ဆကသြယေရး အေျခခအေဆာကအဥမားသည ထႏငင GDP ၏ (၇၀ %) ရာခငႏႈနးက ျဖညဆညးေပး လက ရသညဟ MGI က ခန႔မနးထားသည။79 လကေတြ႕ေပၚတြင အေျခခသည သငတငမတစြာ တကေသာ ဤ လမးၫႊနသည အေျခခအေဆာကအဥဆငရာ သမငး၀င ဘကစအသးစရတ အခကအလကမားက ပငဆငပစၥညး အမးအစားအလက ရရႏငေသာ ႏငငေပါငး ၁၂-ႏငငအတြက အၿမစျပထားသည ပစက အေျချပထားသည။ အမၿခ ေျမလပငနး၏ ခန႔မနးမႈအတြက ႀကးမားေသာ ၿမ႕ႀကးမား၏ ကမာၻလးဆငရာ ေဒတာေဘစျဖစေသာ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး၏ ၿမ႕ေတာႀကးမား ျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစ ကအသးျပထားသည ၂၀၃၀-ျပညႏစရ ၿမ႕ျပႀကးမား၏ ၾကမးခငးဧရယာက လအပပါသည။80 ျမနမာႏငငၿမ႕ႀကးမား၏ ၾကမးခငးဧရယာသည ႏငငစစေပါငး ဧရယာ၏ (၆၀ %) ရာခငႏႈနးခန႔ ရမညျဖစၿပး အမၿခေျမေဆာကလပေရး ကနကစရတသညလညး ဗယကနမႏင အလားတပင ျဖစလမမညဟ ခန႔မနးပါသည။

79 အေျခခအေဆာကအဥကနထတစြမးအား တစႏစလင ေဒၚလာ ၁-ထရလယက မညသ႔ေခြတာမညနညး။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညးႏင မကကငဆ အေျခခအေဆာကအဥအေလအကင။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

80 ၎ - ။ ၿမ႕ျပကမာၻ၊ ၿမ႕ႀကးမားႏင သးစြႏငေသာလတနးစား ျမငတကလာျခငး။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။


၂၀၁၀ႏင၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကားအေျခခအေဆာကအဥက႑မဖြ႕ၿဖးမႈႏငအလပအကငအလားအလာ အမားဆးမာအမၿခေျမေရာငး၀ယမႈျဖစသည

10.5

5.4

2.5

2.5


းငာရေမျေခၿမအ ၀ းရေယ

ညသစစစပလငႏရေ ႈမြစးသ ၀ းနငပလငာဆေန

ပယယသ ႔ းရေငာဆေ

48.8

25.2

11.8

11.9

500

240

130

130

2,320

1,140

590

590

ျပကြက၁၅

၂၀၁၀-က႑အလကခန႔မနးခက ၂၀၃၀-က႑အလကအလားအလာ

အမန GDP

လဘာလၚဒေယ

အလပအကင

းငါပေငာထေ


းငာရေမျေခၿမအ ၀ းရေယ

ညသစစစပလငႏရေ ႈမြစးသ ၀ းနငပလငာဆေန

ပယယသ ႔ းရေငာဆေ

54

ဤနညးစနစက အသးျပကာ ျမနမာႏငငသည ၂၀၁၀-ျပညႏစႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစ အၾကား အေျခခအေဆာကအဥ စစေပါငး ရငးႏးျမႇပႏမႈ ေဒၚလာ ၃၂၀-ဘလယ လအပ မညဟ ခန႔မနးသည။ အထငရားဆး ရငးႏးျမႇပႏမႈသည စစေပါငး လအပခက၏ (၆၀ %) ရာခငႏႈနးျဖစေသာ လေနအမေျခႏင စးပြားေရးလပငနး အမၿခေျမ ေဆာကလပေရးတြင ျဖစေပလမမည။ ဓါတအားေပး စက႐မား၊ ေရအားသးဓါတအားေပး စက႐မား၊ လမးမားႏင ရထားလမးမားသညလညး ရငးႏးျမႇပႏမႈ၌ ယခအခနအထ နညးပါးေနေသးရာ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ေကးလက ေဒသမားႏင ၿမ႕ငယေလးမားတြင ေနထငသလဥးေရ (၈ %)ရာခငႏႈနးအတြက တစစတတစပငးအားျဖင အကးသကေရာကပါသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငသည ကနထတလပမႈ စးပြားေရးႏင ၿမ႕ျပအသြငတ႔က စတငေျပာငးလ မညဆလင အေျခခအေဆာကအဥသစမား လအပမႈမား ထပမျမငတကလာပါလမမည။(အခနး - ၃ ရ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေသာ ျမနမာႏငငႏင ဆကစပေနသည အေျခခအေဆာကအဥမားအေၾကာငး ပမကယျပန႔သည ေဆြးေႏြးခကက ၾကညပါ။)81

ျမနမာႏငငသည အေျခခအေဆာကအဥ၌ ႀကးမားကယျပန႔စြာ ႀကတငရငးႏး ျမႇပႏမႈမား လငျမနစြာ ျပလပလာခေသာ ႏငငမားက နမနာယႏငသည။ ဥပမာအေနျဖင တ႐တႏငငသည ၂၀၀၄-ခႏစႏင ၂၀၁၂-ခႏစ အၾကား ယငး၏ လမးကြနရကက ကလမတာအားျဖင (၅၉ %) ရာခငႏႈနးအထ တးျမႇငခၿပး မေလးရားႏငငက (၁၇၉ %) ရာခငႏႈနးအထ ျမႇငတငခသည။ ၂၀၀၇-ခႏစႏင ၂၀၁၂-ခႏစၾကားတြင အႏၵယႏငငက ယငး၏ ရထားလမးကြနရကက (၃၂ %) အထ ျမႇငတငခသည။ ေမာ႐ကႏငငကလညး ယငး၏ ျပနလညျပညၿဖးႏငေသာ အရငးအျမစမားမ လပစစဓါတအားထတလပမႈက ၂၀၀၇-ခႏစမ ၂၀၁၀-ခႏစအၾကားတြင ၃.၅-ဆ အထ ျမႇငတငႏငခသည။82

ျမနမာႏငငသည လေလာကေသာ အေျခခအေဆာကအဥမား တညေဆာက ေရးတြင ရငးႏးျမႇပႏရန စစဥဖ ႔ အေရးႀကးသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ကနထတ စြမးအား ဖြ႕ၿဖးေရးႏင ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင ကမၸဏမားအား ျမနမာႏငငတြင လာေရာကထေထာငရန ဆြေဆာငေရးတ႔၌ အေျခခအေဆာကအဥက႑သည အဓက ေမာငးႏငအားတစခ ျဖစလာေသာေၾကာငပင ျဖစသည။ မကေမာကကာလ၌ ျမနမာ ႏငင၏ အေျခခအေဆာကအဥတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈ နညးပါးျခငးေၾကာင စးပြားေရး အတြက ေျမလြတေျမ႐ငး အားသာမႈက ရရေစေပသည။ ျမနမာႏငငသည နညးပညာေဟာငးမားႏင ခဥးကပမႈေဟာငးမားက ေရာငကြငးကာ ျမနႏႈနးျမင ရထားလမးမားတြင အလတစား ရငးႏးျမႇပႏျခငး၊ အလအေလာကဆပကမးစနစမားႏင စြမးအင ထတလပ ေသာ စက႐မား တညေဆာကျခငးတ႔ အပါအ၀င ေကာငးစြာစမလာထားၿပး အကနအက သကသာသညျပင ေရရညတညတ ခငၿမေသာ အလားအလာရသည အေျခခအေဆာကအဥမားက တည ေဆာကႏငေပသည။

ဆကသြယေရး

၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ႀကးမေၾကးနနး ဆကသြယေရး လပငနးသည GDP သ႔ ေဒၚလာ သနး ၁၀၀ ျဖညဆညး ေပးႏငခၿပး အလပအကငေပါငး ၂၆,၀၀၀ ခန႔ ရရေစခသညဟ ခန႔မနးပါသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ထက႑မ GDP သ႔ ေဒၚလာ ၆.၄-

81 ကမာၻ႔လဥးေရ ေမာမနးခကမား၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ ျပငဆငတညးျဖတခက၊ ကလသမဂၢစးပြားေရးႏင လမႈေရးရာဌာန၊ လဥးေရဌာနခြ။ ကမာၻ႔ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလေရးေမာမနးခကမား၊ ၂၀၁၁-ခႏစ ျပငဆငတညးျဖတခက၊ ကလသမဂၢ စးပြားေရးႏင လမႈေရးဌာန၊ လဥးေရဌာနခြ။ ၂၀၁၁-ခႏစ။

82 ျမနမာ-ထတယအသးျပျခငးမရေသးေသာ ဆကသြယေရးေစးကြက Nomura Equity Research၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ မတလ ၁၄ ရက။


ဘလယ ျဖညဆညးေပးႏငၿပး အလပအကင ၂၄၀,၀၀၀ ေကာ ရရႏငမညဟ ခန႔မနးပါသည။ ထက႑၏ အလားအလာက တြကခကရာတြင ထက႑အား ေရႊ႕ေျပာငးႏငေသာ ဆကသြယေရးပစၥညး အမေထာငစတြင ပေသတပဆငထားေသာ ဆကသြယေရးပစၥညးႏင ကမၸဏတြင ပေသတပဆငထားေသာ ဆကသြယေရးပစၥညဟ၍ ခြျခားထားပါသည။ အငဒနးရား၊ မေလးရား၊ ဖလစပင၊ ထငးႏင ဗယကနမတ႔၏ စႏႈနးမားက အသးျပလက ထက႑၏ ထးေဖာက၀ငေရာကႏငစြမးက ခန႔မနးတြကခကၿပး ထက႑၏ GDP ျဖညဆညးမႈႏႈနးက ယနစတစခခငးစ၏ ပမးမ အခြနေငြ ထးေဖာကမႈႏႈနးျဖင ေျမႇာကကာ ခန႔မနးတြကခကျခငး ျဖစပါသည။

ျမနမာႏငငသည အျခားေသာ အာဆယႏငငမားႏငယဥလင ဆကသြယေရး အေျခခအေဆာကအဥးမား ထးေဖာက၀ငေရာကမႈ အနညးဆး ႏငငျဖစသည။83 ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလတြင (၃ %) ရာခငႏႈနး ထကနညးသည ႏငငသားမားက မဘငး ဖနးသးစြႏငပါသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလတြင တစမးသး SIM ကတက ရနကနတြင ေဒၚလာ ၂၅-၃၀ ျဖင လကလ ေရာငးခခသည။ သ႔ရာတြင ဧၿပလ လယ၌ ထကတ၏ ေစးႏႈနးသည ၂-ေဒၚလာအထ ကဆငးသြားရာ မဘငးဖနး ထးေဖာက၀ငေရာကမႈႏႈနး ကယျပန႔စြာ ျမငတကလာေၾကာငး ၫႊနျပေနပါသည။ ျမနမာႏငင၏ အစပငး ေႏးေကြးမႈႏင အျခားႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားက အဆျပခကအရ ထက႑၏ ဖြ႕ၿဖးမႈသည လငျမနလာလမမညျဖစေၾကာငး သရရသည။ (အခနး - ၃) ရ ဒဂစတယေခတသ႔ ခနေကာေရာကရမႈတြင ဆကသြယေရးအေၾကာငး ပမကယျပန႔ေသာ ေဆြးေႏြးခကမားက ၾကညပါ။) ဗယကနမ၌ မဘငးဆကသြယေရး ထးေဖာက၀ငေရာကမႈသည ၂၀၀၃-ခႏစတြင (၃ %) ရာခငႏႈနး ရရာမ ၂၀၀၇-ခႏစတြင (၄၀ %) ရာခငႏႈနး ခနတကသြားခသည။84 ဗယကနမ ႏငင၏ အေသးစားႏင အလတစား စးပြားေရးလပငနးမား (SMEs) အၾကား မဘငးဆကသြယေရးရရမႈသည ကနထတစြမးအားက (၁၉ %) ရာခငႏႈနးအထ ျမင တကေစခသည။85 အငတာနကသညလညး GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ အငအားႀကးေသာ ေမာငးႏငအား ျဖစလာခသည။ အငတာနက၏ ကမာၻ႔ GDP သ႔ စစေပါငး ျဖညဆညးမႈသည စပနႏင ကေနဒါတ႔၏ ဖြ႕ၿဖးမႈထက မားျပားသညဟ MGI ၏ ယခငသေတသနက ေတြ႕ရခသည။86

ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈ လပငနးမား

၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈ လပငနးသည GDP သ႔ ေဒၚလာသနး ၂၀၀ ျဖညဆညးေပးၿပး အလပအကင ၇၀၀၀-ခန႔ ရရေစခသညဟ ခန႔မနးသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစ GDP သ႔ ေဒၚလာ ၁၁.၁-ဘလယ ျဖညဆညးေပးႏငၿပး အလပအကင ၄၀၀,၀၀၀ ခန႔ ဖနတးေပးႏငမညဟ ခန႔မနးသည။ အငဒနးရား၊ မေလးရား၊ ဖလစပင၊ ထငးႏင ဗယကနမ တ႔၏ ထးေဖာကႏငမႈ အခးစႏႈနးမားကယ၍ ထက႑၏ ၂၀၃၀-ျပညႏစ အလားအလာက တြကခကျခငးျဖစသည။ ရပငခြငစမခန႔ခြမႈ၊ ပဂၢလကဘ႑ာေရးႏင လကားဘ႑ာေရးတ႔မ ျမနမာႏငင၏ ဘဏလပငနး၀ငေငြက တြကခကရန ျမနမာႏငင၏ ဘဏလပငနးရရနပငခြင ရာႏႈနးအျဖစ ညႇႏႈငးၿပး ဆး႐ႈးမႈတြတခကၿပး ျပန၍ရရသည အကးအျမတက ကေမာၻဒယား ႏင လာအတ႔တြင စစေပါငး ရပငခြငျဖင စားသညနညးက အသးျပပါသည။

83 - ၄ငး-84 ကမၻာ Celluler သတငးလပငနး။85 online ႏင အလားအလာ ဆႏၵျပငးျပေသာ ႏငငမားအေပၚ အငတာနက၏ သကေရာကမႈ မကကငဆ အဆငျမငနညးပညာ အေလအကင၊ ၂၀၁၂ ခႏစ ဇနန၀ါရလ။86 အငတာနက အေၾကာငးအရာမား ဖြ႕ၿဖးမႈ အလပအကငမားႏင ၾကြယ၀ခမးသာမႈတ႔တြင အငတာနက၏ အကးသက ေရာကမႈ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး ၂၀၁၁ ခႏစ ေမလ။ အငတာနက အေၾကာငးအရာမား ဖြ႕ၿဖးမႈ အလပအကငမားႏင ၾကြယ၀ခမးသာမႈတ႔တြင အငတာနက၏ အကးသကေရာကမႈ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး ၂၀၁၁ ခႏစ ေမလ။

56

ျမနမာႏငငတြင အစးရပငဘဏႀကး ၄-ခႏင ျပညတြငး ပဂၢလကဘဏ ၁၉-ခ ရေသာလညး ဘဏလပငနး၏ ထးေဖာကမႈမာ လကရတြင နမကေနဆျဖစသည။ 87 ဘဏတြင ေငြစာရငး ဖြငထားႏငေသာ လဥးေရ၏ အရြယပမာဏက တကစြာ ဆနးစစေရးအတြက ကနးဂဏနး အခကအလကမား မရရေသာလညး ဘဏစာရငး ဖြငလစထားႏငေသာ လဥးေရ အခးအစားသည အျခား ASEAN ႏငငမားထက ေကာငးစြာနမကေနမညဟ ယဆပါသည။ ေငြေခးသမားႏင ေငြလႊလပငနးမား အပါအ၀င ႀကးမားေသာ တရားမ၀င ဘဏလပငနးတစရပ တညရေနၿပး အဆပါ တရားမ၀င ဘဏကြနရကစနစအား ျမနမာႏငငမ ႏငငျခားသ႔ သြားေရာကလပကငသေပါငး ၃-သနးခန႔မ ၅-သနးအထ အပါအ၀င ျပညတြငးႏင ႏငငတကာ လႊေျပာငးပ ႔ေငြမား အဆငေျပေအာင ေဆာငရြကေပးလကရသည။88 အဆပါ တရားမ၀င ေငြေခးသမားက တစလလင (၁၀ %) ရာခငႏႈနးမ (၂၀ %) ရာခငႏႈနး အထ အလြနျမငမားေသာ ေငြတးႏႈနးက ရယၾကေၾကာငး သရရသည။ ထသ႔ ေငြေၾကးမားက ႏငငအတြငးသ႔ လြယကစြာ လႊေျပာငးေပးပ ႔ျခငး မျပႏငမႈကလညး ေငြလးေငြရငး စးဆငးမႈ လမးေၾကာငးက အလြနအမငး ပတဆ႔ထားေလသည။

ျမနမာႏငင၏ လမးဖြငမႈက ႏငငျခားႏင ျပညတြငးဘဏမား ဖြ႕ၿဖးမႈက အာမခခကေပးထားေသာလညး ဘဏလပငနး စညးမဥးဥပေဒမားက အပကအစးဘ၀မေန၍ ဖနတးရမညျဖစေသာ ျမနမာႏငင ဥပေဒျပ လႊတေတာအမတမားအတြက ႀကးမားေသာ စနေခၚမႈ ျဖစေနေပသည။ ၂၀၁၅-ခႏစမတငမ အာဏာတညမည ဘဏဥပေဒက ႀကတငေမာမနးတြကဆကာ ႏငငျခားဘဏ အနညးဆး ၁၇-ခက ျမနမာႏငငတြင ကယစားလယ႐းမား ထေထာငၿပး ျဖစသည။89 ၂၀၁၂-ခႏစတြင ဗဇာႏင မာစတာကတမား ျမနမာႏငငသ႔ ၀ငေရာကစဥတြင ေငြေပးေခမႈအတြက ၿမစား၊ ၿမရငကတမားက အသးျပမႈမာ အကန႔အသတသာရေသးသည။ အခ႕ဟတယမားတြင ၿမစား၊ ၿမရငကတမားက လကခေသာ လညး အပေၾကး (၄ %) ရယၾကသည။

စးပြားေရးတစခလး တညၿငမေရးအတြကသာမက ဥာဏအေျမာအျမငရသည ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈအတြကပါ ေသေရးရငေရးတမစာ အေရးႀကးသည ကစၥရပမားတြင သငေတာေသာအတးႏႈနးကယကာ စြန႔စားမႈက ေထာကလမး၍ စစစမႈျပထားသည ေကာငးမြနေသာေငြေၾကးတစရပရရနႏင ၿမစာကတႏင ၿမရငကတတ႔က ပမသးစြသည ေငြေပး ေငြယစနစတစရပရရနႏင ေငြလးေငြရငးေစးကြကတစရပရရန တ႔ပါ၀ငပါသည။ ကမာၻ႔ဘဏ၏ စးပြားေရးလပငနး ေဆာငရြကေနမႈအဆင သတမတခကတြင ေကြးၿမ မား ျပနလညရရႏငမႈသည အဓကၫႊနးကနးမားအနကတစခ ျဖစသည။ ထ႔ျပင အျပညအ၀ လညပတႏငေသာ ဘဏလပငနးစနစသည ပဂၢလက က႑ ဖြ႕ၿဖးမႈက လႈ႕ေစာေပးရာတြင အေထာကအက ျပေပသည။ ေငြလးေငြရငးစးဆငးမႈ ျမငမားေရးအတြက ေနာကထပအေရးႀကးေသာ ျမႇငတငအားတစရပမာ ေငြေၾကးလကမတလလယမႈတစရပ ဖြ႕ၿဖးလာေရးပင ျဖစသည။ လကရတြင ေငြေၾကးလကမတ(အစရယယာလကမတ)မားက ကမၸဏမားႏင ဘဏမားက ထတေ၀ထား ေသာလညး ယငးတ႔ကအေရာငးအ၀ယလပ၍၊ ဖလယ၍ အသးမျပႏငေပ။ ျမနမာႏငငဗဟဘဏ၊ တကစေတာ အတခနးDaiwa ေငြေၾကးလကမတေရာငး၀ယေရးတ႔က စေတာအတခနးတစရပ ျဖစထြနးလာေစေရးဆငရာ အသပညာမေ၀ေရးနညးလမးမားက ေဆြးေႏြးထားသည။90

87 ျမနမာႏငင၏ အေသးစား ေငြေခးလပငနး ႏငငတကာ ေငြေၾကး ပးေပါငးေဆာကရြကေရးႏင ဆငးရသားမား အကအည ေပးေရး၊ ပစဖတႏင အႀကေပးအဖြ႕ ၂၀၁၃ ခႏစ ဇနန၀ါရလ။ 88 ၄ငး 89 ၄ငး90 ၄ငး


ခရးသြားလပငနး

ျမနမာႏငင၏ သဘာ၀အေမြအႏစမား စညပငေပါမားမႈႏင သဘာ၀ဆြေဆာငမႈမား သည ႀကးမားေသာ အငအားမားျဖစၿပး ခရးသြားလပငနး၏ ထငရားမားျပားေသာ အလား အလာမား ျဖစသည။ အထးသျဖင အာရရ စားသးႏငသ လတနးစား ျမငတကလာျခငးက ထညသြငးစဥးစားလင ပ၍ပင အလားအလာ ေကာငးေနေပသည။ အာရခရးသြား လပငနးသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ကမာၻလညခရးေပါငး ၅၂၅-သနး ရလာမညဟ ခန႔မနးသည။ ထ အေရအတြကမ သနး ၂၀၀-ခန႔သည တ႐တႏငငတစႏငငတညးမပင ျဖစလမမည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ထခရး သြားလပငနးေစးကြက၏ အပငးအစတစစမကသာ ဆပကငႏငေစေရးအတြကသညပငလင ခရးသြားလပငနး အေျခခအေဆာက အဥမားတြင အလး အရငးျဖင ရငးႏးျမႇပႏရမညအျပင ထလပငနးအတြက ရငးႏးျမႇပႏေရးက ဆြေဆာင ရနလညး လအပေပလမမည။

၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ခရးသြားလပငနးသည GDP သ႔ ေဒၚလာသနး ၆၀၀-ခန႔ ျဖညဆညးေပးၿပး အလပ အကင ၂၇၀,၀၀၀ ခန႔ ဖနတးေပးႏငခသညဟ ခန႔မနးပါသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင GDP သ႔ ေဒၚလာ ၁၄.၁-ဘလယ ျဖညဆညးေပးၿပး အလပအကင ၂.၃-သနး ဖနတးေပးႏငေပလမမည။ ခရးသြားက႑ ဖြ႕ၿဖးမႈက ထပမဖြ႕ၿဖးေစမည အျပသေဘာ အျမငတစရပမာ ျမနမာႏငင၏ ခရးသြားက႑သည ၂၀၃၀-ျပညႏစအတြက ခန႔မနးသည အလားအလာထက ၂-ဆ၊ ၃-ဆ ပမ ျမငတကလာဖြယရျခငး ျဖစသည။ ဖြ႕ၿဖးမႈအေပၚ ကန႔သတခပခယမႈမားသည ၀ယလအားေၾကာငမဟတဘ ျမနမာႏငငအေနျဖင လအပေသာ အေျခခအေဆာကအဥမားက တညေဆာက ႏငသည ႏႈနးထားေၾကာငပငျဖစသည။

ေမာမနးထားေသာ ခရးသည ေရာကရမညဥးေရက တညးခမည ပမးမၾကာျမင ခနျဖင ေျမႇာကၿပး တစေန႔လင ပမးမအသးစရတျဖင ထပေျမႇာကကာ၊ ခရးသြားက႑၏ အလားအလာက ခန႔မနးတြကခကျခငး ျဖစသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင စတငေသာ ပထမ ၆-ႏစအတြက တစႏစလင ခရးသညေရာကရမႈသည (၂၇ %) ရာခငႏႈနး တးတကၿပး ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ တစႏစလင (၁၈ %) ရာခငႏႈနး တးတကမညဟ ခန႔မနးပါသည။91

၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ASEAN ႏငငမားအနက ျမနမာႏငငသည ခရးသညေရာကရမႈ အေရအတြက အနညးဆး ႏငငျဖစသည။ ျမနမာႏငငသ႔ လာေရာကလညပတသည ခရးသညဥးေရမာ ၃၁၁,၀၀၀ ဥးသာရၿပး လာအသ႔ လာေရာကေသာ ခရးသညဥးေရ၏ ေလးပတစပခန႔သာ ရပါသည။92 သ႔ရာတြင ၂၀၁၀-ခႏစမ ၂၀၁၁-ခႏစအၾကား ျမနမာႏငငသ႔ ႏငငတကာလာေရာကမႈ (၂၇ %) ရာခငႏႈနးတးလာရာ အေရ႕ေတာငအာရတြင အျမငမား ဆးႏႈနးျဖစသည။93 မကေမာကကာလတြငပင ခရးသညမား၏ ပမးမတညးခမႈႏင သးစြမႈ သည ျမငမားေနဆျဖစရာ ကမာၻလည ခရးသညလာေရာကမႈတြင အလယအလတ ႏငအျမငဆး တညးခမည ခရးသညမားက ဆြေဆာငလကေၾကာငး ၫႊနျပပါသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင တစညတာ တညးခစရတသည အငဒနးရားထက ေလာကေသာလညး ဖလစပငႏင ဘဂၤလားေဒရတ႔ထက ျမငမားပါသည။94 ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ျမနမာနငငသည ပမးမ ၇-ညတာ တညးခေနထငၿပး တစညလင ၁၄၅ ေဒၚလာ သးစြမည ကမာၻလညခရးသည ၁၃.၅ သနး လာေရာကမညဟ ခနးမနးသည။95 ယေန႔ကာလ ခရးသြားလပငနးက႑က

91 ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးသည ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၁၁ ခႏစၾကားတြင၂၇ % ရသည။ ထဖြ႕ၿဖးမႈက ၂၀၁၈ ခႏစအထ ထနးသမးထားႏငမညဟ ေမာလငသည။ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး ၁၈ % သည ၂၀၀၀ ႏင ၂၀၁၀ ျပညႏစအၾကား ကမာၻဒးယား၏ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးႏင တညသည။ ၂၀၃၀ ျပညႏစအထ ကနေသာကာလမားတြငလညး ထႏႈနးအတငး တညရမညဟ ခန႔မနးသည။92 ကလသမဂၢ ကမာၻခရးသြား လပငနးအဖြ႕အစညး၏ အဆအရ ၂၀၁၀ ျပညႏစတြင တစညအပ တညးခသဥးေရ မာ ၃၁၁,၀၀၀ ဥးျဖစေၾကာငး သရရသည။93 ၂၀၁၁ ခႏစ ခရးသြားလပငနး၏ ထငရားမႈမား ကလသမဂၢ ကမာၻ႕ခရးသြား လပငနးအဖြ႕အစညး ၂၀၁၂ ခႏစ။94 ကလသမဂၢ ကမာၻ႕ခရးသြား လပငနးအဖြ႕အစညးႏင ျမနမာႏငင ကယစာလယႏင ခရးသြားလပငနး။95 ပမးမ ၇ ညတာ တညးခႏႈနးျဖင အဆးထထားသည။ လြနခေသာ ကာလမားက ျမနမာႏငငတြင ပမးမရညၾကာေသာ တညးခမႈ ၈ ည ႏင စနမႈနာယႏငေသာ ႏငငမား (ကမာၻဒးယားတြင ၇ ည၊ ထငးတြင ၉ ည) က အေျချပထားျခငးျဖစသည။

58

အလယအလတႏင အဆငျမငဆး ခရးသြားမားက ဆကလကအေလးထားလင ျမနမာႏငငအတြက အကးစးပြားျဖစထြနး လာႏငဖြယရပါသည။

ထက႑၏ အလားအလာက လမးပြငလာေစရန အစးရသည စြမးေဆာငႏငစြမးရၿပး ေပါငးစပ ညႇႏႈငးေပးေသာက႑မ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငသည။ ဥးစားေပးမႈမားအနက ထညသြငးစဥးစားရမည အေရးအရာမားမာ သယယပ ႔ေဆာငမႈက႑တြင ေျဖေလာေရးႏင ဗဇာ၀ငေရာကခြငအတြက လအပခကမား ေလာေျဖေပးေရး၊ ဟတယမားႏင ေလဆပမား တးခ႕မႈက အေထာကအကျပသည ေလေၾကာငး၊ ေရေၾကာငး၊ ရထားလမးႏင လမး စသည အေျခခ အေဆာကအဥမား ေဆာကလပမႈေသခာေစေရး၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈက အဟန႔အတားျဖစေစေသာ ဗ႐ကရကတစ အတားအဆးမားက ဖယရားေရးႏင ကမာၻလည ခရးသြားမားက ဆြေဆာငရနျဖစေသာ အမးသားေစးကြက ျမႇငတငေရး လႈပရားမႈမားက စစဥေရးတ႔ပင ျဖစေပသည။

၂၀၃၀ ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင၏ သးစြႏငေသာ လတနးစားသည ၁၉ သနး ေကာသညအထ ၇-ဆ မ ဖြ႕ၿဖး လာႏငသည

၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာ ဘလယ ၂၀၀ ေကာ ဖြ႕ၿဖးလာမည စးပြားေရး အလားအလာက ျဖညစြမးျခငး ႏင အလပအကင ၁၀ သနးေကာက ဖနတးျခငးတ႔သည ႏငငအ၀မးရ ၀ငေငြမားက သသာထငရားစြာ ျမႇငတငေပးႏငၿပး ႏငငတြငး၌လညး စားသးမႈက ေမာငးႏငသည GDP ဖြ႕ျဖးမႈက ျဖစေစပါလမမည။ တစေန႔လင တစဥးက ၁၀-ေဒၚလာေကာ ၀ငေငြရရျခငးအား ျမနမာႏငင၏ သးစြႏငေသာ လတနးစားဟ အဓပၸာယဖြငဆထားရာ မကေမာကကာလတြင ထအေရအတြကသည ၂.၅ သနးမသာရၿပး ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၁၉ သနးအထ ေရာကရႏငေပလမမည။ (ျပကြက - ၁၆)။ ထအေျခအေနႏင ဆကစပလင ယငးသည ၂၀၁၀-ျပညႏစက မေလးရား သ႔မဟတ ဖလစပငရ စားသးႏငေသာ လတနးစား အေရအတြကႏင ညမေပသည။96 ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင၏ သးစြႏငေသာ လတနးစားဥးေရသည မကေမာကကာလတြင (၄ %) ရာခငႏႈနးသာ ရရာမ လဥးေရ စစေပါငး၏ ေလးပတစပခန႔ ျဖစလာေပလမမည။ သးစြကနကမႈ ပမာဏသညလညး လတတေလာတြင ေဒၚလာ ၃၅ ဘလယရရာမ ေဒၚလာ ဘလယ ၁၀၀ အထ ၃-ဆခန႔ ျမငတကလာဖြယရသည။97 ဖြ႕ၿဖးတးတကလာေသာ ႏငငမားတြင ျမနမာႏငငသည အတနအသင ႀကးမားေသာ စားသးသေစးကြကမားေပၚ ထြနးလာဖြယရသည ေနာကဆးႏငငမားအနက တစႏငငျဖစသည။ အဆပါေစးကြက၏ ယခအေစာပငးကာလတြင ထေရာကစြာေရာကရၾက၍ လပေဆာငၾကေသာစးပြားေရးလပ ငနးမားသည ေစးကြကတြငေရရည ဥးေဆာငမႈက ထေထာငႏငၾကပါလမမည။

ျမနမာႏငင၏ စားသးသေစးကြကသည မညသည ပေပၚေလမညနညး။ တ႐တႏငင၏ စားသးသေစးကြက သည အလားတအဆငမ တျဖညျဖညး ဆငက

96 မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး ၿမ႕ေတာႀကးမား ျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစ။97 စားသးသမား၏ အသးစရတပါ၀ငမႈက ျမနမာႏငင ဗဟစာရငးရး ၂၀၁၀-၁၁ ႏစပတလည စာရငးအငးစာအပက အသးျပၿပး ယငးက IMS ၏ ၂၀၁၀ DDC ျဖင အသးခပါသည။ တရတႏငင၏ ၁၉၈၅ မ ၂၀၀၅ ခႏစအထ စားသးသမား၏ အသးစရတ ႏႈနးက အသးျပေသာအခါ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၌ အလားတ ေျပာငးလမႈျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ျမနမာႏငင၏ ေမာမနးထားေသာ စားသးသ၀ငေငြ၏ အသးစရတက တြကခကရနအတြက တရတႏငင၏ ၂၀၀၅ ခႏစ စားသးသ၀ငေငြ၏ သးစြမႈက အသးျပပါသည။


ေျပာငးလလာျခငးက ေလလာၾကညၿပး ျမနမာႏငင၏ စားသးမႈ သညလညး အလားတ ဆငကေျပာငးလတးတကလာသညဟ ယဆပါက စားသးသမား သးစြ ကနကစရတ၏ (၈၀ %)ရာခငႏႈနးသည တစ၀ကတစပငး လအပသညပစၥညးမားႏင ဆငျခငသးစြရမည ကနပစၥညးမားႏင ၀နေဆာငမႈမားတြင ျဖစဖြယရေပသည။ အသးစရတတြင အေျခခ လအပမႈျဖစေသာ စားနပရကၡာ ကနကစရတသည သးပတစပခန႔အထ သးစြကနကႏငၿပး အးအမ၊ ေရႏင လပစစ၊ အမအသးအေဆာငပစၥညး၊ အ၀တအစားႏင ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈစရတတ႔သည ေနာကထပသးပတစပ တးလာေပလမမည။ ေနာကဆးကနေသာ သးပတစပမာ အပမးေျဖမႈ၊ ယဥေကးမႈ၊ ပညာေရး၊ သယယပ ႔ေဆာငေရးႏင ဆကသြယေရးစေသာ ဆငျခငသးစြရမည စရတမား ျဖစေပလမမည။ (ျပကြက - ၁၇)။

သးစြႏငေသာ လတနးစားႏင ထလတနးစား၏ စားသးမႈ ျမငတကလာမည အလားအလာၾကားမပင ျမနမာႏငငလဥးေရ၏ ေလးပသးပသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင တစေန႔လင ၀ငေငြ ၁၀-ေဒၚလာေအာကတြင ဆကလက တညရေနဥးမညဟ ခန႔မနးပါသည။

သတငးအရငးအျမစ။ ျမနမာႏငင ဗဟစာရငးစစအဖြ႕၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ၿမ႕ေတာႀကးမားျမငကြငး၊ ၂.၀ ေဒတာေဘစ၊မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

ျမနမာႏငင၏ သးစြႏငေသာ လတနးစားသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၇-ဆေကာ ဖြ႕ၿဖကာ ၁၉ သနး ခန႔အထ ရလာႏငသည။

၁ ာသေငႏြစးသ ကယာၸပဓအးာစးနတလ ႏ ဥစစ အသားတင၀ ြငေင ၂၀၀၅- စႏခ PPP ၌ ေဒၚလာ ၃,၆၀၀ ငႏ ာသေရရကထအ ဟးာစးနတလ ငြဖ ညသဆ ။ တစ၀ ကပစတက းာမႈမပအလ ငႏ ဆငျ ာသေရြစးသငခ ငြတးာမၥစက ျမင ာြစးာမ ာသေငႏြစးသ ၀ ညသြငေင အငငႏ ၀ းမ ေးမလအ ၀ ။ညသးနြလာြကး ၂ ၂၀၁၀-၃၀ ၏ ႏ ဥစစ (၈ %) GDP ြဖ႕ၿ ကႈမးဖ ညသါပခချေအ ။

ျပကြက၁၆

စားသးႏငေသာ လတနးစား၏ အရြယပမာဏ၁

ရေးဥလ - းငါပေးနသ

8.819.0

57.3

62.952.7

းာစးနတလာသေငႏြစးသ ၁

1

ာသေရမႈမငႏြစးသ းာစးနတလ

၂၀၃၀ ငြတ GDP ြဖ႕ၿ မးဖ ႈ (၈%)၂

2

71.8

၂၀၃၀ ငြတ GDP ြဖ႕ၿ မးဖ ႈ (၄%)ေအာက

71.8

၂၀၁၀

59.8

2.5

4 12 27

သးစြႏငေသာလတနးစားတြင ပါ၀ငသဥးေရ

(%)

60

ထအေၾကာငးအရာႏင ပတသက၍ ျမနမာစားသးသ ေစးကြကက ၀နေဆာငမႈေပးရန ႀကးပမးေနေသာ ကမၸဏမားသည ေစးႏႈနးအေပၚ အကဆတေသာ စားသးသမားအတြက အဆငေျပေအာင ေဆာငရြကေပးရန လေပလမမည။ (အကြက - ၆ ။ ေခြတာေသာ ဆနးသစတထြငမႈက ၾကညပါ။)

ျမနမာႏငငသည ယၾကညကးစားမႈက ဆကလကထနးသမးရနႏင ယငး၏ ကယပငစြမးေဆာငရညမား တညေဆာကရန သ႔မဟတ စတပကစရာ ေမာလငခက အႏရာယမားက အရစြန႔ရန လအပသည။

ကြႏပတ႔ ေဆြးေႏြးခၿပးသညအတငး ျမနမာႏငငတြင အရနျမႇငသည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အလားအလာ ျမငမားစြာရေနေသာလညး ယငးအလားအလာသည ျမနမာႏငင၏ ႏငငေရးႏင စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမမားက သႏၷ႒ာန ခငမာစြာခထားသညအတငး ဆကလက အေကာငအထညေဖာေရးေပၚတြင တညမေနေပ သည။ ယခအခနထတြင အကစပမေသာ ရငးႏးျမႇပႏသမား၏ စတအားထကသနမႈက အသြငကးေျပာငးေရး လပငနးစဥ၏ အရနအဟနကရငးလငးစြာ ထငဟပေဖာျပပါသည။ သ႔ရာတြင ကးလန႔စာစား အေျခအေနမားကား ရေနဆပင။ တးတကမႈမရခလင အစးရသည စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈ၌ ခငးကငးျပသခေသာ အငအားမားက ဆကလက ထနးသမးထားႏငမညေလာ။ တငးရငးသားလမးစ ပဋပကၡမားႏင ျပညတြငးတငးမာမႈမားက ေျဖရငးေနရဆ ျဖစေသာႏငငသည ႏငငေရးတညၿငမမႈက ထနးသမးထားပါမညေလာ။ တရားဥပေဒစးမးေရးသညလညး အလအေလာကအားရ စရာရႏငပါမညေလာ။

(အကြက - ၇။ “စညးမဥးဥပေဒ” က ၾကညပါ။) ကြႏပတ႔ ေဖာျပခေသာ ႀကးမား ထငရားသည အခြငအလမးက အရအမ ဆပကငႏငေစရန ေငြလးေငြရငး၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင

သတငးအရငးအျမစ။ ျမနမာႏငင ဗဟစာရငးစစအဖြ႕၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ၿမ႕ေတာႀကးမားျမငကြငး၊ ၂.၀ ေဒတာေဘစ၊မကကငဆ။ Insights- တ႐တ။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

71

37

9

10

8

10

1

6

100% =

ာၡကရပနးာစ

မအးအ ၊ ေရ ငႏ လ စစပ

အ၀ းာစအတ

ငာစေးရောမးနက မကာရေ ႈ

းာမးညၥစပးသမအ

မဖျေးမပအ ႈ၊ ပညာေရး ငႏ မးကေဥယ ႈ

ပယယသ ႔ းရေငာဆေ ၊ းရေယြသကဆ

းာမးညၥစပးရေလၢဂပ

2030

98

14

13 3

2010

34

2 3

6 6

2

စားသးသေစးကြကမားသည ဆငျခငသးစြရေသာ အသးစရတမား အျမငဆး ဖြ႕ၿဖး လာသညႏငအတ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာဘလယ ၁၀၀ အခြငအလမးက ကမး လမးေနသည။

ကခတမ ။ ကးာမးနဏဂးနက ငဖျသးာထးငါပေးလ ခယကအ ႕၍ ပငႏရမ ါ။ ၁ တ႐တႏ ညသငင ျ ငငႏာမနမ ၏ ြဖရကလ ႕ၿ မးဖ ႈ ငဆအတးာလအ ငြတ ာရနေရ တ႐တႏ ငင ၏ သးသးာစ တရစးသအ ငႏ ၀ ါပြငေင ၀ ကႈမင ပျးသအ ထားသည။

71 37

15 33

14 30

2.0

9.4

9.6

5.4

ျပကြက၁၇

စားသးသသးစြမႈ စစေပါငး (အမန GDP၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစေစးႏႈနးမား) ၁ % ၊ ေဒၚလာ ယလဘ

၀ငေငြမ စစေပါငးသးစြမႈ %

ႏစစဥႏစထပတးျဖင ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး ၂၀၁၀-၃၀ %

2010 2030

းာမႈမပအလနမအ

တစ၀ းငပစတက

ဆငျ ာသေရြစးသငခ းညၥစပ


ကနသြယမႈတ႔အတြက ျမနမာႏငငသည ရငးႏးျမႇပႏသမား၊ ႏငငျခားအစးရမားႏင ႏငငစပါဝငသညအဖြ႕အစညးမားမ ႏငငတကာ အကအညေပၚတြင ႀကးမားစြာ အားကးအားထားျပရန လေပသည။ အဆပါ ႏငငတကာ အသကအ၀နးမားက ျမနမာႏငင၏ ျဖစရပမားက အနးကပ ေစာငၾကညေနၾကသည။

ႏငငတကာ အသကအ၀နး၏ ယၾကညကးစားမႈ ရရျခငးသည အေရးႀကးသည။ သ႔ရာတြင ထမေလာကႏငပင မလေလာကေသးေပ။ ျမနမာႏငင အစးရအေနျဖင ယငး၏ အသြငကးေျပာငးေရးက ပငႏငစြာ စမခန႔ခြႏငစြမး ရေၾကာငး ျပသရနလညးလသည။ ျမနမာႏငငသည ဒမကေရစေပၚထြနးစႏငငျဖစၿပး လကရ ေဆာငရြကေနေသာ ေျပာငးလမႈ လမးေၾကာငးႏင အရနကသတရစြာ ထနးသမးထားရန လအပသညအျပင အစးရအဖြ႕အတြငး စြမး ေဆာငရညမား တညေဆာကရပါမည။ အစးရဖြ ႔ အဖြ႔အတြငးရ ပဂၢလမားအမားအျပားက မေမာမပနး ႀကးပမးမႈမားေၾကာင ထငရားသသာေသာ တးတကမႈမားလညး ရရေနသည။ သ႔ရာတြင မကေမာကကာလတြင ႀကေတြ႕ေနရေသာ စနေခၚမႈမားက ကငတြယ ေျဖရငးရန ျပညသမားအတြက ျပညစလေလာကသည ပဂၢလမားမရပါ။ ထ႔ေၾကာင ကြမးကငမႈႏင စြမးရညျပည၀ေသာ အရာရေကဒါမားက လငျမနစြာ တးခ႕ေမြးထတေရးအတြကလညး စဥးစားရန လအပသည။

ျမနမာႏငငသည ႏငငတကာ ေထာကခသမား၏ ယၾကညကးစားမႈ ေလာက သြားလငျဖစေစ၊ အစးရသည ႏငင၏ ဖအားေပးလကရေသာ အေရးေပၚကစၥမားက ျပညစလေလာကစြာ မေျဖရငးႏငေၾကာငး ထငရားလငျဖစေစ၊ ကြႏပတ႔ ေဖာျပခေသာ ၂၀၃၀-ျပညႏစ စးပြားေရးအလားအလာသည အလြန႔အလြန အလမးေ၀းေနဥးမည ျဖစေပသည။

စးပြားေရး၏ ေသာခကက႑မားတစေလာက ျမငမားေသာကနထတ စြမးအားရရေအာင တြနးအားေပးျခငးသည GDPက ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၂၀၁၀-ျပည ႏစထက ေလးဆေကာ တးျမႇငလာေစႏငေပသည။ အဓကက႑ႀကး ၇-ခ၏ စးပြား ေရးသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင GDP က ေဒၚလာဘလယ ၂၀၀ ေကာ ျမႇငတငေပးႏငၿပး လယယာလပငနးမဟတေသာ အလပအကင ၁၀- သနးေကာ ထပမဖနတး ေပးႏင ေပလမမည။ ယငးသည ျမနမာႏငငအတြက ေရ႕သ႔ခနေကာႏငမည ႀကးမားေသာ သမငး၀င အခြငအေရးႀကးျဖစသညျပင ျမနမာႏငငအတြငးႏင ႏငငျခားရ စးပြားေရး လပငနးမားအတြကလညး အခြငထးႀကး တစရပျဖစေပသည။

ကနထတစြမးအားက ၂-ဆေကာ ျမႇငတငေရးႏင မးစမးကြ စးပြားေရးလပငနးမား ဖနတးရနျဖစေသာ အစအစဥသည ခငမာသာ အစအစဥ တစရပျဖစၿပး ကြႏပတ႔ ေဖာျပၿပးခေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ကနထတစြမးအား အလားအလာမားသည ေကာက႐းမးကသ႔ ျဖစသြားမညဟ၍လညး မညသကမ သသယရလမမညမဟတေပ။ လာမညအခနးတြင ကြႏပတ႔က ဂရစကသငသညဟ ယဆထားသေလာက မားစြာအေလးေပးျဖင မခရေသာ က႑ေလးခက ေဆြးေႏြးထားပါသည။ ထနယပယေလးရပတြင အာ႐စကအေလးေပးျခငးသည ရညမနးခက ႀကးမားေသာ (၈ %) ရာခငႏႈနးဖြ႕ၿဖးမႈ ေအာင ျမငေရးအခြငအလမးမားက ျမႇငတငေပးႏငပါလမမည။

62

အကြက - ၆ ။ ၿခးၿခေခြတာေသာ ဆနးသစတထြငမႈ

ဖြ႕ၿဖးလာေသာေစးကြကမားတြင ၿခးၿခေခြတာေသာ ဆနးသစတထြငမႈသည စြမးအားႀကးမားေသာ ခဥးကပနညးျဖစေၾကာငး သကေသျပလကရသည။ ဆလသညမာ ႐ႈပေထြးမႈႏင ကနကစရတတ႔က ေလာခၿပး ေမာျမငဆငျခင၍ သးစြရန အလြနအကန႔အသတရေသာစားသးသမားက ၀ယယႏငေသာ ကနပစၥညးမးက ထတလပရနပငျဖစသည။ ထသ႔ ေဆာငရြကရန နညးလမးေလးသြယ ရသည။

ပထမအခကမာ - ကမၸဏမားသည ဖြ႕ၿဖးၿပးႏငငမားရ ေအာငျမငေသာ ေစးကြက မားမ စားသးသမားအတြက ေအာငျမငေသာ ထတကနပစၥညးမားက ဖြ ႔ျဖးဆႏငငမားရ စားသးသမားအတြက ကကညဆေလာေအာင ျပလပကာ အထပငယမားျဖင ေရာငးခႏင ပါသည။ ဥပမာ - အႏၵယႏငငတြင ေရာငးခေသာ ေခါငးေလာရည မား၏ (၆၀ %) ရာခငႏႈနးသည တစခါသး အပကေလးမားျဖစၾကသည။ သ႔မဟတ ကနပစၥညးတစခက ျပနလညပစထတၿပး ပမေစးသကသာေသာ နညးပညာမား က အသးျပ ထတလပျခငး ျဖစသည။ ဥပမာအားျဖင Siemen’s Indian အငဂငနယာမားက သေႏၶသားႏလးေစာငၾကညကရယာက ပ၍ေရး႐းဆနၿပး ပ၍ေစးႀကးေသာ အနေအာက ေရာငျခညအစား မကခ႐ဖနးနညးပညာက အသးျပတထြငခၾကသည။ သ႔ျဖင ထပစၥညးက ေဒသခေဆး႐မားအတြက ထးျခားစြာအလြယတက သးစြႏငေစခသည။၁ ဒတယအခကမာ - ကမၸဏမားသည ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင ထတကနပစၥညးမားက ႐ႈတေထြးမႈနညးၿပး ကနက စရတသကသာစြာျဖင ပစျပကာ “ေျပာငးျပနဆနးသစတထြငမႈ” က ျပလပႏငသည။ ထသ႔ ျပလပျခငးျဖင ဥးတည သည ေစးကြကႏင နးကပမႈက အခြငေကာငးယကာ သေတသနႏင ဖြ႕ၿဖးစရတလညး အတနအသင သကသာေစ ႏငေပသည။ အႏၵယမ Codrej & Boyce က စြမးအင (၅၀ %) ရာခငႏႈနး သကသာၿပး လပစစဓါတအားျပတေတာကပါက အခကအခ မရေစေရးအတြက ဘကထရက အသးျပထားေသာ ေရခေသတာက တထြငခသည။ ထ ေရခေသတာတြင စေရခေသတာ၏ အစတအပငး ဆယပတစပသာ ပါရသည။ ၎က ေကးရြာ အမးသမးမား ႏင ပးတြကာ ပစထတျခငးျဖစၿပး အေသးစား ေငြေၾကးအဖြ႕မားမတစဆင ေဒသခရြာသရြာသားမားသ႔ ျဖန႔ျဖးေပးသည။၂ တတယအခကမာ - ကမၸဏမားသည ရညရြယခကမးစသး ထတကနပစၥညးမားက ဖနတးႏငၾကသည။ ဥပမာ-တ႐တႏငငရ Haier ကမၸဏက ဟငးသးဟငးရြကႏင အ၀တအထညမားကပါ ေဆးေၾကာေလာဖြပႏငေသာ အထး တာရညခသည စကတစမးက တထြငခသည။ စတတအခကမာ ကမၸဏမားသည စးပြားေရး လပငနးစဥမားႏင နညးပညာမားက တးတကတထြငႏငၾကသည။

ထသ႔ ၿခးၿခေခြတာေသာ ဆနးသစတထြငမႈမားက မ၀ါဒမားက ကန႔သတ ဟန႔တားႏငသလ အားေပးျခငးလညး ျပႏငသည။ ျပညတြငးဒဇငးႏင ကနထတ လပငနး ကမၸဏမားတြင ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈက ႏစေပါငးမားစြာ ကန႔သတ ပတပငထားရာ အႏၵယက ထစညးမဥးဥပေဒက အျမငကယစြာ ေျဖေလာ ေပးခသည။ ထ႔ေၾကာင LG Electronic ကသ႔ေသာ ကမၸဏႀကးမားက ေစးႏႈနးသကသာၿပး အသအရညအေသြး ေကာငးမြနေသာ တယလဗရငး မားအပါအ၀င ထတကနပစၥညး အေျမာကအျမားက အႏၵယေစးကြကအတြက တထြငဖနတးေပးခၾကသည။၃

၁ “ၿခးၿခေခြတာေသာ ဆနးသစတထြငမႈ၊ စးပြားေရးလပငနးသစ နမနာပစ။” Navi Radjou and Jaideep Prabhu ၊ Insead Knowledge ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ ၁၀ ရက။

၂ မကကငဆ အာရဌာန။ ၃ “ေဒၚလာထရလယ ၃၀ ဆယမးစၿပငပြေအာငျမငေရး၊ ဖြ႕ၿဖးဆေစးကြကမား၌ ေရႊရာထြကျခငး။” Yuval

Atsman et al ။ မကကငဆ ၃ လပတ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။


အကြက - ၇ ။ တရားဥပေဒစးမးေရး

ျမနမာႏငငတြင စးပြားေရးလပငနး ေဆာငရြကေရးအတြက အေရးႀကးဆး အခကအခမာ တရားဥပေဒစးမးေရး၌ ေသခာေရရာမႈႈမရျခငး ျဖစသညဟ ကမၸဏမားႏင အလားအလာရေသာ ရငးႏးျမႇပႏသမားက မၾကာခဏ ကးကားေျပာဆၾကသည။ စတအားထကသနေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမား မစတငမအခနက သေဘာထားအျမငမား ေပၚ အေျခခေသာ ၫႊနးကနးတစရပမာ အဆပါ စညးမဥးဥပေဒႏင ပတသကေသာကစၥတြင ကမာၻေပၚရ ႏငငေပါငး ၁၇၆-ႏငငအနက၊ ျမနမာႏငင၏ အဆငသတမတခကမာ ၁၇၂ ျဖစသည။၁ ဥပေဒမားသည ခငမာျပတသားၿပး တသမတတညး အာဏာတညရမညျပင ယငးဥပေဒမားက မၾကာခဏ ေျပာငးလေနျခငးသည ကမၸဏမားအတြက အေျခမက ျဖစတတၾကသညက ကမၸဏမားသရရန လအပသည။ ျမငသာပြငလငးၿပး တက ျပတသား ေသာ၊ အကယတ၀င အဓပၸာယျပနဆရန မလေသာ အရညအေသြးက အကျဖတရန မလ ေသာ ဥပေဒမားသည အကငပကလာဘစားမႈ ပတပငတားဆးေရးကလညး အေထာက အကျပသည။ ဥပေဒအာဏာ သကေရာကမႈသညလညး တသမတတညးျဖစရန လအပသည။ အရာရမားလကထတြင ခသမာဓလၾကး၏ ဆးျဖတပငခြငအာဏာ အပႏငးျခငးသည ႏငင ႏငအ၀မး တသမတတညး မရမႈမားက ေပၚေပါကေစသည။

ဥပေဒ ျပျပငေျပာငးလေရး အၿမတမးေကာမရငသည အသး၀ငေသာ ဆနးသစတထြငမႈတစခ ျဖစေပလမ မည။ ထေကာမရငသည ျမနမာႏငငရ တရားဥပေဒမားက စစေဆးၿပး အခ႕ေသာ လကရျပနာမားက ေျဖရငး ေဆာငရြကေပးႏငသည။၂ လကရ အစးရသည အခ႕ေသာတးတကမႈမား ရရေအာင ေဆာငရြကခသည။၃ ႏငငေတာသမၼတ ဥးသနးစနသည ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလတြင ေျပာၾကားခေသာ မန႔ခြနးတစရပ၌ အကငပက လာဘစားမႈ ဆန႔ကငေရး လႈပရားမႈက စတငခသည။ ထ႔ျပင ျပညသ႔၀နထမးမား၏ လပခ လစာမား တးျမႇငေပးေရး လႈပရားမႈသညလညး အကငပကလာဘစားမႈ ဆန႔ကငေရး ႀကးပမးမႈအတြက အကးရေသာ လပငနးတစချဖစသည။ တးေဖာထတလပသည လပငနး မား၏ ျမငသာပြငလငးေရးသညလညး ေနာကထပအလားအလာရသည ဖြ႕ၿဖးမႈတစရပ ျဖစေပသည။

၁ ျမနမာႏငင၏ ဥပေဒအာဏာတညမႈ။ စနေခၚမႈမားႏင ေမာမနးခကမား၊ ႏငငတကာေရ႕ေနမားအသငး၊ လ႔အခြငအေရး ဌာန။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ။

၂ - ၎ -၃ - ၎ -

၃။ျမနမာႏငင၏ အလားအလာမားက ဖြငထတႏငေသာ ေသာခက ၄-ခ

ျမနမာႏငငတြင ဖြ႕ၿဖးမႈအရနျမႇငရန ႀကးမားကယျပန႔ေသာ အခြငအလမးတစ ရပ ရေနေသာလညး က႑တငးရ စးပြားေရးႏင လမႈေရးစမခန႔ခြမႈက အေလးေပးရန လအပေနပရသည။ ျမနမာႏငငတြင ဥးစားေပးရနႏင အမနျဖစေအာင ေဆာငရြက ရန အခ႕ေသာကစၥမား ရေနပါသည။ ထကစၥအမားစက အစးရကလညး ေကာငးစြာ သျမငနားလညေနၿပး ျမနမာႏငငတြင ေပါေပါပါးပါးေဆြးေႏြးခနးမားႏင အစးရက ဖြ႕ၿဖးတးတကဘကမား၊ ရငးနးျမႇပႏသမားႏင ေဆြးေႏြးရာတြင ထကစၥမားသည အဓက ေဆြးေႏြးသည အေၾကာငးအရာမား ျဖစေနေပသည။

ကြႏပတ႔၏ အျမငတြင “မျဖစမေနေဆာငရြကရမည” ဥးစားေပးမႈမားတြင စးပြားေရးက ထငရားစြာ ျဖညဆညးပပးေပးႏငသည က႑မားႏင အထးသျဖင GDP က အမားဆးျဖညဆညးေပးသည က႑ေလးရပလညး ပါ၀ငသည။ စကပးေရးက႑သည

64

အျခားေသာက႑မားထက ပလြနကာ အလပအကင ၁၅ သနးခန႔ ဆကလကဖနတး ေပးႏငၿပး ဘကစဖြ႔ ျဖးေရးအတြက အေျခချဖစသည။ ယေန႔ကာလတြင ျမနမာႏငင၌ ထက႑အား အထး အေလးေပးလကရၿပး စကပးေရး ဆကလကဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက ေဆြးေႏြးလကရၾကသညျပင အဖြ႕အစညးမားစြာ တ႔က အေသးစတ ကြငးဆငးေလလာကာ သေတသနလပငနးမား ေဆာငရြကလကရၿပး ရာေဖြေတြ႕ရခကမားက လာမညႏစတြင ခတဆကအသးျပရန ေမာမနးထားၾကသည။98 စကပးေရးက႑သည ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမားတြင ရငးလငးျပတသားေသာ ဥးစားေပးမႈအျဖစ တညရေနမညမာ သသယျဖစဖြယမရေပ။

စြမးအငႏင သတက႑သည ပ ႔ကနမားအတြက အေရးႀကးသည။ ျမနမာႏငင၏ အလပယကြယ၀ေသာ သဘာ၀ အရငးအျမစအမားစက ထတယသးစြေရးသည ထငရား ေသာ ဥးစားေပးမႈျဖစသည။ ျမနမာႏငင၏ အကန႔အသတျဖငသာရေသာ အေျခခအေဆာက အဥးမားဖြ ႔ျဖးေစေရးသည စးပြားေရးရငသနေရြ႕လားလာေရးႏင ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏသမား စးပြားေရး လပကငႏငေရးတ႔တြင အေရးႀကးသည။ အျခားဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား၏ ဆငကေျပာငးလလာေသာ အေတြ႕အႀကက ကြႏပတ႔၏ လမးျပအျဖစ အသးျပမညဆပါက ထးစဖြ႕စညးပျဖစေသာ စကပးေရးက႑မ ကနထတလပေရက႑သ႔ ေျပာငးလေရးသည ျမနမာႏငင စးပြားေရးအတြက မရမျဖစ လအပခကပငျဖစေပသည။

ျမနမာႏငငက အေရးေပၚေျဖရငးရန လအပသည အျခားဥးစားေပးလပငနးမာ မကေမာကကာလရ ကြမးကငမႈမား မျပညစမႈက ေကာလႊားေရးပင ျဖစသည။ ပညာေရးႏင အသကေမြး၀မးေကာငးသငတနးမား ဖြ႕ၿဖးတး တကမႈမတစဆင ကြမးကငမႈဖြ႕ၿဖးေရး၌ ႀကးမားစြာရငးႏးျမႇပႏျခငးသည ဖြ႕ၿဖးေရးခငမာေရးအတြက လအပေသာ ေငြလးေငြရငး ရငးႏးျမႇပႏမႈက ျမနမာႏငငက ျမႇငတငႏငေၾကာငး အာမခရန မျဖစမေနေဆာငရြကရမည လပငနး ျဖစသည။ ျမနမာႏငငသ႔ လာေရာကေသာ ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏသမားသည ၎တ႔လအပသည ကြမးကငမႈႏင ျပညစေသာ လပသားမား လေလာကစြာရေသာ ႏငငမား သ႔ လာေရာကၾကပါသည။

ျမနမာႏငငသည ႏငငတကာ ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကဘကမား၊ ျပညတြငးျပညပစးပြားေရး လပငနးမား၏ ယၾကညမႈက ထနးသမးထားလလင ႏငငေရး တညၿငမမႈႏင တရားဥပေဒစးမးေရးတ႔က ထနးသမးထားေရးမာ ၾကတငလအပခက တစရပ ျဖစေပသည။ ေငြေၾကးစနစစမနခန႔ခြမႈ ျပျပငေျပာငးလေရးအပါအ၀င စညးမဥးဥပေဒ နယ ပယမားစြာတ႔၌ စးပြားေရးလပငနး၀နးကငက အာမခႏငေသာ ေနာကထပတစႏစ၊ ႏစႏစအတြက အစအစဥမားက ထညသြငးစဥးစားရန လအပသည။

ကြႏပတ႔ အဓပၸာယဖြငဆခၿပးေသာ ပြငလငးလာသည အခြငအလမးက အမအရဆပကငႏငေစရန အထကပါလပငနးအားလးသည ေနသားတကရရမညဟ သးသပပါသည။ ထလပငနးမားသည ဖြ႕ၿဖးဆႏငငအားလး အေကာငအထညေဖာရမည အေျခခမားပင ျဖစသည။ ျမနမာႏငင ႀကေတြ႕ေနရေသာ ဥးစားေပးမႈမားအနက ျမနမာ စးပြားေရးအနာဂတဆငရာ အေခအတငေဆြးေႏြးမႈမားတြင သးျခားက႑ေလးခက အထး အေလးေပး ေဆြးေႏြးရမညဟ ကြႏပတ႔ ယၾကညသည။ ထက႑ေလးခသည ျမနမာႏငငက ဖြ႕ၿဖးမႈအလားအလာက အျပညအ၀ ဆပကငႏငေစရန ခငမာေသာ ထးျခားမႈက ေပးႏင ေပသည။

98 ျမနမာႏငင စကပးေရးက႑အတြက အစရငခစာမား ၾကတငျပငဆငေနေသာ အဖြ႔အစညးမားအၾကားတြင ကမၻာဘဏ၊ FAO ႏင အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားႏင စားနပရကၡာ လျခေရးရနပေငြအဖြ႔တ႔ ပါဝငသည။


n ဒဂစတယနညးျဖင ခနေကာေရာကရ ေရး ။

မဘငးႏင အငတာနကနညးပညာသည တစခနတညးတြငပင ေနရာအႏ႔အျပား ေရာကရေနၿပး ယခငႏငမတေအာင ကယျပန႔စြာ သးစြႏငစြမးရေနခနတြင ဒဂစတယ ေခတ၌ ျမနမာႏငငက ယငး၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈက စတငေဆာငရြကလကရသည။ ျမနမာႏငငက ေဆာငရြကႏငေသာ အေရးႀကးဆးမဟာဗဟာ ဆးျဖတခကတစရပမာ ေခတမနညးပညာအား ယငး၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ စမကနးမား၏ ဗဟခကအျဖစ ျမႇငတငမညနညးလမးက စးစမးေလလာျခငးပင ျဖစသည။ အဓက နယပယမားျဖစေသာ အစးရ၊ ပညာေရး၊ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ၊ ဘဏလပငနးႏင လကလလပငနး မားတေလာက နညးပညာေပါငးစပ ညႇႏႈ ငးထနးခပေပးျခငးသည ျမနမာႏငငအတြက ကမာၻေပၚတြင စးပြားေရး၌ အျမနဆးဖြ႕ၿဖးမႈ အလားအလာရေသာႏငင ျဖစလာေစ ေပလမမည။ ထအခြငအလမးက ဆပကငႏင ေစရန ပ၍ျမငမားေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး ခနေကာေရာကရမႈမားက နမနာယကာ ျမနမာႏငငအေနျဖင မနကနေသာ ဆကသြယေရး အေျခခ အေဆာကအဥမား တညေဆာကေရးအတြက ခငမာသည သႏၷ႒ာနျဖင ေဆာငရြက ရန လအပသည။

n ဖြ ႕စညးတညေဆာကပ ဆ ငရာ က႑ေျပာငးလေရး ။

ျမနမာႏငငသည ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားအၾကားတြင လး၀မတညဘ ယငး၏ စးပြားေရး အေပါငးအစပသည ဆယစႏစမားစြာအတြငး မေျပာငးလသေလာကပငျဖစခသည။ အျခား ႏငငမားက စကပးေရးမ ကနထတလပမႈသ႔ျဖစေစ၊ ၀နေဆာငမႈက႑မားသ႔ပငျဖစေစ၊ ဖြ႕စညးတညေဆာကပဆငရာ ေျပာငးလမႈ အေတြ႕အႀကရေနခနတြင ျမနမာႏငင၏ စက ပးေရးအေပၚ မခ အားထားမႈသည စငစစအားျဖင ပ၍ပငျမငတကလာလကရသည။ ဖြ႕ၿဖး ဆႏငငမားက ေဆာငရြကေသာ ဖြ႕စညးတညေဆာကပ ေျပာငးလမႈ၏ ပထမအဆငမာ ကနထတလပငနးသ႔ စတငေျပာငးလျခငးျဖစသည။ ထက႑သည မညသညက႑တြငမဆ ကနထတစြမးအားႏင အလပအကငတြင ႀကးမားေသာ အကးေကးဇးမား ျဖစထြနး ေစသညျပင စကပးေရးမ ေျပာငးေရႊ႕လာေသာ ကြမးကငမႈနညးပါးသည အလပသမားမား အတြက သဘာ၀နားခရာ ျဖစသည။ ေခတသစကမာၻတြင မညသညႏငငမ ခငမာေသာ ကနထတလပမႈက႑က မတညေဆာကဘ လငျမနစြာ တးတကလာသည မဟတေပ။

n ၿမ ႕ျပအသြငေျပာငးလမႈ ။

ျမနမာႏငငသား အမားစသည ေကးလကေဒသတြငပင ေနထငဆျဖစေသာ လညး ယငးသည လငျမနေသာအရနျဖင ႀကးမားကယျပန႔စြာ ေျပာငးလလာဖြယရေပသည။ ၂၀၃၀-ျပည ႏစတြင ျမနမာႏငင၏ ေနာကထပလဥးေရ ၁၀-သနးေကာသည ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငလာၾကလမမညဟ ခန႔မနးပါသည။ အျခားေသာ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား ႀကေတြ႕ရသည ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလမႈ၏ ဖစးမႈမားက ေရာငၾကဥႏငရန ျမနမာႏငငအေနျဖင ထသ႔ အသြငေျပာငးမႈအတြက ႀကတငစမ လာထားေဆာငရြကရန လအပသည။ ၿမ႕ျပလဥးေရ လႈငးဂယကသည ႏငငအ၀မး၌ စးပြားေရးလပငနးမားဆသ႔ လမ၍၀ငမလာမ လအပ ေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈ ဘ႑ာေငြကခမညပစ၊ လမႈေရးေပါငးစညးမႈရၿပး စးပြားေရးအရ လႈပခတႏငေသာ ၿမ႕ႀကးမားအား စမအပခပေရးတ႔က ယခကစ၍ စဥးစားထားလင ျမနမာ ႏငငအတြက အကးေကးဇးျဖစထြနးေပလမမည။

66

n ကမာၻအ၀မးဆကစပေသာ စးပြားေရး ။

ျမနမာႏငငတြင ကမာၻစးပြားေရးက လမးဖြငၿပး ကမာၻ႔စးပြားေရး၏ အစတအပငး ျဖစလာႏငေသာ အခြငအလမးရသည။ ထသ႔ ျဖစလာႏငေစရန ျမနမာႏငငက စြမး ေဆာငႏင စြမးရၿပး ႏငငျခားကမၸဏမားအား ျမနမာႏငငတြင ရငးႏးျမႇပႏခြငျပကာ ခငမာတညတေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈက အေထာကအကေပးရန ထျမႇပႏမႈမားအား ကည ျဖညဆညးေပးျခငးျဖင အကးေကးဇး ရရခစားႏငသည။ ျမနမာႏငငတြင အမနးခငးႏငငမား၊ အျပငကမာၻ႔စးပြားေရးႏင ကနသြယမႈ ျမႇငတငႏငသည မဟာဗဟာကေသာ တညေနရာ အားသာခကရသည။ ခရးသြားလပငနးႏင ကယျပန႔စြာဆရလင ျပညတြငးျပညပ ကြမးကငသမားက ၀ငထြကသြားလာခြငျပေသာ လပငနးသည ကမာၻ႔စးပြားေရးတြင ျမနမာ ႏငငကယတင စးနစဝငေရာကေစႏငေသာ ေရသြယႁပြနေပါကမား ျဖစေပသည။

ဒဂစတယနညးျဖင ခနေကာေရာကရေရး - နညးပညာျဖင ဖြ႕ၿဖးမႈ အရနျမႇငတငျခငး

ျမနမာႏငငသည ဒဂစတယေခတတြင ယငး၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ခရးရညႀကးက စတငလကရ သည။ ထအဓပၸာယမာ စးပြားေရးအား မားစြာအရနေကာငးေသာ လမးေၾကာငးေပၚသ႔ ၀ါးေထာကခနသကသ႔ ျမႇငတငေပးရန၊ ဒဂစတယနညးပညာ၏ အစြမးအတြက စမးသပမႈတစခ ျဖစႏငေပသည။ မဘငးႏင အငတာနက နညးပညာသည တစခနတညးတြင ေနရာအႏ႔အျပားတၿပငတညး လြယကစြာသးစြႏငသညအခနအခါတြင ျမနမာႏငငသည ယငး၏ စးပြားေရး အသြငေျပာငးလေရး လမးေၾကာငးေပၚသ႔တကလမးေနပါသည။

ျမနမာႏငငက ခမတႏငေသာ အေရးႀကးဆးမဟာဗဟာ ဆးျဖတခကတစရပမာ ယငး၏ ျပညသလထ ဗဟျပဖြ႕ၿဖးမႈ စမကနးမား၏ ဗဟစႀကၤလမးအျဖစ ေခတမနညးပညာ ျမႇငတငေရးနညးလမးက စးစမးရာေဖြေရးပင ျဖစသည။ နညးပညာအေကာငအထည ေဖာေဆာငရြကမႈအားလး ေအာငျမငမႈမရေသးသညျပင အမားစမာ လကေတြ႕စမးသပဆ အဆငတြငပင ရေနေသးသညတင သငတငေလာကပတစြာ အသးျပပါလင နညးပညာသည လႊမးၿခမႈအတြက ထငရားေသာ အငအားျဖစေစၿပး ဓနကြယ၀ေသာ အစးရမားအား ေ၀းလေခါငပါးဆးရပရြာမားရ အဆငးရဆး မသားစမားကပင ပညာေရးႏင ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈကသ႔ လမႈေရး၀နေဆာငမႈမားက ျဖညဆညးေပးႏငစြမးရေပသည။ ထ႔ေၾကာင ျမနမာႏငငအေနျဖင မကေမာကကာလ အေျခအေနမားက လမးဖြငေပးေနေသာ ခငမာဆးျဖစသည ခနေကာခြငကျပလပရန အေမြခစနစမားက ဆပကငထားရနမလပါ။ ေရ႕လာမညႏစမားသည မနကနေသာ ေရြးခယမႈမားျပလပၿပး အျခားႏငငမားတြင ဒဂစတယနညးပညာမားက ထနးခပေစခငးေနေသာ အေတြ႕အႀက အေျမာကအျမားက သငခနးစာယရန ႏစတစရာတြငမ တစႀကမေပၚေပါကသည အခြငအလမးျပတငးေပါက တစချဖစေပသည။ ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးသည အမနးခငးႏငငမားႏင ကနေသာ ကမာၻ႔ႏငငမားက အမလကႏငေစရန မညသ႔႐နးကနရမည သ႔မဟတ ကမာၻႀကးက ႐ႈျမငထားသလ စးပြားေရး အျမနဆးဖြ႕ၿဖးလာေသာႏငငတစ ႏငငျဖစလာျခငး ရ/ မရတ႔က ျမနမာႏငင၏ ယေန႔ကာလ တ႔ျပနေဆာငရြကမႈမားက အဆးအျဖတျပေပလမမည။


ဒဂစတယနညးပညာက အသးျပျခငးသည ကမာၻႏငအ၀မး၌ စးပြားေရးမ၀ါဒခမတေရးတြင မ႑ငျဖစလာေနသည

ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာတြင မဘငးႏင အငတာနကက အျပညအ၀ ထနးခပေမာငးႏငျခငး၏ သကေရာကမႈ အတအကက ကနးဂဏနးျဖငေဖာျပရန အခက အခရေသာလညး ျမနမာႏငင၏ ႏစစဥဖြ႕ၿဖးမႈ (၈%) ရာခငႏႈနး ေအာငျမငေရးတြင ယငးနညးပညာသည အဓကကေသာ စြမးေဆာငမႈ အေထာကအကျဖစသည ဟ ကြႏပတ႔ ယၾကညသည။ နညးပညာဆနးသစတထြငမႈႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈတ႔အၾကား အျပနအလန ဆကစပလကရသည။ ဥပမာ - ၀ငေငြနညးေသာႏင ၀ငေငြအလယအလတရေသာ ႏငငေပါငး ၁၂၀ က ေလလာမႈအရ ၁၉၈၀ -ျပညႏစႏင ၂၀၀၂-ခႏစအၾကား ဘေရာဘနး ထးေဖာက၀ငေရာကမႈ ၁၀% ျမငတကျခငးသည ေနာကထပ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ (၁.၃၈ %) ရာခငႏႈနး ျဖညစြကတးတကျခငးႏင အျပနအလန ဆကစပေနေၾကာငး ကမာၻ႔ဘဏက ေတြ႕ရခသည။99 ၂၀၁၁-ခႏစတြင ျပလပခေသာ MGI သေတသနအရလညး ကမာၻ႔ GDP ၏ (၇၀ %) ရာခငႏႈနး တာ၀နယေသာ ဖြ႕ၿဖးၿပး ၁၃ -ႏငင၏ အငတာနကသးစြမႈသည GDP ၏ ပမးမ (၃.၄ %) ရာခငႏႈနးက ျဖညဆညးေပးေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ၂၀၁၂-ခႏစ မကကငေဆး သေတသနက ရညမနးခကႀကးမားေသာ ႏငငမားအားလးတြင GDP သ႔ အငတာနကက စစေပါငး ျဖညဆညးကညမႈသည ေဒၚလာ ၃၆၆ ဘလယ သ႔မဟတ စစေပါငး GDP ေဒၚလာ ၁၉.၃ ထရလယ၏ (၁.၉ %) ရာခငႏႈနးရလမမည။ အငတာနကသးစြမႈအရန ျမငလာသညႏငအမ ယငး၏ သကေရာကမႈ စြမးအားျမငမား လာသညဟ ခန႔မနးခသည။100 လြနခေသာ ၅-ႏစက GDP ဖြ႕ၿဖးမႈအေပၚ အငတာနကျဖညဆညး ကညေပးမႈသည (၁၂ %) ရာခငႏႈနး ရခသည။101

အငတာနကသည စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈက နညးလမးမားစြာျဖင ျဖညဆညးကည ေပးသည။ SMEs အေပၚ မကကငဆ သေတသနတစရပအရ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင Web နညးပညာသည ကနထတစြမးအားက ပမးမ (၁၁ %) ရာခငႏႈနးအထ ျမႇငတငေပးႏငေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ အငတာနကက စြမးေဆာငႏငေသာ ကနထတစြမးအား ရလာဒမားသည ႀကးမားေသာ အကးအျမတမားႏင အျပနအလန ဆကစပေနသည။102 ထတကနပစၥညးမား တငပ ႔ မႈႏင ၀နေဆာငမႈလပငနးမားဆငရာ ဘေရာဘနး သးစြႏငမႈ၏ သကေရာကမႈက ေလလာေသာ အျခားဆနးစစခက တစရပက အငတာနကသးစြႏငေသာ ကနထတလပငနးႏင ကမၸဏမားသည ဘေရာဘနး၏ စြမးေဆာငႏငမႈ ေၾကာင အငတာနကမသးစြေသာ ကနထတလပငနးႏင ကမၸဏမားထက ႏငငျခားသ႔ တငပ ႔ေရာငးခမႈ ၆% ပမျမင တကခေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။103 ထ၀နေဆာငမႈ လပငနးမားတြင ဘေရာဘနးသးစြေသာ ကမၸဏမားက (၇.၅ %) ရာ ခငႏႈနးႏင (၁၀ %) ရာခငႏႈနးအၾကား ပမေရာငးခၾကရသည။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင ေလာခခေသာအလပအကင တငး၌ အငတာနကက အလပအကင

99 ျမနမာႏငငစကပးေရးက႑အတြက အစရငခစာမား ႀကတငျပငဆငေနေသာ အဖြ႕အစညးမားအၾကားတြင ကမာၻ႔ဘဏ၊ FAO ႏင အသက ေမြး၀မးေကာငးလပငနးမား၊ စားနပရကၡာလၿခေရးရနပေငြအဖြ႕ႏင ဘေရာဘနးစးပြားေရးသကေရာက မႈမား။ C.Z Qiang and C.M Rossotto ။ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၀၉-ခႏစ။ 100 “ရညမနးခကႀကးမားေသာႏငငမား” ဟသည သငတငေလာကပတေသာ အခနကာလတစရပအတြငး ဖြ႕ၿဖးၿပးႏငငမား ျဖစလာရန လေလာကေသာ ရငသနလႈပရားမႈႏင ထငရားမႈရသည ႏငငမားက ဆလသည။ “ရငသနလႈပရားမႈ” ဟသည ပမနတစဥးခငးစ GDP ရၿပး၊ ၂၀၀၅ ခႏစႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား ႏစထပတးႏႈနးျဖင ႏစစဥ ၃% အထက ျမငတကလာျခငးက ဆသည။ “ထငရားမႈ” ဟသည ပမနတစဥးခငး GDP သည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာ ၁၀၀၀ ႏင ၂၀၀၀ ၾကားတြငလညးေကာငး၊ အမညခ GDP သည ေဒၚလာ ဘလယ ၉၀ အထကတြင လညးေကာငး ရရမႈက ဆလသည။101 ၎ - ။ အြနလငးႏင အလားအလာ။ မကကငဆ နညးပညာအေလအကင၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။102 စးပြားေရးတြင ဘေရာဘနး၏ သကေရာကမႈ၊ မကေမာကကာလႏင မ၀ါဒျပနာမား သေတသန၊ ႏငငတကာ ဆကသြယေရးသမဂၢ (ITU)၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။103 “၀ငေငြနညးေသာႏင ၀ငေငြအလယအလတရေသာ ႏငငမားမ ကမၸဏမားအတြက အငတာနကက ပလမရ ျမႇငတငေပးပါသလား” George R. Clarke ။ စးပြားေရးႏင မ၀ါဒသတငး။ အတြ - ၂၀၊ အမတ - ၁။ ၂၀၀၈-ခႏစ။

68

(၃.၂) ခက ဖနတးေပးႏငခၿပး ဖြ႕ၿဖးျပးႏငငမားတြင ဆး႐ႈးသြားေသာ အလပအကငတငး၌ အငတာနကက အလပအကင (၁.၆) ခ ဖနတးေပးႏငခသည။

သတငးႏင ဆကသြယေရးနညးပညာ (ICT)အား ျပညသ႔၀နေဆာငမႈ လပငနးမား၏ အရညအေသြးႏင ထလပငနးမားအား အလြယတက ရယသးစြႏငေရး ျမႇငတငမႈတ႔အျပင အမးသားၿပငဆငမႈမား ျမႇငတငမႈတ႔အတြက အေရးႀကးေသာ ယႏရား တစရပအျဖစ အစးရမားကတး၍ သျမငလာၾကသည။ သ႔အတြက ႏငငမားစြာတ႔သည ဘေရာဘနးက တစကမာၻလး အတငးအတာအထ ရယသးစြႏငေရး အစအမမား ျပလပလကရသညက ကြႏပတ႔ ေလလာသရခသည။ ဥပမာ- ၂၀၀၂-ခႏစတြင ေဂာဒန၌ “ေဂာဒနႏငငသားမား အခငးခငးဆကသြယမႈရရေရး” လပငနးက စတငခသည။ ထလပငနးက ျပညသပင-ပဂၢလက အစစပလပငနးမားမ တစဆင ပညာေရးျဖန႔ျဖးမႈ တးတကေရး၊ နညးပညာက ထေရာကစြာ အသးျပျခငးျဖင အရည အေသြးမ ပညာေရးျမႇငတငေရး၊ ျပညတြငးနညးပညာလပငနး၏ စြမးေဆာငရည တညေဆာကေရးႏင အျခားႏငငမားတြင ဆငပြားပတကးႏငေသာ ကမာၻ႔ပညာေရးပစ အစ အစဥ ဖနတးေရးစသည ရညရြယခကမားျဖင ေဆာငရြကျခငးျဖစသည။ ၂၀၀၄-ခႏစတြင မေလးရားႏငင၏ စြမးအင၊ ဆကသြယေရးႏင မဒယာေပါငးစ ၀နႀကးဌာနက ႏငငအတြက အမးသား ဘေရာဘနးစမကနးက စတငေဆာငရြကလကရေၾကာငး ေၾကညာခသည။ အစးရႏင ဆကသြယေရး စကမႈလပငနးတ႔သည အစပးေဆာငရြကမႈက အနးကပ အတတကြ ေဆာငရြကခၿပး ရညရြယခကမားမာ ကနထတစြမးအား ျမငမားေစျခငးျဖင အမးသားယဥၿပငမႈက ျမႇငတငရန ျပညသ႔၀နေဆာငမႈလပငနးမား ေဆာငရြကရာတြင တးတကေစရန၊ ဘ၀အရညအေသြး ျမငတကလာေစေသာ ေခတမအသးခမႈမား ရရေအာင စစဥေပးျခငးျဖင လမႈစးပြားေရးအေျခအေနမား တးတကလာေစရနႏင လ႔အသငးအဝနးမား ပမေပါငးစညးမႈ ဖြ႕ၿဖးေစေရးအတြက ၿမ႕ျပႏင ေကးလကအၾကား ဆကသြယေရးလပငနးမား ျမငမားလာေစရနတ႔ပင ျဖစသည။104

ထနညးပညာမ အကးေကးဇးခစားႏငေရးအတြက ျမနမာႏငငက ၾကးပမးမႈသည မေစာလြနး ေသးေၾကာငး အာဖရကႏငငမားက ျပသလကရသည။ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အေစာပငးအဆငတြင ေရာကရေနဆျဖစေသာ အာဖရကႏငငမားသည ယခအခါ နညးပညာ၏ ႀကးမားေသာအကးသကေရာကမႈက အသးျပလကရၾကသည။105 အာဖရက ၏ GDP က ICT က႑က (၇ %) ရာခငႏႈနးအထ တက႐ကျဖညဆညး ကညေပးသည။ မဘငးဖနးမားသည အာဖရကလမးတ႔ လေနမႈဘဝလမးေၾကာငးက ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈ လပငနးမား၊ သတငးစာမား၊ ကစားနညးမားႏငေဖာေျဖမႈမားအပါအ၀င အျခား ေသာ ၀နေဆာငမႈ ပစမားအားအစားထးေပးျခငးျဖင အသြငေျပာငးလလာေစခသည။ မဘငးဖနးမားသည ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ အလြယတက ရရမႈျမငမားေရးကပင အေထာကအကျပႏငေပသည။ ရလာဒအားျဖင မဘငးဖနး၏ အသး၀ငတနဖးသည ေနရာတငးထကပ၍ အေရးပါေနသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ အာဖရကရ ဆကသြယေရး ၀နေဆာငမႈလပငနးမားသည အျခားေသာ ၀နေဆာငမႈက႑မားတြင ေပါငးစညးပါ၀ငေန၍ ျဖစသည။106

104 ဘေရာဘနး။ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈစႀက၊ ITU ၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ေမလ။ 105 အာဖရကတြင သတငးႏင နညးပညာမားအသြငေျပာငးလသးစြမႈ။ Enock Yanazi et. al. ၊ ကမာၻ႔ဘဏႏင အာဖရက ဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။ 106 ၎ - ။


ဒဂစတယနညးပညာသည အဓက၀နေဆာငမႈ နယပယ ၅-ခ တေလာကတြင စတလႈပရားဖြယေကာငးေသာ သကေရာကမႈရႏငသည

ျမနမာႏငငသည အစးရပညာေရး၊ ကနးမာေရး၊ ဘဏလပငနးႏင လကလေရာငးလပငနးဟေသာ အဓက နယပယ ၅-ခတြင သကေရာကမႈရၿပး ၀နေဆာငမႈက႑မားတေလာက ဖြ႕ၿဖးေအာင စြမးေဆာငႏငေစရန နညးပညာက အသးျပႏငေပသည။107 နညးပညာအမားအျပားက လကေတြ႕စမးသပဆျဖစၿပး သတမတေသာ စခနစၫႊနးအထ မေရာကရေသးသညတင ျမနမာႏငငအေနျဖင ေစာေစာပငးက ေအာငျမငခေသာ နညးပညာအခ႕ထမ သငယႏငေပသည။ ဥပမာ - ျမနမာႏငငသည E - ၀နေဆာငမႈမားက အသးျပျခငးျဖင ကနထတစြမးအားႏင အစးရ၏လပငနးမား သကေရာကမႈတ႔က ျမႇငတငႏငသည။ ေ၀းလေခါငးပါးေဒသ၌ ေကာငးသားမားထ လကလမးမေရးႏင ဆရာႏငတပညဥးေရ အခးက အေျခခကက ေျပာငးလႏငေရးအတြက ဒဂစတယနညးပညာက အသးျပႏငမည။ မဘငးဖနးမတစဆင ကနးမာေရး ေျဖရငးေပးျခငးျဖင ျမနမာႏငငရ ဆရာ၀နမားက ပ၍ေျမာကျမားေသာ လနာမားက ေစာငေရာကေပး ႏငေစသည။ ႐းရာေငြေၾကး၀နေဆာငမႈႏင လကလေရာငးခမႈ ကြငးဆကမားက တညေထာငမညအစား ျမနမာႏငငသည မဘငးေငြေၾကး၀နေဆာငမႈႏင E - ကးသနးေရာငး၀ယေရးသ႔ တက႐ကကးေျပာငးႏငေပသည။ အဆပါ နယ ပယအားလးတြင ဒဂစတယနညးပညာက တၿပငတညး တက႐ကျမႇငတငေပးျခငးသည အဓက အခြငအလမးတစရပ ျဖစႏငေသာလညး၊ ျမနမာႏငငအတြက အေရးပါေသာ စနေခၚမႈတစရပလညး ျဖစလာႏငသည။ နညးပညာျမႇငတငမႈတြင ေအာငျမငသည ဇာတလမးမားရသလ ႐ႈးနမသည ဇာတလမးမားလညး ရေပသည။ ျမနမာႏငငအတြက ေအာငျမငမႈသည လကရအေျခအေနတြင မညသညနညးပညာသည သကေရာကမႈအရဆး ျဖစဖြယရသညက သတႏင ဆငျခငဆးျဖတမႈအေပၚတြင မတညေပသည။ ထနညးပညာ မားက ပမာဏမားျပားစြာႏင ျမနမာႏငင၏ လကရ ရညရြယခကမားႏင ကကညေအာင ျဖန႔ကကခထားျခငးလပငနးသည အေတာအတနၾကးသည လပငနးတစခ ျဖစေပသည။

အစ းရလပငနးမား ေဆာငရြကမႈ ထေရာကေရးက ဒဂစတယနညးပညာက လငျမနစြာ ျမႇင တငေပးႏ ငသည

E - ၀နေဆာငမႈမားက အစးရမားအတြက ကနကစရတက သသသာသာ ၿခးၿခ ေခြတာေစႏငမညအျပင လပငနးစြမးေဆာငရညလညး ျမငတကလာေစသည။ ယေန႔ ကာလတြင ျမနမာႏငင၌ အလအေလာက ေဆာငရြကသည လပငနးစဥမား မရေသးရာ ျမနမာႏငငအစးရအေနျဖင ၀နေဆာငမႈျပသညနညးလမးက ပ၍ေကာငးေအာငျပလပရန မဟာအခြငအလမးႀကးတစရပ ရေနေပသည။ အလအေလာက ေဆာငရြကသည နညး လမးသည အကငပကလာဘစားမႈကလညး ေလာခႏငစြမး ရရေစေပသည။ ထ႔ျပင “ဒဂစတယ လမးေၾကာငး” သည စရတသကသာၿပး အစးရက ႏငငသားမားႏင စးပြား ေရးလပငနးမားအား ဆကသြယညႇႏႈငးမႈ တးတကေရးက သငတငေလာကပတစြာ လြယ ကေစေသာ နညးလမးျဖစသည။ လကေတြ႕အားျဖင အစးရသည မားစြာေသာ မတပတင ျခငးႏင လငစငခြငျပျခငးလပငနးစဥမားကအြနလငးျဖငေဆာငရြကႏငၿပးအငတာနကက အသးျပ၍ လမႈေရးစရတမားကပင ေပးေခႏငသည။ အစးရအတြငး ႀကးမားသည စြမးရည ကန႔သတခကမားရေနမႈအရဆပါလင e - အစးရ ဒဂစတယမဟာဗဟာတစရပက ထည သြငးစဥးစားသငသည။

107 စကပးေရးက႑ကလညး ဒဂစတယနညးပညာျဖင အသြငေျပာငးႏငသည။ သ႔ရာတြင အတနးခြ၌ စကပးေရး အေၾကာငးက အေလးေပး မထားပါ။

70

လကျဖငေဆာငရြကရေသာ လပငနးစဥသည လ၏လပအားက အမားအျပား အသးျပရၿပး အလကထရြနးနစလမးေၾကာငးသည ဖြ႕ၿဖးဆႏငငအမားစတြင အရပဘက ၀နထမးမားအား အစးရ၏ ကယျပန႔ေသာတနဖး ဖနတးႏငသည လပငနးမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ျခငးျဖင အစးရလပငနးမား၏ စြမးရညျမငေအာင ေဆာငရြကႏငေစေပသည။ နညးပညာသည စြမးေဆာငရည ျမႇငတငႏငေၾကာငး ေခတအမဆး ဥပမာတစရပမာ -အသးျပသမားအား ခြျခားသတမတၿပး ေငြေတာငးခလႊာမားက ေရဒယတနႏႈနး ခြျခားမႈနညးပညာ (RFID) ျဖင အသးျပထားေသာ Salik ၿမ႕၀ငေၾကး၊ လမးတတား၊ ဂတေၾကးမားအားလး အလအေလာက ေကာကခသညစနစပင ျဖစသည။ အလက ထရြနးနစလပငနးစဥသည အစးရအား စရတသကသာသည တညေနရာမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငး ႐းစကႏငေစၿပး အစးရ ႐းစကမညေနရာတြင အကယအ၀နးကပင ေလာခေစႏငသည။ ဒဂစတယလပငနးစဥျဖင ေဆာငရြကျခငးသည အေထာကအထားမား သမးဆညးရမည လအပေသာ ႐ပပငးဆငရာ ေနရာအကယအ၀နးက မလအပေတာဘ စာပ႔ခလညး ေခြတာရာေရာကမည။ လေပါငး ၁၂.၄-သနးက ေငြလႊပ ႔ေပးေနေသာ ဘရာဇး၏ Bolsa Familia Programme သည အလကထရြနးနစကတမားအျဖစသ႔ ေျပာငးလအသးျပလကေသာအခါ ေငြလႊပ ႔မႈ စမခန႔ခြမႈ စရတသည (၁၄.၇ %) ရာခငႏႈနးရရာမ (၂.၆ %) ရာခငႏႈနးအထ ေလာကသြားခသည။108 အစးရက နညးပညာအသး ျပျခငးသည ကနကစရတႏင ၀နထမး ခန႔ထားမႈတြင ေခြတာႏငသညသာမက ဆးျဖတခကခမတမႈအရန ျမႇငတငျခငးႏင ဆးျဖတခကမားခႏငသည ခငလေသာ သတငးအခကအလကမား ရရေရးအတြက အလကထရြနးနစေဒတာမားက အသးျပျခငးျဖင စြမးရညကလညး ျမႇငတင ေပးႏငေပသည။

E - အစးရသည ျမနမာႏငငအား ႏငငသားမားႏင စးပြားေရးလပငနးမားက ေစစပေဆြးေႏြးရာတြင ထေရာကေသာ လကနကကရယာတစခအျဖစ ေပးစြမးႏငသည။ ၿဗတနႏငငတြင အစးရသည ႏငငသားမားဖတ႐ႈႏင ေစရန အမားျပညသဆငရာ အခကအလက အေျမာကအျမားက အြနလငးတြင တပေပးထားၿပး စမတဖနးမား အတြက အြနလငးတပဆငခြင ေလာကထားမႈမားက ခြငျပေပးထားသည။ ဥပမာ - ျပညသမားက ၎တ႔အမနးခငးမား၏ ျပစမႈမတတမးမားအား ၾကည႐ႈခြငေပးထားျခငးမး ျဖစသည။ စးပြားေရး လပငနးမားအတြက ၿဗတန၏ Directgov ၀ကဘဆကတြင အစးရ E-၀နေဆာငမႈမားအားလးက တစထငတညး ၾကည႐ႈေလလာႏငသည။ စကၤာပႏငငတြင ႏငငသားမားသည ပတစပ ႔သစလလယျခငးမားႏင လမးခြနအသစေဆာငျခငးမားအျပင အစးရက ေခၚယေသာတငဒါမား အားလးက အခနႏငတေျပးည ပဂၢလေရး သတေပးခကမားက ၀ကဘဆကတစခမ ထတလႊငေပးသည။ အာဖရကတြင ကငညာ ႏငငသည လြတလပေသာ အခကအလက ၀ငေပါကတစခက ဖြငေပးထားေသာ ပထမဆး ႏငငျဖစသည။ ကငညာႏငငသားမားအား ေထာကပျဖညတငးေရး လပငနးစဥက သျမင ေစရန ေဆာငရြကျခငးျဖင အစးရသည ႏစစဥေဒၚလာ ၁-ဘလယ ေခြတာႏငခသညဟ ကငညာႏငငသတငးႏင ဆကသြယေရး၀နႀကးက ခန႔မနးခသည။

108 အစးရေငြေပးေခမႈ အစအစဥမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက အေထြေထြလမးၫႊနခကမား။ ကမာၻ႔ဘဏ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇလငလ။


ျမနမာႏ ငင၏ ပညာေရး ျဖန ႔ ျဖးမႈမား အရ န ျမႇင တငေရးအတြက လငျမနေသာနညးလမးမာ e - ပညာေရး ျဖစလာႏ ငသည

မကေမာကကာလတြင ျမနမာႏငင၏ (၄) ႏစမ ေကာငးေနသည ဥးေရသည ကမာၻ ေပၚတြင ပမးမေကာငးေနမႈ အနမဆးႏငငျဖစၿပး ႏငင၏ လမႈေရးႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈက ထငရားစြာ အဟန႔ အတား ျပေနေပသည။109 ပညာေရးစနစတစရပလး ျမငမားလာေစေရး အတြက ေဆာငရြကရနမားရေနသညတင အလြယတက သငယႏငခြင၊ အလြယတက ရရႏငခြငႏင အကျဖတမႈမားတြင ခနေကာေရာကရေစေရးအတြက E - ပညာေရးက အသးျပ ႏငပါသည။ အျခား ႏငငမားတြင ယေန႔ေတြ႕ျမငေနသကသ႔ ေကာငးေနအရြယကေလးမား၊ အသကေမြး ၀မးေကာငး ပညာသငၾကားေနေသာ အရြယေရာကၿပးသမားအျပင အဆငျမင ပညာ သငၾကားေနသမား အေရအတြကက မဘငးဖနးနညးပညာသး၍ E-ပညာေရးက ျဖန႔ျဖးေပးလင လငျမနစြာ ေျပာငးလလာႏငေပသည။ ႐ပပငးဆငရာ အေျခခအေဆာကအဥမား လြယကစြာအသးျပခြငရရန အဟန႔အတား မားရေသာအခါ E - ပညာေရးက အလမးကြာဟမႈက ေပါငးကးတတားသဖြယ အေထာကအကျပသညက အျခားႏငငမားရ လကေတြ႕စမးသပမႈမားက သကေသျပေနေပသည။ စာသငခနး သေဘာသကေရာကေသာ ပစမားမတစ ဆင ဆရာမားကလညး အလြယတကရရႏငသည။ ယေန႔ကာလတြင ျမနမာႏငင၌ ေကာငးသား ၃၀-တြင ဆရာ တစဥးသာရျခငးမာ ဆရာမားက နညးနညးႏင ကက၀ငးထားသည သေဘာသကေရာကေနသည။ အခ႕ေသာ ေကးလကေဒသမားတြင ဆရာအေျမာကအျမားမာ ေကာငးတြငအျမတမးရခငမရတတၾကပါသည။ အငဒနးရားတြင ဆရာႏငေကာငးသား အခးမာ ဆရာတစသးလင ေကာငးသား ၁၃-ဥးရၿပး မေလးရားတြင ဆရာတစဥးလင ေကာငးသား ၁၃ ဥးျဖစကာ ဗယကနမတြင ဆရာတစဥးလင ေကာငးသား ၂၀ဥးရသည။ ပညာျဖန႔ျဖးေရးတြင နညးပညာက အသးျပျခငးသည ဆရာမားက ပမမားျပားေသာ ေကာငးသားမားက ထေရာက စြာ အလမးမေစသည။ ကယကယတင ၫႊနၾကားသငယျခငးႏင အကျဖတျခငးမားကလညး အစးရက ေဆာငရြကျခငးျဖင ေ၀းလေခါငးပါးေသာ လယယာလပငနးခြငမ လဥးေရမားကပင ပညာသငၾကားမႈ ေရာကရေစႏငသည။

အခြငအလမးပစမားက တငျပထားသည နမနာမားအား ျမနမာႏငငက ရယေဆာငရြကႏငေပသည။ မဘငးအေျချပ အစအစဥတစခမာ MoMaths ဟေခၚသည သခၤာတြကမဘငးျဖင သငယေရးစမခကပင ျဖစသည။ ထ အစအစဥက ႏကယာကမၸဏက ေတာငအာဖရက အစးရႏင ဖကစပေဆာငရြကျခငးျဖစသည။110 MoMaths သည ေကာငးေပါငး ၃၀ တြင ၁၀ တနး သခၤာေကာငးသား ၄၀၀၀ က သငၾကားေပးလကရသည။ ထ႔ေနာက ၁၀ တနး၊ ၁၁တနး၊ ၁၂တနးအထ ေကာငးေပါငး ၂၀၀ တြင တးခ႕ပ ႔ခခသည။ Mxit ဟေခၚ ေသာ ေတာငအာဖရကတစ၀က လငယသနးေပါငးမားစြာ အသးျပေနေသာ မဘငးလမႈေရး နကတ၀ကခကသး၍ ေကာငးသားမားက အမစာေလကငခနးမားႏင ျပနလနေလကငခနးမားက ေဆာငရြကႏငသည။ အမားအမန ေရြးခယသည ေလကငခနးမားအတြက အေျဖကလညး ေကာငးသားမားခကခငးျပနလညရရ သည။ ထ႔ျပင ေကာငးတြငးရ အတနးေဖာမား၊ အျခားျပညနယမားႏင တစႏငငလးရ အတနးေဖာမားႏငလညး အေျဖမားက ႏႈငးယဥေလလာ ၾကညႏငသည။ ႀကးမားေသာ အားသာခကမာ ထစမခကက ေကာငးသားအခငးခငး စကားစျမညေျပာရာတြင အသး ျပသည လမႈေရးနကတ၀ကခ၌ အခငအမာထညသြငးထားျခငး ျဖစသည။ အကးရလဒမာ အလားအလာေကာငးပါသည။ ဖလစပငႏငငတြင Text2Teach က အသးျပသည။

109 လသားဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအစရငခစာ၊ UNDP ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။110 သငယေရး၊ ပရမစအေျခရပညာေရး အခြငအလမးမားအတြက စႀကလမး။ Group Special Mobile Association

(GSMA) ၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။

72

ယငးသည 3G ကရယာက အသးျပထားၿပး ဆရာမားက ဗဒယက မဘငးကရယာတြင ေဒါငးလပဒလပကာ စာသငခနးအတြငး စကရငမျဖင ျပသႏငသည။

ပါကစၥတနတြင မဘငးကမၸဏ Mobilink သည UNESCO ႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးျဖစသည Banyad တ႔ႏင ပးေပါငးကာ ေတာငပငးပနဂပျပညနယ ေကး လကေဒသတစခတြင ေရ႕ေျပးစမကနးတစခ ေဆာငရြကခသည။ ရညရြယခကမာ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားအား ႀကတငေပးေခထားေသာ မဘငးဖနးျဖင အေျခခစာေပသငၾကားရနျဖစသည။ အသးျပသမားက ဘာသာေရး၊ ကနးမာေရးႏင အာဟာရအပါအ၀င အေၾကာငးအရာမားက မဘငးမကေဆချဖင ရရၿပး ထမကေဆခက အေရးအဖတေလကငကာ ၎တ႔၏ ဆရာမားအား SMS မတစဆင ျပနလညတငျပ ၾကသည။111 ၁၉၉၇-ခႏစ၌ တညေထာကခေသာ African Virtual University မာ အဆငျမငပညာေရးအတြကျဖစၿပး ယခအခါ ယငး၏ဒတယအဆငက အာဖရက ဖြ႕ၿဖးေရးရနပေငြ၏ ေထာကပေငြေဒၚလာ ၁၅.၆ သနးျဖင တးခ႕လကရသည။ ထ ရနပေငြသည အာဖရကႏငငမား၏ အေျခခအေဆာကအဥးမားႏင အစအစဥမား တးတကေစရနႏင ယငးတ႔၏ ပညာေရးမ၀ါဒမားႏင မဟာဗဟာမားတြင ICT ဆငရာ နညးပညာအကအညေပးရာတြင အာဖရကႏငငမားႏင တကသလမားက ပါ၀င ေဆာငရြကႏငစြမး ရလာေစရန ရညရြယသည။ ထ႔ျပင ထရနပေငြက သေတသနႏင ဖြ႕ၿဖးမႈက အေထာကအကျပမညျပင ပညာေရးအရငးအျမစမား လမးဖြငေပးကာ သပၸ ပညာအစအစဥမားတြင အမညစာရငးသြငးထားေသာ အမးသမးမားအား ပညာသငဆ ခး ျမႇငေပးျခငးျဖင အမးသမးမား ဖြ႕ၿဖးေရးကလညး ေဆာငရြက ေပးသြားမညျဖစသည။112

ကနးမာေရးေစာင ေရာကမႈသည အျခားေသာျပညသ႔၀နေဆာငမႈ လပငနးတစချဖစၿပး မ ဘ ငးနညးပညာက အသးျပျခငး ျဖင လငျမနစြာ ျဖန ႔ ျဖးေပးႏ ငသညျပင ကနကစရတလညး သကသာေစႏ ငေသာ ေနာကထပျပညသ႔ဝနေဆာငမႈ လပငနးတစချဖစသည

ျမနမာႏငငသည ကနးမာေရးအသးစရတ၌ ကမာၻေပၚတြင အနညးဆးျဖစကာ ၂၀၁၁-ခႏစက GDP ၏ (၂.၀ %) ရာခငႏႈနးကသာ အသးျပခသည။ ႏႈငးယဥၾကညပါက ထငးႏငငတြင GDP ၏ (၃.၉ %) ရာခငႏႈနး၊ ဗယကနမ တြင (၆.၈ %) ရာခငႏႈနး၊ ကေမာၻဒယားတြင (၅.၆ %) ရာခငႏႈနး သးစြခၾကသည။113 ေ၀းလေခါငပါးေဒသမားႏင ေကးလကေဒသမားတြင ေနထငသလဥးေရ မားျပားလေသာ ႏငငမားတြင ကြမးကငေသာ ကနးမာေရး ၀နေဆာငမႈျဖန႔ျဖးေပး ေရးသည ခကခလသည။ ၂၀၀၆-ခႏစ ကမာၻ႔ကနးမာေရး အဖြ႕ႀကး၏ အစရငခခကအရ အေရ႕ေတာငအာရ၌ ကနးမာေရးေစာငေရာကသ ၁-ဥးလင ေစာငေရာကမႈခယသ ၂၆၉-ဥးရၿပး အေမရကေဒသတြင ကနးမာေရးေစာငေရာကသ ၁-ဥးလင ေစာငေရာကခယသ ၇၀-ဥးႏင ဥေရာပတြင ကနးမာေရးေစာငေရာကသ ၁-ဥးလင ေစာငေရာကမႈ ခယသ ၇၆ ဥးရေၾကာငး ႏႈငးယဥျပထားသည။114 ျမနမာႏငငတြငမ

111 - ၎ - ။112 - ၎ - ။ အာဖရကတြင သတငးႏင နညးပညာမားအသြငေျပာငးလသးစြမႈ။ Enock Yanazi et. al. ၊ ကမာၻ႔ဘဏႏင အာဖရက ဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။113 ျပညသ႔ကနးမာေရးအသးစရတ၊ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈ ၫႊနးကနးမား၊ ကမာၻ႔ဘဏ။ ၂၀၁၁-ခႏစ။114 ကနးမာေရးေစာငေရာကသမားႏင ေစာငေရာကချပညသမား၏ အခးက အေရ႕ေတာငအာရႏင အေနာကပငးပစဖတ၏ ပထ၀၀ငမားက ေပါငးစပတြကခကပါသည။ ကမာၻ႔ကနးမာေရး အစရငခစာ ၂၀၀၆ ကၾကညပါ။ ကနးမာေရးအတြက အတအကြ ေဆာငရြကျခငး၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၀၆-ခႏစ။


ကနးမာေရးေစာငေရာကသ ၁-ဥးလင ေစာငေရာကမႈခယသ၁၇၀၀-ဥးရရာ ကနးမာေရး ေစာငေရာကသည လပသားမား အလြနအမငးနညးပါးလက ရေပသည။115

မဘငးဖနးတယလဖနးမားသည ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈစနစမား ေကာငးစြာ ထေထာငထားျခငး မရသညအျပင ဘတဂကကန႔သတမႈမားရေသာ ႏငငမား၌ ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈက ကယကယျပန႔ျပန႔ ၀နေဆာငမႈေပးႏငေၾကာငး ျမနမာႏငငက သငခနးစာ ယႏငပါသည။ ဥပမာ - မာလာ၀ႏငငသည မဘငးဖနးမားက အသးျပကာ ကေလးငယမား အာဟာရခ႕တမႈ သတငးအခကအလကမားက ရယစေဆာငးသည။ ကနးမာေရး လပသားမားက ၎တ႔လနာမား၏ သတငးအခကအလကမားက မဘငးဖနးမတစဆင SMS ဆာဗာသ႔ သတငးေပးပ ႔ၿပး ထသတငးအခကအလကသည ေဒတာေဘစတစခသ႔ ေရာကရသည။ ထေဒတာေဘစသည ကေလးငယ၏ ေဆး၀ါးဆငရာ ေနာကေၾကာငးက ႏႈငးယဥႏင႐သာမက ေနာကဆကတြ ေစာငေရာကရမညအမႈအျဖစ ႀကတငသတမတေသာ စမားႏငအည ႏႈငးယဥစစေဆးႏငသည။ ေနာကထပ အေလးေပးအာ႐စကရမည လအပ ခကက SMS မတစဆင ကနးမာေရးလပသားထသ႔ ျပနလညသတငးေပးပ ႔သည။ မာလ ႏင ဆနေဂါတ႔တြင ေဆးပညာအေတြ႕အႀကမရေသာ သာမနပဂၢလတစဥးသညပင ကေလး ငယ၏ အေလးခနကခနကာ ဆရာ၀နထသ႔ မဘငးဖနးျဖင သတငးပ ႔ပါသည။ ဂာဗားအစအစဥတစခက ေပးပ ႔ေသာတကစမကေဆခက အေလးခနဇယားသ႔ ေျပာငးလကာ စႏႈနးမားႏင တကဆငကကညႇေပးသည။ ထ႐းရငးေသာ အစအစဥက ဆရာ ၀နတစဥးအား ကေလးငယ ၂၀၀၀ အထ ႀကးၾကပေစာငၾကညေပးႏငေစသည။116

ယဂနဒါတြင ကေလး ၅-ဥးတြင ၁-ဥးစးသာလင ေမြးစာရငးမ မတပတငျပလပသည။ သ႔ရာတြင ၂၀၁၄-ခႏစ တြင UNICEF က မဘငးဖနးျဖင မတပတငျခငးက အသးျပျပး ကေလး ၅-ဥးတြင ၄-ဥးက ေမြးစာရငးမတပတင ႏငရနေဆာငရြကလကရသည။ Mobile VRS ဟေခၚေသာ ထေျဖရငးနညးသည လကရေဆာငရြကေနေသာ လႏငခ၍ၾကာသည ေမြးစာ ရငးမတပတငျခငးက မနစပငးအတြငး ၿပးေစႏငသည။ ေမြးစာရငး မတပတငျခငးက ေျခရာချခငးျဖင အစးရသည ကေလးအလပသမားေစခငးျခငး၊ အရြယမေရာကေသးေသာ ကေလးမားအား စစမႈထမးေစျခငးႏင အရြယမေရာကမ လကထပျခငးတ႔က ႀကတင ကာကြယရန ရညရြယသည။ အျခားအာဖရကႏငငမားကသ႔ပင ယခအခနတြင ယဂနဒါ ႏငငက ကနးမာေရးဌာန ၉၀၀ ႏင ရပရြာအဆင ကနးမာေရးလပသား ၄,၀၀၀ တ႔ထမ SMS ကနးမာေရး အစရငခ စာမား ရရေအာင ကယျပန႔စြာ ေဆာငရြကလကရသည။117

ဟားဗာဒတကသလ၏ အစတအပငးတစခ ျဖစေသာ Engineering Social Systems သည ကငညာႏငငတြင ငကဖားေရာဂါစတငျဖစပြားရာ အေရးႀကးေနရာမားက ႀကတငပစျပ ကာကြယျခငးျဖင ထေရာဂါတကဖကရန ႀကးပမးလကရသည။118

အႏၵယႏငငတြင လနာမားသည ပဂၢလက သ႔မဟတ အမားသးဖနးမ ကနးမာေရးေစာငေရာကသထ တက႐ကဆကသြယႏငသည။ ထ၀နေဆာငမႈက ၂၀၀၇-ခႏစကတညးက စတငခရာ ေခၚဆမႈအႀကမ သနး ၅၀ ရခၿပး လနာသနး ၂၀ ေကာက ျပစကသေပးႏငခသည။119 လနာမားေခၚဆမႈ အႀကေပးလငးတစခက ေရာဂါ ၁၆၅

115 ယငးသည စစေပါငးလဥးေရအတြက ကနးမာေရးလပသားမား၊ ဆရာ၀နမား၊ သနာျပမားႏင သားဖြားဆရာမမား၏ အေရအတြကျဖစသည။ အေပၚအၫႊနးက ၾကညပါ။ ျမနမာႏငငဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၊ ႏစပတလညစာရငးအငးမား စာအပ၊ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ခႏစ။ 116 Engineering Social Website (www.hsph_harvard_edu/ess/)။117 UNICEF ၊ ယဂနဒါ။ (www.unicef.org/ugand/9903.htm/)။118 “ငကဖားေရာဂါဆငရာ လသားေရႊ႕ေျပာငးေရး သကေရာကမႈအေရအတြက ေဖာျပခက” A.Wesolwski et al ၊ သပၸပညာ၊ အတြ ၃၃၈၊ နပါတ ၆၀၁၄၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ ၁၂ရက။119 ကနးမာေရးစမခန႔ခြမႈႏင သေတသနတကသလ၀ကဘဆက (www.hmri.in)

74

မးက ေရြးထတႏငေသာ ေဖာကသညစတႀကက ဖနတးထားသည အေလာဂရစသမက အသးျပ၍ ေကာငးစြာေလကငထားသည ေအာပေရတာမားက တညၿငမ၊ ျပငးထနႏင အေရးေပၚဟ၍ သးဆငခြျခား မတတမးတငထားသည။ ထ၀နေဆာငမႈလပငနးက ေခၚဆသညအႀကမ တစေန႔လင ၅၀,၀၀၀ ခန႔အား ဆရာ၀နႏင ကနးမာေရးမး ၄၀၀ ေကာ တ႔က ျပနလညေျဖၾကားေပးမႈက အေထာကအပေပးခသည။120 ထသ႔ မဘငးဖနးမ တစဆငေဆြးေႏြးေျဖရငးေသာ ေဆးကသမႈလပငနး တစႀကမလင ကနကစရတမာ ေဒၚလာ ၀.၀၂ မ ၁.၀ ေဒၚလာ အထ ကြျပားသည။ ယငးသည ကနးမာေရး၀နေဆာငမႈ တးျမႇင ရရေနလငကစား မဘငးဖနးနညးပညာက ကနကစရတ ေလာခေပးႏငသည သာဓက တစခပင ျဖစသည။121

ျမနမာႏ ငငသည မ ဘ ငးႏင အငတာနက ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈက ခနေကာေရာကရ ေရးအတြက ခ ငမာေသာႏ ငင ျဖစသည

စြမးရညျပည၀ေသာ လၿခေသာ အားကးႏငေသာ ေငြေပးေခမႈ စနစတစရပသည ကနပစၥညးဖလယေရးႏင ၀နေဆာငမႈမား၏ ကနကစရတက ေလာခေပးႏငသည။ ထစနစသည နယစပျဖတေကာ ေငြေၾကးစးဆငးမႈ အပါအ၀င ေငြအသြငးအထတလပငနး ပစအားလးကေျဖရငးေရးအတြက အားထားရေသာ လမးေၾကာငးလညး ျဖစသည။122 ထစနစ တစရပ ဖြ႕ၿဖးေရးတြင E - ေပးေခမႈစနစအတြက စႏႈနးမားခမတေရးႏင ဘဏမားႏင ဆကသြယေရးလပငနးမား အတတကြ ေဆာငရြကႏငစြမးက ပပးသည စညးမဥးဥပေဒမား သတမတေရးတ႔ လအပပါသည။ ေငြလႊေျပာငးမႈမားက မားေသာအားျဖင ေငြသားျဖငသာ ေဆာငရြကေလရေသာ ျမနမာႏငငတြင လအမားစ၏ စေဆာငးေငြမားက ေငြေၾကး စနစ အတြငးသ႔ ၀ငေရာကလာေအာင ေဆာငရြကျခငးျဖင ထေငြေၾကးမားက ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈအတြငး ရငးႏးျမႇပႏရန အသးျပႏငေစပါသည။ ယခကာလတြင ျမနမာႏငငသားမား၏ အလြနနညးပါးေသာ အခးအစားသာလင ဘဏလပငနးမားသ႔ လကလမးမၾကပါသည။ သ႔ရာတြင အျခားဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားအား အသြငေျပာငးလေစေသာ မဘငးႏင အငတာနကဘဏလပငနး ေပၚထြနးလာသညႏငအည ဤအေျခအေနသည လငျမနစြာ ေျပာငးလလာႏငသည။123

မဘငးဘဏစနစေၾကာင အသြငေျပာငးလေသာ သကေရာကမႈအျဖစထငရားေသာ ဥပမာမာ ကငညာႏငငရ Safaricom မ Africasm-Pesa မဘငးေငြေၾကး ၀နေဆာငမႈလပငနး ျဖစသည။ ထစနစသည မဘငးဖနး သးစြႏငသ အားလးအတြက ႐းရငးေသာ ဘဏ ၀နေဆာငမႈစနစက ေပးႏငပါသည။ M-Pesa သည စေဆာငးေငြမား၊ ျပညတြငး ေငြလႊလပငနးမား၊ သးျခားအေၾကာငးအရာ သ႔မဟတ ပစၥညးတစခအတြက ေရဒယ/ တဗြတ႔မ ထတလႊငခြငျပခန ၀ယယျခငးမားႏင ကန႔သတထားေသာ ႁခြငးခက မားျဖင ေငြေပးေခမႈမားအတြက သယယပ ႔ေဆာငေရးယာဥသဖြယ ျဖညဆညးေပးၿပး ATMsႏင သာမန ေခးေငြမားအတြက ကဒျပားမလဘ ထတယႏငေရးက တးခ႕ေဆာငရြက လက ရသည။ M-Pesa သည ကငညာႏငငရ အရြယေရာကၿပးသ (၇၀ %) ေကာ အတြက ဘဏလပငနး ၀နေဆာငမႈေပးလကရသညဟ IMF၏ အဆအရ သရရသည။124

120 ကနးမာေရးေစးကြကဆနးသစတထြငမႈဌာန ၀ကဆက (http//knowledge.wharton.upenn.edual)121 ပငဆယလေဗးနးယားတကသလ ၀ကဘဆက (http//knowledge.wharton.upenn.edul/)122 ေငြေပးေခမႈစနစမားအျမင။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ကမာၻ႔ဘဏ။123- ၎ - ။ ျမနမာႏငငအေသးစားေငြေၾကးလပငနး၊ ဆငးရသားမားအား အကအညေပးေရး IFC ႏင ပစဖတႏင အႀကေပးအဖြ႕၊ Eric Duflos et al ။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။124 ေဒသဆငရာ စးပြားေရးအျမင။ ဆာဟာရေဒသခြ၊ အာဖရက၊ ကမာၻ႔မေရရာမႈမားၾကားတြင ဖြ႕ၿဖးမႈခငမာေရး၊ IMF ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။


ထ၀နေဆာငမႈလပငနးတြင သးစြသေဖာကသည ၁၄-သနးေကာရၿပး ဖြ႕ၿဖးလာေသာ ေစးကြကမားတြင တယလဖနးကမၸဏႏင ဘဏမား ၁၀၈-ခတ႔၌လညး မဘငး ေငြေၾကးစနစ အသးျပရန ႀကးပမးလကရသည။ 125

သ႔ရာတြင မဘငးဘဏစနစအားလးသည m-Pesa ၏ ေအာငျမငမႈအဆငကသ႔ပင ေရာကရမည မဟတပါ။ ပါကစၥတနရ Telenor ၊ ယဂနဒါရ MTN ႏင တနဇနးနယားရ Vodacom ကသ႔ေသာ လကတစဆပစာ မးဘငးဘဏ စနစမားသာ ဖြ႕ၿဖးလာေသာ ေစးကြကတြင လညပတေနၾကသည လပငနး ၁၀၀ ေကာအနက ေအာငျမငေသာ အဆငက ေရာကရေနၾကပါသည။ မဘငးဘဏစနစသညလညး ၃-ႏစမ ၅-ႏစ ၾကာျမငမညဆပါလငသာ အျမတအစြနး ရရႏငမညဆပါလင ကယစားလယကမၸဏမား၏ အရြယပမာဏ စမေသာကြနရက၊ အေစာပငးႏစမားအတြငး အေလးေပးထားေသာ ၀နေဆာင မႈလပငနးအမးမး၊ ပဂၢလကက႑မ ဘဏလပငနးတစခ၏ ေရရည တာ၀နခမႈစသညတ႔သည ေအာငျမငမႈအလားအလာက ျမငတကေစပါသည။ 126

သမ႐းကဘဏမားသညလညး ၎တ႔၏ အကးအျမတအတြက မဘငးႏင အငတာနကဘဏလပငနးက အသးျပႏငစြမးရၿပး နညးပညာျဖင ျဖန႔ၾကက လႊမးမးႏငပါသည။ ဂပနႏငငအစးရသည ျမနမာႏငငအႏ႔ ေငြေၾကးလႊေျပာငးမႈက အေထာက အကျပေစရန ေဒၚလာ ၃၄၈-သနးတန ျမနႏႈနးျမင ဘဏလပငနးနက၀ကခ တစခက ျမနမာႏငငဗဟဘဏအား အကအညေပးလကရသည။ ထနက၀ကခသည ကနဥးတြင ေနျပညေတာ၊ ရနကနႏင မႏေလးတ႔က ခတဆကမည ျဖစသည။ 127 ထစနစသည ႐းရာအတငး လညပတေနေသာ ဘဏမားအား ထးျခားစြာ အကးျဖစထြနးေစႏငၿပး ေဖာကသညမားထ ေရာကရေစေရးအတြက အငတာနက ဘဏစနစကသ႔ေသာ ေငြေၾကး လမးေၾကာငး အမးမးက အေထာကအကျပႏငေပသည။ အငတာနက ဘဏလပငနးသည စြမးေဆာငရည ျမငတကလာေစၿပး စရတက အနညးဆးေလာခႏငကာ တစခနတညးမာပင ဘဏ၏အျမတကလညး တးတကလာေစေပသည။ 128 ဥပမာ - ဂါနာ ႏငငရ ဘဏတစခသည ယငး၏ဘဏခြတစခက ျဖညစြကရနအတြက အငတာနက ဘဏစနစက အသးျပခသည။ ဘဏခြမားက အႀကျပထားေသာ ေနရာမားတြင ဖြငလစၿပး ထဘဏခြမားက ေဖာက သညမားအား အငတာနက ဘဏစနစ အသးျပျခငးႏငပတသကေသာ နမနာႏင လမးၫႊန မားသဖြယ ပပးေပးသည။ အငတာနကဘဏလပငနးတြင ရငးႏးျမႇပႏရန ေရြးခယ လကျခငးျဖင ထဘဏသည ဘဏခြအေဆာကအဥမား ေဆာကလပေရးႏင ATMs မား တပ ဆငေရးအတြက စရတသကသာသြားခသည။ 129

125- ၎ - ။ 126 - ၎ - ။ ျမနမာႏငငအေသးစားေငြေၾကးလပငနး၊ ဆငးရသားအား အကအညေပးေရး IFC ႏင ပစၥဖတႏင အႀကေပးအဖြ႕၊ Eric Duflos et al. ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။127 - ၎ - ။128 ဘဏခြအေဆာကအဥမားႏငပတသက၍ အငတာနကဘဏလပငနး၏ သကေရာကမႈ၊ တရက၏ ျဖစရပ။ Ceylon Onay and Emre 0Z50Z။ ေငြေၾကးလပငနး သေတသနဂာနယ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။129 ဂါနာႏငင ဘဏတစခရ e-ဘဏလပငနးစြမးရညဖြ႕ၿဖးမႈ၊ ပမာဏသငခနးစာမား။ Richard Boateng and Alemayehu Molla ။ အငတာနက ဘဏလပငနးႏင ကးသနးေရာငး၀ယေရးဂာနယ။ အတြ ၁၁ ၊ အမတစဥ - ၂။ ၂၀၀၆-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။

76

လကလလပငနး ဖြ ႕ၿဖးေစရန E - ကးသနးေရာငး၀ယေရးသည ျမနမာႏ ငငအတြက ေနာကထပအခြင အလမးတစခ ျဖစသည

E - ကးသနးေရာငး၀ယေရးသည ကနပစၥညးမားႏင ၀နေဆာငမႈမား ၀ယယရာတြင အထးသျဖင ၿမ႕ႀကးမား၏ ျပငပ၌၀ယယရာတြင စားသးသမားအား ေရြးခယခြငရရေစ႐သာမက အြနလငးႏင အြနလငးျပငပ ၂-ရပစလး လကလေစးႏႈနးမား သတမတမႈႏင ေစးႏႈနးမား ပြငလငးျမငသာမႈတ႔တြင ၿပငဆငမႈမားကပါ ျဖစေပၚေစသည။ အြနလငးသေတသနမားကလညး အြနလငးျပငပမ ၀ယယျခငးက ပမႏစသကေသာ စားသးသမားအား ပမအေမာအျမငရေသာ ၀ယယေရးဆးျဖတခကမားက ခမတေစႏင ေစသည။

ျမနမာႏငငတြင E - ကးသနးေရာငး၀ယေရးႏင အြနလငးလကလလပငနးသည လတတေလာအားျဖင အလြနပင အကန႔အသတျဖငသာရေသးသည။ အဓကအားျဖင အလကထရြနးနစ ေပးေခမႈမား၏ ေခတမစနစတစရပ မရေသာေၾကာငျဖစ သည။ သ႔ရာတြင ၿမးစားကဒႏင ၿမရငကဒမား အသးျပမႈ ျမငမားလာၿပး လၿခစတခရေသာ အြနလငးေငြေပးေခမႈ စနစေပၚေပါကလာရာ မၾကာေသာကာလတြင အြနလငးလကလလပငနးသည ၂၀၃၀- ျပညႏစတြင စားသးႏငေသာ လတနးစားဥးေရ ၁၉-သနးအထ ေရာကရလာမည ျမနမာ ႏငင၏ စားသးသလတနးစား လကထသ႔ ေရာကရလာေစ ႏငသည အေရးႀကးေသာ နညးလမးတစရပ ျဖစလာႏငေပသည။ ျမနမာႏငငတြင အျခားဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား၏ အဆ ပါ လကလလပငနးလမးေၾကာငး ေဆာငရြကပက ေလလာႏငေသာ အားသာခကရသည။ ထႏငငမားစြာတ႔သညလညး ျမနမာႏငင ေတြ႕ႀကရမည အလားတအခကအခမားက ေတြ႕ႀကရပါသည။ သ႔မဟတ ေတြ႕ႀကခရၿပး ျဖစေပလမမည။ ဗယကနမႏငင၏ E - ကးသနးေရာငး၀ယေရး အလားအလာတြင အဟန႔အတားမား ရေနသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ အြနလငးမ ေစး၀ယယျခငးသည လၿခစတခရမႈ မရမညက စးရမေန၍ ျဖစသည။ အငတာနကသးစြသ ဗယကနမႏငငသား ထက၀ကခန႔က အြနလငး မေစး၀ယျခငးသည ထတကနပစၥညးအမးမးက ခဥးကပေလလာခြင ရႏငေသာလညး ယငးတ႔အနက ၁၃ % ရာခငႏႈနးခန႔သာ လၿခစတခရသညဟ ေျပာၾကားသည။ 130

ၿခ၍ဆရေသာ E-ကးသနးေရာငး၀ယေရးသည ဖြ႕ၿဖးဆကမာၻ၌ ယငး၏တးတကမႈ သည အသငအတငေစာသည အဆငတြငရေနေသးသညတင အလြနလငျမနစြာ တးတကလာလကရသည။ ရညမနးခကႀကးမားေသာ အာဂငတးနား၊ ဘရာဇး၊ တ႐တ၊ ဟနေဂရ၊ အႏၵယ၊ မေလးရား၊ မကဆက၊ ပလန၊ ရရား၊ ထင၀မႏင ဗယကနမဟေသာ ႏငင ၁၁-ႏငငတ႔တြင စးပြားေရးလပငနးထမ စားသးသသ႔ E - ကးသနးေရာငး၀ယေရးသည ၂၀၀၅-ခႏစမစ၍ ႏစစဥ ၃၁ % ရာခငႏႈနး ဖြ႕ၿဖးလာခၿပး ထႏငငမား၏ သးပတစပရ E-ကးသနးေရာငး၀ယေရး ေစးကြကပမာဏသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင သးဆခန႔ ကယျပန႔လာခသည။ 131

မေလးရားႏငငတြင E-ကးသနးေရာငး၀ယေရးသည ၂၀၀၅-ခႏစႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား ေဒၚလာ ၁.၃ ဘလယ ေရာကရသညအထ ႏစစဥပမးမ ၁၆ % ရာခငႏႈနး ဖြ႕ၿဖးခသည။ ၂၀၁၁-ခႏစႏင ၂၀၁၅-ခႏစအၾကား ႏစစဥ ၁၀ % ရာခငႏႈနး ဆကလကတးတကမညဟ ခန႔မနးထားသည။ မေလးရားတြင E - ကးသနးေရာငး၀ယေရး

130 သတငးအခကအလကေကာပးေရးႏငး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ။ အြနလငးႏငအလားအာ။ မကကငဆ အဆငျမငနညးပညာ အေလအကင၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

131 - ၎ - ။


ေအာငျမငေနရျခငး၏ အေၾကာငးရငးတစခမာ စားသးသမားက အြနလငးျဖင ေငြေၾကး ေပးေခမႈက ႏစသကၾကၿပး ဥပေဒေၾကာငးအရ ျမငမားေသာအဆငမားျဖင ကာကြယေပးထားေသာေၾကာငျဖစသည။132

ႏငဂးရးယားတြင အြနလငးလကလ လပငနးရငမားက အဟန႔အတားမားက ေကာျဖတႏငေသာ ပါးနပသည နညးလမးမားက ေတြ႕ရခၾကသည။ ႏငဂးရးယားတြင ေငြသားမပါဘ ေငြေပးေခမႈမားက လသနညးသည။ သ႔ရာတြင ထႏငင၏ ပထမဆး စာအပဆငျဖစေသာ Booksng.com က ေဖာကသညမားက ATM ကဒျဖင စာအပ ၀ယယခြငေပးျခငးျဖင ထအခကအခက ေရာငကြငးႏငခသည။ အျခားေသာ E - လကလလပငနးျဖစသည 234 world. com သည သတမတထားေသာ ဘဏ ၃-ခ၏ ႏစသကရာဘဏခြြတြင ႀကတငေငြအပႏျခငးျဖင အြနလငးေပးေခမႈက ခြငျပခသည။ ထကမၸဏ၏ ၀ကဘဆကတစခက ေဖာကသညမားအား ထတကနပစၥညးတစခအတြက ေရာငးခသႏင ေစးညႇႏႈငးျခငးက “eHaggle” မ တစဆင ခြငျပေပးခသညျပင ေဖာကသည၏ အႀကကကလညး ေျပာၾကားႏငေစခသည။133 မကဆကႏငင စာပ ႔လပငနးႏင အြနလငးေငြေခမႈ လပငနးမားရ ေဖာကသညမားအၾကား ယၾကညမႈနညးပါးျခငးက ေကာလႊားႏငေစရန E - လကလလပငနးျဖစေသာ Plaza VIP က ေဖာကသညမားက ကနပစၥညးမားက အြနလငးမ ၀ယယခြငေပးကာ ႏငငအႏ႔ရ ကမၸဏပငစတးမားရ ႏစသကရာ လပငနးခြမားတြင ေငြေပးေခေစၿပး ကမၸဏက အဆပါေငြမားက လကလ သမးဆညးသည။ မကဆကႏငငသညလညး အေကြးကဒ ထးေဖာက၀ငေရာကမႈ၌ ျမနမာႏငငကသ႔ပင အတနငယနညးပါးသည။ သ႔ရာတြင Plaza VIP က ထျပနာက ေဖာကသည မား၏ ၀ယယမႈအား တယလဖနးစရတတြင သြငးေငြရေနသမ ကာလပတလး ဖနးစရတတြင ထညသြငးခြငျပေသာ Telmex ႏင အစစပျပလပကာ ေျဖရငးႏငခသည။134

အာရတြငလညး E - ကးသနးေရာငး၀ယေရး စတငေဆာငရြကရာတြင ထငရား ၿပး လငျမနစြာဖြ႕ၿဖးမႈ၌ နမနာယရမည ႏငငမာ တ႐တႏငငပင ျဖစသည။ ထ႔ျပင အျခား ေသာ အာရဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားအတြက စျပရမည ႏငငလညး ျဖစလာေပလမမည။ ဖြ႕ၿဖးမႈသည ေန႔ခငးညခငးျပးဆသလ ထငရေလာကေအာင လငျမနလြနးသျဖင တ႐တ ႏငငသည အြနလငးလကလ ေစးကြက၌ ကမာၻ႔ဒတယအႀကးဆးႏငင ျဖစလာခၿပး ၂၀၁၂-ခႏစတြင ၀ငေငြေဒၚလာ ၁၉၉-ဘလယေကာ ရရခ သည။ ၂၀၀၃-ခႏစမစ၍ E - လကလလပငနး၏ ႏစစဥႏစထပတးျဖင ဖြ႕ၿဖးမႈသည ၁၂၀ % ရာခငႏႈနး ရခသည။ တ႐တႏငငသ႔ ဘေရာဘနး၏ ထးေဖာကမႈသည ၃၀ % ရာခငႏႈနးခန႔သာ ရေနေသာလညး ထမအလြနအကြ ဖြ႕ၿဖးချခငးျဖစသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ MGI အစရငခစာအရ တ႐တႏငင၏ E - လကလလပငနးသည လကေတြ႕ကငတြယ၍ လကလေရာငးခသမား၏ ပမးမအျမတ ႏႈနးထက အနညးငယ ျမငမားေၾကာငး ေတြ႕ရရမည။135

တ႐တႏငင E - လကလေရာငးလပငနး၏ အသြငသ႑နႏစမးရၿပး ျမနမာႏငငတြင အသး၀ငေသာ နမနာမားျဖစႏငေပသည။ ပထမအသြငသ႑နမာ ကနထတလပသမား၊ လကလေရာငးခသမားႏင ပဂၢလကထတကနမားႏင ၀နေဆာငမႈမားက အြနလငးမ

132 မေလးရားစားသးသမား၏ ဘ၀ပစ။ ယ႐ေမာနတာအငတာေနရငနယ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ဇလငလ။133- ၎ - ။ အြနလငးႏင အလားအလာ။ မကကငဆ အဆငျမငနညးပညာအေလအကင။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။134 အြနလငးႏင အလားအလာ။ မကကငဆ အဆငျမငနညးပညာအေလအကင။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။135 တ႐တႏငင၏ e-လကလလပငနးေတာလနေရး။ ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက ဓာတကပစၥညးျဖစေသာ အြနလငးေစး၀ယျခငး။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ မတလ။

78

တစဆင စားသးသမားသ႔ ေၾကာျငာသညေစးကြကမားတြင တရတ၏ E - လကလလပငနး ၉၀ % ရာခငႏႈနးပါဝငခသည။136 ထနညးသည toe Boy သ႔မဟတ Amazon Marketplave ႏငတညၿပး အေမရကနျပညေထာငစ၊ အေနာကဥေရာပႏင ဂပနႏငငတ႔တြင လႊမးမးေသာ ပစႏငျခားနားသည။ အဆပါေဒသမားတြင ေစးကြက၏ ၇၀ % ရာခငႏႈနးက E - လကလေရာငးခသမားက ကယပင၀ကဘဆကမားျဖင အသးျပေဆာငရြကၾကသည။ ဒတယအသြငသ႑နမာ E -လကလ ေရာငးခမႈသည စားသးသမား၀ယယမႈအတြက အြနလငးမဟတေသာ လကေတြ႕ေရာငးခမႈက အစားထးျခငး မဟတေပ။ ထလပငနးသည စားသးမႈကအရစက တးပြားမားျပားလာေစမည။ မညသည လကလဆငမ တညေထာငမႈမရ ေသးေသာ တ႐တႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈနမကသည ဆငးရေသာၿမ႕ႀကးမားတြငပင ယခငက မရဖးေသးေသာ ထတကနမားႏင အမတတဆပမားက အြနလငးမ ၀ယယခြငရေနရာ E - လကလေရာငးခမႈ ပ၍ပငျမငမားလာသည။

စားသးမႈ ျမငတကလာသညအျပင တ႐တႏငင၌ E - လကလလပငနးသည လကလေစးႏႈနးမားက ေလာခခၿပး အေမရကနေဒၚလာ ၁၃ ဘလယတနဖးရေသာ ဝန ေဆာငမႈလပငနးက အရနျမနေစခသည။ ၄ငးဝနေဆာငမႈလပငနးတြင အြနလငးေၾကာျငာ လပငနးႏင ေစးကြကရာေဖြျခငးလပငနး ေငြေပးေခမႈစနစမား၊ ကနပစၥညးသေလာငမႈမား၊ အျမနျဖန႔ေ၀မႈမားႏင IT ၀နေဆာငမႈမား ပါဝငပါသည။137 E - လကလလပငနး ခငမာစြာ ဖြ႕ၿဖးလာျခငးသည အမၿခေျမ ေရာငး၀ယမႈ ၀ယလအားက နမကသြားေစၿပး နညးပညာဆနးသစတထြငေရး ရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက မကလးေပးမႈမား ဖနတး ေပးပါသည။

ဒဂစတယနညးပညာအရ ခနေကာဆပကငႏငေစေရးအတြက ျမနမာႏငင၏ ဆကသြယေရး အေျခခအေဆာကအဥမား ဖြ႕ၿဖး တးတကရန လအပသည

ျမနမာႏငငသည ဆကသြယေရး ၀နေဆာငမႈလပငနးမား ထးေဖာကမႈ ျမႇငတငႏငမသာ ကြႏပတ႔ ေဖာျပခၿပးေသာ မေရတြကႏငသည နညးလမးမားတြင အကးေကးဇး ျဖစထြနးႏငေပလမမည။ မကေမာကကာလတြင အဆပါ ထးေဖာကမႈႏႈနး နညးပါးေနေသးသည။ 138 ကမာၻ႔ဘဏ၏ အစရငခစာအရ အငတာနကထးေဖာက၀ငေရာက မႈတြင ႏငငေပါငး ၁၈၇ - ႏငင၌ ဒတယအနမဆးျဖစၿပး မဘငးထးေဖာက၀ငေရာကမႈတြင ႏငငေပါငး ၁၈၉ - ႏငင၌ အနမဆးျဖစေၾကာငး သရရသည။

ျမနမာႏငင အစးရသည မဘငးဖနး ထးေဖာက၀ငေရာကမႈအား ၂၀၁၁-ခႏစမ ၂၀၁၆-ခႏစအထ ၃ % ရာ ခငႏႈနးမ ၇၅ % ရာခငႏႈနးအထ ျမငတကလာေစရန ႀကးမားေသာ ရညမနးခကမား ခမတထားရာ (ျပကြက-၁၇)။ လကရခန႔မနးေျခမာ ၂၀၁၂-ခႏစ ထးေဖာက၀ငေရာကမႈသည ၉ % ရာခငႏႈနး ျမငတကလကရေၾကာငး သရရ သည။ 139 ထေဒသတြင ဗယကနမတစႏငငတညးသာလင ၅-ႏစတာ ကာလအတြငး အဆပါ လငျမနေသာႏႈနးျဖင ျမငတကခၿပး ဗယကနမႏငငႏင ႏႈငးယဥပါက ၂၀၀၃-ခႏစႏင ၂၀၀၈-ခႏစအၾကား လေနကၿပး တစဥးခငး GDP နညးပါးသည ျမနမာႏငငအဖ႔ ဗယကနမ၏ႏႈနးက အတယရန ခကခေပလမမည။ ရညမနးခကက ေပါကေျမာကေရး

136 - ၎ - ။137 တ႐တႏငင၏ e-လကလလပငနးေတာလနေရး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။138 ကမာၻ႔ဆယလလာသတငးလပငနး၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။139 ျမနမာသတငးစာ အစရငခခကမား။


အတြက ျမနမာႏငငသည မဘငးဖနး သးစြႏငမႈျမငမားရနႏင ယဥျပငႏငသည ေစးႏႈနးရရန လအပေပသည။

ျမနမာႏငငသည ဆကသြယေရးလအပခကမား ေျပလညေစေရးအတြက ပေသႏင ေရြ႕လားမဘငးနညး ပညာႏစရပစလးက အမးမးေပါငးစပျဖန႔ကက ႏငေပသည။ ႏငငအတြငး ပေသတပဆငမႈ ကြနရကသညစရတမားၿပး ျဖန႔ျဖးေရး အခနယရပါက ပေသႏင WiFi ျဖန႔ကကမႈမားက စဥးစားသငသည။ အမးသား ဘေရာဘနးနက၀ကခ ျဖန႔ ျဖးေရးသည စရတစက ျမငမားေသာေၾကာင ေပၚထြနးလာေသာ ေစးကြကမားတြင လမားအတြက အငတာနက သးစြေရး၌ မးဘငးဖနးသည အဓကကသညဟ အကျဖတသမားက ယဆၾကသည။ စငစစအားျဖင မဘငးနညးပညာ သည အသႏင SMS က ျဖညဆညးေပးေသာ အတညၿငမဆးႏင ေစးအသကသာဆး 2G နညးပညာမားမတစဆင အခကအလကမားရယႏႈနး ပမျမနဆနေသာလညး ဟနးဆကမားေစးႀကးၿပး ဓာတခမားတာရညမခသည 3G မဘငးဖနးမားသ႔ ဆငကတးတက ေျပာငးလလာျခငးျဖစသည။ လတတေလာ အခနတြငပင ျမနႏႈနးျမင စတတမးဆက မဘငးနညးပညာ ေပၚထြနးလာခေသာလညး ဟနးဆကမားသည ေစးႀကးေနဆျဖစသည။ အမးမးေသာနညးပညာမားက ေရြးခယခြငရရေနေသာေၾကာင ျမနမာႏငငသည ယငး၏ မဘငးထး ေဖာက၀ငေရာကမႈ ရညမနးခကမား ေအာငျမငေစေရးအတြက သးစြသမားက ပငဆငႏငရန ေစးသကသာၿပး အလြယတကရႏငေသာ အသငေတာအျမနဆး မဘငးနညး ပညာက စဥးစားဆးျဖတသငေပသည။

သတငးအရငးအျမစ။ကမာၻဆယလလာ သတငးလပငနး၊ ကမာၻဘဏ၊ အမးသားအစးရမား၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

အစးရ၏ ၂၀၁၆-ခႏစတြင မဘငးဖနး ထးေဖာက၀ငေရာကမႈ ၇၅% ျမႇငတငမည။

5

5

8

9

9

9

9

ျမနမာ (ရညမနးခက)

အာလ


ရဒေးာလၤဂဘ

မနကယဗ

နတဘ

ကေမၻ းာယးဒာ

09 01 06 13 2017 05 04 08 11 16 10 03 12 02 2000 07 14 15

မဘငးထးေဖာက ၀ငေရာကမႈနစမား၏ ခနးမနးအေရအတြက ၃% မ ၇၅%

2011

2003

2004

2004

2001

2001

2003

2016

2008

2013

2013

2010

2010

2011

ကာဖေးထးနဖးငဘမ ၀ ႈမကာရေင ငခာရ ႈႏ းန

(%)

3 75

3 81

3 73

2 78

3 85

3 81

3 80

ျပကြက- ၁၈

80

၂၀၁၃-ခႏစ အေစာပငးတြင လပငနးလငစင ၂-ခအတြက ႏငငျခားကမၸဏမားမ တငဒါမားက လကခရရ ၿပး ေလလဆြ ၀ယခြငရသမားက ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇြနလ ၂၇ ရကေန႔တြင ေၾကညာမညဟ ေမာလငထားခသည။ 140 ယခငကမ ဆကသြယေရးလပငနးမားတြင ႏငငျခားကမၸဏမားအား ေဆာငရြကခြင မျပခေပ။ အဓက ေဆာငရြက သမာ အစးရပငစာတက၊ ေၾကးနနးႏင ဆကသြယေရး ၀နႀကးဌာနပငျဖစသည။ အဆပါ တငဒါဆးျဖတမႈ၏ အစတ အပငးတစခအျဖစ ဆကသြယေရးမ၀ါဒ ဆးျဖတခကအမားအျပားက ခမတၿပးျဖစသည။ သ႔မဟတ ခမတရန စစဥဆျဖစသည။ ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ရညမနးခကမား ျပညမ မႈခငမာေစေရးအတြက အစးရႏင စညးမဥးခသတ႔က ကနကစရတ ေလာခႏငၿပး လႊမးၿခမႈကယျပန႔ေစမည ျပညစေသာစညးမဥး ဥပေဒဆငရာ မ၀ါဒတစရပက ခမတ အေကာငအထညေဖာရန လေပလမမည။

မ၀ါဒေရြးခယမႈမားသည ျမနမာႏငင၏ သးျခားအေျခအေနႏင ကကညရန လအပသညတင အစးရအေနျဖင ဆကသြယေရးက႑မားတြင ဖြ႕ၿဖးၿပးျဖစေသာ ႏငင မား၏ အေတြ႕အႀကမားက နမနာယႏငေပသည။ အစးရ၏ ၀ငေငြရညမနးခကမား၊ စားသးသမား၏ အကးေကးဇးမားႏင ပဂၢလဆကသြယေရးက႑တ႔အၾကား အေပးအယ အေလာအတငး ညႇႏႈငးစရာမားစြာ ရပါသည။ ပဂၢလကက႑၏ မကလးေပးမႈမားႏင အစးရ ရညမနးခကမား တစသားတညးျဖစေစေသာ စညးမဥးဥပေဒမားသည ထက႑ ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက ႀကတငစမရမည လပငနးမား ျဖစသည။ 141

ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ဆကသြယေရး အေျခခအေဆာကအဥမား ဖြ႕ၿဖး တးတကေရးက ေဆာငရြကရာ၌ ထညသြငးစဥးစားရမည အဓက မ၀ါဒနယပယ ေလးခ ရသညဟ ကြႏပတ႔ ဆနးစစခကက အႀကျပထားပါသည။ ယငးတ႔မာ ၿပငဆငမႈအဆင၊ အေျခခအေဆာကအဥးမား တးပြားလာမႈ၊ အျပနအလနဆကသြယျခငးႏင အလြယ တက မတသားႏငေသာ နပါတမားအျပင ကမာၻအ၀မးသ႔ ခတဆကႏငခြငႏင လတငး လကလမးမခြငတ႔ပင ျဖစသည။

ၿပငဆ ငမႈအဆငအတနး

ႏငငတစႏငငတြင လအပေသာ အတငးအတာသ႔ ေရာကရေအာငျမငေရးႏင ကနကစရတသကသာေစေရးတ႔အတြက ပေသႏင ေရြ႕လားဖနးလပငနးရငမား အၾကား လေလာကေသာ ၿပငဆငမႈ၊ အဆငရေစရန ေဆာငရြကရ ေပမည။ ဆကသြယေရးလပငနးတြင ရငးႏးမတညေငြမားျပားျပး ၾကတငေငြသြငးရမႈမားရေသာေၾကာင ပါဝငေဆာငရြကလသ အမားရျခငးထက အနညးအကဥးပါဝငလပေဆာငျခငးက ပ၍ေကာငးသည ရလာဒအျဖစသ႔ ေရ႕ရႈေစႏငပါသည။142 အႏၵယႏင ဖလစပငတ႔သည စတ၀ငစားဖြယေကာငးေသာလညး စညးမဥးဥပေဒမား မနကနရန အေရးႀကးမႈက ျပသေနေသာ ဆန႔ကငဘက နမနာမားပင ျဖစသည။ 143 အႏၵယႏငငတြင တယလဖနးမား ငားရမးသးစြသ သနး ၉၀၀-ခန႔ရရာ တ႐တႏငငၿပးလင ကမာၻတြင

140- ၎ - ။141 ကမာၻ႔စးပြားေရး ဖရမ။ “ေလာေျဖေပးျခငး။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား၌ စညးမဥးစညးကမးမားက မငဘငးလပငနး အကးအစးပြားက မညသ႔ျမႇငတင ႏငသနညး” Soumitra Dutta and Irene Mia. eds ကမာၻ႔သတငးနညးပညာ အစရငခစာ၊ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ခႏစ။ နက၀ကခကမာၻရ ေရႊ႕ေျပာငး ႏငမႈ၊ ကမာၻ႔စးပြားေရး ဖရမ၊ ၂၀၀၉-ခႏစ။142 မရငးတြင footnote မပါပါ။143 ႀကးမပထ၀၀ငအခကအလကမား။ ကမာၻ႔ဆယလလာ သတငးလပငနး၊ အႏၵယႏငင ႀကးမဆကသြယေရး ဥပေဒျပအာဏာပင။


တယလဖနးငားရမးသးစြမႈ ဒတယအမားဆး ေစးကြကျဖစသည။144 ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလတြင အႏၵယ၏ ႀကးမဆကသြယေရးက႑တြင ထပတနးလပငနးရင ၄-ဥးက တယလဖနး ငားရမးသအားလး၏ ၆၅ % ရာခငႏႈနးက ပငဆငထားေသာလညး လပငနးရင ၁၃-ဥးအထ မားျပားလာခသည။145 မဘငးဖနးလပငနးရင အေသးစားမားသည အျမတပ ၍ရသည ၿမ႕ျပနယေျမမားက ပ၍အာ႐စကၾကၿပး ေကးလကေဒသသ႔ ေျခဆန႔ရန အရငးအျမစမရၾကေပ။ ထ႔ေၾကာင ယငးက႑၏ ၿပငဆငမႈသည အထးမားျပားလသည တစစစျပန႔ကေနေသာ လပငနးရင အေသးစားမားေၾကာင ယးယြငးအားနညးလာသည။ 3G က သးစြမႈ ေႏးေကြးၿပး ယခအခနအထ ငားရမး သးစြသ ၃၅-သနးခန႔သာ ရသည။ 3G က တစႏငငလး တစဥးတညး ေဆာငရြကခြငလငစငပင မရေသးေပ။ အႏၵယႏငငတြင ႀကးမဆကသြယေရး အသးျပမႈ ထးေဖာကလာျခငးသည ၈၆ % ရာခငႏႈနး ရသည။ ထအခနတြင ဖလစပငႏငင၌ မဘငးလငစင ၈-ခ စတငခြငျပေပးခေသာလညး ပြငလငးေသာ ေစးကြကယဥၿပငမႈက ေစးကြကေပါငးစညးကစလစမႈကသာျဖစေစၿပး အဓက ယဥၿပငဘက ကမၸဏႏစခသာ ကနရေတာသည။ ထ႔ေၾကာင 3G ေစးႏႈနး သကသာၿပး လႊမးၿခမႈ ၈၀ % ရာခငႏႈနး ရလာသည။ ႀကးမဆကသြယေရးအတြက ဖလစပငႏငငတြင သြကလကေသာ အသးျပသ ထးေဖာကယဥၿပငမႈသည လကရအားျဖင ၉၉ % ရာခငႏႈနး ရသည။146

ႀကးမဆကသြယေရးလပငနးတြင ယဥၿပငမႈ အေကာငးဆးအဆငက စဥးစားရာတြင ျမနမာႏငငအေနျဖင စဥးစားသငေသာ စတ၀ငစားဖြယ ပစတစခမာ ပေသတပဆငေသာ သ႔မဟတ ေရြ႕လားေသာ ႀကးမဆကသြယေရး ကြနရကက တညေဆာကသည ကြနရကလပငနးရငႏင စးပြားေရးလပငနးမားႏင စားသးသမားသ႔ ဆကသြယ ေရး ၀နေဆာငမႈမားေပးေသာ လပငနးလညပတသည ကမၸဏမားအၾကား ဖြ႕စညးပအရသးျခားစ ခြျခားထားေရးပင ျဖစသည။ အဆပါ သးျခားဖြ႕စညးပ ပစက ပေသတပဆငေသာ ဘေရာဘနးက ျဖန႔ကကရာ၌ ၾသစေၾတးလ၊ ကာတာ ႏင စကၤာပတ႔၌ အသးျပသည။ ထျဖစရပမားတြင ဘေရာဘနးျဖန႔ကကေရး ကြနရကလပငနးမားက အစးရက ပင ဆငသည။ သ႔မဟတ ရနပေငြအေျမာကအျမား ကခေပးသည။ မၾကာေသးမကလညး မကဆကႏငငက သးျခား လကားေရာငးခေသာ ႀကးမဘေရာဘနးက ဖနတးၿပး ယငးက ျပညသပငပဂၢလက ဖကစပရနပေငြျဖင ကခထေထာငမညဟ ေၾကညာခသည။ ျမနမာႏငငျဖစရပတြငလညး အစးရအေနျဖင လငစငမရရေသာ အခြနေငြမား၊ ေလလတငရာမ ရေငြမား၊ အလရငကခေငြမားအျပင ေခးေငြမားျဖင ထလပငနးက ရနပေငြကခႏငေလသည။ အျခားေသာ ေရြးခယမႈမားတြင လကားေရာငးကြနရကျဖင ျဖန႔ကကႏငေသာ ပဂၢလကဘ႑ာေငြျဖင ထေထာငသညလပငနး သ႔မဟတ ျပညသပင ပဂၢလက ဖကစပထေထာငေသာ ကြနရကလပငနးမား ပါ၀ငသည။ ေနာငတြင ထလပငနးက ၀နေဆာငမႈေပးေသာ ကမၸဏမားထသ႔ ပေသ သ႔မဟတ မဘငးစြမးေဆာငမႈက လကား ေရာငးခႏငပါသည။

144 ကမာၻ႔ဆကသြယေရးေဒတာေဘစ၊ ႀကးမပထ၀၀င၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။145 - ၎ - ။146 ႀကးမပထ၀၀ငအခကအလကမား၊ ကမာၻ႔ဆယလလာသတငးလပငနး။

82

အေျခခအေဆာကအဥမား ဆန ႔ထတျခငး

ျမနမာႏငငတြငတညရဆ ႀကးမဆကသြယေရး အေဆာကအဥမားသည အကန႔ အသတျဖငသာ ရေသာေၾကာင ေနာကထပအဆငျမငတငေရးအတြက အေလာအတငးျပ လပေဆာကလပျခငး ေနစဥတြငပင ယငး၏ လကရလအပခကမား ကျဖညဆညးေပးေသာ အေျခခအေဆာကအဥမားက တးခ႕သငသည။ ေငြလးေငြရငး အသးစရတက တးျမငႏငရန လပစစ၀ါယာႀကးမားႏင ဖငဘာေကဘယလႀကးမားက တစခနတညးဆကသြယပါက အဓပၸါယရႏငသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ႀကးမ ဆကသြယေရးတြင တးပြားမားျပားလာမည အေျခခအေဆာကအဥးအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈ စစေပါငးသည ေဒၚလာ ၄၅ ဘလ ယ မ ၅၀ ဘလယအထ ကနကမညဟ ခန႔မနးပါသည။147

အေျခခအေဆာကအဥမားအား တးခ႕သည ခဥးကပနညးသည တးခ႕မည နယေျမသည ေကး လက၊ ၿမ႕ျပဆငေျခဖး သ႔မဟတ ၿမ႕ျပ ဟတ-မဟတႏင ျမနမာလဥးေရ၏ လအပခကမားအေပၚတြင မတည၍ ကြျပားပါလမမည။ (ျပကြက - ၁၉)။ ျမနမာႏငင၏ ေကးလကေဒသမားစြာတ႔တြင 2G ကြနရက၏ အေကာငးဆး ကနဥး လႊမးၿခမႈႏင ထးေဖာက၀ငေရာကမႈက ျဖညဆညးေပးႏငပါလမမည။ ၿမ႕ျပႏင ၿမ႕ျပဆငေျခဖး ေဒသအမားစတြင မဘငး 3G နင 4G ႀကးမဘေရာဘနးသည ပ၍ ႏစသကေသာ ေရြးခယမႈျဖစႏငပါသည။ သ႔ရာတြင ေခတမ႐း သ႔မဟတ စကမႈဇနအတြက လအပေသာ အကယအျပန႔ႏင အျမနႏႈနးက ျဖညဆညးေပးေရးအတြက ပေသတပဆငထားေသာ ဘေရာဘနးသည အေကာငးဆးေရြးခယမႈ ျဖစေနပါေသးသည။ ျဂလတဘေရာဘနး သည ေ၀းလေခါငးပါးေဒသမားအတြက အျခားေသာေရြးခယမႈ တစရပျဖစေသာလညး ယငးသည အလြနစရတစက မားေသာလပငနးျဖစရာ ပမနအားျဖင ေကာေထာကေနာကခအျဖစ အရထားသငသည၊ သ႔မဟတ ေတာငကနးအလြနထထပေသာေဒသမားတြင အသးျပသင သည။148

ဥပမာအားျဖင မေလးရားႏငငသည စားသးသမား၏ လအပခကမား ၎တ႔၏၀ငေငြႏင ႏငင၏ လမးပနးအဆကအသြယေျမမကႏာျပင အေနအထားအလက ေရြ႕လားမဘငးနညးပညာအမးမးမားက တပဆငအသးျပခသည။ LTE စနစသည စတငေပၚေပါကသညအဆငတြင ရေသးသညတင Fibre, 3G ႏင Worldwide Inzeroperability for Microwave Access (WiMax) တ႔က ၿမ႕ျပအဆငျမငေသာဧရယာမားႏင စးပြားေရးဇနတ႔တြငလညးေကာငး၊ DSL, 3G ႏင WiMax တ႔က ၿမ႕ဆငေျခဖးႏင ေကးလကေဒသမားတြငလညးေကာငး ျဖန႔ကကထားသည။

147 ဘရာဇး၊ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ ပလန၊ ရရားႏင ေတာငအာဖရကတ႔၏ ၁၉၉၂ မ ၂၀၁၂ ခႏစအထ အေျခခအေဆာကအဥ စေတာေပၚ တြင အေျခခ၍ ႀကးမဆကသြယေရးအေျခခ အေဆာကအဥစေတာက ခန႔မနးသည။ ထ႔ျပင GDP ျမငတကလာမႈႏငအတ တးခ႕ရငးႏးျမႇပႏ မႈကလညး အေျခခတြကခကသည။

148 ၾသစေၾတးလ၊ ဘေရာဘနး စမကနး။


ေဆြးေႏြးခၾကၿပးေသာ နညးပညာဆနးသစ တထြငမႈမားစြာတ႔ကထေထာငထားျပ ျဖစၿပး 2G ကြနရကတြင ဆကလကအလပလပလက ရၾကသည။ 2G သည တညၿငမခငမာၿပး ေစးႏႈနးႏင ၀နေဆာငမႈအခး ေကာငးမြန၍ ေစးမႀကးလပါ။ အတနအသင ကနကစရတ သကသာသည ဖရကြငဆႏင လႈငးအကယအဝနးက သးထာားပါသည။ ထ႔ျပင 2G ဟနးဆကမားသည ေကာငးစြာဝယယသးစြႏငသည ေစးႏႈနးရသညျပင ခငမာေသာ တစပတရစေစးကြကလညးရရာ 2G က ျဖန႔ကကရန ပ၍ပင လြယကေပသည။ ျမနမာႏငငသည 2G နက၀ကချဖင စတငႏငသည။ ျမငမားေသာ တနႏႈနးလအပသည ေဒသမားႏင အေျခအေနမားတြင 3G သ႔မဟတ 4G အေျခခအေဆာကအဥမား ျဖန႔ကကျခငးက ေသခာစြာ စဥးစားသငသည။ အခနတကာလတြင 4G နက၀ကခ ႏင တြဘကေနေသာ ဟနးဆကမားျဖန႔ကကသည စရတစကသည စနေခၚမႈမားအျဖစ တညရေနေသးသည။ ျမနမာႏငငအတြက ခဥးကပမႈအလားအလားမာ အရနျမငမားစြာ လအပေသာ ေဒသမားတြင ၇၀၀/ ၈၀၀/ ၉၀၀/ MHZ တ႔တြင 2G ႏင 4G မားက အၿပငျဖန႔ကကေရးပင ျဖစသည။ အမးအစားေပါငးစ အေျချပေသာစခနးမားက အသးျပ၍ 2G ျဖန႔ကကသည ကနကစရတႏင ႏႈငးယဥလင 4G အေျခခအေဆာကအဥ ျဖန႔ကကသည စရတမာ အလြနနညးသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ဟငးဘရစ 2G က 4G ႏငေပါငး၍ ျဖန႔ကကပါက အသဆကသြယမႈႏႈနး ျမငမားျခငး ရ-မရ ႏင အငတာနကက ခတဆကႏငစြမး ရ-မရ ဆနးစစသငသည။ အဆပါ မဟာဗဟာသည မနကနသည အမးမးေသာ မ၀ါဒႏင တြဖကအသးျပပါက တြကေခကကႏငေပလမမည။

သတငးအရငးအျမစ။ ႀကးမ႔ပထ၀၀င၊ ပရမစသေတသန၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ႀကးမဆကသြယေရး အေၿခခအေဆာကအဥမားက သတငးႏင နညးပညာလအပသည အျခားေဒသမားတြင ျဖန႔ကကတပဆငရန လအပသည

ျပကြက ၁၉

သငေတာေသာ နညးပညာမားႏင ေဖာျပခကမား

ေကးလကေဒသမား

ၿမ႕ျပဆငေျခဖးႏင ၿမ႕ျပေဒသမား

3G 2G

Mobile voice–2G–3G

းဆကခချေအ ရရႏ ညသင းငဘမ ၀ ။ႈမငာဆေန

4G

Mobile-4G သ႔မဟတ ႀကးမဘေရာဘနး ျမန ႈႏ ငမျးန ကလအကခအ ၀ ကႈမငာဆေန ညသစေရရ ။

းနဘာရေဘ ၀ နရရရႈမငာဆေန အခ႕ းာမမအနေကလးကေ ငႏ သင ညသာတေ ။

ဆကတလကဘေရာဘနး

ငြတငပျမျေ ကာဆေအခချေအ ငဖျသလမနရကာဆေဥအ

ေ၀ းာမသဒေးဆးါပးငါခေလး ညသငႏစေရရငြတ ။

Mobile-3G-4G သ႔မဟတ ႀကးမဘေရာဘနး

ဥအကာဆေအခချေအ ငႏ ၀ ယယ တႈမငႏြစးသ ႔ေၾကာင 3G-4G LTE

မငဆပတ ႈ ပနရအ ၍ ျမနႏင သည။ ျမန ႈႏ ညသးန ႀ ငဖျးက

ာသေယြသကဆ းနဘာရေဘ ေလာက ငဖျသနမျမ ႐ ကထးာမး

းာမမအ ငႏ ပ၍ သင ညသာတေ ။

ႀကးယကဆကသြယေသာ ဘေရာဘနး

ာဘငဖ ( သ႔) ငဖျးကႀးနနးကၾေ ညသလနရယြသကဆ ။ ႐ းာမး

ာသေပအလငြတ နရအနြလအ ျမငသည ပျးသအကနာတငအ ႏ ကြတအးရေင ညသးကႀးရေအ ။

4G 3G 3G

84

n စပကထရမအသလႈငးစဥ စမခန ႔ခြ မႈအတြက ထေရာကေသာ မ၀ါဒမား သတမတပါ။

အသလႈငးႏင ႀကမႏႈနးက စစေဆးသည စပကထရမစမခန႔ခြမႈသည အေျခခအေဆာကအဥမား ျဖန႔ကကရာတြင သာတညမျဖစေသာ ကစားကြငး တစချဖစေစေရးႏင စြမးရညျပည၀မႈ ရရေရးတ႔က အေထာကအကျပႏငပါသည။ ထ႔ျပင ေတာငတငးခငမာေသာ မဘငးက႑က ထနးသမးထားႏငေရးအတြက သငတငေသာ ႀကမႏႈနးမားျဖန႔ေ၀မႈျပေသာ ခငမာေစသည တကေသာမ၀ါဒႏငအတ ၿပငဆငမႈရၿပး ျမငသာပြငလငးေသာ အသလႈငးႏင ႀကမႏႈနးခြငျပမႈလညး လအပသည။ ျမနမာႏငငအေန ျဖင ျဖန႔ကကမႈကနကစရတ သကသာေစရန ႀကမႏႈနးနညးေသာ စပကထရမက အမား အျပား ခြငျပေရးအတြက စဥးစားႏငပါသည။ ႀကမႏႈနးနညးေသာ စပကထရမသည လပငနးရငမားအား အနညးငယမေသာ ဆလစခနးမားကသာ ထေထာငရန လအပ ေစသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ဆလစခနးတစခသည ဧရယာအေတာမားမားက ထတ လႊတေပးႏငစြမးရ၍ ျဖစသည။ ျမနမာႏငငသည ႏငငတကာ ႀကးမေၾကးနနးသမဂၢ၏ ႏႈနး စမားက လကနာရန လအပသည။ ထမမကေသး ျမနမာႏငငသည အမနးခငးမား၏ စပကထရမဘနး စမကနးမားက ေလလာသငသည။ အထးသျဖင အာရပစဖတ တယလ ကြနျမနတ၏ 4G အတြက 700 HMZ ဘနးအား အသးျပမႈ အဆျပခကမားက ေလလာ သငသည။ ေဒသတြငးအျခားေနရာမား၌ သရၿပးျဖစေနေသာ စပကထရမစမကနးက ခမတ ကငသးျခငးအားျဖင ပမႀကးမားကယျပန႔ေသာ ပစၥညးကရယာအစမားႏင ဟနးဆက ေဂဟစနစ၏ အားသာခကက ရယကာ အနာဂတတြင နက၀ကချဖန႔ကကရာ၌ ကနကမည အသးစရတက ေလာခေစႏငသည။

n နက၀ကခဖလယေသာ မ၀ါဒမားခမတပါ။

နက၀ကခခငးဖလယေသာ မ၀ါဒမားခမတျခငးသည ဆကသြယေရးလပငနး ရငမားအတြက အေျခခအေဆာကအဥမား ျဖန႔ကကမႈႏင လပငနးလညပတမႈတ႔တြင စရတအကနအက သကသာေစသည။ ကြနရကဖလယျခငးသည ကမာၻႏငအ၀မး ေခတ စားလာေနသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ယငးစနစသည နက၀ကခရငးႏးျမႇပႏမႈ အသးစရတက ၄၀ % ရာခငႏႈနး ေခြတာေစႏင၍ ျဖစသည။ မေလးရားတြင မဘငး လပငနးရငမားသည သြကလကေသာ ကြနရကဖလယမႈလပငနးတြင ပါ၀ငၾကသည။ အေၾကာငးမ အခကအလကမားအတြက ေတာငးဆမႈႏင စညးမဥးဥပေဒဆငရာ လအပ ခကမား ျမငမားလာ၍ ျဖစသည။ လပငနးရငမားက အေျခခအေဆာကအဥးမားႏင လႊမးၿခမႈတြငထက ၀နေဆာငမႈအရညအေသြးတြင ယဥၿပငရန ေမာလငလာၾကသည။ ထယဥၿပငမႈသည 4G ျဖန႔ကကမႈႏငအတ ဆကလကေပၚေပါကေနဥးမည ျဖစသည။ အႏၵယႏငငတြင ေႏးေကြးေနေသာ အျပခကြနရကဖလယမႈလပငနးအား လပငနးရငမားက အသးစရတ ေလာခလေသာေၾကာင လငျမနစြာ ေဆာငရြကလာၾကရာ အႏၵယရ နက၀ကခ လပငနးရငမားသည ကမာၻေပၚတြင တြကေခအကကဆး ပဂၢလမား ျဖစလာၾကသည။ အသးျပသ တစဥးခငးစ ေပးေဆာငရသည အခြနေငြဝငေငြ ေလာကလာသညႏငအမ လပငနးရင အမားစသည အသးစရတက ထနးခပရန တာဝါတင ခြေဝသးခေရးသေဘာ တညခကမားတြင ပါ၀ငလာၾကသည။ ထ႔ေၾကာင ကြနရကဖလယေရး မ၀ါဒမားက ေစာစး စြာ ခမတေဆာငရြကျခငးသည ျမနမာႏငငအတြက အဆပါ အကးေကးဇးမားစြာက ျဖစ ထြနးေစႏငေပမည။


အျပနအလန ဆကသြယျခငးႏင အလြယတက မတသားႏ ငေသာ နပါတမား

အျပနအလန ဆကသြယျခငးႏင အလြယတကမတသားႏငေသာ နပါတမား ဆငရာမ၀ါဒမားသည ႀကးမဆကသြယေရး လပငနးရငမားအၾကား သန႔ရငးေသာ ၿပငဆငမႈကျဖစေစၿပး အမနတကယ သးစြသအတြကလညးအကးရေစ ႏငသည။ အျပနအလန ဆကသြယမႈသည လႏစဥးကမတညေသာ နက၀ကခမားမ အခငးခငး ဆကသြယေစႏငသည။ ထေရာကေသာ အျပနအလနဆကသြယမႈစနစသည ယဥ ၿပငမႈအရ ၾကားေနသေဘာသကေရာကမႈ စးပြားေရးအရ လပငနးရငအခငးခငးထေရာက ေသာ အျပနအလန ေပးေလာမႈႏင အေသးစားစညးမဥးဆငရာ ၾကားဝငေျဖရငးရမႈ တ႔က ျဖစေစသငပါသည။ ျမနမာႏငငသည လပငနးရငအသစမားတြင အခြငအေရး တ ယဥၿပငႏငမႈရေစရန၊ အခးညေသာ အျပနအလနဆကသြယမႈႏႈနး အတြက အားထတမညဆပါက အလားအလာရေပလမမည။ ထ႔ျပင မဘငးဖနးလပငနးရင အေျပာငးအလလပေသာအခါ ငားရမးသးစြသမားအား ခြငျပထားေသာ ဖနးနပါတမားက ထနးသမးခြငျပရန စဥးစားသငသည။ မဘငးဖနးနပါတမား ေျပာငးေရႊ႕ရမႈ လြယက ေစျခငးသည စားသးသမားအတြက အခကအခက ေလာပါးေစၿပး ပ၍ေကာငးရန ေစးဆစ ႏငေသာေၾကာင သန႔ရငးေသာၿပငဆငမႈက ျဖစလာေစပါသည။ အေရး ႀကးဆးမာ E - ၀နေဆာငမႈ အားလးႏငပတသက၍ ပဂၢလတစဥး၏ မဘငးဖနးနပါတသည ဘဏစာရငးနပါတ သ႔မဟတ ပဂၢလေရး ID နပါတအျဖစ မရမျဖစ ျဖစလာႏငပါသည။ ထ႔ေၾကာင ျမနမာႏငငအေနျဖင မတသားရလြယကေသာ ဖနးနပါတမားျဖစေရးက ႀကးမ ဆကသြယေရးအားလး၏ အစတအပငးတစရပအျဖစ အစဥးကပင ေဆာငရြကထားရန အေရးႀကးေပသည။

လတငးလကလမးမေရး

အငဒနးရား၊ မေလးရား၊ ထငးႏင အျခားႏငငမားစြာတ႔တြင လတငးလကလမးမ ႏငေရး မ၀ါဒမားရၾကျပး ျဖစေသာလညး ျမနမာႏငင၏ ေဒသအႏ႔အျပား ျပန႔ႀကေနၾကေသာ လဥးေရက ထရညမနးခကသ႔ ေရာကရေစရန ပမစနေခၚလကရသည။ (ျပကြက - ၂၀)။149 ျမနမာႏငငလဥးေရ၏ ၁၁ % ရာခငႏႈနးႏင ၁၈ % ရာခငႏႈနး ၾကားတြင မဘငးဖနး၀နေဆာငမႈက စးပြားေရးဆနဆန ျဖညဆညးေပးရန လတတေလာတြင မျဖစ ႏငေသးဟ ကြႏပတ႔ ခန႔မနးပါသည။150 သ႔ရာတြင လတငး လကလမးမျခငးအားျဖင ကယေျပာလေသာ လမႈေရးအကးေကးဇးခစားရမည အလားအလာမား ရေနပါသည။ လတငး လကလမးမႏငမႈသည အေ၀းမသငယျခငးမတစဆင ပညာေရးတးတကမႈ၊ ဖြငဟမေျပာႏငသမားအား အခြငအာဏာအပႏငးျခငးျဖင တနးတညမမႈအျပင အေ၀းမ ေရာဂါရာေဖြေထာကလမးျခငးျဖင ကနးမာေရးေစာငေရာကေရး တးတကမႈဟေသာ

149 ၾသစေၾတးလ၊ ဘေရာဘနး စမကနး။ Universal access ၊ GSMA ၊၂၀၀၆ - ခႏစ။150 ႏစစဥ ေငြလးေငြရငးႏင လပငနးလညပတစရတက ၁၀-ႏစတာကာလအတြငး ျဖညးျဖညးခငးေပးဆပပါမည။ ႀကမႏႈနးနမႏင ႀကမႏႈနးျမင ဧရယာႏစခစလးအတြက လႊမးၿခသည။ ဧရယာက စတရနးကလမတာ ျဖငလညးေကာငး၊ တညေဆာကမႈျဖစႏငေခရရေစရန ငားရမးသးစြသဥးေရက ဆလစခနးတစခခငးစ ျဖငလညးေကာငး တြကခကပါသည။ ျမနမာအစးရထမ လဥးေရ အခကအလကမာက အသးျပ၍ တစစတရနးကလမတာတြင လဥးေရ ၃၆ ဥးထက နညးပါးေသာ သပသညးမႈတြင ေနထငသ ၁၁% ႏင တစစတရနးကလမတာတြင ၆၇-ဥးထက နညးပါးေသာ သပသညးမႈတြင ေနထငသ ၁၈% ရသညဟ ခန႔မနးသည အဆပါေဒသမား၏ လဥးေရသပသညးမႈနညးပါးျခငးသည ၎တ႔အား စးပြားျဖစမဘငး ဆကသြယေရးျဖင ျဖညဆညးေပးႏငမညမဟတဟ ဆေပလမမည။

86

အကးေကးဇးမား ရရေၾကာငးေတြ႕ရရသည။151 အျခားေသာဖြ႕ၿဖးဆႏငငေပါငးမား စြာတ႔သညလညး အလားတလကလမးမေရးျပနာမားက ႀကေတြ႔ခရၿပး ယငးတ႔က ေကာလႊားလြနေျမာကခၾကသည။

လပငနးရငမားက ေကးလကေဒသ ေစးကြကမားတြင၀နေဆာငမႈ ေသခာေစရန အစးရအတြက နညးလမး ၂-သြယရသည။ ယငးတ႔မာ လတငးအတြက၀နေဆာငမႈ ရနပေငြႏင အစအစဥခ၍တညေဆာကမႈတ႔ပင ျဖစသည။ University Service Fund ႏငေဆာငရြကလင ေကးလကအေျခခအေဆာကအဥမားက ေအာပေရတာမား၊ အစးရႏင အျခား အလရငမား ထည၀ငေသာ ရနပေငြမကခသည။ ထခဥးကပနညးသည ေကးရြာအေျခခအေဆာကအဥးမားတညေဆာကမႈအတြက အျပည၀ဆး စြမးေဆာငႏငေသာလညး အစးရက ေကးလကအေျခခအေဆာကအဥးမားက ေစာငၾကည ႀကးၾကပရနလသည။ Schedule build-outs တြင ေအာပေရတာ သ႔မဟတ လပငနးရငမားက လငစငရရေရးႏင အခြနေလာေပါေရး၊ ေစးသကသာေသာ စပကထရမမားကသ႔ေသာ မကလးေပးမႈမားအတြက အျပနအလနအားျဖင ေကးလကေဒသ၏ လပငနးခြမားအတြက သတမတထားေသာ အခနဇယားအတငး ျဖန႔ကကရသည။ ေကးလကေဒသ ၀နေဆာငမႈ ျဖညဆညးေပးရန အျခားကမၸဏတစခအတြက ရနပေငြထည၀ငရေသာ ဆကသြယေရးကမၸဏ မားသည ေကးလကေဒသ build-out စနစက မေရြးဘေနႏငပါသည။ ဖလစပငႏင ထငးႏငငမား ကသ႔ပင built-out အစအစဥက အစးရက ပဂၢလကက႑အား ဆးျဖတခြငျပရန ဆးျဖတႏငသည။ Group Spéciale Mobile Assosiation (GSMA) ၏ အဆအရ Universal Access Fund သည ဖလစပငႏင ထငးႏငငတ႔၏ လႊမးၿခမႈတြင အကန႔အသတျဖငသာ ပါ၀ငလကရေၾကာငး သရရသည။ ထႏစႏငငစလးပင Universal Service Funds က ဥပေဒျဖင ထေထာငခေသာလညး လညပတႏငပမေပၚေပ။ သ႔မဟတ ၾသဇာသကေရာကေသာ လႊမးၿခမႈ ရပမေပၚေပ။152 ဖလစပငတြင မၾကာေသးမက မဘငးလႊမးၿခမႈသည ယငး၏လဥးေရ ၁၀၂-သနးအနက ၉၉ % ရာ ခငႏႈနးအထ ေရာကရခသည။153 ထငးႏငငတြင မဘငးကမၸဏ ၅-ခက ယငးႏငငရ လဥးေရ၏ ၉၇ % ရာခငႏႈနးက လႊမးၿခႏငခၿပး ထႏႈနးသည အလားတ ၀ငေငြရရေသာ အျခားႏငငမား၏ ပမးမႏႈနးထက အနညးငယျမငမားလက ရသည။

ျမနမာႏငငတြင ဒဂစတယနညးပညာက အသးျပျခငးမတစဆင ယငး၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက အရနျမႇငႏငေသာ စတလႈပရားဖြယ အခြငအလမးတစရပ ရသည။ ျမနမာႏငငသည မနကနေသာ ႀကးမဆကသြယေရး အေျခခ အေဆာကအဥမားတြင ရငးႏးျမႇပႏေရးႏင ႏငင၏ အေျခအေနႏင ကကညေသာ အလားအလာရသည စးပြားေရး လပငနးပစက ေရြးခယေရးအတြက စဥးစားရန လအပေပလမမည။ ထသ႔ ေဆာငရြကလင ႀကးမဆကသြယေရး လပငနး ေဆးကသေရး၊ E - ကးသနးေရာငး၀ယေရး၊ အြနလငးပညာေရး၊ လမႈေရးနက၀ကခ ခတဆကေရးႏင မဘငးေငြေၾကး ၀နေဆာငမႈလပ ငနးမားကသ႔ေသာ ဆနးသစတထြငသည ၀နေဆာငမႈမားမ မေရတြကႏငေသာ အလားအလာ အကးေကးဇးမားက ရတသမးရယႏငေသာ အခြငအလမးရေပသည။ ထအျခငးအရာမား အားလးတြင ဖြ႕ၿဖးမႈက အရနျမႇငႏငေသာ အလားအလာမားရၿပး

151 bandwidth ၏ လမႈစးပြားေရးသကေရာကမႈ။ ဥေရာပေကာမရင၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။ အမးသား ဘေရာဘနးစမကနးႏင ပတသက၍ Universal Service မ၀ါဒမား။ A.G Calvo, OECD ဒဂစတယစးပြားေရးစာတမး အမတ ၂၀၃၊ OECD ပႏပထတေ၀မႈ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။152 bandwidth ၏ လမႈစးပြားေရးသကေရာကမႈ။ ဥေရာပေကာမရင၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။ အမးသား ဘေရာဘနးစမကနးႏင ပတသက၍ Universal Service မ၀ါဒမား။ A.G Calvo, OECD ဒဂစတယစးပြားေရးစာတမး အမတ ၂၀၃၊ OECD ပႏပထတေ၀မႈ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။ Universal access, GSMA ၊ ၂၀၀၆-ခႏစ။153 ႀကးမပထ၀၀င အဆကအသြယမား၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။


ထနညးသည ႏငငအ၀မးရ ျပညသမား၊ ေကးလကေဒသေန ျပညသမားႏင ၀ငေငြနညးသမားပင ပါ၀ငလာေစႏငၿပး ၎တ႔အား စးပြားေရးအခြငအလမးသစမားႏင လမႈေရး၀နေဆာငမႈမားက ျဖညဆညးေပးႏငေပသည။

ဖြ႕စညးတညေဆာကပဆငရာ က႑ေျပာငးေရႊ႕မႈ - ကနထတလပငနးသ႔ ကးေျပာငးျခငး

ျမနမာႏငငသည ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင တစမထးျခားေနေပသည။ အေၾကာငးမ ယငး၏ စးပြားေရးအသြင သ႑ာနသည ဆယစႏစမားစြာ မေျပာငးမလရေနခ၍ ျဖစသည။ လယယာစကပးေရးမ အေျခခစးပြားေရးအရ လမးခြရန ပထမဆးနညးလမးျဖစေသာ စကမႈကနထတလပငနးႏင ၀နေဆာငမႈလပငနးမားသ႔ သသာထငရားစြာ ေျပာငးလျခငး မရေသးေပ။154 စငစစအားျဖင ကနထတလပငနးႏင ၀နေဆာငမႈ လပငနးမားကပင ေျပာငး ေရႊ႕လပကငေနၿပျဖစေသာ အာရႏငငမားတြင စကပးေရးလပငနးမ GDP သ႔ ျဖညဆညးမႈကဆငးေနခနတြင ျမနမာႏငင၏ စကပးေရး လပငနးမ ျဖညဆညးမႈက ျမငတကလကရသည။ ဖြ႕ၿဖးမႈ အရနျမႇငတငေရး၊ ကနထတစြမးအား ျမငမားေရးႏင အလပ အကငအခြငအလမးမား ဖနတးေရးတ႔အတြက ျမနမာႏငငသည စကပးေရးလပငနးမ လမးခြကာ စကမႈလကမႈကနထတလပမႈသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ရန လအပေနေၾကာငးက ဖြ႕ၿဖးေရးပျပ မဥးေကြးမားက ေဖာျပေနသည။155 ေခတမတးတကေသာ စပြား ေရးတြင ခငမာေတာငတငးေသာ ကနထတလပမႈက႑သည လစာ၀ငေငြေကာငးေသာ

154 ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈၫႊနကနးမား ကမာၻ႔ဘဏ။ ျမနမာႏငငဗဟစာရငးအငးအဖြ႕ ႏစပတလညစာရငးအငးစာအပ၊ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ခႏစ။155 ကမာၻ႔စးပြားေရး၌ ကနထတလပမႈ၏ အခနးက႑အေပၚ ကယျပန႔ေသာ ေဆြးေႏြးခကက ကနထတလပမႈသည အနာဂတ။ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈ၏ ေနာငလာမည ေခတ။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာ အဖြ႔အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။

သတငးအရငးအျမစ။ ႀကးမ႔ပထ၀၀င၊ THS Global Insight၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

ကမာၻလးဆငရာ ၀နေဆာငမႈ ျဖညဆညးေပးျခငးသည ျမနမာႏငင၏ လေနသပသညးမႈနညးသျဖင အခကအခမရမည ျဖစေသာလညး ႏငငမားစြာက ထအခကအခက ေကာလႊားခၾကၿပးျဖစသည

128

270

321

383

90

Ø 375

ျမနမာ

းာရးနဒငအ 1

မနကယဗ

ငပစလဖ

အႏၵယ

ရဒေးာလၤဂဘ 1,059

98

97

99

86

99

Ø 96

၁။ ၂၀၁၁၊ ကလအကခအ

ျပကြက ၂၀

လဥးေရ သပသညးမႈ ၂၀၁၂-ခႏစ

2G လႊမးၿခမႈ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ ၁- ရာတမလကးနရတစ ရေးဥလ

%

88


၁။ ၂၀၁၁၊ ကလအကခအ

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000

ကနထတလပငနး အလပအကင/ စစေပါငး အလပအကင

% ငခာရ ႈႏ းန

တစဥးခငး GDP ၁၉၉၀ PPP ညႇႏ ပျးငႈ ျပငၿ းပ ေဒၚလာ၁ 1

စမျးငရအးငတသ ။ GGDC 10-Sector Database: Marcel Timmer and Gaaitzen J.De Vries. “အာရ ငႏ တကရမေအငတကလ ႔၏ ြဖ႕ မလးငာပျေပးညစ ငႏႈ ြဖ႕ၿ မးဖ ႈ။ က႑ ကလအ းာမစသကလအကခအ ။” Cliometrica ၊ ြတအ -၃၊ ၂၀၀၉- ။စႏခ Total းရေးာြပးစ

စဘောတဒေ ြဖအတဘခာလည ႕။ ၂၀၁၂- ၊စႏခ နနဇ ၀ ။လရါ ႏ ာကတငင ြဖအးာမသပလအ ႕။

ကနထတလပငနး၏ စစေပါငး အလပအကငအတြက ျဖညဆညးမႈသည စးပြားေရး ပမကြယ၀လာသညႏငအမ ကဆငးလာကာ U ပသ႑ာနသ႔ ေျပာငးသြားသည

၁ ၁၉၉၀-ျပည စႏ ႏ ကာလၚဒောကတငင နရရရ Geary-Khamis ကစနစးညန ညသႇညကကပျးသအ ။ ယလလးကၾေြငေ ႈႏ းန ငႏ PPP တ႔ ကြတအ ႏ းာမႈမဥယးငႈႏာကတငင ျပႏ ညသင ျဖစႏ ခေင စနယးကၾေြငေႇညကက ျ ညသစဖ ။

2030 ျ ာမနမ


မနကယဗ

းငထ


ဂာမန

ယၵႏအ

ကဆကမ

ငထ ၀မ

နကရမေအ ျ စငာထေညပ

းာယးရကငာတေ

ဂပန

ၿ နတဗ

ျပကြက ၂၁

2010

အလပမားဖနတးေပးၿပး နညးပညာဆနးသစတထြငမႈက ေမာငးႏငေပးေပသည။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင ကနထတလပငနးသည စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ စြမးအားျပည၀ေသာ အငဂငျဖစႏငသည။ ဆငးရျခငးမ လြတေျမာကရန စကပးေရးအားျပေသာ လဥးေရ အတြက အလပအကငမား ျဖညဆညးေပးႏငေပသည။ ထတကနမားက ႏငငျခားသ႔ တငပ ႔ျခငးမ တစဆင ၎တ႔အားကမာၻ ႀကးႏင အဆကအသြယရရေစပါသည။

ကနထတလပငနး၏ အလပအကင ျဖညဆးေပးမႈသည စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ အထြတအထပသ႔ မေရာကမ အစဥးပငးတြင ျမငတကေလရၿပး စးပြားေရးသည ၀နေဆာငမႈ လပငနးမားႏင လပသားအငအား အနညးအကဥးသာ အသးျပရေသာ ကနထတ လပငနးမားသ႔ ေျပာငးလလာေသာအခါ ကဆငးသြားတတသည။ (ျပကြက - ၂၁)။ ျမနမာႏငငတြင ၂၀၁၀-ျပညႏစ၌ ကနထတလပငနးတြင ပါ၀ငေသာ အလပအကငမာ ၆ % ရာခငႏႈနးသာ ရသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင၏ အလပအကငက ကနထတလပမႈလပငနးက ၂၀ % ရာခငႏႈနး ျဖညဆညးေပးမညဟ ခန႔မနးပါသည။156

ကနထတလပငနးသည ႏငင၏ စးပြားေရးတနဖးက ထငရားစြာ အေထာက အကေပးေသာ က႑ျဖစသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ကနထတလပငနးသည ဖြ႕ၿဖးဆ ႏငငမားျဖစေသာ တ႐တ၊ ေတာငကရးယားႏင အငဒနးရားတ႔ ၏ GDP က ၃၃ % ရာခငႏႈနး၊ ၂၈ % ရာခငႏႈနးႏင ၂၅ % ရာခငႏႈနးအထ အသးသး အကယျပန႔ဆး ျဖညဆညး ေပးခသည။ သ႔ရာတြင အဆပါက႑သည ကယျပန႔စြာ ဖြ႕ၿဖးၿပးျဖစေသာ ႏငငႀကးမားတြငလညး အေရးႀကးေသာ စးပြားေရး ေမာငးႏငအားျဖစၿပး ဂာမန၏ GDP က ၁၉ % ရာခငႏႈနးႏင အေမရကနျပညေထာငစ၏ GDP က ၁၂ % ရာခငႏႈနး ျဖညဆညးေပးခသည။157

156 အလပအကငက႑အခကအလကမား၊ - ၎ - ။ ေပါငးစညးေသာ အမေထာငစေနထငမႈ အေျခအေနမားေလလာခက။ UNDP et al. ။ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ဇြနလ။ ၂၀၃၀-ျပညႏစအတြက ခန႔မနးခကႏင ကနထတလပငနး အလပအကငက စစေပါငး ခန႔မနးေသာ အလပအကငျဖင စား၍ တြကခကသည။157 - ၎ - ။ ထတလပမႈသည အနာဂတ။ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။


ထအသြငသ႑ာနတြင ျမနမာႏငငသည မညသညအသြငသ႑ာန၌ ရပတညေနသနညး။ အစးရ၏ တရား၀ငစာရငးအငးမားအရ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင၏ ကနထတလပငနး သည GDP သ႔ ၂၀ % ရာခငႏႈနးေကာ ျဖညဆညးေပးသညဆျခငးမာ ျမနမာႏငငႏင အလားတ ဖြ႕ၿဖးမႈအဆငတြငပင ရေသးေသာႏငငမားထက အလြနမားျပားေနေပသည။158

ယခအခနတြင လပအားခနညးပါးျခငးသည ျမနမာႏငင၏ ကနထတ လပငနးအတြက ယဥၿပငႏငေသာ အားသာခက ျဖစေနေသာလညး ကနထတစြမးအားမာမ အားနညးေနဆ ျဖစသည

စငစစအားျဖင ျမနမာႏငင၏ ကနထတလပငနးသည အျခားေသာ ဖြ႕ၿဖးဆ ႏငငမားႏင ႏႈငးယဥလင ေသးငယပါသည။159 ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ထက႑၏ ထတကန သည ေဒၚလာ ၉-ဘလယယာရၿပး ဘဂၤလားေဒရထြကကနပမာဏ၏ ၅၇ % ရာခငႏႈနးႏင ဗယကနမ၏ ၄၇ % ရာခငႏႈနး ပမာဏမသာ ရသည။160 အဆပါ ေဒသအတြငး မညသည ေနရာတြငမဆ ျမနမာႏငင၏ ကနထတလပမႈက႑သည အာရကနထတလပငနး ႏငင ႀကးမားထက မားစြာနမ႔ကေနေပသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငငကနထတ လပငနးက႑၏ပမာဏသည ထငးနငငပမာဏ၏ ၉ % ရာခငႏႈနး၊ အႏၵယ၏ ၄ % ရာခငႏႈနးမသာ႐ၿပး၊ တ႐တႏငင၏ ပမာဏ၏ ၁%ရာခငႏႈနးထကပင ေလာနညးေနေသး သည။ ထ႔ျပင လက႐အေျခအေန၌ ျမနမာႏငင၏ ကနထတလပငနး အမားစသည အထညအလပ၊ အ၀တအစား၊ အသငစားသးကနပစၥညးမား၊ အေဖာယမကာမား၊ သစထတကနပစၥညးမားႏ႔င တြငးထြကသတမား ကသ႔ေသာ ထပဆင႔တနဖးနညးသည က႑မားကသာ အေလးေပးလက႐သည။ ရငးႏးျမႇပႏမႈ အမားအျပား အသးျပေသာ လပငနးတြငပငလင တပဆငေရးလပငနးကသ႔ေသာ ထပဆငတနဖးနညးသည လပငနး မားက ဥးစားေပးလပကငေနသည။

ျမနမာႏငငသည ေခတသစစးပြားေရးသ႔ စတငအသြငကးေျပာငးေနေပရာ ေစးသကသာေသာ အလပသမားမား အလြယတက ရ႐ႏငျခငးသည ၿပငဆငႏငေသာ အားသာခကတစရပ ျဖစေနသည။ ျမနမာႏငင႐ စက႐လပအားခအတြက ပမးမကနက စရတသည ထေဒသအတြငးတြင အနညးဆးျဖစသည။ ဥပမာ - ျမနမာႏငငစက႐ အလပသမား တစဥး၏ တစေန႔ပမးမ လပအားခသည၊ ၃-ေဒၚလာခန႔သာ႐ၿပး ေဒသတြငးႏငငမားႏင ႏႈငးယဥပါက၊ အငဒနး႐ားတြင ၄-ေဒၚလာ၊ ဗယကနမတြင ၅-ေဒၚလာ၊ တ႐တႏငထငးတ႔တြင ၁၈-ေဒၚလာ ျဖစေၾကာငး ေတြ႕႐ရသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငငတြင အလပလပႏငေသာ အသကအရြယ႐ လဥးေရသည ႀကးမားကယျပန႔ၿပး၊ ထငးႏငငထက အနညးငယသာ နညးပါးသည။ ျမနမာႏငင၏ ေရန၊ ဓါတေငြ႕၊ ေရ၊ ေကာကမကရတနာ႐ငးမားႏင စကပးသးႏမားစသည သဘာ၀သယဇာတမားစြာ ကြယ၀မႈသည ထပဆငတနဖးျမင ကနထတလပငနး၏ အေျခခအျဖစ အေထာကအက ျပႏငေပသည။

မညသ႔ပငျဖစေစ၊ ျမနမာႏငင လပအားခစရတသည နညးႏငသလပင လပသား တစဥးျခငး၏ ထတလပမႈသည အလြနအားနညးသည။ သ႔ရာတြင အရပရပဆငရာ ကနထတစြမးအားသည အျခားေသာအာရႏငငမားတြငထက ျမနမာႏငငတြင သသသာသာ နမကပရပါသည။ ထ႔ေႀကာင ျမနမာႏငင၏ ကနကစရတအရ အားသာခကသည

159 - ၎ - ။160 ၂၀၁၀-ျပညႏစ ေဒၚလာအမနျဖစသည။

90

လပအားခ ကနကစရတကြာျခားခကအရျဖစေသာ အေရးသာခကထက သသသာသာ နမကဖြယရာရသည။ ထ႔ေႀကာငပင ျမနမာႏငငအေနျဖင လပအားအဓကျဖစေသာ ကနထတက႑တြင ကနကစရတအရ အေရးသာမႈက ထနးထားလပါသည။ ျမနမာႏငင၏ အနညးဆးလပခအဆငက တးျမငမႈျပတငးတြင ကနထတစြမးအားတးတကမႈက ကပ၍ လကပါလကလာရန အလြနအေရးႀကးပါသည။

ျမနမာႏငငသည ကနထတလပမႈ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက ယငး၏ ခဥးကပနညးက ထနးေကာငးရန ႏငငတကာ အေတြ႕အႀကမားက အသးျပႏငသည

အထညအလပ၊ အ၀တအစား၊ သားေရ၊ ပရေဘာဂႏင ကစားစရာတ႔အပါအ၀င လပအားအမားအျပား အသးျပရၿပး ထပဆငတနဖးနညးေသာ ကနထတလပငနးသည လယယာေျမမားမ ၿမ႕ျပႀကးမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ကာ လပအားချမငမားေသာ အလပ အကငမားရာေဖြသည လပသားမားအတြက သဘာ၀ကေပးေသာ ေနာကထပ နညး လမးတစချဖစေပသည။161 လအပေသာ ကြမးကငမႈမားမာ စကပးေရးလပငနးက လအပေသာ ကြမးကငမႈမားထက အနညးငယမသာျမငမားေနရာ ၿမ႕ျပသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ လပကငသမားအတြက ပမလြယကေစေပသည။

161 ထပဆငတနဖးနညးျခငးသည အဝတအစားႏင ပရေဘာဂကသ႔ လပအားအေျမာကအမား အသးျပရေသာ ကနထတ လပငနးက ဆလသည။ ထပဆငတနဖးအလတစားဟသည အစားအစာ၊ အေဖာယမကာ၊ အေျခခသတပစၥညး ထတလပေသာ လပငနးက ဆလသည။ ထပဆငတနဖးျမငဆသညမာ ကားႏငေဆးဝါးကသ႔ေသာ ဆနးသစတထြငမႈႏင သေတသန ဖြ႔ျဖးလပငနးမားက ဆလသည။


လပအားခကနကစရတ သကသာမႈသည ျမနမာကနထတလပငနးအား ယဥၿပငႏငေသာ အားသာခက အလားအလာေပးသညတင လပအားကနထတလပမႈ နညးပါးျခငးေၾကာင အားေလာေစႏငသည

9.0

7.7

2.2

1.5

11.025.4

18.3

17.7

5.3

3.2

တရတ

းငထ


ျ ာမနမ

မနကယဗ

ျပကြက

၂၂

စက႐လပသားတစဥးအတြကေန႔စဥ လပအားခစရတ ၂၀၁၀-ျပညႏစ

ကရစတ - ေဒၚလာ

စစေပါငးစးပြားေရးတြင ႏစစဥလပအား ထတလပမႈ၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ။

းဥစတးာသပလ - းငါပေငာထောလၚဒေ ၊ ၂၀၁၀-ျပည ။စႏ

စမျးငရအးငတသ ။ ႏ ာကတငင ြဖအြငေပနရးကၾေြငေ ႕။ ျ းရေးာြပးစာမနမ ကခပသးသ ။ ၂၀၀၅-၂၀၀၆ ခ ၊စႏ းဌေနစ ၊ ျ ငေပနရာမနမ ြ။ ႏ ာကတငင ြဖအးာမသပလအ ႕။ ငရာညပးရေးာြပးစ ၊ IHS Global Insight ။ ရနကနရ သ႐ းရေယြသနကး းာမယလးာစယက ငႏ ေတြ႕ းာမႈမးနမျးမေဆ ။


ျမနမာႏငငက ေတြ႕ႀကေနရေသာ စနေခၚမႈမားက ေလာမတြကသငသညအခနတြငပင အျခားႏငငမားက အလားတ အခကအခမားက ေကာလႊားခၿပး ျဖစရာ ၎တ႔၏ အေတြ႕အႀကမားက လမးၫႊနအျဖစ အသးျပႏငေပသည။ မၾကာေသးေသာ ဆယစႏစမားက အထးသျဖင အာရႏငငမားသည ၎တ႔၏ ကနထတလပငနးက႑ မားတြင အမးစေအာင လငျမနစြာ ေျပာငးလၾကၿပး ထပဆငတနဖးျမငမားေသာ လပငနးမားဆသ႔ ဥးတညခၾကသည။(ျပကြက-၂၃) ခငမာေသာ ျပညတြငး ကနထတလပမႈက႑တြင ေအာငျမငစြာ ေဆာငရြကေနၾကေသာ ႏငငမားသည ႏႈငးရ အကးအတြက တကျပတသားေသာ အလားအလာရသည နယပယမားက သတ ႏငယဥကာ ခြျခားစစစသတမတလက စတငခႀကသည။ ဥပမာ - မေလးရားသည ယငး ၏ ထးျခားေသာ ေရနႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႕သကမားက အခြငအေကာငးယရန ေရြး ခယခသကသ႔ စကၤာပသညလညး ႏငငတကာေရေၾကာငး ပ ႔ေဆာငေရးလမးေႀကာငးတြင မဟာဗဟာကသည အခြငအလမးက ရယခသည။ ထသ႔ေသာ ႏငငမားသည ယငးတ႔၏ ႏႈငးရအခြငသာခကက ျမႇငတငႏငခၿပးေနာက ထပဆငတနဖး ပမျမငမားသည ကနထတ လပငနးႏင ၀နေဆာငမႈလပငနးမားဆသ႔ ျဖညးျဖညးခငး ေျပာငးေရႊ႕ခၾကသည။ အာရႏငငအမားစသည ၎တ႔၏စကမႈလပငနးက ထပဆငတနဖး ပမျမငမားေသာ ကနထတလပငနးမားအျဖစ အမးအစားစလငေအာငေဆာငရႊကခရာ ကနထတလပမႈ က႑တြင အမားစျဖစလာသည။

ထငးႏငငသည တာရညခစားေသာကကနမား၊ အထညအလပ၊ လကမႈပညာႏင ပရေဘာဂတ႔ကသ႔ေသာ ကနထတလပမႈလပငနးမားအား ပပးမည ကနၾကမးမားအတြက ယငး၏ လယယာစးပြားေရးက အသးျပကာ ျမနမာႏငင၏ မကေမာကကာလႏင အလားတ အေျခခမပင စတငခရသည။ ထအခန၌ အာရ၏ ဥးေဆာငကနထတလပသည ႏငငမားျဖစေသာ ဂပနႏင ေတာငကရးယားတ႔ထက လပအားခသကသာမႈက အခြင ေကာငးယခသည။ ထ႔ျပင ဗယကနမႏငငသည ယငး၏ လပအားခသကသာမႈက အခြင ေကာငးယကာ ျပညတြငး၀ယလအားအရ သသာထငရားေသာ က႑မားေပၚတြင အာ႐ စးစကေဆာငရြကခသည။ အကးေကးဇးအေနျဖင ၂၀၀၅ မ ၂၀၁၀-ျပညႏစ အၾကား ဗယကနမ၏ ကနထတလပမႈက႑သည ႏစစဥႏစထပတးျဖင ၉.၃ % ရာခငႏႈနး တးတကခၿပး ကနထတစြမးအားသညလညး တစႏစလင ၃.၁ % ရာခငႏႈနး ျမငတက ခသည။ ကနထတလပငနး၏ က႑ခြအမးမးကၾကညလင ဗယကနမ၏ ကားထတလပေရး၌ အဓကအားျဖင ျပညတြငးတြင တပဆငေရာငးခေရးအတြက ေလာေစးျဖင ရရသည စကပစၥညးကရယာ အစတအပငးမား ထတလပမႈသည အဆပါ ၅-ႏစတာ ကာလအတြငး ၁၆% ရာခငႏႈနး တးတကလာခၿပး အသငခပၿပး အ၀တအစားမား ထတလပမႈ ၁၂.၉% ရာခငႏႈနးႏင လပစစပစၥညးကရယာမား ထတလပမႈ ၁၂.၀ % ရာခငႏႈနးအထ အသးသး ျမငတကလာခသည။162 ဗယကနမ၏ ကနထတလပငနး တးတကရျခငးမာ အစးရစညးမဥးဥပေဒက အေထကအကေပးျခငးႏင ႏငငျခားႏင ျပညတြငးရငးႏးျမႇပႏ သမားအတြက အတားအဆးမားက ဖယရားေပးျခငးတ႔ေၾကာငပင ျဖစသည။163 ဗယကနမ သည သြငးကနမားဆငရာ ပတပငတားဆးမႈမားက ေျဖေလာေပးသည မ၀ါဒမားက အေကာင အထညေဖာခၿပး ျပညတြငးပဂၢလက စြန႔ဥးတထြငသမားက အားေပးမည ဥပေဒ မားကလညး ျပ႒ာနးေပးခသည။ ထ႔အတ အစးရပင လပငနးႀကးမား (SOE) အား အစးရ၏ ထနးခပမႈက ေလာခေပးျခငး သ႔မဟတ ဖယရားေပးျခငးတ႔က ျပလပခသည။

162 Vietnam autos အစရငခစာ Q 1 ၂၀၁၂-ခႏစ။ ႏငငတကာ စးပြားေရးလပငနး ေစာငၾကညေရး၊ ၂၀၁၁-ခႏစ။ - ၎ - ။ ခငမာေသာ ဗယကနမ၏ ဖြ႕ၿဖးမႈ၊ မကကငဆ ကမာၻ႔လးဆငရာအဖြ႔အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ။163 ဗယကနမ၏ စကမႈလပငနးမ၀ါဒ ေရရညခငမာေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈတြင မ၀ါဒေရးဆြျခငး၊ Dwight Perkins and Vu Thanh Tu Anh ။ ဒမကရကတစ အပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈအတြက Ash Center ဟားဗာဒကေနဒေကာငး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

92

မေလးရား၊ ေတာငကးရးယား ထင၀မႏင ထငးကသ႔ေသာ ႏငငမားသည ယငးတ႔၏ ကနဥးဖြ႕ၿဖးမႈအဆင ၿပးဆးေသာအခါ စးပြားေရးက ကနထတလပငနးႏင ၀နေဆာငမႈလပငနးမားသ႔ ဥးတညခၾကသည။ ထလပငနးမား သည ပ၍ေခတမဆနးျပားၿပး အေရာငအေသြးစလငကာ ျမငမားေသာ ကနထတစြမးအားႏင ႀကးမားေသာ ကြမးကငမႈမား လအပၿပး မားျပားလသည တနဖးကလညး ဖနတးေပးခေပသည။ ဥပမာ - ၁၉၈၅-ခႏစ ေနာကပငးတြင ထငးႏငငသည မဟာဗဟာတစရပက တကကြစြာျမႇငတငခသည။ ထမဟာဗဟာသည ပ ႔ကနလပငနးရငမားက ဥးစားေပးၿပး ျမငမားေသာ ထပဆင တနဖးရသည ကနထတလပငနးက႑ ဖြ႕ၿဖးမႈက အေထာကအကျပသည။ မ၀ါဒ အတြကလညး လပငနးစဥမား၏ ရငးလငးေသာ စညးမဥးဥပေဒမား ပါ၀ငၿပး အဆငျမငပညာေရးကလညး တးတကေစခသည။ ရလဒအားျဖင ထငးႏငငသည တပဆငေရးလပငနးမားတြက ဆြေဆာငမႈရေသာ တညေနရာတစခ ျဖစလာခသည။ အထး သျဖင ဂပနႏင ေတာငကရးယား ကနထတလပငနးရငမားအတြက စကမႈလပငနးႏင သယယပ ႔ေဆာငေရးတြင အသးျပေသာ လပစစပစၥညး တပဆငေရးလပငနး၏ အခကအခာ ျဖစလာခသည။ ထငးႏငင၏ ဤသ႔ေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အဆငအတြငး ယငး၏ စကမႈ အေျခစက လပငနးမားသည စကပစၥညးအစတအပငးမား၊ ကြနပတာမားႏင ကြနပတာ အစတအပငးမား၊ ကားမားႏင ကားအစတအပငးမား၊ ဆားကစမား ထညသြငးထားေသာ လပစစအသးအေဆာငမား အပါအ၀င ရငးႏးျမႇပႏမႈ ပမမားျပားၿပး ထပဆငတနဖး ပမ ႀကးမားသည က႑မားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕လပကငခသည။

စကမႈလပငနး မဟာဗဟာ၏ အသြငအျပငအားလး ေအာငျမငသညေတာ မဟတ ေပ။ ႏငငအားလးလလ ပင အခ႕ေသာ အမားမားက ျပလပခၾကေပသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငသည ထႏငငမား၏ ပညာေရးမ၀ါဒအေပၚ အေလးထားမႈႏင ႏငငတကာ ယဥၿပငမႈမားတြင ျပညတြငးကမၸဏမားအား ပါ၀ငယဥၿပငေစျခငးျဖင တနးတယဥၿပငႏင ေသာ အဆငသ႔ေရာကေအာင စြမးေဆာငႏငမႈတ႔က သငခနးစာရယႏငေပသည။


စမျးငရအးငတသ ။ IHS Global Insight ။

38

အသြငကးေျပာငးေရး ကာလမားအတြငး ကနထတလပမႈ လပငနးက႑ ဖြ႕စညးပ၁

%; ၂၀၁၀- စႏခ ယလဘာလၚဒေ

7 7100% =

1990

21

43

49

1980

7

26

66

ငဆပထ ငမျးဖနတ မားေသာ းာမးနငပလႈမကစ

ငဆပထ ာသေရတလအယလအးဖနတ းာမးနငပလႈမကစ

ငဆပထ းာမးနငပလႈမကစာသေးညနးဖနတ

၁ ႏ ာသေင ရအးာမကလအကခအ ၂၀၁၀ မ ၂၀၃၀-ျပည ႏ းာကၾအစ ျ ငငႏာမနမ ငႏ ာသေတာလအးာလအ စးငခးဥစတ GDP ဥစးရခ ႏ းာမစ ။ ျ ငငႏာမနမ ၏ ၂၀၁၀-ျပည စႏ ြဖ႕ၿ ငဆအႈမးဖ က ကးာရးလေမ ၁၉၈၀-ျပည ႏ မငတမစ ညသခနေရကာရေ ။ ယၵႏအ ငႏ တမနကယဗ ႔သည ျ ာမနမ ႏ ငင ၏ ၂၀၃၀-ျပည စႏ GDP ကာလအးာလအ ပးသေရကာရေမ ါ။

2006

1,124

40

48

12

1994

339

35

55

11 8

2010

228

41

50

1997

103

29

57

14

2002

143

29

49

22

1988

73

23

65

12 6

1995

41

26

56

19

1982

5

9

85

21

2010

21

57

23

1999

4

22

56

22

32 14 30 27 28

အာရႏငငမားသည ကနထတလပငနးက ထပဆငတနဖး ပမျမငမားေသာ ေဆာငရြကမႈ လပငနးမားသ႔ ေျပာငးလလာခၾကၿပး က႑ဖြ႕ၿဖးမႈက ၂၅% မ ၃၀% အထ ရရခသည

ျပကြက ၂၃

စစေပါငး GDP ဖြၿဖးမႈတြင ကနထတ လပငနး၏ ျဖညဆညးမႈ (%)

မေလးရား

တ႐တ အႏၵယ အငဒနးရား

ထငး ဗယကနမ


ျမနမာႏငငသည လပငနးခြငအႏရာယ ကငးရငးေရးႏင အလပသမားမားအား အကာ အကြယေပးေရးတ႔ကလညး ထညသြငးစဥးစားရေပမည။

ျမနမာႏငငသည ကနထတလပငနး၏ ဖြ႕ၿဖးမႈက တြနးအားေပးရန အဆငလက ခဥးကပနညးက ထညသြငးစဥးစားျခငးျဖင အကးျဖစထြနးႏငသည

အျခားႏငငမားက ခငမာေတာငတငးေသာ ကနထတလပမႈက႑ တညေဆာက ရာတြင မညသ႔ ေအာငျမငခသညက နားလညသေဘာေပါကျခငးအားျဖင ျမနမာႏငငသည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၏ အေရးႀကးေသာ အဆငမားျဖင ကယပငတးတကမႈက အရနျမႇငတင ႏငေပသည။

ေရတတြင ျမနမာႏငငအေနျဖင ထငးႏငင၏ လမးေၾကာငးအတငး ျပညတြငး ၀ယလအားေကာငးၿပး၊ ငပလးေနေသာ အလားအလာရသည ပ ႔ကနမားက အေထာက အပျပသည စကမႈလပငနးမားက အေလးေပးႏငသည။ အစားအေသာကႏင အေဖာယမကာ၊ တြငးထြကသတ အေျချပထတကနမား၊ အထညအလပ၊ အ၀တအစား၊ ဖနပ၊ ပရေဘာဂ၊ ေကာကမကရတနာ၊ ကစားစရာ၊ ေရာဘာႏင ပလပစတစပစၥညးကသ႔ေသာ ပစၥညးမားသည လကရစြမးေဆာငရညမားႏင ကကညၿပး ျမငမားေသာ ျပညတြငး ၀ယလအားေၾကာင အကးျဖစထြနးႏငေပသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငငသည တပဆငေရး လပငနးႏင အပ ပစၥညးငယမား ထတလပမႈသ႔ အငတကအားတက ေျပာငးေရႊ႕လပ ကငျခငးျဖင ဖြ႕ၿဖးစ ေမာေတာကားလပငနးက အေထာကအကျပႏငေပသည။ အျခားေသာ ASEAN ႏငင မားမာကသ႔ပင Suzuki ကသ႔ေသာ ႏငငတကာ ကားကမၸဏမားက ျမနမာႏငငတြင တပဆငေရးလပငနးမား ထေထာငရန စတ၀ငစားေၾကာငး ဖြငဟလာခၾကသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ျပညတြငး ေမာေတာကားလပငနးက ျပစပး ေထာငရန အဆ ပါ ကမာၻ႔ကားကမၸဏႀကးမားထမ နညးပညာႏင ဗဟသတ လႊေျပာငးရယသည အခြင ေကာငးက အကးရစြာ အသးျပႏငေပသည။ လကရႏႈငးရအကးမားေပၚ အေျခခ၍ ပ ႔ကန ျမငမားသည အလားအလာရေသာ လပငနးမားတြင အထညအလပ၊ အ၀တအစားႏင သစသားထတကနပစၥညးမား ပါ၀ငသည။

ျမနမာႏငငသည ဖြ႕ၿဖးမႈ အလားအလာ ျမငမားၿပး ကနထတစြမးအားလညး ျမငမားေသာ အဓကလပငနး အနညးငယက ေအာငျမငစြာယဥၿပငႏငစြမးရညမားလညး ဖြ႕ၿဖးႏငသညလပငနးမားက ေဆာငရြကမညဆပါက အကးျဖစထြနးပါလမမည။ ထငးႏငင၏ အေတြ႕အႀကက အေျချပ၍ ထ အဓက လပငနးအခ႕တြင ဓါတပစၥညးမား၊ သန႔စငၿပးေရန၊ လပစစဆငရာစကပစၥညးမားႏင ဆကသြယေရးပစၥညး ကရယာမား ပါ၀ငႏငပါသည။ ယငးတ႔သည ဖြ႕ၿဖးမႈေရာ ကနထတစြမးအားပါ ျမငမားသညလပငနးမား ျဖစေပသည။ (ျပ ကြက-၂၄)။ ထလပငနးမားတြင ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈ ရရေအာငႀကးစားျခငးျဖင ျမနမာႏငငအတြက အကးျဖစ ထြနးေစႏငသည။ ၁၉၈၂ မ ၁၉၉၅-ခႏစအထ ကာလအတြငး ထငးႏငင၏ အကယျပန႔ဆးႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏမႈသည လပစစအသးအေဆာင ပစၥညးမား၊ ဓါတပစၥညးမား၊ သတထတကနမားႏင ေရနထြကကနပစၥညးမားတြင ျဖစသည။164

164 ၁၉၈၂ မ ၁၉၉၅ အထ ကနထတလပငနးမားမ FDI အတြက ထငးဘဏ၏ အခကအလကမားက အသးျပသည။

94

အလားတ စတငသည အေနအထားမားတြင အာရႏငငမားက ယငးတ႔၏ ကနထတလပမႈ က႑မားအား ဆငကဖြ႕ၿဖးရန စမခန႔ခြပက ေလလာသကသ႔ ျမနမာ ႏငငအေနျဖင မညသညက႑ခြအား ေထာကပကညရန ထကတနမႈခငမာေစရန၊ ကနထတ လပငနး ထတကနမားအတြက ကမာၻ႔၀ယလအားကအကးရစြာ အကခတႏငေပသည။ ကအားေလာစြာပင ထငးႏငငက အေလးထား ေဆာငရြကလကရၿပး ျမနမာႏငငတြကလညး ေဆာငရြကရန အႀကျပေသာ က႑ခြမားသည ဆကလက ခငမာေနေသာ ကမာၻ႔၀ယလအားမ အကးအျမတ ရရမညဟ ေမာလငရသည။165 ဥပမာ - ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ကမာၻ႔ေစးကြကက ဓါတပစၥညးမားအတြက ေဒၚလာ ၈.၅ ထရလယ ဆကသြယေရးပစၥညး ကရယာမားအတြက ေဒၚလာ ၆.၇ ထရလယ၊ ကားအတြက ေဒၚလာ ၅.၈ ထရလယႏင သန႔စငၿပးေရန အတြက ေဒၚလာ ၅.၁ ထရလယ ခန႔မနးထားသည။

အရငးအျမစမား အေရာငးအ၀ယ ေကာငးလာသည ကာလအတြငး ကနထတ လပမႈက႑ ဖြ႕ၿဖးတးတကျခငးသည အရငးအျမစ ၀ငေငြမားမ မားျပားေသာ ေငြလး ေငြရငးစး၀ငမႈအျဖစ ေငြေၾကးလလယႏႈနး ျမငတကလာမႈေၾကာင ထတကနတငပ ႔ျခငးအေပၚ ဆန႔ကငသကေရာကသည Dutch disease စြန႔စားမႈႏင ႀကရဖြယရေပသည။ သ႔ရာတြင ႏငငေပါငးမားစြာတ႔က Dutch disease က ေရာငလႊခၾကသည။ ေနာေ၀ႏငငသည ယငး၏ ေရနက႑မ ေငြေၾကးအေပၚ သကေရာကမႈက ေလာပါးေစရန လြတလပေသာ ဓနရနပေငြက ထေထာငခသည။ မေလးရားႏငငကလညး ပ ႔ကနဥးေဆာငေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈမဟာဗဟာက ေအာငျမငစြာခမတခသည။ ထမဟာဗဟာသည သဘာ၀အရငးအျမစမားမ ရရသည မေမာလငေသာ စးပြားေရးအခြငအလမးမားေၾကာင ယငး၏ ထတလပထားေသာ ပ႔ကန မားက ေနရာမရ မျဖစေစေရးအတြက ျဖစသည။ မေလးရားသည ယငး၏ ပ ႔ကနမားအား ကာကြယတားဆးသည အခကအခက ဖယရားရန သယဇာတအရငးအျမစမ ၀ငေငြမားအား ေငြေၾကးစးပြားေရးအမးမးတြင အသးျပျခငး၊ ေစးကြကဖြငစးပြားေရးက ထနးသမးျခငးႏင တငးၾကပေသာ ေငြေၾကးမ၀ါဒ စမခန႔ခြမႈက ေဆာငရြကျခငးတ႔ျဖင ေျဖရငးနငခသည။ အစးရမ၀ါဒသည အခြနေငြေပးေဆာငျခငးမ ကငးလြတခြင ျပသည ကာလမား သတ မတျခငး၊ တနဖးေလာ လာထားေငြမားသတမတျခငး၊ အရငးအျမစမ၀ငေငြမားအား စကမႈလပငနးစမားႏင လြတလပေသာ ကနသြယေရးဇနမား ဖြ႕ၿဖးေရးတ႔တြင ေဆာငရြက ေပးျခငးျဖင ပ ႔ကနေရး႐ႈေသာ ကနထတလပငနးမားက တးတကျမငမားလာေစသည။ တစခနတညးမာပင မေလးရားသည လြတလပပြငလငးေသာစးပြားေရး၊ ျဖညးျဖညး ခငး ေျဖေလာမႈႏင အေျခခအေဆာကအဥမားအတြက ေထာကပျခငးတ႔ျဖင ႏငင ျခားမ တက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ(FDI) က ဆြေဆာငႏငခသည။166 ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ကနထတလပငနးက႑တေလာကႏင အရငးအျမစက႑တ႔၏ ဖြ႕ၿဖးမႈက ဟနခက ညေအာင ႀကးပမးမညဆပါက မေလးရားႏငင၏ နမနာက အသး၀ငေၾကာငး သကေသ ျပႏငေပလမမည။

165 ၂၀၃၀-ျပညႏစ ကမာၻ႔စားသးသ၀ယလအား။ IHS Global Insight ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဧၿပလ။166 Paul Collier and Anthony J. Venables, eds ။ လယကခရေသာ ႏငငမား၊ သဘာ၀အရငးအျမစမား ထတယရာ၌ ေအာငျမငမႈမားႏင ဆး႐ႈးမႈမား၊ Palgrave Macmillan ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊


ျမနမာႏငငသည ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈတ႔အတြက ခငမာေသာ အေျခခမားႏင အေထာကအကမား လအပသည

ျမနမာႏငငသည ကနထတလပမႈက႑ တးတကရန ႀကးပမးလကရရာ ေတြ႕ႀကလာရမည စနေခၚမႈမားက ေလာ၍ မတြကသငေပ။ ျမနမာႏငငအစးရသည ထက႑အတြက လအပေသာ ခငမာသည အေျခခအတျမစမား ခမတေရးႏင ရငးႏး ျမႇပႏမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈတ႔အတြက အေထာကအကျပေသာ ပတ၀နးကင ဖနတး ေရးတ႔တြင ရငသနထကျမကေသာ က႑မ ပါ၀ငရမညက ကြႏပတ႔ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားက အႀကျပေနပါသည။

ျမနမာႏ ငငသည ယငး၏ကနထတလပမႈက႑ ဖြ ႕ၿဖးတ းတကမႈ ျမနဆနေစမည ခ ငမာေသာ အေျခခမား ဖနတးရန လအပသည

ယေန႔ ျမနမာႏငငတြင ကနထတလပငနးမားသည လပငနးလညပတမႈ တညေဆာကေရး၌ အခကအခေပါငးမားစြာ ႀကေတြ႕ေနရသည။ ထက႑က တညေဆာကရန ရညမနးထားပါက ျမနမာႏငငအေနျဖင ထအခက အခမားက ကမၸဏမားက ေကာလႊားႏငေစရန တကကြစြာ အကအညေပးရေပမည။ ကြႏပတ႔ သေတသနလပငနး ၏ အစတအပငးတစရပအျဖစ ကြငးဆငးမႈမားႏင ရနကနတငးေဒသႀကးရ ျပညတြငး ကနထတလပငနး ၃၀ တ႔က ေတြ႕ဆေမးျမနးခသည။ ထသ႔ ေတြ႕ဆေမးျမနးရာ၌ ကမၸဏအမားစသည ေထာကပပ ႔ေဆာငေရးႏင အေျခခအေဆာကအဥမား၊ ကြမးကင မႈမားႏင ပညာေရးကြာဟမႈမား၊ မလေလာကေသာ ေျမေနရာခထားေပးမႈမား၊ တငးထြာမႈ စနစ၌ စနေခၚမႈမားႏင စမခန႔ခြမႈ အရညအေသြးတ႔ အပါအ၀င အလားတ အခကအခမား ႀကေတြ႕ေနရေၾကာငး သရခရသည။


50

40

30

20

10

0

ဖြ႕ၿဖးမႈအလားအလာ၂ ႏ ငဖျးတပထစ ႏ ြဖဥစစ ႕ၿ မးဖ ႈႏႈ းန %

50 27 26 25 24 23 22 21 19 18 16 15 14 13 20

70

လပအားထတလပမႈ စြမးအား၁

ကြတအးဥစတးာမသပလအ ယ႐ - းငါပေငာထေ

240

100

90

12 11 10 17 8 7 6 5 0

အစားအစာ ငႏ ာကမယာဖေအ

ပလအညထအ ပနဖရေးာသ

ဂာဘေရပ ာနတရကမကာကေ

ကစားစရာမား

အ၀ းာစအတ းရေပလတထပႏပ

တသးသးရေပလကာဆေ မား

9

ာဘာရေ ငႏ စတစပလပ

းရေယြသကဆ ာယရကးညၥစပ

လ ာရငဆစစပ ာယရကကစ

းညၥစပကစ ၊ ာလပာဆနတာယရက ငႏ းာမးညၥစပငာဆေအးသအ

ကား ပးာချအ ႔ းရေငာဆေ ာယရကးညၥစပ

တသခချေအ မား

ပနြက တာ ငႏ ႐ းသး ာယရကကစ

းာမးညၥစပတါဓ

သန႔စငၿ းပ ေရန

80

60 သတအေျချပ

းာမနကတထ

ေရရညကာလတြင ျမနမာႏငငသည စားသးသ၀ယလအား ခငမာၿပး ဖြ႕ၿဖးမႈျမန၍ ကနထတစြမးအား ျမငမားေသာ လပငနးမားက ရညရြယရန စဥးစားသငသည

၁ ာသေကတးတ ငြတပရစတးရေးာြပးစ ငဆပထ ငမျးဖနတ းာမးနငပလတထနက ၏ စဖျအာနမန ဂာမန ကးာမးငအးငရာစ ညသပျးသအ ။ ၂ ၁၉၈၂ မ ၁၉၉၅- ႏခ ထအစ ငငႏးငထ ၏ မးမပ းငခးဥစတ GDP သည ျ ကငငႏာမနမ ၂၀၁၀ ငႏ ၂၀၃၀-ျပည စႏ ညမရကာရေးာကၾအ းငခးဥစတ GDP ခန႔ ခေးနမ ငႏ ညသညတ ။

စမျးငရအးငတသ ။ IHS Global Insight ။ EU KLEMS ။

ျပကြက ၂၄ ာသေးာထပျကႀအ းာမးနငပလ

လာကညရရေ အေလးေပးရန

လာကတရေ အေလးေပးရန

96

ေထာကပပ ႔ေဆာငေရးႏင အေျခခအေဆာကအဥ

၂၀၁၂-ခႏစတြင ကမာၻ႔ဘဏ၏ ေထာကပပ ႔ေဆာငေရးလပငနး ၫႊနးကနးအရ ႏငငေပါငး ၁၅၅ ႏငငတြင ျမနမာႏငငသည အဆင ၁၂၉ ၌ ရပတညေနၿပး အာရအမနးခငးႏငငမားထက ပ၍အဆငနမေၾကာငး သရရသည။167 လကရအေျခအေန၌ ျမနမာႏငငသည အေျခခအေဆာကအဥမား၏ အရညအေသြး (ဥပမာ-ဆပကမးမား၊ ရထားလမးမား၊ လမးမား၊ IT) ႏင ေထာကပပ ႔ေဆာငမႈ လပငနးမား၏ စြမးေဆာငရညတ႔ အပါအ၀င ေထာငစ ဘကစတြင ေနာကကကနရစလကရသည။ အဆပါ အတငးအတာအရ ျမနမာႏငင ႀကေတြ႕ေနရေသာ စနေခၚမႈမားက ရငးလငးသသာေစရန နမနာတစခက စဥးစားၾကညပါ။ အေျခခအားျဖင ေထာကပပ ႔ေဆာငေရးႏင အေျခခအေဆာကအဥ ညဖငးမႈတ႔ေၾကာင ထငးႏငငနယစပမ ရနကနၿမ႕အထ ကြနတနနာတစခအား တငပ ႔ စရတသည ေဒၚလာ ၂၀၀၀ ျဖစေသာလညး အလားတ ကြနတနနာကပင ထငးနယစပမ ဘနေကာကၿမ႕အထ တငပ ႔ စရတသည ေဒၚလာ ၅၀၀ မသာရသည။ ယငးစရတသည နယစပရ စတငထြကခြာသညအရပေပၚ မတည၍ ေနာကထပ ၃၅ % ရာခငႏႈနး မ ၅၅ % ရာခငႏႈနးအထ ကြာျခားသြားႏငသည။168

ျမနမာႏငင၏ ကနထတလပမႈ က႑သည ပမကယျပန႔ၿပး ပမလပငနး လညပတႏငေသာ သယယပ ႔ေဆာငေရးက႑ႏင ေထာကပပ ႔ေဆာငေရး အေျခခ အေဆာကအဥမား လအပသည။ ေကာငးစြာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေအာင တည ေဆာကထားေသာ လမးမား၊ ရထားလမးမား၊ ေရေၾကာငး လမးမား၊ ပငလယဆပကမးမားႏင ေလဆပမား သည ကနပစၥညးထတလပမႈႏင ထတကနပစၥညးမား ျဖန႔ျဖးမႈတ႔က လြယကေခာေမြ႕ေစသည။ သယယပ ႔ေဆာငေရး အေျခခအေဆာကအဥမားသညလညး ေခတမဆနးျပားေသာ ေထာကပေရးကြငးဆကမားက စြမးေဆာငႏငေစျခငးႏင စးပြားေရး လပငနးငယမားႏင စားသးသမားအား ေရာငးခမႈ ဖြ႕ၿဖးလာေစျခငးတ႔ျဖင သြယ၀ကေသာ အကးေကးဇးမား ခစားရသကသ႔ ရပရြာဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၊ အလပအကငရရမႈ၊ ေစး၀ယလြယကေစမႈႏင အပမးေျဖမႈ အခြင အလမးမားႏင ဆကႏြယေနသည လမႈေရး အကးေကးဇးမားကလညး ရရေစႏငသည။ အဆပါ နယပယမားတြင မညသည ျပညသပငႏင ပဂၢလကပင ရငးႏး ျမႇပႏသမဆ ေရရညတာ၀နခေဆာငရြကမႈမား ျပလပရန လအပသည။

လပစစဓာတအား တညၿငမမႈသညလညး ကနထတလပငနး စးပြားေရးအတြက ႀကတငေဆာငရြကထားရမည လပငနးတစချဖစသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ လပစစဓာတအား ျဖန႔ျဖးမႈသည လေလာကမႈမရသညျပင မခအားထားႏငျခငးလညး မျပႏငေပ။ အဓကၿမ႕ေတာႀကးမားတြင လပစစဓာတအား ျဖန႔ေ၀မႈႏႈနး ျမငမားေသာ လညး ျမနမာႏငငလဥးေရ၏ ၁၃ % ရာခငႏႈနးခန႔သာ လပစစဓါတအား သးစြႏငၾကသည။ အျခားႏငငမားႏင ႏႈ ငးယဥပါက ကေမာၻဒးယားတြင ၂၄ % ရာခငႏႈနး၊ ဘဂၤလားေဒရတြင ၄၁ % ရာခငႏႈနး၊ အငဒနးရားတြင ၆၅ % ရာခင ႏႈနး၊ ဗယကနမတြင ၉၈ % ရာခငႏႈနးႏင တ႐တ၊ မေလးရားႏင ထငးတ႔တြင ၉၉ % ရာခငႏႈနးအထ သးစြႏငၾကသည။169

167 အျမငဆးအဆငႏငငမာ စကၤာပျဖစၿပး အနမဆးမာ ဘရနဒႏငငျဖစသည။168

ျမနမာႏငင စကမႈလပငနးမ၀ါဒ ျပျပငေျပာငးလေရး။ Dwight Perkins ။ ဒမကရကတစအပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ၊ Ash Centre ။ ဟားဗာဒကေနဒေကာငးနင အာရ Rajawali Foundation Institutien ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။ အကြာအေ၀းက Google ေျမပမား၏ အကြာ အေ၀းတြကခကမႈျဖင တငးတာသည။ Pitch Pongsawat မလာေသာ နယစပၿမ႕မားအေၾကာငး သတငးအခကအလက၊ နယစပတစစတ တစပငးႏငငသားျဖစမႈ၊ နယစပၿမ႕မားႏင ထငး-ျမနမာ နယစပျဖတေကာဖြ႕ၿဖးမႈ။ ထငးနယစပၿမ႕မားရ ျဖစရပမားေလလာမႈမား။ ကယလဖးနးယားတကသလ၊ ဘာကေလး၊ ၂၀၀၇-ခႏစ။169 ျမနမာႏငငလပစစဓာတအား။ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက ေပာကဆးေနေသာ ႀကတငလအပခကမား။ David Dapice ။ ဒမကရကတစ အပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ၊ Ash Centre ၊ ဟားဗာဒကေနဒေကာငးႏင အာရ Rajawali Foundation Institute ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေမလ။


ကြႏပတ႔ ေတြ႕ဆေမးျမနးခသ စက႐ပငရငမားအနက လပစစဓာတအားလငးမ ဓာတအားျပတေတာကမႈ မရေသာ စက႐ပငရငတစဥးမ မရေပ။ အမားစသည ဓာတအား လငးမ ျဖန႔ျဖးေသာ လပစစဓာတအားက တစေန႔ လင ၄ နာရ ၅ နာရမသာ ရရၿပး ထပမလအပေသာ ၄ နာရ ၅ နာရအတြက ဓာတအားေပးစကမား အသးျပျဖညစြက ေပးရသျဖင မလအပေသာ အသးစရတမား ကနကျခငး၊ ပငဆငသညကနထတပစၥညး အသးျပမႈနညးပါးျခငးႏင ကနထတစြမးအား နညးပါးျခငးတ႔ေပၚေပါကလာကာ လပအားခ သကသာျခငးမ ရရေသာ ယဥၿပငမႈအခြငသာခက အားလးက တကစားၿဖဖကပစရာ ေရာကေပသည။ ေန႔ဆငးတစဆငးသည ၈ နာရမ ၉ နာရသာျဖစၿပး ကန ထတ စြမးအားျပညမေရးအတြက တစေန႔လင ဆငး ၂ ဆငးမ ၃ ဆငးအထ ထပမတးခ႕မႈႏင ႏႈငးယဥပါက ကနထတစြမးအားက အားနညးေစပါသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ႏငငဆငရာ ဓာတအားလငးမ ယငး၏ ကနထတလပငနးမား၊ စးပြားေရးလပငနးမားႏင အမေထာငစ မားသ႔ အားကးထကၿပး အဆကမျပတပ တညၿငမေသာဓာတအားက အေကာငးဆးျဖန႔ျဖး ေပးႏငမည နညးလမးအား စဥးစားရန လအပသည။

ကြမးကငမႈမားႏင ပညာေရးကြာဟမႈမား

ေစးေပါၿပး ကြမးကငမႈနညးေသာလပအားသည ျမနမာႏငင၏ကနထတလပ ငနးက ႐တတရက ခကခငးျမငတကလာေစႏငေသာလညး အနာဂတကာလတြင ကြမးကငလပသားမား ျဖတေတာကျခငး၊ အထးသျဖင ထက႑သည ထပဆငတနဖး ျမငမားသညဂရပမဥးေကြးသ႔ ျမငတကလာျခငးေၾကာင ဖြ႕ၿဖးမႈထငးသြားႏင ေပသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင အလပသမားမား၏ ၅ % ရာခငႏႈနးခန႔သာလင အဆငျမငပညာႏင အေျခခပညာအထကတနး ေအာငျမငသမားျဖစၿပး ၁၅ % ရာခင ႏႈနးခန႔သာ အေျခခပညာအလယတနး ေအာငျမငသမားျဖစၾကသည။ အျခားေသာ အာရဖြ႕ၿဖးဆ တနးတႏငငမားႏငႏႈငးယဥပါက အလြနနမေသာ စခနျဖစသည။ ဥပမာ ဗယကနမႏင ထငးႏငငတ႔တြင အလပသမားမား၏ ၃၀ % ရာခငႏႈနးသည အလယ တနးပညာ ေအာငျမငၿပးသမား ျဖစသည။ အငဒနးရားတြင ၅၀ % ရာခငႏႈနးနးပါး၊ တ႐တ ႏင မေလးရားတ႔တြင ၆၀ % ရာခငႏႈနးခန႔ ရၾကသည။170 အလပသမားအမားစသည အလပအတြက ေကာငးစြာႀကတငျပငဆငမႈ မရၾကျခငးႏင အသကေမြး၀မးေကာငးႏင နညးပညာသငတနးတကမႈ နညးပါးျခငးက အလပရငမားက ျငးတြားၾကသည။ ေရ႕ေန မားႏင စာရငးကငမား ကသ႔ေသာ ကြမးကငသည နညးပညာလပသားမားႏင ၀နေဆာင မႈ ကြမးကငသမား အထးရားပါးသည။ ထကမၸဏမား၏ ၁၅ %ရာခငႏႈနးခန႔တြငသာ မဟာ ဘြ႕ရေသာ လပသားမားရေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။

အစးရသည ပညာေရးစနစ၏ ပညာတတထြကရမႈက ျမႇငတငျခငး၊ အလပအကင ဖနတးေရးအတြက အတားအဆးမားက ဖယရားေပးျခငး အထးသျဖင ကြမးကငမႈနညးေသာ၊ တစ၀ကတစပက ကြမးကငလပသားမားက ခန႔ထားသညက႑မားတြင အတားအဆး မားက ဖယရားေပးျခငးႏင အလပသစ၀ငသမားအတြကအျပငလမးခလတ၌ အလပ ေျပာငးေရႊ႕ေသာ အလပသမားမားအတြကပါ အေထာကအကျပေစေသာ အသကေမြး ၀မးေကာငး သငတနးမားက ဖနတးေပးျခငးတ႔ျဖင ကြမးကငလပသားမား လအပမႈက

170 ျမနမာႏငင၏ အခကအလကမားႏင ႏႈငးယဥေသာ ႏငငအားလး၏ အခကအလကမားက ကမာၻ႔ဘဏ၏ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈ ၫႊနးကနးမားမ အသးျပပါသည။ ပညာဆညးပးသ လဥးေရ ရာခငႏႈနး။

98

ေရရညျမႇငတငေပးေရးတြင အစးရက အဓက က႑မ ေဆာငရြကႏငသည။ ပညာေရးက႑၏ ကနထတစြမးအား ျမငတကလာေစရန ဆနးသစတထြငမႈ လအပၿပး ထနညးအားျဖင ရားပါးသည ပညာတတအရငးအျမစမားက အမားဆးေရာကေအာင ေဆာငရြကႏငသည။ (အကြက - ၈ ။ “ျမနမာႏငငရ ကြမးကငမႈမား ကြာဟမႈ” က ၾကညပါ။)

မလေလာကေသာ ေျမေနရာမားခထားေပးမႈမား

ယေန႔ကာလတြင ျမနမာႏငငရ စကမႈဆငရာ ေျမေနရာမား ေစးႀကးမႈေၾကာင ျပညတြငးျပညပ စးပြားေရး လပငနးရငမား တြကေခမကကေပ။ အထးသျဖင သလ၀ါႏင ထား၀ယကသ႔ေသာ အထးစးပြားေရးဇနမား ပတလညရ ေျမယာမားသည တျဖညးျဖညး ေစးတကလာခရာ သလ၀ါတြင ၀ယလအားမားမႈေၾကာင ၅-ဆ ျမငတကလက ရသည။171 ထေစးႏႈနးျမငတကမႈမားသည ေျမမားက ေစးသကသာစြာ၀ယယၿပးျမငမားေသာ ေစးႏႈနး ျဖင ျပနလည ေရာငးခေသာ ေစးကစားသမား၏ လပရပက ထငဟပေဖာျပသည။ ေျမ ကြကအေျမာကအျမားက ပဂၢလတစဥးတညးက ပငဆငကာ လက၀ါးႀကးအပသည အေျခအေနမားက ဖနတးသည သေဘာပငျဖစသည။ ယခအခါ ျမနမာႏငငရ လကရ စကမႈဇနမားက စတရနး ၁-မတာလင ၀.၂၀ ေဒၚလာမ ၀.၃၀ ေဒၚလာအထ သကသာေသာ ေစးႏႈနးမားျဖင ငားရမးလကရသည။172 ဗယကနမတြင စတရနး ၁-မတာလင ၀.၁၀ ေဒၚလာႏႈနးရရာ ဗယကနမထက အနညးငယေစးမားေသာလညး အငဒနးရားတြင ၃.၉၀-ေဒၚလာ၊ တ႐တတြင ၄.၀၀ ေဒၚလာႏင ထငးႏငငတြင ၆.၉၀ ေဒၚလာႏႈနးတ႔ႏင ႏႈငးယဥလင ျမနမာႏငင၏ ငားရမးႏႈနးက မားစြာသကသာေပသည။173 သ႔ရာတြင ေစးကစားမႈမား ဆကလကေပၚေပါကေနပါက ျမနမာႏငင၏ ေစးႏႈနးသညလညး မၾကာမ ျမငတကလာဖြယ ရသည။

အကြက - ၈ ။ ျမနမာႏငငရ ကြမးကငမႈမားကြာဟမႈ

မၾကာေသးမက MGIမ ျပလပခေသာ ကမာၻ႔လပအားေစးကြက၊ အျခား ႏငငမား၏ စးပြားေရး ေလလာမႈႏင ျမနမာႏငငတြင ျပလပေသာ ကြႏပတ႔၏ ေဆြးေႏြး မႈမားႏင သေတသနျပခကတ႔အရ ျမနမာႏငင၏ တစ၀ကတစပက ကြမးကင ေသာ လပသားမားႏင ကြမးကငေသာ လပသားဥးေရသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ၆-သနးနးပါးရရာမ ၂၀၃၀-ျပညႏစ တြင ႏစဆတးကာ ၁၂-သနးခန႔ ရလာမညဟ ခန႔မနးပါသည။၁ သ႔ရာတြင ျပညသ႔ပညာေရးကအစးရကတး၍ အာရစးစကမညဟ ယဆထားေသာ ၄ငးခန႔မနးခကမားအရ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေမာမနးထားေသာ လပသား လအပခကထက ၁၃-သနးခန႔ ေလာနညးေနပါမည။ (ျပကြက - ၂၅)။ ကြႏပတ႔ ခန႔မနး ခကမားအရ ၂၀၃၀-ျပညႏစ တြင အဆငျမငကြမးကငေသာ လပသားလအပခက ၂၆-

171“ အခ႕ေသာစကမႈဇနေျမေစးႏႈနးမားသည ကမာၻ႔အျမငဆးေစးႏႈနးတြင ပါ၀ငသည။ Eleven Media Group ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။172 အာရႏင သမဒၵရာရ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ဆကစပေသာ တနဖးမား၏ ၂၂-ႀကမေျမာကေလလာေရး။ ဂပနျပညပကနသြယေရးအဖြ႕၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။173 - ၎ - ။


သနး ရပါမည။ ျမနမာႏငငသည စကပးေရးက႑မ ထပဆငတနဖး ပမျမငမားေသာ လပငနးမားသ႔ မညသည အတငးအတာအထ မညမ ျမနျမနေျပာငးလႏငမႈအေပၚ မတညကာ၊ ကြမးကငမႈနညးပါးေသာ လပသားမား အေရအတြကသညလညး လအပသညထက ကဆငးႏငပါသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ လပသားအငအား၌ ကြမးကငမႈနညးေသာ လပသားမားပါ၀ငမႈသည ၈၀ % ရာခငႏႈနးမ ၆၉ % ရာခငႏႈနးအထ ကဆငးသြားမညဟ ကြႏပတ႔ခန႔မနးေသာလညး အဆပါ ကြမးကငမႈနညးပါးသည လပသား ဥးေရသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ၂၄-သနးရရာမ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၂၆-သနးအထ ျမငတကလာဖြယရေပသည။၂ ဆလသညမာ ကြမးကငမႈနညးေသာ လပသား ၁၁-သနးခန႔ သ႔မဟတ အဆပါ လပသားအငအား စစေပါငး၏ ထက၀ကသည အလပလကမျဖစေနဥး မညဟ၍ျဖစပါသည။

ကြမးကငမႈမား ကြာဟမႈက အဆးသတေရးသည အစးရက ပဂၢလကက႑ႏင အစစပျပလပကာ အေရးပါေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈတ႔ လအပေပလမမည။ ဥပမာ - ၂၀၁၁-ခႏစတြင ျမနမာႏငင၏ ပညာေရး ဆငရာ ျပညသ႔အသးစရတသည GDP ၏ ၁ % ရာခငႏႈနး ပငမရေပ။ အျခားႏငငမားႏင ႏႈ ငးယဥလင လာအႏင ကေမာၻဒယား ၂-ႏငငစလးတြင ၃ % ရာခငႏႈနးႏင ထငးႏငငတြင ၄ % ရာခငႏႈနး ရခသည။၃ျမနမာႏငငသည ပညာေရးစနစ အဆငတငးရ ေကာငးမားတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈ လအပသညမာ ရငးေနေပသည။ သ႔ေသာ တစခန တညးမာပင ပညာေရး အရညအေသြးသညလညး တးတကရနလေပသည။ ႏငငတကာ ပညာေရးျပျပငေျပာငလေရး အေတြ႕အႀကမားမ ေပၚထြကေသာ သငခနး စာမားတြင ပမအ၀ငခြငကျဖစၿပး ဆရာတနဖးက ပမျမတႏးရန ဖနတးေပးျခငးျဖင သငၾကားမႈ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးက ခမငလာေစျခငး၊ ဆရာမားအတြက လပ ငနးခြငမ၀ငမ အႀကသငတနးႏင လပငနးခြငသငတနးမား တးတကလာေစျခငးႏင ေနာကဆးတြင ပညာေရးစနစက ကြမးကငမႈမားအရ လအပခကမားႏငအည


ျမနမာႏငငတြင တစ၀ကတစပက ကြ မးကငေသာ လပသားမားအလြနနညးပါးၿပး ကြ မးကငမႈ နညးပါးေသာ လပသားမားအတြက အလပအကငလေလာကမႈ မရေပ ၂၀၃၀-ျပညႏစ ခန႔မနးခကမား

စမျးငရအးငတသ ။ ျ ငငႏာမနမ ြဖအးငအးငရာစဟဗ ႕၊ ြခနာဌးရေးဥလၢဂမသလက ၊ ဂမသလက ၢ ဗးငရာစငါခေးနသ ႐ ာမက။ ၻ႔ဘဏ။

26

15

8

21

းနတလမ ငႏ

ေအာက

းနတယလအ

အဆငျ မင

မပအလ ႈ

40

5

ျဖည မးညဆ ႈ

38

4

လပသားထျဖညဆညးမႈႏင လအပမႈ

းာမသပလအ - းငါပေးနသ

ကြမးကငႏင တစ၀ကတစပက ကြမးကငလပသား

ကြမးကငမႈ နညးပါးေသာ လပသား

ပညာေရးဆငရာ ေအာငျမငမႈ

ကခတမ ။ ကးာမကြတအရေအ းာထးငါပေးလ ၍ ခမယကအ ႕သင ။ါပ

ျပကြက ၂၅

ကြမးကငႏင တစ၀ကတစပက ကြမးကငေသာလပသားမား ၁၃-သနးခန႔၏ ေလာနညးေသာ ျဖညဆညးမႈ ကြမးကငမ နညးပါး ေသာ လပသား ၁၁-သနး၏ ပလေသာျဖညဆညးမႈ

100

ကကညႇေပးျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။ ထကစၥတြင ပဂၢလက က႑က တန ဖးရေသာ သြငးအားစမား ျဖညဆညးေပးႏငမညဟ ေမာလငရသည။၄ တစခနတညးတြင အသကေမြး၀မးေကာငး သငတနးသည အလပလပေနေသာလညး ပညာေရးျပျပငေျပာငးလမႈ အသးအပြငက မခစားၾကရသညအျပင ကြမးကငမႈတးတကရန လအပေနေသးသည ဥးေရမားျပားေသာ လပသား လအပခကက စမျဖညဆညးေပးရနလသည။

၁ အလယတနးႏင အဆငျမငပညာေရး ေအာငျမငၿပးသမားက “တစ၀ကတစပကကြမးကင”ႏင “ကြမးကင” လပသားမားဟ ဖြငဆပါသည။ လပငနးကမာၻ။ လဥးေရ ၃.၅ ဘလယအတြက အလပအကငမား၊ လစာႏင ကြမးကငမႈမား။

၂ မလတနးပညာေရးႏင ယငးအဆငေအာက ေအာငျမငသမားက “ကြမးကငမႈနညးေသာ” လပသားမားဟ ဖြငဆပါသည။

၃ ပညာေရးဆငရာ ျပညသ႔အသးစရတက စစေပါငး (GDP ၏ ရာခငႏႈနး)၊ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ၫႊနးကနးမား၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ။

၄ ကြနစစးပြားေရး၊ အငဒနးရား၏ အလားအလာပြငအနမႈ၊ မကကငဆ ကမၻာလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ စကတငဘာလ။

ကနထတလပမႈက ဟန႔တားေသာ အျခားေျမယာျပနာတစခမာ ျပညစမႈမရေသာ ပငဆငခြငမားႏင ပင ရငျဖစမႈ မတပတငျခငးမားပင ျဖစသည။ ေျမပငရငျဖစမႈ မေသခာေသာ ညဖငးသည မတတမးမားႏင စညးမဥဥပေဒမားအျပင ေကးလကေရာၿမ႕ျပတြငပါ လေလာကမႈမရေသာ အမရာမားက လေလာကေသာ အေဆာကအဥေနရာ မား ရာေဖြရန ႀကးစားေနသည ကမၸဏမားအတြက အခကအခမား ႀကေတြ႕ရေစေပသည။ ထ႔ျပင ေျမယာႏင ပတ သကသည အျငငးပြားမႈမား ေပၚေပါကလာလင ျမနမာႏငငတြင လတတေလာအားျဖင အဓပၸာယျပည၀ေသာ တရား ဥပေဒဆငရာ အရငးျမစမရသညအျပင တရားစရငေရးက လြယကေစမညအမးသား တရားဥပေဒအကအည အစအစဥလညးမရေပ။174 တရားမတ၍ သာတညမျဖစေသာ နညးလမးျဖင ေျမယာပငဆငခြငက ေထာကခခကေပးေရးသည ေခတမစးပြားေရးျဖစလာေစရန အသြငကးေျပာငးေနေသာ အျခား ႏငငမားအတြက အဓကစနေခၚမႈႏငရငးႏးၿပးသား ျပနာလညး ျဖစေပသည။175 အထးသျဖင ဓေလထးတမးအရႏင အမားသးေျမယာမားႏင ပတသကသည ကစၥတ႔တြင ျဖစၾကပါသည။

မညသည ေျမယာျပျပင ေျပာငးလမႈတြငမဆ ေျမယာခြနသတမတျခငး ေျမယာတနဖးသတမတျခငးႏင နယေျမသတမတျခငးတ႔က ေျဖရငးေပးရန လအပသည။ ျမနမာႏငငအတြက ေျမယာခြနသတမတေရးစနစသစသည ပထမအခကအေနျဖင ေစး ကစားမႈက ထနးခပျခငးႏင ဒတယအခကအေနျဖင ေျမခြနျမႇငတငျခငးတ႔က အေလးေပး ႏငသည။ ေျမယာတနဖး အကျဖတမႈအတြက ပစမးစရပါသည။ အာရ၏ ႏငငမားစြာတ႔က လြတလပေသာ ေျမယာတနဖး အကျဖတသမားက အသးျပၾကသည။ စကၤာပတြင အေဆာကအဥမားအတြက ငားရမးႏငေသာတနဖးႏင ေျမယာဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက ေစးကြကတနဖးက အသးျပေလရသည။ ထစနစ ႏစရပလးပင တညေနရာအတြငးရ လေလာကေသာ အေရာငးအ၀ယ အေရအတြကရမႈအေပၚတြင မတညေလရာ ျမနမာႏငင အတြက စနေခၚမႈျဖစႏငေပသည။ မေလးရားႏငငသည ယငး၏ Quit Rent Tax အတြက ေဆာငရြကသကသ႔ ေျမ ဧရယာ၊ ေျမႏင အေဆာကအဥပစႏင ေျမအတနးအစားတ႔အေပၚ အေျခခ၍ ပေသနညးတစရပ ခမတအသးျပသညနညးက ေရြးခယရေပလမမည။176

174 HLP လမးဆမားရ ျမနမာႏငင။ လမားအား ကာကြယေရးင ေရရညတညတခငၿမေသာ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈက ေပးစြမးေသာ တးတကေသာ အမရာ၊ ေျမယာႏင ပစၥညးပငဆငခြင လပငနးစဥခမတေရးအတြက အဆျပခကမား။ ေနရာေရႊ႕ေျပာငးမႈ ေျဖရငးခကမား။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ။175 - ၎ - ။ ကြနးစစးပြားေရး။ မကကငေဆးကမာၻ႔တကသလ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ စကတငဘာလ။176 Pejabat Daerah & Tanah Jasin website (www.pdtjasin.gov.mg/en/online-services/e-calculator/computation_ of_yearly_land _tax_rate_html)။


ျမနမာႏငငက ေျဖရငးရနလအပသည အျခားေျမယာျပနာတစခမာ နယေျမပငးျခားသတမတျခငးပငျဖစသည။ ရငးလငးတကေသာ နယေျမပငးျခား သတမတမႈစနစသည စကမႈလပငနးဆငရာ အသးျပေရးအတြက ေျမယာခြငျပသည ထေရာကေသာ နညး လမးျဖစသကသ႔ စကမႈဇနမားႏင အထးစးပြားေရးဇနမားအတြကလညး နယေျမ သတမတ ေပးႏငေသာစနစ ျဖစသည။

အတငးအတာအရ စနေခၚမႈမား

ျမနမာႏငင၏ ကနထတလပငနးရင အမားစသည အလပသမား ၁၀-ဥး သ႔မဟတ ၁၀-ဥးထကနညးေသာ ကမၸဏငယေလးမားျဖစရာ ျမနမာႏငင၌ ထက႑သည မကေမာကကာလတြင အတငးအတာပမာဏအရ အခြငသာခကမားက မခစားရသညျပင ေငြလးေငြရငး ပငဆငခြငလညး နညးပါးသညသေဘာ သကေရာကသည။ ထသေဘာ သကေရာကမႈအတြက ပ၍ေခတမေသာ ပစၥညးကရယာမား နညးပါးျခငးက သကေသ ခေနသည။ အသးျပေနေသာ စကပစၥညးကရယာမား၏ ၈၀ % သည အဓကအားျဖင တ႐တ၊ အႏၵယ၊ ဂပန၊ စကၤာပ၊ ေတာငကရးယား၊ ထင၀မႏင ထငးႏငငတ႔မ တငသြငးျခငး ျဖစသညကလညးေကာငး၊ ထပစၥညးကရယာမား၏ ထက၀ကခန႔သည ၁၀-ႏစေကာမ ႏစ ၂၀ ေကာ သကတမးၾကာျမငေနၿပး တစခါမ ေခတမေအာငျပျပငျခငး မရသညကလညးေကာငး ကြႏပတ႔၏ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားအရ သရရသည။ ႀကးမားေသာ စးပြားေရးလပငနး အလားအလာရၿပး ကားပပစၥညးမားႏင တပဆငျခငး၊ ဓာတပစၥညးမား၊ ဆကသြယေရး ပစၥညးကရယာမားႏင လပစစဆငရာ စကပစၥညးမားကသ႔ေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားျပားသည စးပြားေရးလပငနးတြင ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈမားက ဆြေဆာငျခငးသည ေငြလးေငြရငး ပငဆငခြငရရ႐သာမက ကြမးကငမႈဖြ႕ၿဖးေရးႏင နညးပညာလႊေျပာငးရယေရးက အ ေထာက အကျပသညျပင ေငြလးေငြရငး ထတလပမႈစြမးအားကလညး တးတကေစေသာ ထေရာကသည နညးလမးတစခ ျဖစေပလမမည။

စမခန႔ခြမႈ အရညအေသြး

ျမနမာႏငင၏ စကမႈကနထတလပမႈက႑ စမခန႔ခြမႈအရညအေသြးသည ဖြ႕ၿဖးတးတကရန လအပပါေသးသည။ ထတကနဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင စကမႈအတတပညာ၊ လမးေၾကာငးစမခန႔ခြမႈႏင လပငနးလညပတမႈတ႔ကသ႔ေသာ နယပယမားတြင ခငမာေသာ အေကာငးဆးအေလအကင နညးပညာမားက အကန႔အသတျဖငသာ အသးျပသည။ ျမနမာႏငငရ ကနထတလပငနးမား၏ ေန႔စဥပမးမ အလပလပခနသည အျခားေသာ အာရႏငငမား၏ ၄၀ % ရာခငႏႈနး မသာရပါသည။ လပစစဓာတအား မလေလာကမႈကသ႔ေသာ ကနထတစြမးအား စမခန႔ခြမႈကြာဟမႈမားႏင အေျခခ အေဆာကအဥးဆငရာ ထစဆ႔မႈမားေၾကာင ျဖစပါသည။ ျမနမာႏငင ကနထတလပငနး အမားစသည အလပဆငးတစဆငးျဖငသာ လညပတေလရၾကၿပး ေဒသအတြငးရ ကနႏငငမားတြင အလပဆငးႏစဆငးမ သးဆငးအထ လညပတေလရၾကသည။177 ထ႔ေၾကာင ပငဆငပစၥညးအသးခမႈ ေလာနညး ရျခငးျဖစသည။ ထ႔ျပင အဆပါ ကမၸဏမား၏ စက႐ထက၀ကခန႔သည စက႐စစေပါငး ၾကမးခငးဧရယာ၏ ၅၀ % ရာခငႏႈနး မျပညမေသာဧရယာကသာ လပငနးလညပတေရးအတြက အသးျပၿပး သးပတစပထကနညးေသာ စကရမားတြငသာ သးသန႔ကနေလာငရမားရၾကသည။ (ျပကြက - ၂၆)။ အဆပါ နယပယမားတြင အေကာငးဆး အေလအကငမားက အေကာငအထညေဖာျခငးျဖင တညရဆစြမးအားက အသးျပ၍ ကနထတစြမးအား သသာထငရားစြာ တးတကလာမည။

177 အဆငးတစဆငးလင ၈-နာရခန႔ ပါ၀ငသည။

102

SME ႏင SEZ မားက အေထာကပ ျခငးသည ရငးႏ းျမႇပႏ မႈႏင ဆနးသစ တထြငမႈတ ႔အတြက

လႈ႕ေဆာမႈက အေထာကအကျပသည

ျမနမာႏငငသည ကနထတစြမးအား ျမငမားသညက႑မားသ႔ အသြင ကးေျပာငျခငးက အားေပးရန ႀကး ပမးေနသကသ႔ ႏငင၏ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈ စြမးရညျမငမားေအာင ေဆာငရြကမည နညးလမးက လညး စဥးစားရန လအပသည။ ယဥၿပငမႈရေသာ ကနသြယေရးမ၀ါဒမား ခမတျခငးႏင ကနသြယေရး လပငနးစဥ မားအား ရငးလငးလြယကေအာင ေဆာငရြကျခငးတ႔သည အေရးႀကးသည။ (ဤအခနး၏ ေနာကပငးရ ကမာၻအ၀မး ဆကသြယေသာ စးပြားေရး၏ ေဆြးေႏြးခကမားက ၾကညပါ) SME မားႏင ဖြ႕ၿဖးစ SEZ မားက ေထာကပရန အေလးေပးျခငးသည ထေရာကမႈရေၾကာငး သကေသျပႏငပါသည။

အျခားႏငငမားသည SME မားအား ေငြေၾကးရယႏငခြငရေစျခငး၊ စြန႔ဥးတထြငမႈႏင စမခန႔ခြမႈ အရညအေသြးမား ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက အစအစဥမားကခမတျခငးႏင ခငမာေသာ SMEက႑ ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက ရငးလငးလြယကေသာ စးပြားေရးလပငနး ၀နးကငရရေစျခငး တ႔ကေဆာငရြကလကရသည။ စညးမဥးဥပေဒသညလညး အထးအေရးႀကးပါသည။ စးပြားေရးလပငနးမား ေဆာငရြကရန လြယကေခာေမြ႕မႈ၌ အဆငျမငဆးအျဖစ သတမတခထားရေသာ ႏငငမားသည စညးမဥးဥပေဒမရေသာ ႏငငမား မဟတေပ။ သ႔ရာတြင ထႏငငမားရ အစးရမားက ပဂၢလကက႑၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက မလအပဘ ဟန႔တားျခငးမျပဘ အျပနအလန အကးသကေရာကမႈ ေခာေမြ႕ေစသည စညးမဥးမားက သာ ဖနတးေၾကာငး ကမာၻ႔ဘဏက ေတြ႕ရခသည။178

178 စးပြားေရးလပငနးေဆာငရြကျခငး၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။ အေသးစားႏငအလတစား စးပြားေရးလပငနးမားတြင ပမေကာငးမြနေသာ စညးမဥးစညးကမး မား၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ


ျမနမာႏငငသည တညရဆလပအားပမာဏက ေကာငးစြာအသးျပျခငးျဖင ကနထတစြမးအား တးတကလာႏငသည

စမျးငရအးငတသ ။ ျ းနငပလတထနကာမနမ းာမဏၸမက ၏ စပအပျဟဗ ၂၀၁၃- ။စႏခ လပၿဧ ။ ႏ ာကတငင ြဖအးာမသပလအ ႕။

20

8

အာရ ႏ ဥယးငႈ ႏ းာမငင ၏

မးမပ ၂ 2

Myanmar

ျပကြက ၂၇

ကမၸဏ ၃၀ အား ေလလာခသည ပမးမ

စက႐မားရ အလပလပခန နာရ/ ေန႔ ကြတအရေအ

စက႐မားရ အလပလပခန နာရ/ ေန႔ ကြတအရေအ

20

30

ာယရဧာသေပလစလ

မငာလေသ ႈ

ညလးနငပလ

ညသတပ ာယရဧ

50

အလပဆငး တစဆငးသာ၁

တးတကဆးႏင ဖြ႕ၿဖးဆးႏငငမားတြင လပငနး လညပတမႈအတြက ဧရယာက ရာႏႈနးျပည အသးျပေနသည

အျခားႏငငမားက အလပဆငးတစဆငး လင ၈နာရျဖင ၂ဆငး -၃ဆငး လညပတ သည

၁ ာြစးာမးငဆပလအ နရတပညလ လ းာအတါဓစစပ ကာလေလမ ၍ ျ ငြတငငႏာမနမ စက႐ နခတပညလ ကန႔ ညသးာထတသ ။ ၂ ႏ ဥယးငႈ ႏ ငြတးာမငင တ႐တ၊ ယၵႏအ ၊ းာရးနဒငအ ၊ းာရးလေမ ၊ းငထ ငႏ တမနကယဗ ႔ပါ၀ ၿင းပ းဆေငကကမ ြက းာမသငကးမ ငႏ ေတြ႕ ပေအႈမးနမျးမေဆ ၚ

ညသခချေအ ။


ေကာငးစြာစမထားေသာ စကမႈဇနမားသည တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ မေလးရား၊ ေတာငကရးယား၊ စကၤာပ၊ ထင၀မ၊ ထငးႏငငႏင ဗယကနမတ႔ အပါအ၀င ႏငငေပါငးမားစြာတ႔ရ ကနထတလပမႈက႑၏ ေအာငျမငေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈတြင ေပါငးစညး ပါ၀ငေသာ အစတအပငးတစရပျဖစသည။ စကမႈကြငးဇနမားသည ထးစအားျဖင တာ၀နခြ ေ၀ သတမတထားေသာ အေျခခအေဆာကအဥမားရသည စကမႈဆငရာ အပစတြ ကေလးမားပငျဖစသည။ SEZ မား သညလညး အေကာကခြန ကငးလြတခြငအပါအ၀င အကးရေသာ စညးမဥးစညးကမး ထနးခပသည ၀နးကငက ေဖာေဆာငေပးႏငသည။ ႏငငတစႏငငအေနျဖင ထလပငနး ၂-ခအနက၊ မညသညလပငနးကပင ဥးစားေပးသည ျဖစေစ၊ ထလပငနး ၂-ခစလးကပင တနဖးဆကစပမႈတစရပလးက ေရာကရေစေသာ ယငးတ႔၏ ငားရမးသးစြသမား ႏင စးပြားေရးကြနရက အကးသကေရာကမႈမားအတြက စးပြားေရးစႏႈနးက ဖနတးရန အေထာကအကျပေပသည။

ျမနမာႏ ငငသည SEZ အမားအျပားက တညေထာငရန စစဥလကရ ၿပး ထ SEZ မား ေအာငျမငေသာ ဖြ ႕ၿဖးမႈက ခ ငမာေစရန ေအာကပါ အဓကစညးမဥးမားက စဥးစားရနလေပလမ မည။

n ပမာဏသတမတထားၿပး ဥးစားေပး ရညမနးခကမားရ ေသာ ရငးလငးတက သည မဟာဗဟာ ။ အထးစးပြားေရးဇနမားတြင နညးပညာလႊေျပာငးရယေရး သ႔မဟတ အလပအကင ဖနတးေရးကသ႔ေသာ တကသည ဥးစားေပးမႈရရမည။

n တကသညစကမႈလပငနးမား သ ႔မဟတ က႑မားႏင ေနာကဆးေစးကြက မားဆငရာ အာရ စ ကမႈက အဓပၸာယဖြင ဆ ရငးလငးမႈ။ ဥပမာ-ေမာ႐ကႏငငသည စကမႈဇနအေျမာကအျမားက တညေထာငထားၿပး ျဖစသည။ စကမႈဇနတစခခငးစသည သယယပ ႔ေဆာငေရး အေျခခအေဆာကအဥက ကယျပန႔စြာသးစြခြငႏငအတ တကသည စကမႈလပငနး အပစတြကေလးမားက ရညစးထားသည။ ထႏငငသည ကနကစရတႏင မဟာဗဟာစြမးေဆာငရညမားတြင အားသာခကရေသာ ထတကနပစၥညးမားက ခြျခား သတမတထားသညျပင ေမာေတာကားလပငနးက အေလးေပးရန ဆးျဖတထားသည။179

n ဆြေဆာငမႈရ ေသာ တညေနရာ။ ပငလယဆပကမးမား၊ ေလဆပမားႏင အျခား သယယပ ႔ေဆာငေရး လမးဆမားမတစဆင ျပညတြငးႏင ႏငငတကာေစးကြကမားသ႔ လေလာကစြာ ခဥးကပ၀ငေရာကႏငမႈရရမညအျပင ႐ပ၀တဆငရာႏင နညးပညာဆငရာ အေျခခအေဆာကအဥမားသညလညး ရငးႏးျမႇပမႈက အားေပးႏငသည။

n အကးျဖစထြနးေစေသာ စညးကမးထနးခပမႈစနစ ။ စကမႈဇနတစခသ႔ ႏငငျခားရငး ႏးျမႇပႏသမားအား ဆြေဆာငႏငေသာ အခကမားမာ အကးရေသာ အခြနစညးၾကပေရးႏင ေငြေၾကးစးဆငးမႈမား၊ သငတနးအတြက အေထာကအကျပမႈ၊ ျမနဆနေခာေမြ႕ေသာ စမအပခပေရး လပငနးစဥမားကသ႔ေသာ ေယဘယ မကလးေပးမႈ မားႏင အသပညာဥာဏပစၥညး အကာအကြယေပးမႈ၊ အေထာက အကျပေသာ စညးကမး ထနးခပေရး အတညျပခက လပငနးစဥမားကသ႔ေသာ အဆပါ ဇန၏ သးျခားအေလး ေပးမႈလပငနးမား အျပင ရငးႏးျမႇပႏသမား ျမငမားလာေရးက ဥးတညသည အျခား မကလး ေပးမႈမားပင ျဖစသည။

179 “ေမာ႐ကရ စကမႈဇနမား အေတြ႕အႀက။” Fouad Sefrioui ၊ အစၥလာမၼစႏငငမားအၾကား၊ စးပြားေရးပးေပါငးေဆာငရြကမႈ ဂာနယ၊ အတြ ၂၀၊ အမတ-၁၊ ၁၉၉၉-ခႏစ။

104

n စြမးေဆာငမႈ အေျချပေသာ အပခပမႈပ စ ။ အပခပမႈႏင စးပြားေရးလပငနး အေကာငးဆးပစတြင သတမတထားေသာ ရငးလငးတကသည စြမးေဆာငမႈ ရညမနး ခကမားရသည။ ထပစသည အမးမးကြျပားႏငသည။ ရနဇနးတြင ကြမးကင၍ အေတြ႕ အႀကရေသာ အစးရပငကမၸဏတစခက SEZ က တညေထာင လညပတ ေအာငျမငလက ရသည။ တရကတြင စစညးထားေသာ စကမႈဇနမားက အမားျပညသဆငရာ စညးမဥးဥပေဒ မားျဖင အပခပၿပး ပဂၢလကလပငနးရငမားပါ၀ငသည ဆးျဖတခက ခမတေရးအဖြ႕မားက ႀကးၾကပသည။180

n ရငးလငးလြယကေသာ ဖြ ႕စညးမႈႏင လပငနးစဥမား ။ ဥပမာ - ဇနမားသည အငားစာခပမား ပယဖကျခငး၊ လပစစ၊ ေရစသည အသးအေဆာငမား။ ဆကသြယျခငးႏင ေနရာေျပာငးသည ၀နေဆာငမႈမားက အသေပးျခငး၊ အထးႏင အေထြေထြ၀နေဆာင မႈမား ေပးျခငး၊ ကြမးကငလပသားမား အသစစေဆာငေရးႏင လပငနးခြငတြင ၿမေစ ေရးက ကညေပးျခငး စသညတ႔ကသ႔ေသာ လအပခကမားက တစႀကမတညးျဖင ေျဖရငးေပးႏငစြမးရသည။ ေမာ႐ကသည ေမာေတာကား ထတလပေရးက႑အားအထး၀နေဆာငမႈမား ျဖညဆညးေပးသည။ ထျဖညဆညးမႈမားတြင တငးတာမႈစနစ စစေဆးေရးဓာတခြခနးႏင ႏ ငငတကာ စခနစၫႊနးသတမတေရးအဖြ႕ (ISO) လကမတ ေပးအပျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။181

ကနထတလပမႈက႑က တညေဆာကရန ျမနမာႏငငအေနျဖင ယေန႔ႀကေတြ႕ ရေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈက ေႏာငေႏးေစသည အခကအခအမးမးက ဖယရားေရးနညးလမးအား စဥးစားရနႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈက အားေပးမည အရာအားလးက တကကြစြာ ေဆာငရြကရနလအပသည။ ထသ႔ စဥးစားေဆာငရြကျခငးျဖင ကနထတ လပမႈက႑အား တနဖးခတဆကမႈ ျမငမားေစၿပး စးပြားေရးက ပမအဖးထကတနစြာ အေထာကအက ျပႏငေပလမမည။

ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလျခငး ။ေျပာငးလမႈအား ႀကတငေမာလင၍ စမခန႔ခြျခငး

ကမာၻႀကးသည မႀကစဖး ထးကေသာ အျမနႏႈနးႏင အတငးအတာတ႔ျဖင ၿမ႕ျပအသြငသ႔ အသတလကေျပာငးလမႈက ႀကေတြ႕ေနရၿပး ထသ႔ငလငလႈပသကသ႔ အသြငေျပာငးမႈတြင အာရၿမ႕ႀကးမားသည ထပဆးမ ဥးေဆာငလကရၾကသည။ ကမာၻႏငအ၀မးတြင ၿမ႕ႀကးမား၏ လဥးေရသည ႏစစဥ ၆၅-သနးခန႔ ႀကးထြားလာလက ရသည။ ၂၀၂၅-ခႏစတြင အာရ၏ လငျမနစြာ ဖြ႕ၿဖးလာေသာ ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငသလဥးေရသည ၂.၅ ဘလယ ခန႔ ရလာမညျဖစၿပး ကမာၻ႔ၿမ႕ျပလဥးေရ တစရပလး၏ ထက၀ကေကာရလာေပလမမည။ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးလာသည ႏငအမ လအမားသညလညး ၿမ႕ျပမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးေနထငလာၾကသည။ တစဥးခငးစ၏ GDP ႏင ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလျခငးတ႔အၾကား နးကပေသာ ဆကသြယမႈရသည။ ထအျခငးအရာ ႏစရပသည

180 တရက၏ စးပြားေရးအသြငေျပာငးလေရးႏင စကမႈဇနမား၏ အခနးက႑ Esen Caglar ။ စးပြားေရးသေတသနအဖြ႕၊ တရက။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။

181 MENA ေဒသရ လကေရြးစင စးပြားေရးဇနမားမ အဓကသငခနးစာမား။ Alexander Bohmer; MENA-OECD ရငးႏးျမပႏမႈ အစအစဥ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ မတလ။


မတညေသာအရန၊ မတညေသာ အတငးအတာျဖင တေပါငးတညး (တစေလတညးစး၍) ေရြ႕လားလကရသည။182 (ျပကြက - ၂၇)။

အာရသည ဖြ႕ၿဖးတးတကၿပး ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးေနရာ၌ ျမနမာႏငငတြင ေကးလကေဒသကယျပန႔စြာ ကနရေနဆျဖစသည။ အလငးေရာငနညးပါးမႈက အာကာသမ ေတြ႕ျမငရေသာပက၊ ဤအခကထငရားသသာစြာ ေဖာျပေနသည။ (ျပကြက- ၂၈)။

သ႔ရာတြင ထရပပလႊာသည လငျမနစြာ ေျပာငးလသြားႏငၿပး ျမနမာႏငငအေနျဖင ယငး၏ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရးအတြက ႀကတငျပငဆငထားရန လအပသည။ စနစတက စမခန႔ခြထားေသာ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈသည ဖြ႕ၿဖးမႈႏင လေနမႈအဆင အတနးမားက ျမငတကေစႏငၿပး စမခန႔ခြမႈ ညဖငးေသာ ၿမ႕အသြငေျပာငးလမႈသည လပငနး စြမးေဆာငရည နမကၿပး လမႈေရးေသာကမားက ေပၚေပါကေစႏငသညဟ ကမာၻအ၀မး အေတြ႕အႀကမားက ေဖာျပေနေပသည။ ျမနမာႏငငတြင အျခားႏငငမားမ ေအာငျမငမႈႏင ဆး႐ႈးမႈမားက သငခနးစာယႏငေသာ အခြငအလမးရေနပါသည။

182 MGI သည ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလေရးႏငပတသက၍ အကယတ၀င ပႏပထတေ၀လကရသည။ တ႐တႏငင၏

ၿမ႕ျပဘလယအတြက ႀကတင ျပငဆငျခငး၊ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ မတလက ၾကညပါ။ - ၎ - ။ အႏၵယၿမ႕ျပမား ႏးထလာျခငး၊

၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။ ၿမ႕ျပကမာၻ၊ ၿမ႕ႀကးမား၏ စးပြားေရးစြမးအားက စမလာထားျခငး၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ မတလ။

ယဥၿပငေသာ ၿမ႕ႀကးမားက ကမာၻအ၀မးတညေဆာကျခငး။ လကတငအေမရက ဖြ႕ၿဖးမႈေသာခက။ ၂၀၁၁-ခႏစ၊

ၾသဂတလ။ ၿမ႕ျပအေမရက။ ကမာၻ႔စးပြားေရးရ အေမရကနၿမ႕ႀကးမား၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။ ႏင - ၎ - ။ ၿမ႕ျပကမာၻ၊

ၿမ႕ႀကးမားႏင စားသးႏငေသာ လတနးစားျမငမားလာျခငး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။


ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈႏႈနး ျမငမားမႈႏငအတ တစဥးခငး GDP လညး ျမငတကလာသည

စမျးငရအးငတသ ။ ြခနာဌရေးဥလၢဂမသလက ။ Angus Maddison Via Timetrics။ IHS Global Insight ။ နလၤဂအ ငႏ ေ၀းလ တ႔၏ းငရာစငါခေးနသ းာမာစခငရစအ ။ “ ပးာနးာချာသေးာပျြက ၊ းရောမးနကာသေညတမ ၊ ဂပနႏ ငြတငင းငချလးငာပျေငြသအႈမကစ ။ ၁ ၆၈-၁၉၄၀။” Gail Honda ။ ၁၉၉၇- ။စႏခ “၁၉၀၀-ျပည ႏ စမစ ၍ ယတတ စစၻာမက ၏ ြဖးရေးာြပးစ ႕ၿ မကတးတးဖ ႈ၊ Paul Bairoch ၊ Methuen ၊ ၁၉၇၅

၇

- ။စႏခ

၁ ၿမ႕ျ းငချလးငာပျေငြသအပ ၏ ညသယာၸပဓအ ႏ ကလအငင ညသးာပျြကးမးမအ ။ ၿ ကြတအနတဗ ၁၉၅၀-ျပည ႏ မငတမစ းနက ာမးာမးနဏဂ ခန႔ ညသစဖျးငချးာထးနမ ။ ၂ “၁၉၉၀ ၊စႏညပျ Geary-Khamis ေဒၚလာမား” ငြတ ေဖာျပထားေသာ းငမသ ၀ စးငခးဥစတင GDP ညသးာမြတအ PPP က ညသစေပဟငထ ။

၂

တစဥးခငး GDP ႏင ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလမႈ၁

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

1820

နကရမေအ ျ စငာထေညပ 2005

1891

ဂပန 2005

1920

တ႐တ 2005

1950

1950

းာယးရကငာတေ 2005

1930

းဇာရဘ 2005

1950 1860

ၿ နတဗ ႏ ငင 2005

1950

ယၵႏအ

2005

လတအ 2005

ဂာမန 2005

30,000

10,000

3,000

1,000

300

တစဥးခငး GDP ၁၉၉၀-ျပည စႏ PPP ေဒၚလာ (log scale)၂

ၿမ႕ျပလဥးေရ

1939

ျပကြက

106

မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခကစမျးငရအးငတသ ာရငဆဒဗေမဘးာသးမအ။ ။နာဌကလအကခအ ငႏာရၵဒမသးာသးမအ ။းရေကပြကထလေ စငာထေညပျနကရမေအ တဥသာရပတလေ ။စငဂအေ

အာရၿမ႕ျပႀကးမား - ၁၉၉၂-ခႏစႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား ဖြ႕ၿဖးခၾကသျဖင အလငးေရာငရရမႈ ပမာဏျမငတကေနခနတြင ျမနမာႏငငသည ေမာငမညးေနဆျဖစသည

ျပကြက - ၂၈

ညအခန ဆကတလကပရပ

၁၉၉၂-ခႏစ

၂၀၁၀-ျပညႏစ


၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေနာကထပ လေပါငး ၁၀-သနးခန႔သည ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငၾကလမမည

ယေန႔ကာလတြင ျမနမာႏငငသည အဓကအားျဖင ေကးလကေဒသကယျပန႔ေသာ ႏငငျဖစသည။ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလ ႏႈနးဆငရာ အခကအလကမားက မန-မမန စစေဆးရန ခကခသည။ အေၾကာငးမ ၁၉၈၃-ခႏစကတညးက သနး ေခါငစာရငးေကာကယမႈ မရခေသာေၾကာငျဖစပါသည။ ရရႏငေသာအခကအလကမားအရလညး ျမ႕ျပအသြင ေျပာငးမႈအလြန နညးေၾကာငးကေဖာပါသည။183မရရေသာေၾကာင ျဖစသည။ ၂၀၀၉- ခႏစတြင လေပါငး ၈-သနးခန႔ သ႔မဟတ ျမနမာႏငငလဥး ေရ၏ ၁၃ % ရာခငႏႈနးခန႔သာ ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငခၾကသည။ ၿမ႕ႀကးဆသညက လေပါငး ၂၀၀,၀၀၀ အထက ေနထငေသာၿမ႕ဟ အဓပၸာယဖြငဆသည။184 ႏႈငးယဥၾကညပါက ေဒသဆငရာစျပထားေသာ ႏငငမားတြင လဥးေရ ၏ ၃၇ % ရာခငႏႈနးသည ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငၾကသည။ ရနကနႏင မႏေလး ၿမ႕ႀကး ၂-ၿမ႕အျပင ျမနမာႏငင တြင လဥးေရ ၂၀၀,၀၀၀ ထကပေသာ ၿမ႕ႀကး ၈-ၿမ႕သာရၿပး ထၿမ႕ႀကးမး ထငးႏငငတြင ၃၂-ၿမ႕ႏင ဗယကနမတြင ၁၆-ၿမ႕ ရသည။

သ႔ရာတြင ကၽြႏပတ႔၏ ဆနးစစခကအရ ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား ျမနမာႏငင ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငသလဥးေရသည ႏစစဥပမးမ ၄.၁ % ရာခငႏႈနး၊ ၿမ႕ငယမားႏင ေကးလကေဒသမားတြင ၀.၂ % ရာခငႏႈနးႏင တစႏငငလးအေနျဖင ၀.၉ % ရာခငႏႈနး ျမငတကလာမညဟ ခန႔မနးပါသည။ ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားအေရ အတြကသည ယေန႔ကာလ ၁၀-ၿမ႕ရရာမ ၂၅-ၿမ႕အထ ျမငတကလာၿပး လဥးေရ ၁၈-သနးခန႔ သ႔မဟတ စစေပါငး လဥး ေရ၏ ၃ ပ - ၁ ပခန႔၏ ေနရပမား ျဖစလာႏငပါသည။ (ျပကြက - ၂၉)။ ထသ႔ လဥးေရ ၁၀-သနး တးလာျခငး မာ ေကးလကမ ၿမ႕ျပသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ေနထငမႈ၊ ၿမ႕ႀကးမားတြင ေမြးဖြားမႈမားႏင ႏငငရပျခားမ ေျပာငးေရႊ႕ေနထငသမား၏ အေရအတြက ေပါငးစပမႈေၾကာငျဖစၿပး ထသ႔ေပါငးစပမည အေရအတြကသည ရနကနၿမ႕ႀကး ၂-ၿမ႕စာ လဥးေရႏင ညမပါသည။။185 (ျပကြက - ၃၀)

183 အဓပၸာယဖြငဆခကမား ကြျပားမႈေၾကာင ႏငငတစႏငငခငးစက ယငးတ႔၏ ေကးလကႏင ၿမ႕ျပလဥးေရအစရငခစာမားက နညးလမးအမးမး ျဖင ဖြငဆကာ ကလသမဂၢသ႔ ေပးပ႔ခၾကသည။ “ၿမ႕ျပ”က လထစစညးမႈ ၆၀၀ ေကာ (လာအတြင) သ႔မဟတ ၅၀,၀၀၀ ေကာ (ဂပနတြင) ႏင ထႏစမးၾကားရ အေရအတြကဟ အဓပၸာယဖြငဆသည။ အမားနားလညလကခေသာ ၿမ႕ျပလဥးေရသတမတခကႏငပတသကသည အကယတ၀ငရႏငေသာ အခကအလက မရပါ။ ကလသမဂၢကမ ျမနမာႏငင၏ မကေမာကကာလ ၿမ႕ျပလဥးေရသည ၃၂.၁% ဟ ေဖာျပထားၿပး ထႏႈနးသည ႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈအဆငႏင ႏႈငးယဥလင ျမငမားေနဖြယရသည။ ထ႔ေၾကာင မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၏ ၿမ႕ျပ ျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစ တြင ကမာၻ႔ၿမ႕ႀကးေပါငး ၂၆၀၀ ေကာက ဆနးစစမႈအား အသးျပကာ လဥးေရ ၂၀၀,၀၀၀ အထက ေနထငျခငးက ၿမ႕ျပဟ အဓပၸာယဖြငဆပါသည။ ထဖြငဆခကသည ၿမ႕ႀကးအမးအစားတြင အႀကးဆးျဖစသည။ ျမနမာႏငငေနရာခထားေရးႏင အးအမဥးစးဌာနက ရရေသာ ျမနမာၿမ႕ႀကးမားဆငရာ အခကအလကမားက သကဆင ေသာ ေဒသဆငရာ

184 ျမနမာႏငင ေဆာကလပေရးဝနၾကးဌာန၊ ျပနလညေနရာခထားေရးႏင အးအမဥးစးဌာနက ျမနမာႏငငလဝငမႈၾကးၾကပ ေရးႏင ျပညသ႔အငအားဝနၾကးဌာနမ ရရေသာ အခကအလကမားက ျပစပါသည။ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ စကတငဘာလ။

185 ျမနမာႏငင၏ GDP သည ၂၀၁၃-ျပညႏစအတြငး ႏစစဥ (၈%) ဖြ႔ျဖးမညဆလင ယေန႔ျမနမာႏငင၏ တစဥးခငး GDP ပမာဏထက အာရႏငငမားက ျမငတကမညကာလမားအတြငး ႏငငမား၏ စးပြားေရးဖြ႔ျဖးမႈႏင ျမ႔ျပအသြငေျပာငးလမႈတ႔အၾကား ဆကသြယမႈက ဆနးစစ၍ ခန႔မနးတြကခကျခငးျဖစသည။ ကၽြႏပတ႔ နညးစနစအေသးစတက နညးပညာဆငရာ ေနာကဆကတြက ၾကညပါ။

108

“ဆြငငျခငး” ႏင “တြနးအားေပးျခငး” အေၾကာငးရငး ႏစရပစလးသည ျမနမာႏ ငငတြင ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရးက ေမာငးႏငေပလမ မည

လာမည ႏစ ၂၀ ေကာအတြငး ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရး၏ အတငးအတာႏင သဘာ၀က အေၾကာငးရငး မားစြာက ျပ႒ာနးေပလမမည။ ႏငငအ၀မး သနးေပါငးမားစြာေသာ အမေထာငစမားႏင လကရအေျခအေနတြင ျပညပ၌ ေနထငၾကသမားသည ေသခာ ေရရာမႈရမညဟ ႀကတငတြကဆရန မျဖစႏငေသာ မေရတြကႏငသည အေၾကာငးရငး မားေပၚ မတည၍ ဆးျဖတဖြယရေပမည။ မညသ႔ဆေစကာမ ယငးသညပင ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈအရနႏင အတငးအတာက အဆးအျဖတျပႏငေကာငးေသာ “ဆြငင ျခငးႏင တြနးအားေပးျခငး” အေၾကာငးရငးမားက ႀကတငေမာမနးရာတြင အသး၀ငေပသည။

ဆြငငသည အေၾကာငးျခငးရာမားသည ေကးလကေဒသမ လမားအား စး ပြားေရးအခြငအလမးႏင သာလြနေကာငးမြနေသာ ဘ၀တစခက ရာေဖြရနအတြက ၿမ႕ျပမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ရန ဆြေဆာငၾကသညက အျခားႏငငမားစြာတ႔တြငလညး ကြႏပ တ႔ေလလာေတြ႕ရခၿပး ျဖစသည။186 ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ကနထတလပမႈက႑ တညေဆာကေရးတြင ေအာငျမငပါက ဖနတးထားေသာ အလပအကငအမားစသည ၿမ႕ႀကး မားအတြငး သ႔မဟတ ၿမ႕ႀကးမားႏင နးကပေသာ ေဒသမားတြငသာ ျဖစဖြယ ရေပသည။ အလားတပင ေဆာကလပေရးက႑ႏင ၀နေဆာငမႈက႑မားတြင တးတကလာပါကလညး အလပအကငမားသည အထကပါအတငး ျဖစေပလမမည။ အလပအကငမား သ႔မဟတ စြန႔ဥးတထြငႏငေသာ အခြငအလမးမား ရရပါကလညး ေျပာငးေရႊ႕လပကငေနၾကေသာ အလပသမားမားသည ႏငငရပျခားမ ျပနလည၀ငေရာကလာၾကေပလမမည။

ထ႔ျပင တြနးအားေပးသည အေၾကာငးရငးမားကလညး ၿမ႕ျပတြင သာလြန ေကာငးမြနေသာ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးရရမႈ မေသခာသညတင လအမား အား ျမနမာႏငင၏ၿမ႕ျပမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕လာေစႏငေပသည။187 ပမ ေကာငးမြနေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈ ပမမာျပားလာၿပး စကကရယာ အသးျပျခငးေၾကာင စကပးေရး က႑ဖြ႕ၿဖး တးတကလာလင စကပးေရးလပသားမားသည အျခားက႑မားႏင ၿမ႕ႀကးမားတြင အလပအကငႏင ျမငမားေသာ ၀ငေငြကရာေဖြရန ေကးလကေဒသမားက စြန႔ခြာ ၾကေပလမမည။ လယယာေျမအနညးငယ ပငဆငေသာ သားသမး မားျပားသည မသားစႀကးမားတြင သားသမးတစဥးအား လယယာလပငနးက လႊေျပာငးေပးခၿပး ကနမသားစ၀ငမားက ၿမ႕ေပၚတက၍ ဘ၀တကလမးရာ႐မတစပါး ေရြးခယရန အျခား နညးလမး မရၾကေတာေပ။ ျမနမာႏငင ေကးလကအမေထာငစမား၏ ေလးပတစပခန႔တြင ေျမယာပငဆငခြငမရၾကဘ မားေသာအားျဖငတဝကတပက အလပလကမ ျဖစေန တတၾကသည။188 ထအခကသညပင ၎တ႔အတြက ခငမာေသာ အလပရရမည အာမခခက မရသညတင ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးတစၿမ႕ၿမ႕သ႔ သြားေရာက၍ အလပကစမးၾကညရန ဆြေဆာငေနေပသည။ ေကးလကရပရြာမားတြင လမႈေရး ၀နေဆာငမႈမရျခငးသညလညး အျခားေသာ တြနးအားေပးသည အေၾကာငးရငးတစခ ျဖစေနေပသည။ အျခား ႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကအရ ေကးလကရပရြာမားမ လအမားသည ၿမ႕ႀကးမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ရျခငးမာ ၿမ႕ႀကးမားတြင ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ ပညာေရးႏင အျခား၀နေဆာငမႈမားက ပမရရ ခစား ၾကရလမမညဟ ယဆေသာေၾကာငျဖစသည။

186 ၂၀၁၁-ခႏစရ ျမနမာႏငင၏ စကပးေရး၊ ျပနာေဟာငးမားႏင စနေခၚမႈသစမား၊ ဒမကရကတစအပခပေရး Ash Center။ ဟားဗာဒကေနဒေကာငး၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ႏဝငဘာလ။187 ေကးလက-ၿမ႕ျပဆကသြယမႈမားႏင ဆငးရမႈသ႔ ယမးေသာ စကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈ။ Cecillia Tacoli ။ OECD POVNET စကပးေရးႏင ဆငးရမႈသ႔ ယမးေသာဖြ႕ၿဖးမႈလပငနးအဖြ႕၊ Helsinki အတြက ႀကတငျပငဆငထားေသာ သးသပခက၊ ၂၀၁၄-ခႏစ၊ ဇြနလ ၁၇-၁၈ ရက။188 - ၎ - ။ ေပါငးစညးေသာ အမေထာငစလေနမႈ အေျခအေနမားေလလာခက၊ UNDP et al ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ဇြန။



111618

263335

4348

77

85


မနကယဗ ယၵႏအ

းငထ ငပစလဖ းာရးလေမ

းာရးနဒငအ တ႐ တ ဂပန

ေတာင းာယးရးက

ေနထငသ ၂၀၀,၀၀၀ အထကရ ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငေသာ ျမနမာလဥးေရသည ၁၃% သာရရာမ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ႏစဆတးကာ လဥးေရ၏ ေလးပတစပရလာႏငသည

ကခတမ ။ ႏ ငြတရေးဥလငင သငထနေ ၂၀၀,၀၀၀ ာသေရကထအ ၿမ႕ႀ ရးာမးက ါပရေးဥလ ၀ ညသႈမင ၿမ႕ျ မလးငာပျေငြသအပ ႈႏႈ းန ငႏ ပတမ ါ

13

~25

၂၀၃၀ ၂၀၀၉

710 228 47 51 118 33 32 16 15 1 10 ~25

ျပကြက ၂၉

ႏငငလဥးေရတြင ေနထငသ ၂၀၀,၀၀၀ အထကရေသာ ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငသ လဥးေရပါ၀ငႏႈနး % ၊ ၂၀၁၀-ျပည စႏ

ျမနမာ

သငထနေ ၂၀၀,၀၀၀ ရကထအ ၿမ႕ႀ ရေးဥးာမးက

စမျးငရအးငတသ ။

မးမပ - ၃၉ %

၂၀၃၀-ျပည ႏ ငြတစ ျ ာမနမ ၿမ႕ႀ းာမးက ၌

သငထနေ ၁၀-ာကေးနသ မပထ ျမင ညမာလကတ

ၿမ႕ျ းငြကငမျပ ၂.၀ စဘောတဒေ ။ ျ ငငႏာမနမ းရေပလကာဆေ ၀ ႀန နာဌးက ၊ ေနရာခထားေရး ငႏ ြဖမအးအ ႕ၿ နာဌးစးဥးရေးဖ ။

။

မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး

မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား ျမနမာႏငငၿမ႕ႀကးမားတြင လဥးေရ ၁၀-သနး ထပမေနထငလာၾကမည။ ထဥးေရသည ရနကနၿမ႕ - ၿမ႕ႀကး ၂-ၿမ႕ႏင တညသည။

စမျးငရအးငတသ ။ ဂမသလက ၢ၊ ကမာၻ႔ မေးရေးဥလ းာမကခးနမာ ။ ၂၀၁၀-ျ ကခတဖျးညတငဆငပ ။ းငရာစးာသးမအ ႐း ။ IHS Global Insight ။ Total

စဘောတဒေးရေးာြပးစ ြဖအတဘခာလည ႕။ ျ ငငႏာမနမ းရေပလကာဆေ ၀ ႀန နာဌးက ၊ ျ းရေးာထခာရနေညလနပ ငႏ ြဖမအးအ ႕ၿ နာဌးစးဥးရေးဖ ။

ၿမ႕ျ းငြကငမျပ ။ ၂.၀ စဘောတဒေ ။

+10

လ ၂၀၀,၀၀၀ ာသေငထနေကထအ ၿမ႕ႀ းာမးက

ၿမ႕ းာမယင ငႏ းာမာြရပရကလးကေ

2030

72

18

54

2010

60

8

52

ျမနမာနငငလဥးေရ

းငါပေးနသ

လ ၂၀၀,၀၀၀ အထကရေသာ ၿမ ႕ႀကးမားတြင ေနထငသ လဥးေရ၏ ပါ၀ငမႈ

13 25

ႏစစဥဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး ၂၀၁၀-၃၀ %

0.9

0.2

4.1

ျပကြက ၃၃၀၀

110

အကြက - ၉ ။ ၿမ႕ျပႏင ေကးလကဖြ႕ၿဖးမႈအၾကား ဆကသြယမႈမား

သမငးအရ ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပႏင ေကးလကလဥးေရသည ခငၿမစြာ ခတ ဆကေနေလရသည။ ႏငငမားစြာတ႔တြင ေကးလကရပရြာမားအတြက အေျခခလမႈ ေရးယနစသည ေကးရြာျဖစေသာလညး ျမနမာႏငငတြငမ ေဒသဆငရာၿမ႕ျဖစၿပး ၾသဇာ ႀကးမားေသာ အပစးသမသားစအသငးအ၀ငးက ခတပသဖြယ ၀နးရေနထငၾကသည။၁

မကေမာကကာလတြင ေကးလကရပရြာမားႏင ေဒသဆငရာၿမ႕မားအၾကား ခရးသြား လပငနး၊ စးပြားေရးလပငနးႏင ဆကသြယေရးတ႔သည သာမညကစၥမသာ ျဖစေနေတာသည။ ျမနမာၿမ႕ျပႏင ေကးလကလဥးေရအၾကား အဆပါ ခငမာေသာစးပြားေရးႏင လမႈေရး ဆကသြယမႈသည ၿမ႕ျပေျပာငးလမႈကာလတြင ပမျမငတကလာဖြယရသည။ ထဆက သြယမႈသည ျမနမာႏငငက ၿမ႕ျပတြငေနထငမႈ ပမမားျပားေစရန ေျပာငးလေနေသာေၾကာင ေကးလကဖြ႕ၿဖးေရးက အေထာကအကျပေပလမမည။ ႏငငမားတေလာက ၿမ႕ျပမားဆသ႔ ေျပာငးလျခငးသည စကပးေရးက႑ တနဖး ျမငတကလာမႈႏငအတ ယဥတြေနေပသည။ (ျပကြက - ၃၁)

အထးသျဖင အေရးႀကးေသာ စြမးအားႏစခရသည။၂ ပထမစြမးအားမာ ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလမႈသည စကပးေရးတြင ေငြေၾကးထတလပမႈစြမးအားက တးတက ေစသည။ ေကးလကရပရြာမားသည အဆငမားျဖင ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးေလရၾကသည။ ၿမ႕ျပသ႔ ဥးစြာေရာကရၾကသမားသည ေကးလကေဒသရ မသားစ၀ငမားသ႔ ျပနလည ေငြလႊေပးရန ရညရြယၾကၿပး ထလႊေငြမားျဖင မသားစ၀ငမားက သြငးအားစမားႏင စကကရယာမားက ပမအသးျပ ႏငစြမးရလာၾကေစသည။ ကနထတစြမးအား ျမငမား လာေသာအခါ လယယာလပသားအမားစက လကလႊတခၾကၿပး လကလႊတခရေသာ လယယာအလပသမားမားအနက အခ႕သညၿမ႕ျပမားသ႔ သြားေရာကလပကငရန ႀကးစားၾကရငး အျပနအလနအကးျပေသာ သသရာတြင လညေနၾကေပသည။ ဒတယ


0 50 100 150 200 250 300 350 400

ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈႏႈနး ၿမ႕ျပ/ းငါပေစစ ရေးဥလ (%) 60

55

50

45

40

35

30

25

20

0

၁၉၈၀-ျပညႏစႏင ၅-ႏစျခားကာလမားအတြငး ႏႈငးယဥထားေသာ ေဒၚလာ စကပးေရးက႑တနဖး

အာရတြင ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈႏႈနးသည စကပးေရးက႑၏ တနဖးႀကးမားစြာ ျမငတကလာမႈႏငအတ ယဥတြျဖစေပၚလကရေပသည။

စမျးငရအးငတသ ။ IHS Global Insight ။ ဂမသလက ၢ ကမာၻ႔ ရေးဥလ ေမ းာမကခးနမာ ။ ၂၀၁၀ ျ ကခတဖျးညတငဆငပ ။ းငတသးာသးမအ ႐း ။

ကခတမ ။ တစႏ စးငခငင ၏ ငြပာတဒေးဆမထပ ၊ ၁၉၈၀။ တစႏ စးငခငင ၏ ငြပာတဒေးဆကာနေ ။ ခန႔ ကခးနမ ၂၀၁၅- ႏခ ကြတအစ


တ႐တ

အႏၵယ

မနကယဗ

းငထ

1980

ျပကြက ၃၁


စြမးအားမာ ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလျခငးသည စကပးေရးထတကနမား ၀ယလအားက ျမငတကလာေစေပသည။ စကပးေျမ ျပငပတြင ေနထငသ အနညးငယမႏငအတ ကနသြယေရာငး၀ယေသာ သးႏအေရအတြကသညလညး ျမငတကလာေတာသည။ လမားသည ေကးလကမ ၿမ႕ျပသ႔ ေျပာငးေရြ႕ၾကေသာအခါ ၎တ႔၏ ၀ငေငြႏင အစား အစာသညလညး တးတကလာရာ တနဖးျမငၿပး ပပသးပကစးလြယေသာ သးႏမား၏ ၀ယလအားလညး ျမငမားလာခသည။ အလငအျမန ဖြ႕ၿဖးလာေသာ ၿမ႕ႀကးမားအနးရ ေဒသမားတြင စကပးေရး ထတလပမႈ၏ တနဖးသည အခငမာဆး ျမငတကလာေပသည။၃ MGIက အႏၵယႏငငအေပၚ သေတသနျပရာတြင ၿမ႕ႀကးမားႏင ကပလကရေသာ ေကးလကျပညသမား၏ တစဥးခငးစ GDP သည ၿမ႕ႀကးမားႏင အလမးေ၀းေသာ ေကးလကေဒသတြင ေနထငသမား၏ တစဥးခငးစ GDP ထက ၁၀ % မ ၂၀ % အထ ျမငမားေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။၄

၁ ဥးသနးျမင။ ေျခရာေပာကေသာျမစ။ ျမနမာႏငင၏ ပဂၢလေရးသမငး။ Farrar Straus and Girour ၊ ၂၀၀၆ ခႏစ။၂ ထအခကႏင ပတသက၍ ထပမေဆြးေႏြးခကမားအတြက ဥပမာ - အာရၿမ႕ႀကးမားအား ေထာကပျဖညတငးေရး၊

Hermann Waibel & Erich Schdmidt ။ ရကၡာထတလပေရးႏင ကနစညလပငနး ျပနာမား ဘနေကာကတြင ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ ၂၇ မ ၃၀ အထ ကငးပ ေသာ Citynet, AFMA FAO ေဒသဆငရာ။ အာရၿမ႕ႀကးမားအား ေထာကပျဖညးတငးေရးညလာခတြင တငသြငးမညစာတမး။ - ၎ - ။ ေကးလက-ၿမ႕ျပ ဆကသြယမႈမား၊ Cecillia Tacoli ၊ ၂၀၀၄-ခႏစ၊ ဇြနလ ၁၇ - ၁၈ ရက။ တ႔က ၾကညပါ။

၃- ၎ - ။ အႏၵယၿမ႕ျပ ႏးထလာျခငး၊ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။ ၄- ၎ - ။

ျမနမာႏငငတြင ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလေရးႏင ပတသကေသာ တြနးအားေပးသည အေၾကာငးရငးမား၏ သကေရာကမႈသည အမေထာငစမတပတငစာရငး ျပလပသည ေဒသ မားတြငသာ ေနထငေသာလမားအတြက အစးရ၏ တငးၾကပေသာ သတမတမႈမားေၾကာင ကန႔သတမႈ ရေနေပသည။ သ႔ရာတြင ထစနစ၏အာဏာသကေရာကမႈသည ေမးမနစ ျပ လာၿပျဖစေၾကာငး ပါးစပစကားမားအရ သရရသည။

တြနးအားေပးသည အေၾကာငးရငးမားသည ၿမ႕ႀကးမားတြင သာလြနေကာငးမြန ေသာ အသကေမြး၀မးေကာငးအခြငအလမးမားက ရရႏငသညဟသည ဆြငငအား၏ အေၾကာငးရငးထက ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလေရးအတြက အဓကကေသာ ေမာငးႏငအား ျဖစလင ၿမ႕ျပေျပာငးလမႈတြင ႀကးမားေသာစနေခၚမႈမား ေတြ႕ႀကရေပလမမည။ၿမ႕ျပ ဖြ႕ၿဖး မႈက ထေထာငသလပင ေကးလကေဒသဖြ႔ျဖးမႈတြင ရငးႏးျမပႏျခငးက လယယာေျမက စြန႔ခြာလာသမားအား လႊမးမးမညက ေရာငရနနညးလမးက ျဖစေစပါလမ မည။ (အကြက ၉ ။ “ၿမ႕ျပႏင ေကးလကဖြ႕ၿဖးမႈအၾကား ဆကႏြယမႈမား” က ၾကညပါ)

ၿမ႕ႀကးမားသည ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ စးပြားေရးဖြ ႕ၿဖးတ းတကမႈ၏ ထက၀ကေကာက ေပးႏ င ၿပး လမႈေရးဖြ ၿဖ းမႈက ျမနဆနေစႏ ငသည

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပဧရယာမားသည စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ဗဟခကမားျဖစႏငသည။ ကြႏပတ႔၏ ဆနးစစခကမားအရ ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားသကသကပငလင ၂၀၁၀ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား တစႏငငလး GDP၏ ၄၅ %ရာခငႏႈနးခန႔က ျဖညးဆညးေပးဖြယရာ ရၿပး အဆပါ ၿမ႕ႀကးမားတြငေနထငေသာ ျမနမာႏငငလဥးေရ၏ ေလးပတစပခန႔ရသည လဥးေရက ၂၀၃၀-ျပညႏစ ျမနမာႏငင၏ GDP ၏ ထက၀ကက ျဖညဆညးေပးႏငမညဟ

112

ခန႔မနးပါသည။ (ျပကြက - ၃၂)။ ျမနမာႏငငသည အလပျဖစေသာ ၀ငေငြခြနစနစတစရပက လညပတလပျပဆလင ၀ငေငြခြနအမားဆးသည ၿမ႕ႀကး မားမပင ရရဖြယရာရပါသည။ ဥပမာ - အႏၵယတြင ၀ငေငြခြနအားလး၏ ၈၀ % ရာခငႏႈနးႏင ၈၅ % ရာခငႏႈနး အၾကားက ၿမ႕ႀကးမားကသာ ျဖညဆညးေပးခသည။189 အျခားႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားအရ ၿမ႕ငယကေလးမားသည အခကအခာၿမ႕ႀကမားက လညးပေတာငးသဖြယ ၀နးရကာ ရငသနတကကြေသာ စးပြားေရးအပစတြကေလးမားအျဖစ ဖနတးေပးေနေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။190

ယေန႔ျမနမာႏငငလဥးေရ၏ အမားစသည ေကးလကေဒသမားတြင ေနထငလကရရာ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ထက၀ကေကာသည ၿမ႕ႀကးမားမ ရရသညဟ ဆပါလင ထငထားသညႏင ေျပာငးျပနျဖစသညဟ ထငျမငရပါသည။ သ႔ရာတြင ကမာၻ႔သမငးတေလာက ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈမ မေရတြကႏငေသာ အေထာကအထားမားရၿပး အထးသျဖင ၁၉-ရာစႏစတြင ၿဗတန၏ စကမႈေတာလနေရး ကာလကတညးက ၿမ႕ႀကးမားသည ၀ငေငြမား ျမငမား လာေရးအတြက ေမာငးႏငအားမား ျဖစခၾကသည။ စးပြားေရးသမငး ပညာရငမားက ၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငသမား ၏ တစဥးခငးစ GDP သည ေကးလကေဒသတြင ေနထင သမား၏ တစဥးခငးပမးမ GDP ၏ ၂ဆ - ၃ဆ ခန႔ ပမ ေၾကာငး ေဖာျပခၾကသည။191

လကရ အေျခအေနတြင အာရၿမ႕ႀကးမားရ တစဥးခငး GDP သည ႏငင၏ အျခားေနရာမား ထက ပမးမ ၂.၉ ဆ ရသည။192

189 - ၎ - ။190 - ၎ - ။ တ႐တႏငင၏ ၿမ႕ျပဘလယအတြက ႀကတငျပငဆငျခငး။ မကကငေဆးကမာၻ႔တကသလ၊ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ မတလ။191 - ၎ - ။ ၿမ႕ျပကမာၻ။ ၿမ႕ႀကးမားႏင စားသးႏငသလတနးစား ျမငတကလာမႈ။ မကကငေဆးကမာၻ႔တကသလ၊ ၂၀၁၀-ခႏစ၊

ဇြနလ။192 မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး ၿမ႕ျပျမငကြငး၊ ၂.၀ ေဒတာေဘစ။

31 31

141445

8% p.a.

ေကးလက

ၿမ႕ျပ

GDP, 2030

200+

76

90

ရေးဥလ ၂၀၀,၀၀၀ ာသေရကထအ

ၿမ႕ႀ းာမးက

90

ၿမ႕ းာမယင ငႏ းာမသဒေကလးကေ

76

GDP, 2010

ျမနမာႏငင၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ႏစစဥ ၈% ရမညဆပါက ၿမ႕ႀကးမားသည အမးသား GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ထက၀ကေကာ ျမႇငတငေပးႏငမည အလားအလာရသည

ျပကြက ၃၂

၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ျမနမာစးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ

ယလဘာလၚဒေ

ၿမ႕ႀကးမားသည ၂၀၃၀- ျပညႏစအထ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ၄၅% ျဖညဆညးေပးႏငမည

၂၀၃၀-ျပညႏစတြင GDP ျဖညဆညးမႈ

43

36

7

15

စမျးငရအးငတသ ။ ဂမသလက ၢ ကမာၻ႔ းရေးဥလ ေမ းာမကခးနမာ ။ ၂၀၁၀-ျ ငဆငပ ကခတဖျးညတ ။ းငရာစးာသးမအ ႐း ။ IHS Global Insight ။ Total းရေးာြပးစ စဘောတဒေ ြဖအတဘခာလည ႕။ ျ ငငႏာမနမ းရေပလကာဆေ ၀ ႀန နာဌးက ၊ ျ းရေးာထခာရနေညလနပ ငႏ ြဖမအးအ ႕ၿ းဖ ေရး နာဌးစးဥ ။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခက

ၿမ႕ျ းငြကငမျပ ။ ၂.၀ စဘောတဒေ ။


ၿမ႕ႀကးမား၏ စးပြားေရးႏင လမႈေရးစြမးအားသည ျမနမာႏငငအတြက အလြနႀကးမားေသာ အခြငအလမးျဖစႏငပါသည။ ေအာငျမငေသာ ၿမ႕ႀကးမားသည စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၏ အခကအခာေဒသမား ျဖစၾကသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထၿမ႕ႀကးမား၏ လေနသပသညးမႈက ထငရားေသာ စးပြားေရးအတငးတာႏင ကြနရကစနစ ထေရာကမႈမားက ေပးစြမးေသာေၾကာငျဖစသည။ ၿမ႕ျပတစခ၏ အစအမ အခငးအကငးတြင လမႈေရး၀နေဆာငမႈ မားက ပမထေရာကစြာ ျဖညဆညးေပးႏငသည။ မကကငေဆး သေတသနအရ ပကလငးသြယ၍ ေရျဖန႔ျဖးေပးျခငး ကသ႔ လမႈေရး၀နေဆာငမႈ အမားအျပားသည ၿမ႕ႀကးမား၌ကနကစရတ ၅၀ % ရာခငႏႈနးအထ သကသာေစပါ သည။193 စးပြားေရးလပငနးမားသညလညး စားသးသေဖာကသညမား၊ အလပသမားမား၊ ေပးသြငးသမားႏင ရငးႏး ျမႇပႏမႈမားစသည ကယျပန႔ေသာ အေျခခမားက တက႐ကထေတြ႔ဆကဆႏငခြငရသည။ ဖြ႕ၿဖးလာေသာ ေစးကြက မားတြင ႏငငတကာကမၸဏမား၌ ယငးတ႔၏ မဟာဗဟာေရဒါတြင လသနညးေသာ ၿမ႕ငယမားထက ၿမ႕ႀကးမားက သာ ေတြ႕ျမငရေလရသည။ ၿမ႕ႀကးတစၿမ႕တြင အေရးႀကးေသာ ကမၸဏေျမာကျမားစြာရလင ထကမၸဏႀကးမား ၀နး ကငတြငသာ စျပတြယကပေလရၾကသည။ ၿမ႕ႀကးနယနမတမားက ေကာလြနလက ခငမာေသာ စးပြားေရး လပငနးမား၊ သယယပ ႔ေဆာငေရး ခတဆက မႈမားႏငအတ အငအားႀကးမားေသာ နက၀ကခအကးမားက ဖနတးလက ျဂလရ ၿမ႕ႀကးမား ေပၚထြနးလာၾကသည။ ေနာကဆးတြင စးပြားေရးလပငနးသည ၿမ႕ႀကးမား တြင ရငသနဖြ႕ၿဖးလာၾကရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ အသပညာဗဟသတ ေပါမား လပယျခငး တစဥးခငးစအၾကား စတကးအႀကဥာဏမား ဖလယႏငျခငးႏင လဥး ေရ သပသညးေသာ ဗဟခကမားတြင တညေထာငေလရေသာ ကမၸဏမားက ပဂၢလက က႑၏ ဆနးသစတထြငမႈႏင စြမးေဆာငရညက ျမငတကလာေစေသာေၾကာင ျဖစသည။194 ထ႔ျပင ၿမ႕ႀကးမားသည သာလြနေကာငးမြနေသာ ပညာေရးအေထာကအကမား ျပညစေလရျပး အခးအစားမညမေသာ ကြမးကငလပသားမားရသညအတြက အလပ အကင ဖနတးေပးေသာ စးပြားေရးလပငနးမားက ဆြေဆာငၾကသည။ ၄ငးတ႔က တဖနပမမားျပားေသာလမားက ဆြေဆာငၾကသည။ အႏၵယတြင အဆငျမငပညာသငယ ၿပးေျမာကသမားသည ၿမ႕ျပအမေထာငစမားတြင ေကး လကအမေထာငစမားတြငထက ၅ ဆ ျမနၾကသည။ ရနဟငးတစၿမ႕တညးတြငပင တကသလေပါငး ၆၀-ေကာမ ဘြ႕ရ ပညာတတ ၁၀၀,၀၀၀ ေကာ ႏစစဥေမြးထတေပးလကရသည။ ထၿမ႕ေတာ၏ လပသားထေလးပတစပ ေကာသည ေကာလပသ႔ တကဖးၾကသည။195

193 - ၎ - ။ အႏၵယၿမ႕ျပမား ႏးထလာျခငး၊ မကကငေဆးကမာၻ႔တကသလ၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။ 194 ၿမ႕ျပစးပြားေရး၏ သဘာ၀ႏင စေကးတ႔၏ အရြယပမာဏက အကျဖတမႈအေပၚ အေလးေပးသည ၿမ႕ျပစးပြားေရးဆငရာ

စာေပတြင ႀကးမား ကယျပန႔ေသာ ထထညပမာဏရသည။ ဥပမာ - Edward L.Glease and Joshu D.Gottlieb ။ “ၿမ႕ႀကးမား၏ ခမးသာကြယ၀မႈ၊ အေမရကန ျပညေထာငစတြင စးပြားေရးမား စစညးလာမႈႏင အာကာသအငအား ခနခြငလာညမမႈ။ NBER လပငနးစာတမးအမတ ၁၄၈၀၆၊ ၂၀၀၉-ခႏစ မတလ။ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈအစရငခစာ၊ ၂၀၀၉-ခႏစ။ စးပြားေရးပထ၀၀ငက ျပနလညပေဖာျခငး၊ ကမာၻ႔ဘဏ၂၀၀၈-ခႏစႏင။ Inderit S.Gill & Chor-Ching Goh၊ “စးပြားေရးမားစေကးႏင ၿမ႕ႀကးမား၊ ကမာၻ႔ဘဏ သေတသနေလလာသ၊ အတြ ၂၅၊ အမတ ၂၊ ၂၀၁၀ ျပညႏစ ၾသဂတလ တ႔က ၾကညပါ။ ၁၉၂၀-ျပညႏစ အေစာဆးကာလတြင အဂၤလပလမး စးပြားေရးပညာရင Alfred Marshall က“ဒနယေျမဆငရာေဒသမားတြင အသပညာ လပယကြယ၀မႈေၾကာင ကနသြယမႈ၏ လ႕၀ကဆနးၾကယေနမႈမားသည ရငးလငးပျပငလာခသည။ သ႔ရာတြင ထရငးလငးပျပင မႈမားသည ေလထတြငသာရေနသကသ႔ျဖစသည” ဟ မတခကျပထားသည။ Alfred Marshall ၊ စးပြားေရးစညးမဥးဥပေဒမား၊ Maemillan ၁၉၂၀-ျပညႏစ ကၾကညပါ။ ၿမ႕ႀကးမားတြင အသပညာလပယကြယ၀မႈ၊ ဆနးသစတထြငမႈႏင ကမၸဏစြမးေဆာငမႈမားအၾကား ခတဆကမႈ ႏငပတသက၍ ဥပမာ D.Audretsch ႏင M.Feldman တ႔၏ “အသပညာလပယကြယ၀မႈႏင ဆနးသစတထြငမႈ၏ ပထ၀၀င” J.V Herderson ႏင J.F Thisse eds ၊ Elsevier ၊ ၂၀၀၄-ခႏစတ႔၏ ၿမ႕ျပႏင ေဒသဆငရာ စးပြားေရးလကစြ။ တ႔က ၾကညပါ။

195 - ၎ - ။ ၿမ႕ျပကမာၻ။ ၿမ႕ႀကးမားႏင စားသးႏငသ လတနးစား ျမငတကလာျခငး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕ အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။

114

ျမနမာႏ ငင၏ ၿမ႕ျပအနာဂတသည ရနကန အလြနကေလးတြင တညရ သည

ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလေရးပစ သ႔မဟတ ႏငငအ၀မးရ ၿမ႕ႀကးမား၏ ျဖန႔ ကကမႈ ပစသည ႏငငတစႏငငႏင တစႏငငအျပင ေဒသမားအၾကားတြင အမးမး ကြျပားျခားနားသည။ ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမႈသည စငစစအားျဖင ႏငင၏ ႏငငေရးလပငနးစဥ အရငးအျမစ ေပါကြယ၀မႈႏင ျပငပအငအားမားက ေရာငျပနဟပလက ေပၚေပါကလာ ျခငးျဖစသည။ ဂာမနႏင အေမရကနျပညေထာငစတ႔တြင ႏစႏငငစလးပင အငအား ႀကးေသာ ျပညနယမားႏငအတ ျပညေထာငစစနစမားရၾကၿပး ႏငငအ၀မးတြင အဓက ကေသာ ၿမ႕ႀကးမားသည ျပန႔ကတညရေနၾကသည။196 လကတငအေမရကန၏ အႀကးဆးၿမ႕ႀကးမားသည ေဒသ၏ ျပညနယမား၊ ၿမ႕ေတာႀကးမား ျဖစၾကသည။ ထၿမ႕ ေတာႀကးမားက လဥးေရစစညးမႈမားသည ၿမ႕ျပပစျဖင တညေဆာကထားသည။197

ထပစတြင အကးသကေရာကမႈမား ရသည။ စစညးမႈသည ႀကးမားေသာ စးပြားေရး အတငးအတာက ရရေစေသာလညး ၿမ႕ႀကမားသည ႀကးမားလြနးလာၾကၿပး မႏင၀နက ထမးလာရေသာေၾကာင စြန႔စားမႈျမငမားလာကာ အပခပမႈမားအတြက ႀကးမားေသာ စနေခၚမႈမားက ျဖစေပၚလာတတေစသည။ လကတငအေမရက၏ မဟာၿမ႕ႀကး မား (လဥးေရ ၁၀-သနးအထကရၿပး ယေန႔ရနကနၿမ႕အရြယအစား၏ ၂-ဆ)သည ယငးတ႔၏ ခ႕ထြငမႈက စမခန႔ခြ ႏငစြမးမရၾကဘ လဥးေရ သပသညးျခငးႏင ေလထညစညမးျခငး၊ ေခြတာမႈ အကးမျခငးမား ေပၚေပါကလာကာ အေရးႀကးေသာ အကးဆကမားစတငျဖစပြားၿပး ႏငငသားမား၏ ဘ၀အရညအေသြး ေမးမန၍ စးပြားေရးသက၀ငလႈပရားမႈလညး ဆတယတ လာၾကသည။198

ျမနမာႏငင၏ မကေမာကကာလ ၿမ႕ျပဖြ႕စညးမႈသည ရနကန ျမနစပယဧရယာက အထးသျဖင လႊမးမးထားသည။ ၄ငးျမ႕တြငလဥးေရအားျဖင ၅-သနးခန႔ရသည။ ဒတယ ၿမ႕ႀကးျဖစေသာ မႏေလး ျမနစပယဧရယာတြင လေပါငး ၁-သနးခန႔သာေနထငၾကၿပး တတယၿမ႕ႀကး ေမာလၿမငမာ လဥးေရသနး၀ကခန႔သာ ရသည။ ျမနမာႏငငတြင ရနကန ၿမ႕ေတာနးပါး ႀကးမားကယျပန႔သည ၿမ႕ႀကးမား မရေသးေသာလညး ယငးၿမ႕ေတာသည ကမာၻ႔မဟာၿမ႕ေတာႀကးမား ႀကေတြ႕ေနရသည ေခြတာမႈအကးယတျခငးက မႀက ေတြ႕ရေသးေပ။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပဖြ႕စညးပက ရနကနၿမ႕ေတာက ဆကလက လႊမးမးေနမညဆလင ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးဗဟခကသည အမားဆးေသာ စးပြားေရးႏင လမႈေရးအကးေကးဇးမားက လအပသလ ျဖညဆညးေပးႏငလမမည မဟတေပ။ ျမနမာႏငငအေပၚ ေျမေနရာအကယအဝနးဆငရာ စးပြားေရး ဆနးစစခကတစခအရ ၀င႐းစြနးတစဘကတညး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈပစသည အျမငဆးေသာ စးပြားေရးႏင လမႈေရး အကးသကေရာကမႈမားက ျဖစထြနးေစလမမည မဟတဟ အႀကျပထားသည။199 အျခားႏငငမားတြင အလယအလတအရြယအစား ၿမ႕ႀကးမားသည ၿမ႕ေတာႀကးမားထက လငျမနစြာ ဖြ႕ၿဖးၾကသညက MGI က ေလလာေတြ႕ရခသည။ ဥပမာ - အငဒနးရား၌

196- ၎ - ။ ၿမ႕ျပအေမရက၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။197- ၎ - ။ ကမာၻအ၀မးယဥၿပငမႈရေသာ ၿမ႕ႀကးမားက တညေဆာကျခငး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။198- ၎ - ။ ၿမ႕ျပကမာၻၿမ႕ႀကးမားႏင စားသးႏငသ လတနးစားျမငတကလာျခငး။ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။199 ျမနမာႏငငရ ၀န႐းစြနးႏစဘက ဖြ႕ၿဖးမႈမဟာဗဟာ၊ “ျမငမားေသာ”ႏင “ဟနခကညမေသာ” ဖြ႕ၿဖးမႈက ရာေဖြျခငး။

Toshihiro Kudo & Santuro Kumagai ။ IDE (ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတကသလ) ေဆြးေႏြးပြစာတမး အမတ ၃၇၁၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။


ဂာကာတာ၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈသည အငဒနးရားရ လဥးေရ ၁၅၀,၀၀၀ အထကရေသာ အျခား ၿမ႕ႀကးမားထက သသာစြာ ကဆငးလာသညဟ ခန႔မနးရသည။200

ျမနမာႏငငတြငလညး ဤအတငးသာ မနကနေနပါက အခ႕ေသာ အလယအလတ ၿမ႕ႀကးမားသည လာ မည ဆယစႏစမားတြင လငျမနစြာ ဖြ႕ၿဖးလာၾကေပလမမည။ သ႔ရာတြင မညသည ၿမ႕ႀကးမားျဖစမညက ႀကတငေဟာကနးထတရန မလြယကေပ။ ရနကန၊ မႏေလးႏင ေမာလၿမငတ႔မ လြ၍ ပခး၊ မရြာ၊ မတလာ၊ ပသမ၊ ေနျပည ေတာ ၿမ႕ေတာသစ၊ စစေတြႏင ျမငးၿခဟ၍ ပမကယျပန႔ေသာ ၿမ႕ႀကး ၇-ၿမ႕႐သညျပင လဥးေရ ၅၀,၀၀၀ အထက ေနထငေသာ ၿမ႕ႀကး ၆၄-ၿမ႕ ရသည။ (ျပကြက - ၃၃)။201 ထၿမ႕ႀကးတစၿမ႕ခငးစ၏ ဖြ႕ၿဖးမႈသည အေၾကာငးအရာ ေပါငးမားစြာေပၚတြင တညရေနၿပး အဓကအားျဖငသဘာ၀အရ ျဖစလာၾကေပလမမည။ ထၿမ႕ ႀကးမား ေပၚထြနးလာသညႏငအမ အစးရအေနျဖင အဆပါ ဖြ႕ၿဖးမႈလမးေၾကာငးအတငးလကကာ ကညေပးရေပမည။ ထသ႔ အကအညေပးရာတြင သက၀ငလႈပရားေသာ ၿမ႕ျပဗဟခကမားႏင ယငးတ႔က ၀နးရေသာၿမ႕မားအား ေငြေၾကး အရငးအျမစ အေျခခအေဆာကအဥအသးစရတ SEZs ႏင SOEs တ႔အား ေထာကပေပးရမည ျဖစသည။ အေစာပငး အဆငမားတြင ႀကးမားေသာ ၿမ႕ႀကးမားက ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငး လမႈက ဥးေဆာငဖြယရေသာလညး ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပအနာဂတသည ရနကန၏ အလြန ကေလးတြငသာ တညရေနေပသည။202

ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလေရးအတြက ႀကတငစမလာထားျခငးမ အကးျဖစထြနးႏငေပလမမည

ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလျခငးသည GDAP ႏင လေနမႈအဆငအတနးျမငမားေရး တ႔အတြက ခငမာေသာ အငအားျဖစေသာလညး ထအကးေကးဇးမား ရ-မရ အာမ မခႏငေပ။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငသည ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလျခငး၌ အလြနေစာေသာ အဆင၌သာ ရေနေသးရာ ႀကတငစမလားထားၿပး ထလပငနးစဥက အျခားႏငငမားက စမ ခန႔ခြသည နညးလမးထကသာလြနေအာင ႀကးစားလင ၿမ႕ျပခ႕ထြငျခငး၏ ဖစးမႈမားက ေရာငရားႏငေပလမမည။

200 - ၎ - ။ ကြနးစစးပြားေရး၊ မကကငေဆးကမာၻ႔တကသလ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ စကတငဘာလ။201 လဥးေရစာရငမားသည ႏႈငးယဥႏငေသာ အခကအလကမားက ရရသည ေနာကဆးႏစျဖစေသာ ၂၀၀၉-ခႏစ

စာရငးမားျဖစသည။ ယငးတ႔က ေဆာကလပေရး၀နႀကးဌာန၊ ျပနလညေနရာခထားေရးႏင အးအမဖြ႕ၿဖးေရးဥးစးဌာနမ ရရၿပး လ၀ငမႈႀကးၾကပေရးႏင ျပညသ႔ အငအားဥးစးဌာနမ ျပစေပးသည။ သတငးအရငးအျမစ စာရငးအျပညအစက နညးပညာေနာကဆကတြတြင ေဖာျပထားသည။

202 တ႐တႏငင၏ ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလေရးပစ၏ အတငးအတာတစခအထ ေပကငးက ဆးျဖတချဖစသည။ ဥပမာ-ယနဇႏင ပါးလျမစဧရယာ တြင အစးရကတညေထာငေသာ SEZ မားမရေသာေၾကာင တ႐တႏငင၏ အေရ႕ဘကကမးေျခတြင အငအားႀကးေသာၿမ႕ျပအပစမား ေပၚေပါကလာျခငးျဖစသည။ ေနာငတြင ကနးတြငး စးပြားေရးလပငနးမား ျပန႔ပြားလာေစရန အစးရက အေနာကပငးဖြ႕ၿဖးေရးမဟာဗဟာက ခမတခေသာအခါ အေနာကကနးတြငးပငးၿမ႕ႀကးမား လငစြာဖြ႕ၿဖးလာခသည။ အစးရသည SOE မားက တညေနရာ သတမတေပးျခငးျဖင ၿမ႕ႀကးမား၏ဒ ဆငကဖြ႕ၿဖးမႈက လႊမးမးခသည။ ဥပမာ - ဟာဘငႏင ၀ဟနးတ႔သည နမနာေကာငးမားျဖစသည ဥပမာ-အေျခခအေဆာက အဥ မဟာဗဟာတြင လမးကြနရကႏင ေလဆပမားက မညသညေနရာတြင မညသ႔ေဆာငရြကမညဟေသာ မဟာဗဟာ ဆးျဖတခကမား သည အေရးႀကးေသာက႑တြင ပါ၀ငသည။ တ႐တႏငင၏ ၿမ႕ျပဘလယအတြက ႀကတငျပငဆငျခငး မကကငေဆးကမာၻ႔တကသလ၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလက ၾကညပါ။

116

Amarapura

Chauk

Kale

Kengtung

Kutkai

Kyaukme

Kyaukpadaung

Kyaukse

Lashio

Labutta

Loikaw

Magway

Mandalay

Maungdaw Meiktila

Minbu

Mogoke

Monywa

Mrauk-U

Aunglan

Myaungmya

Myingyan

Myitkyina

Nay Pyi Taw

Nyaunglebin

Nyaung-U Pakokku

Pathein

Paungde

Pyawbwe

Pyay

Pyinoolwin Sagaing

Shwebo

Sittwe

Taunggyi

Taungdwingyi

Taungoo

Thayet

Wundwin

Yenangyaung Yamethin

Bago

Dawei

Hinthada

Hmawbi Kyaikto

Letpadan

Mudon

Myeik

Thanbyuzayat

Thayarwady

Yegyi

Kawthoung

Kayan

Ye

Mawlamyine

Zalun Taikkyi

Kawkareik Paung Hpa-An

Thaton

Thanlyin Kyauktan

Wakema

Yangon

Hlegu

Thongwa

Mawlamyinegyun

Maubin Twantay Pyapon

Bogale

စႏခ းငါပေငာထေ

<2.0% 2.0–3.5% >3.5%

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားသည ျမစ၀မးေဒသႏင အပပငးဇနတ႔တြင စစညးလကရၾကၿပး ရနကနႏင မႏေလးၿမ႕တ႔ႏငနးကပေသာ ၿမ႕ႀကးမားသည လငျမနစြာဖြ႕ၿဖးလကရၾကသည

ျပကြက ၃၃

စမျးငရအးငတသ ။လ၀ ငႏးရေပကၾးကႀႈမင းာအငအသညပျ ၀ မနာဌးကႀန ာသေးပေးညစစ ကးာမကလအကခအ းရေပလကာဆေ ၀ ၊နာဌးကႀန ငႏးရေးာထခာရနေ ြဖမအးအ ႕ းရေးဖၿ မနာဌးစးဥ ။ညသရရ

လဥးေရႏင လဥးေရဖြ႕ၿဖးမႈအရ ေနထငသ ၅၀,၀၀၀ ႏငအထကရေသာ ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမား



မျဖစမေန ေဆာငရြကရမည လပငနး ၃-ရပ ရသည။ ၿမ႕ျပခ႕ထြငေရးဂရပမဆြမ ႀကတင၍ ရငးႏးျမႇပႏျခငး ထေရာကေသာ နယေျမအစးရ ဖြ႕စညးျခငးႏင ေခတမ ၿမ႕ျပစမကနးက အလငအျမန စတငေရးဆြျခငးတ႔ျဖစသည။ ထလပငနး ၃-ရပစလးတြင ထေရာကသည ခဥးကပနညး နမနာမားရၾကသည။ တ႐တႏငင၏ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငး လေရး၏ အစဥးကာလတြင ပတ၀နးကငရ ေျမယာမားက ၀ယယခြငျပၿပး စးပြားေရး လပငနးမားႏင ရငးႏးျမႇပႏသမားသ႔ အျမတျဖင ျပန၍ေရာငးခခြင ျပျခငးျဖင ေဆာင ရြကႏငခသည။ (မၾကာမပင ၿမ႕ျပဗဟခကမား ၀နးကငတြင စကပးေျမမား လငျမနစြာ ဆး႐ႈးမညက ပပနလာၾကေသာေၾကာင အာဏာပငမားက ေျမယာမားက ေငြေၾကးအျဖစ ေျပာငးလမႈအေပၚ ကန႔သတမႈမား ျပလပခသည။) ကမာၻအ၀မးရ ၿမ႕ႀကးမားသည ထေရာကေသာ နယေျမအစးရမားေၾကာင အကးေကးဇးခစားရသည။ ဥပမာ လနဒနတြင တက႐ကေရြးခယခန႔ထားေသာ အာဏာရသည ၿမ႕ေတာ၀နတစဥးရၿပး ၿမ႕ေတာ၀နက မ၀ါဒအေကာငအထညေဖာေရးတြင ပးေပါငးဖြ႕စညးထားေသာ ေအဂငစမားႏင အတ တကြ ေဆာငရြကသည။ ဂဟနနကခဘာဂတြငလညး ၿမ႕ေတာ၀နလကေအာကတြင ယခငက ေတာငတငးခငမာေသာ ျမနစပယအဖြ႕မားရၿပး ကြမးကငေသာၿမ႕ေတာ မနေနဂာတစဥးက ကညပပးေပးသည။ ကလကတားတြင ျမနစပယအဆင၌ ၿမ႕ေတာ၀န ေကာမရငနာတစဥးခန႔ထားသည စနစရၿပး ထေရာကေသာ ၿမ႕ေတာအပခပေရး ဖြ႕စညးပ ရသည။203 စမကနးေရးဆြေရးေအာငျမငမႈတြင လနဒနၿမ႕ေတာလညး ပါ၀ငၿပး နနကခငး ေမာေတာယာဥ အသြားအလာပတမႈက လြနခေသာ အႏစ ၂၀ ခန႔ကပင ႀကတငစမေဆာင ရြကထားခသည။

ေအာငျမငေသာ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရးသည ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ၿမ႕ျပ အေျခခအေဆာကအဥ ရငးႏ းျမႇ ပႏ မႈတြင ခန ႔မနးေျခ ေဒၚလာဘလယ ၁၅၀ လအပေပလမ မည

ကမာၻအ၀မး ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရးက အေထာကအကျပရန အေျခခ အေဆာကအဥ ရငးႏးျမႇပႏမႈ လအပခကသည ကယျပန႔ပါသည။ ကမာၻေပၚရ ၿမ႕ႀကး မားအနက အမားအားျဖင ဖြ႕ၿဖးဆကမာၻမ ၿမ႕ႀကးမားသည ယေန႔ကာလရ ႏစစဥ ႐ပပငး ဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈ ေဒၚလာ ၁၀ ထရလယ ခန႔မသည ၂၀၂၅-ခႏစတြင ေဒၚလာ ထရလယ ၂၀ ေကာအထ လအပမညဟ MGIက ခန႔မနးထားသည။204 ျမနမာႏငငအေနျဖငမ ယငး၏ ျဖစေပၚမညဆဆ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈက အလမးမေစရန ၂၀၁၀ မ ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား ၿမ႕ႀကးမား သကသကအတြကပငလင ေဒၚလာ ၁၄၆ ဘလယ ရငးႏးျမႇပႏရမညဟ ကြႏပတ႔ ေတြ႕ရခသည။ (ျပကြက ၃၄)။ ထပမာဏသည ျမန မာႏငင၏ GDP သည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ႏစစဥ ၈ % ရာခငႏႈနး တးတကေရးအတြက လအပေသာ စစေပါငး အေျခခရငးႏးျမႇပႏမႈ၏ ထက၀ကမ ရပါလမမည။

ၿမ႕ျပေငြလးေငြရငး ရငးႏးျမႇပႏမႈ၏ ၆၀ % ရာခငႏႈနးနးပါးသည။ လေနအမေျခ ေဆာကလပေရးအတြကျဖစၿပး စးပြားျဖစေရာငး၀ယသည အမၿခေျမအတြက ၁၀ % ရာခငႏႈနးေကာ ေရ၊ အညစအေၾကး၊ ဓါတအား၊ အမႈကသ႐က၊ လမးမားႏင ျပညသ လထသယယပ ႔ေဆာငေရး အပါအ၀င အမာခ အေျခခအေဆာကအဥမာအတြက ၂၀%

203 အႏၵယ၏ ၿမ႕ျပမား ႏးထလာျခငး၊ ေပါငးစညးေသာ ၿမ႕ႀကးမားတညေဆာကျခငး၊ ခငမာေသာ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။204 ၎ - ။ ၿမ႕ျပကမာၻ၊ ၿမ႕ႀကးမားႏင စားသးႏငသလတနးစား ျမငတကလာျခငး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊

၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။

118

ရာခငႏႈနးေကာႏင ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈ၊ ပညာေရး၊ ျပညသ႔စမခန႔ခြမႈႏင မးသတတပဖြ႕မား၊ ရတပဖြ႕ အေဆာကအဥမား ကသ႔ေသာ လမႈေရး၀နေဆာငမႈမား အပါအ၀င အေပာစား အေျခခအေဆာကအဥမားအတြက ၅% ရာခငႏႈနးေကာ ျဖစဖြယရပါသည။ ထခန႔မနးတြကခကမႈအရ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင ၿမ႕ႀကးမား၏ အေျခခ အေဆာကအဥ အဆငသည ယေန႔ ကြႏပတ႔ ျမငေတြ႕ေနရေသာ တ႐တ၊ အငဒနးရား၊ ေတာငအာဖရကႏင အျခား ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား၏ ၿမ႕ႀကးမားရ အေျခခအေဆာကအဥအဆငသ႔ ေရာကရမညဟ ယဆသည။ ျမနမာၿမ႕ျပ အေျခခ အေဆာကအဥမားအတြက လအပေသာ ျဖညစြကမႈမား၏ အတငးအတာ အလားအလာက တြကခကရာတြင ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမား သကသကအတြကတြငပငလင ယခအခနမ ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား မဂၢါ၀ပ ၅၀၀ ရေသာ ဓါတ အားေပးစက႐ ၈-႐ သ႔မဟတ ၉-႐ခန႔ တညေဆာကရန လအပသည။ အၾကမးအားျဖင ခငးၿပးလမးအရည ကလမတာ ၁၀,၀၀၀ လေနအမ အေဆာကအဥ စတရနးမတာ ၁၁၃-သနးခန႔ (ယငးသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ဘနဂလးႏင ဗနကးဗားရ လေနအမေျခ ၾကမးခငးဧရယာႏင ညမသည။) ကးသနးေရာငး၀ယေရး ျပလပသည ျဖည စြကေျမဧရယာ (၂၀၁၀-ျပညႏစရ ဘနဂလးႏင ဂလတစ႐းတ႔၏ ၾကမးခငးဧရယာႏင ညမသည။) စတရနးမတာ ၂၇-သနးႏင ခတင ၂၀၀-ဆန႔ ေဆး႐ ၁၄၀-ခန႔ လအပမညဟ ခန႔မနးပါသည။205

အေျခခ အေဆာကအဥးတြင လအပေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကန႔သတမႈရေသာ ေငြေၾကးေၾကာင ျမနမာႏငငအေနျဖင ရငးႏးျမႇပႏမႈက တတႏငသမ အကးရဆးျဖစေအာင ေဆာငရြကရန လပါသည။ ကမာၻအ၀မးရျဖစရပ ၄၀၀ ေကာက ေလလာခကအား အေျချပ၍ ေတြ႕ရရသညမာ အဓပၸာယရေသာ စမကနးမားတြင ရငးႏးျမႇပႏျခငးႏင ထစမကနးမား အေခာသတမႈတ႔တြင ရငးႏးျမႇပႏမႈက တငးၾကပစြာ ကန႔သတကာ လအပသေလာက စမခန႔ခြမႈႏင အကးရေသာ ျပျပငထနးသမးမႈတ႔ျဖင တညရဆအေျခခ

မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး ဆနးစစခကမကကငဆမကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ ႔အစညး။

တညရဆလဥးေရႏင အသစ၀ငေရာကလာသမားအတြက အေျခခအေဆာကအဥမားက အဆငျမႇငတငရန ၂၀၁၀ မ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ၿမ႕ႀကးမားသည ေဒၚလာ ၁၄၆-ဘလယ ရငးႏးျမႇပႏရန လအပသည။

146

87

17

7

6

6

2

1

11

3

5

1

စစေပါငး

မအနေလ ၿ မျေခ

းငာရေးနသးက ၀ ၿမအးရေယ မျေခ

ၿမ႕ျ ပယယသပ ႔ းရေငာဆေ

လ းာအတါဓစစပ

ေရ

းာမးမလ

သကႈမအ ႐က

းကၾေအစညအာလမ

းရောမးနက

ပညာေရး

ၿမ႕ ခပအာတေ းရေပ

ပငဆငမႈပစ

ပငဆငမႈအမးအစား

စမျးငရအးငတသ ။ ၿမ႕ျ းငြကငမျပ ၂.၀ စဘောတဒေ ၊ Pike နသတေသ ၊ ငာဆေးငါပေးပနပဂ သကြရ စငဂအေ ။ စးငခးမစတစပႈမငဆငပ ၏ းဥအကာဆေအခချေအ ငကလေ စႏႈ းာမးန ။

အႏစား အေျခခ အေဆာကအဥ

အမာခ အေျခခ အေဆာကအဥ

အမၿခေျမ

9

32

104

ရငးႏးျမႇပႏမႈ

ယလဘာလၚဒေ

ကခတမ ။ ကးာမကြတအရေအ ငဖျသးာထးငါပေးလ ခယကအ ႕ ပငႏရမနရ ါ။

ျပကြက ၃၄

205 မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀၊ ေဒတာေဘစ။


အေဆာကအဥးအမားစက ျပလပျခငးျဖင အေျခခအေဆာကအဥ ရငးႏးျမႇပႏမႈက ၄၀% ေခြတာရန ျဖစႏငသညအတငးအဆရသည။206 အျခားေသာ အရငးအျမစစြမးေဆာငရညျမငမားမႈမားကလညး လအပေသာ အေျခခအေဆာကအဥးမားက လေလာကစြာ ေလာခေပးႏငသည။ အငဒနးရားတြင MGI က ျပလပေသာ သေတသနအရ အေျခခစြမးေဆာငမႈ လပငနးမားကခမတၿပး ေရလအပခကက ၄၀%ရာခငႏႈနး ေခြတာျခငးျဖင လပစစစြမးအင လအပခကက ၁၅% ရာခင ႏႈနး ေလာခႏငခေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။207 မကေမာကကာလ အေျခခ အေဆာကအဥမား ေရြးခယမႈမားသည ျမန မာႏငင၏ လာမညဆယစႏစမား၏ အေျခအေနက ျပ႒ာနးေပလမမည။ ျမနမာႏငငသည ၿမ႕ျပအေျခခ အေဆာက အဥမား တညေဆာကေရးအတြက လးပမးေနေသာ အျခားႏငငမားမ သငခနးစာမားက အသးခမညဆလင ပမေခြတာႏငၿပး ခငမာေသာ ၿမ႕ျပအနာဂတက ရရေပလမမည။

ၿမ႕ျပအေျခခ အေဆာကအဥမားက ရနပေငြကခရန ေငြေၾကးအရငး အျမစမားအား ထတယသးစြျခငးသည လအပလာေပလမမည

ကြႏပတ႔ ခန႔မနးထားေသာ ၿမ႕ျပအေျခခ အေဆာကအဥရ ရငးႏးျမႇပႏမႈ အားလးသည ျမနမာႏငငၿမ႕ႀကးမား သကသကအတြက ၂၀၁၃-၁၄ ခႏစ ျမနမာ ႏငငစစေပါငး ဘတဂကျဖစသည (၁၉) ဘလယ၏ ၈-ဆမ လအပေပလမမည။208 ရနပေငြ အမားသည အစးရမ ရရသညဆလငေသာမ လအပေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈက ရရရန ေငြေၾကးကခသးစြမႈဆငရာ ကယျပန႔ေသာ နညးလမးမးစက စဥးစားရန လအပသညဟ ဆလသည။ အျခားေသာ စဥးစားရမည အေရးၾကးသည အခကတစရပမာ အမယာေပါငႏေရာငးဝယမႈမ ေငြေၾကးရရႏငမႈပငျဖစသည။ ပ၍ အေရးႀကးသညမာ ေမာမနးထားေသာ ရလဒမားက ျဖစလာႏငရန ျပညသပငႏင ပဂၢလကက႑မား၏ အေကာငးဆး ပပးေပးမႈႏငအတ ႏငငတကာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အဖြ႕အစညးမား၏ ပပးမႈလညး လအပျခငးပငျဖစသည။

ျမနမာႏငငရ ပငဆငမႈ ပစတစခအတြက မနကနေသာ ေငြေၾကးေရာယကမႈ ေသခာေစရန အေျခခ အေဆာကအဥ၌ ေငြေၾကးကခသးစြမႈ၏ အဓက သေဘာထားႏစရပ ရသည။ ပထမတစရပအျဖစ အေျခခအေဆာကအဥ ပငဆငမႈတစရပက ေငြေၾကးျဖစလာေအာင ေဆာငရြကႏငစြမးျဖစသည။ တစနညးအားျဖင အေျခခအေဆာကအဥ သးစြ သမားအား အဖးအခ သတမတျခငးျဖင ေငြေၾကးရရေစျခငးျဖစသည။ ဒတယတစရပမာ အေျခခအေဆာကအဥ စမကနးတစခက ႀကေတြ႕လာဖြယရေသာ နညးပညာ၊ လပငနးလညပတမႈႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈဆငရာ စြန႔စားမႈပငျဖစသည။ ကယျပန႔ေသာ အဓပၸာယျဖင ဖြငဆရလင ပဂၢလက ရငးႏးျမပႏသမားသည ျပညသပငေငြေၾကးက အသးျပသည စြန႔စားမႈမားၿပး ေငြျဖစလြယမႈနညးေသာ စမကနးမားက အစးရထထားခၿပး

206- ၎ - ။ အေျခခအေဆာကအဥကနထတစြမးအား၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညးႏင မကကငဆအေျခခအေဆာကအဥအေလအကင၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရ။ ထအစရငခစာသည (၁) မနကနေသာ

အေျခခအေဆာကအဥေဆာကလပျခငး (၂) ျဖန႔ျဖးမႈ ေခာေမြ႕ေစျခငးႏင (၃) တညရဆအေျခခအေဆာကအဥမားမ အမားဆးျပလပျခငးဟေသာ ၿခးၿခေခြတာမႈ ၃-ခက ျဖန႔ျဖးႏငသည။

207- ၎ - ။ ကြနးစစးပြားေရး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ စကတငဘာလ။208 ႏငငေရးႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမား၏ ၂-ပတတစႀကမဆနးစစခက၊ Vriens & Partners ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ မတလ။

120

စြန႔စားမႈနညး၍ ေငြေၾကးျဖစလြယမႈ ျမငမားေသာ စမကနးမားတြငသာ လလလားလား ရငးႏးျမႇပႏလျခငးပင ျဖစသည။

အေျခခ အေဆာကအဥမားအတြက ကနဥး ေဆာကလပမႈတြင ျပညသ႔ဘ႑ာ ရနပေငြမတစၾကမသာ ကခရျခငးျဖစၿပး ၿမ႕ႀကးမား၏ ဆကလကလညပတရမည အသးစရတမားက ကခႏငရန ရနပေငြအတြက ေပၚေပါကေနဆ အရငးအျမစမားက အစးရက ရာေဖြရနလအပသည။ အျခားႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားအရ ျမနမာႏငငက ထတယသးစြႏငေသာ အဓက ရနပေငြရငးျမစမား သးခရသည။209 မညသညရငးျမစက သးစြမညဆျခငးမာ အေျခခအေဆာကအဥ အမးအစားအရလညးေကာငးႏင ပဂၢလက က႑အစစပမားႏငခပဆေသာ ကနထ႐ကအခးအစားေပၚတြင လညးေကာငးမတည သည။

n အခြနအခမား ။ ၿမ႕ႀကးမားသည အသးျပသမားအား လမးမား၊ အမား ျပညသ ကးေျပာငးျဖတသနးမႈမား ႏင အသးအေဆာငမားကသ႔ေသာ အခ႕ေသာ အေျခခအေဆာကအဥ ပငဆငပစၥညးမားအတြက အခမား ေကာကခႏငမည။ အခ႕ေသာ အေျခခအေဆာကအဥမားအတြက ေဒသႏရႏင ျပညနယကနေရာငးခြနမား ကသ႔ေသာ ၿမ႕ေတာအခြန၀ငေငြမားမ ကခရန လအပသည။

n ပ ငဆ ငပစၥညးတနဖ းရယျခငးႏင ေငြလးေငြရငးျပနလညအသးျပျခငး ။ ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားသည ေျမ ယာအသးခမႈ ေျပာငးလမႈစရတမား၊ ဖြ႕ၿဖးၿပးေသာ ေျမလြတေျမ႐ငးမားအား ေလလတငျခငး၊ ထခကနစ နာေစမႈ အခေၾကးေငြမားႏင ပမေကာငးမြနေအာင ျပျပငမႈစရတမားကသ႔ေသာ ပငဆငပစၥညးတနဖးမား ရယ သည နညးစနစမားက ေရးဆြခမတျခငးျဖင ေငြလးေငြရငး အသးစရတအတြက ပမာဏႀကးမားေသာ ရနပေငြမားက ျမႇငတငႏငသည။ ေငြလးေငြရငး ျပနလညအသးျပျခငးမာ ေနာကထပ ေရြးခယမႈတစခ ျဖစ သည။ ယငးတြင နညးလမး ၃-ခ ရသည။ အစးရက အေျခခအေဆာကအဥ၏ အစတအပငးမားကျဖစေစ၊ အားလးကျဖစေစ ေရာငးချခငး၊ စာခပျဖင ငားရမးျခငး၊ သ႔မဟတ ေရာငးခၿပးမ စာခပျဖင ျပနလညငားရမးရယျခငးတ႔ ျဖစသည။

n ႏစရညျပညသ႔ေကြးၿမမား ။ အစးရသည ေထာကခမႈေပးေသာ ႏစဥးႏစဖက ၿမရငႏငငမားႏင ဘကစဖြ ႔ ၿဖးေရးဘဏမားမ သငတငေသာ အတးႏႈနးျဖင ႏစရည ေငြေခးယႏငသည။ သ႔မဟတ ယငး၏ ကယပင၀ငေငြ သ႔မဟတ အေထြေထြ ေခးေငြစာခပမားက ထတေဝ၍ ၿမ႕ျပအေျခခ အေဆာကအဥရငးႏးျမႇပႏမႈက ေငြေၾကး ကခႏငသည။

ျမနမာႏ ငငသည ၿမ႕ျပအပခပေရး ျပနလညျပျပင ဖြ ႕စညးၿပးၿမ႕ျပ စမကနးက လငျမနစြာ အရ နယရန လအပသည

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားသည ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရးအတြက စတငဥးေဆာငရန ႀကတငျပငဆငၿပး အဆပါ မၾကဖးသည အေျခခအေဆာကအဥ အရငးအႏးမားက လေလာကစြာ ျဖန႔ေ၀မညဆပါက အစးရသည ထေရာကေသာ ၿမ႕ေတာအစးရအဖြ႕မားက လငျမနစြာ ဖြ႕စညး၍ ၿမ႕ျပစမကနးက ျမႇငတငေရးအတြက ယငးတ႔အား လပပငခြငအပႏငးရမည။

209 ၿမ႕ႀကးမားအပါအ၀င အေျခခအေဆာကအဥမားအတြက ရနပေငြကခေသာ ရငးျမစမား၏ အျခားေဆြးေႏြးခကမားက ဥပမာ-အေျခခ အေဆာကအဥအေလအကင၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလတြငလညးေကာငး၊ အႏၵယၿမ႕ျပမား ႏးထလာျခငး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလတ႔တြင လညးေကာငး ၾကညပါ။


ကမာၻအ၀မးရ စနစတက လညပတေနေသာ စျပရမည ၿမ႕ႀကးမား၏စတစရပမာ လပပငခြင အပႏငးထားေသာ တာ၀နယတတေသာ ႏငငေရးအရနအ၀ါရ သည ၿမ႕ေတာ၀နမားက စမကြပကမႈပငျဖစသည။210 တ႐တႏငငအား ဗဟဥးစးခပကငမႈ ျမငမားေသာ ႏငငေရးအစးရဟ ေလလာသအေျမာကအျမားက ယဆေစကာမ စငစစ တာ၀န၀တရားမားစြာက ေရးဆြ ခမတေပးထားၿပးျဖစသည။ သ႔ေသာ ျမ႔ေတာအဆင လာထားခကႏင ဥးစားေပးမႈမားတြင မဟတပါ။ ၿမ႕ေတာ၀နတြင မားျပားေသာ ကယပင အပခပခြင ရသည။211

ျမနမာႏငင၏ လကရ ၿမ႕ျပအပခပေရးတြင အဓကခ႕ယြငးခက ၂-ခ ရသည။ ပထမတစခကမာ ၿမ႕ေတာ အဆငအထ လေလာကေသာ လပပငခြငခမတမႈ မရျခငး ျဖစသည။ ျမနမာႏငငတြင ၿမ႕ေတာ၀န ၃-ဥးသာ ရသည။ ရနကန၊ မႏေလးႏင ေနျပညေတာတ႔တြင ျဖစၾကသည။ ၎သညပငလင ကန႔သတထားေသာ လပပငခြငႏင တာ၀နခမႈမားမာ အကန႔အသတျဖငသာရၾကသည။212 ျမနမာႏငင၏ ျပညေထာငစအစးရသည ႀကးၾကပ ျခငးႏင ပြငလငးျမငသာမႈ ဖနတးျခငးႏင ျမနမာၿမ႕ေတာ ႀကးမားအတြက စြမးေဆာငမႈ ၫႊနးကနးမား ခမတျခငးတ႔က ဆကလကထနးသမးထားမညဆလင ၿမ႕ႀကးမားႏင အလတစားၿမ႕မားအားလးတြင ေဒသႏရအစးရမား ထေထာငေပးၿပး အစးရ၏ ေဆာငရြက ဆ လပငနးျဖစေသာ ဗဟခပကငမႈစနစ ေလာခေသာ အပခပမႈႏင ေဒသႏရအစးရမားက ခငမာေသာ လပပငခြငမား အပႏငးေပးရမည။213 ဒတယအခကမာ ၿမ႕ေတာႀကးမား၏ အပခပမႈသည ေဒသဆငရာႏင ျပညနယအစးရမားအၾကား ျမငမားစြာ ကြျပား ေနျခငးျဖစသည။ တငးေဒသၾကးႏင ျပညနယအစးရမားအၾကား ထသ႔ခြျခားထားျပး ျပနလညေနရာခထားေရးႏင အးအမဖြ႕ၿဖးေရး ဥးစးဌာနႏင ၿမ႕နယအရာရမားသည ခ႐င အရာရ မားက အစရငခရၿပး ခ႐ငအရာရမားက ျပညေထာငစ ျပညထေရး၀နႀကးဌာနရ အေထြေထြ အပခပေရးဥးစးဌာနသ႔ လညးေကာငး ၎တ႔၏ သကဆငေသာ ေဒသဆငရာ အစးရသ႔လညးေကာငး ေျဖၾကားေပးၾကရသည။ ျမနမာႏငင သည အစးရ၏ မတညေသာ အလႊာမား၏ တာ၀န၀တရားမားက ရငးလငးပျပငလာေစရနႏင ေရ႕တြင ႀကေတြ႕ရမည ၿမ႕ျပစမကနး၏ စနေခၚမႈမားအတြက တကေသာ တာ၀န၀တရားမားက ေသခာေအာင ခမတေရးအား ခက ခငးေဆာငရြကရန လအပသည။

တာ၀နရေသာ ၿမ႕ျပအစးရမားခန႔ထားျခငးအျပင အမးသားႏင ေဒသဆငရာ အစးရမားက ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ ႀကးမားႏင အလတစား ၿမ႕ႀကးမားတြင ၿမ႕ျပစမကနးက အခငအမာ စတငေဆာငရြကႏငလင အကးရေပလမမည။ ထေရာကေသာ ၿမ႕ျပစမကနးတြင ေအာကပါအစတအပငးမား လအပေၾကာငး ကမာၻအ၀မးရ အေတြ႕အႀကမားက အႀကျပ ထားသည။

n ၿမ ႕ေတာအတြက ရညမနးခကခမတျခငး ။ ေအာငျမငေသာ ၿမ႕ေတာႀကးမားတြင ၿမ႕ေတာ၏ ယဥၿပငမႈ အားသာခကမားအေပၚ တကေသာ အကျဖတမႈက အေျခခၿပး ခမတထားေသာ မဟာဗဟာကသည ဥးတညခက တစရပရကာ ၎တ႔၏ ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက ရငးႏးျမႇပႏသမားက ဆြေဆာငရန ႀကးပမးၾကသည။ ၿမ႕ေတာ၏

210 ၿမ႕ျပအပခပေရး၏ ကယျပန႔ေသာ ေဆြးေႏြးခကမားအတြက - ၎ - ။ ႏင အႏၵယၿမ႕ျပမား ႏးထလာျခငး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလက ၾကညပါ။

211- ၎ - ။ တ႐တႏငင၏ ၿမ႕ျပဘလယအတြက ႀကတငျပငဆငျခငး။ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ မတလ။212 ေနျပညေတာေကာငစဥက႒သည အမနအားျဖင ၿမ႕ေတာ၀နျဖစၿပး၊ ႏငငေတာသမၼတသ႔ တက႐ကအစရငခရၿပး

ရနကနႏင မႏေလး ၿမ႕ေတာ၀နတ႔မာမ ေဒသဆငရာ အစးရ၏ ၀နႀကးခပထသ႔ တက႐ကအစရငခရသည။213 ကြမးကငေသာ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမား။

122

ရညမနးခကသည အလပအကင ဖနတးေရး ကယျပန႔သည အႀကးစားစးပြားေရး လပငနး ဆငရာ ထညသြငး စဥးစားခကမားအျပင ယဥေကးမႈအေမြအႏစ ထနးသမးေရးကသ႔ေသာ သးျခားစဥးစားဖြယမားကပါ လႊမးၿခထားသည။ (အကြက - ၁၀။ “ျမနမာၿမ႕ျပအေမြအႏစ၏ အလားအလာ” ကၾကညပါ။)

n ၿမ ႕ေတာႀကးမားႏင ယငးတ ႔၏ ေဒသမားအတြက ႏစရညမဟာဗဟာ စမကနးမား ေရးဆြခမတျခငး ။ ျမနမာႏငင၏ အဓက ၿမ႕ေတာႀကးမားႏင ယငးတ႔၏ေဒသမားသည ေရရညတြင လဥးေရ ေျပာငးလမႈမား၊ GDP ၊ သယယပ ႔ေဆာငေရး လအပခကႏင ေျမယာအသးခမႈ ျမငမားလာျခငးတ႔က ႀကတငလပေဆာငထားေသာ သေဘာထား စမကနးတစရပက ယငးတ႔၏ရညမနးခကတြင အခငအမာ ထညသြငးထားရမည။ အကး ျဖစထြနးေစရနအတြက ထသေဘာထား စမကနးသည အႏစ ၂၀ မဟာဗဟာ စမကနးတြင ေပါငးစညးေနရမည။ မဟာဗဟာ စမကနးတြင ၿမ႕ေတာႏင ယငးေဒသ၏ ယဥၿပငႏငမႈ အေျခအေနက ခငမာစြာ အေျချပထားေသာ က႑လက သးျခားမဟာဗဟာမားႏင စမခကတစခကစအား အစအစဥ ျပလပျခငးႏင ေငြေၾကးေထာကပျခငးတ႔က ေဆာငရြကသည ဌာနတစခခငးစအတြက အစအမမား ပါ၀ငသည။ ထစမကနးသည ခငမာရမညမနေသာလညး စမကနးကာလတစေလာက ျပလြယျပငလြယရရန အေရးႀကး သည။214 ျမနမာႏငငတြငလညး ဂပနႏငင ႏငငတကာ ပးေပါငးေဆာငရြကေရးေအဂငစ၏ ပမာဏမားျပားလေသာ အကအညျဖင ရနကနတစၿမ႕တညးတြငသာ ထစမကနးက စတငေရးဆြေဆာငရြကလကရသည။ အျခားၿမ႕ေတာႀကးမားသညလညး အလားတပင လအပသည။215

n စမကနးစြမးရည တညေဆာကျခငး ။ ျမန မာႏ င င ၏ ၿမ ႕ ႀကးမားႏ င အလတစား ၿမ႕မားတြင ၿမ႕ျပစမကနးဌာနမား အေရးေပၚ လအပသည။ ရနကနတြင ထဌာနမး ပထမဥးစြာ ထေထာငလာသညက ႀကဆရေပမည။ သ႔ရာတြင ထဌာနက ဥးစးဌာန တစခကသ႔ လပပငခြငအပႏငးၿပး ၿမ႕ေတာ၀နအား တက႐ကအစရငခကာ ေတြ႕ႀကရမည စနေခၚမႈမားက ယဥၿပငေျဖရငးရမည အရငးအျမစမား လကခရယပါက ထဌာနသည အထေရာကဆး စြမးေဆာငႏငေပလမမည။ လကရအားျဖင ထဌာနတြင ၀နထမး ၁၀၀ ေကာတ႔သည ကြနပတာ တစဒါဇငခန႔မက သကဆငေသာ အေတြ႕ အႀကႏင သငတနးမရဘ ေဆာငရြကေနၾကသည။ ကမာၻအ၀မးရ ေအာငျမငေသာ ၿမ႕ေတာႀကးမား သည ၎တ႔၏ ၿမ႕ျပစမကနးဌာနက အထးအေလးထားၾကၿပး ပညာတတမား အလႊာစက အလပသမားမားအျဖစ ခန႔အပထားၾကသည။ စကၤာပ ျပနလညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အာဏာ ပငတြင ၿမ႕ျပစမကနးေရးဆြသမား၊ စးပြားေရးပညာရငမား၊ ဗသကာမား၊ ဒဇငး ပညာ ရငမားႏင က႑ အလက အငဂငနယာမား အပါအ၀င ကြမးကငသပညာရင ၃၀၀ ေကာ ရၿပး တစႏစလင ဘတဂက ေဒၚလာသနး ၁၆၀ ခြငျပထားသည။216 ျမနမာႏငငတြင ၿမ႕ျပစမကနး စြမးရညတညေဆာကမႈက ထတကနတြင ေဆာငရြကလကရၿပး အျခား ၿမ႕ေတာႀကးမားသညလညး ႏငငတကာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး ေအဂငစမား၏ အကအညႏင ကမာၻ႔အသကအ၀နးမ ရနပေငြအကအညမား ရယကာ အလားတ ေဆာငရြကရန လအပေပ သည။217

214- ၎ - ။ အႏၵယၿမ႕ျပမား ႏးထလာျခငး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။215 မဟာရနကန၏ မဟာဗဟာ ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက စမကနး။ ဂပနႏငငတကာပးေပါငးေဆာငရြကေရး ေအဂငစ။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။216- ၎ - ။ အႏၵယၿမ႕ျပမား ႏးထလာျခငး။ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။217 ၂၀၁၃-ခႏစတြင စတငမည ရနကနၿမ႕ျပစမကနးဌာနအတြက ဥေရာပသမဂၢက စြမးရညတညေဆာကေရး ၂-ႏစ စမကနးအတြက ရနပေငြ ေထာကပသည၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။


n ၿမ ႕ျပသ ႔ အသစေရာကလာသမားအတြက စမျခငး ။ ဖြ႕ၿဖးလာေသာ ၿမ႕ႀကးမား၏ အဓက စနေခၚမႈတစရပမာ အသစေရာကလာသမား ေပါငးစညးလာျခငး ျဖစသည။ အေရးေပၚေဆာငရြကရမည အဓကလပငနး ၂-ခ မာ အလပအကငမား ဖနတးေရးႏင အသးစရတကခႏငေသာ အးအမမား ျဖညဆညးေပးေရးတ႔ ျဖစသည။ ကခႏငေသာ အးအမကစၥတြင အစးရက ျဖညဆညးေပးသႏင ေပါငးစပညႇႏႈငးသအျဖစ ေဆာငရြကျခငး၊ တးခ႕လာေသာ လဥးေရအတြက လေလာကေသာ အတငးအတာက စမလာထားျခငး၊ ၿမ႕ေတာ မဟာဗဟာစမကနး၏ က႑တစရပအျဖစ ေျမယာအမတအသားျပျခငး၊ စးပြားေရး လပငနးလပေဆာငျခငးႏင အးအမအရြယအစား ပစႏင ပငဆငမႈဆငရာ ေလာလြယတငးလြယျဖစမႈ ေသခာေစျခငးတ႔ အေပၚတြင တညရေနပါသည။218 ကမာၻအ၀မးရ ၿမ႕ႀကးမားစြာတ႔သည တတႏငေသာ အးအမႏင အသစ၀ငလာသမား၏ လအပခကက လေလာကစြာ ျဖညဆညးေပးေရးက ႐နးကနေနၾကရသည။ ထသ႔ ျဖညဆညး မေပးႏငသညႏငအမ ဆငေျခဖးေဒသမား ဖြ႕ၿဖးလာၾကေပသည။ ဆငေျခဖးေဒသမားသည စးပြားေရးႏင လမႈေရးအရ ဖြ႕ၿဖးတးတကႏငစြမးရလင ဥပမာ-လပစစဓာတအား၊ အညစအေၾကးစြန႔ပကမားႏင ေကာငးမားကသ႔ေသာ အေထာကအကမား ျဖညဆညး ေပးလင အစးရက အသစ၀ငလာသမားအတြက အထးသျဖင ေဒသမားအျဖစ ဆငေျခဖး မားက ေျပာငးလေပးႏငပါသည။219

အကြက - ၁၀ ။ ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပအေမြအႏစ အလားအလာ

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပအေမြအႏစမားကား ေပါကြယလသည။ ေရႊတဂေစတ ေတာျမတႀကး ကသ႔ေသာ ဘာသာေရး တညေနရာမားသည ႏစေထာငေပါငးမားစြာ တညရေနခေသာ ေလာကတရာ ဗဟဌာနမားျဖစၿပး ၿမ႕တငးလလပင ဘနးေတာႀကးေကာငးမား ရၾကသည။ တစခါတစရ ခရစယာနဘရားေကာငးမား၊ ဗလမားႏင ၀တေကာငး မားလညး နးကပစြာတညရၾကသညက ေတြ႕ရသည။ ရနကနႏင ေမာလၿမငတ႔တြင အာရ၏ မပကမယြငးေသးေသာ ကလနေခတ ဗသကာလကရာမား ရေနေသးၿပး ၿမ႕ႀကးမားစြာတ႔တြင ပနးၿခမား၊ ေရကနမား၊ ကမးနားဆပမားအျပင အျခားေသာ အဖးတန သဘာ၀ အေမြအႏစမား ရၾကသည။

ေသခာစြာ စမခန႔ခြမႈမရပါက လငျမနေသာ ၿမ႕ျပေျပာငးလမႈသည ထအေမြအႏစမားႏင ယငးတ႔၏ အလား အလာက အႏရာယေပးႏငေပသည။ ၁၉၉၅-ခႏစက စကၤာပ၀နႀကးခပေဟာငး လကြမယး၏ မန႔ခြနးတစရပတြင “စကၤာပ၏ အမားအယြငးမားတြင ကြႏပတ႔ေၾကာငလညး ပါ၀ငေၾကာငး၊ စကၤာပက အပတျပငး ျပနလညတည ေဆာကေရးတြင ေဟာငးႏြမး၍ ထးဆနးေသာ စကၤာပ၏ အေဆာကအဥမားစြာက ကြႏပတ႔ ၿဖခခရေၾကာငး၊ ေနာငတြင ကြႏပတ႔သည ကြႏပတ႔၏ ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား၏ အဖးတနအစတအပငးမားက ဖကဆးခၾကသညဟ ေနာငတရေနမေၾကာငး”ျဖင ယဥေကးမႈအေမြအႏစ တနဖးက ထငဟပျပခသည။ စကၤာပသည ထသ႔ ၿဖခဖကဆးမႈက ရပဆငခေသာလညး အမားအျပားမာ ေပာကကြယခရေပၿပ။ ရာစႏစေပါငးမားစြာ

218- ၎ - ။ 219 ၿမ႕ႀကးသ႔ ေရာကရမႈ။ သမငးတေလာကအကယျပန႔ဆးေသာ ေရႊ႕ေျပာငးေနထငမႈသည ကြႏပတ႔ ကမာၻႀကးက မညသ႔ ပေဖာမညနညး။ Doug Saunders ။ Vintage Books ။ ၂၀၁၁-ခႏစ။

124

သကတမးၾကာျမငခေသာ အာရ ၿမ႕ႀကးမားသည အလြနလငျမနစြာ ေခတမလာခၾကၿပး “ေယဘယဗသကာလကရာမား ၀ဉာဥမစပ ေနျခငး” ဟေသာ ေ၀ဖနသမားေျပာသလပင ၿမ႕ျပယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား ၿဖလဖကဆးခခၾကရေပသည။၂

ျမနမာႏငငအတြက ၿမ႕ျပယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား ထနးသမးေရးက ဥးစားေပးရေပလမမည။ ပထမ အခကမာ ၿမ႕ျပအေမြအႏစမားသည လပအားအမားဆး အသးျပရေသာ က႑ျဖစသည ခရးသြားလပငနးအတြက ခရးသညမားအား အဓက ဆြေဆာငေပးလကရရာ ကြမးကငမႈ နညးပါးေသာ လပသားမားအတြက ထငရားေသာ အခြငအလမးမား ရရေစၿပး ဆငးရသားမား၏ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမား တးတကလာေစသည။၃ ဥပမာ အႏၵယတြင အဂၢရာကသ႔ေသာ ၿမ႕ႀကးမား၌ ကမာၻတြင ထငရားေသာ ေရးေဟာငးအေမြအႏစ ေဒသမားရသျဖင အလပအကင ဖနတးေရးႏင ၀ငေငြရရေရးက အခးအစားမမစြာ ျဖညဆညးေပးသည။၄ ၿမ႕ျပအေမြအႏစမား၊ စးပြား ေရးဖြ႕ၿဖးမႈႏင အလပအကင ဖနတးမႈတ႔အၾကား ရငးႏးျမႇပႏျခငး၏ ခတဆကမႈသည ေကာငးစြာခငမာသည။၅ ဒတယအခကအေနျဖင ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးလာသညႏငအမ ယငး၏ ၿမ႕ႀကးမားသည အာရတစ၀မးရ ၿမ႕ႀကးမားႏင ျမငမားစြာ ေရႊ႕ေျပာငးလြယေသာ ကြမးကငလပသားထအတြက ယဥၿပငရန လအပပါသည။၆ ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားသည ေခတမေအာင ျပလပေနစဥအတြငး ယငးတ႔၏ ၿမ႕ျပ အေမြအႏစမားက အကာအကြယေပးၿပး တးတကေစလင ၿပငဘကကငးေအာင ေနခင ဖြယရၿပး ဆြေဆာငမႈလညးရကာ ထငရားေသာ ႏႈငးရအကးက ခစားရမည အလားအလာ ရေပသည။

ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလမႈ အရနမရလာမ ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ၿမ႕ျပအေမြအႏစက ထနးသမးရန စညးမဥးဥပဒႏင မကလးေပးမႈတ႔၏ ဟနခကညေသာ ေပါငးစပမႈက ျပလပရေပသည။ ထ႔ျပင ေဖာျပခၿပးေသာ စတပကဖြယျဖစရပမား အေျမာကအျမား ေပၚထြကမလာေစရန ထလပငနးစဥက အလငအျမန ေဆာငရြကရန လေပသည။ အဆး စြနအားျဖင ျမနမာၿမ႕ျပအေမြအႏစ ထနးသမးေရးအဖြ႕ကသ႔ေသာ အဖြ႕က ၿမ႕ျပ အေမြအႏစ တးတကေရးက စတငလပေဆာငျခငးသည အျပသေဘာေဆာငေသာ ေျခလမးတစရပပင ျဖစသည။

၁ စကၤာပတြင ဗသကာ အေမြအႏစမသည ထပတညမႈသ႔၊ Heng Chye Kaing ။ “ၿမ႕ျပအေမြအႏစ ထနးသမးေရး၊ မကာအရညမနးခက” မကာအညလာခတြင တငသြငးေသာ စာတမး။ ၂၀၀၂-ခႏစ၊ မကာအ။

၂ “အဓပၸာယရေသာ ေနရာမားတြင ရငးႏးျမႇပႏျခငး၊ ယဥေကးမႈအျမငႏငအတ ၿမ႕ျပအဆငျမႇငတငေရး စမကနးမား၏ စးပြားေရး။ Martin Rama ။ စးပြားေရးၿပငဘကကငးမႈ၊ ေရရညတညတ ခငၿမေရးအတြက သမငးဆငရာ ၿမ႕ေတာအခကအခာမားႏင ယဥေကးမႈ ပငဆငပစၥညးမားတြင ရငးႏးျမႇပႏျခငး။ Guido Licciard and Roma Amirtahmasebi,eds ။ ကမာၻ႔ဘဏ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

၃ ၎ - ။၄ ၎ - ။ အႏၵယၿမ႕ျပမား ႏးထလာျခငး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။၅ စးပြားေရး ၿပငဘကကငးမႈ၊ ေရရညတညတ ခငၿမေရးအတြက သမငးဆငရာ ၿမ႕ေတာအခကအခာမားႏင ယဥ

ေကးမႈပငဆငပစၥညးမားတြင ရငးႏးျမႇပႏျခငး။ Gudio Licciardi & Rana Amirathmaseb ။ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။ မကဆဒးနးယားရ ကမာၻ႔ဘဏ၏ စမကနးက ၿမ႕ျပ အေမြအႏစမားတြင ရငးႏးျမႇပႏျခငး၏ စးပြားေရးသကေရာကမႈက ေဖာျပခသည။ Old Skopje Bazaar ႏငအလားတ ႏႈငးယဥႏငေသာ ေစးတစခက ျပနလညအသကသြငးခရာ ေရးေဟာငးအေမြအႏစေစးႀကး၌ စားေသာကဆငမား၊ ကဖးမားႏင ေစးဆငမားတြင စားသးသ ၅၀% ခန႔ျမငတကလာၿပး အလပသမားဥးေရသညလညး ၇၀% ျမငတကလာကာ ျမငမားေသာလပခမား ရရၾကေၾကာငး ကမာၻ႔ဘဏက ေလလာ ေတြ႕ရခသည။

၆ “ေနခငဖြယေကာငးေသာ သမငး၀င ၿမ႕ေတာအခကအခာမားႏင ပတ၀နးကငအား စြမးေဆာငႏငမႈ။” John O’ Brien ။ “စးပြားေရး ၿပငဘကကငးမႈ” ေရရညတညတ ခငၿမေရးအတြက သမငးဆငရာ ၿမ႕ေတာအခကအခာမားႏင ယဥေကးမႈ ပငဆငပစၥညးမားတြင ရငးႏး ျမႇပႏျခငး။ Guido Licciard & Rana Amirtahmasebi. eds ။ ကမာၻ႔ဘဏ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

၇- ၎ - ။ Guido Licciard & Rana Amirtahmasebi. eds ။ “စးပြားေရး ၿပငဘကကငးမႈ” ။ ကမာၻ႔ဘဏ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။


ယေန႔ကမာၻတြင ၀ငေငြမားႏင ဓနဥစၥာမား ျမငမားလာေရး၌ ၿမ႕ႀကးမားသည အငအားႀကးေသာ စြမးအားရငမား ျဖစၾကသည။ ၿမ႕ႀကးမးက စမခန႔ခြျခငး အထးသျဖင လငျမနစြာ တးခ႕လာေသာ ၿမ႕ႀကးမားက စမခန႔ခြျခငးသည ႐ႈပေထြးမႈ အလြနအမငး မားျပားေသာ လပငနးျဖစၿပး ထစမခန႔ခြမႈတြင ျမငမားစြာ လႈ႕ေဆာတတၿပး စြမးရည ထကျမကေသာ စမကနးေရးဆြသမားႏင ႏငငေရးသမားမား လအပသည။ ျမနမာ ႏငငသည ယငးအတြက အခြငအလမး ျပတငးေပါကသည ကဥးေျမာငးေနေသာလညး ႀကတငျပငဆငခနရသျဖင ကေကာငးသညဟ ဆရမည။ ထ႔ျပင ယငး၏ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရးသည အေစာပငးကာလတြငပင ရေနေသးရာ ျမနမာႏငင ေခါငးေဆာငမားက ၿမ႕ႀကးမား လအပေသာ ၿမ႕ျပအေျခခ အေဆာကအဥမားက ဆးျဖတၿပး အထေရာက ဆးေသာ အပခပေရးပစက ခမတကာ ၿမ႕ျပစမကနးစြမးရညက လငျမနစြာ အရနျမႇင တညေဆာကေနသညျဖစရာ အလြနထးျခားေသာ ေျမလြတေျမ႐ငးမား ရရျခငးသညလညး ကေကာငးျခငးတစရပ ျဖစေနေပသည။

ကမာၻအ၀မးႏင ဆကသြယေသာ စးပြားေရး - ရငးႏးျမႇပႏမႈ၊ ကနသြယေရးႏင လအမားစးဆငးမႈမားက လႈေဆာျခငး။

ျမနမာႏငငသည ဆယစႏစမားစြာ အထးကနေနခရာမ ကမာၻ႔ႏငငမားႏင ႏငငေရးဆကသြယမႈမား ျပနလညတညေဆာကေနရာ စးပြားေရးကလညး ျပနလည ခတဆကရန လအပေပသည။ အတတကာလမားက ျမနမာႏငငသည ထငရားေသာ ကနသြယေရးစြမးအားႏင ပ ႔ကနစြမးအားရခေသာလညး မၾကာေသးမ ဆယစႏစမား အတြငး ထအရညအေသြးမား ေပာကဆးခရသည။ ယခအခါ ျမနမာႏငငတြင ထအရည အေသြးက ျပနလညတညေဆာကႏငရန အခြငအလမး ရရေနခၿပး ယဥၿပငမႈက ပမနအေနအထားေရာကေအာင စြမးေဆာငျခငးျဖင ကမာၻေပၚတြင ယငး၏ မလေနရာက ျပနလညရယႏငရန အခြငအလမးရေနပါသည။

ရငးႏးျမႇပႏမႈ၊ ကနသြယမႈႏင လအမား လြတလပစြာ စးဆငးမႈျဖင တငးတာေသာ ကမာၻအ၀မးဆကသြယသည စးပြားေရးသည ထးျခားေသာ စးပြားေရး အကးေကးဇးမားက ဖနတးႏငေၾကာငး ထငရားေသာ လကေတြ႕ သာဓကမား ရသည။220 ဤနညးလမးျဖင ျမနမာႏငငက ကမာၻ႔စးပြားေရးႏင ျပနလညဆကသြယျခငးသည ျပညတြငး ရငးႏးျမႇပႏမႈ လြယကစြာ ရရခြငအတြက အေရးႀကးသကသ႔ ေခတသစနညးပညာႏင အသပညာမား ရရေရးအတြက စြမးရညျမင၍ ထေရာကေသာ နညးလမးတစခလညး ျဖစေပသည။ သ႔ရာတြင ယငး၏ လမးသစဖြငလစမႈတြင ျမနမာႏငငက ကမာၻႀကးႏင စးပြားေရးအရ ဆကစပညႇႏႈငးသည နညးလမးက ျပနလညစဥးစားရန လအပၿပး ရငးႏးျမႇပႏမႈ၊ ကန သြယေရးႏင လစးဆငးမႈျမနဆနေစရန လကေတြ႕လပငနးစသညမားက ျပနလညစဥးစားရန လအပေပသည။

220 ဥပက - Pan Kaj Ghemawat with Steven A.Altman, DHL global connectedness index ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။ ဓနဥစၥာတးပြားေရးအတြက ကမာၻ႔စးေၾကာငးမားႏင ယငးတ႔၏ စြမးအားက ခြျခမးစတျဖာျခငး။ IESE Business School ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။

126

ျမနမာႏငငသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတစေလာကအထ ယငး၏ ရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက အေရးပါေသာ ရနပေငြ ေထာကပမႈမားက ရာေဖြရန လအပသည

ျမနမာႏငငအေနျဖင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈက ႏစစဥ ၈% ရာခငႏႈနးခန႔ ရရေရးအတြက ယငး၏ ႏစစဥ GDP ၏ ၂၅% ရာခငႏႈနးမ ၃၅% ရာခငႏႈနးႏငညမေသာ စစေပါငး ရငးႏးျမႇပႏမႈက ျပလပရန လအပမညဟ ႏငငတကာ အေတြ႕အႀကမားက သးသပၿပး ယခအခနမစ၍ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ရငးႏးျမႇပႏမႈ လအပခကမာ ေဒၚလာ ဘလယ ၆၅၀-ခန႔ ရေပသည။221 ထရငးႏးျမႇပႏမႈက ျပညတြငးစေဆာငးေငြမားႏင ႏငငျခားသးေငြလးေငြရငး ႏစရပ စလးတ႔မ တစဆင ကခႏငေပသည။ စျပရေသာ ႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကက အေျခခ၍ ျမနမာႏငင၏ ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစၾကား တျဖညးျဖညး တးပြားလာေသာ စေဆာငးေငြသည ထရငးႏး ျမႇပႏမႈအတြက ေဒၚလာ ၄၈၀-ဘလယခန႔ ကခႏငမညျဖစေသာလညး ဘဏလပငနးတြင အေရးပါသည တးတကေကာငးမြနမႈရမသာလင ထသ႔ကခႏငမည ျဖစေပသည။ အာရႏငငမားစြာတ႔တြင စေဆာငးေငြမားသည ရငးႏးျမပႏမႈအတြက အဓကကေသာ က႑မ ပါ၀ငသည။ ဥပမာ-ထငးႏငငသည ၁၉၈၂ မ ၁၉၉၅-ခႏစအၾကား ေဒၚလာ ၆၇၅-ဘလယ စေဆာငးႏငခၿပး ဗယကနမႏငငသည ၁၉၉၀ ႏင ၂၀၁၁-ခႏစအၾကား ေဒၚလာ ဘလယ ၃၇၀ စေဆာငးႏငခသည။222 ကနေသာ ေဒၚလာဘလယ ၁၇၀ က FDI ၊ ရယယာမား၊ ေခးေငြမားႏင ေကြးၿမမားအပါအ၀င ႏငငျခားေငြလးေငြရငးမားမ ကခႏင ေပသည။223 ေငြလးေငြရငး ထတလပမႈ အငအားတးတကေရးသညလညး ျမနမာႏငင၏ ရငးႏးျမႇပႏမႈ လအပခကမားက ေျဖရငးရန အေရးႀကးေသာ အေထာကအကျဖစသည။

ႏငငျခားတက႐က ရငးႏးျမႇပႏမႈ (FDI) သည ႏငငျခားေငြလးေငြရငး၏ အစတ အပငးတစချဖစၿပး ႏငငမားစြာအတြကလညး ယငးတ႔၏ ရငးႏးျမႇပႏမႈ လအပခကမားက ျပညမေရးအတြက အေရးႀကးေသာ ျမႇငတငေရး ကရယာျဖစသည။ FDI က လကခရရေသာ က႑မား၌ ကနထတစြမးအားႏင ကနထတလပမႈတ႔တြင အျပ သေဘာ သကေရာကမႈရျခငး၊ ႏငင၏၀ငေငြက ျမငမားေစျခငး၊ အသးျပသမားအတြက ေစးႏႈနးခသာၿပး ကယ ကယျပန႔ျပန႔ ေရြးခယႏငသည ၀နေဆာငမႈႏင ထတကနမား ရရေစျခငး၊ ေဒသႏရ အလပသမားထ၏ စြမးေဆာငရညႏင ကြမးကငမႈမားက တညေဆာကေပးႏငျခငးႏင ျပညတြငးကမၸဏမားတြင သာလြနေကာငးမြနေသာ စမခန႔ခြမႈ အေလအကငမားႏင နညး ပညာမားက ရရႏငျခငး အပါအ၀င စးပြားေရး အကးအျမတ ေျမာကျမားစြာရသည။224 (အကြက - ၁၁ ။ “FDI ၏ ကစားပြ ေျပာငးလျခငး” က ၾကညပါ။)

လကရ ျမနမာႏငငအစးရ အာဏာရၿပးကတညးက တးတကေျဖေလာေပးလာေသာ ႏငငတကာ စးပြားေရး ပတဆ႔မႈမားသည။ ျမနမာႏငငသ႔ FDI စး၀ငလာမႈက ထငးမႈငးအားေပာသြားေစခသည။ ၁၉၈၉ မ ၂၀၁၂-ခႏစအၾကားတြင FDI သည ေဒၚလာဘလယ ၄၀ မသာရၿပး အမားစမာ တ႐တႏငငမ ၀ငေရာကျခငးျဖစသည။225 ၂၀၁၁-ခႏစတြင ဆရရမသာျဖစေသာ FDI စး၀ငမႈမာ ေဒၚလာသနး ၈၅၀ သာျဖစၿပး ၁၉၉၇-ခႏစတြင ေဒၚလာ ၈၇၉ သနး၊ ၂၀၀၇-ခႏစတြင ေဒၚလာ ၇၁၅ သနး တ႔ႏင ႏႈငးယဥလင

221 ရငးႏျမႇပႏမႈ ျပညတြငးစေဆာငးေငြမားႏင ႏငငျခားေငြလးေငြရငးတ႔ႏင ပတသကသည ကြႏပတ႔၏ နညးစနစက နညးပညာေနာကဆကတြ တြင ၾကညပါ။ စစေပါငး ပေသရငးႏးေငြ ဖြ႕စညးမႈႏင ျပညတြငးစေဆာငးေငြမားက တြကခကရန 222 UNCTA ႏင ကမာၻ႔ဘဏ၏ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈ ၫႊနးကနးမားမ အခကအလကမားက အသးျပသည။223 စစေပါငးျပညတြငးစေဆာငးေငြ၊ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈ ၫႊနးကနးမား၊ ကမာၻ႔ဘဏ။ ေဒသတြငး ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈ စး၀ငမႈမားက တြကခကရန၊ IMF ၏ ေငြေပးေငြယရငးတမး ေဒတာေဘစက အသးျပသည။224 မးကပစက၀ငးသစမား။ ဖြ႕ၿဖးဆစးပြားေရးမား၌ ႏငငေပါငးစရငးႏးျမႇပႏမႈ၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၀၃-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ။225 ဤကာလကအသးျပရျခငးမာ IMF ၏ အခကအလကမားက ဤႏစမားအတြငး ႏစစဥရရလာေသာေၾကာင ျဖစသည။


ေျပာပေလာကေအာင ျမငမားသညမဟတေပ။ အာရတြင အဆပါ FDI စး၀ငမႈသည ၂၀၁၁-ခႏစတြင ထငးႏငငက ေဒၚလာ ၁၀-ဘလယ အမညခ FDI ႏင ဗယကနမက ေဒၚလာ ၇-ဘလယ အသးသး ရရခၾကသည။226 ျမနမာႏငငသ႔ ၀ငေရာကသည FDI အမားစမာ အရငးအျမစက႑သ႔ပင ဥးတညခသည။ မၾကာေသးမႏစမားက အခ႕ေသာ က႑မားသ႔ ကြျပား၀ငေရာကခေသာ လညး ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလတြင စစေပါငး ခြငျပ FDI ၏ ၈၇% မာ အရငးအျမစက႑တြငသာ ျဖစသည။227 FDI စး၀ငမႈတစဆင ေျပာငးလႏငေရးႏင စးပြားေရ၏ ႀကးမားမားျပားေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက ျပညမနးကပလာေစရန ႏင FDI စး၀ငမညက႑မားက ဆကလကခြျခားသတမတရနတ႔အတြက ျမနမာႏငငသည အဓက နယပယႏစခက ဥးစားေပးရန လအပသည။ စြမးေဆာငရည ျမငမားသည ေအဂငစက ဥးေဆာငေသာ FDI က ပစမတထားသည မဟာဗဟာဖြ႕ၿဖးေရးႏင ျမနမာစးပြားေရး၀နးကင တးတကေရးတ႔ပင ျဖစသည။

အကြက ၁၁ ။ FDI ကစားပြေျပာငးလမႈ

သမငးေၾကာငးတစေလာက FDI မဟာဗဟာသည အခြနေလာေပါျခငးကသ႔ ေသာ မကလးမားကေပးကာ အေမရကနျပညေထာငစ၊ ဥေရာပႏင ဂပနတ႔ရ ကယျပန႔ၿပး ႏငငေပါငးစ ပါ၀ငေသာ ကမၸဏႀကးမားမ ရငးႏးျမႇပႏမႈက ဆြေဆာင ေရးအတြကသာ အာ႐စးစကေလရခသည။ သ႔ရာတြင မကေမာကကာလ၌ FDI ကစားပြေျပာငးလလကရသည။ ယငးသည စြမးေဆာငႏငရညမားအေပၚ မားစြာ အေလးထားသကသ႔ ရငးႏးျမႇပႏမႈေပၚတြငလညး အေလးထားလာျခငး ျဖစသည။ ေတာငကရးယား၊ ေဟာငေကာင၊ စကၤာပႏင တ႐တႏငငတ႔မ လသနညးေသာ ကနထ႐က ကနထတလပသမားသည ကမာၻ႔ထတလပမႈ ကြငးဆကမား၏ အစတအပငးမားျဖစၿပး FDI ၏ ကစားနညးသစအရ ဖြ႕ၿဖးမႈတြင ယငးတ႔သည ေရ႕တနးသ႔ ေရာကရလာၾကသည။ အစးရသည ဘ႑ာေရး မကလးေပးမႈက ေကာလြနေသာ ကမၸဏမားအား ပစမတထား၍ အသစ ေမြးထတေပးေရးတ႔တြင တကၾကြသညအခနးမပါဝငလကကရၾကသည။

Huajian Group ႏင အကသယပးယားတ႔က အဆပါ ေျပာငးလမႈက သကေသ ျပေနေပသည။ Huajian Group သည တ႐တႏငငတြင အႀကးမားဆး ဖနပတငပ ႔သည ကနထ႐က ထတလပသျဖစသည။ ထကမၸဏက အလပသမားေပါငး ၂၅,၀၀၀ က ခန႔ထားကာ Calvin Klein, Tommy Hilfiger, Guess ႏင အျခားတဆပမားအတြက တစႏစလင ဖနပအရေပါငး သနး ၂၀-ခန႔ ထတလပေပးလကရသည။ ၂၀၁၁-ခႏစ မတလတြင အကသအပးယား၏ ထစဥက ၀နႀကးခပ Meles Zanawi သည Huajian က ခဥးကပကာ သ၏ အစးရသည ကနထတလပငနးက ထေထာငရန သတထားေရြးခယခၿပး ကမၸဏက လအပေသာ အရညအေသြးျမင သားေရမားက အကသအပယားတြင ရႏငေၾကာငး ၄ငးကမၸဏအား ေျပာၾကားခသည။ အကသယပးယား၏ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ျပျပငေျပာငးလေရး စမကနးက အႀကမႀကမ သြားေရာကစစေဆးခၿပးေနာက ကမၸဏက စက႐တစခ

226 ကမာၻ႔ရငးႏးျမႇပႏမႈ အစရငခစာ။ ရငးႏးျမႇပႏမႈမ၀ါဒမား၏ မးဆကသစဆသ႔။ UNCTAD ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။227 ခြငျပထားေသာ FDI သည အမနစး၀ငမႈႏင မတညပါ။ အဘယေၾကာငဆေသာ ယငးသည အစးရက အတညျပျခငးသာ ျဖစေသာလညး ႏငငျခားကမၸဏမားက လအပရငးႏးျမႇပႏမႈ မဟတေသာေၾကာင ျဖစသည။ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကမၸဏမား စမခန႔ခြေရး႐းခပ၏ ၀ကဘဆက (www.dica.gov.mm/ dicagraph.htm) က ၾကညပါ။

128

ဖြငလစရန သေဘာတခသည။ အျပနလနအားျဖင အကသအပးယား အစးရသည ျမငမားစြာတ႔ျပနခသည။ “ည ၁၀-နာရမာ ျပနာတစခေၾကာင ၀နႀကးတစေယာက က ဖနးဆကခပါတယ။ ေနာကေန႔မနက သန႔ရငးေရးေတြ မလာခင ၇-နာရမာ ၀နႀကးရ႕႐းခနးမာ ကြနမတ႔ ေဆြးေႏြး ခၾကတယ” ဟ Haujian ၏ ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈ အေထြေထြမနေနဂာ မစၥဟယလငဟငးက ေျပာျပခသည။

ဖြငလစသည တစႏစအတြငးမာပင Huajian ကမၸဏက အကသအပးယားတြင အလပသမား ၁၇၀၀ ခန႔ ခန႔ထားေပးခသည။ ထကမၸဏသည ကြမးကငမႈ ဖြ႕ၿဖးေရးက အာ႐စ ကၿပး အလပသမားသစမားအား တစလလင ၅၀-ႏႈနးျဖင တရတျပညရ ၄ငးစကရ တစခခတြင တစႏစသငတနးေပးခသည။ အျခားေသာ လပအားအမားစ အသးျပရသည စက႐မားအား အကသအပးယားသ႔ လာေရာကရနဆြေဆာငေရး၊ စကမႈလပငနးအဖြ႕ေလးမား ဖြ႕စညးေရးႏင ျပညတြငးထတလပမႈ ကြငးဆက ဖြ႕ၿဖးတးတကေအာင ကညေရး စေသာ လပငနးမားတြင ပါဝငေသာ သမ၏အခနးက႑မားက မစၥဟငးက ရငးလငးေျပာၾကားခသည။

ျမနမာႏ ငငသည FDI က ဆြေဆာငရန မဟာဗဟာတစရပ ေရးဆြ ခမတႏ ငသည

ဆခၿပးေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက လအပခက အလားအလာေၾကာင ျမနမာႏငငအေနျဖင FDI က ဆြေဆာငႏငေသာ ႀကးပမးမႈမားက လကဥးမႈရယ လပေဆာငရန လအပသည။ ထေရာကေသာ မညသည FDI မဟာ ဗဟာမဆ ႏငင၏ လကရ ယဥၿပငႏငမႈခြနအားႏင မညသ႔ ဆငကတးတကႏငမညက ရငးလငးျပတသားစြာ နား လညသေဘာေပါကျခငးျဖင စတငရန လအပသည။ ထခဥးကပနညးက ႏငငေပါငးမားစြာတြင ကြႏပတ႔ ေတြ႕ျမငခရၿပး ျဖစသည။ ဥပမာအားျဖင ေကာစတာရကာႏငငတြင FDI ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက အတအလငးေဖာျပထားေသာ မဟာဗဟာတစရပရၿပး ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈက ဆြေဆာငႏငၿပးျဖစေသာ က႑မားက ခြျခားသတမတရန ရငးႏး ျမႇပႏမႈ တးတကေရးေအဂငစက တာ၀နေပးအပထားသည။ ထက႑မားသည အမားအားျဖင လြတလပေသာ ကနသြယေရးဇနမားႏင အေမရကနေစးကြကမားႏင အနးကပတညရေနမႈတ႔မ အကးအျမတ အရရႏငဆးက႑မား ျဖစသည။228

ေကာစတာရကာက ရငးႏးျမႇပႏမႈ တးတကေရးေအဂငစက အသးျပျခငးသည ကမာၻအ၀မးတြင စနမနာ တစခ ျဖစေလသည။ ႏငငအမားစတြင ထအဖြ႕အစညးမားသည အလားအလာရေသာ ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏသမား က ခြျခားသတမတ အကျဖတေပးေသာ အဓကအဖြ႕အစညးမား ျဖစသည။ ထအဖြ႕အစညးက အကျဖတေသာ ႏငင ျခား ရငးႏးျမႇပႏသမားအား ႏငငအတြငး စးပြားေရးလပငနး လပေဆာငေစရန ေစးကြကတငၾကပါသည။ ျမနမာႏငင၏ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကမၸဏစမခန႔ခြေရး (DICA) ဥးစးဌာနသညလညး ရငးႏးျမႇပႏမႈ ျမႇငတငေရး အဖြ႕အစညးအျဖစ ေဆာငရြကေသာလညး ထဌာန၏ လပငနးမာ ပျပငစြာ ဖြ႕ၿဖးမလာေသးေပ။ ထက႑က ေအာငျမငစြာ ေဆာငရြကႏငေရးအတြက DICA သည အျခားေနရာမားရ ယငးႏငအလားတ ဌာနမား၏အေတြ႕အႀကက ေလလာၾကညႏငသည။ ထအဖြ႕အစညးမားတြင လပငနးေအာငျမငေစေသာ အဓက အေၾကာငးအရငး ၄-ခ ရ သည။ ပထမအေနျဖင ယငးတ႔သည စားသးသက ဗဟျပေသာ တ႔ျပနလြယေသာႏင ျပလြယျပငလြယေသာ သဘာ၀က ဖနတးၿပး ရငးႏးျမႇပႏက ကြမးကငႏငနငးကာ ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင

228 လသားအရငးအႏးႏင နညးပညာက အေျခခသာ ေကာစတာရကာ၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ မဟာဗဟာ။ ႏငငတကာသကေရာကမႈက ရရပႏင အျခားႏငငမားအတြက သငခနးစာမား။ Andre Rodriguez-Clare ။ လသားဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင စြမးေဆာငရညမားဂာနယ။ အတြ-၂၊ အမတ -၂၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ။


ထေရာကစြာ ဆကသြယႏငေသာ ၀နထမးမားက ခန႔ထားၾကသည။ ဒတယအခကမာ ထအဖြ႕အစညးမားသည အစးရဗဟခကတြင ခငမာစြာ စးနစေနျခငးျဖင ရငးႏးျမႇပႏမႈမား၏ စးရမပပနမႈမားက ေျဖရငးေပးႏငေသာ လပပငခြငမားရသည။ တတယအေနျဖင ထအဖြ႕အစညးမားက ထငရားေသာ ပဂၢလကႏင ျပညသပငက႑တ႔မ ကယစားလယ မားအား ႏငငရငးႏးျမႇပႏသမားအား ကမးလမးခကမားက ေထာကခေပးရန တြနး အားေပးသည။ ေနာကဆးအခကမာ ၎တ႔သည ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင ျပညတြငး ကမၸဏမားအၾကား ဆကသြယမႈမားက တညေဆာကေပးၾကသည။

စးပြားေရး၀နးကင တးတကေကာငးမြနရနလသည

ဤအစရငခစာပါ သေတသန၏ အစတအပငးတစရပအျဖစ MGI က အာရတြင တညရေသာ ႏငငျခားကမၸဏမားႏင ေတြ႔ဆေမးျမနးျပး ၄ငးတ႔၏ ျမနမာႏငငတြင ရငးႏးျမႇပႏေရး သေဘာထားက စးစမးေလလာေနၾကေသာ ႏငငျခားကမၸဏမားႏင ေဆြးေႏြးရာတြင ကယျပန႔စြာ ျပ လပခသည။ ႀကမဖနမားစြာ ေဆြးေႏြးရေသာ ၎တ႔၏ ပဓာန စးရမမႈတစရပမာ ျမနမာႏငငရ စးပြားေရး၀နးကင အေၾကာငးပငျဖစသည။ ထကစၥႏင ပတသက၍ ျမနမာႏငငအေနျဖင ႏငငအတြငး စးပြားေရးလပငနး ေဆာငရြက လညပတႏငေသာ ၀နးကငတစရပ တးတကေရးက အားထညခဥးကပ ေဆာငရြကရန လအပသည။ ယငးသည FDI ပမာဏ အေျမာကအျမားက ဆြေဆာငႏငရန အထးအေရးႀကးေသာအခက ျဖစသည။

FDI ပမာဏ အမားအျပားက ဆြေဆာငေအာငျမငေနေသာ ႏငငမား သ႔မဟတ ၿမ႕ႀကးတစၿမ႕ခငးစတ႔သည စးပြားေရး လြယကေခာေမြ႕စြာ ေဆာငရြကႏငေသာ ၀နးကငက ဥးစားေပး ဖနတးလကရၾကသည။ ၎တ႔၏ အေတြ႕အႀကမားအရ ျမနမာႏငငက FDI က ဆြေဆာငႏငေရးတြင အေထာကအကျပႏငရန နယပယေလးခတြငအမနအကနျဖစေအာင ေဆာငရြကရနလအပေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

n ဥပေဒစ းမ းမႈ ။ ကြႏပတ႔၏ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားတြင ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင သ႐းကနသြယေရး ကယစားလယမား ပါ၀ငရာ ျမနမာႏငငတြင စညးမဥးဥပေဒမား ျပည၀စြာျပ႒ာနးၿပး စးပြားေရး၀နးကငတြင အခငအမာ ထညသြငးထားျခငး ရ-မရက ေမးျမနးၾကရာ ထအခကသည ေမာမနးထားေသာ ရငးႏးျမႇပႏသမား အတြက အဓကကေသာ မေသခာမေရရာမႈပင ျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ အေျမာအျမငရေသာ သေဘာ တစာခပမား ခပဆရာတြင ယၾကညမႈက တျဖညးျဖညး စမ၀ငေစျခငးႏင သေဘာထား ကြလြေသာအခါ မားတြင ခသမာဓ ျဖနေျဖမႈရေစျခငးတ႔သည ျပညတြငးအစစပမားႏင အစးရတ႔ႏင သေဘာတစာခပခပ ဆမည ရငးႏးျမႇပႏသမားအတြက ထညသြငးစဥးစားရန အေရးႀကးသည။ (အကြက ၇ ။ “ဥပေဒ အာဏာ သကေရာကမႈ” က ၾကညပါ။)

n ယဥၿပငေသာ နယပယ၏အဆင ။ ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏသမားသည ျပညတြငး ကမၸဏမားႏင ယဥၿပငၾကရာတြင အခြငအေရးညမသည ကစားကြငးက ရာေဖြၾကသည။ လကေတြ႕အားျဖင ထကစၥအတြက ျပညတြငးပငကမၸဏမား၏ ဥးစားေပး ဆကဆမႈက ကန႔သတရငး ႏငငျခားက ျပန၍လႊပ ႔ေငြမားအေပၚ အခြနေကာကချခငးက ဖယရားကာ ႏငငျခားကမၸဏမားက အျမတေငြမားႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈမား ျပညလညလႊပ ႔ျခငးက အျမငဆး ေရာကေအာင ေဆာငရြကရန လအပသည။ အငဒနးရားႏငငသည ၂၀၀၀-ျပညႏစႏင ၂၀၁၁-ခႏစအၾကားတြင ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏေငြ ၆-ဆ ျမငတကလာရျခငးမာ ႏငငျခား ကမၸဏမားအား အငဒနးရားႏငငတြင ၂၀၀၇-ခႏစေနာကပငးရရေသာ ၀ငေငြမားက ၎တ႔၏

130

မခငႏငငသ႔ ျပနလညလႊေျပာငးေပးခြင ျပခ ျခငး ေၾကာငျဖစသည။229 အကစတးနးယားသည ယငး၏ စးပြားေရးမ၀ါဒက ေျဖေလာေပးခၿပး ၁၉၉၄-ခႏစကနပငးတြင ေငြလးေငြရငး ေငြစာရငး အသြငးအထတမားႏင ပတသကေသာ ထနးခပမႈအား လးနးပါးက ဖယရားေပးခသည။230 ထသ႔ ဖယရားေပးချခငးေၾကာင အကစတးနးယား၏ ျမငတကလာေသာ FDI စး၀ငမႈက အေထာကအကျပခရာ ၂၀၀၅-ခႏစတြင FDI စး၀ငမႈမားသည ၁၉၉၅-ခႏစ အဆငမား ထက ၁၄-ဆ ေကာ ရရခသည။

n စးပြားေရးလပငနး လပက ငမႈ အဆငေျပေခာေမြ႕ေစေရး ။ ရငးလငးလြယက၍ နားလညသေဘာေပါကေစေသာ လပငနးစဥမားႏင စးပြားေရးလပငနးေၾကာင စရတစက မားျပားျခငးတ႔သည စးပြားေရး လပငနး လြယကေခာေမြ႕ေစေသာ ၀နးကငက ဖနတးရာတြင အေရးႀကးေသာ အစတအပငးမား ျဖစသည။ ကမၸဏမားစြာတ႔၏ ေခါငးေဆာငမားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခရာတြင လကရကာလ၌ ျမနမာနငငတြင စးပြားေရးလပငနးတစခ မတပတငေရးအတြက ၁-လမ ၆-လအထ ၾကာျမငသညဟ ၎တ႔က ေျပာၾကားသည။231 ကေမာၻဒယားႏင လာအႏငငတ႔ႏင ႏႈ ငးယဥပါက အဆပါႏငငမားတြင ၃-လခန႔ ၾကာျမငၿပး ထငးႏင ဗယကနမတ႔တြင ပမးမ ၁-လႏင မေလးရားတြင တစပတပင မၾကာေၾကာငး သရရသည။

n ဘ၀အရညအေသြး ။ ကမၸဏမားက ႏငငတစခအတြငး တညေထာင သင-မသင ဆးျဖတသညျဖစေစ၊ မဆးျဖတသညျဖစေစ အသအျမင အကယဆးျဖစေသာ ႏငငတစခ၏ ၀နးကငျဖစေသာ ဘ၀အရညအေသြးသည အဓက အေၾကာငးရငးတစရပ ျဖစေနေလရသည။ ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈ၊ ျပညသ႔ လၿခေရး (ျပစမႈျဖစပြားႏႈနး နညးျခငးႏင ထေရာကေသာ ရတပဖြ႕ရျခငး)၊ ေကာငးမား စသညတ႔ကသ႔ေသာ လမႈေရး အကးေကးဇးမားက ေပးစြမးႏငၿပး ကြယ၀ေသာ ယဥေကးမႈဘ၀တ႔သည စးပြားေရးလပ ငနးမားႏင ကြမးကငပညာရငမားက ပ၍ ဆြေဆာငႏငဖြယ ရေပသည။

ျမနမာႏငငသည ကမာၻ႔ကနသြယေရးစးေၾကာငးမား၊ ကနျဖန႔ျဖးမႈ ကြငးဆကမားႏင လငျမနစြာ ျပနလညဆကသြယရန စဥးစားသငသည

ျမနမာႏငငအတြက ကနသြယေရးသည ဖြ႕ၿဖးမႈက အေထာကအကျပရန တငပ ႔ကန၀ငေငြမား၏ အရငးအျမစလပငနးႏင လအပသည ကနပစၥညးမားႏင ၀နေဆာငမႈမားက တငသြငးသည အရငးအျမစအတြက အေရးႀကး႐မမက ျမနမာႏငငရ စားသးသမားအား ပ၍ စတႀကကေရြးခယခြငႏင ေစးသကသာခြင ရရေရး အတြကလညး အေရးႀကးသည။ ယခငက အေရးယ ပတဆ႔မႈမားေၾကာင ျမနမာႏငင၏ ကနသြယေရးသည ႏငင အနညးငယမေပၚတြငသာ အေလးထားေနရသည။ ယငး၏ ကနသြယေရး၏ ၈၇% ရာခငႏႈနးသည ထပတနးကန သြယဘက ၅-ႏငငမႏငသာ ဆကသြယရျခငးျဖစၿပး အာရႏငငမား၏ ပမးမကနသြယေရး ၆၀% ရာခငႏႈနးထက မားစြာျမငမားသည

229 ဥေရာပသမဂၢအဖြ႕၀ငႏငငသစမားတြင ေငြလးေငြရငး ေငြစာရငး မတေအာင ေဆာငရြကမႈ။ ေငြလး ေငြရငးစးဆငးမႈပစမားႏင မ၀ါဒတ႔ျပနမႈ မား။ Zsofia Arvai ။ IMF လပငနးစာတမး အမတ ၀၅/၂၁၃၊ ၂၀၀၅-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။230 FDI ဆြေဆာငမႈဆငရာ မကကငဆ သေတသန။231 UNCTAD Inward FDI Database ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။


သေဘာျဖစသည။232 အာရႏငငအမားစသည အာရျပငပမ အဓက ကနသြယဘကမားႏင ကနသြယမႈပမာဏ ထငရားစြာရရေနခနတြင ျမနမာႏငင ပ ႔ကနမား၏ ၂% ရာခငႏႈနးသာလင အာရမဟတေသာ ႏငငမားသ႔ တငပ ႔ျခငး ျဖစသည။ ဥပမာ - အေနာကႏငငမားႏင ကနသြယမႈျပခေသာ ကေမာၻဒယားႏငငသည မေရတြကႏငေသာ အကးစးပြားမား ျဖစထြနးလကရသည။ ၁၉၉၉-ခႏစတြင အေမရကနသည ျပညေထာငစႏင ႏစႏငင အျပနအလန ကနသြယေရးသေဘာတ စာခပခပဆခၿပးေနာက ကေမာၻဒးယားတြင အလပသမား အခြငအေရးမား အကာအကြယေပးမႈ၏ အျပနအလန အကးဆကေၾကာင အေမရကနျပညေထာငစသ႔ အထညအလပတငပ ႔ခြငပမာဏ ျမငတကလာခသည။233 အာရ အတြငး ကနသြယေရးသည ျမငမားလာေနေသာလညး အေနာကႏငငမား သညလညး အေရးႀကးေသာ ကနသြယဘကမားအျဖစ ကနရေနဆျဖစသည။ (ျပကြက - ၃၅)

ကနသြယေရး စးဆငးမႈမား ျမငမားလာေအာင ႀကးပမးရာတြင ကနသြယေရး မ၀ါဒသညလညး က႑တစရပအျဖစ ပါ၀ငရနလအပသည။ ASEAN လြတလပေသာ ကနသြယေရးနယပယတေလာက အခြနအေကာကမား ေလာခရာ၌ ျမနမာႏငငက ထငရားေသာ တးတကမႈမား ရရေအာငျမငခသည။ ျမနမာႏငငက လကရႀကေတြ႕ေနရေသာ သြငးကနခြနႏင ပ ႔ကနခြနမားမာ လး၀သကသာ ေလာနညးေနၿပး ကနသြယေရးညမမႈမား ရရေအာင ေဆာငရြကလာသညႏငအမ ပ ႔ကနခြနမားလညး ကဆငးလာခသည။ ၂၀၀၆ ႏင ၂၀၀၉-ခႏစအၾကား ပ ႔ကနေပၚတြင သတမတေသာ ပမးမအခြနမာ စကပးေရး ထြကကနပစၥညးမားေပၚတြင ၅.၉% ရာခငႏႈနးသာရၿပး စကပးေရးထြကကန မဟတေသာ ပစၥညးမားေပၚတြင ၁.၇% ရာခငႏႈနးသာ ရသည။234

232 ကနသြယေရးႏႈငးယဥမႈ အခကအလကမား။ ျမနမာႏငငကနသြယေရးက ဘဂၤလားေဒရ၊ ကေမာၻဒယား၊ အငဒနးရား၊ ဖလစပင၊ ထငးႏင ဗယကနမႏငငတ႔ျဖင ႏႈငးယဥသည။233 ကေမာၻဒယား။ ေနာကခႏင အေမရကနျပညေထာငစဆကဆေရးမား။ Thomas Lum လႊတေတာ သေတသနလပငနး၊ လႊတေတာသ႔ အစရငခစာ၊ ၂၀၀၇-ခႏစ။233 ျမနမာ။ ကနသြယေရးလမးဖြငျခငးႏင ႏငငျခားတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ အလားအလာ။ Witada Anukoon wattaka & Mia Mikic ။ UNESCAP ၀နထမးလပငနးစာတမး။ အမတ ၀၁/၀၂။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ စကတငဘာလ။


ကနသြယမႈတးခ ႕ႏငရနျမနမာႏငငသညအေနာကႏငငမားႏငကနသြယေရးဆကဆမႈမားထေထာငရန ႏငအာရႏငငမားႏင တညရဆဆကဆမႈမားကလညး ခငမာေတာငတငးေအာင ေဆာငရြကရနလသည

ပ႔ကနထပတနး ၁၀-ႏငင၊ ၂၀၁၁-ခႏစ။

ပးငါပေစစ ႔ နက (% ။ ေဒၚလာ ယလဘ )

စမျးငရအးငတသ ။ ႏ မယြသနကဥယးငႈ ႈ းာမကလအကခအ ။

ျပကြက ၃၅

9461 69

4667

10 1512 8 7 7

အေနာက ႏ းာမငင

100% =

အာရ

အျခား ႏ းာမငင


7

81

4

ရဒေးာလၤဂဘ

26

83

ငပစလဖ

48

30

4

မနကယဗ

98

47

းာရးနးဒငအ

203

22

းငထ

229

27

ျမနမာ

8

3

3

ကခတမ ။ ကးာမကြတအရေအ ငဖျသးာထးငါပေးလ ခယကအ ႕၍ ပငႏရမ ါ။

132

မညသ႔ပင ဆေစကာမ ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ေစးကြကပငဆငမႈ တးတကေရး အလားအလာရေနပါေသးသည။ ၂၀၁၅-ခႏစတြင ASEAN စးပြားေရး အသကအ၀နး (AEC)သည အခြနအေကာက ကငးလြတေရးႏင အခြနအေကာကႏငမဆငေသာ အတား အဆးမား ဖယရားေရးတ႔ ေဆာငရြကရန လအပပါသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငင သည ASEAN တစခတညးေသာျပတငးေပါက ေစးကြကကသ႔ေသာ ကနသြယမႈမားက ကညပပးေပးမည လပငနးမားမ အကးေကးဇးမား ခစားရရႏငမည။ ထေစးကြကသည အဖြ႕၀ငႏငငအားလး၏ ကနသြယေရးလပငနးစဥမားအား ရငးလငးလြယကေစၿပး စခနစၫႊနးမား သတမတ ေပးမညအျပင ကနသြယမႈ ျမနဆနေစေရးလပငနး နယပယအားလးတြင ICT အသးျပ ေရးကလညး တြနးအားေပးမညျဖစသည။ ျမနမာ ႏငင၏ ပ ႔ကနဆြေဆာငေသာ အခြန အေကာကမ ရယယာသည အေရ႕အာရ-ပစဖတႏငငမားႏင ႏႈငးယဥလင အသင အတင နညးပါးသည။ 235 ျမနမာႏငငအတြက အလားအလာအရဆးအျဖစ အာရစကရမည ကစၥမာ အျခားႏငငမားႏင ခပဆထားေသာ တရား၀ငကနသြယေရး သေဘာ တစာခပ အေရအတြက တးခ႕ရနျဖစၿပး လကရ ASEAN လြတလပေသာ ကနသြယေရး သေဘာတစာခပမား၏ အလားအလာက အျမငဆးရရေအာင ေဆာငရြကရနပင ျဖစေပမည။ ၂၀၁၁-ခႏစတြင ျမနမာႏငင သြငးကနမား၏ ၉၄% ရာခငႏႈနးႏင ပ ႔ကနမား၏ ၉၃% ရာခငႏႈနးတ႔သည အဆပါ သေဘာတစာခပမား ခပဆခေသာ ႏငငမားႏင ျပလပခသည။

ကနသြယေရးမဝါဒမား၀နးကငးအျပင ယငး၏ စးပြားေရးႏင စးပြားေရး လပငနးမားသည ကမာၻႀကး၏ မညသညကနတငပ ႔မႈ ကြငးဆကမားႏင အကကညဆး ျဖစမညက ျမနမာႏငငက စဥးစားရနလအပသည။ အျခားႏငငမားတြင တနဖးကြငးဆက၏ အမးမးေသာ အဆငမားက အထးျပလပေဆာငရြကလကရသည။ 236 ဥပမာ - တ႐တ ႏငငက လပစစပစၥညးတပဆငေရးက အေလးထားၿပး ေမာ႐ကႏငငက ကားပစၥညး အစတအပငးမား ထတလပေရးက ေရြးခယခသည။ အရနပစၥညးအစတအပငးမား၊ ေပါငးစပပါ၀ငေသာ အစတအပငးမားႏင ပစၥညးကရယာ တနဆာပလာမား ကန သြယမႈသည ႏငငတကာ ကနသြယေရးတြင အေရာငးသြကဆးေသာ ၾကားအဆင ကနပစၥညးမားျဖစသညအျပင ၂၀၀၉-ခႏစ ေလာငစာမဟတေသာ ကနပစၥညးမား၏ ၅၀% ရာခငႏႈနးေကာက ကယစားျပလကရသည။237 ျမနမာႏငငသည စကမႈလပငနးက သးျခားအေျခခေသာ ကမာၻ႔ကနတငပ ႔မႈကြငးဆက၏ အျခားေသာ အဆငမားရ ယငး၏ ႏႈငးရအကးက ဆနးစစရန လအပသည။ ထသ႔ ဆနးစစၿပးလင သယယပ ႔ ေဆာင ေရး၊ ႀကးမဆကသြယေရး၊ ေငြေၾကးႏငအာမခကသ႔ေသာ အေျခခအေဆာကအဥ ဝနေဆာင မႈလပငနးမားက သငေတာေသာ ေစးႏႈနးျဖင သးစြႏငေအာင ေဆာငရြကရန လေပသည။

235 ကမာၻ႔ကနသြယေရး ၫြႊနးကနးေဒတာေဘစ။ ကမာၻ႔ဘဏ။236 ၾကားအဆင ကနပစၥညးမား၏ ကနသြယေရးဆနးစစမႈ၏ အသးမားေသာ နညးလမးမာ ကလသမဂၢ၏ ကယျပန႔ေသာ စးပြားေရးအမးအစား မားက အသးျပျခငးပင ျဖစသည။ ထကနပစၥညးမားသည အမနတကယ အသးျပမႈေၾကာင စားသးမႈ၊ ေငြလးေငြရငးႏင ၾကားအဆငပစၥညးမားတြင အေျခခကသည။ “ကနသြယေရးပစမားႏင အေရ႕အာရရ ကမာၻ႔တနဖးကြငးဆက” WTO & IDE_JETO (ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား တကသလ၊ ဂပနျပညပ ကနသြယေရးအဖြ႕)၊ ၂၀၁၁-ခႏစကလညး ၾကညပါ။237- ၎ - ။


ျမနမာႏငငသည လစးဆငးမႈမားျဖငလညး ျပနလညဆကသြယႏငသည

ျမနမာႏငငတြင ကနပစၥညးမားအ၀ငအထြက စးဆငးရနသာမက လမား အ၀ငအထြက စးဆငးရနလညး လအပသည။ ကမာၻအ၀မးႏင ဆကသြယေသာ စးပြားေရးဆသညမာ အလးအရငးႏငခေသာ လမားသည ကမာၻလညခရးသညျဖစေစ၊ စးပြားေရးလပငနး ခရးသြားမားျဖစေစ၊ ပညာရငမား သ႔မဟတ ေကာငးသားမားျဖစေစ မညသမဆ ၀ငထြကသြားလာသည ကစၥပငျဖစသည။ လကခႀကဆျခငးအားျဖင ႏငင အတြငးသ႔ ႏငငျခားသားမား ပမန၀ငေရာကလာေစၿပး ျမနမာႏငငသားမားကလညး ေလလာေရး၊ စးပြားေရးလပငနး လပကငေရး သ႔မဟတ ကမာၻ႔အျခားေနရာမားက စးစမး ရာေဖြေရးတ႔အတြက ပ ႔လႊတႏငသည။ ထသ႔ ၀ငထြကခြငျပျခငး၊ မမႏငငသားမားအား ႏငငျခားသ႔ ေစလႊတျခငးတ႔ျဖင ျမနမာႏငငသည ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင ကမာၻလည ခရးသညမားအတြက ျပခနးသဖြယ ျဖစလာၿပး ျမနမာႏငငအား ေခတမ၍ ကမာၻအ၀မးႏင စပဆငေသာႏငငအျဖစ ဖြ႕ၿဖးလာေရးက အေထာကအကျပသည နညးပညာႏင အသ ပညာမား လႊေျပာငးရယျခငးက လႈ႕ေဆာေပးႏငေပသည။ လစးေၾကာငးတြင ပညာရင စးေၾကာငးႏင ကမာၻလညခရးသညစးေၾကာငးဟ၍ အဓကအားျဖင ၂-မး ေတြ႕ရ ရသည။

စြမးရညဖြ ႕ၿဖး တးတကေရးအတြက ျမနမာႏ ငငသည ႏ ငငျခားပညာေရး ဌာနမားက အသးျပၿပး ႏ ငငျခားအထးကြမးကငမႈမားက ဆြေဆာငကာ ယငး၏ ႏ ငငတကာတြင ေရာကရ ေနေသာ ျမနမာႏ ငငသားမားက အသးခႏ ငသည

ျမနမာႏငငတြင ကမာၻအ၀မး ျပန႔ကေရာကရေနေသာ ျမနမာႏငငသားမား ထႏငထညႏင ရေနသည။ အျခားႏငငမားကသ႔ပင မားစြာလအပေနေသာ ကြမးကငမႈမားႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈမားက ေထာကကပပးေပးျခငးျဖင စးပြားေရးတညေဆာကမႈတြင ၎တ႔လညး တစတပတစအား ပါ၀ငလာႏငေပသည။ ဥပမာ - ႏငငရပျခားရ တ႐တႏငငသားမားသည ၁၉၈၅ ႏင ၂၀၀၀-ျပညႏစအၾကားတြင တ႐တႏငင FDI ၏ ၇၀% ရာခငႏႈနးခန႔က ျဖညဆညးေပးခၾကသည။238 ကမာၻအ၀မး ျပန႔ကေနေသာ ၎တ႔၏ ႏငငသားမားႏင ဆကသြယမႈ ဖနတးၾကေသာ ႏငငတငးသညလညး ေအာငျမငၾကသညမဟတပါ။ ဥပမာ - ထငးႏငငႏင ကေမာၻဒယားတ႔မ ႏငငျခားေရာကေနေသာ ႏငငသားမားသည ၎တ႔ သကဆငရာ မခငႏငငမား၏ ဖြ႕ၿဖးမႈတြင အကန႔အသတျဖငသာ ျဖညဆးေပးၾကပါသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင လတတေလာတြင ႏငငျခား၌ ေနထင၍ အလပလပကငေနေသာ ယငး၏ ႏငငသားမား၏ အေတြ႕အႀကႏင ကြမးကငမႈမားက ထတယသးစြႏငေသာ အဓကအဆငမားစြာရပါသည။ ဥပမာ - ၀ကဘကဆကမားက အသးျပ၍ျဖစေစ၊ သ႐း မားႏင အျခားနက၀ကခမားက အသးျပ၍ျဖစေစ ႏငငျခားသားမားက ခြျခား သတမတ ေစစပဆကသြယသည အျခားႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားက သငယႏငပါသည။ ကမာၻ အ၀မး ေရာကရေနေသာ ႏငငသားမားသည တရား၀ငဘဏလပငနးႏင ဆကသြယ ေဆာငရြကေနသမ ကာလပတလးႏင ျမနမာေငြစဘဏတးႏႈနးမား ျမႇငတငေပးေနလင ႏငငျခားေငြျပနလႊပ ႔ေသာ အဖးတနအရငးအျမစမား ျဖစလာႏငပါသည။ ျမနမာႏငငက ယငး၏ ႏငငျခားေရာက ႏငငသားမား အထးသျဖင စးပြားေရးအတြက လအပေသာ ကြမးကငမႈရသမားက ႏငငသ႔ ျပနလာေစရန အားေပးအားေျမႇာကျပလင ပ၍ပင အကးျဖစ ထြနးႏငေပလမမည။

238 ႏငငရပျခား ျပန႔ကေနသမား နက၀ကခႏင ႏငငတကာ ေရႊ႕ေျပာငးေနထငမႈစြမးရညမား။ ၎တ႔၏ ႏငငရပျခား ကြမးကငမႈမားက ႏငငမား က မညသ႔ ဆြေဆာငႏငသနညး။ Yevgeny Kuznetsov ၊ ed ။ ကမာၻ႔ဘဏတကသလ ဖြ႕ၿဖးမႈေလလာခကမား၊ ၂၀၀၆-ခႏစ။

134

လစးေၾကာငးသည အ၀ငသာမက အထြကလညး ရရမည။ ဥပမာ - အာရႏင လကတငအေမရကတြင လသမားေသာ စနစတစခမာ အစးရႏင ပဂၢလကက႑မားက ေကာငးသားမားအား ႏငငရပျခားတြင ပညာသငၾကားမႈ ေငြေၾကးေထာကပေရးအတြက ပညာသငဆေပးျခငးျဖစသည။ ပညာသငဆ ရရသမားသည ပညာသငကာလၿပးဆးပါက ၎တ႔၏ ကြမးကငမႈအသစမားက မခငႏငငရ အလပအကငမားတြင အသးျပရန ႀကတငကတက၀တျပၾကရသည။ ေရတကာလအေနျဖင အာရႏငငမားရ အသကေမြး၀မး ေကာငး ပညာသငေကာငးမားသ႔ ေကာငးသားမား ေစလႊတျခငး၊ အလပသမားမားအား လအပေသာ ကြမးကငမႈသစမား ရရေစမည သ႔မဟတ လကရကြမးကငမႈမားက တးတက ေစမည ႏငငျခားေလကငေရး အစအစဥမားသ႔ ပ ႔လႊတျခငးသည ျမနမာႏငငအတြက အသး၀ငေပလမမည။ ဥပမာ - ခရးသြားလပငနး လငျမနစြာ တတကြမးလာေစေရးအတြက ျမနမာႏငငသားမားက ထငးႏငငရ ေကာငးမားႏင အသကေမြး၀မးေကာငး အစ အစဥမားသ႔ ေစလႊတျခငးျဖစသည။ ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ပညာေရးစနစ အထးသျဖင အဆငျမငပညာေရးက ျမႇငတငရန ႀကးပမးလကရရာ အျခားႏငငမားႏင ပးေပါငး၍ အထးလလယေရး အစအစဥမား ျပလပျခငးသည အကးရေစႏငသည။ ထလလယေရး အစအစဥမားက လကရပညာေရးစနစက လကခႏငေသာ အ၀ငအဆထက ပမမားျပားေသာ ႏငငသားမားက ပညာသငၾကားေပးႏင၊ ေလကငေပးႏငေပလမမည။ ျမနမာႏငငသားမား၏ အဂၤလပဘာသာစကားတြင အသငအတင ျမငမားစြာ ကြမးကငမႈက ထအစအစဥမားတြင ထးျခားေသာ အားသာခကျဖစႏငေပလမမည။

တစခနတညးမာပင ျမနမာႏငငသည စမအပခပမႈ လပငနးစဥမားက ရငးလငး လြယကေစျခငးျဖင ႏငငျခားစြမးရညမား ျမနမာႏငငအတြငးသ႔ ေရာကရလာမႈအရနက ျမႇငတငႏငသည။ ဆလသညမာ ကမာၻလညခရးသညမားသည ၎တ႔၏ ေဆာငရြက ဖြယမားက ေန႔ခငးၿပးေဆာငရြကႏငၿပး ျမနမာႏငငကလညး ၎တ႔အား ေစးကြက တင ေၾကာျငာၿပး ျဖစေပသည။ ထငးႏငငတြင ၁၉၉၇-ခႏစ၌ တစထငတညးတြငပင လသမရႏငေသာဆငက တညေထာငခၿပး ထဆငက ထေရာကတြကေခကကေသာ လပငနးစဥမားရသည ႏငငျခားကမၸဏမားအား ႏငငအတြငးသ႔ လာေရာကလပကငေစရန ပပးေပးသည။239 စကၤာပႏငငသညလညး Contact Singapore ကသ႔ေသာ အဖြ႕ အစညးမားမ တစဆင ႏငငျခားကြမးကငမႈမားက ဆြေဆာငစညး႐းခသည။ ထအဖြ႕အစညးတြင စကၤာပႏငင၌ အလပလပရန စတ၀ငစားေသာ ႏငငျခားသားမားအတြက တစထငတညး ၀ယယၾကည႐ႈ ေလလာႏငေသာ ႏငငျခား စငတာမားက ဖြငလစထားသည။240

စးပြားေရး အကးအျမတမား ျဖစထြနးၿပးေနာကတြငလညး ခရးသြားလပငနးက ကမာၻေပၚတြင ျမနမာႏ ငင၏ ဆြေဆာငမႈရ ေသာ ပ ရပက ဖနတးေပးႏ ငသည

ကြႏပတ႔ ေဆြးေႏြးခၾကသကသ႔ပင ခရးသြားလပငနးသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင GDP က ေဒၚလာ ၁၄.၁-ဘလယ ျမႇငတငေပးႏငေသာ အလားအလာရၿပး အလပအကငေပါငး ၂.၃ သနးက ဖနတးေပးကာ အထးသျဖင ကြမးကငမႈ ကန႔သတခကရေသာ အမးသမးမားႏင

239 ႏငငျခားတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ။ စြမးေဆာငမႈႏင ဆြေဆာငမႈ - ထငးႏငငျဖစရပ။ ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈ အလပ႐ေဆြးေႏြးပြ တငသြငးသည။ Peter Brimble ၊ Hataichanok Techaratanawiroj & Atchaka Sibunruang ။ ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈ။ ကေမာၻဒယား၊ လာအႏင ဗယကနမ တ၏ အခြငအလမးမားႏင စနေခၚမႈမား။ ဟႏြငး၊ ၂၀၁၂- ခႏစ၊ ၾသဂတလ ၁၆-၁၇။240 စကၤာပႏငငျခားစြမးရညမားႏင အဆငျမငကြမးကငမႈမား အဖြ႕ဆငရာ ႏငငစးပြားေရး။ Lindo Low ။ စကၤာပအမးသားတကသလ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ။


လငယထအၾကား ဆငးရမြေတမႈက ေလာခေပးႏင ေပလမမည။ သ႔ရာတြင ထကသ႔ေသာ တက႐ကစးပြားေရး အကးေကးဇးမားသာမက ခရးသြားလပငနးသည လ႔အဖြ႕အစညး အတြငး ကယျပန႔သည အျပသေဘာေဆာငေသာ က႑မ လႈပရားႏငသည။ ဥပမာ - အသရရျဖင ေရရညခငမာသည နညးလမးအရ ေဆာငရြကပါက ခရးသြားလပငနးသည ျမနမာယဥေကးမႈႏင ႐းရာဓေလထးစမားက ျပနလညရငသနလာေစသညျပင သဘာ၀ ပတ၀နးကင ထနးသမးေရးကလညး အေထာကအက ျပႏငသည။241

ခရးသြားလပငနးသည ႏငငတငးက ခငးကငးျပသေသာ ျမနမာႏငင၏ ေစးဆငျပတငးေပါကသဖြယ ျဖစလာႏငၿပး ခငမာစြာ ေပၚထြနးလာသည ျမနမာပရပက ကမာၻတြင ဖြ႕ၿဖးလာေစသညျပင ျမနမာယဥေကးမႈႏင စးပြားေရး၀နးကငအေပၚ ပမနားလညသေဘာေပါကမႈ ျမငမားလာေစေပသည။ အစးရႏင ပဂၢလက က႑တ႔ အတ လကတြကာ ကမာၻလညခရးသညမား အားလပရကတြင သြားတတသညေဒသမားအတြက ၎တ႔ ေမာလငထားသည အကအညမားက ေပးျခငးျဖင ဆြေဆာငမႈက ဖနတးႏင႐သာမက ျမနမာႏငငအား အျခားခရးသညမား ပမ လာေရာကေစရန ေစးကြကတငရနလညးလပေဆာငႏငေပသည။ အခ႕ ႏငငမားသညလညး ဤသ႔ ေဆာငရြကျခငး ျဖင ႀကးမားေသာ ေအာငျမငမႈမား ရရေနၾကသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ ကမာၻ႔စးပြားေရးဖရမတြင ထေရာကေသာ ေစးကြက တငျခငးႏင ကနအမတတဆပ ေၾကာျငာျခငးတ႔အတြက စကၤာပ၊ ထငးႏင မေလးရားတ႔အား အဆင-၂၊ ၁၁ ႏင ၁၄ ဟ၍ အသးသး သတမတခသည။242

ထငးႏငငတြင ခရးသြားလပငနးသည ႏငင၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၊ ႏငငျခား၀ငေငြရရမႈ၊ အလပအကငျမႇငတငေပးႏငမႈ၊ ၀ငေငြမားျဖန႔ေ၀မႈႏင ရငးႏး ျမႇပႏ မႈမားက ပမအားေပးျခငးတ႔တြင အေရးပါေသာ က႑မ ပါ၀ငလကရသည။243 ၁၉၆၀-ျပညႏစတြင အမားျပညသသ႔ ထတျပနေၾကညာမႈမားႏင ေစးကြကတငသည လႈပရား မႈမားမတစဆင ထငးႏငင၏ ႏငငတကာ ပရပက ခငမာေတာငတငးေစရန ထငးကမာၻလည ခရးသြားလပငနးအဖြ႕က တညေထာငခသည။244 ၁၉၈၇-ခႏစတြင ထငးႏငငသည “ထငးခရးသြားႏစ” လႈပရားမႈက ေဆာငရြကခၿပး ထလႈပရားမႈေၾကာင ထငးႏငငသ႔ လာေရာကသည ကမာၻလညခရးသညဥးေရ ျမငတကလာေအာင စြမး ေဆာငေပးႏငခသည။ မၾကာေသးမ ၁၉၉၈ႏင ၁၉၉၉-ခႏစမားတြငပင ထငးႏငငက ထေအာငျမငမႈအေပၚ အေျခခကာ “ရငသပ႐ႈ ေမာဖြယ ထငးႏငင” ဟေသာ လႈပရားမႈသစက ေဆာငရြကခၿပး ထလႈပရားမႈက ထငးႏငင၏ ယဥေကးမႈဆငရာ ဆြေဆာငမႈမား ယငး၏ အစားအစာႏင ထငးျပညသမားက ထတေဖာျပသခသည။245 ၎တ႔သည ျမနမာႏငငက ယငး၏ ကမာၻလညခရးသညမား ႏင ေရပနးစားေအာင ေဆာငရြကမႈႏင ကမာၻႀကးသ႔

241 “ဆငးရမႈေလာပါးေရးက ခရးသြားလပငနးက ျဖညဆညးကညမႈ” UNESCAP ခရးသြားလပငနး သးသပခက။ အမတ-၂၅။ ၂၀၀၅-ခႏစ။242 အဆပါ အခကအလကမားသည “ခရးသြားမားက ဆြေဆာငရန၊ ယငးႏငင၏ ေစးကြကတငျခငးႏင အမတအသားျပျခငး လႈပရားမႈမား၏ ထေရာကမႈက မညသ႔အကျဖတမညနညး။” ဟေသာေမးခြနးအတြက ယဆကခကသေတသန အကဥးခပမ ရယသည။ Jennifer Blanke & Thea Chiesa, eds တ႔၏ “ခရးသြားႏငကမာၻလညလပငနးယဥၿပငမႈ အစရငခစာ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈႏင အလပအကငဖြ႕ၿဖးမႈ အတားအဆမား ေလာချခငး။ ကမာၻ႔စးပြားေရးဖရမ။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ မတလတ႔က ၾကညပါ။243- ၎ - ။ “ဆငးရမြေတမႈေလာပါးေရးက ခရးသြားလပငနးက ျဖညဆညးကညမႈ”၊ UNESCAP ခရးသြားလပငနးသးသပခက။ ၂၀၀၅-ခႏစ။244“ ထငးႏငငခရးသြားလပငနး။ ပစမား အလားအလာႏင ကန႔သတခကမား” Nick Kontogeorgopoulos ။ ပစဖတခရးသြားလပငနး သးသပခကအတြ - ၂၊ အမတ ၃၊ ၄ ၊ ၁၉၉၈-ခႏစ။245- ၎ - ။ “ဆငးရမြေတမႈ ေလာပါးေရးက ခရးသြားလပငနးက ျဖညဆညးကညမႈ” UNESCAP ခရးသြားလပငနး သးသပခက။ ၂၀၀၅-ခႏစ။

136

လမးေၾကာငးသစ ဖြငလစမႈတ႔က ေဆာငရြကရာတြင ထညသြငးစဥးစားႏငေသာ ခဥးကပမႈ အမးအစားမားပင ျဖစသည။

စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈ အေစာပငးႏစမားတြင ျမနမာႏငငႏင ယငး၏ ႏငငတကာ ဖြ႕ၿဖးတးတကဘကမားက ျမနမာႏငငအေနျဖင ဖြ႕ၿဖးမႈ ေမာငးႏငေရးအတြက ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကနသြယေရးေပၚတြင အထးမခအားထားရန လအပ ေၾကာငး အသအမတျပၾကသည။ ျမနမာႏငငအတြငးႏင အျပငသ႔ ႀကးမားလေသာ လ အမား၀ငထြကမႈစးေၾကာငးသည အျခားႏငငမား၏ ကြမးကငမႈမား ျမႇငတငေရးက အေထာကအကျပမညအျပင အထးသျဖင ခရးသြားလပငနးမတစဆင ျမနမာႏငင၏ ဆြေဆာငေသာပရပက ေဖာေဆာငေပလမမည။ ယငးသ႔ေသာ ကမၻာၾကးႏင တကၾကြစြာ ဆကသြယမႈမားက စစမနေသာ အဖးတနပစၥညးမားအျဖစသ႔ ေျပာငးလပစရန ျမနမာႏငင တြင အခြငအလမးမား ရေနပါသည။

၄။ အစးရႏင ပဂၢလက အခနးက႑တ႔အတြက ပါ၀ငပတသကမႈမား

ျမနမာႏငင၏ ေစးကြကဖြငလစလကေသာေၾကာင ျမနမာအစးရႏငတကြ ရငးႏးျမႇပႏရန သ႔မဟတ အကအညေပးရန ႀကးပမးေနၾကေသာ ကမၸဏမား ႏစရပစလးအတြက အလားအလာသည သသာထငရားေနပါသည။ သ႔ရာတြငမ စနေခၚမႈမားလညး ရေနေသးသည။ ဤအခနးတြင ျပျပငေျပာငးလေရးႏင အသြင ေျပာငးလေရးတ႔က အေကာငအထညေဖာရန အားထတေနသည အစးရအေနျဖင ထည သြငးစဥးစားရမည အခ႕ေသာနညးလမးမားႏင ျမနမာႏငငတြင စးပြားေရးလပငနး ေဆာငရြကရန စဥးစားေနၾကေသာ ျပညတြငးႏင ႏငငတကာ ကမၸဏမားအတြက အလငအျမန ေဆာငရြကစရာမားႏင မဟာဗဟာမားက အႀကျပထားသည။ ကြႏပတ႔ ေဖာျပချပးျဖစသည ေဒၚလာဘလယ ၂၀၀ေကာ စးပြားေရးအခြငအလမးက အစးရႏင ကမၸဏမား မညသ႔တ႔ျပနမညႏငပတသက၍ ဆးျဖတခကမားခမတရေပလမမည။ လာမညႏစ အနညးငယအတြငးတြင အစးရႏင ကမၸဏမားအတတကြ ပးေပါငးကာ ကမာၻက ေတြ႕ျမငခသမထတြင အလြနလငျမနသည စးပြားေရးအသြင ေျပာငးလမႈတစခ၏ စႀကလမးမားက တညေဆာကႏငၾကေပလမမည။ သ႔ရာတြင အခြငအလမးမာ ကဥးေျမာငး ေနၿပး စတပကဖြယရာ အေျခအေနမားက ျမငမားေနပါသည။


အသြငေျပာငးလမႈက အေကာငအထညေဖာ ေဆာကရြကေပးျခငး၊ ျမနမာအစးရအတြက ျမငမားေသာ ေမာမနးခကမား ႏင အဓကစနေခၚမႈမား

အစးရတစရပအေနျဖင အေကာငအထညေဖာရန ဆႏၵျပငးျပႏငသည အသြငေျပာငးလေရး အစအစဥ ေတာငးဆမႈမားက ျမနမာႏငငေရးေခါငးေဆာငမား ရငဆင ႀကေတြ႕ေနၾကရသည။ စးပြားေရးအသြငေျပာငးလမႈ တစခတညးတြငပင ႐ႈပေထြးကာ စနေခၚမႈမားရေနသည။ ႏငငတစခ၏အခနးက႑သစ အေစာဆးကာလမားတြင စးပြားေရး၏ ရေထာင႔တငးက ဖအားေပးေနေသာ ျပနာျဖစေနပါသည။ ျပညသလထ၊ ျပညတြငးစးပြားေရးလပငနး အသကအ၀နး ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမအတြက လပေဆာငေနေသာ မတဖကမားအၾကား စးပြားေရးတးတကမႈ ေမာမနးခကမား ျမငမားလကရသည။ ႏငငရပျခားကမၸဏမားႏင ႏငငတကာ အသကအ၀နးကလညး ျမနမာႏငငအေပၚ ေရရညအာမခခကေပးရနအတြက ထကတနမႈ ရ-မရ ဆကလကဆးျဖတေရးအတြက အစးရထမ ေပၚထြကလာမည ဖြ႕ၿဖးမႈ အားလးက မကလးေဒါကေထာကလက ေစာငၾကညေနၾကသည။ သမငးတြငမည လပငနးတာ၀နႀကးႏင ႀကႀကကေနရေသာ အစးရသည စြမးရညႏင အခနကန႔သတခကမားစြာျဖင႔ အား ထတလပေဆာငေနၾကရသည။ အထကပါအခကမားအျပင ယၾကညမက ဆကလက ထနးသမးႏငရနအတြက ယငး၏ျပျပင ေျပာငးလေရးအေပၚ ဆကလက အာ႐စးစက လပေဆာငကာ စြမးေဆာငရညမားက လငျမနစြာ တညေဆာကရနလညး လအပေပသည။ ျမနမာအစးရအတြက အဓက ပါ၀ငပတသကမႈ ၃-ရပက ကြႏပတ႔၏ ဆနးစစခကမေန၍ အႀကျပထားပါသည။

ျပျပငေျပာငးလေရး လမးေၾကာငးက ပမနထနးသမး၍ ဥပေဒျပျခငးႏင စညးမဥးဥပေဒ ထနးခပျခငးတ႔ျဖင အရနျမႇငတငပါ

ႏငငသားမား၊ ႏငငအ၀မးရ ႏငငေရးေခါငးေဆာငမား ျပညတြငးစးပြား ေရးလပငနးမား ေကာပေရးရငးေပါငးစႏင ႏငငတကာ အသကအ၀နးတ႔၏ အပငးတြင ျမနမာႏငငသည အစးရအေပၚ ယၾကညမႈအသစက တညေဆာကေနဆ အေစာပငးကာလတြငပင ရေနေသးပါသည။ ထအစတအပငးမား၏ ယၾကညမႈ ၿပကြသြားလင ႏငငေရးႏင စးပြားေရး တးတကမႈသညလညး လငျမနစြာ ရပတန႔ သြားႏငေပသည။ ျပျပငေျပာငးလေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးလမးစဥအားလး၏ အေသးစတ လပငနးစဥမားအၾကား ျပညတြငး ျပညပမ ပါ၀ငအေကာငအထညေဖာသမားက သေဘာ ထား မတခကေပးထားေသာ အလငအျမနေဆာငရြကရမည အေရးႀကးဆးကစၥရပမာ အစးရအေနျဖင ရညမနးခကအားလးက ပမရငးလငးျပတသားလာေစၿပး ထပဆင အတညျပကာ ျပျပငေရးလမးေၾကာငးေပၚတြင ပမနတညရေနေရးပင ျဖစပါသည။ တစနညးအားျဖငဆေသာ ၎တ႔သည တညၿငမမႈ၊ ႀကတငခန႔မနးႏငမႈႏင႔ ပြငလငး ျမငသာမႈတ႔က လလားရာေဖြလက ရၾကသည။ ႏငငအ၀မး၌ ႏငငေရးေခါငးေဆာငမား အၾကား လကရပးေပါငးေဆာငရြကေနမႈက ခငမာေစျခငးတြင အစးရ၏ စမခန႔ခြမႈႏင ဥပေဒဆငရာ အဖြ႕အမားရ ေရြးခယခန႔ထားျခငးခရေသာ အရာရတစဥးခငးစ၌ ေပါငးစညး လႊမးၿခေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ကယျပန႔ေသာ ေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပရန ေရရညတာ၀နခမႈ လအပေပလမမည။ ေလာကလမးရဥးမည ဥပေဒျပေရးႏင စညးမဥးဥပေဒ ထနးခပေရး လပငနးစဥသည ရညလားသညအျပင ဆကလကလအပေနဥးမညလညး ျဖစသည။ အစးရအေနျဖင လကရေဆာငရြကေနေသာ ေငြေၾကးအဖြ႕အစညးမားဆငရာ ဥပေဒ၊

138

ျမနမာႏငင ဗဟဘဏဥပေဒႏင အေသးစားႏင အလတစား စးပြားေရးလပငနးမား ဥပေဒတ႔ အပါအ၀င ဥပေဒျပေရး၏ အဓက အစတအပငးမားက ျပညစေအာင ေဆာငရြကရန လအပသကသ႔ ထဥပေဒျပမႈသည ထေရာကေသာ ဥပေဒထနးခပမႈအျဖစသ႔ ေႏာင႔ေနးမ တစစတစရာမရဘ ေျပာငးလႏငရနအတြက ေသခာေစရမညျဖစသည။

ရငးလငးေသာ “စးပြားေရးလပငနးက႑” ပါ၀ငသည တကစြာ ေဖာျပထားေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈမဟာဗဟာ စမကနးတစရပ ေရးဆြခမတ၍ ဆကသြယေဆာငရြကပါ

ျမနမာႏငငသည စးပြားေရးႏင လမႈေရး ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥႏင အမးသားဘကစ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးစမကနးတ႕ခမတကာ ျပညသလထဗဟျပဖြ႕ၿဖး တးတကမႈ၏ ကယျပန႔သည ၀ေသသလကၡဏာမားက အေကာင အထညေဖာလကရသည။ သ႔ရာတြင စးပြားေရးအသြင ေျပာငးလမႈ ေအာငျမငေစရန ပမအေသးစတေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈ မဟာဗဟာတစရပလညး လအပေပလမမည။ ထသ႔ အတ အက ေဖာျပထားေသာ မဟာဗဟာသည ျမနမာအစးရ၏ က႑အားလးအၾကား ႏငင အေနျဖင႔ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈ ေအာငျမငရန မညသ႔ႀကရြယထားသညဟေသာ အခကႏငပတသကသည႔ ေပါငးစညးမႈက တစတနးတညး တးတကလာေစေပမည။ အစးရသည မတညေသာကာလ သတမတခကမားအလက ေမာမနးထားေသာ တကသည ရလဒမားႏငအတ ဥးစားေပးမႈမားအတြက ဖြ႕ၿဖးေရး မဟာဗဟာစမကနးတစရပ လအပေပလမမည။ ေပးထားေသာ စမကနးအစအစဥ၏ နက႐ႈငးကယ၀နးမႈႏင မကေမာက ကာလ ျပညသ႔က႑တြင အရညအခငးႏင႔ျပည၀ေသာ အရငးအျမစမား အလြနအမငး ျပတေတာကမႈတ႔ေၾကာင အာ႐စးစက အေလးေပးမႈသည အထးအေရးႀကးေပလမမည။

ထ႔ျပငတကစြာ ေဖာျပထားေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏငရငးႏးျမႇပႏမႈ မဟာဗဟာစမကနး သည ျမနမာႏငငအစးရအား ရငးလငးေသာ “စးပြားေရးလပငနးက႑” တစရပက ခတဆကႏငေစေပလမမည။ ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင အလရငအဖြ႕ အမားအျပားတ႔က မကေမာကကာလတြင ျမနမာႏငငအား ထညသြငးစဥးစားလကရေသာလညး ကနဥး စတ၀ငစားမႈ လကၡဏာမားသည အခနၾကာလာသညႏငအမ အမနတကယ ရငးႏး ျမႇပႏမႈႏင ခငမာေသာ ေထာကပမႈတ႔အတြက အာမခခကေပးထားျခငး မရေပ။ျမနမာ ႏငငသည ပမာဏ မားျပားလေသာ ႏငငျခားေငြလးေငြရငးမား ႏစႏငငအျပန အလနႏင ႏငငေပါငးစ အျပနအလန လပေဖာကငဘကမားထမ ဖြ႕ၿဖးေရး အေထာက အပႏင ၿမရငႏငငမားမ သငေတာေသာ အတးႏႈနးျဖင ေငြေခးယျခငးတ႔က႔ လအပ မညျဖစသည။ အဆပါ အဖြ႕အစညးမားသည ခစၾကညေရးသေဘာမျဖစေစ၊ ျမနမာ ႏငငက ယငး၏ အလားအလာမားက သတျပမရန ေမာလင႔ျခငးမသာျဖစသည။ ျမနမာႏငငတြင ေရရညရငးႏးျမႇပႏၾကမည မဟတေပ။ ၎တ႔အတြက “ရငးလငးေသာ စးပြားေရးက႑” လအပသည။ ၎တ႔အေနျဖင ျမနမာႏငင၏ ဥးစားေပးေသာ စး ပြားေရးနယပယမားႏင အစးရက မညသညပပးမႈမား ျဖညဆညးေပးမညက သလ ၾကသည။ အထးသျဖင စညးမဥးစညးကမး၊ အေျခခအေဆာကအဥးႏင႔ကြမးကင မႈမား ကသ႔ေသာ လပငနးလညပတေစႏငသည အေထာကအကမားက သလၾကသည။ စငစစ အားျဖင နက႐ႈငးေသာအေသးစတ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားႏင အလားအလာရေသာ ႏငငျခား တက႐ကရငးႏးျမႇပႏသမားက ေလလာမႈမားအရ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈ မဟာဗဟာ စမကနးတစရပသည ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးလပငနးက႑က ႀကးမားစြာ တးတကလာေစေပလမမည။ မဟာဗဟာပါ အဆပါစးပြားေရးလပငနးက႑တြင အနာဂတ


စညးကမးထနးသမးမႈ၀နးကင၊ အခြနေကာကခမႈစနစႏင အကးအျမတမားအား မခငႏငငသ႔ ျပနပ ႔ခြငကသ႔ေသာ စးပြားေရးလပငနး၀နးကင၏ အေျခခမားဆငရာ အာမခခကမား၊ အေျခခအေဆာကအဥးမားက ျဖညဆညးေပးမႈႏင႔ပတသကသည႔ သဘာ၀ကကာ အေသးစတေသာ လမးျပေျမပႏင ႏငငျခား ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင ယငး၏ ဖြ႕ၿဖးေရးဘကမားအေပၚ ျမနမာႏငငက ရျမငထားသည႔ က႑၏ ရငးလငးတကေသာ အဓပၸာယေဖာျပခကတ႔ ပါ၀ငရမည။246 ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈ မဟာဗဟာစမကနးက ရငးႏးျမႇပႏသမားႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကဘကမားထသ႔ ေစးကြက တငသညအေနျဖင အဆငျမင အရာရႀကးမားႏင စးပြားေရးေခါငးေဆာငမားပါ၀ငေသာ ေဆြးေႏြးပြမား ရငးလငးပြမားႏင လႈပရားမႈမားက ေရဒယ၊ တဗြ၊ အငတာနကစသည အစ အစဥမားမ ေဆာငရြကႏငေပသည။

စးပြားေရးစမကနး အေကာငအထညေဖာမႈအား ေကာငးစြာ ပစျပထားၿပး ေကာငးစြာ စမခန႔ခြထားသည႔ ျဖန႔ျဖးေရး အစအစဥျဖင ေမာငးႏငပါ

ျမနမာႏငငအစးရ ႀကေတြ႕ေနရေသာ စနေခၚမႈအားလးတ႔အနက အေကာင အထညေဖာလပေေဆာငမသည အေရးႀကးဆးျဖစေပသည။ အစးရ၏ ဥပေဒျပေရး လပငနးသည အေရးႀကးေသာလညး ပ၍အေရးႀကးသည႔ အခကမာ ထေရာကေသာ စညးမဥးစညးကမး ထနးသမးမႈက အေကာငအထညေဖာႏငေရးပင ျဖစသည။ ပဂၢလကက႑က သေတသနျပရာတြင အသြငေျပာငးလေရး လပငနးမား၏ ၃၀% ရာခငႏႈနးသာ ေအာငျမငေၾကာငးက ေတြ႕ရရသည။247 ျပညသပငက႑အတြငး အသြငေျပာငးလမႈမားတြငလညး ထသ႔စနေခၚမမား ရေနပါသည။ မကကငေဆး တကသလက အသြငေျပာငး လေရးအစအစဥ ၄၀-ခန႔က ဆနးစစခရာတြင ေအာကေဖာျပပါ အေကာငးဆး အေလ႔အကင႔ ၇ ခက အားလးနးပါးခန႔ အသးျပထားသည႔ ေကာငးစြာေရးဆြကာ ေဆာငရြကစမမႈ႕မားပါ၀ငသည႔ ျဖန႔ျဖးေရးအစအစဥအေပၚ အေလးေပးထားခ႔ေသာေၾကာင႔ ျဖစပါသည။ ေဆာငရြကႏငခေၾကာငး ေတြ႕ရသည။248 ယငးတ႔သည ျမနမာႏငငအတြက သတေပးခကသေဘာပါရေသာ စာရငးအငးမားျဖစၿပး အစးရ၏ စြမးေဆာငရည လ အပခကက လတတေလာ ေဖာျပေနေပသည။ ၃ ထပကြမး အသြငေျပာငးလမႈသည လေပါငး ဒါဇငအနညးငယမ၏ ပခးေပၚတြငသာ ကေရာကေနေပသည။ အစးရ၏ ကယျပန႔ေသာ ယႏရားက ျပျပငေျပာငးလေရး ပထမအဆင၏ လႊမးမးမႈေအာကတြင မလးသာမလြန႔သာ ျဖစေနခနတြင ျပျပငေျပာငးလေရးသမားမားက ရညမနးခက ေအာငျမငေရးအတြက တရား၀ငမဟတသည႔ အေသးစားႏငအႀကးစား ဖြ႕စညးတညေဆာကပမားေပၚတြငသာ မခအားထားေနရဆ ျဖစေနပရ သည။

သ႔ရာတြင အခ႕အစးရမားသည တငးကပေသာ အေျခအေနမားၾကားမပင ႀကးမားေသာရလဒမား လငျမနစြာရရ ေအာငျမငခ႔ၾကသည။ အသြငေျပာငးလေရး အစအစဥ၏ ပထမႏစတြင မေလးရားသည ေကးလက အမေထာငစမားအား သန႔ရငး ေသာ ေရေပးေ၀မႈက ယခငႏစမားကထက ၆-ဆနးပါး ပမဆကသြယေပးႏငခၿပး ၃-ႏစ

246 မကကငဆႏင CIMB ASEAN သေတသနတကသလတ႔ ပးေပါငးေဆာငရြကေသာ ကမာၻ႔ကမၸဏႀကးမား၏ ဥးေဆာငဆးျဖတသမားႏင ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမား။247 John Kotter ၏ ဥးေဆာငေျပာငးလမႈ သေတသနက ႀကးပမးအားထတခေသာ အသြငေျပာငးလေရးမား၏ ေအာငျမငမႈႏႈနးသည ၃၀% သာ ရသည။ မကကငဆ၏ သေတသနအရ ၂၀၀၈-ခႏစတြင ကမာၻတစ၀မး စးပြားေရးလပငနး ၃,၀၀၀ နးပါး၏ အသြငေျပာငးလမႈမားသည ၃၄% သာလငေအာငျမငသည သ႔မဟတ အလြနေအာငျမငသညဟ စဥးစားခသညဟ ေတြ႕ရသည။ Carolyn Aiken & Scotr Keller တ႔ႏင ေဆြးေႏြးခနး။ “ေျပာငးလေသာ စမခန႔ခြမႈ၏ ကးေၾကာငးဆေလာမႈမရေသာ အျမင” မကကငေဆး ၃-လပတ၊ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ ဧၿပလ။248 အစးရအသြငေျပာငးလမႈမားဆငရာ မကကငဆသေတသန။

140

အတြငးတြငပင လေလးသနးအား ယခငက မရခဖးေသာ လပစစဓာတအား၊ ေရ၊ လမး မားႏင အးအမမားက ျဖညဆညးေပးခသည။249 ေတာငအေမရကအစးရသည ေဆး႐ တကရန ေစာငဆငးေနရသည လနာဥးေရ၏ ၈၀% ရာခငႏႈနးေကာက ေလာခ ေပးႏင ခၿပး ထပတနးဘြ႔ရသမားအနကမ သငၾကားေရးအား အသကေမြး၀မးေၾကာငး အလပ အကငအျဖစ ေရြးခယသည႔ အေရအတြကက ၅၀ ရာခငႏႈနးအထ တးျမင႔ေပးႏငခ႔သည။250

အဆပါ အစးရမားႏင ကမာၻအ၀မးရ အျခားအစးရမားသည သာမနထကထးကေသာ အသြငေျပာငးလေရး လပငနးမားက စမခန႔ခြႏငခၾကသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထအစးရမားသည ေအာကပါအေကာငးဆး အေလအကင ၇-ခ ေပၚတြင အေျခခထားသည႔ ေကာငးစြာပစျပထားကာ ေကာငးစြာစမခန႔ခြသည႔ ျဖန႔ျဖးေရးအစအစဥက အားလးနးပါး မဟတေသာလညး ေတာေတာမားမားအသးျပခ႔ေသာေၾကာင႔ျဖစသည။251

n ျဖန ႔ ျဖးေပးမည ဥးစားေပးရလဒမားႏင ႔ပကသတ၍ ရငးလငးတကေသာ အဓပၸာယ ဖြင ဆ မႈ ။ ေအာငျမငေသာ အစးရမားသည မားျပားလေသာ ဥးစားေပးမႈရလဒမားအနက ဥးစားေပးက႑ ၃-ခမ ၆-ခ အထသာ ရငးလငးတကစြာ ဖြငဆထားသည။ ထဥးစားေပးမႈတ႔သည လအမား အလခငဆးႏင အလအပဆး အရာမားက တ႔ျပနႏငသည႔အရာမားျဖစကာ ထဥးစားေပးမႈမားက ေျပာငးလရနျဖစေစ၊ တးခ႕ရနျဖစေစ ဖအားေပးေနသည ၾကားမပင ၂-ႏစ ၃-ႏစတာကာအထ ဆကလက ေဆာငရြကေပးသည။ ဥပမာ - အာရအစးရတစခ၏ အစးရအဖြ႕၏ ထပတနးအရပဘက အရာရႀကးမားသည အကငပကျခစားမႈ၊ ရာဇ၀တမႈ၊ ပညာေရး၊ ဆငးရမြေတမႈ၊ ေကးလကအေျခခ အေဆာက အဥမားႏင သယယပ ႔ေဆာငေရးဟေသာ ဥးစားေပးမႈ ၆-ခက ႏငင၏အသြငေျပာငးလေရး အစအစဥ၏ ဗဟခကအျဖစ ေရြးခယသတမတခၾကသည။

n စမကနးမားတြင အမနတကယလကေတြ႕ ေဆာငရြကႏ ငေသာ အေသးစတ အခကအလကမား ထည႔သြငးႏ ငရနအတြက “ျဖန ႔ေ၀မႈ လကေတြ႕စမးသပခနးမား”၏ စြမးအား ။ ေအာငျမငေသာ အစးရမားသည အစးရေကာမတမားတြင လေပါငးမားစြာ အခနျဖနးေနျခငးထက အဓကနယပယတစရပ ေရြးခယကာ ပါ၀ငေသာ သကဆငရာဌာနမားမ လ ၂၀ မ ၃၀ ခန႔က စစညးကာ ၆-ပတမ ၈-ပတအထ အခနျပည ပးေပါငးေဆာငရြကေစျခငးျဖင ဥးစားေပးရလဒမားက အေကာငအထညေဖာေရး အစအစဥမားအား ေဆာငရြကေလရၾကသည။ အဆပါ ျဖန႔ေ၀မႈ လကေတြ႕စမးသပခနးမားသည အဓပၸာယဖြငဆထားေသာ ျဖန႔ေ၀မႈ ဆငရာမားက ျပးေျမာကေအာင ေဆာငရြကေပးၿပးေသာအခါမ ၿပးဆးသည။ ၿပးဆး သညအခနတြင ရငးလငးေသာ ဥးတညခကမား၊ ဥစားေပးေဆာငရြကရမည ကနဥး အဆင႔မား၊ အမနတကယ လကေတြ႕ေဆာငရြကႏငရန အေသးစတေရးဆြထားေသာ ျဖန႔ေ၀မႈအစအစဥမား၊ အတညျပၿပးေသာ ရနပေငြေထာကပ႔မႈ လအပခကမားႏင႔ အစ စပလပငနး၏ အျပညအ၀ ရပဆငးမႈတ႔အား ေဆာငရြကၿပးေျမာကမႈမား ပါ၀ငသည။ ဥပမာ - အစးရတစခက ပညာေရးဆငရာ ျဖန႔ေ၀မႈ လကေတြ႕စမးသပခနးတစခတြင စတတတနး ကေလးငယ ၁၀၀% အား အေရး-အဖတ-အတြက ကြမးကငတတေျမာကေရး၊ မႀကကေလးငယမား ေကာငးအပႏမႈႏႈနးက ၆၅% ရာခငႏႈနး မ ၉၀% ရာခငႏႈနး အထ ျမႇငတငေရးႏင ေကာငးေပါငး ၂၀၀-ေကာက ထပတနးႏငငတကာအဆငမားသ႔

249 မေလးရား၏ ဖြ႕ၿဖးမႈအရနယျခငး။ Idris Jala ႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခနး။ Eion Daly & Seelan Singham ။ မကကငဆ ၃-လပတ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ။250 ျဖန႔ေ၀ျခငး ၂.၀။ အစးရမားအတြက စနေခၚမႈသစ။ Mckinsey & Company ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ။251- ၄ငး -။


ေရာကရေရးတ႔က ၃-ႏစအတြငး ေဆာငရြကရန ရညမနးခကခမတခသည။ လကေတြ႕ စမးသပခနးတြင ပါ၀ငသမားမ ႏငငအ၀မးရ ေကာငးေပါငး ၁၀,၀၀၀ ေကာက ယငးတ႔၏ စြမးေဆာငရညအလက ၄-ပတအတြငး အဆငသတမတရန စမခၿပး ေကာငးအပႀကးမားအားလးအတြက စြမးေဆာငရည စမခန႔ခြမႈစနစသစတစရပက ၆-ပတ အတြငး ခမတေရးဆြကာ အေရး-အဖတ-အတြက ကစားသငၾကားေရး အစအစဥက ၄-ပတအတြငး ျဖန႔ေ၀ခသည။ ထခဥးကပမႈက နမနာယကာ ျမနမာႏငငအစးရသည အဆပါ မဟာဗဟာမားမ ရညမနးခကမားက စးပြားေရးႏင လမႈေရးျပျပင ေျပာငးလေရးႏင အမးသားဘကစဖြ႕ၿဖးမႈ စမကနးလပငနးစဥအျဖစ မတယကာ ထမဟာဗဟာမားက ခငမာ ေသာ အေကာငအထညေဖာေရး စမကနးမားတြင ထညသြငးေဆာငရြက ႏငသည။

n အနညးငယသာရငးႏ း၍ မားမားျဖန ႔ေဝေပးႏ ငေအာင ေဆာငရြကျခငး။ ေအာငျမငေသာ ျဖန႔ေ၀မႈအစအစဥမားတြင အသးစရတမားသည ဥးစားေပးနယပယ မား၏ တးတကဖြ႕ၿဖးမႈက တကရကပပးေပးႏငမႈက ေသခာေစရနအတြက ဥးစား ေပးရလဒမားအေပၚမတည၍ အရငးအျမစမား ျပနလညလာထား သတမတေပးျခငး၊ အခြနေငြ စေဆာငးေကာကယမႈ တးတကေစျခငးျဖင ၀ငေငြျမႇငတငေပးျခငး၊ လပငနး ရငမားသ႔ ေထာကပေငြမားအား ေလာချခငး၊ ေထာကပျဖညတငးမႈႏင ေငြလးေငြရငး အသးစရတမားအတြက ပမထေရာကေသာ စမခန႔ခြမႈ ေဆာငရြကျခငး၊ ပဂၢလက က႑ႏင အလရငမားထမ ရနပေငြမား ျမႇငတငျခငးႏင ဆနးစစမႈအစအစဥမား တငးၾကပစြာ ျပလပျခငးက ေဆာငရြကေလရသည။

n အစးရတြငးႏင အစ းရျပငပမ ျပငးထနေသာဖအားေပးမႈျဖင လပငနး ေဆာငရြကေစျခငး။ ထေရာကေသာ အစးရမားသည ဥးစားေပး ရလဒမားအတြက တာ၀နခမႈက ၀နႀကးမား၊ အၿမတမး အတြငးေရးမးမားႏင ေရ႕တနးၿမ႕ျပ၀နထမးမား (ဥပမာ - ေကာငးဆရာမား၊ ရအရာရမား)ႏင အတတကြခမတၿပးေနာက ၎တ႔၏ စြမးေဆာငမႈ၊ ထတျပနထားေသာ ရညမနးခကမားႏင အစးရ၏ လပေဆာငမႈတ႔က တငးတငးၾကပၾကပ ပမနျပနလည သးသပျခငးျဖင အမားျပညသ မဒယာမားႏင အျခားေသာ အေကာငအထညေဖာသမားက အစးရ၏ တာ၀နရမႈအေပၚ ပြငလငးျမငသာမႈ ရလာမညျဖစသည။

n ျပနာေျဖရငးမႈက ဥးတညထားသည လပပ ငခြင ျမင မားစြာ အပႏငးထားေသာျဖန ႔ေ၀ေရးယနစမား ။ ေအာငျမငေသာ အစးရျဖန႔ေ၀မႈ အစအစဥမားတြင အစးရက႑အသးသး၌ ဥးစားေပးရလဒမားရရရန အေကာငအထညေဖာမႈက တြနးအား ေပးရန ရညရြယခကႏင ဖြ႕စညးထားေသာ အစးရအဖြ႕ အႀကးအကႏင နးစပသည ယနစငယကေလးတစခ ပါ၀ငသည။ ျမနမာႏငငတြင ထကသ႔ ျဖန႔ေ၀ေရးယနစက အေျခစကႏငပါက စးပြားေရးလပငနးစဥမားက အေကာငအထညေဖာရန အစးရ၏ စြမးေဆာငႏငရညက လြနစြာျမင တကလာႏငေစပါသည။ ထယနစ၏ အေျခခစးစကမႈသည ၀နႀကးမားႏင ေအဂငစမားႏင ကကညကာ စစမနေသာ စညးကမးႏင စညး၀ါးကကေသာ မ၀ါဒက မညသ႔ အေကာငးဆးျဖန႔ေ၀ေပးမညဆသည ျပနာေျဖရငးေရးကသာ အာ႐ စးစကမညျဖစသည။ အျခားႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားအရ ျမနမာႏငငရ ျဖန႔ေ၀ေရး ယနစက အဓကရလဒမားအား ျဖန႔ေ၀ျခငးႏင အသြငေျပာငးလေရးႏင ပတသကသည ခငမာေသာ သမငးေၾကာငးရၿပး သကဆငရာ အာဏာပငမပါဘႏငပင ၿမ႕ျပ၀နထမးမားႏင ထေရာကစြာ ေဆာငရြကႏငမႈက နားလညတတကြမးေသာ ေခါငးေဆာင တစဥး က ဥးေဆာငဥးရြကျပလင ေအာငျမငႏငဖြယရသညဟ အႀကျပထားသည။ ျဖန႔ေ၀ ေရးယနစသည အဓက ရလဒမားရရရနသာ အေလးေပးသငၿပး အစးရဝနထမးမား၏ လပငနးတာဝနမားက ရြကနစေမာမေနသငေပ။ ထယနစသည ျပညသပင၊ ပဂၢလကႏင

142

လမႈေရးက႑မားမလညးေကာငး၊ ကမာၻအ၀မးျပန႔ႏ ႔ေနေသာ ျမနမာႏငငသားမားမ လညး ေကာငး အရညအခငးျပည၀ၿပး လပခငကငခငစတရေသာ ၀နထမးမားက ဆြေဆာငႏငစြမး ရႏငရမညျဖစသည။

n ထပတနးေခါငးေဆာငမားထမျမငသာေသာေထာကပ ေပးမႈ ။ အသြင ကးေျပာငးေရးက ေကာငးစြာအေကာငအထညေဖာၿပးေသာ ႏငငမားတြင အစးရ အၾကးအကမားက ရ၀ေသာ ရညမနးခကမား ခမတေရး၊ ဥးစားေပးမႈမားႏင ပတသက၍ ခငမာေသာ ဆးျဖတခကမား ခမတေရး၊ အခကအခမား ဖယရားေရးႏင ပါ၀ငေဆာငရြကသမားႏင ေစစပညႇႏႈငးေရးတ႔တြင အစးရအႀကးအကမားက တက ကြေသာက႑မ ပါ၀ငေဆာငရြကၾကသည။ ၎တ႔သည ျဖန႔ေ၀မႈကေကာငးစြာ ဥးေဆာင ႏငရနအတြက တစလလင အနညးဆး ၈-နာရၾကာမ အာ႐စးစကနစျမႇပထားၾကသည။252

n စမကနးမတငမႏင စမကနးၿပးသညေနာက ေပါငးစပပါ၀ငသမားႏင ေစစပ ညႇႏ ႈ င းမႈ နညးလမးႏစသြယ ။ ေအာငျမငေသာ ျဖန႔ေ၀ေရးအစအစဥတြင ေပါငးစပပါ၀ငသမားႏင ဆကသြယျခငးသကသကျပရသာမဟတဘ ျပငပမ ပါဝငသ မားအား ဥးစားေပးအခကခမတသညအဆငမ အမနတကယလကေတြ႔ေဆာငရြကသညအထ ပါဝင ေစပါသည။ ထအစအစဥမားတြင အမားျပညသမားပါ၀ငလာေစဖ႔ရန ဆနးသစတထြငသည နညးလမးမားျဖင ဖြ႕ၿဖးေအာင ေဆာငရြကၾကသည။ ဥပမာ ေပါငး စပပါ၀ငသမားအားလးႏင စမကနးမၾကမးမားက မေ၀ေဆြးေႏြးရနအတြက ေန႔ရကအခ႕ကဖြငေပးထားျပး စမ ကနးတစခအား အၿပးသတမေရးဆြမ ႀကတင၍ (Test Message) မားျဖင အႀကဥာဏမား ရယရန ေဆာငရြကၾကသည။ တးတကမႈအေျခအေနမားက ရငးလငးျပသရနႏင သသယ မားက ေျဖေဖာကရနအတြက အပတစဥ သ႔မဟတ လစဥဆကသြယမႈ အေျခအေန ရလဒမားအရ ဤနညးလမးသည အသး၀ငေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

အကယ၍ ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ရညမနးခကႏင မဟာဗဟာမားက ကမာၻအ၀မးရ ေအာငျမငေသာ အစးရမားထမ ေဖာျပခၿပးေသာ အေကာငးဆးအေလအကင ၇-ခက အေျခခ၍ ေကာငးစြာပစျပထားေသာ၊ ေကာငးစြာစမခန႔ခြထားေသာ ျဖန႔ေ၀ေရး အစအစဥသ႔ ေျပာငးလလပေဆာငပါက ေရ႕တြငထမးေဆာငရမည ႀကးမားလေသာ တာ၀နက ေျဖရငးႏငစြမးရသည အခြငအလမးမား ျမငမားလာေပလမမည။

ေဒၚလာဘလယ ၂၀၀ အခြငအလမး ။ ပဂၢလက က႑၏ ပါ၀ငပတသကမႈ

ျမနမာႏငငသည မမ၏ အသြငေျပာငးလေရးက ေကာငးစြာပကငထနး ေကာငးႏငပါက စးပြားေရးလပငနးမားသ႔ ထးျခားထငရားေသာ အလားအလားမား ေပးစြမးႏငေပလမမည။ ဤအစရငခစာတြင ျဖညစြက ထတလပမႈပမာဏ၏ ေဒၚလာဘလယ ၂၀၀ ေကာက ခြျခားသတမတထားသည။ ထပမာဏသည လပအား ထတလပမႈႏႈနး၏ ၂-ဆ ေကာမ ရရလာမည ပမာဏႏင တညသကသ႔ မကေမာကကာလ ဗယကနမ၏ စားသးသ ေစးကြကပမာဏခန႔မက အခငအမာ တညေဆာကႏငေပလမမည။ ျမနမာႏငငရ ကမၸဏမားသည လငျမနစြာ ေျပာငးလလာေသာ ေစးကြကႏင စးပြားေရးတ႔အတြက ႀကတငျပငဆငထားရန လအပသည။ ႏငငျခား စးပြားေရး လပငနးမားစြာတ႔အေနျဖင ထတယသးစြျခငး မျပရေသးေသာ ကယျပန႔သည

252- ျဖန႔ေ၀ျခငး ၂.၀။ အစးရမားအတြက စနေခၚမႈသစ။ Mckinsey & Company ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ။


အာရစးပြားေရး အလားအလာမားရငးလငးစြာ သျမငေနၾကၿပး ထအလားအလာက ဆပကင မႏငေစရနအတြက စဥးစားဖြယမေသခာမေရရာမႈက ေကာလႊားရန လအပမညဟ ႐ႈျမင ၾကသည။ အစရငခစာ၏ ဤဆနးစစခကတြင ျပညတြငးႏင ျပညပကမၸဏမားအတြက မတညေသာ ပါ၀ငပတသကမႈ ပစအမးမးက အႀကျပထားသည။

ျမနမာႏငင၏ ကမၸဏမား

ျမနမာႏငငရ ကမၸဏႀကးမားသည လာမညႏစအနညးငယအတြငးရ ထငရားေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈ အလားအလာမားႏင ျပငးထနေသာ ယဥၿပငမႈဖအားမားက ႀကေတြ႕ရဖြယရသည။ ပတ၀နးကငအေနအထားသည ႀကးမားေသာ ေျပာငးလမႈတစခ ျဖစလာေပလမမည။ ျမနမာႏငငသည ကမာၻ႔စးပြားေရးႏင ASEAN စးပြားေရး အသကအ၀နးအတြငးသ႔ ေပါငးစညးလကရရာ ေစးကြကဖအားေပးမႈမား၊ ေစးႏႈနးမား၊ စညးကမးထနးသမးေရး၀နးကငႏင စးပြားေရးလပကငသည နညးလမးမားသညလညး အားလး ေျပာငးလရေပလမမည။ လကရအေနအထားတြင ႏငငတကာ စခနစၫႊနးမား အရ ေယဘယအားျဖင ေသးငယေနေသာ ျမနမာႏငင၏ ကမၸဏမားအေနျဖင အျပနအလန ခတဆကေနေသာ အလငအျမန လပေဆာငဖြယေအာက ေဖာျပပါအခကသးခကက ထညသြငးစဥးစားထားပါက ၎တ႔၏ ေအာငျမငမႈ အခြငအလမးမား ျမငမားလာဖြယ ရေပသည။

n ျမနမာႏ ငငႏင ႏ ငငျခားတြင ယဥၿပငႏ ငရန ႀကတငျပငဆငျခငး။ ျမနမာႏငင၏ ေစးကြကသည ႏငငျခား ကမၸဏမားအတြက လမးဖြငေပးထားရာ အမနးခငးႏငငမားမ ေစးကြကမားသညလညး ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးလပငနးမားက လပကငခြင ရရေတာမည ျဖစသည။ ျပညတြငး ကမၸဏမားအေနျဖင ျပငပေစးကြက အမးမးရ အခြငအလမးမားက အခငအမာ နားလညသေဘာေပါကမႈ တညေဆာကေရးတြင အခနႏင အားထတမႈက ရငးႏးျမပႏရမညအျပင ၄ငးတ႔၏ စမခန႔ခြမႈႏင လပငနးစဥမား၌ ႏငငတကာ အေကာငးဆး အေလအကငမားျဖင တပဆငထားေသာ မဟာဗဟာမားက အသးျပကာျပညတြငးဆင၊ ေဒသဆငရာႏင ႏငငတကာဆငရာ ယဥၿပငမႈ နယပယ အသး သးတြင ယဥျပငႏငရနအတြက လညးၾကးစားရမညျဖစသည။

n ႏ ငငတကာ စခ နစၫႊနးမားသ ႔ လငျမနစြာ ေရာကရ ျခငး ။ ျပညတြငးႏင ႏငငရပျခားတ႔တြင ယဥၿပငႏ ငေရးအတြက ျမနမာႏငငရ ကမၸဏမားသည ၎တ႔၏ ကနပစၥညးမားႏင ၀နေဆာငမႈမား၏ အရညအေသြးႏင ေစးႏႈနးက ႏငငတကာ စခနစၫႊနးမားျဖင ကကညေစရန လအပၿပး ထသ႔ ကကညေစရနအတြကလညး အလင အျမန ေဆာငရြကရမည။ ယဥၿပငႏငစြမးရေသာ ႏငငျခားကမၸဏမားသည ျမနမာႏငင အတြငးသ႔၀ငေရာကေနၾကၿပျဖစျပး ၃-ႏစမျပညမ ကာလအတြငးတြင ASEAN တဝနး ေစးကြကေပါငးစညမႈေၾကာငပင ျပငးထနေသာ ၿပငဆငမႈက ေပၚေပါကလာေစေပ လမမည။

n ႏ ငငျခားအစစပ ေဆာငရြကမႈ အခြင အလမးက အမအရ ဆပက ငပါ။ ျမနမာကမၸဏမားအတြက ယဥၿပငႏငရန နညးလမးတစရပမာ ေအာငျမငေနေသာ ႏငငျခားကမၸဏမားႏင အစစပဖြ႕စညးျခငး ျဖစသည။ ထသ႔ ေဆာငရြကျခငးျဖင ၎တ႔အတြက ေငြပငေငြရငးအား လြယကစြာ ရႏငေစသညသာမက၊ စမခန႔ခြေရး၊ လပငနး လညပတေရးႏင ဖြ ႔စညးေရးနညးပညာႏင ႏငငတကာႏင ခတဆကမႈတ႔ႏင ပတသက၍အေကာငးဆး အေလအကငမားကလညး ရရေစႏငသည။ ဤနညးျဖင ျမနမာကမၸဏမားသည စြမးရညမား လငျမနစြာ တညေဆာကလာႏငေပလမမည။

144

၎တ႔သည အစစပဖြ ႔စညးေဆာငရြကရန ဆးျဖတရာတြင ေငြေၾကးစကထတမႈေပၚတြင သာမက၊ ကယျပန႔လေသာ အဆပါ အကးေကးဇးမားကပါ ထညသြငးစဥးစားရနသည အလြနအေရးႀကးလေပသည။

ကနသြယေရး အဖြ႔အစညးမားႏင ကးသနးေရာငး၀ယေရး အဖြ႔အစညးမားသည ကမၸဏမားက ဆကသြယမႈအသစမားႏင မတဆကေပးျခငး၊ ဆငကေျပာငးလလာေသာ စညးကမးထနးသမးမႈႏင ေစးကြက၀နးကငတ႔အေပၚ အႀကဉာဏမားေပးျခငးျဖင အက အည ေပးႏငပါသည။

ႏငငတကာကမၸဏမား

ႏငငျခားကမၸဏမားအေနျဖင ျမနမာႏငငက ခဥးကပရန သးသပရာတြင အသး ၀ငမည အလားအလာရေသာ နညးလမး (၄)သြယရသည။

n ေခါငးေဆာငမႈ အေနအထားသ ႔ေရာကေအာင လငျမနစြာလႈပရားပါ ။ က႑ေပါငးမားစြာတ႔တြင၊ ႏငငျခားကမၸဏမားစြာတ႔သည ခန႔မနးထားသညထကပင ပမ တကၾကြစြာလႈပရားေဆာငရြကေနၾကၿပျဖစၿပး၊ ဥးေဆာငေစးကြက အေနအထားမား၏ ၿပငဆငမႈကလညး လပေဆာငေနၾကၿပျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ႏငငျခားကမၸဏမား အေန ျဖင လငျမနစြာ လႈပရားေရးအတြက ႀကတငျပငဆငရန လအပပါသည။ ေစာစးစြာ လႈပရားေသာ ကမၸဏမားအတြက ဥစၥာပစၥညးမား၊ အရငးအျမစမား၊ အစးရပပးသည စြမးရညမားက ဥးစြာရယႏငမႈတ႔အေပၚ အခြငေကာငးယႏငသည အလားအလာမားႏင အကန႔အသတျဖငသာရေသာ ယဥျပငမႈအနညးငယသာ ရႏငသညအေျခအေနမား ရေန ဆျဖစပါသည။ ေစးကြကထသ႔ ေစာစးစြာ ေရာကရျခငးျဖင ကမၸဏမားသည ေရရည ခငၿမေသာ စးပြားေရးလပငနး ဆကဆေရးမားက ဥးစြာတညေဆာကႏငသညအျပင၊ ၀နေဆာငမႈမားႏင စားသးသက႑မားတြင စားသးသမား၏ အျပအမက ပသြငးႏ ငၿပး၊ ကနအမတတဆပအား မတမသရေစမႈကလညး ျမငမားလာေစႏငသည။ ကမၸဏအမား အျပားသည ASEAN ေဒသအတြငး ၎တ႔၏ တညရဆကမၸဏမား၏ အကအညရယကာ ျမနမာႏငငအတြငး လငျမနစြာ၀ငေရာက၍ လပငနးသစ လညပတေရးအတြက လပေဆာင ႏငပါသည။ ၎တ႔၏ ၿပငဘကကမၸဏမားထက လကဥးစြာ ျပညတြငး အစစပလပကငမႈက ခငမာေအာင ေဆာငရြကရမည အခကမာလညး လငျမနစြာလပေဆာငရမည အေၾကာငး ရငး တစခကပင ျဖစပါသည။

n ေရရညတာ၀နယမႈအတြက ႀကတငျပငဆငထားပါ ။ ျမနမာႏငငရ အခြငအလမးမားမ အသးအပြင ခစားရေရးအတြက အခနယရမညျဖစၿပး အထးသျဖင ေရတတြင ႀကေတြ႕ရမည စနေခၚမႈမားသညလညး ေၾကာကမကဖြယ ျဖစေကာငး ျဖစႏငေပလမမည။ ဆလသညမာ ႏငငျခားကမၸဏမားသည တာေ၀းခရးအတြက ႀက တငျပငဆငထားရန လအပၿပး အမတတဆပႏင ျဖန႔ေ၀မႈ ကြနရကတ႔ကသေသာ ေဒသတြငး ပငဆငပစၥညးမားတြင ရငးႏးျမႇပႏထားရနလသည။ ထ႔ျပင စးပြားေရး၀နးကငက တညေဆာကပသြငးေရး၌ တကကြေသာက႑မ ပါ၀ငေရး အတြကကလညး ႀကတင ျပငဆငထားရမည။ အေျခခအေဆာကအဥမား စြမးရညအား ဖြ ႔ၿဖးတးတကေရးႏင လမားအား ေလကငသငတနးေပးေရးဟေသာ ၀နထပ၀နပးမားက မေ၀တာ၀နယၿပး ပမ ကယျပန႔စြာဆရလင ျမနမာႏငင၏ လထဗဟျပဖြ႕ၿဖးတးတကေရး ရညမနးခကက မေ၀တာ၀နယျခငးသည ထသြငးအားစမား ျဖညဆညးေပးရန အစးရအေနျဖင စြမးရညအကန႔အသတျဖငသာရေသာေၾကာင လအပလေပသည။


n ပ မ နကနေသာ ခဥးကပမႈက ေရးဆြခမတပါ ။ ျမနမာႏငင၏ ေစးကြကသည ျမငမားစြာ ျဖန႔ကေနၿပး၊ ကယပငဘာသာစကားႏင ကယပငယဥေကးမႈရေသာ တငး ရငးသားလမးစေပါငး ၁၃၅ စ ရေသာေၾကာင၊ လဥးေရသည ႏငငအ၀မး ျဖန႔က ေနသညျပင၊ လဥးေရထထပေသာ အဓကေနရာမာလညး အနညးငယသာရသည။ ထ႔ျပင ေဒသမားသ႔ ဆကသြယေသာ အေျခခအေဆာကအဥမားလညး လအပခကမားစြာရေနသည။ အထက ပါ အေၾကာငးရငးမားေၾကာင ကမၸဏမားသည ယခေစးကြကအေျခအေနက အျခား ႏငငမားတြင ၄ငးတ႔နားလညခေသာ ေစးကြကမားထက ပမနက႐ႈငးစြာ သေဘာေပါကရန လအပၿပး စားသးသမားအတြက သးျခားအစတအပငးမားႏင ေဒသေစးကြကမားအတြက စမကနးငယမားက ခမတရမည။ ေစးကြကအလားအလာက ႏငငေတာႏင ေဒသအဆငတြင သာမကဘ၊ ၿမ႕နယတစခခငးစႏင ၿမ႕ေတာတစခခငးစ၏ အဆငအထဆငး၍ ျပစရမည။ ယခအခနတြင အခကအလကမားသည ကယကယျပန႔ျပန႔ မရရႏငေသာေၾကာင ထေဆာင ရြကမႈက ပ၍အေရးႀကးသည။

n ျပညတြငးကမၸဏမားႏင အစစပဖ ြ႕စညးျခငး ။ ႏငငရပျခားမကမၸဏ မားအေနျဖင ျမနမာႏငငတြင ပမလငျမနစြာ ေအာငျမငမႈရရေရး နညးလမးတစခမာ ျပညတြငးကမၸဏမားႏင မတဖကလပငနးဖြ႕စညးႏငရန ႀကးပမးျခငးပင ျဖစသည။ (အျပနအလနအားျဖင ကၽြႏပတ႔ ေဖာျပထားၿပးသကသ႔)။ အလယအလတကာလတြင မရမျဖစလအပေသာ ျပညတြငးအရငးအျမစမား လငျမနစြာ တးပြားလာေရးအတြက အထေရာကဆးနညးလမးမာ မညသညကမၸဏသည အစစပလပကငရန အေကာငးဆး ျဖစမညက ခြျခားသတမတျခငးပင ျဖစပါသည။

ယေန႔အခနကာလတြင ကမာၻတြငေနရာရရၿပး၊ ဓနဥစၥာမား ကြယ၀မႈ ျမငတကလာမည အာဆယအမနးခငးမားႏင ဆကသြယရန အာသသ ျပငးျပေနေသာ ျမနမာႏငငတြင ကနထတအငအား ျမႇငတငေရး၊ ဖြ႕ၿဖးေရး အေထာကအကျပရန လအပေသာ အေျခခအေဆာကအဥမား တညေဆာကေရး၊ ကၽြမးကငမႈမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးႏင အလပအကင ဖနတးေရးစေသာ လလားခကမားစြာ အလရေနၿပး၊ ထလလားခကမားက ျဖညးတငရနအတြက ရနပေငြႏင အစးရ၏စြမးရည၌ ကန႔သတခကမား ရေနေပသည။ ႏငငေရးႏင စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈ အေျမာကအျမား ျပလပခၿပးေနာက ျမနမာ ႏငငသည သမငးတြငမညလပငနး လမးေၾကာငးေပၚသ႔ေရာကရေနကာ ႏငငတကာႏင ျမနမာႏငငသည ခစၾကညရငးႏးမႈမား တညေဆာကလာႏငခသည။ သ႔ရာတြင ေျပာငးလမႈႏင တးတကမႈလမးေၾကာငးက ပမနထနးသမးထားျခငးျဖင မမ၏ေမာ မနးအလားအလာက ေရာကရေရးအတြက လအပသည စးပြားေရးလပငနးႏင ရငးႏး ျမႇပႏသမား၏ ယၾကညမႈကလညး ဆကလကထနးသမးထားရေပလမမည။

ထသ႔ေသာ ယၾကညမႈက ထနးသမးႏငမည မကလးေပးမႈက မျဖစမေန လပေဆာင ရမညျဖစသည။ ၂၀၃၀ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးသည မကေမာကကာလ ပမာဏထက ေလးဆေကာ တးတကလာၿပး၊ GDP သညလညး ေဒၚလာဘလယ ၂၀၀ ေကာရလာေပလမမည။ ယခလကရဖြ႕ၿဖးမႈ နမကေသာ စးပြားေရးသည ဒဂစတယေခတ အရ အသြငေျပာငးလေရး လမးေၾကာငးေပၚသ႔ ေရာကရေနျခငး တးတကမႈအလားအလာက ပမခငခေစေပလမမည။ ျမနမာႏငငသည ကယျပန႔သည စကပးေရးႏငင ျဖစေန ေသးေသာလညး အာရေဒသတစေလာကႏင ကနေသာကမာၻ႔ေဒသမား၏ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရးလႈငးမား၏ ဆခကတြင ေရာကရေနသည။ ယငးသညပင ျမနမာႏငင၏ အခြငအလမးေကာငး ျဖစၿပး အခြငအခါေကာငးက အမအရ ဆပကငျခငးျဖင ျမနမာႏငငတြင

146

ကမာၻက ေတြ႕ျမငခရသမထတြင စတလႈပရားဖြယအေကာငးဆး စးပြားေရးအသြင ေျပာငးလသည ႏငငတစႏငငျဖစလာမည အခြငအေရးရေနေပသည။

ေနာကဆကတြ ။ ။နညးပညာဆငရာ မတခကမား

ဤေနာကဆကတြတြင ဤအစရငခစာ၌ အသးျပခေသာ နညးစနစ၏ အဓက သေဘာထားအျမငမားက ေအာကပါေခါငးစဥမားအတငး ေဖာျပထားပါသည။

1) အဓကက႑မား၏ စးပြားေရးအလားအလာ (အခနး - ၂)

2) စားသးႏငေသာ လတနးစား (အခနး - ၂)

3) လအပေသာ စစေပါငးရငးႏးျမႇပႏမႈႏင FDI (အခနး - ၃)

4) ကြမးကငမႈ ကြာဟခက (အခနး - ၃)

5) ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမား၌ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ျမငမားလာမညလဥးေရ (အခနး- ၃)

6) ဤႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားႏင အျခားၿမ႕မားရ တစဥးခငးစ GDP (အခနး - ၃)

7) လအပေသာ ၿမ႕ျပအေျခခ အေဆာကအဥ ရငးႏးျမႇပႏမႈ (အခနး - ၃)

၁။ အဓကက႑မား၏ စးပြားေရးအလားအလာ (အခနး - ၂)

ကနထတလပငနး

ျမနမာႏငင၏ ကနထတလပငနး GDP ႏင အလပအကငတ႔၏ ပမာဏက အာရႏငငမား၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၏ အလားတကာလအတြငး အေတြ႕အႀကကယ၍ ခန႔မနးတြကခကသည။ ထႏငငမားသည ႏစေပါငးမားစြာ စးမးခေသာ လယယာစကပးေရး စးပြားေရးမ အျခားစးပြားေရး လပငနးမားဆသ႔ ေျပာငးလေဆာငရြကရာတြင လြနစြာ အကးသကေရာကမႈရေသာ စကမႈလပငနးႏင ၀နေဆာငမႈလပငနးမားလညး ပါ၀ငသည။ အကယ၍ ျမနမာ စးပြားေရးသည တစႏစလင ပမးမ ၈% ရာခငႏႈနး ဖြ႕ၿဖးမညဆလင ထက႑မား၏ တစဥးခငးစ GDP သည ယေန႔ ျမနမာႏငင၏ အဆငမ ၂၀၃၀-ျပညႏစေမာမနး အဆငထသ႔ ျမငတကလာပါလမမည။

GDP ၏ ၂၂% ရာခငႏႈနးသည ကနထတလပငနး GDP မ ရရပါသည။ ထက႑၏ ကနထတလပမႈပမာဏ စာရငးအငးမားက ျမနမာႏငင ဗဟစာရငးအငးအဖြ႕မ ရယအသးျပထားပါသည။ ထအခကအလကမား အသးျပ၍ IMF ၏ ၂၀၁၀-ျပညႏစ ျမနမာႏငင၏ စစေပါငး GDP ခန႔မနးခက ေဒၚလာ ၄၅.၄ ဘလယႏင ႏႈငးယဥတြကခကခရာ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ကနထတလပငနး၏ စစေပါငး GDP သည ေဒၚလာ ၉.၈ ဘလယ ျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစရ ျမနမာကနထတလပငနးက႑က ခန႔မနးရန ဘဂၤလားေဒရ၊ မေလးရား၊ ထငးႏငငႏင ဗယကနမအပါအ၀င (၄) ႏငငတ႔၏


ႏႈငးယဥႏငေသာ တစဥးခငး GDP အသြငကးေျပာငးေရး ကာလမားအတြငး ၎တ႔၏ ကနထတလပမႈက႑ ဖြ႕စညးပဆငက ေျပာငးလမႈက ေလလာခပါသည။253 ကနထတလပမႈ က႑က MGI က ထပဆငတနဖးနညးေသာက႑ (ဥပမာ - အထညအလပ၊ အ၀တအစား၊ သားေရႏင ပရေဘာဂ)၊ ထပဆငတနဖး အလယအလတရေသာ က႑ (ဥပမာ - စားကနစမ ထတလပျခငး၊ ေရနသန႔စငျခငး၊ ေရာဘာႏင ပလပစတစထတကနမား၊ သတမားႏင သတထတကနမား)ႏင ထပဆငတနဖးျမင က႑ (ဥပမာ - ကားပစၥညး အစတအပငးမားႏင တပဆငျခငး၊ ဓာတပစၥညးမားႏင ေဆး၀ါးမား၊ စကပစၥညးႏင အသးအေဆာကကရယာမား) ဟ၍ အဓပၸာယဖြငဆပါသည။254 ထခြျခမးေလလာမႈအရ ကနထတလပငနး၏ ၂၀၃၀-ျပညႏစ အလားအလာသည GDP အား ေဒၚလာ ၆၉.၄ ဘလယျဖညဆညးေပးၿပး ၂၀၁၀ မ ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား ထက႑တြင ႏစစဥ ၁၀.၃% ရာခငႏႈနး ဖြ႕ၿဖးမညဟ ခန႔မနးသည။

ကနထတလပမႈက႑၏ အလပအကငအတြက ေပါငးစပဖြ႕စညးထားေသာ အမေထာငစမား၏ ေနထငမႈအေျခအေနမား ေလလာမႈစစတမး (၂၀၀၉-၂၀၁၀)က အသးျပရာ ထက႑တြင အလပသမား ၅.၉% ရာခငႏႈနး ခန႔ထားသညဟ ယဆပါသည။ အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏႏင လသားဖြ႕ၿဖးတးတကေရး အစရငခစာအၫႊနးတ႔မ အခကအလကမားအရ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၌ ခန႔ထားၿပး စစေပါငး လပသားအငအား ၂၉.၈ သနးခန႔ရကာ အသးျပသည။ ထအစရငခစာမားတြင ၂၀၁၀-ျပညႏစရ ျမနမာႏငင ကနထတလပငနးတြင အလပသမားေပါငး ၁.၈ သနးခန႔ရသညဟ ေဖာျပထားပါသည။ အနာဂတကာလ အလပအကငဖြ႕ၿဖးမႈ အေနအထားက အမနးခငး အာရႏငငမားျဖစေသာ ဘဂၤလားေဒရ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ မေလးရား၊ ပါကစၥတန၊ သရလကၤာ၊ ထငးႏင ဗယကနမတ႔၏ အဆပါက႑ရ အလပအကင အစတအပငးေပါငးစက စစေဆးျခငးျဖင ခန႔မနးထားပါသည။255 အဆပါ အလပအကင အစတအပငးေပါငးစ ခန႔မနးခကက ၂၀၃၀-ျပညႏစ GDP ျဖညဆညးမႈ အလားအလာတြင အသးျပတြကခကရာ၌ ထတလပ မႈက႑၏ အလပအကငပမာဏသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၇.၆ သနး ရလာမညဟ ခန႔မနးထားပါသည။

စ ကပ းေရး

ကြႏပတ႔ ေဆြးေႏြးထားေသာ စကပးေရးက႑တြင သးႏစကပးေရးအျပင ေမြးျမေရးႏင ငါးလပငနးတ႔ ပါ၀ငေသာလညး သစေတာလပငနး မပါ၀ငပါ။ စကပး ေရးလပငနးမ GDP ျဖညဆညးမႈက ထတလပေသာ အေရအတြကအား ေဒသေပါကေစး သ႔မဟတ ကယစားလယေပါကေစးျဖင ေျမႇာကျခငးက အေျခခေသာ ေအာကေျခမ အထက သ႔ ခဥးကပနညးက အသးျပ၍ ခန႔မနးပါသည။

၂၀၁၀-ျပညႏစ GDP ျဖညဆညးမႈက ထတလပသည ပမာဏအား ျမနမာ ႏငငဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၏ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ႏစပတလည စာရငးအငးစာအပပါ သးႏေစးႏႈနးမားျဖင ေျမႇာက၍ ခန႔မနးတြကခကသည။ ဤတြင စပါး (ႀကတခြျခငး

253 အေျခခအေဆာကအဥထတလပမႈ စြမးအား၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညးႏင မကကငေဆး အေျခခအေဆာကအဥအေလအကင။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။254 ကနထတလပငနးသည အနာဂတ။ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။255 အလပအကငအစတအပငးမးစ” ဟသည GDP တြင ေဒၚလာသနးေပါငးမားစြာေသာ အလပအကငမားက ဆလသည။ တ႐တႏငငသည ထတလပေရးက႑၏ အလပအကငႏငပတသကေသာ အစးရ၏ အားကးေလာကေသာ ခန႔မနးခကမား မရသျဖင မပါ၀ငပါ။

148

မျပရေသးေသာ ဆနစပါး) အတြက မပါ၀ငပါ။ စပါးအတြကမာမ အေမရကနျပညေထာငစ စကပးေရး၀နႀကးဌာန၏ စပါးအထြက ခန႔မနးခကအရ ျမနမာႏငင အစးရကေပးေသာ ခန႔မနးခကထက ၃၈% ရာခငႏႈနးခန႔ ေလာနညးေနပါသည။ ျမနမာႏငင၏ ေဒသ ေစးႏႈနးမားက မရႏငေသာအေျခအေန ကလသမဂၢ စားနပရကၡာႏင စကပးေရးအဖြ႕ႀကး၏ စာရငးအငးဆငရာ လက႐းတစချဖစေသာ FAOStat မ စျပထားသည ေဒသဆငရာႏငင မား၏ သးႏေစးႏႈနးမားျဖင ခန႔မနးပါသည။ ထတြကခကမႈအရ သးႏထတကနတနဖးသည ေဒၚလာ ၁၄.၅ ဘလယ ရသည။ FAOStat အရ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ေမြးျမေရး ထတကနတနဖးသည ေဒၚလာ ၁.၈ ဘလယရေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ FishStat ၏ အခကအလကမားအရ ၂၀၁၀-ျပညႏစ ငါးလပငနး ထတကနပမာဏသည မကထရစတနေပါငး ၃.၉ သနး ရသည။ ျမနမာႏငင၏ ၂၀၀၉-ခႏစ ပ ႔ကနေစးႏႈနးျဖစေသာ ငါး ၁-တနလင ၁၂၇၀-ေဒၚလာျဖင တြကခကပါက ငါး လပငနးက႑ခြမ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ထတကနတနဖးသည ေဒၚလာ ၅-ဘလယ ရခသည။ ၿခ၍ဆရလင ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင စကပးေရးက႑သည GDP အား ေဒၚလာ ၂၁.၂ ဘလယ ျဖညဆညးေပးခဖြယ ရသည။ စကပးေရး က႑၏ GDP ျဖညဆညးမႈ ခန႔မနးခကသည ထက႑၏ ထပဆငတနဖးထက ၀ငေငြေပၚတြင အေျခခတြကခက ျခငးျဖစရာ အစးရကနးဂဏနးမား၏ စစညးထားေသာ ထက႑အရြယပမာဏႏင ကး ေၾကာငးကကစြာ အလားတေနသည။ ျမနမာႏငင ဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၏ ၂၀၁၀-ျပညႏစ စာရငးအငးဆငရာ ႏစပတလညစာအပတြင စကပးေရး က႑သည ျမနမာႏငင GDP ၏ ၄၄% ရာခငႏႈနး ပါ၀ငသညဟ ခန႔မနးထားသည။ IMF ၏ စစေပါငး စးပြားေရး ခန႔မနးခက ေဒၚလာ ၄၅.၄ ဘလယျဖင ေျမႇာကၾကညပါက ထရာခငႏႈနးသည စကပးေရးက႑ ပမာဏမ ေဒၚလာ ၁၉.၉ ဘလယ ရရခေၾကာငး ေတြ႕ရႏငပါသည။

၂၀၃၀-ျပညႏစတြင စကပးေရးက႑၏ GDP ျဖညဆညးေရး ျမငတကမႈ အလားအလာက ခန႔မနးရနအနက ျမနမာစကပးေရးက႑မ ဖြ႕ၿဖးႏငေသာ တနဖး အရငးအျမစႀကး ၆-ခက ကြႏပတ႔ ဆနးစစခၾကသည။ ပထမအခကမာ သးႏ အထြကႏႈနးမားသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ပမးမ ၇၀% ရာခငႏႈနးခန႔ ျမငတကမညဟ ခန႔မနးပါသည။ ထခန႔မနးခကက ၂၀၁၀-ျပညႏစ စာရငးအငးဆငရာ ႏစပတလည စာအပတြင ေဖာျပထားေသာ သးႏအားလး၏ လကရ အထြကႏႈနးမားက FAO ၏ ကမာၻ႔စကပးေရး ေဂဟေဗဒဇနမား ေဒတာေဘစႏင ႏငငတကာ အသးခစနစမား အက ျဖတမႈ တကသလတ႔၏ ျမနမာႏငငရ သးႏတစမးခငးစ၏ အထြကႏႈနး အလားအလာတ႔ႏင ႏႈငးယဥျခငး ျဖစပါ သည။ FAO ႏင UASA တ႔၏ ဖြငဆခကအရ သြငးအားစအဆငသည အလယအလတအဆငတြငပငရမညဟ ယဆၿပး ဆညေျမာငးလပငနးမားသည ယေန႔ စကပးႏငေသာ အသားတင ဧရယာမား၏ ၂၅% ရာခငႏႈနးမ အာရ-ပစဖတ၏ ပမးမျဖစ ေသာ ၃၅% ရာခငႏႈနးအထ ျမငတကမညဟ ယဆပါသည။ သးႏေစးႏႈနးမား တညၿငမမႈက ခန႔မနးရာတြင အဆပါ အထြကတးမႈသည စကပးေရးက႑၏ ႏစစဥ၀ငေငြအား ၂၀၃၀- ျပညႏစတြင ေဒၚလာ ၁၀-ဘလယ အထ ျမငတကလာေစဖြယရသည။

ဒတယအေနျဖင ျမနမာႏငငလယသမားမားသည သးႏေရာစပစကပးမႈက ေျပာငးလလင ၎တ႔၏၀ငေငြမား ထငရားစြာ တးတကလာေပလမမည။ လကရ ျမနမာႏငင၏ သးႏေရာစပစကပးမႈ တနဖးမား ၁-ဟကတာလင ေဒၚလာ ၁၃၀၀-ခန႔သာ ရသည။ သစသး၀လႏင ဟငးသးဟငးရြကမား၊ ပမးစ၊ စားအနးဆပင၊ ေရာဘာႏင


ေကာဖ တ႔အပါအ၀င တနဖးျမင သးႏ ၂၅-မးက ျမနမာႏငင၏ သးႏစကပးမႈ ၁၅% ရာခငႏႈနးမ ၂-ဆတးကာ ၂၀၃၀-ျပည ႏစတြင ၃၀% ရာခငႏႈနးအထ စကပးလင ၁-ဟကတာလင ေဒၚလာ ၁၇၀၀-ခန႔ျမငတကကာ ယေန႔ကာလ သးႏေစးႏႈနး၏ သးပ တစပခန႔ႏင စပါး ၁-ဟကတာတနဖး၏ ၂-ဆခန႔ တးတကလာေပမည။ ဆနကသ႔ေသာ တနဖးနညးသးႏမားအား အဓက ပ႔ကနႏငငျဖစလာေရး ေမာမနးခက ပမဆြေဆာငမႈရသည အခကမာ ျမနမာစကပးေရးက႑၏ ႏစစဥ၀ငေငြသညလညး ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာ ၅-ဘလယအထ ထပမတးတကေပလမမည။

တတယအခကမာ ထြနယကစကပးႏငသည ေျမဧရယာလညး တးတကလာမညဟ ခန႔မနးသည။ ကာဗြနထတလပမႈ တငးတာခကအရ ကာဗြနဓာတ ထတလႊတမႈနညးၿပး စကပးႏငေသာ ေျမဧရယာဟကတာ သနး ၂၀ခန႔ ရသညအနက လကရတြင ဟကတာ ၁၂-သနးခန႔ကသာ စကပးလကရေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ျမနမာႏငငသည တစႏစလင စကပးေျမဧရယာ ၀.၅၄% ရာခငႏႈနးခန႔ကသာ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ တးခ႕သြားႏငလင တ႐တႏင အႏၵယတ႔ မပါ၀ငေသာ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားအတြက FAO ၏ ခန႔မနးခကအရ စကပးေျမဧရယာသည ဟကတာေပါငး ၁.၃ သနးခန႔ ျမငတကလာဖြယရေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ထဧရယာသည အစးရက ေၾကညာသည စကပးႏငေသာေျမ ဟကတာ ၅.၆ သနးထကမားစြာ နညးေနေသးေသာလညး မကေမာကကာလအထ စကပးျခငး မျပေသးေသာ ဧရယာမားျဖစသည။ ဤသ႔ေသာ အနညးဆး စကပးေျမဧရယာ တးခ႕ မႈသညပငလင စကပးေရးက႑၏ GDP ျဖညဆညးမႈက ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာ ၂.၄ ဘလယ ထပမ ျဖညစြကေပးႏငေပလမမည။

စတတအခကမာ ေမြးျမေရးက႑ခြသညလညး ကေမာၻဒးယား၊ တ႐တ၊ အငဒနးရား၊ လာအ၊ ဖလစပင၊ ထငးႏင ဗယကနမႏငငတ႔၏ ၂၀၀၀ မ ၂၀၁၀-ျပညႏစအထ ပမးမတးတကႏႈနးကသ႔ပင ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ႏစစဥ ၄.၃% ရာခငႏႈနး တးတကမညဟ ခန႔မနးပါသည။ ႏစစဥ GDP ျဖညဆညးမႈကလညး ေဒၚလာ ၂.၄ ဘလယ ထပမျဖည ဆညးေပးႏငပါလမမည။

ပၪၥမအခကမာ ျမနမာႏငင၏ ငါးလပငနးက႑ခြသည ဘဂၤလားေဒရ၊ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ မေလး ရား၊ ဖလစပင၊ ထငးႏင ဗယကနမတ႔၏ ၂၀၀၀ ႏင ၂၀၁၀-ျပညႏစအၾကား ပမးမဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးကသ႔ပင ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ တစႏစလင ပမးမ ၄.၀% တးတကမညဟ Fish Stat အရ သရရသည။ ထက႑ခြသညလညး ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ႏစစဥ GDP ျဖညဆညးမႈက ေဒၚလာ ၆-ဘလယမ ထပမျဖညစြကေပးႏငပါလမမည။

ေနာကဆးအခကမာ FAO ၏ ဆနးစစခကက အေျခခ၍ စကပးေရး ကနထတ လပငနးမ ထတလပမႈလပငနးစဥမားရ ရတသမးၿပးသညမ သေလာငၿပးခနအထ ဆး႐ႈးမႈမားသည သသာစြာ ေလာနညးသြားၿပး ျမနမာႏငငစကပးေရးက႑၏ တနဖးက ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ႏစစဥေဒၚလာ ၁-ဘလယ ထပမျဖညဆညးေပးႏငမည ျဖစေၾကာငး ခန႔မနးပါသည။256

256 Jenny Gustavsson et al ။ ကမာၻ႔စားနပရကၡာ ဆး႐ႈးမႈႏင ေလလြငမႈမား၊ ဆြဒငႏငင စားနပရကၡာႏင ဇ၀နညးပညာတကသလႏင FAO ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ။

150

အခပအားျဖငဆေသာ အဆပါစကပးေရးလပငနး အလားအလာမားမ ျမနမာ ႏငင၏ စကပးေရး က႑သည ၂၀၁၀ မ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ႏစစဥဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး ၄.၃% ရာခငႏႈနး ရလာမညျဖစၿပး ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ GDP က ႏစစဥေဒၚလာ ၄၉.၀ ဘလယ ျဖညဆညးေပးႏငမညျဖစရာ ၂၀၁၀-ျပညႏစ ျဖညဆညးမႈထက ႏစဆေကာရႏင မညဟ အႀကျပလကရသည။

အလပအကငႏင ပတသက၍ ေပါငးစပစညးဖြ႕စညးထားေသာ အမေထာင ေနထငမႈ အေျခအေနမား ေလလာမႈစစတမး (၂၀၀၉-၂၀၁၀) UNDP et al. ၏ အဆအရ အလပသမားမား၏ ၅၂% ရာခငႏႈနး သည စကပးေရးက႑တြင အလပလပလကရေၾကာငး သရရသည။ အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏႏင ျမနမာႏငင အလပသမား၀နႀကးဌာန၏ လသား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး အစရငခစာ ၫႊနးကနးမားမ အခကအလကမားက အသးျပရာတြင ၂၀၁၀-ျပညႏစ၌ စစေပါငး လပသားအငအား ၂၉.၈ သနးရသညအနက ၁၅.၆ သနး တ႔သည စကပးေရးက႑တြင လပကငလကရေၾကာငး ယဆရသည။ အလပသမားတစဥး၏ ထတလပမႈစြမးအားသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာ ၁၃၆၀ ခန႔သာရၿပး စကပး ေရးက႑ရ အဆပါလပအား ထတလပမႈစြမးအားသည IHS Global Insight ႏင ကမာၻ႔ဘဏတ႔၏အဆအရ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၏ သငတငမတေသာ ကာလအတြငး တ႐တ၊ အႏၵယ၊ ထငးႏင ဗယကနမတ႔ကသ႔ပင ႏစစဥပမးမ ၄.၃% ရာခငႏႈနး တးတကမညဟ ခန႔မနးရသည။ အဆပါ ခန႔မနးေျခ ထတလပမႈစြမးအား တးတကျခငးသည ကြႏပတ႔၏ စကပးေရးက႑ GDP ျဖညဆညးမႈႏႈနး ခန႔မနးေျခႏင တညေနၿပး ထက႑သည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၂၀၁၀-ျပညႏစက လဥးေရအတငး အလပသမား ၁၅.၆ သနး ခန႔ထားႏငမည သေဘာသကေရာကပါသည။

အေျခခအေဆာကအဥ

ကြႏပတ႔၏ လကရႏင အနာဂတအတြက အေျခခအေဆာကအဥက႑၏ GDP ျဖညဆညးမႈႏင အလပအကင ခန႔မနးခကမားတြကခကရာတြင ယငးက႑၏ ေဆာကလပေရး (ဥပမာ - ဆပကမးသစ သ႔မဟတ ဓာတအားေပးစက႐ ေဆာကလပျခငးႏင ေဆာငရြကဆ ေငြလးေငြရငး အသးစရတမားက ထနးသမးျခငး)ႏင ယငးတ႔၏ လပငနးလညပတမႈ (ဥပမာ - ဆပကမး သ႔မဟတ ဓာတအားေပးစက႐ လညပတျခငး)တ႔ ႏစမးစလးအတြက ပါ၀ငပါသည။ အေျခခအေဆာကအဥက႑က သယယပ ႔ေဆာငေရး (လမးမား၊ ရထားလမးမား၊ ဆပကမးမားႏင ေလဆပမား) သးစြမႈ ၀နေဆာငလပငနး (ေရ၊ အမႈကသ႐ကႏင ဓာတအား)ႏင လေနႏင စးပြားေရး အမၿခေျမတ႔က အားလးေပါငး၍ အဓပၸာယဖြငဆသည။ ႀကးမဆကသြယေရး အေျခခအေဆာကအဥက ထညသြငးျခငး မျပပါ။ အေၾကာငးမ ထက႑၏ အလားအလာက သးျခားစ ခန႔မနးထား၍ ျဖစပါသည။ (ေအာကတြင ၾကညပါ။)

ေဆာကလပေရး

ေဆာကလပေရးဆငရာ MGI မ သေတသနအရအေျခခအေဆာကအဥ ေဆာကလပျခငးမ GDP သ႔ ျဖညဆညးမႈ၏ ခန႔မနးခကမားက ကြႏပတ႔ အေျခခ ထားခကအရ ႏငငမားတြင သယယပ ႔ေဆာငမႈ၊ သးစြမႈ၀နေဆာငလပငနးႏင ႀကးမ ဆကသြယေရး အေျခခအေဆာကအဥမားရ ပငဆငပစၥညး ပမာဏသည ၎တ႔ GDP ၏ ၇၀% ခန႔ရေၾကာငး ထ ပမာဏသည ဖြ႕ၿဖးမႈအဆင မတညသညတင အလားတရေနေၾကာငး လကေတြ႕နယပယအရ တကစြာ ေတြ႕ရရသည။ ထသ႔


လကေတြ႕အရ သငတငမတစြာ တကေသာ စညးမဥးဥပေဒသက ျမနမာႏငငတြင ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀- ျပညႏစ ၂-ရပစလးအတြက အသးျပခပါသည။ GDP ျမငတကလာသညႏငအမ အေျခခအေဆာကအဥတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈသညလညး GDP ၏ ၇၀% ရေနမညဟ ခန႔မနးပါသည။ MGI ႏင မကကငေဆး အေျခခအေဆာကအဥဆငရာကငသးမႈ တ႔၏ သေတသနမားေပၚတြင အေျခခ၍ တနဖးေလာမႈသည ႏစစဥ ၂.၅% ရာခငႏႈနးရမညဟ ခန႔မနးထားရာ တနဖးေလာသည ပမာဏအတငးပင ျဖညစြကေငြလးေငြရငး အသးစရတမား လအပေပလမမည။ 257 ျမနမာႏငင၏ ၂၀၁၀ မ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ပမးမ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးက ၈% ရာခငႏႈနး ခန႔မနးထားရာ သယယပ ႔ေဆာငေရးႏင သးစြမႈ၀နေဆာငလပငနး အေျခခ အေဆာကအဥတ႔တြင စစေပါငး ေဆာကလပေရး ရငးႏးျမႇပႏမႈ သည ေဒၚလာ ၁၃၈ ဘလယ ရမညဟ ခန႔မနးပါသည။

အမၿခေျမလပငနး တညေဆာကမႈမ GDP သ႔ ျဖညဆညးမႈႏင အလပအကငက ခန႔မနးရာတြင Pike Research’s Global Building Stock Database မ အခကအလကမားက အသးျပလက ျမနမာႏငငရ လေနႏင ကးသနးေရာငး၀ယေရး ၾကမးခငးဧရယာ၏ စတရနးမတာမား၏ လကရအေျခအေနမားက ဆနးစစပါသည။ ထ႔ေနာက မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစရ ဘဂၤလားေဒရႏင အႏၵယတ႔၏ အခကအလကမားႏင ခနထးစျပခပါသည။ အဆပါ စျပေသာႏငငမား၏ မကေမာကကာလ၏ လတစဥးစအတြက ၾကမးခငးဧရယာအဆငသ႔ ျမနမာႏငငသညလညး ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေရာကရလာမညဟ ခန႔မနးပါသည။ ျမနမာ ႏငင၏ အမၿခေျမေဆာကလပမႈ စရတသညလညး Turner & Townsend’s ႏငငတကာ ေဆာကလပေရးစရတ ေလလာခက ၂၀၁၂-ခႏစ၏ ဗယကနမႏငငႏင ပတသကသည အခကအလကမားအရ ၁-စတရနးမတာလင ေဒၚလာ ၆၀၀ ႏႈနးႏင အလားတ ကနကလာပါလမမည။ အဆပါ ဆနးစစခကအရ အမၿခေျမေဆာကလပမႈစရတသည ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား အၾကမးအားျဖင ေဒၚလာ ၁၈၀-ဘလယ ျမငတကလာမညဟ ခန႔မနးသည။ ထပမာဏတြင အမၿခေျမ အေျခစကစခနးမား၏ ေငြလးေငြရငး ျပျပင ထနးသမးစရတ၏ ၂.၅% ရာခငႏႈနး ပါ၀ငသည။

အဆပါ ခန႔မနးခကအရ အၾကမးအားျဖင GDP ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး ၈% ရာခငႏႈနးရရာ ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစ အၾကား အေျခခအေဆာကအဥမား ေဆာကလပေရးႏငပတသက၍ ေဒၚလာ ၃၁၈ ဘလယခန႔ သးစြရန လအပေၾကာငး ေဖာျပေနပါသည။ အဆပါ ေဆာကလပေရးလပငနးသည ျမငတကလာေသာ GDP ႏငအတ တစေျပးည ေပၚေပါကေနမညျဖစၿပး ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင အေျခခအေဆာကအဥမား ေဆာကလပမႈတြင ေဒၚလာ ၂၉-ဘလယ ရငးႏးျမႇပႏရမညဟေသာ သေဘာပငျဖစသည။ ထရငးႏးျမႇပႏမႈ ခန႔မနးခကမားက GDP ႏင အလပအကင နယပယမားသ႔ အခကအလကမား ရရႏငေသာ ႏႈငးယဥဘကႏငငမားမ ေျမႇာကေဖာကနးမားက အသးျပကာ ေျပာငးလခပါသည။ ထနညးလမးအားျဖင အေျခခအေဆာကအဥ ေဆာကလပမႈက႑မ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင GDP သ႔ ေဒၚလာ ၁၆ ဘလယ ျဖညဆညးေပးႏငၿပး လ ၂-သနးခန႔ ေဆာကလပေရး လပငနးမားတြင အလပရရေစ ပါလမမည။ ကြႏပတ႔သည GDP ႏင အလပအကင (ဥပမာ - ကနဥး GDP ႏင အေျခခအေဆာကအဥ မားအေပၚတြင တက႐ကသကေရာကမႈႏင ပထမအဆင ေပးသြငးသမားအေပၚတြငသာ တက႐ကသကေရာကမႈက တြကခကပါသည။ အျခားက႑မား၏ ပမာဏက ႏစထပခန႔မနးမျခငးမ ေရာငၾကဥရနအတြက သြယ၀ကေသာ စးပြားေရး သကေရာကမႈမား ထညသြငးမထားပါ။

257 အေျခခအေဆာကအဥထတလပမႈ စြမးအား၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညးႏင မကကငဆအေျခခအေဆာကအဥ အေလအကင။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

152

အေျခခအေဆာကအဥမား လညပတျခငး

မတညေသာ က႑ခြမားရ (ဥပမာ - သယယပ ႔ေဆာငေရး၊ သးစြမႈ၊ ၀နေဆာငမႈ လပငနးႏင အမၿခေျမ) အေျခခအေဆာကအဥ ပငဆငပစၥညးမား လညပတမႈမ GDP သ႔ ျဖညဆညးမႈက ခန႔မနးရာတြင ေဖာျပထားေသာ ႏစတစႏစအတြငး ေငြလးေငြရငး အသးစရတႏင ပတသက၍ ျမနမာႏငငရ အဆပါ က႑ခြမားအတြငး စးပြားေရး လပငနး၏ အခး (ထပဆငတနဖး) သည ၁၉၈၀ ႏင ၂၀၁၂-ခႏစအၾကားတြငရခေသာ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ မေလးရား၊ ထငးႏင ဗယကနမႏငငတ႔၏ အခးႏငအတတပင ျဖစေပလမမည။ ယခ အခကအလက အရငးအျမစမာ IHS Global Insight မ ျဖစသည။ အေျခခအေဆာကအဥခြ တစခခငးစ လညပတမႈတြင အလပအကင ခန႔မနးခက အတြက ကမာၻ႔သြငးကနထတကန ေဒတာေဘစမ ႏႈငးယဥႏငေသာ ႏငငမား၏ လပငနးအစတအပငးမးစက အသးျပထား ပါသည။

စြမးအငႏင သတတးေဖာေရး

ျမနမာႏငင၏ သဘာ၀ဓာတေငြ႕၊ ေရနစမးႏင ဆကစပထတကနမား၏ တနဖးက ၂၀၁၀ ခႏစ မေသေစးႏႈနးမားျဖင ထတလပမႈအလားအလာ ပမာဏက ေျမႇာက၍ဆငျခငျခငးျဖင ျမနမာႏငင၏ စြမးအငက႑က ဆနးစစခပါသည။ ၂၀၃၀ ျပညႏစရ ထတလပမႈပမာဏက ခန႔မနးရာတြင ၂၀၁၀ ျပညႏစရ သဘာ၀ ဓာတေငြ႕ ႏင ေရနစမး ထတလပမႈအဆငမားက ျမနမာျပည၏စစေပါငး သဘာ၀သကပမာဏႏင စားျခငးျဖင ထတယမႈႏႈနးက ရရႏငသည။ ဤနညးသည ႏငငတစႏငငကာတြင သဘာ၀သကထတယသညပမာဏျဖစသည။ ထတလပမႈအဆငမားအတြက ကြႏပတ႔၏ အခကအလကမားက ျမနမာႏငငဗဟစာရငးအဖြ႔ ႏစပတလည စာရငးအငးစာအပ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ျပညႏစႏင အေမရကနျပညေထာငစ ဘမေဗဒေလလာမႈ (USGS) ျမနမာႏငငအတြက သတမား ႏစပတလည စာအပ ၂၀၁၀-ျပညႏစတ႔မ ျဖစပါသည။ သဘာ၀သက အရငးအျမစ အခကအလကမားသည BP ကမာၻ႔စြမးအင စာရငးအငးဆငရာ ျပနလညသးသပခက ၂၀၁၂ - ခႏစႏင ယငး၏ ၂၀၀၄ - ခႏစ ျပနလညသးသပခကတ႔မ ျဖစသည။

ထ႔ေနာက ေဒသဆငရာ စျပရသည သဘာ၀ဓာတေငြ႕အတြက ႏငငမား (ၾသစေၾတးလ၊ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ ေရနစမးအတြက ၾသစေၾတးလ၊ ဘ႐ႏငး၊ အႏၵယ၊ မေလးရားႏင ဗယကနမ)အား ၎တ႔၏ ထတယမႈႏႈနးက လငျမနစြာ တးတကေအာင မညကသ႔ေဆာငရြကႏငခသညက ေလလာခၾကသည။ ထတြကခကမႈက ၂၀၁၁-ခႏစ သဘာ၀သကမားအား အေျခခၿပး BP ကမာၻ႔စြမးအင စာရငးအငးဆငရာ ျပနလညသးသပခက ၂၀၁၂-ခႏစက ကြႏပတ႔၏ အေျခခသတငးအရငးျမစျဖစ အသးျပပါသည။ အဆပါ ႏငငမားသည ျမနမာႏငင၏ မကေမာကကာလ ထတယမႈႏင အလားတေသာ နမကသညႏႈနးမ ႏငငအမားစတေလာက ေတြ႕ရရေသာ ျပညမေသာ ထတယမႈႏႈနး (ပမးမအားျဖင တစႏစလင ေရန ၄.၄% ရာခငႏႈနးႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႕ ၂.၉% ရာခငႏႈနး) အထေရာကရသည ကာလမားအတြငးက ဆနးစစခပါသည။ ျမနမာႏငငသည အလားတကာလ ကန႔သတခက ေရနႏင ဓာတေငြ႕ ၂-မးစလး အတြက ၁၇-ႏစ) အတြငး သသသာသာတးတကမႈက ရရေအာင စမခန႔ခြႏငမည။ ၂၀၃၀ ျပညႏစအထ ႏစမားအတြငး ထတလပမႈအဆငမားသည လကရထတယမႈႏႈနးအတငး မေျပာငးမလ တညရေနပါလမမညဟ ယဆပါက အနာဂတစြမးအငပစၥညးေစးႏႈနးက ခန႔မနးရန အလြန႔အလြန ခကခပါေသာေၾကာင Wood MacKenize မ အခကအလကမားအရ ၂၀၁၀-ျပညႏစ သဘာ၀ဓာတေငြ႕ႏင ေရနစမးေစးႏႈနးမားျဖစေသာ သဘာ၀ဓာတေငြ႕


ကဗေပ ၁-သနးလင ၇၆၃၉ ေဒၚလာႏင ေရနစမးတစစညလင ၇၉.၉ ေဒၚလာခန႔ အတငးပင မေျပာငးလဘ ဆကလကတညရေနမညဟ ရညရြယခန႔မနးပါသည။ ဤေရနႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႕ က႑၏ထတလပမႈခန႔မနးခကသည ျမနမာႏငင၏ ဓါတေငြ႕ႏင ေရန သက၏ပမာဏေပၚတြင အဓကမတညေနပါသည။ ေရနရာေဖြေရးမ ပ၍ေကာငးမြနေသာ အလားအလာမားက ေဖာထတႏငသညတင ျမနမာႏငင၏ သဘာ၀ဓာတေငြ႕ႏင ေရနစမး ထြကရမႈ အလားအလာက ခငမာစြာ အာမခရန အလြနခယဥးေပသည။

ခန႔မနးထားေသာ ထတလပမႈတနဖးက အေျခခ၍ GDP ႏင အလပအကငတ႔သ႔ ျဖညဆညးမႈက ခန႔မနးရန အငဒနးရားမ သြငးအားစ၊ ထြကကနေျမႇာကေဖာကနးမားက အသးျပပါသည။ ထကနးမားက စြမးအငက႑ရ ထတလပမႈ တနဖးတြင တကေသာ သြငးအားစက စးပြားေရးလႈပရားမႈ(GDP သ႔မဟတ အလပအကင)က မညသ႔ ျမႇင တငေပးႏငပအား ရညၫႊနးပါသည။ အျခားက႑မား၏ ပမာဏခန႔မနးခကမား ေရာေထြး ထပေနျခငး မျဖစေစရန စြမးအငကမၸဏမားႏင ပထမဆင ေပးသြငးသမားအေပၚ GDP ႏင အလပအကငတ႔၏ ကနဥးႏင တက႐ကသကေရာကမႈကသာ တြကခကထားပါသည။

ျမနမာသတတးေဖာေရးက႑၏ ဖြ႕ၿဖးမႈအလားအလာက ခန႔မနးရန အနညး ငယကြျပားေသာ နညးလမးက အသးျပပါသည။ ကြႏပတ႔၏ အသပညာဗဟသတအရ လကရတြင ျမနမာသတသကမားအတြက ခငမာေသာ အခကအလကမရပါ။ ထ႔ေၾကာင ကြမးကငသမားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားႏင ႏႈငးယဥႏငေသာ ႏငငမားမ ခန႔မနး ေျခမားက ေပါငးစပအေျခခေသာ ထတကနပစၥညးမားျဖင အနာဂတ ထတလပမႈ ဖြ႕ၿဖးေရးက ခန႔မနးပါသည။ ကြႏပတ႔၏ အခကအလကမားမာ ဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၏ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ျပညႏစ စာရငးအငးဆငရာ ႏစပတလညစာအပ ႏင USGS ျမနမာႏငင သတဆငရာ ႏစပတလညစာအပ ၂၀၁၀-ျပညႏစတ႔မ ျဖစပါသည။ အလယအလတ ကာလအတြက တ႐တႏငင၏ ေကာကစမးသြငးကနခြနသည အဟန႔အတားအျဖစ တညရေနဆ ျဖစမညဟ ယဆလက ေကာကစမးအတြက ဖြ ႔ ၿဖးမႈႏႈနးက ၂၀၂၀-ျပညႏစအထ ၂.၅% ရာခငႏႈနးႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ၅% ရာခငႏႈနး ခန႔မနးပါသည။ ကြမးကငသမားႏင ေတြ႔ဆကာ ေမးျမနးမႈမားအရ ေကာကမကသတသက အဆငမားသည ထတလပမႈတြင သသာေအာင ျမငတကမည အလားအလာမရဟ ဆေသာေၾကာင အဖးတန ေကာကမက ရတနာမားအတြက ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကားတြင ထတလပမႈအဆင မေျပာငးလဟ ယဆပါသည။ ျမနမာႏငငတြင တးေဖာေသာ ကနသည အျခားသတမားအတြက ၂၀၂၀-ျပညႏစအထ ၄.၈% ရာခငႏႈနး ဖြ ႔ၿဖးၿပး (ယခငက သတ တးေဖာေရးက႑ ဖြ႔ၿဖးမႈတြင စထားရေသာ ႏငငမားက အေျခခ၍) ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ၈% (ျမနမာႏငငအတြက ထေရာကေသာ ႏစစဥ GDP ဖြ ႔ၿဖးမႈအလားအလာႏငအည) တးတကမညဟ ခန႔မနးပါသည။

၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစ ထတလပမႈအဆငက ၂၀၁၀-ျပညႏစ ထတကန ပစၥညးေစးႏႈနးျဖင ေျမႇာကျခငးအားျဖင ကနထတလပမႈတနဖး ရရေစပါသည။ ကြႏပ တ႔၏ ကနထတလပမႈ အဆငမားဆငရာ အခကအလကမားသည ကမာၻ႔ဘဏ Consensus Economic, USGS ႏင ကြမးကငေသာ ေဆြးေႏြးမႈမားမ ျဖစပါသည။ စြမး အငက႑တြင အနာဂတေစးႏႈနး ဖြ႕ၿဖးမႈအေပၚ ေစးကစားမႈက ေရာငလႊရန ေစးႏႈနးက မေသထားပါသည။ စြမးအငက႑ကသ႔ပင ထတလပမႈတနဖးက GDP ႏင အလပအကင တ႔သ႔ ေျပာငးလေရးအတြက အငဒနးရားမ သြငးအားစ/ ထတကန ေျမႇာကကနးမားက အသးျပပါသည။ ထ႔ျပင ကနဥးႏင တက႐ကစးပြားေရး အကးသကေရာကမႈမားကသာ တြကခကပါသည။ ကြႏပတ႔၏ ခန႔မနးခကတြင ေကာကမကရတနာမား၌ အထငရားဆး က႑မ လႈပရားလကရသည ေမာငခေစးကြကတြင ထညသြငးစဥးစားျခငး မျပပါ။ (ဥပမာ - ကြမးကငသမား၏ အဆအရ ေမာငခေစးကြကသည နလာေကာက၏

154

စစေပါငးတနဖး၏ ၆၀% ရာခငႏႈနးေကာအထ ပါ၀ငသညဟ ဆပါသည) သ႔ရာတြင အဆပါ တရားမ၀ငက႑သည အေရးပါေသာ ျဖညစြကတနဖးက ျမငတကေစႏငပါသည။

စြမးအငႏင သတက႑တ႔၏ ျမငတကလာေသာ GDP ျဖညဆညးမႈအတြက ကြႏပတ႔ ခန႔မနးထားေသာ ကနးဂဏနးမားသည ႏႈငးယဥႏငေသာ စထားရသည ႏငငမား (စြမးအငအတြက တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရားႏင မေလးရား၊ သတအတြက ခလ၊ တ႐တ၊ အငဒနးရား၊ ပ႐း) ႏငအည ျဖစပါသည။ အဆပါႏငငမား၏ စြမးရညႏင သတက႑သည လြနခေသာႏစ ၂၀ ေကာကပင ျမနမာႏငင၏ ၂၀၁၀-ျပညႏစရ ပမာဏသ႔ ေရာကရေနၿပးျဖစ သကသ႔ တစဥးခငးစ GDP သညလညး ၂၀၁၀-ျပညႏစရ ျမနမာႏငင၏ အဆငက လြနခေသာ ႏစ ၂၀ ခန႔ကပင ေရာကရေနခၾကၿပး ျဖစပါသည။

ခရးသြားလပငနး

ခရးသြားလပငနး၏ ၀ငေငြက ညအပခရးသည အေရအတြက၌ အသးစရတ၊ တညးခေနထငသည ကာလႏင တစေန႔အသးစရတတ႔ျဖင ေျမႇာကျခငးျဖင ခန႔မနးပါသည။ အနာဂတတြင ညအပခရးသညမား ေရာကရေနမႈက ကလသမဂၢ ကမာၻ႔ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ႀကး (UNWTO) ၏ ၂၀၀၉ မ ၂၀၁၁-ခႏစအထ သမငးတြင ေသာ အခကအလကမားက အသးျပလက ခန႔မနးပါသည။ ထအခကအလကမားအရ ေဖာျပပါ ကာလအတြငး ညအပခရးသည ေရာကရမႈမားသည တစႏစလင ၂၇% ရာခငႏႈနး တးတကကာ ၂၄၃,၀၀၀ မ ၃၉၁,၀၀၀ အထ ရေၾကာငး ေဖာျပထားသည။ ထ ၂၇% ရာခငႏႈနးက ပထမ ၅-ႏစအတြက အသးျပပါသည။ ပထမ ၅-ႏစၿပးသည ေနာက အာရ တြငအျမင႔ဆးႏနးျဖစသည႔ ကေမာၻဒးယားရ ညအပခရးသည ေရာကရမႈ ဖြ႕ၿဖးႏႈနးက အေျခခကာ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ဖြ႕ၿဖးႏႈနးက ၁၈% ရာခငႏႈနးသာ တြကခကပါသည။ ထကာလ တေလာကတြင ျမငမားေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးမားကသာ ကြႏပတ႔ အသးျပခပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ကမာၻလညခရးသြားလပငနးသည ျမနမာႏငငတြင အေျခအေန အမးအမးေၾကာင႔ ေစးကြကထငးေနခ႔ရျခငးျဖစသည။ ထခန႔မနးခကအရ ၂၀၃၀-ျပညႏစ တြင ျမနမာႏငငသ႔ ကမာၻလညခရးသည ေရာကရမႈမားသည ၁၃.၅ သနးရမညဟ ေဖာျပ ေနပါသည။ ပမးမတညးခ ေနထငခနက စခနယရာတြင စထားေသာ ႏငငမားဆငရာ UNWTO ၏ အခကအလက မားက အေျချပ၍ လကရ တညးခခန ၇-ညမ အနညးငယျမငတကကာ ၇.၁ ည ရမညဟ ခန႔မနးသည။ တစေန႔တာ အသးစရတသည ၂၀၁၂-ခႏစတြင ၁၃၅ ေဒၚလာရရာမ ၁၄၅ ေဒၚလာသ႔ ျမငတကလာဖြယရသည။ ထႏႈနးသည စထားသည ႏငငမားျဖစေသာ ကေမာၻဒးယား၊ အငဒနးရားႏင ပနားမားႏငငတ႔၏ ပမးမႏႈနးျဖစသည။ ကေမာၻဒးယား ႏင အငဒနးရားက အသးျပျခငးမာ ယငးတ႔သည ေဒသတြငး အမနးခငးမားျဖစၾကၿပး UNWTO ၏ အခကအလကမားအရ ထႏငငမားတြင ၂၀၁၀-ျပည ႏစ၌ ပမးမသးစြေငြ ၁၁၅ ေဒၚလာမ ၁၃၅ ေဒၚလာ အထ ရသည။ ပမးမအသးစရတ ေဒၚလာ ၈၀ မ ၉၀ အထရေသာ ဖလစပငႏင သရလကၤာတ႔ကသ႔ေသာ ႏငငမားႏငလညး ႏႈငးယဥထားပါသည။ စထားေသာ ႏငငတြင ပနားမားက ထည႔သြငးအသးျပရျခငးမာ ယငးသည လတတေလာတြင ခရးသြားလပငနးက႑က တးခ႕ထားရာ အသးစရတျမငမားေသာေၾကာင ျဖစသည။ အထကပါ ႏႈငးယဥခကမားက အေျခခ၍ သးသပရလင ျမနမာႏငငသည ပမသးစြႏငေသာကမာၻလညခရးသညမားက ဆကလကဆြေဆာငႏငပါလမမည။

ခရးသြားလပငနးက ျမႇငတငေပးႏငေသာ အလပအကငမား အေရအတြကက ခန႔မနးရနအတြက အငဒနးရား၊ ထငးႏင ဗယကနမတ႔၏ ၂၀၁၃-ခႏစရ ခရးသြားလပငနး


GDP ၁-သနးစရ ပမးမ အလပအကင အေရအတြကက စျပကာ ကမာၻ႔ခရးသြားႏင ကမာၻ လညလပငနးေကာငစအခကအလကမားက အသးျပပါသည။

ခရးသြားက႑၏ အလားအလာက ခန႔မနးသညအျပင အာရရစားသးႏငသ လတနးစားျမငတကလာမႈသည ထေဒသရ ခရးသြားလပငနးက တြနးအားေပးႏငပအား ထငရားသသာေစရန ၂၀၃၀-ျပညႏစရ အာရ၏ ခရးသြားခရးစဥမား အေရအတြက စစေပါငးကလညး ခန႔မနးထားပါသည။ အာရအတြငးသြားလာမည ခရးစဥမား အေရအတြက က ခန႔မနးရန ၂၀၁၀-ျပညႏစႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင အာရနငငမားရ ၀ငေငြအထကတနး၊ အလယအလတႏင ပမျမငမားစြာ ရရသတစဥးခငးစ၏ အေရအတြကက ခန႔မနးပါသည။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၏ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစတြင သတမတထားေသာ ၀ငေငြေဒၚလာထက ျမငမားသမားက အထကပါ ၀ငေငြအတနးအစား တြင သတမတပါသည။ ထ၀ငေငြအမးအစားတြင အကး၀ငသတစဥးခငး ပဂၢလမားသည ႏငငျခား၊ ခရးသညမား ပငျဖစမညဟ ခန႔မနးပါသည။ ထ႔ေနာက အာရႏငငမားမ ခရးစဥစစေပါငးက တြကခကသည။ ထ႔ေနာက ခရးသည တစဥးခငး၏အာရႏငငတစခခငး ခရးစဥမား၏ အခးကရရရန ႏငငတစခခငးစ၏ စစေပါငး ခရးစဥျဖင စားကာ၊ အထကတြင ေဖာျပခသညအတငး ခန႔မနးပါသည။ ထအခးသည ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ မေျပာငးလဘ တညရေနမညဟ ယဆပါသည။ ၂၀၃၀-ျပညႏစရ အာရခရးသညမား၏ စစေပါငးခရးစဥ အေရအတြကက တြကခကရန အထကပါအခးျဖင ၂၀၃၀-ျပညႏစရ ခရးသြားအေရအတြကက ခန႔မနးပါသည။ ထ႔ေနာက အဆပါ ခရးသြားမား အာရသ႔ ေရာကရမည ေမာမနးခရးစဥ အေရအတြကျဖင လကရအာရခရးစဥ ရာႏႈနးက အသးျပပါသည။

ႀကးမ ဆကသြယေရး

ႀကးမဆကသြယေရး ၀ငေငြအတြက အလားအလာက အကျဖတရန မဘငးဖနး၀ငေငြခြန အလားအလာအျပင အမေထာငစမားအတြက ပေသတပဆငထားေသာ လငးမားႏင စးပြားေရး လပငနးမားအတြက ပေသတပဆငထားေသာ လငးမား၏ အလားအလာက သးျခားစ ခန႔မနးပါသည။ မဘငး၀ငေငြခြနအတြက မဘငးထးေဖာက ၀ငေရာကမႈေၾကာင ခန႔မနးထားေသာ မဘငးသးစြသ လဥးေရက တစဥးခငးစ၏ ပမးမအသးျပခႏင SMS တ႔ျဖင ေျမႇာကပါသည။ ႀကးမေၾကးနနး ၀နေဆာငမႈလပငနး ထးေဖာက၀ငေရာကမႈႏႈနးက ၀နေဆာငမႈလငး အေရအတြကအား လဥးေရျဖငစား၍ ရယပါသည။ မဘငးဖနး၀နေဆာငမႈ ထးေဖာက၀ငေရာကမႈသည ၂၀၁၁-ခႏစတြင ၃% ရာခငႏႈနးရရာမ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၁၅၀% ရာခငႏႈနး တးတကမညဟ ခန႔မနးထားၿပး ထႏႈနးသည ဗယကနမႏင အငဒနးရားတ႔က ၂၀၁၇ ခႏစတြင ေရာကရမညဟ လာထားေသာႏႈနးျဖစသည။ ထႏစသည ၎တ႔ လာထားခက၏ ေနာကဆးႏစျဖစၿပး ထႏစတြင လာထားသည ႏႈနးအတငးရေနမညအျပင ႀကးမေၾကးနနးက႑၏ အနာဂတ အလားအလာကပါ မနးဆႏငပါသည။ ထးေဖာကမႈႏႈနး ၁၀၀% ေကာသည ၂ မးသး SIM ကတမားက အမားဆး အသးျပလာေသာေၾကာင ျဖစႏငဖြယရပါသည။ တစဥးခငးစ၏ လစဥမဘငးသးစြမႈ ပမးမအခြနေငြ၊ အခကအလက မားႏင SMS တ႔သည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၂၀၁၇-ခႏစတြင အငဒနးရားႏင ဗယကနမတ႔တြင ျဖစေပၚေနမည ပမးမ ႏႈနးျဖစေသာ ၁.၉၀ ေဒၚလာ၊ ၁.၄၀ ေဒၚလာႏင ၁.၇၀ ေဒၚလာတ႔ႏင အသးသးတညေနပါလမမည။ ကမာၻ႔ဆယလ လာ သတငးလပငနးႏင ပရမစအခကအလကမားက အသးျပထားပါသည။

156

ပေသလငး အမေထာငစ၀ငေငြအတြက ေမာမနးထားေသာ အမေထာငစ အေရအတြကက ေျပာဆဆကသြယမႈႏင ေျပာဆဆကသြယသ တစဥးကသငေသာ ပမးမကသငခြနတ႔အျပင အငတာနက ထးေဖာကမႈႏင အငတာနက အသးျပသတစဥး၏ ပမးမကသငခြနတ႔ျဖင ေျမႇာကပါသည။ အမေထာငစ အေရအတြကက မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစမ အသးျပလက ခန႔မနးတြကခကရာ အမေထာငစအေရအတြကသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ၁၀-သနး ရေနရာမ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၁၂-သနး ရလာမညဟ ယဆသည။ အမေထာငစ ပေသလငး ထးေဖာက၀ငေရာကမႈအတြက ဗယကနမႏင အငဒနးရားတ႔၏ ၂၀၁၇-ခႏစ ပမးမ ထးေဖာက၀ငေရာကမႈႏႈနးျဖစေသာ ၅၀% ရာခငႏႈနးက အသးျပပါသည။ သးစြသတစဥးအတြက ပမးမကသငခြနက အငဒနး ရား၊ ဖလစပင၊ ထငးႏင ဗယကနမတ႔၏ ၂၀၁၇-ခႏစတြင ေရာကရမည စႏႈနးျဖစေသာ လစဥကသငခြန ၆-ေဒၚလာ က ရယသးစြသည။ အငတာနက ထးေဖာက၀ငေရာကမႈအတြက အငဒနးရား၊ ဖလစပငႏင ဗယကနမတ႔၏ ၂၀၀၇ ခႏစတြငရမည စႏႈနးျဖစေသာ ၁၆% ရာခငႏႈနးႏင တစဥးခငးပမးမကသငခြန ၁၈-ေဒၚလာကပင ရယသးစြထားပါသည။

ပေသစးပြားေရးလငးအတြက အမေထာငစ ပေသလငး ၀ငေငြတြကနညးအတငးပင ေမာမနးထားေသာ စးပြားေရးလပငနးအေရအတြကက ေျပာဆဆကသြယမႈႏင ေျပာဆ ဆကသြယသတစဥးအတြက ပမးမကသငခြန တ႔အျပင အငတာနကသးစြမႈႏင အငတာနကသးစြသတစဥးအတြက ပမးမကသငခြနတ႔ျဖင ေျမႇာကပါသည။ ျမနမာ ႏငငရ စးပြားေရးလပငနး အေရအတြကက မေလးရား၊ ထငး၊ ဖလစပင၊ ဗယကနမႏင တ႐တ (၂၀၁၀-ျပညႏစႏင ၂၀၁၂-ခႏစအထ အခကအလက ရရမႈအေပၚမတည၍) တ႔၏ GDP ေဒၚလာ ၁-သနးတငးရ ပမးမစးပြားေရးလပငနး အေရအတြကျဖင ေျမႇာကၿပး ရလဒက ၂၀၃၀-ျပညႏစရ ခန႔မနး GDP ျဖင ေျမႇာကပါသည။ ထတြကခကမႈအရ စးပြားေရးလပငနး ၁-သနးအထ ျမငတကလာပါသည။ စးပြားေရးလပငနး ေျပာဆဆကသြယမႈ ထးေဖာက ၀ငေရာကမႈႏင ေျပာဆသတစဥး၏ ပမးမလစဥကသငခြနတ႔အတြက အငဒနးရား၊ ဖလစပငႏင ဗယကနမတ႔၏ စႏႈနးမားျဖစ ေသာ ၁၆% ရာခငႏႈနးႏင ၂၂-ေဒၚလာတ႔ကပင အသးျပပါသည။ အငတာနကထးေဖာက၀ငေရာကမႈႏင အငတာနကသးစြသတစဥး၏ ပမးမလစဥကသငခြနက အလားတ စႏႈနးမားျဖစေသာ ၅၅% ရာခငႏႈနးႏင ၃၂-ေဒၚလာ ကပင ရယသးစြပါသည။

ႀကးမဆကသြယေရးလပငနးမားတြင အလပအကငျမငတကႏငမႈက ခန႔မနးရန ဖလစပငႏင ဗယကနမတ႔၏ ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၁၁-ခႏစ၏ ႀကးမေၾကးနနး GDP ေဒၚလာ ၁-သနးတြငရေသာ အလပအကင အေရအတြကက ရယတြကခကရာ GDP ေဒၚလာ ၁-သနးတြင အလပသမား ၃၇-ဥး အလပအကင ရရပါသည။

ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈ လပငနးမား

ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈလပငနးမား၏ အခြနအတြက ဘဏစနစ၏ အခြနကသာ ကယစားအသးျပပါသည။ ဘဏလပငနးအခြနေငြက ခန႔မနးတြကခက ဘဏလပငနးစနစရ ပငဆငပစၥညးမား၏ စစေပါငး GDP သ႔ အခးသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၁၂၀% ရာခငႏႈနး ရမညဟ ယဆပါသည။ ယငးသည အငဒနးရား၊ မေလးရား၊ ဖလစပင၊ ထငးႏင ဗယကနမတ႔၏ ၂၀၁၁-ခႏစရ ပမးမေပၚတြင အေျခခသည။ ထအခးက အသးျပပါက ဘဏစနစရ စစ ေပါငးပငဆငမႈသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေဒၚလာဘလယ ၂၅၀ ရမညဟ ခန႔မနးပါသည။


ထ႔ေနာက အခြနေငြမားမ ဆး႐ႈးမႈညႇႏႈငးခကက ခန႔မနးရာတြင ကေမာၻဒယားႏင လာအတ႔၏ ၀ငေငြခြနမားမ ဆး႐ႈးမႈ ညႇႏႈငးခကပမးမႏႈနးက အေျခခရငးျမစအျဖစ အသးျပတြကခကရာ ၂၀၁၀ မ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ၄% ရာခငႏႈနးရမညဟ ခန႔မနးပါသည။ ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈ လပငနးမားမ ျမႇငတငေပးႏငေသာ အလပအကင အေရအတြကက ခန႔မနးရာတြင မေလးရား၊ ဖလစပင၊ ထငးႏင ဗယကနမတ႔၏ ၂၀၁၂-ခႏစရ အလပအကငအဆင မးစက အသးျပထားပါသည။

၂။ စားသးႏငေသာ လတနးစား (အခနး - ၂)

မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၏ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစတြင ႏငငအားလးႏင ကမာၻ႔အႀကးဆးၿမ႕ေတာႀကးမားအတြက ၀ငေငြျဖန႔ျဖးမႈ ခန႔မနးခကမား ပါ၀ငသည။ Canback Global Income Distribution Database (C-GIDD) မ အခကအလကမားက အေထာကအထားျပလက ခန႔မနးရာတြင ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ျမနမာႏငင လဥးေရ၏ ၄% ရာခငႏႈနးခန႔သည ၂၀၀၅-ခႏစ PPP တြင ေဒၚလာ ၃၆၀၀ ေကာ ရရၾကသည။ ႏငငအ၀မးတြင အဆပါ ၀ငေငြအဆငရ စားသးသသးစြမႈ ျမငတကလာရာ တစစတတစပငး လအပမႈမားႏင စတတငးက ပစၥညးမား ၀ယယသးစြမႈတြငလညး ျမငမားလာခၾကသည။ ထ႔ေၾကာင အဆပါ၀ငေငြ သ႔မဟတ ထ၀ငေငြအထကရ သ တစဥးခငးပဂၢလတ႔အား စားသးႏငေသာ လတနးစားဟ အဓပၸာယဖြငဆပါသည။

စးပြားေရးသည တစႏစလင ႏစထပတးႏႈနးျဖင ၈% ရာခငႏႈနး ဖြ႕ၿဖးလာမညဆပါက ျမနမာႏငင၏ စားသးႏငေသာ လတနးစားဥးေရသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၂၇% ရာခငႏႈနး ရလာမညျဖစၿပး ၂၀၀၃-ခႏစရ စားသးသဥးေရ ၁၉-သနးမ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင ၂.၅-သနးအထ ေရာကရလာမညဟ ခန႔မနးသည။ ထခန႔မနးခကက ျမနမာႏငငအတြက ကလသမဂၢ၏ လဥးေရခန႔မနးခကအရ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ႏစစဥ ၀.၉% ရာခငႏႈနး တးမညဟေသာ ယဆခကႏင C-GIDD ၏ ၂၀၁၆-ခႏစရ ျမနမာႏငင၏ ၀ငေငြျဖန႔ျဖးမႈ ခန႔မနးခကတ႔အေပၚတြင အေျခခ၍ တြကခကပါသည။ C-GIDD က ျမနမာႏငင၏ တစဥးခငးစ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးက ႏစစဥ ၅.၆% ရာခငႏႈနး ရမညဟ ယဆစဥကတညးက ၂၀၃၀-ျပညႏစ၌ ျမနမာႏငငတစ၀မးလး၏ GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ ၈% ရာခငႏႈနးႏင ကကညေစရန တစဥးခငးစ GDP က ၇% ရာခငႏႈနးဟ ကြႏပတ႔ျမႇင၍ ခန႔မနးခသည။ အလားတပင ကနထတစြမးအားတးတကမႈသည သမငးတြငမည အဆငတြငပင ရေနဥးမညဆပါက ျမနမာႏငင၏ စားသးႏငသ လတနးစားႀကးထြားမႈသည မညမကယျပန႔လာမညက ဆးျဖတရန တစဥးခငး GDP က ၂.၈% ရာခငႏႈနး ဖြ႕ၿဖးမႈသ႔ ေလာခခနကကထားပါသည။

၃။ လအပေသာ စစေပါငး ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင FDI (အခနး - ၃)

လအပေသာ စစေပါငး ရငးႏးျမႇပႏမႈက GDP ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ အစတအပငးတစရပအျဖစ ခန႔မနးပါသည။ ရငးႏးျမႇပႏမႈ လအပခကသည GDP ၏ ၂၅-၃၅% ရာခငႏႈနးအထ ရမညဟေသာ ကြႏပတ႔၏ ခန႔မနးခကက ဘဂၤလားေဒရ၊ ကေမာၻဒးယား၊ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ မေလးရား၊ ထငးႏင ဗယကနမတ႔၏ GDP သ႔ အသားတငပေသ ေငြလးေငြရငး ဖြ႕စညးမႈ၏ ပမးမအခးေပၚတြင အေျခခ၍ တြကခကသည။ ထႏငငမားသည ျမနမာႏငင၏ မကေမာကကာလ တစဥးခငး GDP အေျခခႏင တညေသာကာလမားအတြငးမ စတငဖြ႕ၿဖးလာချခငး ျဖစသည။ ခန႔မနးခကအရ ျမနမာႏငင၏ စစေပါငးအသားတင

158

ပေသေငြလးေငြရငး ရငးႏးျမႇပႏမႈသည ေနာငလာမညႏစ ၂၀-ေကာ အတြက ေဒၚလာဘလယ ၆၅၀-ေကာလအပပါသည။ လအပေသာ အသားတငပေသ ေငြလးေငြရငး ရငးႏးျမႇပႏမႈ အနက ျမနမာႏငငက စျပထားေသာ ႏငငမားအတငး လကနာေဆာငရြကပါက ျပညတြငးစေဆာငးေငြသည ေဒၚလာ ဘလယ ၄၈၀ ခန႔ ျဖညဆညးေပးႏငပါလမမည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ မဖြ႕ၿဖးေသးေသာ ဘဏစနစေၾကာင ျပညတြငးစေဆာငးမႈႏႈနးသည ထႏငငမားထက ေလာကႏငပါသည။ ႏႈငးယဥၾကညမညဆပါက ထငးႏငငတြင ၁၉၈၂ ႏင ၁၉၈၅-ခႏစအၾကား စပမားျပားလေသာ စေဆာငးေငြသည ေဒၚလာ ၆၇၅ ဘလယ ရခၿပး ဗယကနမတြင ၁၉၉၉ မ ၂၀၁၁-ခႏစအထ စေဆာငးေငြသည ေဒၚလာဘလယ ၃၇၀-ရခသည။ GDP ၏ ၁၀% ရာခငႏႈနးျဖစေသာ စတင စေဆာငးေငြမားက ကမာၻ႔ဘဏ၏ ၂၀၀၁-ခႏစႏင ၁၉၉၈-ခႏစတ႔မ အသားတင စေဆာငးေငြမားမ ေထာကပခရာ ယငးသည ကေမာၻဒယား၏ လကရအဆငမား နးပါးရသည။ — ထ႔ျပင အဆး စေဆာငးေငြ (စေဆာငးေငြမားသည GDP ၏ ၃၀% ရာခငႏႈနးႏင ညမသည) သည အျခားစထားရေသာ ႏငငမား၏ စေဆာငးေငြႏႈနးမား ထကနညးပါးသည။ ႏငငျခားေငြလးေငြရငး စး၀ငမႈမားမ ေဒၚလာဘလယ ၁၇၀ ေကာက ကနရေနေသးေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈက ျဖညစြကေပးရမည သေဘာျဖစသည။ ကနရေနေသးေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားမာ FDI၊ ေခးေငြမားႏင အပႏေငြမား၊ ကယပငရငးႏးျမႇပႏထားေသာ ေကြးၿမမားႏင ရယယာတနဖးမားက ေပါငးစပျဖညစြကရမည ျဖစသည။ အဆပါ ေငြလးေငြရငးစး၀ငမႈ၏ အမးမးေသာ အရငးအျမစမားအၾကား မေ၀ကခမႈမာ ခကခဖြယရသည။ အေၾကာငးမ ျမနမာႏငငသည ယငး၏ ေငြေၾကးစနစ ဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးစဥမားက ေဆာငရြကဆျဖစေသာေၾကာင ျဖစသည။ သ႔ရာ တြင အဆပါ စး၀ငမႈမားတြင FDI သည အဓကလမးေၾကာငး ျဖစဖြယရၿပး ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကားတြင ေဒၚလာဘလယ ၁၀၀-ခန႔ ျမငတက လာေပလမမည။

၄။ ကြမးကငမႈကြာဟခက (အခနး ၃)

ကြမးကငမႈအဆငမားက MGI ၏ လြနခေသာ ကမာၻ႔လပအား ေစးကြကဆငရာ ေလလာခကပါ နညးလမးအတငး အဓပၸာယဖြငဆပါသည။258 အဆငျမငကြမးကငေသာ အလပသမားမားမာ ဘြ႕တစခ သ႔မဟတ ဘြ႕ႏင အလားတဒဂရ သ႔မဟတ ထထကျမငေသာ ဒဂရရရထားသမားျဖစၾကၿပး တစ၀ကတစပက ကြမးကငလပသားမား မာ အထကတနး ေအာငျမငၿပးေသာလညးဘြ႕ သ႔မဟတ အလားတဒဂရ မရရသမားျဖစကာ ကြမးကငမႈနညးေသာ လပသားမားမာ မလတနးပညာ သ႔မဟတ ပညာမတတသမား ျဖစၾကပါသည။

ကြမးကငမႈအဆငအလက လပသားမားျဖညဆညးမႈက ခန႔မနးရာတြင လသားဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အစရငခစာၫႊနးကနးမား ျမနမာႏငငဗဟစာရငးအငး အဖြ႕ ႏင အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏတ႔မ ၂၀၁၀-ျပညႏစရ အလပလပႏငေသာ အသကအရြယရ

258 အေျခခအေဆာကအဥထတလပမႈ စြမးအား၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညးႏင မကကငဆအေျခခအေဆာကအဥအေလးအကင။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။ ကမာၻ႔အလပအကင။ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ ဇြနလ။


လဥးေရႏင လပသားအငအားျဖင စတငတြကခကပါသည။ ပညာေရးတတေျမာကမႈ ကနး ဂဏနးမားက ကမာၻ႔ဘဏမ ရယသးစြသည။ ျမနမာႏငင၏ အလပလပႏငေသာ လဥးေရက ကလသမဂၢ လဥးေရဌာနခြ ျပငဆငတညးျဖတခက-၂ ႏင အေမရကနျပညေထာငစ သနးေခါငစာရငးဗ႐တ႔၏ ခန႔မနးခကမားအား အသးခခၿပး လပသားအငအား ပါ၀ငေဆာငရြကမႈႏႈနးမားကမ ကမာၻ႔အလပသမား အဖြ႕ႀကးမ ရယသးစြခသည။ ထ အဖြ႕ႀကးက ၂၀၃၀-ျပညႏစအတြက စစေပါငး လပသားအငအားက ကြႏပတ႔အား ေပးခပါသည။ အဆပါ ကနးဂဏနးမားအား စစေပါငးခန႔ထားႏငေသာ လပအားျဖညဆညးမႈက ရရရန IMF ၏ အလပလကမႏႈနး ႀကတငခန႔မနးခကမားက အသးျပ၍ ေရရညအလပလကမႏႈနးက တြကခကခပါသည။ ထ႔ေနာက ျမနမာႏငင၏ ၂၀၃၀-ျပညႏစရ ပညာေရးအဆငမားက ခန႔မနးရနအတြက အမနးခငးအာရႏငငမားရ ပညာသငယမႈ ဖြ႕ၿဖးေရးက ေလလာခပါ သည။ အႏၵယႏင ထငးႏငငတ႔အား စထားသညႏငငမားအျဖစ အသးျပထားပါသည။ အေၾကာငးမ ထႏငငမားက ျမနမာႏငင၏ ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအတြက ကြႏပတ႔ ခန႔မနးထားေသာ တစဥးခငး GDP ကးေျပာငးေရးသ႔ေရာကရေအာင စတငခနတြင ယငးတ႔၏ ပညာေရးအဆငသည ျမနမာႏငင၏ ၂၀၁၀-ျပညႏစ ပညာေရးအဆငႏင တည ေန၍ ျဖစသည။ ထသ႔ ႏႈငးယဥေလလာခကအရ ျမနမာႏငငသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင လပသားအငအား စစေပါငး ၃၈-သနး ျဖညဆညးေပးမညျဖစၿပး ယငးတ႔အနက အဆငျမင ကြမးကငလပသား ၄-သနး တစ၀ကတစပက ကြမးကငလပသား ၈-သနးႏင ကြမးကငမႈအဆငနမေသာ လပသား ၂၆-သနးတ႔ ပါ၀ငသည။

ကြမးကငမႈအဆငအလက လအပေသာ ခန႔မနးလပသားဥးေရ ေသခာမႈရေစရန ကြႏပတ႔ ခန႔မနးေသာ ျမနမာစးပြားေရး၏ အဓကက႑ ၇-ခ၊ ျပငပက႑မားမ အလပသမားဥးေရတ႔က အသးျပပါသည။ ကနေသာက႑မားသည ၂၀၁၀-ျပညႏစရ လပသားဥးေရ ပမာဏအတငးပင ရေနမညဟ ယဆပါသည။ ထ႔ေနာက ၂၀၃၀-ျပညႏစရ ျမနမာႏငငပစမား၏ ရညၫႊနးခကအျဖစ အငဒနးရား၏ ၂၀၁၀-ျပညႏစ ကြမးကငမႈ လအပခကက အသးျပပါသည။ ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင အငဒနးရားတြင တစဥးခငး GDP သည ကြႏပတ႔ ခန႔မနးေသာ ျမနမာႏငင၏ ၂၀၃၀-ျပညႏစ တစဥးခငး GDP က ရရေနၿပျဖစသည။ အဆပါ ေလလာခကအရ စစေပါငးလပသားအငအား လအပခကသည သနး ၄၀ ခန႔ရမညျဖစၿပး ထလအပခကတြင အဆငျမင ကြမးကငလပသား ၅-သနး၊ ကြမးကငမႈတစခ႕တစဝကရေသာလပသား ၂၁-သနးႏင ကြမးကငမႈ အဆငနမေသာ လပသား ၁၅-သနးတ႔ ပါ၀ငမညျဖစသည။

ကြမးကငမႈအဆငတငးရ လပသားမားအတြက ျဖညဆညးမႈႏင လအပမႈအၾကား ကြာျခားမႈေပၚမတည၍ အဆငျမငကြမးကငလပသား တစ၀ကတစပကကြမးကငမႈ တစ ခ႕တစဝကရေသာလပသားႏင ကြမးကငမႈနညးေသာလပသားမား၏ ဟနခကမညမ မႈက ခန႔မနးတြကခကပါသည။ ထတြကခကမႈအရ အဆငျမငကြမးကငလပသား ႏင ကြမးကငမႈတစခ႕တစဝကရေသာလပသား ျဖညဆညးမႈတြင ၁၃-သနး လအပၿပး ကြမးကငမႈနညးသည လပသားျဖညဆညးမႈတြင ၁၁-သနး ပလေနေၾကာငးေတြ႕ရရသည။

160

၅။ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ ျမနမာႏငငၿမ႕ႀကးမားရ လဥးေရျမငတကမႈ (အခနး - ၃)

ကြႏပတ႔၏ အသပညာရသမအရ ႏငငမား၏ လသမားသည အဓပၸာယျဖစေသာ “ၿမ႕ျပ” လဥးေရဆငရာ အခကအလကမားက အကယတ၀င မရရၾကေပ။ ကလသမဂၢ စးပြားေရးႏင လမႈေရးရာဌာနရ လဥးေရဌာနခြ၏ ကမာၻ႔ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလမႈ ေမာမနး ခကမား ေဒတာေဘစသည ႏငငဆငရာ စာရငးအငး႐းမား၏ အခကအလကမားက ေပါငးစညးေပးသည။ သ႔ရာတြင ႏငငတစခခငးစက ေပးပ ႔ေသာ အစရငခစာမားတြင ေကးလကႏင ၿမ႕ျပလဥးေရက အဓပၸာယအမးမး ဖြငဆထားၾကသည။ “ၿမ႕ျပ” ဟသညမာ လေပါငး ၆၀၀ (လာအ) သ႔မဟတ လေပါငး ၅၀,၀၀၀ (ဂပန)ႏင ထကနးဂဏနး ၂-ခၾကားရ အေရအတြကတစခချဖင လအမား စေပါငးေနထငျခငးဟ အဓပၸာယဖြငဆႏငသည။ အခ႕ႏငငမားက စစမနေသာ အရညအေသြးဆငရာ အဓပၸာယဖြငဆခကမားက အသးျပၾကသည။ ဥပမာ - အငဒနးရားတြင ၿမ႕ျပအသြင စေပါငးေနထငမႈက “စညပင သာယာနယပယမား၊ အပခပမႈၿမ႕ေတာမားႏင ၿမ႕ျပ စ႐ကလကၡဏာမားရေသာ ေနရာမား” စသညျဖင မေရမရာအဓပၸာယဖြငဆထားသည။

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပလဥးေရသည ၂၀၁၀-ျပညႏစတြင စစေပါငးလဥးေရ၏ ၃၂.၁% ရာခငႏႈနးရသညဟ ကလသမဂၢအစရငခစာတြင ေဖာျပထားသည။ သ႔ရာတြင ႏငင၏ ေစာလြနးေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အစပငးအေျခအေနႏင ႏႈငးယဥလင ထအေရအတြကသည အတနငယျမငမားေနပရသည။ ျမနမာႏငင ျပညလညေနရာခထားေရးႏင အး အမဖြ႕ၿဖးေရး ဥးစးဌာနႏင ျမနမာႏငင လ၀ငမႈႀကးၾကပေရးႏင ျပညသ႔အငအားဥးစးဌာနတ႔မ ျပစေသာ ၿမ႕ျပေဒသမားရ လဥးေရဆငရာ အခကအလကမားအရ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၌ ေနထငသ ၅၀,၀၀၀ ႏငအထကရေသာ ၿမ႕ႀကးမားရ လဥးေရသည ျမနမာလဥးေရ၏ ၂၃% ရာခငႏႈနးရေၾကာငး သရရသည။ အဆပါ အခကအလကမားအရ ျမနမာႏငငတြင ေနထငသ ၂၀၀,၀၀၀ အထကရေသာ ၿမ႕ႀကး ၁၀-ၿမ႕ရၿပး ထၿမ႕ႀကးမားရ လဥးေရသည ျမနမာလဥးေရ စစ ေပါငး သနး ၆၀-ခန႔၏ ၁၃% ရာခငႏႈနးခန႔ ရသညဟ ဆႏငသည။ ၂၀၁၄-ခႏစတြင ေကာကယမည သနးေခါငစာရငးက လသရငၾကား ထတျပနျခငးမျပမခငအထ အေရအတြက မန-မမန ခြျခားႏငရန ခကခေပသည။

ဤအစရငခစာတြင ၂၀၃၀-ျပညႏစ၌ ေနထငသ ၂၀၀,၀၀၀ ႏငအထကရေသာ ျမနမာၿမ႕ႀကးမားရ လဥးေရကသာ ဆနးစစရန ေရြးခယပါသည။ ထကသ႔ ေလာခေရြးခယ လကျခငးသည ၿမ႕ျပလဥးေရဆသည အဓပၸာယဖြငဆမႈက ကယစားျပေနျခငးမဟတပါ။ ထသ႔ ေရြးခယလကျခငးသည မကကငေဆး ကမာၻ႔လးဆငရာအဖြ႕အစညး၏ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ ၿမ႕ႀကးမားဆငရာ ကမာၻ႔ေဒတာေဘစမ ႏႈငးယဥေသာ အခကအလကမားက အသးျပခြင ရေစခၿပး အာရႏင ကမာၻအ၀မးရ ၿမ႕ႀကးမားဆငရာ ကယျပန႔ေသာ အခကအလကမားက အသးျပခြငရေစပါသည။ (အကြက-၁၂ “မကကငေဆး ကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀” ကၾကညပါ။)

၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေနထငသ ၂၀၀,၀၀၀ ႏငအထကရေသာ ျမနမာႏငငၿမ႕ႀကးမား၌ ေနထငႏငမည လဥးေရက ခန႔မနးရန — ၿမ႕ျပဗဟခကမားရ ႏစစဥလဥးေရတးႏႈနးအတြက ခန႔မနးခက ၂-ခက အသးျပပါသည။ ထခန႔မနးခက ႏစရပလးတြင အသးျပသညနညးသည အာရႏငငမား၏ တစဥးခငး GDP သည ယေန႔ ျမနမာႏငင GDP အဆငမေန၍ ကၽြႏပတ႔ ေမာမနးသကသ႔ ႏစစဥ ၈% ရာခငႏႈနး ဖြ႕ၿဖးလာမည ၂၀၃၀-ျပညႏစကာလ အဆငအထ


ျမငတကလာရန ၾကးပမးခသည အေတာအတြငး ထအာရႏငငမား၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈႏင ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈတ႔အၾကား ဆကစပမႈက ဆနးစစရန အသးျပပါသည။

ပထမခန႔မနးခကသည ကလသမဂၢ ကမာၻ႔ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလေရး ေမာမနးခက မား ၂၀၁၁-ခႏစ ျပငဆငတညးျဖတခကမ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ႏႈငးယဥႏငေသာ ကာလ အတြငး အာရတေလာကရ ၿမ႕ႀကးမား၏ လဥးေရဆငရာ အခကအလကမားေပၚတြင အေျခခပါသည။ ကြႏပတ႔ ဆနးစစခၾကေသာ ၿမ႕ႀကးမားတြင အဆပါ ဖြ႕ၿဖးမႈကာလ၏ အဆး၌ အနညးဆးလဥးေရ ၂၀၀,၀၀၀ ႏငအထကတြင ရခၾကသည။ ကေမာၻဒးယား၊ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ လာအ၊ မေလးရား၊ ဖလစပ င၊ ေတာငကရးယား၊ ထငးႏင ဗယကနမ စသည ၁၀-ႏငငရ စစေပါငးၿမ႕ႀကး ၂၄၂-ၿမ႕က ဆနးစစခပါသည။ ႏငင တစႏငငခငးစအတြက ၿမ႕ႀကးမားမ ႏစစဥလဥးေရ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးက ရယခပါ သည။ ထႏႈနးမ အလားတကာလအတြငး တစႏငငလး၏ လဥးေရတးတကမႈႏႈနးက ႏတပါသည။ ထႏႈနးက စျပ ေသာ ၁၀-ႏငငတေလာက ပမးမျပၿပးလင ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား ေမာမနးထားေသာ ျမနမာလဥးေရ ႏစစဥတးတကမႈႏႈနးျဖစသည ၀.၉၂% ရာခငႏႈနး တးတကမႈႏႈနး အေမရကနျပညေထာငစ သနးေခါငစာရငးဗ႐/ ကလသမဂၢ လဥးေရဌာနခြ၊ ျပငဆငတညးျဖတခက-၂ ေပါငးထညရျခငးျဖင ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား ျမနမာၿမ႕ႀကးမား၏ ႏစစဥ လဥးေရဖြ႕ၿဖးမႈ ခန႔မနးခကက ရရရနျဖစပါသည။ ထတြကခကမႈအရ ႏစစဥၿမ႕ျပလဥးေရ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးမာ ၃.၁၅% ရာခငႏႈနးျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ အဆပါ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးက ၂၀၀၉-ခႏစရ ျမနမာႏငင ၿမ႕ျပဗဟခကမား၏ လဥးေရတြင အသးခခရာ ျမနမာႏငငတြင ၂၀၃၀-ျပညႏစ၌ ေနထငသ ၂၀၀,၀၀၀ ႏငအထကရေသာ ၿမ႕ႀကးမား ၂၈-ၿမ႕အထ ေရာကရလာႏငေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ စစေပါငး လဥးေရသည ၁၉.၇ မလယ ျဖစလာလမမည။

ဒတယခန႔မနးခကတြင ကြႏပတ႔သည အလားတစးပြားေရ ဖြ႕ၿဖးမႈကာလ တြင ႏငငမား၏ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈႏႈနးတးတကမႈ (ကလသမဂၢ၊ ကမာၻ႔ၿမ႕ျပ အသြငေျပာငးလေရး ေမာမနးခကမား။ ၂၀၁၁-ခႏစ ျပငဆငတညးျဖတခကအရ၊ ၿမ႕ျပလဥးေရသည စစေပါငး လဥးေရတြင ပါ၀ငသည။) က ဆနးစစခပါသည။ ယခေဖာျပေသာ သတငးအရငးျမစမားသည Total စးပြားေရးေဒတာေဘစ ညလာခဘတအဖြ႕ႏင IHS Global Insight တ႔မ ျဖစပါသည။ ထခန႔မနးခကအတြက ၃-ပြငဆငေဆြးေႏြးမႈ ၃-ခ ျပလပခရာ ႏႈငးယဥႏငေသာ ႏငင ၃-ႏငငႏင ဖြ႕ၿဖးမႈ ကာလမားက ေအာကပါအတငး ေရြးခယခပါသည။

အကြက - ၁၂ ။ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀

MGI ၿမ႕ျပျမငကြငးသည ကမာၻအ၀မးရ ၿမ႕ႀကး ၂၀၀၀ ေကာ၏ ေဒတာ ေဘစတစခ ျဖစပါသည။ ထေဒတာေဘစက ကမာၻၿမ႕ျပ စးပြားေရးမား၏ ပစဆငက ေျပာငးလမႈမားျဖစသည ေျမာကမားစြာေသာ ၿမ႕ေတာအဆင သတမတမႈ အမးမး က ရယႏငမႈႏင ေဒသ၊ ေျပာငးလမႈႏင ဥးတညေသာ ေစးကြကမားအလကစဖြ႕မႈ၊ သးျခားပထ၀၀ငမားတြင စးပြားေရးလပငနး ေဆာငရြကမႈမ ဖြ႕ၿဖးမႈအရနက စမးသပမႈႏင ထတကနအမးမးႏင ၀နေဆာငမႈ အမးမးတ႔၏ ၿမ႕ျပေစးကြကမားရ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈတ႔က ပမနားလည သေဘာေပါကလာေစသည။ ထေဒတာေဘစ အမးအစားသည ကြႏပတ႔၏ အသအျမငအရ အကယျပန႔ဆး အမးအစားျဖစသည။ ယငးသည ကမၸဏမားႏင မ၀ါဒ ခမတသ မား ခမတရမည ဆးျဖတခကမားအတြက သကဆငရာ ေမးခြနးမားအား ေျဖဆရန

162

အေထာကအကျပသည။ ထေမးခြနးမးမားမာ မညသည ၿမ႕ႀကးမားက ကမာၻႀကးအား မညမမားျပားေသာ ကေလးငယမားက ျဖညဆညးေပး မညနညး။ မညသညၿမ႕ႀကးမားသည လပသားအငအားသစသ႔ အမားဆး၀ငေရာကၿပး သကႀကးရြယအ အမားဆး ျဖစမညနညး။ မညသညၿမ႕ႀကးမားသည စားသးႏငေသာ လတနးစားမားအၾကား အျမနဆးကယျပန႔မႈက ေတြ႕ႀကရ မညနညးတ႔ ျဖစသည။

ၿမ႕ႀကးတစခတငးအတြက အသကအရြယအပစအလက လဥးေရ (အသက ၁၅-ႏစ ေအာက ကေလးငယမား)၊ အလပလပႏငေသာ အသကအရြယရ လဥးေရ (အသက ၁၅ ႏစမ ၆၄ ႏစ) ႏင အျခားလဥးေရ (အသက ၆၅ ႏစႏငအထက) ဆငရာ ၂၀၁၀-ျပညႏစအတြက အခကအလကမားႏင ၂၀၂၅-ခႏစအတြက ခန႔မနးခကမား GDP ႏင တစဥးခငးစ GDP (ေစးကြကႏင ၀ယႏငစြမးအား တနးတမႈ သ႔မဟတ PPP ေငြေၾကးလလယႏႈနးႏင ႀကတငခန႔မနးထားေသာ အမနတကယ ေငြေၾကးလလယႏႈနး သ႔မဟတ PER) ႏင ၀ငေငြအစတအပငးအလက အမေထာငစဥးေရ (PPP အရ ႏစစဥ အမေထာငစ၀ငေငြျဖင ၀ငေငြအမးအစား ၄-မး ခြျခားထားရာ ေဒၚလာ ၇၅၀၀ ေအာက၊ ေဒၚလာ ၇၅၀၀ မ ၂၀,၀၀၀ အထ၊ ေဒၚလာ ၂၀,၀၀၀ မ ၇၀,၀၀၀ အထႏင ေဒၚလာ ၇၀,၀၀၀အထကတ႔ျဖစသည။) တ႔ပါ၀ငသည။ MGI သည လကရ ျပညသ႔ေလလာေရးအခကမားမ ၿမ႕ျပသးျခား အခကအလကမားက ျပစထားရာ MGI ၏ ၿမ႕ျပအဆင အခကအလကအစသည ကြႏပတ႔၏ ယခငသေတသန၏ အစတအပငးျဖစၿပး ျပငပမ ကညျဖညဆညးေသာ လကေရြးစဥ အခကအလကမားႏင MGI ၏ ၂၀၂၅-ခႏစအထ ႏငငႏင ေဒသဆငရာ ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမႈ သးျခားပစမား ပါ၀ငသည။

ဤအစရငခစာအား ၿမ႕ျပျမငကြငး၊ ေဒတာေဘစ ၂.၀ ၏ ေခတမျပျပငၿပးေသာ အခကအလကမားမ ရယအေျခခထားပါသည။ ထေဒတာေဘစတြင ယခအခါ မတညေသာ စကမႈလပငနးမားတေလာက ၿမ႕ျပေစးကြကဖြ႕ၿဖးမႈ ရညမနး ခကမား၏ ကြျပားမႈဆငရာက မးေမာငးထးျပထားေသာ ကယျပန႔သညက႑အမးမး ပါ၀ငသည။ ၿမ႕ျပျမငကြငးသစ မကထရစစနစတြင ၿမ႕ျပအပေငြမားႏင လေနႏင စးပြားေရးဆငရာ ၾကမးခငးဧရယာမား၏ ခန႔မနးခကမား ကြနတနနာ လအပခကမားႏင ျမနစပယ ေရလအပခကမား ပါ၀ငပါမည။

n ဖြ႕ၿဖးမႈကာလသည တစဥးခငးစ GDP ေဒၚလာ ၁၃၀၀ ခန႔မ စတငၿပး ေဒၚလာ ၅၀၀၀ ခန႔တြင ၿပးဆးမႈ။

n ဖြ႕ၿဖးမႈကာလ အႏစ ၂၀ သည တစဥးခငး GDP ေဒၚလာ ၁၃၀၀ ခန႔မ စတငမႈ။

n ခငမာေသာ ျမငမားသည ဖြ႕ၿဖးမႈကာလအႏစ ၂၀။ ဥပမာ - တစဥးခငး GDP ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနး ၅.၅% ရာခငႏႈနး ေကာရေသာႏငငမား။

စထားရေသာ ႏငငမားသည အထကပါ သးပြငဆင အေျခအေန ၃-ခတြင ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလမႈႏႈနးတြင ျမငမားမႈရလဒမားမာ အလြနအလားတၿပး ပမးမ တစႏစလင ၂.၅၆%ရာခငႏႈနး ရသည။ ျမနမာႏငငရ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ ၿမ႕ျပဖြ႕စညးမႈအား ဤခန႔မနး ႏစစဥဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးက အသးျပတြကခကခရာ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေနထငသ ၂၀၀,၀၀၀ အထကရေသာ ၿမ႕ျပဧရယာ ၂၃-ခအထ ျမငတကလာႏငေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ထၿမ႕ျပမား၏ စစေပါငး လဥးေရသည ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ၁၆.၅ သနးအထ ရလာႏငပါသည။

လာမညႏစ ၂၀-ေကာအတြငး ၿမ႕ျပလဥးေရ တးတကလာမႈက ႀကတင ေဟာကနးထတရန ခကခသကသ႔ တကမႈမားယြငးျခငးက ေရာငလႊရန အဆပါ


ရလဒႏစခအၾကားရ သာမနပမးမျခငးကသာ သးစြပါသည။ ထပမးမျခငးက ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေနထငသ ၂၀၀,၀၀၀ႏငအထကရေသာ ၿမ႕ျပႀကးမားတြင လဥးေရ ၁၈-သနးခန႔ ရလာၿပး ၿမ႕ျပႀကးမား၏ အေရအတြကသညလညး ၂၅ ၿမ႕အထ ျမငတက လာဖြယရသညဟ ၫႊနျပေနပါသည။

၆။ ၿမ႕ႀကးမားႏင အျခားေဒသမားရ တစဥးခငးစ၏ GDP

(အခနး - ၃)

စးပြားေရးသမငးဆငရာ စာေပမားႏငအတ MGI သေတသနတ႔က ၿမ႕ျပေဒသမားရ တစဥးခငးစ၏ GDP သည ေကးလကေဒသမားထက ၂-ဆမ ၃-ဆအထ ျမငမားေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။259 MGI ၏ ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ ေဒတာေဘစက အသးျပလက ျမနမာႏငငရ ၿမ႕ႀကးမားႏင ႏငင၏အျခားေဒသမား၌ တစဥးခငးစ GDP ကြာျခားမႈ မညမရမညက ခန႔မနးတြကခကပါသည။ အဆပါ ေဒတာေဘစတြင ကမာၻအ၀မးရ ေနထငသ ၂၀၀,၀၀၀ ႏင အထကရေသာ ၿမ႕ႀကးတငး၏ တစဥးခငးစ GDP ပါ၀ငပါသည။ ႏႈငးယဥစထားရမည ႏငငမားအျဖစ တ႐တ၊ အႏၵယ၊ အငဒနးရား၊ မေလးရား၊ ထငးႏင ဗယကနမႏငငမားက ေရြးခယထားကာ ႏငငတစခခငးစရ ၿမ႕ႀကးမား၏ ၂၀၁၀-ျပညႏစရ တစဥးခငးစ GDP ႏင လဥးေရက အေျခခကာ ေကးလကရပရြာမားႏင ၿမ႕ငယကေလးမား၏ တစဥးခငးစ GDP က တြကခကပါသည။ (ၿမ႕ျပျမငကြငး ၂.၀ က အသးျပလက) ထ႔ျပင ႏငငတစႏငငခငးစ၏ စစေပါငး GDP ႏင လဥးေရက (IHS Global Insight ႏင ကလသမဂၢ၊ ကမာၻ႔ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရး ေမာမနးခကမား၊ ၂၀၁၁-ခႏစ ျပငဆငတညးျဖတခကက အသးျပ၍) တြကခကပါသည။ အဆပါ ႏငငမားရ ၿမ႕ႀကးမားတြင ၂၀၁၀-ျပညႏစရ ပမးမတစဥးခငးစ GDP သည ႏငင၏ အျခားေသာ ေဒသမားထက ၂.၉ ဆ ပမေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ အဆပါ တစဥးခငးစ၏ GDP ကြာျခားမႈသည အခနၾကာလာသညႏငအမ မေျပာငးလဘရေနမညဟ ယဆသည။

၇။ လအပေသာ ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအဥ ရငးႏးျမႇပႏမႈ

(အခနး - ၃)

၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား ျမနမာၿမ႕ႀကးမားရ လအပေသာ ၿမ႕ျပ အေျခခအေဆာကအဥ ရငးႏးျမႇပႏမႈက ခန႔မနးရန စစေပါငး အမးအစားခြ ၁၁-ခ ပါ၀ငေသာ ၿမ႕ျပ အေျခခအေဆာကအဥ ပငဆငပစၥညးအမးအစား ၃-ခက ဆနးစစပါသည။ အမးအစား ၃-ခမာ ေပာေျပာငးေသာ အေျခခအေဆာကအဥ (ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈ၊ ပညာေရး၊ ၿမ႕ေတာအပခပေရး)၊ အမာခအေျခခ အေဆာကအဥ (အညစအေၾကး၊ အမႈကသ႐က၊ လမးမား၊ ေရ၊ ဓာတအား၊ ၿမ႕ေတာသယယပ ႔ေဆာငေရး)ႏင အမၿခေျမ (လေနႏင ကးသနးေရာငး၀ယေရး)တ႔ျဖစသည။ အားလးေသာ ပငဆငမႈ ၁၁-မးအတြက ျမနမာႏငငမ ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင ေရာကရႏငရန ရညမနးထားေသာ ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအဥ စြမးရညအဆငက ခန႔မနးရန သတငးအရငးျမစမးစႏင ႀကတငေတြ႕ဆ ေဆြးေႏြးမႈမားက အေျခခေသာ ၿမ႕ျပေနထငသ တစဥးခငးစ၏ အေျခခအေဆာကအဥ ပငဆငမႈမားဆငရာ မကကငဆကယပင ေဒတာေဘစက အသးျပပါသည။ ဥပမာ - ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင

259 ၎ - ။ အႏၵယၿမ႕ျပမား ႏးထလာျခငး၊ မကကငဆကမာၻလးဆငရာအဖြ႕အစညး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။

164

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားသည လတစဥးခငးစအတြက တစေန႔လင ေရ ၀.၂ ကဗမတာ ျဖန႔ျဖးေပးရန လအပေပလမမည။ ထႏႈနးသည စထားရေသာ ႏငငမားျဖစသည တ႐တ၊ အႏၵယ၊ ေမာ႐ကႏင ေတာငအာဖရကတ႔၏ မကေမာကကာလ ေရျဖညဆညးရန လအပမႈ ႏႈနးႏင ညမပါ သည။ ကနရေသာ ပငဆငမႈ အမးအစားခြအားလးအတြက ခဥးကပနညးသည အလားတပငျဖစေသာလညး စထားရေသာ ႏငငမားႏင အခကအလကရရမႈအေပၚ မတည၍ အေျခခအေဆာကအဥ အမးအစားခြ တစခခငးစတြင ကြာျခားႏငပါသည။

ပငဆငမႈ အမးအစား ၂၀-မ တစခခငးစအတြက ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကားတြင ျမနမာႏငင ၿမ႕ ႀကးမားက ယငးတ႔၏ အေျခခအေဆာကအဥက ျမႇငတငရမည ရငးႏးျမႇပႏမႈ ၃-မးက ကြႏပတ႔ ခန႔မနးထားပါသည။ (၁) ေကြးကန ရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက ျမနမာႏငငၿမ႕ႀကးမားရ လကရေနထငေသာ လဥးေရ ၈-သနးခန႔အတြက ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအဥ ရငးႏးျမႇပႏမႈသည ၂၀၃၀-ျပညႏစရ အေျခခအေဆာကအဥ လာထားခကအထ ေရာကရမညဟ ခန႔မနးပါသည။ (၂) ေနာကထပ တးလာမည ၿမ႕ျပလဥးေရအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈက ၂၀၃၀- ျပည ႏစတြင ျမနမာၿမ႕ႀကးမားရ ထပတးမည လဥးေရ ၁၀-သနးခန႔အတြက ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင လာထားေသာအဆင အထ ေရာကရမညဟ ခန႔မနးပါသည။ (၃) ျပျပငထနးသမးစရတအတြက တစႏစလင အေျခခအေဆာကအဥ စစေပါငး ပငဆငမႈ၏ ၂.၅% ရာခငႏႈနးက ေငြလးေငြရငးအျဖစ ကခရမညဟ ခန႔မနးပါသည။

ေကြးကနရငးႏးျမႇပႏမႈက ခန႔မနးရန ရနကနၿမ႕အတြက အခကအလကမားက အေျခခ၍ အထးသျဖင ဂပနႏငငတကာ ပးေပါငးေဆာငရြကေရးေအဂငစ၏ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ၊ မဟာရနကန၏ မဟာဗဟာ ၿမ႕ျပစမကနးအတြက စမခကပါ အခကအလကမားက အေျခခ၍ ျမနမာႏငငၿမ႕ႀကးမားရ လတစဥးခငးစအတြက ၿမ႕ျပ အေျခခအေဆာကအဥ ျဖညဆညးမႈလကရ အေျခခလငးတစခက တညေဆာကပါသည။ ျမနမာႏငငရ ႀကးမားေသာ ၿမ႕ျပဧရယာမား အားလးတြင ရနကနတြင ေနထငသ တစဥးခငးစကသ႔ပင လတစဥးခငးစအတြက ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအဥမား အလား တအဆငရသညဟ ယဆကာ ေျပာငးလမႈမရႏငဟ သးသပပါသည။ ကြႏပတ႔၏ ကယပငစထားရေသာ ေဒတာေဘစမ ၂၀၃၀-ျပညႏစအတြက ခန႔မနးထားေသာ အေျခခအေဆာကအဥ အဆငႏင အဆပါအေျခခလငးအဆငက ႏႈငးယဥလက၊ လတစဥးခငးစ အေျခခအေဆာကအဥ ျဖညဆညးမႈ၏ ကြာဟခကက ဆးျဖတပါသည။ ထကြာဟခကက လကရျမနမာႏငင ၿမ႕ႀကး ၈-ၿမ႕ရ လဥးေရႏငေျမႇာကကာ မကကငဆ ကယပငစထားရေသာ ေဒတာေဘစက အေျခခေသာ ကနကစရတႏင ေျမႇာကရာတြင ေကြးကနရငးႏးျမႇပႏမႈသည ေဒၚလာ ၃၁-ဘလယရေၾကာငး ေတြ႕ရရပါသည။

၂၀၃၀-ျပညႏစတြင အသစ၀ငေရာကလာမည ၿမ႕ျပလဥးေရ ၁၀-သနးခန႔အတြက ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအဥ၏ အလားတအဆငက ျဖညဆညးရန လအပေသာ ရငးႏး ျမႇပႏမႈက တြကခကရန ၂၀၃၀-ျပညႏစတြင လတစဥးခငးစ ျဖညဆညးေပးရမည အေျခခအေဆာကအဥ၏ ခန႔မနးေျခအဆငက အသစ၀ငေရာကမည လဥးေရ ၁၀-သနးႏင ေျမႇာကကာ သငတငေသာ ကနကစရတျဖင ထပမေျမႇာက၍ ခန႔မနးတြကခကသည။


ထခန႔မနးတြကခက မႈအရ ၂၀၃၀ ျပညႏစတြင ၀ငေရာကလာမည ၿမ႕ျပလဥးေရသစမားက ျဖညဆညးေပးႏငရန ၿမ႕ျပ အေျခခအေဆာကအဥရငးႏးျမႇပ ႏမႈ ေဒၚလာဘလယ ၉၀-ခန႔လအပေၾကာငးေတြ႕ရရသည။ ထ႔ေနာက အေျခခအေဆာကအဥမား၏ တနဖးေလာက ႏစစဥ ၂.၅% ရာခငႏႈနး လာထားပါသည။ ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား အေျခခ အေဆာကအဥမား ျပျပငထနးသမးေရး ေငြလေငြရငး အသးစရတ ေဒၚလာ ၂.၅ ဘလယ ထပမလအပပါသည။

ၿမ႕ျပ အေျခခအေဆာကအဥတြင လအပေသာ အဆပါ အမးအစား ၃-ခ၏ ရငးႏးျမႇပႏမႈသည ၂၀၁၀ ႏင ၂၀၃၀-ျပညႏစအၾကား ၿမ႕ႀကးမားအတြက အေျခခရငးႏးျမႇပမႈ စစေပါငး ေဒၚလာ ၁၄၆-ဘလယ လအပမည သ႔မဟတ ၂၀၃၀-ျပညႏစအထ လအပေသာ စစေပါငး အေျခခအေဆာကအဥ ရငးႏးျမႇပႏမႈ တစရပလး၏ ၄၄% ရာခငႏႈနးခန႔ ျဖစလာမညဟ ခန႔မနးရပါသည။

ကမးကးစာရငး

Aiken ၊ Carolyn and Scott Keller ။ “ေျပာငးလေသာ စမခန႔ခြမႈ၏ အနားမညမမႈ” မကကငဆ ေလးလပတ၊ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ ဧၿပလ။

Anukoonwattaka ၊ Widada and Mia Mikic ။ “ျမနမာႏငင။ ယငး၏ ကနသြယေရးလမးဖြငမႈႏင ႏငငျခားတက႐က ရငးႏးျမႇပႏမႈ အလားအလာ” အာရႏင ပစဖတေဒသအတြက ကလသမဂၢ စးပြားေရးနင လမႈေရးေကာမရင၀နထမး လပငနးစာတမး အမတ ၀၁/၁၂၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ စကတငဘာလ။

Armas ၊ Enriqure Blanco ၊ Camilo Gomez Osorio ၊ Blanco Moreno-Dodson and Dwi Endah Ariningrum ၊ စကပးေရး ျပညသ႔အသးစရတႏင အငဒနးရားရ ဖြ႕ၿဖးမႈ။ ကမာၻ႔ဘဏ မ၀ါဒသေတသနစာတမး၊ အမတ - ၅၉၇၇၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ။

Árvai ၊ Zsófia ။ Eu အဖြ႕၀ငႏငငမားရ ေငြလးေငြရငး မတမႈ၊ ေငြလးေငြရငး စး၀ငမႈပစမားႏင မ၀ါဒတ႔ျပနမႈမား။ IMF လပငနးစာတမးအမတ ၀၅/၂၁၃၊ ၂၀၀၅-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။

Ascher ၊ William ။ အစးရမားက သဘာ၀အရငးျမစမားက အဘယေၾကာင ျဖနးတးပစသနညး။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင မ၀ါဒမေအာငျမငမႈ။ ဂြနေဟာပကငးစ တကသလ ပႏပတက။ ၁၉၉၀-ျပညႏစ။

ဒမကရကတစ အပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ Ash စငတာ။ ျမနမာစးပြားေရးအတြက အေရးယပတဆ႔မႈမား အလြနတနဖးျဖတျခငး။ လမးေၾကာငးမနေရြးခယျခငး၊ ဟားဗာဒ ကေနဒေကာငး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

166

ဒမကရကတစ အပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ Ash စငတာ။ ၂၀၁၁-ခႏစရ ျမနမာစကပးေရးလပငနး။ ျပနာေဟာငးမားႏင စနေခၚမႈသစမား။ ဟားဗာဒ ကေနဒေကာငး၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။

အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ။ အသြငကးေျပာငးဆကာလရ ျမနမာႏငင။ အခြငအလမးမားႏင စနေခၚမႈမား။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။

Atsmon ၊ Yuval ၊ Peter Child ၊ Richard Dobbs and Laxman Narasimhan ။ “ေဒၚလာ ထရလယ ၃၀-တန ၁၀-မးၿပငပြ ေအာငျမငမႈ - ဖြ႕ၿဖးဆေစးကြကမားတြင ေရႊရာျခငး။” မကကငဆ ၄-လပတ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။

Audretsch ၊ D. i and M.Feldman ။ “အသပညာ ဖတလျခငးႏင ဆနးသစတထြငမႈ ပထ၀၀င။” ၿမ႕ျပႏင ေဒသဆငရာ စးပြားေရးလကစြစာအပ။ J.V. Henderson and J.F. Thisse eds. ၊ Elsevier ။ ၂၀၀၄-ခႏစ။

Bairoch ၊ Paul ။ ၁၉၀၀-ျပညႏစမစ၍ တတယကမာၻ၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ။ Methuen ။ ၁၉၇၅-ခႏစ။

Blanke ၊ Jennifer and Thea Chiesa ၊ eds.။ ခရးသြားႏင ကမာၻလညလပငနး ယဥၿပငမႈ အစရငခစာ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈႏင အလပအကငဖြ႕ၿဖးမႈတ႔၏ အဟန႔အတားမားက ေလာချခငး။ ကမာၻ႔စးပြားေရးဖရမ။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ မတလ။

Bloom ၊ Nick ၊ Stephen Dorgan ၊ John Dowdy and John Van Reene ။ စမခန႔ခြမႈ အေလအကငႏင ကနထတစြမးအား။ ၎တ႔သည ဘာေၾကာင အဓကကသနညး။ စးပြားေရး စြမးေဆာငမႈစငတာ။ မကကငဆႏငအဖြ႕ ႏင စတနးဖ ႔ဒတကသလ။ ၂၀၀၇-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။

Boateng Richard and Alemayehu Molla ။ “ဂါနာဘဏတစခတြင E-ဘဏလပငနး စြမးေဆာငရညဖြ႕ၿဖးမႈ၊ ပမာဏ သငခနးစာမား။” အငတာနကဘဏလပငနးႏင ကသနး ေရာငး၀ယေရးဂာနယ။ အတြ -၁၁၊ အမတ-၂၊ ၂၀၀၆-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။

Bohmer ၊ Alexander ။ MENA ေဒသရ ေရြးခယထားေသာ စးပြားေရးဇနမားမ အဓကသငခနးစာမား၊ MENA-OECD ရငးႏးျမႇပႏမႈ အစအစဥ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ မတလ။

Booth ၊ Anne ။ “ႏႈငးယဥႏငေသာ သမငး၀င ေမာမနးခကမားတြင ျမနမာဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ေဘးအႏရာယ” SOAS ျမနမာသေတသနစာေစာင၊ အတြ-၁၊ အမတ-၁။ ၂၀၀၃-ခႏစ၊ ေႏြဥးရာသ။

ကမာၻ႔စြမးအင၏ BP စာရငးအငးဆငရာ သးသပခက။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ BP ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။

Brimble ၊ Peter ၊ Hataichanok Techaratanawiroj and Atchaka Sibunruang ။ ႏငငျခားတက႐က ရငးႏးျမႇပႏမႈ ထငးႏငငျဖစရပ။ ႏ ငငျခားတက႐က ရငးႏးျမႇပႏမႈ အလပ႐ေဆြးေႏြးပြ ဟႏြငတြင တငျပေသာ — ကေမာၻဒးယား၊ လာအႏင ဗယကနမတ႔၏ အခြငအလမးမားႏင စနေခၚမႈမား၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ၾသဂတလ၊ ၁၆-၁၇။

Brown ၊ Ian ။ “ျမနမာႏငင၏ ကလနအေမြခအျဖစ စပြားေရးက႐ႈးမႈမားက ေျခရာချခငး။” စးပြားေရးလပငနးသမငး သးသပခက၊ အတြ-၈၅၊ အမတ-၄၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ။


Buchanan ၊ John ၊ Tom Kramer and Kevin Woods ။ “တးတကဖြ႕ၿဖးမႈ မမတျခငး ။ ျမနမာနယစပေဒသမားတြင ေဒသဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈ။” ႏငငျဖတေကာ တကသလ၊ ျမနမာႏငစငတာ၊ နယသာလန၊ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ။

ျမနမာလပေဖာကငဘက ပါလမနေကာမတမ ထပမအေလးထား ေဆာငရြကရနလအပေသာ အႏ႔အျပား ျဖစပြားေနသည အေျမယာသမးဆညးမႈမား။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ မတလ။

ႏငငတကာ စးပြားေရးလပငနး ေစာငၾကညမႈ၊ ဗယကနမ autos export Q ၊ ၂၀၁၂-၂၀၁၁-ခႏစ။

Calar ၊ Esen ။ တရက၏ စးပြားေရး အသြငေျပာငးလမႈႏင ဖြ႕စညးထားေသာ စကမႈဇနမား၏ အခနးက႑။ တရက စးပြားေရးမ၀ါဒ သေတသနအဖြ႕။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ ဧၿပလ။

Calvo ၊ A.G ။ အမးသားဘေရာဘနးစမကနးမားႏငပတသက၍ ႏငငတကာ ၀နေဆာငမႈမ၀ါဒမား။ OECD ဒဂစတယစးပြားေရးစာတမး၊ အမတ - ၂၀၃။ OECD ပႏပထတေ၀မႈ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။

ျမနမာႏငင ဗဟစာရငးအငးအဖြ႕၊ စာရငးအငးဆင ႏစပတလည စာအပ၊ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ခႏစ၊ Charney ၊ Michael W ေခတသစျမနမာႏငငသမငး။ ကမးဘရစခတကသလ ပႏပတက။ ၂၀၀၉-ခႏစ။

Chen ၊ Shaohua and Martin Rovallion ။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင စားသးမႈဆငးရျခငး၏ ကမာၻ႔ဘဏလကရ ခန႔မနးခကမား။ အကဥးခပ။ ဖြ႕ၿဖးေရးသေတသနအဖြ႕၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

Chen ၊ Shaohua and Martin Ravallion ။ “ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားသည ကြႏပတ႔မနးဆထားသညထက ပ၍ ဆငးရေနေသာလညး၊ ဆငးရ မြေတမႈ တကဖကရာတြင ေအာငျမငမႈမနညးလေပ။” ၄-လပတ စးပြားေရဂာနယ၊ အတြ-၁၂၅၊ အမတ-၄။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ။

Clarke ၊ George R.G ။ “၀ငေငြနညးႏင ၀ငေငြအလယအလတ ႏငငမားအတြက အငတာနကပ ႔မႈမား ျမငတတပါသလား။” သတငးစးပြားေရးႏင မ၀ါဒ၊ အတြ-၂၀၊ အမတ၀၁၊ ၂၀၀၈-ခႏစ။

Cohen ၊ Isabelle ၊ Thomas Fveiling and Eric Robinson ။ စးပြားေရး သကေရာကမႈႏင အေျခခအေဆာကအဥ အသးစရတမား၏ ေငြေၾကးကခမႈ ၊ William and Many ေကာလပ။ ျပညသ႔မ၀ါဒရ Thomas Jefferson အစအစဥ ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

Collier ၊ Paul and Anthony J. Venables ၊ eds ။ လယကခရေသာ ႏငငမား။ သဘာ၀ အရငးအျမစမား ထတယမႈတြင ေအာငျမငမႈမားႏင ဆး႐ႈးမႈမား။ Palgrave Macmillan ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ။

ဖြ႕ၿဖးေရးႏင တးတကေရးေကာမရင၊ ဖြ႕ၿဖးေရးအစရငခစာ။ ခငၿမတညတေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ေပါငးစညးေသာဖြ႕ၿဖးမႈ မဟာဗဟာမား၊ ကမာၻ႔ဘဏ၊ ၂၀၀၈-ခႏစ။

Daly ၊ Eoin and Seelan Singlam ။ ျမနမာဖြ႕ၿဖးမႈ စတငအရနယျခငး၊ Idris Jala ႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခနး။ မကကငဆေလးလပတ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ။

168

Dapice ၊ David ။ ျမနမာႏငငရ လပစစဓာတအား။ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက လြေခာေနေသာ ႀကတငျပငဆငမႈမား။ ဒမကရကတစအပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ Ash စငတာ။ ဟားဗာဒကေနဒေကာငးႏင အာရဆငရာ ရာဂာ၀ါလေဖာငေဒးရငး တကသလ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေမလ။

Dapice ၊ David ၊ Thomas Valley ၊ Ben Wilkinson and Michael Montesano ။ ျမနမာ ႏငငစကပးေရးလပငနး ျပညလညရငသနျခငး။ အခကအခမားက ၿဖဖက၍ ဖြ႕ၿဖးမႈလမးစဥ တညေဆာကျခငး။ ဒမကရကတစ အပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ Ash စငတာ ။ ဟားဗာဒကေနဒေကာငး၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဇလငလ။

ေနရာေရႊ႕ေျပာငးမႈ ေျဖရငးခကမား။ ျမနမာႏငငရ ေျမသမးယမႈမားႏင ေစးကစားမႈမားက ေျဖရငးေရးအတြက ဖြ႕ၿဖးေရးမ၀ါဒ ႁခြငးခကမားဆငရာ လမးၫႊနမတခက။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇလငလ။

ေနရာေရႊ႕ေျပာငးမႈ ေျဖရငးခကမား။ HLP လမးဆမားရ ျမနမာႏငင။ လအမားအျပား အကာအကြယေပးၿပး စးပြား ေရးဖြ႕ၿဖးမႈ ေရရညတညတေစေသာ တးတကသည အးအမမား။ ေျမယာႏင ပစၥညးဥစၥာအခြငအေရးမား တညေဆာကေရးအတြက အဆျပခကမား။

DLA Piper New Perimeter ၊ Perseus Strageties and လ႔အခြငအေရး တးတကမႈအတြက Jacob Blastein Institute ။ ျမနမာႏငငတရားဥပေဒစးမးေရးအကျဖတမႈ။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ မတလ။

Duflos ၊ Eric ၊ Paul Lunchtenburg ၊ Li Ren and Li Yan Ch ။ ျမနမာႏငငရ အေသးစားေငြေၾကးလပငနး အက ျဖတခက။ ႏငငတကာ ေငြေၾကးပးေပါငး ေဆာငရြကေရးႏင ဆငးရသားမားအား အကအညေပးရန အႀကေပးအပစ။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

Dutta ၊ Soumitra and Irene Mia ၊ eds ။ ကမာၻလးဆငရာ သတငးနညးပညာအစရငခစာ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ။အသြင ေျပာငးလေရး ၂.၀။ ကမာၻ႔စးပြားေရးဖရမႏင Insead ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ။

Egreteau ၊ Renard ။ “ျမနမာေကာကစမး စမးသပစစေဆးမႈ။ ႏငငေကာျဖတ နက၀ကခမား၊ တ႐တႏင ျမနမာေကာကမကရတနာမားအေပၚ ႏငငတကာ အေရးယပတဆ႔မႈမား၏ (ဆကစပေသာ) သကေရာကမႈ” ျမနမာအသြငကးေျပာငးေရးတြင လမးဖြငမႈမား၊ အခက အခႏင အခြငအလမးမား ၊ Nick Cheesman ၊ Morique Skidmore and Trevor Wilson eds ၊ ISEAS ပႏပထတလပမႈ။ (အေရ႕ေတာငအာရ ေလလာမႈမားတကသလ) ၂၀၁၂-ခႏစ။

Egreteau ၊ Renaud “Jade or JADE? ျမနမာ ေကာကမကရတနာ လပငနးအေပၚ ႏငငတကာ အေရးယပတဆ႔မႈမား အေခအတင ေဆြးေႏြးမႈ” အာရ ပစဖတစာေစာင၊ အမတ-၁၃၂၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ။

Eleven Media Group “ကမာၻေပၚတြင အခ႕ေသာစကမႈဇနေျမေစးမားသည အျမငဆးျဖစလကရ” ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

Euromonitor International ။ မေလးရားရ စားသးသမား ဘ၀ပစ။ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ဇလငလ။

European Commission ။ ဘေရာဘနးကယျပန႔မႈ၏ လမႈစးပြားေရး သကေရာကမႈ။ ၂၀၁၃-ခႏစ။


Frankel ၊ Jeffery ။ သဘာ၀အရငးအျမစ ကနစာ။ ခြျခမးစတျဖာမႈမား ေလလာမႈႏင အခ႕ေသာ ပငဆငခြငသတမတခကမား။ ဟားဗာဒတကသလရ ႏငငတကာဖြ႕ၿဖး တးတကမႈစငတာ။ လပငနးစာတမး။ အမတ ၂၃၃၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။

Ghemawat ၊ Pankaj ႏင Steven A. Altman ။ DHL ကမာၻလးဆငရာ ဆကသြယမႈၫႊနးကနး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။ ကမာၻ႔စးဆငးမႈမားႏင ဥစၥာဓနျမငမားေရးအတြက ယငးတ႔၏ စြမးအား။ IESE စးပြားေရးေကာငး၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။

Gill ၊ indermit S and Chor-Ching Goh ။ “စးပြားေရးမားႏင ၿမ႕ႀကးမား၏ တငးတာမႈ။” ကမာၻ႔ဘဏသေတသန ေလလာသ။ အတြ-၂၅၊ အမတ-၂၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ၾသဂတလ။

Glaeser ၊ Edward L and Joshua D. Gottlieb ။ ၿမ႕ႀကးမား၏ ခမးသာကြယ၀မႈ၊ အေမရကနျပညေထာငစရ စးပြားေရးမား စဖြ႕လာျခငးႏင အာကာသဆငရာ အငအားညမမႈ။ NBER လပငနးစာတမး၊ အမတ-၁၄၈၀၆၊ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ မတလ။

GSMA ၊ Mlearring ။ မဘငးသည အားလးအတြက မညသ႔ေသာ ဆကသြယမႈမား ေပးႏငသနညး။ ၂၀၀၆-ခႏစ။

Gustavsson ၊ Jenny ၊ et al ။ ကမာၻ႔စားနပရကၡာ ဆး႐ႈးမႈႏင ေရေပးသြငးမႈ။ ဆြဒင စားနပရကၡာႏင ဇ၀နညးပညာတကသလႏင ကလသမဂၢ စားနပရကၡာႏင စကပးေရးအဖြ႕။ ၂၀၁၁-ခႏစ။

Hall ၊ Andy ။ ေရႊ႕ေျပာငးေနထငမႈႏင ျမနမာႏငင။ လမးေၾကာငးသစမား စေဆာငးမႈဆငရာ စးစမးေလလာေရး အစရငခစာ ။ Mahidol Migration Center ၊ ထငးႏငင၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ။

Heng ၊ Chye ၊ Kiang ။ စကၤာပရ ဗသကာအေမြအႏစမ ခြျခားသတမတေရး၊ တ႐တႏငင၊ မကာအတြင ၂၀၀၂-ခႏစ က ကငးပခေသာ “ၿမ႕ျပအေမြအႏစမား ထနးသမးေစာငေရာကေရး၊ မကာအ ေမာမနးခက” ညလာခတြင တငသြငးေသာစာတမး။

Honda ၊ Gail ။ “မတညေသာဖြ႕စညးပ၊ မတညေသာ ကနးမာေရး။ ဂပနႏငငရ စကမႈအသြငေျပာငးလေရး၊ ၁၈၆၈-၁၉၄၀။” စကမႈအသြငေျပာငးလေရးကာလအတြငး ကနးမာေရးႏင သကသာေခာငခေရး။ Richard H. Steckel and Roderick ၊ Floud ၊ eds ။ NEBR ။ ၁၉၉၇-ခႏစ။

စနးေဌး။ ျမနမာစးပြားေရးသးသပခက။ ၂၀၀၅-၂၀၀၆-ခႏစ၊ ျမနမာရနပေငြ၊ ၂၀၀၇-ခႏစ။

ႏငငတကာေရ႕ေနမားအသငး လ႔အခြငအေရးဌာန။ ျမနမာႏငငရ တရားဥပေဒစးမးေရး။ စနေခၚမႈမားႏင ေမာမနး ခကမား။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ။

ႏငငတကာပဋပကၡအဖြ႕။ ျမနမာႏငင။ စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈ၏ ႏငငေရး။ အာရအစရငခစာ။ အမတ ၂၃၁။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇလငလ၊ ၂၇-ရက။

ႏငငတကာပဋပကၡအဖြ႕။ ျမနမာႏငင။ မးကတစက၀ငးရ တမတကႀကးမား။ အာရ အစရငခစာ၊ အမတ-၂၃၈။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ၊ ၁၂-ရက။

170

ႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအဖြ႕ႏင ႏငငတကာေငြေၾကး ပးေပါငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕၊ ၂၀၁၃-၁၄ ဘ႑ာေရးႏစ ကာလအတြက၊ ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငဆငရာ ၾကားျဖတမဟာဗမတတမး။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ ၃၀-ခႏစ။

ႏငငတကာေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕။ အရငးအျမစကြယ၀ေသာ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားအတြက ဘ႑ာေရးလပငနးစဥမား။ IMF ၀နထမးေဆြးေႏြးပြမတခက။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

ႏငငတကာ ေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕။ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ အပဒ ၄၊ ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးမႈအတြက ၀နထမးအစရငခစာ။ IMF ႏငငအစရငခစာ ၁၂/၁၀၄၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ မတလ။

ႏငငတကာ ေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕။ ျမနမာႏငငဆငရာ IMF Staffmission ၏ နဂးခပေဖာျပခက။ သတငးထတျပန ခက။ ၁၂/၄၅၃၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ ၂၁-ရက။

ႏငငတကာ ႀကးမဆကသြယေရးသမဂၢ၊ ဘေရာဘနး။ တးတကမႈအတြက စႀကလမး။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ေမလ။

ႏငငတကာ ႀကးမဆကသြယေရးသမဂၢ။ စးပြားေရးတြင ဘေရာဘနး၏ သကေရာကမႈ။ မကေမာကကာလအထ သေတသနႏင မ၀ါဒထတျပနခကမား။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။

ဂပနႏငင ျပညပကနသြယေရးအဖြ႕။ အာရႏင သမဒၵရာေဒသရ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ဆကစပေသာ ကနကစရတမား၏ ၂၂ ႀကမေျမာကေလလာခက။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။

ဂပနႏငငတကာ ပးေပါငးေဆာငရြကေရး ေအဂငစ။ မဟာရနကန၏ မဟာဗဟာေျမာက ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမႈ စမကနး အတြက စမခက။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ။ Kim ၊ Jay-Hyung ၊ Jung wook Kim ၊ Sung Hwan Shin and Seung-yeon Lee ။ ျပညသပင-ပဂၢလက အစစပအေျခခအေဆာကအဥ စမခကမား။ ကရးယားသမၼတႏငငမ ျဖစရပေလလာမႈမား။ အာရဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ။

Kontogeorgopoulos Nick ။ “ထငးႏငင ခရးသြားလပငနး။ ပစမား၊ အလားအလာမားႏင ကန႔သတခကမား။” ပစဖတ ခရးသြားလပငနး သးသပခက။ အတြ-၂၊ အမတ-၃/၄၊ ၁၉၉၈-ခႏစ။

Kudo ၊ Toshihiro and Satoru Kumagai ။ ျမနမာႏငငရ ၀င႐းစြနးႏစဘက ဖြ႕ၿဖးမႈ မဟာဗဟာ။ ျမငမားၿပး ဟနခကညေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈက ရာေဖြျခငး။ IDE (ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမား တကသလ) ေဆြးေႏြးပြစာတမးအမတ ၃၇၁၊ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။

Kuznetsov ၊ Yevgeny. ed ။ ကမာၻအႏ႔ ျပန႔ကေနသမား နက၀ကခမားႏင ကြမးကငမႈမား ႏငငတကာသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးေရာကရမႈ။ ႏငငရပျခားရ ကြမးကငမႈမားက ႏငငမားက မညသ႔ ဆြေဆာငေခၚယႏငမညနညး။ ကမာၻ႔ ဘဏတကသလ ဖြ႕ၿဖးေရးေလလာမႈမား။ ၂၀၀၆-ခႏစ။

Low ၊ Linda ။ ႏငငျခားစြမးရညမားႏင အဆငျမငကြမးကငအဖြ႕အစညးဆငရာ စကၤာပမ၀ါဒ၏ ႏငငေရးဆငရာ စးပြားေရး။ စကၤာပ အမးသားတကသလ၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ။

Lum ၊ Thomas ။ ကေမာၻဒးယား။ ေနာကခသမငးႏင အေမရကနျပညေထာငစ ဆကဆေရးမား၊ ကြနဂရက သေတသနလပငနး၊ ကြနဂရကသ႔ အစရငခစာ၊ ၂၀၀၇-ခႏစ။


Maddison Angus ။ ကမာၻ႔စးပြားေရး၏ သမငးဆငရာ စာရငးအငးမား၊ ၁-၂၀၀၈၊ AD ။ ၂၀၀၄-ခႏစ။

Maddison Angus ။ ကမာၻ႔စးပြားေရး။ ေထာငစႏစေမာမနးခက။ ဖြ႕ၿဖးေရးစငတာ ေလလာခကမား။ စးပြားေရး ပးေပါငးေဆာငရြကေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအဖြ႕။ ၂၀၀၁-ခႏစ။

Marshall ၊ Alfred ။ စးပြားေရးစညးမဥး ဥပေဒသမား။ Macmillan ၊ ၁၉၂၀-ျပညႏစ။

Martin ၊ Michael ။ ျမနမာႏငငအေပၚ အေမရကနျပညေထာငစ၏ အေရးယပတဆ႔မႈမား ကြနဂရကသေတသနလပငနး။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ ၁၉-ရက။

McKinsey Global Institute ။ အလပခြငရ အာဖရက။ အလပအကငဖနတးေရးႏင ေပါငးစညးေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။

McKinsey Global Institute ။ ကြနးစစးပြားေရး။ အငဒနးရား၏ လြတလပခြငေပးထားေသာ အလားအလာ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ စကတငဘာလ။

McKinsey Global Institute ။ ကမာၻႏငအ၀မး ယဥၿပငႏငေသာ ၿမ႕ႀကးမား တညေဆာကျခငး။ လကတငအေမရက ဖြ႕ၿဖးမႈေသာခက။ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။

McKinsey Global Institute ။ တ႐တႏငင၏ E-tail ေတာလနေရး။ အြနလငးေစး၀ယျခငးသည ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ဓာတက ပစၥညး။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ မတလ။

McKinsey Global Institute ။ အႏၵယ၏ ၿမ႕ျပႏးထလာျခငး။ ေပါငးစညးေသာ ၿမ႕ျပမားတညေဆာကျခငး၊ စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးမႈခငမာေစျခငး။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဧၿပလ။

McKinsey Global Institute ။ အငတာနက အေၾကာငးအရာမား။ အငတာနက၏ ဖြ႕ၿဖးမႈ။ အလပအကငမားႏင ခမးသာကြယ၀မႈတ႔အေပၚ လႊမးၿခသကေရာကမႈ။ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ေမလ။

McKinsey Global Institute ။ တ႐တႏငငတြင ျမငမားေသာ စြမးအငထတလပမႈ စြမးအားသ႔ ခနေကာေရာကရ ျခငး။ ၂၀၀၇-ခႏစ၊ ဇလငလ။

McKinsey Global Institute ။ ျခေသၤမားလႈပရားလာျခငး။ အာဖရကစးပြားေရးမား၏ တးတကမႈႏင အလားအလာ။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဇြနလ။

McKinsey Global Institute ။ ကနထတလပမႈသည အနာဂတ။ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ဆနးသစတထြငမႈ၏ ေနာငလာမညေခတ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။

McKinsey Global Institute ။ မးကပစက၀ငးသစမား။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားတြင ႏငငေပါငးစကမၸဏမား ရငးႏးျမႇပႏမႈ။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ။

McKinsey Global Institute ။ တ႐တႏငင၏ ၿမ႕ျပဘလယအတြက ႀကတငျပငဆငျခငး။ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ မတလ။

McKinsey Global Institute ။ ဗယကနမ၏ ဖြ႕ၿဖးမႈ ေရရညခငမာေစျခငး။ ကနထတစြမးအား စနေခၚမႈ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ။

172

McKinsey Global Institute ။ ၿမ႕ျပအေမရက။ ကမာၻ႔စးပြားေရးရ အေမရကနျပညေထာငစ ၿမ႕ႀကးမား။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။

McKinsey Global Institute ။ ၿမ႕ျပကမာၻ၊ ၿမ႕ႀကးမားႏင စားသးႏငသ လတနးစား ျမငတကလာမႈ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။

McKinsey Global Institute ။ ၿမ႕ျပကမာၻ။ ၿမ႕ႀကးမား၏ စးပြားေရးစြမးအားက စမလာထားျခငး။ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ မတလ။

McKinsey Global Institute ။ လပငနးခြငကမာၻ။ လေပါငး ၃.၅ ဘလယအတြက အလပအကငမား၊ လစာႏင ကြမးကငမႈမား။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဇြနလ။

McKinsey Global Institute and MaKinsey Infrastructure Practice ။ အေျခခအေဆာကအဥ ကနထတစြမးအား။ တစႏစလင ေဒၚလာ ၁-ထရလယက မညသ႔ ေခြတာမညနညး။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

McKinsey Global Institute and McKinsey Sustainability & Resource Productivity Practice ။ အရငးအျမစ ေတာလနေရး။ ကမာၻ႔စြမးအင၊ ႐ပ၀တပစၥညးမား၊ စားနပရကၡာႏင ေရလအပခကမားက ျဖညဆညးေပးျခငး။ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ။

McKinsey High Tech Practice ။ အြနလငးႏင အလားအလာ။ ရညမနးခကႀကးမားေသာ ႏငငမားတြင အငတာနက သကေရာကမႈ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။ ဇနန၀ါရလ။

အမးသားစမကနးႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ၀နႀကးဌာန။ စးပြားေရးႏင လမႈေရးျပျပင ေျပာငးလမႈ လပငနးစဥ။ ၂၀၁၃-ခႏစ။

Moss ၊ Todd ၊ ed ။ အပခပေရးမး၏ ေျဖရငးခက။ အလကစကာ၏ ေရနေ၀စသည အရတႏင အျခားေရနကြယ၀သည ႏငငမားအေပၚ မညသ႔ အကးသကေရာကႏငသနညး။ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈစငတာ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

သန႔ျမငဥး။ ေခတမ ျမနမာႏငငတညေဆာကေရး။ လသားခငး စာနာေထာကထားေရး အကအညေပါငးစပညႇႏႈငးမႈဆငရာ ကလသမဂၢ႐း။ ကငးဘရစတကသလ ပႏပတက။ ၂၀၁၁-ခႏစ။

သန႔ျမငဥး။ ေျခရာေပာကျမစ။ ျမနမာႏငင၏ ပဂၢလေရးသမငး။ Farror ၊ Straus and Giroux ။ ၂၀၀၆-ခႏစ။

သန႔ျမငဥး။ တ႐တႏင အႏၵယေတြ႕ဆေသာေနရာ။ ျမနမာႏငငႏင အာရလမးဆသစမား။ Farror ၊ Straus and Giroux ။ ၂၀၁၁-ခႏစ။

Nomura Equity Research ။ ျမနမာႏငင၊ ထတယသးစြျခငး မျပေသးေသာ ႀကးမဆကသြယေရး ေစးကြက။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ မတလ ၁၄ ရက။

O’ Brien, John ။ “ေနခငဖြယေကာငးေသာ သမငး၀ငအခကအခာ ၿမ႕မားႏင စြမးေဆာငႏငေသာ ပတ၀နးကင။ ၿမ႕ႀကးမားသ႔ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားက ဆြေဆာငရန ေအာငျမငေသာ နညးလမး။” စးပြားေရး ၿပငဘကကငးမႈ။ ေရရည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက၊ သမငး၀င အခကအခာ ၿမ႕ႀကးမားႏင ယဥေကးမႈ အေမြအႏစ ပငဆငပစၥညးမားတြင


ရငးႏးျမႇပႏျခငး။ Guido Licciardi and Rana Amirtatimasebi ၊ eds ။ ကမာၻ႔ဘဏ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

Onay ၊ Ceylan and Emre Ozsoz ။ “ေဆာကလပေရးက႑မား၌ အငတာနက ဘဏလပငနး၏ သကေရာကမႈ။ တရက၏ ျဖစရပ” ေငြေၾကး၀နေဆာငမႈ လပငနးသေတသနဂာနယ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

Perkins ၊ Dwight ။ ျမနမာႏငင၏ စကမႈလပငနးမ၀ါဒ ျပျပငေျပာငးလေရး။ ဒမကရကတစ အပခပေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ Ash စငတာ၊ ဟားဗာဒကေနဒေကာငးႏင ရာဂာ၀ါလ ေဖာငေဒးရငးအာရတကသလ။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ဧၿပလ။

Perkins ၊ Dwight & Vu Thanh Tu Anh ။ ဗယကနမ စကမႈလပငနးဆငရာ မ၀ါဒ။ ေရရညတညတခငၿမေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈအတြက မ၀ါဒမားေရးဆြျခငး။ ဒမကရကတစအပခပ ေရးႏင ဆနးသစတထြငမႈ Ash စငတာ။ ဟားဗာဒကေနဒေကာငး။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ၊ ဇနန၀ါရလ။

Pongsawat ၊ Pitch ။ နယစပႏငငသား တစစတတစပငးျဖစမႈ၊ နယစပၿမ႕မားႏင ထငး-ျမနမာနယစပျဖတေကာ ဖြ႕ၿဖးမႈ။ ထငးနယစပၿမ႕မားတြင ျဖစရပေလလာမႈမား။ ကယလဖးနးယား တကသလ။ ဘာကေလ။ ၂၀၀၇-ခႏစ။

Qiang ၊ C.Z. and C.M. Rossotto ။ “ဘေရာဘနး၏ စးပြားေရးသကေရာကမႈမား” သတငးႏင ဆကသြယေရးဖြ႕ၿဖး တးတကမႈ ၂၀၀၉။ အလမးမမႈခ႕ထြငျခငးႏင သကေရာကမႈ ျမငတကျခငး။ ကမာၻ႔ဘဏ။ ၂၀၀၉-ခႏစ။

Radjou ၊ Navi and Jaideep Prabhu ။ “ၿခးၿခေခြတာေသာ ဆနးသစတထြငမႈ။ စးပြားေရး လပငနးသစ နမနာပစ။” Insead Knowledge။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဇနန၀ါရလ - ၁၀ရက။

Rama ၊ Martin ။ “အဓပၸာယရေသာေနရာတြင ရငးႏးျမႇပႏျခငး။ ယဥေကးမႈအျမငႏငအတ ၿမ႕ျပအဆင ျမႇငတငေရး စမကနးမား၏ စးပြားေရး။” ၿပငဘကကငးေသာ စးပြားေရးမားတြင — ေရရညခငခေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈအတြက သမငး၀င အခကအခာၿမ႕ႀကးမားႏင ယဥေကးမႈ အေမြအႏစ ပငဆငမႈမားတြင ရငးႏးျမႇပႏျခငး။ Guido Licciardi and Rana Amirtahmasebi ၊ eds ။ ကမာၻ႔ဘဏ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

Rieffel ၊ Lex ။ ျမနမာစးပြားေရး။ ခကချပငးထနေသာ ေရြးခယမႈမား။ ကမာၻ႔စးပြားေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ။ လပငနး စာတမး-၅၁။ The Brookings Insititution ၊ ၂၀၁၂-ခႏစ။

Robinson ၊ Gwen and Lionel Barber ။ “ျမနမာႏငငက စဥးစားရမည စြမးအငကနထ႐ကမား။” Financial Times ၊ ၂၀၁၃-ခႏစ။ ဧၿပလ ၁၁ ရက။

Rodriguez-Clare ၊ Andres ။ “လသားအရငးအႏးႏင နညးပညာက အေျခခေသာ ေကာစတာရကာ၏ဖြ႕ၿဖးေရး တးတကေရးမဟာဗဟာ။ မညသ႔ေရာကရသနညး။ ႏငင တကာ၏သကေရာကမႈႏင အျခားႏငငအတြက သငခနးစာမား။” လသားဖြ႕ၿဖးမႈႏင စြမးေဆာငရညမား။ ဂာနယ၊ အတြ-၂၊ အမတ-၂၊ ၂၀၁၀-ျပညႏစ။

Saunders ၊ Doug ။ ၿမ႕ျပသ႔ ေရာကရျခငး။ သမငးတြငအကယျပန႔ဆးေသာ လအမား ေရႊ႕ေျပာငးေနထငမႈသည ကြႏပတ႔၏ကမာၻႀကးက မညသ႔ပသြငးေနသနညး။ Vintage Books ။ ၂၀၁၁-ခႏစ။

174

Sefrioui ၊ Fouad ။ “ေမာ႐ကရ စကမႈဇနမား အေတြ႕အႀက၊” အစၥလာမၼစႏငငမားအၾကား စးပြားေရးပးေပါငး ေဆာငရြကမႈဂာနယ။ အတြ-၂၀၊ အမတ-၁၊ ၁၉၉၉-ခႏစ။

Tacoli ၊ Cecilia ။ ေကးလကၿမ႕ျပ ခတဆကမႈမားႏင ဆငးရမႈသ႔ ယမးယငေသာ စကပးေရးဖြ႕ၿဖးမႈ။ OECD DAC POVNET စကပးေရးႏင ဟယလဆငကရ ဆငးရမႈသ႔ ယမးယငေသာ။ ဖြ႕ၿဖးမႈလပငနးအဖြ႕အတြက ျပငဆငေပးေသာ သးသပခက။ ၂၀၀၄-ခႏစ၊ ဇြနလ ၁၇-၁၈ ရက။

ျမတသနး။ “ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ။” အေရ႕ေတာငအာရ ေလလာမႈမား တကသလ။ ၂၀၀၄-ခႏစ။

Timmer ၊ Marcel and Gaaitzen J. de Vries ။ “အာရႏင လကတငအေမရကတ႔၌ ဖြ႕စညးပေျပာငးလမႈႏင ဖြ႕ၿဖးမႈအရနမား။ က႑အလက ေဒတာစအသစ” Cliometrica အတြ-၃၊ အမတ-၂၊ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ ဇြနလ။

Toth ၊ Geza ။ Bartosz Kozlowski ။ Sylvia Prieler and David Wiberg ။ ကမာၻ႔စကပးေရး ေဂဟေဗဒဇနမား (GAEZ V 3.0)။ အသးျပသ၏ လမးၫႊန၊ ကလသမဂၢ အသးခနညးစနစမား ဆနးစစမႈ တကသလႏင ကမာၻ႔စားနပရကၡာႏင စကပးေရးအဖြ႕။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေမလ။

Turnell ၊ Sean ။ Wylie Bradford and Alison Vicary ။ ျမနမာစးပြားေရး၊ ၂၀၀၉-ခႏစ။ ေဘးအႏရာယ၊ နာလနထမႈႏင ျပျပငဖြ႕စညးေရး။ Macquarie University၊ Australia ။ ၂၀၀၉-ခႏစ၊ စကတငဘလ။

ဥးျမင။ ျမနမာစးပြားေရး။ ႏႈငးယဥမႈျမငကြငး။ လၿခေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးမ၀ါဒတကသလ။ ၂၀၀၉-ခႏစ။

UNCTAD ၊ ကမာၻ႔ရငးႏးျမႇပႏမႈ အစရငခစာ - ၂၀၁၂-ခႏစ။ ရငးႏးျမႇပႏမႈ မ၀ါဒမား၏ မးဆကသစဆသ႔။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

ကလသမဂၢ စးပြားေရးႏင လမႈေရးရာဌာန။ ကမာၻ႔လဥးေရ ေမာမနးခကမား။ ၂၀၁၀-ျပညႏစ ျပငဆငတညးျဖတခက။ လဥးေရဌာနခြ။ ၂၀၁၁-ခႏစ။

ကလသမဂၢ စးပြားေရးႏင လမႈေရးရာဌာန။ ကမာၻ႔ၿမ႕ျပအသြငေျပာငးလေရး ေမာမနးခကမား။ ၂၀၁၁-ခႏစ ျပငဆင တညးျဖတခက။ လဥးေရဌာနခြ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

ကလသမဂၢ ဖြ႕ၿဖးေရး အစအစဥ (UNDP)။ အမးသားစမကနးႏင စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ၀နႀကးဌာန။ UNICEF ႏင ဆြဒငႏငင၊ ႏငငတကာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ပးေပါငးေဆာငရြကေရး ေအဂငစ။ ျမနမာႏငငရ ေပါငးစညးေသာ အမေထာငစေနထငမႈ အေျခအေနမား ေလလာ ခက။ (၂၀၀၉-၂၀၁၀)၊ ၂၀၁၁-ခႏစ၊ ဇြနလ။

UNDP ၊ အမးသားစမကနးႏင စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ၀နႀကးဌာန IDEA ႏငငတကာ တကသလႏင IHCCA စမကနးနညးပညာယနစ။ ျမနမာႏငငရ ေပါငးစညးေသာ အမေထာငစေနထငမႈ အေျခအေနမား။ ဆငးရမႈေကာကေၾကာငး။ ၂၀၀၇-ခႏစ။

အာရႏင ပစဖတေဒသဆငရာ ကလသမဂၢစးပြားေရးႏင လမႈေရးေကာမရင (UNESCAP)၊ “ဆငးရမြေတမႈေလာပါးေရးတြင ခရးသြားလပငနးမ ျဖညဆညးကညမႈ။” UNESCAP ခရးသြားလပငနးသးသပခက။ အမတ-၂၅၊ ၂၀၀၅-ခႏစ။


ကလသမဂၢ ကမာၻ႔ခရးသြားလပငနးအဖြ႕။ ခရးသြားလပငနး ထးျခားခကမား။ ၂၀၁၂၊ တညးျဖတခက။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

အေမရကနျပညေထာငစ ဘမေဗဒဆငရာ ေလလာခက။ ျမနမာႏငင အလယပငးႏင ဧရာ၀တ-ကပၸလကြနးစႏင အငဒ-ျမနမာ ဘမေဗဒ ျပညနယမား၏ စးစမးရာေဖြျခငး မျပရေသးေသာ ေရနႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႕ အရငးအျမစမား အကျဖတခက။ ၂၀၁၂-ခႏစ၊ ၾသဂတလ။

အေမရကနျပညေထာငစ ဘမေဗဒဆငရာ ေလလာခက။ ကမာၻ႔ေရနအကျဖတခက။ ၂၀၀၂ - ၂၀၀၃ ခႏစ။

Vriens & Patners ၊ ႏငငေရးႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈမား ၂-ပတတစႀကမ ဆနးစစခက။ ၂၀၀၃-ခႏစ၊ မတလ။

Waibel ၊ Hermann and Erich Schmidt ။ အာရၿမ႕ျပမားအား ေကြးေမြးျပစျခငး။ စားနပရကၡာ ထတလပေရးႏင ထတလပမႈ အဆငဆင၏ ျပနာမား။ ၂၀၀၀-ျပညႏစ၊ ႏ၀ငဘာလ ၂၇-၃၀ အထ ဘနေကာကတြင ကငးပေသာ “အာရၿမ႕ျပမားအား ေကြးေမြးျပစေရး” ဆငရာ ၊ City Net ၊ AFMA ၊ FAO ေဒသဆငရာ ညလာခ၌ တငသြငးသည။

Webb, Stephen and Robert Edel။ အာရပစဖတရ သတလပငနး။ တရား၀ငသးသပခက၊ ျမနမာ။ DIA Piper၊ ၂၀၁၂ခႏစ၊ ဇလငလ ၃၁-ရက။

Weinthal, Erilca and Parline Jones Luong။ “အရငးအျမစ ကနစာက ေခမႈနးျခငး။ တြငးထြကသတကြယ၀မႈ စမခန႔ခြေရးအတြက ေရြးခယရနအေျဖ။” ႏငငေရးအျမငမား၊ အတြ-၄၊ အမတ-၁၊ ၂၀၀၆ခႏစ၊ မတလ။

Wesolowsti, A., N-Eagle.A.Tatem, D.Smith, A.Noor, R.Snow and C.Buckee။ “ငကဖားေရာဂါႏင ပတသက ၍ လသားေရႊ႕ေျပာငးမႈ၏ အေရအတြက တးတကသကေရာကမႈ”၊ သပၸပညာ၊ အတြ-၃၃၈၊ အမတ-၆၁၀၄၊ ၂၀၁၂ ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ (၁၂)ရက။

ကမာၻ႔ဘဏ။ စးပြားေရးလပငနးေဆာငရြကျခငး ၂၀၁၃။ အေသးစားႏင အလတစား စးပြားေရးလပငနးမားအတြက ပမထကျမကေသာ စညးမဥးဥပေဒ ထနးခပမႈ၊ ၂၀၁၃ခႏစ။

ကမာၻ႔ဘဏ။ အစးရေငြေပးေခမႈ အစအစဥမား၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး အေထြေထြ လမးၫႊန ခကမားမား။ ၂၀၁၂ခႏစ ဇလငလ။

ကမာၻ႔ဘဏ။ ေငြေပးေခမႈ စနစမားအျမင ၂၀၁၂-ခႏစ။

ကမာၻ႔ဘဏ။ ကမာၻ႔ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး အစရငခစာ၊ ၂၀၀၉။ စးပြားေရး ဘမအသြငက ျပနလညပသြငးျခငး၊ ၂၀၀၈-ခႏစ။

ကမာၻ႔ဘဏ။ ကမာၻ႔ကနးမာေရး အစရငခစာ၊ ၂၀၀၆။ ကနးမာေရးအတြက အတတကြ ေဆာငရြကျခငး၊ ၂၀၀၆-ခႏစ။

ကမာၻ႔စးပြားေရးဖရမႏင Insead။ “ေျဖလႊတျခငး။ ဖြ႕ၿဖးဆေစးကြကမား၌ မဘငး၊ ၀နေဆာငမႈ အကးေကးဇးမားက စညးကမးထနးသမးမႈက မညသ႔တးခ႕ႏငမညနညး။” ကမာၻ႔သတငးနညးပညာ အစရငခစာ ၂၀၀၈-၂၀၀၉တြင။ နက၀ပခကမာၻ၌ လႈပရား သြားလာႏငစြမး။ Soumitra Dutta and Irene Mia, eds။ ၂၀၀၉-ခႏစ။

176

ကမာၻ႔ကနသြယေရးအဖြ႕ႏင IDE-JETO (ဖြ႕ၿဖးဆ စးပြားေရးမား တကသလ၊ ဂပနျပညပကနသြယေရးအဖြ႕)။ အေရ႕အာရရ ကနသြယေရးပစမားႏင ကမာၻ႔တနဖး ကြငးဆကမား။ ကနပစၥညးမား ကနသြယမႈမသည လပငနးမား ကနသြယမႈသ႔။ ၂၀၁၁-ခႏစ။

Yager, Thomas R., W.David Menxie and Donald W.olson။ ျမ၊ ပတျမား၊ နလာႏင တနဇႏကတ႔၏ ၁၉၉၅မ ၂၀၀၅ အထ ထတလပမႈခန႔မနးခက။ အေမရကန ျပညေထာငစ ဘမေဗဒေလလာခက၊ ၂၀၀၈-ခႏစ။

Yonazi, Enock. Tim Kelly, Naomi Halewood and Collin Blackman, eds။ အာဖရကရ သတငးႏင ဆကသြယေရးနညးပညာမား၏ အသြငေျပာငးလေရးဆငရာ အသးျပမႈ၊ ကမာၻ႔ဘဏႏင အာဖရကဖြ႕ၿဖးေရးဘဏ။ ၂၀၁၂-ခႏစ။

ၿမ႕ႀကးေပါငး ၆၀၀ သည ျမငမားေသာ ကမာၻ႔ GDP က အကယျပန႔ဆး ျဖညဆညးေပးေန ေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ထၿမ႕ႀကး ၆၀၀ က ၂၀၂၅ခႏစတြင ကမာၻ႔စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ၆၅% ခန႔က ျမႇငတငေပးေပလမမည။ သ႔ရာတြင စတ၀ငစားဖြယအေကာငးဆး ဇာတလမးမားမာ၊ ထ ၿမ႕ႀကး ၆၀၀ တြင ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားမ ၿမ႕ႀကး ၄၄၀ ေကာပါ၀ငေနၿပး၊ ၂၀၂၅ခႏစတြင အဆပါ ဖြ႕ၿဖးဆၿမ႕ႀကး ၄၄၀ ေကာက ဖြ႕ၿဖးမႈအားလး၏ ထက၀ကနးပါးက ျဖညဆညးေပး ေပလမမည။

ဗယကနမ၏ ဖြ႕ၿဖးမႈ ခငမာေတာငတငးေစျခငး ။ ကနထတစြမးအား စနေခၚမႈ (၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ)

ဗယကနမ၏ စးပြားေရးသည အခနတအတြငး သာမနထကထးကစြာ ခရးရညႀကးက ေလာကလမးခရသည။ တ႐တႏငငသည အာရ၏တစခတညးေသာ စးပြားေရးျဖစၿပး ၂၀၀၀ ျပညႏစကတညးက ပမလငျမနစြာ ဖြ႕ၿဖးလကရသည။ သ႔ရာတြင ယေန႔ကာလ၌ ဗယကနမစးပြားေရးသည ကနထတစြမးအားျဖင ေမာငးႏငေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈလမးေၾကာငးသ႔ အသြငကးေျပာငးရန လအပေသာ ႐ႈပေထြးသည စနေခၚမႈမားႏင ႀကေတြ႕လကရသည။ ဗယကနမသည ယငး၏လငျမနေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈက ထနးသမးထားရန ကနထတလပအား ဖြ႕ၿဖးမႈက ၅၀%ေကာ ျမႇငတငရန လအပေနသည။

www.mckinsey.com/mgi

ေရြးခယထားေသာ MGI အစရငခစာမား၏ E-book version မားက

MGI ၏ ၀ကဘဆက၊ Amazon ၏ Kindle bookstore ႏင Apple ၏ iBook store မားတြငရရႏငသည။

iTunes သ႔မဟတ www.mckinsey.com/mgi/publications/ multimedia/ တြင

MGI podcasts က ေဒါငးလပျပလပ၍ နားဆငပါ။

မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာအဖြ႔အစညး ၂၀၁၃ ခႏစ၊ ဇြနလ Copyright © McKinsey & Companywww.mckinsey.com/mgi

@McKinsey_MGI

McKinseyGlobalInstitute

ဆကႏြယေနေသာ မကကငဆ ကမာၻလးဆငရာသေတသန

ကရးယားပစ ဟမာဘဏ၌။ ဖြ႕ၿဖးေရး ပေသနညးသစ ပေဖာျခငး (၂၀၁၃ခႏစ၊ ဧၿပလ)

ထလမးေၾကာငးသည အေကာငအထညေဖာ၍မ မၾကာမပင ေတာငကရးယားအား ဆငးရတြငး မဆြထတကာ၊ ဓနကြယ၀မႈသ႔ ျမႇငတငေပးခသည။ ေတာငကရးယားသည ယငး၏ ႏငငသား အားလးအတြက အကးျဖစထြနးေစမည အျခားေသာဓနဥစၥာ လမးေၾကာငးတစခက ရာေဖြရန လအပသည။ ၀နေဆာငမႈလပငနးမားအား ေႏာငေႏးေစေသာ ျပနာမားက ေျဖရငးၿပး၊ SME မားအၾကား ဖြ႕ၿဖးလာေစရန အတားအဆးမားက ဖယရားျခငးျဖင ပမဟနခကညၿပး ခငမာေသာ စးပြားေရးက ဖနတးႏငေပသည။

ၿမ႕ျပကမာၻ iPad app (၂၀၁၃ ခႏစ၊ မတလ)

စးပြားေရးဆြငငအား ဗဟခကသည အေရ႕ဆသ႔ အခငအမာေရြ႕လားေနရာ၊ ၿမ႕ျပအသြင ေျပာငးလေရး၏ ႀကတငမေမာမနးႏငေသာ လႈငးလးႀကးသည သမငးတြင အထငရားဆးေသာ စးပြားေရးအသြငေျပာငးလမႈက ေမာငးႏငလကရသည။ MGI ၏ iPad app အသစသည၊ ဤ ၿမ႕ျပ ကမာၻသစ၏ေဖာျပေနေသာ GDP, လဥးေရႏင ၀ငေငြအဆငတ႔၏အသပညာက၊ ကမာၻအ၀မးရ ၿမ႕ႀကးေပါငး ၂၆၀၀ေကာအတြက ၂၀၁၀မ ၂၀၂၅ခႏစအထ ေဖာျပ ေပးထားသည။ ထ app က Apple app စတးတြင ရႏငသည။ Android version ကလညး မၾကာမ ရရေတာမည ျဖစသည။

ကၽြနးစစးပြားေရး ။ အငဒနးရား၏လြတလပခြငေပးထားေသာအလားအလာ (၂၀၁၂ခႏစ၊ ေအာကတ ဘာလ)

၂၀၃၀ ျပညႏစတြင အငဒနးရားသည ဂာမနႏငၿဗတနတ႔ကေကာျဖတလက ကမာၻ႔စးပြားေရး၏ အဆင ၇ ဆင ေျမာကအႀကးမားဆးႏငင ျဖစလာေပလမမည။ သ႔ရာတြင ေမာမနးခကႀကး မားေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈႏႈနးမား ေအာငျမငေစရန အငဒနးရားသည ကနထတစြမးအားဖြ႕ၿဖးမႈက ၆၀% ျမႇငတငရန လအပသည။ ထသ႔ ျမႇငတငႏငပါက ၂၀၃၀ ျပညႏစတြင ပဂၢလက ကမာၻ႔စးပြားေရး လပငနးစမားသည ေဒၚလာ ၁.၈ ထရလယ အခြငအေရးမားက ရရေပလမမည။

အလပခြငမ အာဖရက ။ အလပအကငဖနတးေရးႏင ေပါငးစညးေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈ (၂၀၁၂ခႏစ၊ ၾသဂတလ)

အာဖရကသည ကမာၻ႔ဒတယ အျမနဆးဖြ႕ၿဖးလကရေသာ ေဒသျဖစၿပး လြနခေသာ ၁၀ႏစကပင လေပါငး ၃၁-သနးေကာသည စားသးႏငေသာလတနးစားမားျဖစလာၾကသည။ သ႔ရာတြင ယခအခါ ဖြ႕ၿဖးမႈအကးေကးဇးမား၏ ယငး၏ျပညသအမားစ ခစားႏငမႈ ေသခာေရး အတြက လပခေပးေခေသာ အလပမားလငျမနစြာ ဖနတးရနလအပေနေပသည။

ၿမ႕ျပကမာၻ ။ ၿမ႕ႀကးမားႏင စားသးႏငသ လတနးစား ျမငတကလာမႈ (၂၀၁၂ ခႏစ၊ ဇြနလ)

ၿမ႕ႀကးေပါငး ၆၀၀ သည ျမငမားေသာ ကမာၻ႔ GDP က အကယျပန႔ဆး ျဖညဆညးေပးေနေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ထၿမ႕ႀကး ၆၀၀ က ၂၀၂၅ခႏစတြင ကမာၻ႔စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ၆၅% ခန႔က ျမႇငတင ေပးေပလမမည။ သ႔ရာတြင စတ၀ငစားဖြယအေကာငးဆးဇာတလမးမားမာ၊ ထ ၿမ႕ႀကး၆၀၀တြင ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားမ ၿမ႕ႀကး ၄၄၀ေကာပါ၀ငေနၿပး၊ ၂၀၂၅ခႏစတြင အဆပါ ဖြ႕ၿဖးဆၿမ႕ႀကး ၄၄၀ေကာ က ဖြ႕ၿဖးမႈအားလး၏ ထက၀ကနးပါးက ျဖညဆညးေပး ေပလမမည။

ဗယကနမ၏ဖြ႕ၿဖးမႈခငမာေတာငတငးေစျခငး။ ကနထတစြမးအားစနေခၚမႈ

(၂၀၁၂-ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလ)

ဗယကနမ၏ စးပြားေရးသည အခနတအတြငး သာမနထကထးကစြာ ခရးရညႀကးကေလာကလမး ခရသည။ တ႐တႏငငသည အာရ၏တစခတညးေသာ စးပြားေရးျဖစၿပး ၂၀၀၀ျပညႏစကတညးက ပမလငျမနစြာ ဖြ႕ၿဖးလကရသည။ သ႔ရာတြင ယေန႔ကာလ၌ ဗယကနမစးပြားေရးသည ကနထတ စြမးအားျဖင ေမာငးႏငေသာဖြ႕ၿဖးမႈလမးေၾကာငးသ႔ အသြငကးေျပာငးရန လအပေသာ ႐ႈပေထြးသည စနေခၚမႈမားႏငႀကေတြ႕လကရသည။ ဗယကနမသည ယငး၏လငျမနေသာ ဖြ႕ၿဖးမႈက ထနးသမး ထားရန ကနထတလပအားဖြ႕ၿဖးမႈက ၅၀%ေကာ ျမႇငတငရန လအပေနသည။

mgi myanmar full report bur

Documents