mental health and quality of careresearch programme > psychosociale hulpverlening bij dementie in...
TRANSCRIPT
![Page 1: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/1.jpg)
Mental Health and Quality of CareResearch Programme >
Psychosociale hulpverlening
bij dementie
in de 21e eeuw
Prof.dr. Rose-Marie Dröes
Afdeling Psychiatrie /Afdeling Verpleeghuisgeneeskunde Alzheimercentrum VUmc
e-mail: [email protected]
![Page 2: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/2.jpg)
Inhoud
• Verschillende perspectieven in de zorg
• Het psychosociale perspectief bij dementiezorg
• Kwaliteit van leven: wat is dat eigenlijk?
• Psychosociale hulpverlening in de 21e eeuw
– effectief en efficiënt
– oplossingen voor onvervulde behoeften
– samenwerking tussen professionals in zorgnetwerken
• Conclusies
![Page 3: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/3.jpg)
Perspectieven in zorg en behandeling
Medisch behandel-perspectief
ziekte
genezing
![Page 4: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/4.jpg)
Perspectieven in zorg en behandeling
Medisch behandel-perspectief
Gevolgenperspectief
ziekte stoornissenbeperkingenhandicaps
genezing rehabilitatie/compensatie
![Page 5: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/5.jpg)
Perspectieven in zorg en behandeling
Medisch behandel-perspectief
Psychosocialeperspectief
Gevolgenperspectief
ziekte stoornissenbeperkingenhandicaps
aanpassing aan/omgaan met de
gevolgen van ziekte
genezing rehabilitatie/compensatie
begeleiding/ondersteuning
Kwaliteit van leven
![Page 6: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/6.jpg)
Psychosociale perspectief bij dementiezorg
Medisch behandel-perspectief
Psychosocialeperspectief
Gevolgenperspectief
ziekte stoornissenbeperkingenhandicaps
aanpassing aan/omgaan met de
gevolgen van dementie
genezing rehabilitatie/compensatie
begeleiding/ondersteuning
Kwaliteit van leven
![Page 7: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/7.jpg)
Functionele gevolgen van dementie
Belangrijkste kenmerken Alzheimer dementie
• geheugen- en oriëntatiestoornissen
• stoornissen in abstract denken
• oordeels- en kritiekstoornissen
• stoornissen in taal, handelen en/of herkennen
• problemen in het dagelijks functioneren
![Page 8: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/8.jpg)
Gevolgen in dagelijks leven
Problemen met
• boodschappen doen
• omgaan met geld
• gebruik maken van openbaar vervoer
• koken
• sociaal contact
• zelfvertrouwen en welbevinden
• problemen oriëntatie
• communicatie
• huishoudelijke activiteiten
• zelfzorg
• …..
![Page 9: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/9.jpg)
Omgaan met gevolgen van dementie
Intellectueel en emotioneel
uitputtend!
• Omgaan met eigen beperkingen
• Handhaven emotioneel evenwicht
• Behoud van een positief zelfbeeld
• Behoud van sociaal contact
• ….
![Page 10: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/10.jpg)
Ontregelingen in stemming en gedrag
combinatie biologische, psychologische en sociale factoreninadequate of ineffectieve coping
depressie
angst
agitatie
achterdocht
apathie
onrust
wanen
![Page 11: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/11.jpg)
Omgaan met dementie
Uit film ‘Kom niet an m’n meissie’ (Rosetree productions en Mega Rens)
![Page 12: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/12.jpg)
Gevolgen voor omgeving
Landelijk Dementie Programma 14 probleemvelden
zoals:
• Omgaan met gedragsveranderingen
• Gevaarlijke situaties
• Miscommunicatie met hulpverleners
• Weerstand tegen opname
(Meerveld et al, 2004; Peeters et al, 2007)
![Page 13: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/13.jpg)
DementiezorgPsychosociale hulpverlening
Analyse adaptatie en coping
Psychosociale diagnose
Steun en begeleiding
Evaluatie
![Page 14: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/14.jpg)
Perspectieven in zorg en behandeling
Medisch behandel-perspectief
Psychosocialeperspectief
Gevolgenperspectief
ziekte stoornissenbeperkingenhandicaps
aanpassing aan/omgaan met de
gevolgen van ziekte
genezing rehabilitatie/compensatie
begeleiding/ondersteuning
Kwaliteit van leven
![Page 15: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/15.jpg)
Domeinen van kwaliteit van leven
• Je prettig voelen
• Sociale contacten
• Je nuttig voelen
• Je thuisvoelen in de woonomgeving
• Plezier beleven aan activiteiten
• Zelfwaardering
• Vrijheid en zelfbeschikking ervaren
• Gezondheid
• Bij ziekte adequate behandeling en zorg
• Veiligheid met behoud van privacy
(Leo Cahn werkgroep KvL bij dementie; Dröes et al., 2006)
Individueel bepaald
![Page 16: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/16.jpg)
Meest onvervulde behoeften bij dementie
(Van der Roest et al, 2009)
Informatie en geheugensteun
angst / veiligheid gezelschap
dagactiviteiten
![Page 17: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/17.jpg)
Psychosociale hulp in de 21 eeuw
Hulp bij omgaan met de gevolgen van dementie
Oplossingen voor onvervulde behoeften
- Informatie bieden
- Geheugenondersteuning
- Gezelschap
- Dagactiviteiten
- Veiligheidsgevoel
Aandacht voor individuele levenskwaliteit
Aandacht voor individuele aanpassingsproblemen
Maar ook ….
effectief en efficiënt !
![Page 18: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/18.jpg)
Toename aantal mensen met dementie
• 7% van 65-plussers
• Na 90e jaar 40-45%
• Toename tussen nu en 2050
Nederland: van 230.000 naar 500.000
Wereldwijd: van 36 naar 115 miljoen
• 70% woont thuis
• 30% in zorgvoorziening
• mensen met dementie : werkenden - in 2000 1: 69- in 2050 1: 21
(Gezondheidsraad 2002; Wancata et al, 2003; Ferri et al, (2005); Alzheimer report, 2009)
![Page 19: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/19.jpg)
Welke methode effectief wanneer?
1970-2007 Adaptieve taak/ Aanpassingsprobleem
Onderzochte methodeernst van dementie
1 beper-kingen
2emot
3zelf-beeld
4toe-komst
5omge-ving
6zorg- relatie
7sociale relaties
Psychomotorische therapie L-ME
x x x x x
Normaliseren leefpatroon L-ME
x x x x
Gedragstherapie L-E x x x xActiviteiten groepen L-ME
x x x x
Muziek therapie L-ZE
x x x x
Reminiscentie L-ME
x x x
Realiteitsoriëntatie L-ME x x x
Geint. Belevingsger. Zorg ME-E x x x
Huisdier therapie L-ME x x xSnoezelen L-ZE
x x
Simulated presence therapy E-ZE
x x
Educatie familie bezoek ME-E
x x
L=licht ME= matig ernstig E=Ernstig ZE=zeer ernstig(Van Mierlo et al., 2009; Dröes et al., 2010)
![Page 20: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/20.jpg)
Behoud van kwaliteit van leven
Zuidermeer (Noord-Holland)
herkenbaarveilig
betekenisvol
prothetisch
Wonen als thuisWestersypen, Scharsterbrug, Zuid-West FrieslandWinnaar ZorgAward 2009
kleinschalig
warm
![Page 21: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/21.jpg)
Oplossingen voor onvervulde behoeften
Verbeelding als werkmethode
Ontmoetingscentra
Oplossingen voor onvervulde behoeften
- Informatie bieden
- Geheugenondersteuning
- Gezelschap/contact
- Dagactiviteiten
- Veiligheidsgevoel
![Page 22: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/22.jpg)
Ondersteunende technologie
Telecare
Videocare
COGKNOWElectronische assistent
Paro(AIST)
Efficiëntie in
zorg
![Page 23: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/23.jpg)
Robot zeehondje Paro
Leo Polakhuis in Amsterdam6.03 min
http://www.youtube.com/watch?v=rrJN1fmRRU8
![Page 24: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/25.jpg)
Wie bieden psychosociale hulpverlening?
ThuisMantelzorger
Thuiszorgmedewerker
Activiteitenbegeleider
Ergotherapeut
Huisarts/ specialist ouderengeneeskunde
Wijkpost voor ouderen
GGZ
Ontmoetingscentra/LPD’s
Vrijwilligers …Dementieketen
ZorginstellingVerzorgenden
Activiteitenbegeleider
Specialist ouderengeneeskunde
Psycholoog
Fysiotherapeut
Ergotherapeut
Psychomotorisch therapeut
Muziektherapeut
Vrijwilligers ….
Obv individuele begeleidingsplannen
![Page 26: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/26.jpg)
Samenwerking
Nationaal Programma Ouderenzorg
Samenwerking in Ketenzorg Dementie
Doel: Afstemming, efficiëntie, continuïteit
Multidisciplinaire teams
Regionale netwerken
![Page 27: Mental Health and Quality of CareResearch Programme > Psychosociale hulpverlening bij dementie in de 21e eeuw Prof.dr. Rose-Marie Dröes Afdeling Psychiatrie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062418/5551a0ee4979591f3c8b7849/html5/thumbnails/27.jpg)
Conclusies
Psychosociale hulp bij dementie in 21e eeuw =
hulp op maat
met aandacht voor
• gevolgen voor persoon en individuele aanpassingsproblemen
• individuele kwaliteit van leven
• oplossingen voor onvervulde behoeften
evidence based en efficiënt
thuis en in (kleinschalige) zorgvoorzieningen
samenwerking in multidisciplinaire teams en keten/netwerken voor afstemming en continuiteit