medya okuryazarliĞi dersİnde uygulanabİlecek … · medya okuryazarliĞi dersİnde...

MEDYA OKURYAZARLIĞI DERSİNDE UYGULANABİLECEK

YÖNTEM VE TEKNİKLER

Adnan ALTUN

ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ BOLU

MOY - Yöntem ve Teknikler 2

ÖNCELİKLE…

• Alan incelendiğinde şu öğretim yaklaşımları dikkat çekmektedir (Hobbs, 1994; Masterman, 2001; Wilson ve Duncan, 2009)

– Korumacı/Yetkilendirici

– Araç Temelli Yaklaşım • Medya hakkında• Medya aracılığıyla

– Tematik Yaklaşım

– Bağımsız Yaklaşım (Medya Çalışmaları)

– İlişkilendirme Yaklaşımı• Beceri Temelli• Disiplinlerarası


ÖĞRETİM YAKLAŞIMLARI


HANGİ YÖNTEM VE TEKNİKLER?



MEDYA OKURYAZARLIĞI BECERİLERİ




Farkındalık




Farkındalık

Erişim




Farkındalık

Erişim

Analiz




Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme




Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim




Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım




Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


FARKINDALIK

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

1. ÖRNEK

Heidi’nin ayakları neden çıplak?(Verdingkinder)


FARKINDALIK

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ANAHTAR SORULAR

2. ÖRNEK

Facebook nasıl dünyanın en büyük şirketlerinden biri olabildi?


FARKINDALIK

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ANAHTAR SORULAR

ÖRNEK

Yalan haberlere rağmen medya kuruluşları nasıl çalışmaya devam

edebiliyor?


FARKINDALIK

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Kritik Bilgiler

ÖRNEK


FARKINDALIK

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Anekdotlar (Medya Tarihi)


FARKINDALIK

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

SİZDEN ÖRNEKLER

Farkındalıklarını arttırmak için başka neler yapabiliriz?


ERİŞİM

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Farklı Medya Araçları

Erişim Süresini Planlama

Dijital Bölünmüşlük


BİLGİ OKURYAZARLIĞI

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Bilgi Okuryazarlığı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Bilgi Okuryazarlığı

Bağlam

Kaynak

Kalıp yargı

Önyargı

Propaganda

Mantık Hataları

Temsil, ideoloji…

1

2

4

5

6

7

…

Gerçek ve Görüş3

Bak

ış A

çısı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

BAĞLAM

KİM?

KİME?

NE?

NEREDE?

NE ZAMAN?

Yazar Bağlamı

Okur Bağlamı

Konu Bağlamı

Yer Bağlamı

Zaman Bağlamı

Süreç Bağlamı NASIL?

Amaç Bağlamı NEDEN?



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

KAYNAK

I. ve II. Elden Kaynak Kullanımı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

KAYNAK


Kaynak Sorgulama



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

KAYNAK


Kaynak Sorgulama

Bulanık İfadeler



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

GERÇEK-GÖRÜŞ


Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

GERÇEK-GÖRÜŞ

Kara Athena

Karanlık Ortaçağ

BASKIN KÜLTÜR

İKİLEMSEL MERAK




Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

GERÇEK-GÖRÜŞ

Kara Athena

Karanlık Ortaçağ

BASKIN KÜLTÜR

SİZDEN ÖRNEKLER



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

KALIPYARGI



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

KALIPYARGI

SİZDEN ÖRNEKLER



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ÖNYARGI

Atlama - Seçme

Mağlubiyetler / Muhalifler



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ÖNYARGI

Yerleştirme



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ÖNYARGI

Dilin Kullanımı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ÖNYARGI

Fotoğrafların Kullanımı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ÖNYARGI

Kaynakların kullanımı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ÖNYARGI

Tekrarlamalar



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ÖNYARGI

Önyargı çeşitleri mesaj türüne göre değişmektedir.

Örneğin ele aldığınız mesaj bir film ise burada ;

kelimelerin seçimi, aktörlerin seçimi, geliştirilen karakterler, renk ve ışığın kullanımı,müziğin kullanımı, kamera açısının ve çekiminin seçimi, sahne seçimi ve düzeni gibi unsurlar da önyargının birer göstergesi olabilir.


KAPALI GİŞE BİR AŞK FİLMİ İÇİN…



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

PROPAGANDA (İkna Teknikleri)

Belagatli Sorular Tekniği



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Korku Tekniği



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Sürüye Uyma Tekniği



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Güzel İnsanlar Tekniği



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


ÖĞRETMEN OLARAK SİZ NEYİN PROPAGANDASINI

YAPMAK İSTERSİNİZ?



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

MANTIK HATALARI



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

MANTIK HATALARI

Genelleştirme safsatası

Bir bilen safsatası

Adam karalama safsatası



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

MANTIK HATALARI

Devede Kulak SafsatasıSigara içilmesi, Ankara’da hava kirliliğine etki edecek değil ya..

Dolduruşa Getirme SafsatasıHasan ünlü bir avukat olmuş, öyle mi? Ayol, o iki lâfı bir araya getiremezdi.

Ya Siyah ya Beyaz SafsatasıÜlkeni ya sev ya da terket.

İspatlama Mecburiyeti SafsatasıUFO’ların olamayacakları ispat edilemediğine göre, UFO lar mevcuttur.

Felaket Tellallığı SafsatasıProgramına radikal İslamcı birini davet edersen, önce radikal İslamcı sempatizanı, sonra radikal İslamcı olursun.



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

MANTIK HATALARI

İmalı Soru SafsatasıKarını dövmekten hala vazgeçmedin mi? (Ne zaman dövdüm ki?!!!)

Sınırlı Seçenek SafsatasıEğer Demirel’i yeniden Cumhurbaşkanlığa seçmezsek istikrar bozulur.

Yanlış Sebep SafsatasıTelevizyon seyretmek şiddete neden olmaktadır. Çünkü televizyonun evlere girmesinden sonra toplumdaki şiddet oranı artmıştır.

Yanlış Yön SafsatasıErozyon olduğu için ağaç dikmiyorlar.

Yanlış Benzetme SafsatasıYunanlılarla benzer yemekleri yiyoruz, benzer müzikten hoşlanıyoruz. Neden biz de onlar gibi Noel kutlaması yapmayalım?



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

TEMSİL



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

İDEOLOJİ

Sembolik İnşa Stratejileri



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ÖRNEK METİN ANALİZİ

Burnumuzdaki Halka


KANITA DAYALI SORGULAMA

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

SÜREÇ

Arkaplan Bilgisi

Çevirme

Sorgulama


DİĞER ANALİZ TEKNİKLERİ

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

İçerik Analizi

Söylem Analizi

Metinlerarası Analiz

5N1K


DEĞERLENDİRME: Yöntem ve Teknikler

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Bakış Açısı

Çoklu Okuma (Çokperspektiflilik)

Çift Düşün

Yansıtıcı Sorgulama

Münazara



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Bakış Açısı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Bakış Açısı

Kibar, nazik bir yazı yazabilir misiniz?



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Bakış Açısı

MOY - Yöntem ve Teknikler 66GOTHAM

• Bazı fontlar sizin çalışkan (inek gibi) olduğunuzu gösterir. Courier gibi.

• BAZILARI İSE SİZİN CİDDİYETSİZ OLDUĞUNUZU HİSSETTİRİR. COMİC SANS GİBİ.

•• Bazı fontlar ise sizin dostça bir tavır içinde olduğunuzu ima

eder. Curlz gibi.

• Bazıları da soğuk biri olduğunuz izlenimini uyandırır. Haettenschweiler gibi.

• Bazıları duygusal biri olduğunuzu ele verir. Mistralgibi.




Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm




Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Çift Düşün

İki Yönlü Okuma

Kendini

Medyayı

1

2


Bağlam

Kaynak

Kalıp yargı

Önyargı

Propaganda

Mantık Hataları

BAKIŞ AÇISI

1

2

4

5

6

7

…


Bağlam

Kaynak

Kalıp yargı

Önyargı

Propaganda

Mantık Hataları

BAKIŞ AÇISI

1

2

4

5

6

7

…


ÇİFT DÜŞÜN!

MEDYA METNİ BEN/SİZ


Bağlam

Kaynak

Kalıp yargı

Önyargı

Propaganda

Mantık Hataları

BAKIŞ AÇISI

1

2

4

5

6

7

…


Bağlam

Kaynak

Kalıp yargı

Önyargı

Propaganda

Mantık Hataları

BAKIŞ AÇISI

1

2

4

5

6

7

…


ÇİFT DÜŞÜN!

MEDYA METNİ BEN/SİZ

KENDİNİZİ TANIYOR MUSUNUZ?


YANSITICI DÜŞÜNME

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Yerel

Ulusal

Evrensel


YANSITICI DÜŞÜNME

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Vereceğiniz eğitimle öğrencinizin (medya ile olan) hangi sorununu

çözmek isterdiniz?


MÜNAZARA (Yansıtıcı düşündüğümde…)

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Münazara


ÜRETİM: Yöntem ve Teknikler

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

ÖNCELİKLE

İfade Özgürlüğü

Özel Hayatın Gizliliği

Telif Hakkı

Etik olma

Sorumlu Davranma



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Medya Üretimi

İletiler:Yazı, Ses, Görüntü, Dijital

Araçlar:Gazete, Radyo, TV, İnternet

Çalışanlar:Muhabir, Editör, Sunucu, Yönetmen, Oyuncu, web tasarımcısı…

Amaçlar:Bilgilendirme, Eğlendirme, İkna etme



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Medya Üretimi: ÖRNEKLER



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm




Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Röportaj



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Simülasyon/Benzetim



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Drama/Canlandırma



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Projeye Dayalı Öğrenme



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Mizahın Kullanımı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Edebiyatın Kullanımı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


Sanatın Kullanımı



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


SİZDEN ÖRNEKLER


PAYLAŞIM: Yöntem ve Teknikler

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Paylaşım: ÖRNEKLER



Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm




Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm


SİZDEN ÖRNEKLER


AKTİVİZM: Yöntem ve Teknikler

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Aktivizm: ÖRNEKLER


AKTİVİZM: Yöntem ve Teknikler

Farkındalık

Erişim

Analiz

Değerlendirme

Üretim

Paylaşım

Eylem/Aktivizm

Aktivizm: ÖRNEKLER

SİZDEN ÖRNEKLER

TEŞEKKÜRLER…

medya okuryazarliĞi dersİnde uygulanabİlecek … · medya okuryazarliĞi dersİnde...

Documents